M
A
T
E
R
I
A
Ł
Y
EW A DUBA S-URW A NOW ICZ
Korespondencja oficjalna i pryinatna
w kontaktach m iędzy Rzecząpospolitą a Cesarstwem
Polonica w Haus-, Hof-, und Staatsarchiv w Wiedniu z lat I5t>2-i5<8
Zbiory poloniców w Haus-, H oi- und Staatsarchiv w Wiedniu z okresu
od maja lt>71 do grudnia 1587 roku są sygnowane jako Polen 1 16 do
Polen I 40. Ułożone są na ogół z zachowaniem chronologii i najczęściej
z uwzględnieniem dat dziennych. Umieszczone są luzem w pudłach i w
większości nie są paginowane.
W ystępuje duża dysproporcja ilości materiałów dla poszczególnych
lat. Obfitują w źródła zwłaszcza lata 1571— 1573, 1575— 1576 i rok 1587.
Są to okresy bezkrólewi bądź, jak rok 1571, czas oczekiwania na bez
królewie. W sposób widoczny w tym czasie wzmaga się wym iana infor
macji między Cesarstwem a Rzecząpospolitą.
Zespół Polen I 16 — Polen I
zawiera w iele typów źródeł. N aj
częściej w ystępuje korespondencja m iędzy magnaterią i szlachtą polską
a cesarzem bądź też jego urzędnikami, specjalizującymi się w sprawach
Polski i Litwy, a niekiedy sprawującymi poselstwa do Rzeczypospolitej.
Ten rodzaj źródeł przekazuje w iele informacji na tem at aktualnej sy
tuacji w Polsce, nastrojów, planów działań stronnictwa prohabsburskiego,
a także przeciwników Habsburgów. Duża część tej korespondencji jest
zaszyfrowana, szyfr jest niekiedy łatw y do złamania.
Drugą grupę źródeł stanowi oficjalna korespondencja państwowa m ię
dzy cesarzem a Rzecząpospolitą, zarówno w okresie panowań Zygmunta
Augusta, Henryka W alezego i Stefana Batorego, jak i w okresie bezkró
lew i. Adresatem oficjalnym pism Cesarstwa jest w tym drugim wypad
ku aioo m terreks-prym as, aibo Stany Rzeczypospolitej,
w
tej grupie
zwraca uwagę wykorzystanie przez Cesarstwo w rozgrywkach swego
stronnictwa w czasie dwóch pierwszych bezkrólewi osoby królew ny Anny
Jagiellonki.
Trzecią grupę stanowią sprawozdania z Rzeczypospolitej oficjalnych
i nieoficjalnych w ysłanników cesarskich. Liczne są zwłaszcza sprawozda
nia biskupa wrocławskiego Cyrusa, oficjalnie desygnowanego na dwór
Zygmunta Augusta. Sprawozdania te są cennym źródłem informacji na
tem at dworu pod koniec rządów ostatniego Jagiellona, jak też w izji Rze
czypospolitej z perspektyw y króla i jego otoczenia. Sprawozdania Cy
rusa w ysyłane były niem al codziennie od maja 1571 do grudnia 1572 r.
Kolejna grupa z tego zespołu archiwalnego to pisma publicystyczne
ukazujące się w tym czasie w Rzeczypospolitej, zarówno prohabsburskie,
jak i tworzone w kręgu przeciwników Habsburgów, drukowane i ręko
piśmienne.
Ostatnią częścią zespołu są polskie i litew skie źródła o charakterze
4 9 8 Ë W A D U B A S -U R W A N O W IC Z
publicznoprawnym, będące wytworam i życia parlamentarnego w Rze
czypospolitej. Frapująca, choć trudna do prześledzenia jest drogą, jaką
trafiły one do Wiednia. Niektóre z nich nie zachowały się w Polsce.
Ten krótki przegląd typów źródeł wskazuje, do jak w ielu tematów
badawczych przydatne są polonica z Haus-, Hof- und Staatsarchiv. Oprócz
spraw gospodarczych, w szelkie badania związane z funkcjonowaniem pań
stw a i znajomości społeczeństwa znajdują w jego zasobach bogatą doku
mentację. Źródła te są pisane głównie po łacinie oraz w językach polskim
1 niemieckim, sporadycznie pojawia się język czeski i hiszpański.
Zarówno z istniejących m etryczek archiwalnych, jak i bibliografii
prac historyków polskich badających tę epokę wynika, że poza Józefem
S z u j s к im, W incentym Z a k r z e w s k i m , po w ojnie zaś Stanisła
wem K o t e m , niew ielu m iało możność korzystania z tych zasobów.
PO LEN I 16
Szereg listó w cesarza M a k sy m ilia n a II do Z ygm unta A u gu sta, m . in. w sp raw ie żo n y Z ygm unta A u gu sta, K atarzyny.
T esta m en t Z ygm unta A u g u sta z 6 m aja 1571.
L ist K onstantego, k sięcia O strogskiego, do cesarza M ak sym ilian a II, z D ubnej, 11 lu teg o 1571.
In stru k cja dla C yrusa, b isk u p a w ro cła w sk ieg o , w y sła n eg o przez cesarza do Z ygm u n ta A u gu sta, 18 m aja 1571.
L ist N. do N. o sy tu a cji n a W ęgrzech i w T urcji, z K on stan tyn op ola, 12 m aja 1571.
Spraw ozd an ia C yrusa z R zeczyp osp olitej: 7 listó w ze sty czn ia 1571, 3 listy z lu teg o 1571, 5 lis tó w z m arca 1571, 2 listy z k w ie tn ia 1571, 6 listó w z m aja 1571, 5 l i stó w z czerw ca 1571, 2 listy z lip c a 1571, 2 listy z sierp n ia 1571, 4 lis ty z w rześn ia 1571, 7 lis tó w z p aździernika 1571, 3 lis ty z listop ad a 1571.
L isty M arcina K rom era do cesarza z 5 m arca 1562 i z 30 p aźd ziern ik a 1562. K oresp on d en cja Z ygm u n ta A u g u sta z k rólem H iszpanii, g łó w n ie w sp raw ie dóbr p ozostałych po k ró lo w ej B on ie, z 1562 r.
Form u larze pism , g łó w n ie z 1562 i 1563 r.
PO LEN I 17
L ist G erstm ana do M a k sy m ilia n a II, 5 styczn ia 1572.
Spraw ozd an ia C yrusa z R zeczy p o sp o litej, od k w ie tn ia 1572 do w rześn ia 1572 — około 25 listó w .
T esta m en t Z ygm u n ta A u g u sta z m aja 1572, k. 50— 59.
In stru k cja d la R o iem b erk a z p o selstw a do k siężn iczk i A n n y, 2 sierp n ia 1572. M andat a rcy k sięcia E rn esta w zw iązk u z elek cją króla w R zeczyp osp olitej, 2 sierp n ia 1572.
K opia listu u w ie rzy teln ia ją ceg o p o selstw a do szla ch ty p o lsk iej, 2 sierp n ia 1572. W ykaz w a k a tó w w R zeczyp osp olitej w 1572 r.
In stru k cja dla A lfo n sa G asztołda posła od cesarza do k siężn iczk i A n n y, 21 lip ca 1572.
M ak sym ilian II do O lbrachta Ł ask iego, 2 sierp n ia 1572.
R óżnego typ u lis ty od cesarza M ak sym ilian a II do S ta n ó w R zeczyp osp olitej, p rzew a żn ie z 2 sierp n ia 1572, p o leca ją ce p osłów cesa rsk ich i ich starania, jed n a k o w e j treści, część z n ich przeznaczona dla różnych m a g n a tó w p olsk ich .
L ist Z ygm unta M y szk o w sk ieg o do W ilh elm a z R ożem b erk a z w y ra za m i odda n ia dla posła i dla cesarza, 28 sierp n ia 1572.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L IT A — C E S A R S T W O 4 9 9
U n iw e r sa ł Jana F irleja „na w y b iera n ie króla n o w e g o ”, z K n yszyn a 29 sierpnia 1572.
