Problematyka dokumentacji powykonawczej

Andrzej Łotysz

Problematyka dokumentacji

powykonawczej

Ochrona Zabytków 40/1-2 (156-157), 140-143

1987

sto ric D o c u m e n ta tio n D e p a rtm e n t o f th e C a stle ’s bra n ch o ffic e . O th e r d a ta co n c e rn in g te c h n o lo g ic a l c o n s tru ctio n , c o n d itio n , causes o f decay, p ro g ra m m e a n d course of d e ­ cay, p ro g ra m m e a n d course o f w ork w ere p a rtic u la rly ex­ p a n d e d a n d they co m prised a ll elem ents o f th e décor. The •d e s c rib e d d e ta ils w ere presented in a u n ifo rm o rd e r: c e ilin g d e c o ra tio n s , b e d -m o u ld in g a n d cornices, w a ll d e co ra tio n s, w o o d -w o rk . A u n ifo rm a rra n g e m e n t was also a d o p te d in p re s e n tin g th e w ork d o n e : c o n se rva tio n o f preserved e le ­ m ents o f stucco work, m odels o f a rc h ite c to n ic d e c o ra tio n s , m od e l o f s c u lp to r's d e co ra tio n s , co n se rva tio n o f o rig in a l e le ­ m ents o f w o o d c a rv in g , m odels fo r d e c o ra tio n s in wood, re c o n s tru c tio n o f elem ents carved in w ood, c o n se rva tio n of o ld c a rp e n try e lem ents. The course o f th e works was w e ll­ - illu s tra te d w ith p h o to g ra p h s show ing th e c o n d itio n o f d e ­ ta ils p rio r to, d u rin g and a fte r con se rva tio n , m odels m ade, re c o n s tru cte d w o o d -c a rv e d elem ents, g ild in g s . Each d o c u ­ m e n ta tio n was p ro v id e d w ith a lo c a tio n p la n — p ro je c tio n o f th e 1st flo o r o f th e Royal C astle, p o in tin g o u t th e o b je c t discussed as w e ll as a c h o ice o f the re p ro d u c tio n s of a r­ c h iv a l ph o to s. A tta c h e d w ere also p h o to g ra p h s o f the in ­ te rio rs th a t d e p ic te d the c o n d itio n a fte r re co n stru ctio n . Pic­ tures o f w a lls and p ro je c tio n o f th e c e ilin g , p u t on m ic ro ­ -film e d d r a ft d ra w in g s, show g ra p h ic a lly a n d d e s c rip tiv e ly th e lo c a tio n o f in - b u ilt o rig in a l d e ta ils o f th e décor. C opies o f c o m m is s io n a l a g re e m e nts on id iv id u a l co n se rva tio n a n d re c o n s tru c tio n p roblem s, results o f la b o ra to ry studies as w e ll as e xtra cts from th e m inutes o f the m ee tin g o f the A r ­ c h ite c to n ic a n d C on se rva tio n C om m ission on th e ag re e m e nts a n d th e a c c e p ta n c e o f in d iv id u a l stages of w ork as w e ll a " th e e n tire in te rio rs have been a d d e d as enclosures. D o ­ c u m e n ta tio n in c lu d e s also c o n se rva tio n d ra w in g s in th e scale o f 1:1, 1:2 a n d 1:5 o f o rig in a lly preserved elem ents o f the

décor, d e p ic tin g the c o n d itio n , co n se rva tio n a n d re c o n s tru c ­ tio n w o rk. A lto g e th e r 32 sets o f co n se rva tio n d o cu m e n ts have been p re p a re d , c o m p ile d in to one volum e, ju s t as is th e case w ith " O ffic e rs ' R o o m " or eleven volum es in th e case o f "T h e T hrone Room ” or "T h e Room o f the K n ig h ts ". In d iv id u a l d o c u m e n ta tio n s have 10 to 80 pages a n d 2 to 200 p h o to g ra p h s . _ In o rd e r to a c c e le ra te th e rate o f w ork th e team o f r e g i­ strars w as assigned the task o f a c o o rd in a to r of th e e n tire w ork c a rrie d o u t in the W o rksho p , in c lu d in g :

— th e an a lysis o f the c o n d itio n o f the preserved rescued d e ta ils ; tra n s p o rta tio n from th e p la c e o f sto rin g a n d to ensure p ro p e r c lim a tic c o n d itio n s ;

