Hieronim Rafał Łopaciński.
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce
literatury polskiej 5/1/4, 368-369
NEKROLOGIA.
t HIERONIM RAFAŁ ŁOPACIŃSKI.
24. sierpnia b. r. zm arł w L ublinie skutkiem n ieszczęśliw eg o 'w yp ad k u Hieronim R afał L u bicz Ł opaciński. Śmierć J ego je st tem b oleśn iejszą że stra ciliśm y w Nim pracownika w pełni sił, który d ługo jeszcze m ógł słu ż y ć polskiej nauce.
Ś. p. Hieronim R afał Ł opaciński urodził się w r. 186 » we w si Ośno Górne w powiecie n ieszaw skim . N auki początkowe odebrał w Brześciu K u jaw sk im , do gim nazyum chodził w K aliszu . W r. 1879 w stą p ił na u n iw ersy tet w W a r s z a w ie , gd zie zap isał się na w y d zia ł filologiczno-historyczny, który ukoń czył w r 1883 , n a g r o dzony złotym medalem za rozprawę: „C harakterystyka osób w ko m edyach T eren cyu sza“. O p uściw szy u n iw ersy tet j ą ł się pracy nau czycielsk iej i po krótkim pobycie w W arszawie na posadzie nau czyciela języ k ó w starożytn ych , przeniesiony został do Lublina, g d zie b y ł czyn n y do ostatniej ch w ili sw ego życia.
Obok d ziałalności n auczycielskiej , którą p ełn ił z w ielkiem za m iłowaniem , śp. Ł opaciński pośw ięcił się całą duszą studyom z d zie d ziny ję z y k o z n a w stw a . h isto ry i i etnografii i w tych dziedzinach w ied zy zap isał n iezatartem i głosk am i swoj imię. O dnalazł i zbadał w iele zabytków p iśm ien nictw a staropolskiego . przetrząsał liczne ar chiwa, b iblioteki krajowe i zagraniczne, dokonyw ując w nich nieraz cennych odkryć W r. 19U1 zajm ował się urządzeniem działu nau kowego w y sta w y rolniczo przem ysłow ej w L u blinie oraz działem rę kopisów i druków na w ystaw ie sztu k i i starożytn ości tamże. W cza sach ostatn ich cz y n ił gorliw e zab iegi około założenia T ow arzystw a Przyjaciół Nauk w Lublinie, której to in sty tu c y i zam ierzał oddać bo g a ty swój k sięgozbiór. Pozatem sk rzętnie zbierał w szelk ie nabytki
N ek rologia. 3 6 9
archeologiczne i przedm ioty, wchodzące w zakres ludoznaw stw a. W szystk o to od syłał do Muzeum Narodowego w Krakowie lub do Mu zeum etnograficznego w W arszawie, do którego powstania w ielce się sw ą pracą i in icy a ty w ą p rzyczyn ił.
Dorobek naukow y Ł opacińskiego je st bardzo pow ażny ; obej muje on w iele prac , nie ty le obszernych rozmiarami , ile zaw iera jących mnóstwo ciekaw ego , nader pracowicie zebranego , m ateryału oraz b ystrych spostrzeżeń. Cechuje je niesłych ana dokładność szcze gó łó w i nader ostrożne w nioskowanie.
W r. 1880. w y stą p ił z pierw szą sw ą drukowaną pracą w „Ga zecie W arszaw sk iej“ . B y ł przez d łu g i szereg la t stałym a nader czynnym w spółpracow nikiem „Prac filologiczn ych “ i ,,
Ά
i s ł y u oraz w arszaw skiego „Słow nika język a polskiego“ . W iele rozpraw, nota tek , sprawozdań i recenzyi zam ieszczał w „B ibliotece W arszaw sk iej“ , „A teneum “, „T ygodniku ilustrow anym “ , „K uryerze codziennym “, „W ęd row cu “ i „Ś w ia to w id zie“. Z asilał również prasę prowincyo- nalną ; niejedno nader cenne i ciekawe studyum za m ie ściły : „K ali ■szanin“, „Gazeta Radom ska“, „Gazeta L u b elsk a “ i „Ziemia L u b elsk a “.Z prac, w ydanych osobno, w ym ienić n ależy: „Oskar K olb erg“ •{1 8 9 0 ); „W ydaw nictw a peryodyczne w L u b lin ie“ 1 8 9 0 .); „So bótka“ (1 8 9 1 .); „P rzyczynki do słow n ictw a język a p o lsk ieg o -1 (Ί891. i 1900.), odznaczone nagrodą im ienia Lindego przez Akadem ię Kra kowską ; G losy polskie, zawarte w rękopisie z kazaniami łacińskiem i z połow y wieku X V .“ (1 8 9 3 .); „R eguła trzeciego zakonu św . Fran ciszk a i drobniejsze zab ytk i języka polskiego z końca wieku X V . i początku X V I .“ (1 8 9 4 .); „K ilka zabytków język a starop olsk iego“ (1 8 9 5 ); „N ajdaw n;ejsze słow n iki polskie drukowane“ (1 8 9 7 .); „Lo c h er J a k ó b , Sąd P aryża“ (1897 ); „Lucyan Malinowski (1 8 9 8 .);
„Z dziejów cechu m ularskiego i kam ieniarskiego w L u b lin ie“ (1 8 9 9 ); „Mons reipublicae Polonae 1578. Obrazowa allegorya z czasów S te fana B atorego“, „N ajdaw niejszy widok L u blina“ ( 19 0 1 .); „Ślady powo d zi u nas w h istoryi, archeologii, języku , przysłow iach , podaniach, p iśm iennictw ie i sztu ce“ (1 9 0 4 .); „W iadom ości o marmurach w P o l sce, z rękopisów oraz d zieł dawnych i n ow szych “ ( 19<*5.) i t. d
O statnią pracą którą na kilka dni przed śmiercią w Truskawcu n a p is a ł, b y ły dwie n o ta t k i, dotyczące h istoryi i wędrówek dwu facecyi R eja; jedną z nich zamieszczamy w niniejszym zeszycie »P a m iętnika literack iego“, którego ś. p. zmarły b y ł współpracownikiem . P ozostaw ił w rękopisie mnóstwo m ateryałów do dziejów L u blin a i innych m iast poskich, do dziejów cechów lubelskich, do d zie jó w piśm iennictw a polskiego w w ieku X V , do studyów porównaw czych o przysłow iach łacińsk ch, polskich i w. i.
W uznaniu zasłu g, położonych na polu nauki, krakowska A k a demia U m iejętności zamianowała ś. p. Ł opacińskiego w 1901. roku sw oim członkiem korespondentem.