U n iw ersa ł R ad K oronnych i W X L, z K n yszyn a 31 sierp n ia 1572. P o sta n o w ien ia zjazdu k n y szy ń sk ieg o , 31 sierp n ia 1572.
U n iw ersa ł P iotra Z b orow sk iego, w o je w o d y san d om iersk iego, do szla ch ty tegoż w o jew ó d ztw a , 13 w rześn ia 1572.
P o stu la ty sta n ó w lite w s k ic h przedłożone do za tw ierd zen ia przed elek cją , w r z e sie ń 1572.
„D elib eratia szla ch ty p o lsk iej o w o ln y m ob ieran iu k róla sw eg o ty ch czasów potrzeb n a”, w rzesień —p aźd ziern ik 1572.
U n iw e r sa ł ze zjazdu w K askach, 1 listop ad a 1572.
PO LEN I 18
R óżnego ty p u in stru k cje i u p o w a żn ien ia dla starań cesarza o ręką k ró lew n y A n n y dla syn a cesarsk iego, E rnesta, 1572 r.
P ism a do sta n ó w R zeczyp osp olitej zw iązan e ze sta ra n ia m i o koronę dla a rcy - k się c ia E rnesta, 1572 r.
Z aszyfrow an e lis ty do cesarza M ak sym ilian a II n iezn an ego au torstw a, z lis to pada 1572.
S p is sen atorów w R zeczy p o sp o litej pod k o n iec życia Z ygm u n ta A ugusta. L isty -sp ra w o zd a n ia z w y d a rzeń w R zeczyp osp olitej, n iezn a n eg o au torstw a, gru d zień 1572 — k w ie c ie ń 1573.
S p raw ozd an ie C yrusa z W ilna, gru d zień 1572.
Z aszyfrow an e re la c je G erstm ana, gru d zień 1572 — sty czeń 1573.
Z aszyfrow an y lis t A d am a K onarskiego, b isk u p a pozn ań sk iego, do cesarza M ak sy m ilia n a II, 27 grudnia 1572.
U n iw e r sa ł zjazdu w Ł ow iczu , 23 lip ca 1572.
K o n fed eracja ziem ru sk iej i p od olsk iej w G lin ian ach , 31 lip ca 1572. U n iw ersa ł zjazdu k n y szy ń sk ieg o , 24 sierp n ia 1572.
L ist Jakuba U ch a ń sk ieg o do W ilh elm a z R ożem berka, 9 p aźd ziern ik a 1572. 1572.
P iotr M yszk ow sk i, b isk u p p ło ck i do W ilh elm a z R ożem berka, 12 p aździernika W ilh elm z R ożem berka i W arcisław z P erszty n a do sen a to ró w K ró lestw a P o l sk iego, z D ziek an ow a, 13 p aździernika 1572.
O d pow iedź rad k oron n ych na lis t W ilhelm a z R ożem berka i W arcisław a z P er sztyn a do k ró lew n y A n n y , 30 p aździernika 1572.
„D e in terregn o e t m odo e lig e n d i R eg is” (1572?).
K opia listu M attheo G erstm ana do W ilh elm a z R ożem berka, z U rzęd ow a, 4 lu teg o 1573.
S p raw ozd an ie z w y d a rzeń w R zeczyp osp olitej z w o len n ik a stro n n ictw a fr a n cu sk ieg o (1573?).
K opia v o tu m S ta n isła w a K arn k ow sk iego, b isk u p a k u ja w sk ieg o , na k on w ok acji, sty czeń 1573 r.
POLEN I 19
L ist n iezn a n eg o autora do cesarza w sp raw ie C yrusa, z W ilna 5 sty czn ia 1573. Ł u k asz P od osk i do W arcisław a z P ersztyn a, z W arszaw y 15 styczn ia 1573. L ist Jana N eto lick ieg o do W ilh elm a z R ożem berka, z W arszaw y 15 styczn ia 1573.
P iotr M yszk ow sk i, b isk u p płocki, do p o słó w cesarsk ich , z W arszaw y 19 styczn ia 1573.
5 0 0 E W A D U B A S -U R W A K O W IC Z
K opia u n iw ersa łu k o n w o k a cji w a rsza w sk iej, 22 sty czn ia 1573.
L ist k ilk u sen atorów R zeczyp osp olitej (m. in. Jakuba U ch ań sk iego, F ran ciszk a K rasiń sk iego, A dam a K onarskiego, Jana F irleja, P iotra Z b orow sk iego) do p osłów cesarsk ich , 29 styczn ia 1573.
P iotr Z borow ski, w o jew o d a san d om iersk i, do p o słó w cesarsk ich : W ilh elm a z R ożem berka i W arcisław a z P erszty n a , 15 lu te g o 1573.
L ist n u n cju sza a p o sto lsk ieg o op isu ją cy „aferą C yru sa”, 20 lu te g o 1573.
J an C h od k iew icz do p osłów cesarsk ich : W ilh elm a z R ożem b erk a i W arcisław a z P ersztyn a, z W ilna 23 lu teg o 1573.
P iotr M yszk ow sk i, b isk u p p łock i, do A dam a K onarskiego, b isk u p a p ozn ań sk ie go, 1 m arca 1573.
Jan F irlej do cesarza w sp raw ach sw eg o szw agra, B onera, p osiad ającego m a jętn o ści w ziem iach cesarsk ich , 4 m arca 1573.
L iczna zaszyfrow an a k o resp on d en cja do cesarza, m . in. spraw ozdania W ilhelm a z R ożem berka, 1573.
L isty k ardynała C om m endoniego do cesarza, 1573.
C esarz M ak sym ilian U do W ilh elm a z R ożem berka, 8 m aja 1573. O lbracht Ł ask i do cesarza, 10 m arca 1573.
Z aszyfrow an e listy od cesarza do W ilh elm a z R ożem berka, 1573. P iotr M yszk ow sk i, b iskup płock i, do p o słó w cesarsk ich , m arzec 1573. A ndrzej D udycz do cesarza, z U rzęd ow a, 14 m arca 1573.
J an B ogu sz do W ilh elm a z R ożem berka, 8 m arca 1573.
M ikołaj M ieleck i, w o jew o d a podolski, do W ilh elm a z R ożem berka, 10 m arca 1573.
C esarz M ak sym ilian II do N . w sp ra w ie Jana C h od k iew icza, 11 m arca 1573. W ilh elm z R ożem berka do S ta n isła w a S łu p eck ieg o , k a sztela n a lu b elsk ieg o , 12 m arca 1573.
P io tr Z b orow sk i do W ilh elm a z R ożem berka .i W arcisław a z P erszty n a , 13 m ar ca 1573.
K asp er D em b iń sk i d o W arcisław a z P erszty n a , 14 m arca 1573.
S ta n isła w S łu p eck i, k a sztela n lu b elsk i, do W arcisław a z P erszty n a , 15 m arca 1573.
H ieron im O sso liń sk i do A n d rzeja D udycza, 21 m arca 1573.
K oresp on d en cja cesarza M a k sy m ilia n a II z R zym em d otycząca sp ra w p olsk ich , m arzec 1573.
L isty cesarza M ak sym ilian a II do k ard yn ała C om m endoniego, 1573. A d am K onarski, b isk u p p o zn a ń sk i, do C yrusa, 28 m arca 1573. S erfiu sz R yb isch do W ilh elm a z R ożem berka, 1 lu te g o 1573.
L is ty cesarza M ak sym ilian a II do S ew e r y n a B onera, m . in. d o ty czą ce M oraw , lu ty 1573.
P io tr M yszk ow sk i, b isk u p p ło ck i, do W ilh elm a z R ożem berka, 12 lu te g o 1573. R óżnego ty p u in stru k cje d la p o słó w cesarsk ich w P o lsce, 1573.