— id e n tific a tio n and lo c a tio n o f th e e lem ents based on th e a n a lysis o f the a v a ila b le ic o n o g ra p h ie m a te ria l, — p re p a rin g th e lists (w ith re g a rd to th e q u a n tity a n d q u ­

a lity ) o f missing e le m e n t ,

— tra n s fe r o f a ll m a te ria l to id iv id u a l team s o f sp e cia lists, — re g u la r supervision o f th e w ork done,

— c a rry in g o u t a d e s c rip tio n a l a n d fu n c tio n a l re g is tra tio n o f successive stages o f w ork a n d lo c a tio n o f o rig in a l ele m e n ts,

— p re p a rin g co n se rv a tio n d o c u m e n ta tio n .

The sca le o f the p ro b le m can be illu s tra te d by th e fo llo w in g d a ta : a lto g e th e r 1,988 d e ta ils of th e d é c o r o f th e in te rio r o f th e Royal C astle were covered by c o n se rva tio n . O u t of this n u m b e r, 1,048 d e ta ils w ere id e n tifie d and s itu a tio n e d . 988 o f them , co rre s p o n d in g to th e a d o p te d a rc h ite c to n ic and c o n s e rv a tio n co n ce p t, were b u ilt in to the pre se n t in ­ te rio rs . The re m a in in g elem ents c o m ing from u n a c c e n tu a te d stages o f reco n stru ction o f in te rio rs w ere given back to the m a n a g e m e n t o f th e Royal C a stle in W arsaw .

ANDRZEJ ŁOTYSZ

PROBLEMATYKA DOKUMENTACJI POWYKONAWCZEJ

W roku 1969 zarządzeniem nr 12 n a czelnego d yre kto ­ ra PKZ została w p ro w a d zo n a w życie i zalecona do sto so w a n ia w Pracow niach D o ku m e n ta cji N a u ko w o - -H ista ryczn e j przedsiębiorstw a „In s tru k c ja o układzie d o k u m e n ta c ji konserw atorskiej z przebiegu prac b udo- w la n o -k o n s e rw a to rs k ic H ” . S ta n o w iła ona ostateczną ko­ d y fik a c ję stosow anej w PKZ zasady, n a ka zu ją ce j szcze­ g ó ło w ą re je s tra c ję wszelkich d zia ła ń i poczynań wy­ stę p u ją cych w procesie konserw atorskim , tym razem w o d n ie s ie n iu do zabytków a rch ite ktu ry i b u d o w n i­ ctw a.

W in te n c ji a u to ró w in stru kcji d o ku m e n ta cja z prze b ie ­ gu p ra c b u d o w la n o -ko n se rw a to rskich m iała stać się ilu stro w a n ym zapisem kolejnych etapów budowy, re je ­ strującym przebieg i postępy prac, a także - a n a ­ w et przede wszystkim — in fo rm u ją cym o m etodach ich p ro w a d ze n ia , stosowanych te ch n ika ch i te ch n o lo g ia c h , użytych do konserw acji m a te ria ła ch , w prow adzonych do o b ie ktu in s ta la c ja c h . Słowem, o tym wszystkim, co ukryte pod w arstw ą tynku, o k ła d z in ą kam ienną lub b o a ze rią sta je się niew idoczne i niedostępne. Zestaw z d ję ć fo to g ra fic z n y c h , u porządkow any zg odnie z c h ro ­ nologicznym układem tekstu, m iał prezentow ać o b ie kt od stanu przed rozpoczęciem robót, poprzez wszystkie e tapy p ra c budo w la n ych i w ykończeniow ych, aż do ich zakończenia. Ź ródłem in fo rm a c ji — oprócz oględzin d o konyw anych w tra k c ie w izytacji o b ie ktu w ram ach n adzoru ko n se rw a to rskie g o — m iały być d zie n niki b u ­ dow y i p ro to k o ły z n arad i kom isji konserw atorskich.