K oresp on d en cja różn ych osób d o W ilh elm a z R ożem berka, lu t y 1573.
Z ofia J a g iello n k a , k siężn a b ru n szw ick a , do Jak u b a U ch a ń sk ieg o , arcyb isk u p a g n ieźn ień sk ieg o , 25 czerw ca 1573.
J an B o g u sz do cesarza, sty c z e ń 1573.
Z ofia J a g iello n k a d o p a n ó w rad koron n ych , 3 sty czn ia 1573.
J a n C h od k iew icz do p o słó w cesa rsk ich w sp ra w ie C yrusa, 6 sty czn ia 1573. C esarz M a k sy m ilia n II do A d am a K on arsk iego, b isk u p a p ozn ań sk iego, 18 sty czn ia 1573.
Z a szy fro w a n y lis t A dam a K on arsk iego, b isk u p a pozn ań sk iego, do cesarza, 18 s t y czn ia 1573.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L IT A — C E S A R S T W O 5 0 1
Jan N eto lick i do p o słó w cesarsk ich , z W arszaw y, 15 sty czn ia 1573. K orespondencja różn ych osób do p o słó w cesa rsk ich ze sty czn ia 1573. Spraw ozdania z P o lsk i dla króla h iszp ań sk iego, 1573.
K oresp on d en cja od różnych osób do p osłów cesa rsk ich z różnych m iesięc y 1573 r.
Jan L asota do cesarza, z W iednia, 23 styczn ia 1573.
Z aszyfrow an e lis ty do p o słó w cesa rsk ich z dw oru w ied eń sk ieg o , sty czeń 1573. A k ty k o n fed era cji w a rsza w sk iej w k ilk u egzem plarzach.
„A rtyk u ły do odbioru n o w eg o P an a”, 28 styczn ia 1573. L isty C yrusa do p osłów , z M arienburga, 30 styczn ia 1573.
PO LEN I 20
O dpow iedź S en a tu i S ta n ó w P o lsk ich n a p o selstw o cesa rsk ie, k w ie c ie ń 1573. P ropozycje od p ow ied zi S en a tu i S ta n ó w R zeczyp osp olitej na p o selstw o od G rze gorza X III, z W arszaw y, 21 k w ie tn ia 1573.
Sp raw ozd an ie z leg a cji C om m endoniego w P olsce, 28 k w ie tn ia 1573. Z aszyfrow an y list (?) Z b orow sk iego do p osłów , 30 k w ie tn ia 1573.
Z aszyfrow an e lis ty do W ilh elm a z R ożem berka od różnych osób, k w ie c ie ń 1573. M ow y M onluca z 25 k w ie tn ia 1573.
A ndrzej D udycz do W ilh elm a z R ożem berka i W arcisław a z P ersztyn a, z K ra kow a, 22 k w ie tn ia 1573.
S en a t i S tan y R zeczyp osp olitej do cesarza, z 21 k w ie tn ia 1573 (liczn e kopie). O d p ow ied zi S ta n ó w R zeczyp osp olitej n a leg a cję p o słó w cesa rsk ich (oryginał), 21 k w ie tn ia 1573.
R ela cje posłów h iszp ań sk ich , k w ie c ie ń 1573.
O dpow iedź sen atu posłom fra n cu sk im , k w ie c ie ń 1573.
S p raw ozd an ie z e le k c ji, n iezn an ego a u torstw a (łac., n iem .), 1573. K opia a rty k u łó w h en ry k o w sk ich .
P a cta c o n v e n ta z 16 m aja 1573.
S ew ery n B oner do p osłów cesarsk ich , W ilh elm a z R ożem berka i W arcisław a z P ersztyn a, z W arszaw y, 17 k w ie tn ia 1573.
S ta n y K orony i W X L do cesarza M ak sym ilian a II, 21 k w ie tn ia 1573 (oryg.). Z aszyfrow an y, a le rozw iązan y lis t (?) Z b orow sk iego do p o słó w cesarsk ich , 30 k w ie tn ia 1573.
H enryk W alezy do (?) Z b orow skiego, 5 lip ca 1573.
Z aszyfrow an a k o resp on d en cja M ak sym ilian a II do p osłów cesarsk ich , 1573. C yrus do cesarza M ak sym ilian a II, z W rocław ia, 25 m aja 1573,
P. M yszk ow sk i, b isk u p płock i, do p osłów cesarsk ich , m aj 1573.
M ikołaj B u szy ń sk i do brata, A lb erta B u szy ń sk ieg o , rela cja z przeb iegu elek cji, z W arszaw y, 5 m aja 1573.
D. S e c y g n io w sk i do W arcisław a z P ersztyn a, rela cja z p rzeb iegu e le k c ji, z W ar sza w y , 5 m aja 1573.
D . S ecy g n io w sk i, b isk u p k a m ien ieck i, do W ilh elm a z R ożem berka i W arcisław a z P ersztyn a, z W arszaw y, 8 m aja 1573.
A dam K onarski, b isk u p poznański, do cesarza, M ak sym ilian a II, z W arszaw y, 20 m aja 1573.
Jakub U ch ań sk i, prym as, do sen atorów k oronnych, z Ł ow icza, 24 m aja 1573. M ak sym ilian II do A d am a K on arsk iego, b isk u p a pozn ań sk iego, 21 lip ca 1573. O lbracht Ł ask i do p o słó w cesarsk ich , 7 lip ca 1573.
K oresp on d en cja A u gu sta, elek to ra sask iego, z sen atoram i polsk im i, lip iec 1573 (k ilk a listó w ).
R óżnego ty p u in stru k cje dla d w oru w ie d e ń sk ie g o dla u łożen ia sto su n k ó w z R ze- cząpospolitą.
502 E W A D U B A S -U R W A N O W lfiŹ
PO LEN I 21
S en a to ro w ie k oronni do cesarza M ak sym ilian a II, z K rak ow a, 6 lip ca 1573 (m. in. p od p isy K aspra Z eb rzyd ow sk iego, Jan a F irleja, Jakuba R ok osow sk iego).
L ist N . do „Pana w o jew o d zica ” (?) o d ziałan iach cesa rsk ich w R zeczyp osp olitej przed elek cją , 1573 (?).
A ndrzej T aran ow sk i do N., z W ilna (spraw ozdanie z p o se lstw a do M oskw y), sie r p ie ń 1573.
K opia listu elek to ra sask iego do p o słó w fra n cu sk ich w P o lsce, 10 lip ca 1573. B ru d n op isy in stru k cji d otyczących p o lity k i cesarsk iej w ob ec R zeczyp osp olitej. L isty b isk u p a k ra k o w sk ieg o F ran ciszk a K ra siń sk ieg o i b isk u p a p łock iego Piotra M y szk o w sk ieg o do cesarza M a k sy m ilia n a II, lip iec— sierp ień 1573.
Jan K on arsk i do C yrusa, z K ob ylin a, 21 sierp n ia 1573. C yrus n a tem at teg o listu do cesarza, 25 sierp n ia 1573. L isty p osłów fran cu sk ich do sta n ó w p olsk ich , 1573.
Jakub R ok o so w sk i do cesarza M ak sym ilian a II, 31 sierp n ia 1573. K o n sta n ty O strogski do cesarza M ak sym ilian a II, 31 sierp n ia 1573. A rty k u ły h en ry k o w sk ie i p a c ta c o n v e n ta , 1573.
R óżne sp raw ozd an ia z P olsk i, 1573.
C esarz M ak sym ilian II do A n n y J a g iello n k i, z W iednia, 13 w rześn ia 1573. K opia listu sen atorów u czestn iczą cy ch w p o se lstw ie po H en ryk a do in n y ch s e n atorów , 1573.
In stru k cja dla p osłów po H en ryk a W alezego.