Jednocześnie in stru kcja p rzew idyw ała u z u p e łn ie n ie d o ­ k u m e n ta c ji in fo rm a c ja m i d o d a tk o w y m i: danym i a d re s o ­ wymi zabytku, krótkim zarysem je g o h isto rii, a także cha ra kte rystyką p rogram u konserw atorskiego o p ra c o ­ w a n e g o na po d sta w ie w yników b a d a ń historycznych, arch ite kto n iczn ych i arch e o lo g iczn ych , którego ko n kre ­ tyza cją była d o k u m e n ta c ja p ro je kto w a .

P roponow any przez in stru kcję schem at o p ra c o w a n ia znacznie przekracza zapow iedź zaw artości określoną tytułem d o ku m e n ta c ji. D o ku m e n ta cja sporządzona w myśl w skazań in stru kcji nie je s t prostą e w id e n c ją d z ia ­ ła ń konserw atorskich i uzyskanych dzięki nim efektów . S tanow i raczej rodzaj kom pendium wiedzy o procesie konserw atorskim , z a w ie ra ją ce n a jisto tn ie jsze in fo rm a ­ cje i skróconą charakterystykę wszystkich je g o fa z : od

p ra c naukow o-badaw czych, poprzez propozycje i d e ­

cyzje p rojektow e, aż do zakończenia prac re a liz a c y j­ nych. Z a o p a trzo n a w spis d o k u m e n ta c ji n a u k o w o -b a ­ dawczych i projektow ych, w raz z notam i b ib lio g ra fic z ­ nymi i w skazaniem m iejsca ich przechow yw ania, staje się źródłem historycznym o n ie b a g a te ln ym znaczeniu d la przyszłych bad a ń historycznych i d zia ła ń konserw a­ torskich. W ym óg o p ra c o w a n ia podsu m o w a n ia i c h a ra k ­ terystyki w yników prac ze stanow iska konserw atorskiego d a je m ożliw ość p o d a n ia rów nież ocen krytycznych, p o ­ zw a la ją cych u n ik n ą ć p o p e łn ie n ia błę d ów w przyszłości, kiedy zabytek zostanie p o d d a n y ko le jn e j konserw acji. C elow ość o p ra co w yw a n ia ta k ie j d o k u m e n ta c ji je s t oczywista dla każdego historyka sztuki czy a rc h ite k ta ,

1. F ra g m e n t wn ę trza Sa li C a n a le t ta w trakc ie p ra c b u d o w la n o - k o n s e r w a to rs k ic h - 1976 r. (fot. A. Stasiak) 1. Part of the i n t e r io r of the C a n a le t t o Room d u rin g b u ild in g a n d co nservation work — 1976

którzy m usieli p okonyw ać w iele tru d n o ści zw iązanych z niedostatkiem podstaw ow ych nieraz in fo rm a c ji o za­ bytku. Jej p rzydatność dla potrzeb praktyki ko n se rw a ­ to rskie j ocenią w p ra w d z ie d o p ie ro nasi następcy, k tó ­ rzy w przyszłości za stą p ią nas w dziele och ro n y za b yt­ ków, ale już dziś można zaryzykować tw ie rd ze n ie , że nie będzie ona kw estionow ana.

W cią g u n ie sp ełn a dwu lat, ja k ie upłynęły od w p ro ­ w adzenia w życie in stru kcji, do d n ia 20 stycznia 1971 r., w którym p o d ję to decyzję o o d b u d o w ie Z a m ­ ku Królew skiego w W arszaw ie, pow sta ło n ie w ie le , zwy­ kle je d n o -, a nie kie d y kilkutom ow ych, d o k u m e n ta c ji z przebiegu prac. Był to je d n a k okres nie w ysta rcza ­ ją c y na ze b ra n ie dośw iadczeń, niezbędnych do u p o ­ ra n ia się z problem em n ie w sp ó łm ie rn ie p rzerastającym dotychczasow e d o k o n a n ia . Toteż kiedy d zie ło o d b u d o ­ wy Zam ku pow ierzono Pracow niom K onserw acji Z a ­ bytków, a Kom isja A rch ite kto n iczn o -K o n se rw a to rska O b y w a te ls k ie g o Kom itetu O d b u d o w y Zam ku K rólew ­ skiego za a kce p to w a ła w dn iu 21 lis to p a d a 1973 r. p ro p o n o w a n y schem at d o ku m e n ta c ji z p rzebiegu prac d la stanu surow ego Zam ku, P racow nia D o k u m e n ta c ji N a u ko w o -H isto ryczn e j rozpoczęła spo rzą d za n ie te j d o ­ k u m e n ta c ji zg odnie z za le ce nia m i w s p o m n ia n e j in s tru k ­ cji.

Problem sko m p liko w a ł się z ch w ilą , kiedy Kom isja Ar- ch ite kta n iczn o -K o n se rw a to rska w dn. 29.01.1975 r. uz­ n a ła za niezbędne ko n tyn u o w a n ie d o k u m e n ta c ji na

zasadach ustalonych dla stanu surow ego b u d o w li, rów nież d la ro b ó t w ykończeniow ych i p ra c k o n se rw a ­ torskich we w nętrzach. O k a z a ło się bow iem , że skala przedsięw zięcia, ogrom prac, a przede wszystkim je d ­ noczesne p row adzenie ich na w ielu o d c in k a c h ro b ó t oraz p o d e jm o w a n ie d zia ła ń o różnorodnym c h a ra k te ­ rze, nie p o z w a la ją zam knąć d o k u m e n ta c ji w ciasnym schem acie narzuconym in stru kcją . Rychło też zrezygno­ w a n o z dotychczasow ego tytułu, słusznie o k re ś la ją c pow stające o p ra c o w a n ie ja k o e w id e n cję ko n s e rw a to r­ ską prac na Zam ku Królewskim. Była ona bow iem w istocie pośpiesznym zapisem szybko po so b ie n a s tę p u ­ jących zm ian. W cią g u d zie się cio le cia 1973—1983 p o ­ w stało w ten sposób 95 tom ów d o k u m e n ta c ji, z a w ie ra ­ jących ponad 1000 stron maszynopisu tekstów i po n a d 2000 zdjęć fo to g ra ficzn ych . Liczby te nie u w z g lę d n ia ją oczywiście pow ostających jeszcze sukcesyw nie tom ów e w id e n c ji p ra c w Sali Balow ej, a także d o k u m e n ta c ji konserw atorskiej d zia ła ń podejm ow anych przez Pra­ cow nię Konserw acji Dzieł Sztuki 1, P racow nię R ekon­ strukcji Rzeźby K am iennej i N arzu to w e j i P racow nię K onserw acji M a la rstw a . Powstał zb ió r m a te ria łó w , b ę ­ dących źródłem in fo rm a c ji o dziejach restytucjii Z a m ­ ku Królew skiego w W arszaw ie, cenny d la przyszłych historyków i konserw atorów . I wówczas zro d ził się n o ­ wy problem o zasadniczym zna cze n iu : ja k z te g o z b io ­

ru korzystać?

sp ra w ił, że ko le jn e tom y nie sq prostą re je s tra c ją na­ stę p u ją cych po sobie faz budowy. Często precyzyjnym pracom sztukatorskim i pozłotniczym w je d n e j sali to ­ warzyszyły m okre roboty b e to n ia rskie w pom ieszczeniu s ą s ie d n im ; n ie kie d y prace w je d n e j części Zam ku by­ w a ły przeryw ane i czekały na k o n tyn u a cję d łu g ie m ie­ siące, a na w e t la ta ; zdarzało się również, że ju ż w tra k c ie p ra c w ykończeniow ych nastę p o w a ły zmiany ko n c e p c ji p ro je k to w e j, p o w o d u ją c konieczność p o n o ­ w n e g o ich o p is a n ia i s fo to g ra fo w a n ia . D la te g o też o b ­ fity m a te ria ł tekstow y i ilu stra cyjn y był chaotycznie „ro z s ia n y ” w kilku d zie się ciu to m a ch , a jedynym czyn­ nikiem p o rzą d ku ją cym z b ió r pozostaw ała ch ro n o lo g ia . Jej p rzydatność je d n a k w d o ta rc iu do w ła ściw e j in fo r­ m a cji była p roblem atyczna. Problem ten p róbow ano ro zw ią za ć poprzez o p ra c o w a n ie suplem entu, za w ie ra ­ ją c e g o u p o rzą d ko w a n y spis zaw artości poszczególnych tom ów lu b indeksów . Z propozycji tych je d n a k zre­ zygnow ano, ze w zględu na połow iczność uzyskanego e fektu. U ła tw ia ły b y one w p ra w d zie odszukanie in fo r­ m a cji, a le nie e lim in o w a łyb y k ło p o tliw e g o i czaso­ c h ło n n e g o w e rto w a n ia w ie lu tom ów.