L ist sen atorów p o lsk ich do cesarza M ak sym ilian a II, 29 w rześn ia 1573. T reść p rzy sięg i H enryka, k róla p olsk iego.
Z ob ow iązan ia K arola IX , k ró la fran cu sk iego.
K opia listu w o je w o d y m o łd a w sk ieg o do stan ów p olsk ich , 7 p aździernika 1573. S en a to ro w ie z sejm ik u w P roszow icach do cesarza M ak sym ilian a II, 2 w rześn ia 1573.
P ism o sen atorów p olsk ich do cesarza M ak sym ilian a II, z K rak ow a, 22 w rześn ia 1573.
Iw o n ia , w o jew o d a m o łd a w sk i, do k tóregoś z sen a to ró w k oron n ych , z Jass, 7 paź d ziern ik a 1573.
S en a to ro w ie p o lscy do cesarza M ak sym ilian a II, z K rakow a, 1 listo p a d a 1573. Jan C h od k iew icz do Z ęb eck iego (Ż em beekiego?), ze S w isło czy , 29 października 1573.
S te fa n B atory do A ndrzeja D udycza, 25 listo p a d a 1573.
S e w e r y n B oner z B alic, starosta rab sztyń sk i, do A n d rzeja D udycza, 17 gru d n ia 1573.
L isty do A ndrzeja D udycza od różn ych osób, z gru d n ia 1573.
PO LEN I 22
Z aszyfrow an a k oresp on d en cja dotycząca k an d yd atu r w p ierw szy m b ezk rólew iu W R zeczyp osp olitej, 1573.
In stru k cja dla p o słó w jad ących do W X L z Ł ow icza, lip ie c 1572. S p is rod ów lite w sk ic h , b ęd ą cy ch zw o len n ik a m i cesarsk im i, 1573.
K w it d łu żn y O lbrachta Ł a sk ieg o , w o je w o d y sierad zk iego, n a sum ę 12 000 złp za cią g n ięty u M atiasza Stolcza, 1573.
S ta n isła w S łu p eck i, k a sztela n lu b elsk i, do p o słó w cesarsk ich , 1 styczn ia 1572. N iezn an ego au to rstw a rady u d zielo n e cesa rzo w i M a k sy m ilia n o w i II co do sp o sobu fo rsow an ia k an d yd atu ry a u stria ck iej n a tron w R zeczyp osp olitej, 1573.
S ta n isła w S łu p eck i do p o słó w cesarsk ich , 3 sty czn ia 1573.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L I T A — C E S A R S T W O 5 0 3
K orespondencja w ie lk ie g o k sięcia m o sk iew sk ieg o do sta n ó w k oronnych, 1573. „D ialogu s de P olon iae R eg is e le c tio n e ”, (1572?, 1573?).
A n a liza sy tu a cy jn a w P o lsce dokonana przez C yrusa (1572?, 1573?). R óżne m ow y M onluca.
V o tu m posła h iszp ań sk iego, 1573.
V o ta różnych p o selstw , m . in. szw ed zk ieg o , h iszp a ń sk ieg o , 1573.
PO LEN I 23
O d pow iedź stan ów k oron n ych n a leg a cję fra n cu sk ą (1574?).
S zereg k oresp on d en cji d yp lom atyczn ej po obiorze H en ry k a W alezego na króla w R zeczyp osp olitej, 1574.
P ism o sen a to ró w k oron n ych po u ciecz ce H en ryk a W alezego, 20 czerw ca 1574. K oresp on d en cja H en ryk a W alezego z sen atoram i w R zeczyp osp olitej, 1574. K opia listu sen a to ró w w ie lk o p o lsk ic h do arcyb isk u p a gn ieźn ień sk ieg o , z P ozna n ia, 28 czerw ca 1574.
K opia listu sen atorów zgrom adzonych w K rak ow ie, 29 czerw ca 1574. K oresp on d en cja A ndrzeja D u dycza, 1574.
Z aszyfrow an a k o resp on d en cja A . D u d ycza do cesarza, 1574. P iotr M yszk ow sk i, b isk u p płock i, do A . D udycza, 1574.
K opia listu arcyb isk u p a g n ieźn ień sk ieg o , Jak u b a U ch a ń sk ieg o , do sen atorów m ałop olsk ich , 22 lip ca 1574.
P o sta n o w ien ia w o je w ó d z tw a w ile ń s k ie g o u czy n io n e na zjeźd zie w W ilnie, 10 sie r p n ia 1574.
L ist szp iega cesa rsk ieg o donoszący A. D u d yczow i, co się d zieje w W arszaw ie, 17 w rześn ia 1574.
P o sta n o w ien ia w o je w ó d z tw a san d om iersk iego n a zjeźd zie w O patow ie, 17 lip ca 1574.
P o sta n o w ien ia zjazdu w a rsza w sk ieg o , 18 w rześn ia 1574.
P iotr M yszk ow sk i, b isk u p płock i, do S ta n isła w a F ogla, 25 w rześn ia 1574. F ragm en t listu u czestn ik a zjazd u w a rsza w sk ieg o do k ogoś z k ręgu p rzyjaciół cesarza, w rzesień 1574.
L ist sen atorów lite w sk ic h do sen a to ró w p olsk ich , na zjeźd zie w W iln ie, 20 w rze śn ia 1574.
L ist stan ów lite w sk ic h do k róla H en ryk a, przed 20 p aźd ziern ik a 1574.
K opia listu sen atorów lite w sk ic h do sen a to ró w p olsk ich , z W ilna, 11 listop ad a 1574.
S ta n isła w H ozjusz do H en ryk a W alezego, 15 w rześn ia 1574. K opie k oresp on d en cji H en ryk a W alezego.
S ta n isła w S łu p eck i, k a sztela n lu b elsk i, do p o słó w cesarsk ich , 17 m arca 1575 (?). L ist do k tóregoś z p o słó w cesa rsk ich a n a lizu ją cy sy tu a cję po J ęd rzejo w ie, 1576. K artka do k ogoś ze stron y cesarsk iej o p o sta n o w ien ia ch jęd rzejo w sk ich , 31 sty czn ia 1576.
PO LEN I 24
M arcin G órecki do cesarza M ak sym ilian a II, z K rakow a, 18 sty czn ia 1575. L isty Jan a B ogu sza do A n d rzeja D udycza: z 23 sty czn ia 1575, 1 lu teg o 1575, 3 k w ie tn ia 1575.
P io tr M yszk ow sk i, b isk u p p łock i, do Jana B ogusza, 29 sty czn ia 1575. O lbracht Ł ask i do A n d rzeja D udycza, 1575.
T arn ow sk i do w o je w o d y k ra k o w sk ieg o , 6 czerw ca 1575. M ikołaj F irlej do cesarza M ak sym ilian a II, 1575.
504
fetVA D U B A S -U R W A Ń O W IĆ 2S en a to ro w ie lite w sc y do cesarza M ak sym ilian a II, 29 m arca 1575. P iotr M yszk ow sk i, b isk u p p łock i, do Jana B ogusza, 31 m arca 1575. K orespondencja różn ych osób do A n d rzeja D udycza, 1575.
Z aszyfrow an a k oresp on d en cja od i do cesarza M ak sym ilian a II, 1575. H en ryk W alezy do P iotra Z borow sk iego, lu ty 1575.
M ikołaj F irlej do Jan a B ogu sza, 9 lu te g o 1575.
R óżnego rodzaju p ism a H en ryk a W alezego do różn ych osób, 1575.
N o ta tk i do in stru k cji dla p o se lstw do R zeczyp osp olitej z k a n cela rii cesarsk iej, 1575.
M ikołaj R a d ziw iłł do a rcy k sięcia E rn esta, 29 m arca 1575.
S ew ery n B oner z B alic, starosta rab sztyń sk i, do A ndrzeja D udycza, 3 k w ietn ia 1575.
C esarz M ak sym ilian II do M arcina K rom era, 4 k w ietn ia 1575.
P iotr M yszk ow sk i, b iskup płock i, do cesarza M ak sym ilian a II, 8 k w ietn ia 1575. D. S e c y g n io w sk i do A ndrzeja D udycza, 8 k w ietn ia 1575.
S e w e r y n B oner do A ndrzeja D udycza, 8 k w ietn ia 1575. S ta n isła w S zafran iec do A n d rzeja D udycza, 25 k w ie tn ia 1575. M ikołaj D łu sk i do A n d rzeja D udycza, 29 k w ietn ia 1575. (?) P o n ęto w sk i do A ndrzeja D udycza, 30 k w ie tn ia 1575.
S ta n isła w D roh ojow sk i, k a sztela n p rzem ysk i, do A . D udycza, 15 k w ietn ia 1575. Jakub U ch ań sk i, a rcyb isk u p gn ieźn ień sk i, do F ranciszka K rasiń sk iego, biskupa k ra k o w sk ieg o , sty czeń 1576.
PO LEN I 25
Z aszyfrow an a k oresp on d en cja cesarza M ak sym ilian a II, 1575— 1576. In stru k cje M ak sym ilian a II d la p o lity k i w ob ec R zeczy p o sp o litej, 1575.
L isty u w ierzy teln ia ją ce d la p o słó w cesarsk ich do R zeczyp osp olitej, 7 m aja 1575.
O ficjaln e p ism o M ak sym ilian a II do zjazdu stęży ck ieg o za leca ją ce a rcyk sięcia E rn esta n a króla R zeczy p o sp o litej, 7 m aja 1575.
V o tu m P ibraka do sta n ó w R zeczy p o sp o litej, m aj 1575.
O pis początk u zjazd u stęży ck ieg o , n iezn a n eg o au tora przeznaczony dla Jerzego P ru szk o w sk ieg o , od 12 m aja 1575.
In stru k cja co do rodzaju k oresp on d en cji i osób czy grup, do k tórych w in n y zostać w y sła n e o ficja ln e p ism a z dw oru cesarsk iego, m aj 1575.
S p raw ozd an ie z przeb iegu zjazd u stęży ck ieg o , m a j—czerw iec 1575. Jak u b C h o to w sk i do cesarza M a k sy m ilia n a II, 22 m aja 1575.
Sp raw ozd an ie z ak tu a ln eg o u k ład u s ił p o lity czn y ch w R zeczy p o sp o litej, 22 (?) m aja 1575.
S p ra w o zd a n ie p r z e d sta w ic ie li szla ch ty w o je w ó d z tw a k ra k o w sk ieg o z e zjazdu stęży ck ieg o , 7— 8 lip ca 1575.
L ist N . d o W arcisław a z P ersztyn a, 24 czerw ca 1575.
L ist szla ch ty zgrom adzonej w W iźnie w sp ra w ie fia sk a zjazdu stężyck iego, 11 lip ca 1575.
O lbracht Z y czeń sk i do cesarza M ak sym ilian a II, z Opola, 22 czerw ca 1575. K op ia lis tu P ib rak a do H en ry k a III po S tęży cy , 19 czerw ca 1575.
POLEN I 26
Z aszyfrow an e lis ty A n d rzeja D udycza do cesarza M a k sy m ilia n a II, sierp ień 1575.
R óżnego rodzaju p ism a M ak sym ilian a II d otyczące sp ra w p olsk ich , 1575. K op ie lis tó w P ib rak a do k ró la H en ryk a III, w rzesień 1575.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L IT A — C E S A R S T W O 5 0 5
Jan C h od k iew icz do M a k sy m ilia n a II, 16 w rześn ia 1575. Jan R o zrażew sk i do A. D u dycza, 17 w rześn ia 1575.
L isty A. D udycza do cesarza M ak sym ilian a II, z p aźd ziern ik a 1575 (4 listy). P ism a M ak sym ilian a II do G dańszczan, w rzesień 1575.
P ism a M ak sym ilian a II do różnych osób zw iązan ych z P ru sam i, 1575. L isty Piotra M y szk o w sk ieg o do różnych osób, w rzesień — paźd ziern ik 1575. M ak sym ilian II do A . O p aliń sk iego, 18 października 1575.
K opie lis tó w p o słó w cesa rsk ich do sta n ó w R zeczy p o sp o litej, p aźd ziern ik 1575.
PO LEN I 27
R ela cje z R zeczyp osp olitej, listo p a d 1575.
V o tu m Jerzego B lan d raty, posła sied m iogrod zk iego, 14 listo p a d a 1575. V o tu m posła od a rcy k sięcia F erd yn an d a, 14 listop ad a 1575.
V o tu m posła k róla szw ed zk ieg o , 14 listop ad a 1575. V o tu m posła k sięcia F errary, 14 listo p a d a 1575.
V o tu m F ranciszka K rasiń sk iego, b isk u p a k ra k o w sk ieg o , listo p a d 1575.
Z ob ow iązan ia p o słó w cesa rsk ich w o b ec W X L przed e le k c ją , w W arszaw ie, 9 gru d n ia 1575.
O lbracht L ask i do M ak sym ilian a II, z W arszaw y, 8 gru d n ia 1575. D ek ret e le k c ji cesarza M ak sym ilian a II, 12 gru d n ia 1575.
O lbracht Ł ask i do M a k sy m ilia n a II, 11 grudnia 1575. R elacja z e le k c ji cesarza, 1575.
Jan K on arsk i do M ak sym ilian a II, 12 gru d n ia 1575.
F ran ciszek K rasiń sk i, b isk u p k ra k o w sk i, do M a k sy m ilia n a II, 16 gru d n ia 1575. P a cta c o n v e n ta u zgod n ion e m ięd zy p o sła m i cesa rsk im i a W X L , 13 grudnia 1575.
P a cta c o n v e n ta S tefa n a B atorego, gru d zień 1575.
Z aszyfrow an a k oresp on d en cja do cesarza M ak sym ilian a II, gru d zień 1575. P io tr M yszk ow sk i, b isk u p płock i, do cesarza M ak sym ilian a II, 19 gru d n ia 1575. A nna Jagiellon k a do cesarza M ak sym ilian a II, 19 grudnia 1575.
L isty cesarza M ak sym ilian a II do M ikołaja R a d ziw iłła i K on stan tego O strog- skiego, gru d zień 1575.
P iotr Z borow ski, w o jew o d a k ra k o w sk i, Jan Tarło, w o jew o d a lu b elsk i, A ndrzej T ęczyń sk i, w o jew o d a b ełsk i, i M ikołaj S ien ick i do cesarza M ak sym ilian a II w y r a żając p rotest p rzeciw k o ob iorow i go na króla R zeczyp osp olitej, 15 gru d n ia 1575.
P o sta n o w ien ie p o w zięte na sejm ie ele k c y jn y m przez p rzeciw n ik ó w e le k c ji k a n dydata z dom u au striack iego, 19 grudnia 1575 (oblata).
Opis sytu acji w ok resie p od w ójn ej e le k c ji pod W arszaw ą w grudniu 1575, gru dzień 1575.
POLEN I 28
L isty różnych osób do cesarza M ak sym ilian a II, gru d zień 1575. L isty różnych osób do a rcy k sięcia E rnesta, gru d zień 1575.
S en a to ro w ie k oronni i lite w s c y do M ak sym ilian a II, 21 grudnia 1575. M ikołaj T alw osz, k a sztela n żm udzki, do M ak sym ilian a II, 21 gru d n ia 1575. P ism a M ak sym ilian a II do różnych osób, gru d zień 1575.
Jerzy O lelk ow icz, k sią żę słu ck i, do M ak sym ilian a II, 30 grudnia 1575. M ikołaj F irlej do M ak sym ilian a II, 30 gru d n ia 1575.
O lbracht Ł aski, w o jew o d a sierad zk i, do M ak sym ilian a II, gru d zień 1575. V ota p osłów cesa rsk ich n a e le k c ji w grudniu 1575.