S ta ło się oczywiste, że należy zdecydow ać się na roz­ w ią z a n ie nietypow e, nie m ające precedensu w d otych­ czasow ej praktyce PKZ. R ozwiązanie ta kie narzucało się samo. Jak w sp o m n ia n o wyżej, d o k u m e n ta c je z p rze b ie g u pra c b u d o w la n o -ko n se rw a to rskich zaw ierały w końcow ej części o p ra c o w a n ia — lu b w ostatnim to ­ mie, je ż e li były kilkutom ow e - p o dsum ow anie i oce­ nę zakończonej re a liz a c ji i wszystkich poprzedzających

ją d zia ła ń , a m a te ria ł ilu stra cyjn y p re ze n to w a ł stan o b ie ktu po zakończeniu robót. Tej części o p ra c o w a ­ nia z a b ra kło w e w id e n c ji ko nserw atorskiej, która była raczej kroniką b u d o w la n ą czy ilustrow anym dia riu sze m budowy, a nie p e łn ą d o k u m e n ta c ją z p rze b ie g u prac. U znano słusznie, że u sunięcie te g o m a n ka m e ntu przez u zu p e łn ie n ie e w id e n c ji konserw atorskiej d o d a tko w ym o p ra co w a n ie m o ch arakterze d o k u m e n ta c ji pow yko­ nawczej stanow i poszukiw ane rozw iązanie p ro b le m u u p o rzą d ko w a n ia zbioru.

Oczywiście, o b ję c ie d o k u m e n ta c ją pow ykonaw czą ca ­ łej p roblem atyki zam kow ej w jednym o p ra c o w a n iu było niem ożliw e, a w o d n ie s ie n iu do w ie lu fra g m e n tó w b u d o w li naw et niecelow . Z decydow ano, że o p ra c o ­ w a n ie to o b e jm ie w nętrza 25 sal historycznych i e le ­ w a cje Zam ku, przy czym każdej sali m ia ł być p o św ię ­ cony je d e n tom o p ra c o w a n ia . W p ro to ko le z 428 po­ siedzenia Kom isji A rch ite kta n ic z n o -K o n s e rw a to rs k ie j, która w d n iu 8 w rześnia 1982 r. — przy w s p ó łu d z ia le w ykonawców , prze d sta w icie li inw estora i użytkow nika Zam ku — za ję ła się spraw ą d o k u m e n ta c ji, czytam y:

„ Przedstawiciel Zarz ądu PKZ o m ó w ił propozycję o p r a ­ co w a n ia d o k u m e n ta c ji powykonawczej o b e jm u ją c e j wszystkie pro blem y zw iązane z realiz acją w nętrza zam­ kowego, od po czątku o d b u d o w y Zamku. K o m is ja po dyskusji doszła do wniosku, że dotychczasowa id oku­ m e n ta cja powykonaw cza nie wycz erpuje wszystkich problemów . К А К wnioskuje, aby dotychczasowe o p r a ­ co w a n ia były u z upełn ione p ra cą , która ilu s tro w a ła b y prz ebieg re a liz a cji i o b ra z o w a ła ostateczny efe kt p o ­

d e jm o w a n y c h decyzji konserwatorskich. To u z u p e łn ie ­ nie nie może d u b lo w a ć dotychczasowych o p ra c o w a ń — musi o n o być ich rozwinięciem. Należy w yb ra ć przy­ kła d o w o j e d n q salę d o o p ra c o w a n ia i p o a k c e p ta c ji na te j p o d s ta w ie ustalić dalszy p r o g r a m o p ra c o w a ń . Z a p ro p o n o w a n o , aby ta k ie o p ra c o w a n ie nazw ać prze­ w o d n ik ie m dokum entacyjn ym o d b u d o w y wnętrz i e le ­ w a c ji zamkowych. W y ty p o w a n o ja k o pierwszej salę, która s ta n o w iła b y p o o p ra c o w a n iu wzór d la po zo sta ­ łych o p ra c o w a ń , Salę T ro n o w q ” .