5 0 6 E W A D U B A S -U R W A N O W IC Z
N. do Z ygm unta K urzbacha, 20 grudnia 1575.
A ndrzej Z borow ski do M ak sym ilian a II, 28 grudnia 1575. „R ady i p o sta n o w ien ia ta jem n e B atorian ”, 1576.
„T itu li e t N om in a E piscoporum , P alatin oru m e t C astellan oru m R egn i P olo n ia e ”, 1575.
PO LEN I 29
Spraw ozdania A ndrzeja D u d ycza z R zeczyp osp olitej, sty czeń 1576.
F ra n ciszek K rasiń sk i, b isk u p k ra k o w sk i, do Jakuba U ch a ń sk ieg o , arcybiskupa g n ieźn ień sk ieg o , 3 styczn ia 1576.
P io tr M yszk ow sk i, b isk u p p łock i, do A ndrzeja D ud ycza, sty c z e ń 1576. M a k sym ilian II do W ojciech a Staroźreb sk iego, 14 styczn ia 1576. S ta n isła w D ro h o jo w sk i i Jan H erburt do A. D ud ycza, 12 sty czn ia 1576. (?) W a rszew ick i do A. D udycza, 15 styczn ia 1576.
S ta n isła w S łu p eck i, k a sztela n lu b elsk i, do M ak sym ilian a II, 16 styczn ia 1576. A rty k u ły Jęd rzejow sk ie, 18 sty czn ia 1576.
J ak u b U ch ań sk i, a rcyb isk u p gn ieźn ień sk i, do A n d rzeja D u dycza, 19 styczn ia 1576.
Sp raw ozd an ie z Jęd rzejow a praw dopodobnie dla S ta n isła w a T arn ow sk iego, 22 styczn ia 1576.
S p raw ozd an ie ze zjazdu jęd rzejo w sk ieg o , 23 sty czn ia 1576. (?) D. S ecy g n io w sk i do A. D udycza, 30 styczn ia 1576.
R óżnego rodzaju k oresp on d en cja od i do A ndrzeja D udycza, sty czeń 1576 (m. in. F . K rasiń sk iego, St. T arn ow sk iego, A n zelm a G ostom skiego).
P io tr M yszk ow sk i, b isk u p p łock i, do Jakuba U ch ań sk iego, arcyb isk u p a g n ieź n ień sk ieg o , 8 lu teg o 1576.
POLEN i 30
D ruki p rzy sięg i k oron acyjn ej i te k st a rty k u łó w h en ry k o w sk ich S tefa n a B a to rego, 3 m arca 1576.
D ru k ow an a o d ezw a M ak sym ilian a II do narodu p o lsk ieg o z p ełn ą tytu latu rą k ró la -elek ta p olsk iego (m. in. u za sa d n ien ie dla n ie w a ż n o śc i zjazdu jęd rzejo w sk ie go), 24 m arca 1576.
D ru k o w a n e o d ezw y M ak sym ilian a II do P olak ów . P u b lik o w a n e i d rukow ane w G dańsku, 24 m arca 1576.
L isty różnych osób do M ak sym ilian a II (m. in. M ik ołaja M ieleck ieg o , S. H er- burta) z m arca 1576.
L isty A. D udycza do M ak sym ilian a II z m arca 1576 (5 listó w ). M ak sym ilian II do A. D udycza, 28 m arca 1576.
L isty różn ych osób od i do A . D udycza, m arzec 1576.
O dezw a M ak sym ilian a II do w o je w o d ó w i k a sztela n ó w , m arzec 1576. In stru k cje dla k oresp on d en cji z R zecząpospolitą, m arzec 1576.
B ru d n o p isy lis tó w w y ch o d zą cy ch z k a n cela rii cesarsk iej do różnych osób w R zeczyp osp olitej, m arzec 1576.
M a k sy m ilia n II do A ndrzeja Z b orow sk iego, 30 m arca 1576. O lbracht Ł ask i do M a k sy m ilia n a II, 20 k w ie tn ia 1576.
L ist części sen a to ró w lite w sk ic h do Jak u b a U ch ań sk iego, arcyb isk u p a g n ieź n ień sk ieg o , z G rodna 19 k w ie tn ia 1576.
POLEN I 31
L isty A n d rzeja D udycza do cesarza z 1, 5, 9, 17, 18, 25 i 29 m aja 1576. B ru d n op isy do k oresp on d en cji z R zecząpospolitą.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L IT A — C E S A R S T W O 5 0 7
Jerzy O lelk ow icz S łu c k i do cesarza, 17 m aja 1576.
K rzy szto f (?) Z b orow sk i do W arcisław a z P erszty n a , przed m ajem 1576. O pis w y d a rzeń w K rak ow ie 1— 2 m aja 1576 roku, m aj 1576.
S ta n isła w T arn ow sk i do N ., 8 m aja 1576.
O pis w yd arzeń w K rak ow ie, 14 m aja 1576, m aj 1576. O lbracht Ł a sk i do cesarza (k ilk a listó w ), m aj 1576. R elacja p o słó w cesa rsk ich w P o lsce, m aj 1576.
Jak u b U ch ań sk i, arcy b isk u p g n ieźn ień sk i, do cesarza, 1 m aja 1576. S ta n y p ru sk ie do Jakuba U ch a ń sk ieg o , 4 m aja 1576.
A lb ert P o p ła w sk i do cesarza, 4 m aja 1576. Jakub U ch a ń sk i do cesarza, 5 m aja 1576. P. Czerna do O lbrachta Ł ask iego, 5 m aja 1576. (?) W olsk i do cesarza, 6 m aja 1576.
C esarz do Jakuba U ch ań sk iego, 16 m aja 1576.
A d am K onarski, k a sztela n k a lisk i, do cesarza, 18 m aja 1576.
PO LEN I 32
A ndrzej D udycz do cesarza, k ilk a lis tó w z czerw ca 1576. C esarz M a k sy m ilia n II do A. D udycza, 13 czerw ca 1576.
R óżne p ism a cesarsk ie zw iązan e z R zecząpospolitą, czerw iec 1576. B ru d n op isy listó w , czer w ie c 1576.
L isty i u n iw ersa ły S tefa n a B atorego, czerw iec 1576. S ta n isła w D ro h o jo w sk i do A . D u dycza, 5 czerw ca 1576.
L isty n u n cju sza p a p iesk ieg o do cesarza M ak sym ilian a II (k ilk a lis tó w z czerw ca 1576).
Jan D y m itr S o lik o w sk i, Jan K rotosk i do M ak sym ilian a II, 28 lip ca 1576. A lb ert P o p ła w sk i do cesarza, 27 lip ca 1576.
Jan D y m itr S o lik o w sk i, Jan K rotosk i do (?) W o lsk ieg o i Jana Z am oyskiego, 12 sierp n ia 1576.
Jan D y m itr S o lik o w sk i, Jan K rotosk i do cesarza, 21 sierp n ia 1576. A. P o p ła w sk i do cesarza z 18 lip ca i 15 sierp n ia 1576.
G abriel M a sło w sk i do cesarza, 20 sierp n ia 1576.
POLEN I 33
O dpow iedź cesarza p o sło w i S tefa n a B atorego, 1576.
In stru k cja dla p o słó w lite w s k ic h jad ących do króla S tefa n a B atorego ze zjazdu grod zień sk iego, 8 k w ie tn ia 1576.
P o sta n o w ien ia zjazdu w M ścib ow ie, po m aju 1576.
K oresp on d en cja cesarza z G d ańskiem , 6 p aźd ziern ik a 1576.
L ist S tefa n a B atorego do L itw in ó w , z Grodna, 15 p aździernika 1576. N o ta tk i i b ru d n op isy listó w , 1576.
K. Z borow ski do cesarza, 1576. (?) W olsk i do cesarza, 1576.
S ta n isła w S ta d n ick i do A. D udycza, 1576.