W o p a rc iu o te wytyczne P racow nia D o k u m e n ta c ji N a u ko w o -H isto ryczn e j przyg o to w a ła p ro je k t d o k u m e n ­ ta c ji pow ykonaw czej Sali Tronow ej i p o n o w n ie s p ra ­ wy te przedyskutow ano na 442 posie dze n iu Kom isji A rc h ite k to n ic z n o -K o n s e rw a to rs k ie j w d n iu 23 m arca 1983 r. O to fra g m e n t p ro to k o łu z te g o p o s ie d z e n ia :

„P rz e d s ta w io n o Komisji k o ncepcję o p ra c o w a n ia prze­ w o d n ik a oraz konspekt p ró b y o p ra c o w a n ia S ali Tro­ nowej. K omisja stw ierdziła, że p rz e w o d n ik p o w in ie n in fo rm o w a ć o tym, co zostało w yko n a ne i co s ta n o ­ w iło p o d sta w ę re aliz acji. W dyskusji wskazano n a s p r a ­ wy, ja k ie p rze w o d n ik p o w in ie n o b e jm o w a ć :

— niezbędne jest zalqczenie p ro to k o łó w o d b io r u te c h ­

n iczn e go poszczególnych faz budowy, a także p o s ta ­ nowień KAK dotyczqcych okre ślo n e j sali,

— p rz e w o d n ik w in ie n in fo rm o w a ć o te c h n o lo g ia c h sto ­

sow anych przy o d b u d o w ie i użyciu nowych m a te ria ­ łów,

— należy oznaczyć w opisach i rysunkach zach o w an e

o ryg in a ln e elementy d e ta li i d e k o ra c ji,

— ilu stra cje p o w in n y być je d y n ie koniecznym u zu p e ł­ nienie m tekstu,

— należy u w z g lę d n ić zmiany p ro je k tó w za istn ia łe w trakcie b u d o w y w e d łu g zapisów w d z ie n nik u b u d o ­ wy,

-— osobny tom p o w in ie n być poświęcony d ziejo m p o ­

wsta n ia kolejnych o p ra c o w a ń p ro je ktu .

Ustalono, że przykładowe o p r a c o w a n ie zostanie wyko­ n a n e d l a S ali C a n a le tta , a n ie d la S ali T ronow ej i na p o d s ta w ie te g o m a te ria łu p o d j ę t a będzie decyzja o dalszych o p ra c o w a n ia c h i określony koszt te g o z a d a ­ n i a ” .

N aw iasem m ów iąc, po w ie lu dyskusjach zrezygnow ano z p ro p o n o w a n e g o przez Kom isję ty tu łu Przew odnik d o ­

kumentacyjn y wnętrz i e le w a c ji Zamku Królewskiego,

u zn a jąc, że nie o d p o w ia d a on w p e łn i zaw artości to ­ mu o p ra c o w a n ia (p ra ce re a liza cyjn e ), a na w e t może być mylący. O sta te czn ie przyjęto nazwę roboczą K on­

serwatorska d o k u m e n ta c ja pow ykonaw cza w przeko­ n a n iu, że ty tu ł ten ściślej o d p o w ia d a treści o p ra c o w a ­ nia, a c e ch u ją cy go o g ó ln ik o w y c h a ra k te r zwiększa je ­ go p o jem ność znaczeniow ą, p o z w a la ją c na znaczną elastyczność w doborze m a te ria łu te ksto w e g o i ilu ­ stra cyjn e g o .

Powstał zatem pierwszy tom o p ra c o w a n ia pod nazw ą:

Sala C a n a le tta , konse rw atorska d o k u m e n ta c ja

powy-PROBLEMS OF THE POST-EXECUTION DOCUMENTATION

Twelve years o f the re s titu tio n o f th e Royal C a s tle in W a r ­ saw g a v e b irth to a m p le d o c u m e n ta tio n on b u ild in g a n d c o n s e rv a tio n w otk, c o m p ile d in to 95 volum es o f 1,000 pages and n e a rly 2,500 p h o to g ra p h s th a t re p re s e n t a c h ro n o lo g i­ c a l reco rd o f a ll a c tiv itie s a s s o c ia te d w ith th e re c o n s tru c ­ tio n o f this structure. Because o f an u n o rd e rly a rra n g e m e n t o f th e c o n te n t o f th e w o rk re s u ltin g from a s tra ig h t r e g i­ s tra tio n o f successive o p e ra tio n s it is re a lly d iffic u lt to g e t from it a n y in fo rm a tio n .

konawcza. Czy zaw artość tom u o d p o w ia d a zam ysłom je g o p ro je kto d a w có w i a u to ró w ?