S eb astian G rab ow ieck i do cesarza z 5 i 31 w rześn ia 1576.
Jan K on arsk i z K ob ylin a, k a sztela n k a lisk i, do cesarza, p aźd ziern ik 1576. Jan D zia ły ń sk i, w o jew o d a ch ełm iń sk i, do N., 1576.
„S zafu n ek sta ty s ię c y zło ty ch do J eg o C esarsk iej M ości...”, (1575?— 1576?). L isty od różn ych osób do cesarza z 1576.
K orespondencja z k się c ie m m o sk iew sk im , 1576.
5 0 8 E W A D U B A S -U R W A N O W IC Z
POLEN I 34 .
P ism a d otyczące G dańska z 1577 roku (m. in. te k st przysiągł G dańska królow i). S ta n isła w T arn ow sk i do cesarza R udolfa II, 14 m arca 1577.
K opia listu S tefa n a B atorego do M ahm et B aszy, 19 m arca 1577.
P ro jek t ro zd a w ien n ictw a w a k a n só w w R zeczyp osp olitej (przed koronacją S te fana B atorego), k w ie c ie ń 1576.
A rty k u ły p ostan ow ion e w K rak ow ie na koronację S tefa n a B atorego, k w iecień 1576.
L ist k ilk u sen atorów do u rzęd n ik ów cesarsk ich ze skargą n a K rzysztofa Zbo row sk iego, z K rakow a, 8 czerw ca 1576.
A ndrzej O p aliń sk i do N ., 16 czerw ca 1577.
O lbracht Ł ask i do cesarza R u d olfa II, 27 k w ietn ia 1577. M ateriały zw iązan e z p o se lstw a m i p o lsk im i do T urcji, 1577.
K opia listu sułtana do króla polsk iego, z K onstantynopola, 25 czerw ca 1577. A n d rzej D udycz do cesarza R u d olfa II, 6 sierp n ia 1577.
S tefa n B atory do n u n cju sza a p ostolsk iego, 29 w rześn ia 1577. P ism a d otyczące elek tora b ran d en b u rsk iego, 1577.
A. D udycz do cesarza, 6 p aźd ziern ik a 1577.
Jakub U ch ań sk i do cesarza, 17 p aździernika 1577.
M ikołaj K rzysztof R a d ziw iłł do cesarza, z W ilna, 8 p aździernika 1577. C esarz R udolf II do S tefa n a B atorego, 7 m arca 1577.
O lbracht Ł ask i do cesarza, z F loren cji, 21 p aździernika 1577. U m o w a m ięd zy G d ań sk iem a S tefa n em B atorym z 12 gru d n ia 1577. S ta n isła w C zarnkow ski do cesarza, 19 gru d n ia 1577.
Z aszyfrow an a k o resp on d en cja z 1577 r.
C esarz R u d olf II do S tefa n a B atorego, z R atyzbony, 3 p aźd ziern ik a 1577.
PO LEN I 35
N o ta tk i do k oresp on d en cji d w oru cesa rsk ieg o z R zecząp osp olitą, 1578. S ta n isła w G ostom sk i do cesarza R u d olfa II, 13 czerw ca 1578.
J ak u b R ok osow sk i do b isk u p a w ro cła w sk ieg o , czer w ie c 1578. S te fa n B atory do b isk u p a w ro cła w sk ieg o , 4 lip ca 1578. S ta n isła w C zarn k ow sk i do cesarza, 19 listop ad a 1578. A. D u d ycz do cesarza, 28 listo p a d a 1579.
L isty różn ych osób do cesarza z 1578 i 1579 roku. In stru k cje d la p o se lstw do P o lsk i, listo p a d 1579.
L isty C yrusa do cesarza: z 20 i 31 p aździernika 1579 r., 2 lis ty ze styczn ia 1580 r.
O pinia d orad ców K ró lestw a W ęg iersk ieg o na p o stu la ty K ró lestw a P olsk iego, z 1579 i 1580 r.
PO LEN X 36
J an Z a m oysk i do cesarza R u d olfa II, 3 lu teg o 1581. A . P o ssev in o do cesarza, z K rakow a, 8 sty czn ia 1583. N o ta tk i do k oresp on d en cji cesa rsk iej z P o lsk ą b.d. A . P o ssev in o do cesarza, 6 gru d n ia 1582.
J a n u sz O strogski do cesarza, 29 gru d n ia 1582.
L a u d u m w o je w ó d z tw w ielk o p o lsk ich przed sejm em 1585 r. S te fa n B atory do cesarza, 4 listop ad a 1583.
C esarz do S tefa n a B atorego, 7 m aja 1585.
K O R E S P O N D E N C J A R Z E C Z P O S P O L IT A — C E S A R S T W O
S tefa n B atory do cesarza, 10 m aja 1586. S. C zarn k ow sk i do cesarza, 23 grudnia 1585. S. C zarnkow ski do A. D udycza, 24 grudnia 1586.
H en ryk G irk z L u tom yśla do S. C zarnkow skiego, 28 sty czn ia 1587. Jan u sz k siążę O strogski do cesarza, 16 grudnia 1576.
S. C zarnkow ski do cesarza, 31 grudnia 1586. Jan u sz O strogski do a rcy k sięcia E rnesta, 1586. S. C zarnkow ski do cesarza, 31 sty czn ia 1587. C esarz do S. C zarn k ow sk iego, 20 styczn ia 1587.
Jan C h leb ow icz do S. C zarnkow skiego, 13 styczn ia 1587. A . Z b orow sk i do cesarza, sty czeń 1587.
Jan D ym itr S o lik o w sk i do cesarza, lu ty 1587. (?) W olski do cesarza, 27 lu teg o 1587.
Jan u sz O strogsk i do cesarza, 14 lu teg o 1587.
POLEN I 37
Jan u sz k siążę O strogski do cesarza, m arzec 1587.
Jak u b Ł em p ick i, diak on łęczy ck i, do S ta n isła w a P a w ło w sk ieg o , b isk u p a oło- m u n ieck ieg o , z W arszaw y, 3 m arca 1587.
Votum, S ta n isła w a C zarn k ow sk iego na k on w ok acji, m arzec 1587. S. C zarnkow ski do cesarza, m arzec 1587.
A ndrzej Z borow ski do cesarza, 16 m arca 1587.
S ta n isła w K arn k ow sk i, arcyb isk u p gn ieźn ień sk i, do S ta n isła w a P a w ło w sk ieg o , biskupa ołom u n ieck iego, z W arszaw y, 3 m arca 1587.
A k t k o n w o k a cji w a rsza w sk iej, m arzec 1587.
V o tu m arcyb isk u p a g n ieźn ień sk ieg o n a k o n w o k a cji w a rsza w sk iej, 9 m arca 1587. S. K arn k ow sk i do cesarza, 27 m arca 1587.
A. O p aliń sk i do cesarza, 4 k w ie tn ia 1587.
Janusz O strogski do S. C zarnkow skiego, 7 k w ie tn ia 1587. N o ta tk i do k oresp on d en cji, b.d.
S. C zarnkow ski do cesarza, k w ie c ie ń 1587.
K oresp on d en cja S. C zarn k ow sk iego, k w ie c ie ń , m aj 1587.
T łu m aczen ia n a język n ie m ie c k i lis tó w p rzych od zących z P olsk i. S. C zarnkow ski do K och cick iego, 30 k w ie tn ia 1587, 1, 16, 18 m aja 1587.
PO LEN I 38
N o ta tk i do k oresp on d en cji z R zecząpospolitą i tłu m a czen ia lis tó w z P o lsk i na języ k n iem ieck i.
W zory lis tó w cesarza do m agn atów polskich. B isk u p o ło m u n ieck i do cesarza, 20 lip ca 1587. K ardynał R a d ziw iłł do cesarza, 17 lip ca 1587. S tan y lite w s k ie do cesarza, 17 czerw ca 1587. Sen a to ro w ie lite w s c y do cesarza, 17 czerw ca 1587.
O ficjaln e p ism o cesarza R u d olfa II do sta n ó w R zeczyp osp olitej, 16 czerw ca 1587.
Jakub Z baraski, S ta n isła w Górka, w o jew o d a poznański, Jan Z borow ski, A ndrzej Z borow ski, K asper D em b iń sk i do a rcy k sięcia E rnesta, z W arszaw y, 28 sierpnia 1587.
„U niw ersał, reces K oła G en eraln ego U p rzy w ilejo w a n eg o około p ostęp ów e le k - c y i”, 1587.
S ta n isła w K arn k ow sk i, a rcyb isk u p g n ieźn ień sk i, do cesarza, z W arszaw y, 24 sierp n ia 1587.
510 E W A D U B A S -U R W A N O W IC Z
R óżn ego rodzaju p ism a p u b licy sty czn e, zarów no proh ab sb u rsk ie, jak i p ro- szw ed zk ie, 1587.
S p raw ozd an ie z sejm u 1587.
Z aszyfrow an a koresp on d en cja, 1587 r.
(?) W olsk i do cesarza, z W arszaw y, 23 lip ca 1587.
O lbracht Ł ask i do k tó reg o ś z a rcy k sią żą t (Ernesta?), 2 sierp n ia 1587. K oresp on d en cja n u n cju sza a p o sto lsk ieg o , 1587.
A rcy k sią żę E rn est do M ik ołaja W olsk iego, W iedeń, 5 sierp n ia 1587. S. K arn k ow sk i do cesarza, z W arszaw y, 24 sierp n ia 1587.
M ikołaj K rzysztof R a d ziw iłł do cesarza, 24 sierp n ia 1587. U n iw e r sa ł i reces k ola g en eraln ego, sierp ień 1587. Przysięga Maksymiliana, 25 sierp n ia 1587.
PO LEN I 39
K ró lo w a A nna do cesarza, z W arszaw y, 25 sierp n ia 1587.
R ela cja z P o lsk i S ta n isła w a , b isk u p a ołom u n ieck iego (praw dopodobnie S ta n i sła w P a w ło w sk i), 28 sierp n ia 1587.
Jan u sz O strogski do a rcy k sięcia E rnesta, z T arnow a, w r z e sie ń 1587. S p y tek Jordan do cesarza, 7 w rześn ia 1587.
L ist cesarza do b aszy tu reck ieg o , 8 w rześn ia 1587.
K opiariusze różnych lis tó w p isa n y ch od cesarza w e w rześn iu 1587. S. K arn k ow sk i do cesarza, 10 w rześn ia 1587.
Jan Z am oyski do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, z K rakow a, 28 w rześn ia 1587. L isty a rcy k sięcia M ak sym ilian a do różn ych osób, 1587.
R óżnego rodzaju rela cje z P o lsk i, w rzesień 1587.
M ikołaj R a d ziw iłł do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, z Grodna, 31 sierp n ia 1587. S. C zarn k ow sk i do M ak sym ilian a, 25 w rześn ia 1587.
K oresp on d en cja b isk u p a o ło m u n ieck ieg o S ta n isła w a P a w ło w s k ie g o z różn ym i osobam i, w r z e sie ń 1587.
D ek ret e le k c ji M ak sym ilian a, 1587.
Z ygm u n t III do elek to ra b ran d en b u rsk iego, 17 p aźd ziern ik a 1587. A . Z b orow sk i do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, 3 p aźd ziern ik a 1587.
R ek tor i p ro feso ro w ie A k a d e m ii K rak ow sk iej do M ak sym ilian a, 21 paźd zier n ik a 1587.
K ap itu ła k rak ow sk a do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, 21 p aźd ziern ik a 1587. U rzęd n icy k ra k o w scy d o M ak sym ilian a, 20 p aźd ziern ik a 1587.
K oresp on d en cja od i do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, 1587.
PO LEN I 40
„P rzy czy n y n iep ok oju m ięd zy sta n a m i te są ”, 1586 (?).
Jan M y szk o w sk i, A d am G orajsk i, Jan L ip sk i do a rcy k sięcia M ak sym ilian a, 25 p aźd ziern ik a 1587.
P o tw ierd zen ie e le k c ji a rcy k sięcia M ak sym ilian a, 1587.
M ikołaj M onw id D roh ojow sk i, w o jew o d a połocki, z W ilna, 28 listop ad a 1587. S. Górka, w o jew o d a poznański, do cesarza, 21 grudnia 1587.
Jan C h leb ow icz do cesarza, 21 listo p a d a 1587.
N o ta tk i do k oresp on d en cji d o tyczącej R zeczyp osp olitej, 1587.
Z aszyfrow an e n o ta tk i d oty czą ce różn ych sen atorów R zeczy p o sp o litej, 1587. A ndrzej Z borow ski do P ru szk o w sk ieg o , sty czeń 1587.
596
of the reign of Nicholas II, differed from the point of view of their political options: Witte was an adherent of liberal autocracy which aimed a t the mo dernization of the state while Plehve rem ained a representative of Russian n a tionalism and „political backwardness”. Their rivalry was depicted i.a. upon the basis of m anuscript sources, p art of the documents of the m inistries of finances and internal affairs; they indicate th at v. Plehve provided the tsar w ith false information about the undertakings of his opponent and even planned the appli cation of police provocation against him.
R. WAPIŃSKI — The Consequences of the Partitions for the Development of Conceptions of the Polish State T e r r i t o r y ... 451 By resorting to political publicistics, the belles lettres and guidebooks, the author depicts the confrontation in the course of the nineteenth century and the first qu arter of the tw entieth century of conceptions concerning the rebirth of Poland either within the borders of the form er Commonwealth (1772) or de lineated by the much more modest visions of an ethnographic Poland. The sup porters of the latter were considerably less numerous and consistent; as a re sult, their opinions were heard not until the tu rn of the century. The second trend of the article pertains to the cultural differences which emerged due to the longterm division of Polish lands between Russia, Prussia and Austria; the author cites sources which indicate the alienation experienced by the less-edu cated Poles from various partitions upon the occasion of various encounters (e.g. hired ru ral workers from Galicia employed in Silesia).
A. GARLICKI — The History of a P r o v o c a t i o n ... 473 The intention of the article is to determine the authorship of a book entitled „The History of the Polish Communist P arty in the Light of Facts and Docu m ents”, published in 1934. There was no doubt th at Jan Alfred Reguła, who appeared as the author, was only a pseudonym.
An analysis of source m aterial leads to a conclusion that in this instance we are dealing w ith two provocations: on the p art of the prew ar secret police and th at dating from the period of Poeple’s Poland. This complicated and involved issue constitutes a significant contribution to the history of the communist mo vement in Poland.
MATERIALS
E. DUBAS-URWANOWICZ — Offical and Private Correspondence in Con tacts between the Commonwealth and the Empire. Polonica in the Haus- Hof- und Staatsarchiv in Vienna from the Years 1562—1587 . 497 This select list of inventory descriptions of letters exchanged between the Po lish magnates and gentry on the one hand and the A ustrian Emperor and dignita ries on the other hand, together w ith instructions and diplomatic reports, contains numerous secret material, including those w ritten in cipher. This extensive col lection concerning Polish affairs, prim arily political b u t also economic, has been up to now exploited by historians to a minimal degree.
S. MELLER — The Head of State under the Sourveillance of the French Police. Józef Piłsudski in Paris in 1921...511 The author has made use of i.a. archive m aterial from the Parisian Archives de la Police and presents details of the visit paid by Józef Piłsudski in Paris in February 1921 and the efforts made by the French hosts to ensure the Polish head of state complete security. Vigilant police protection was caused i.a. by anonymous warnings issued probably by Russian émigrés or West European agencies of the Soviet Intelligence Service.