O d p o w ie d ź na to pytanie u ła tw ić może krótka c h a ra k ­ terystyka treści o p ra c o w a n ia . Poprzedza ją w stęp i in ­ fo rm a c je o g ó lne o in s ty tu c ja c h , prze d się b io rstw a ch i pra co w n ia ch z w ym ienieniem fu n k c ji i nazw isk osób, których praca w ja k im k o lw ie k sto p n iu przyczyniła się do odb u d o w y i konserw acji sali i je j w yposażenia a r­ c h ite kto n iczn e g o . Rozdział I zaw ie ra szczegółowy k a ta ­ log d o k u m e n ta c ji, o p ra co w a ń i d o k u m e n tó w w n a stę ­ pującym p o rzą d ku : p ro je kty a rc h ite k to n ic z n e , te c h n ic z ­ ne i w ystroju wnętrz, o p ra c o w a n ia na u ko w o -h isto rycz- ne, d o ku m e n ta cje prac konserw atorskich, d z ie n n ik i budowy, p ro to ko ły z n a ra d i kom isji k o n se rw a to rskich (wypisy) i wreszcie w ycią g i z o d p o w ie d n ic h to m ó w e w id e n c ji konserw atorskiej. (D o d a ć w a rto , że in fo r ­ m acje dotyczące różnych e ta p ó w prac w Sali C a n a ­ le tta rozproszone były w 19 to m a ch e w id e n c ji sp o ­ rządzonej w c ią g u 8 lat). Rozdział następny z a w ie ra podstaw ow e d a n e historyczne. Rozdział k o le jn y je s t re la c ją o przebiegu p ra c w fa zie p ro je k to w e j i na e ta p ie prac b u d o w la n o -ko n se rw a to rskich . Tę część o p ra c o w a n ia zamyka kilka rysunków : rzut I p ię tra Z a m ­ ku z zaznaczoną lo k a liz a c ją Sali C a n a le tta , rzut sam ej sali i rozw inięcia ścian z graficznym oznaczeniem ory­ g in a ln y c h fra g m e n tó w a rc h ite k to n ic z n e g o w yposaże­

nia sali.

W części z a w ie ra ją c e j aneksy zn a la zły s ię : p ro to k ó ł końcow y o d b io ru Sali C a n a le tta , w ybór danych z p ro ­ to ko łó w posiedzeń Kom isji A rc h ite k to n ic z n o -K o n s e rw a - to rskie j dotyczących Sali C a n a le tta i ze sta w ie nie d o ­ k u m e n ta c ji p ro je kto w e j do Sali.

O p ra c o w a n ie kończy zestaw 42 zdjęć fo to g ra fic z n y c h w ybranych z m a te ria łu ilu s tra c y jn e g o d o k u m e n ta c ji h i­ storycznej, d o ku m e n ta c ji p ro je k to w e j, d o k u m e n ta c ji pra c prow adzonych przez P racow nię K o n se rw acji D zie ł Sztuki i oczywiście z e w id e n c ji ko n se rw a to rskie j p ra c na Zam ku Królewskim . O s ta tn im zdjęciem je s t fo to ­ g ra fia b arw na w nętrza Sali C a n a le tta ju ż w yp o sa żon e j przez je j użytkow nika w obrazy, m eble, żyra n d o le , a p li- ki i zegar kom inkowy, o d d a ją c a stosunkow o w ie rn ie je j obecny w ygląd.

D o ku m e n ta cja pow ykonaw cza S ali C a n a le tta n ie d o ­ czekała się jeszcze o p in i КАК, inw estora i użytkow nika, a le ju ż teraz można pow iedzieć, że je s t ona now ą fo rm ą o p ra co w yw a n ia d o k u m e n ta c ji w ykonyw anych w Pracow niach D o ku m e n ta cji N a u ko w o -H isto ryczn e j PKZ. Zaś do św ia d cze n ia zw iązane z je j tw orzeniem należy d o p is a ć do o s ią g n ię ć i d o ko n a ń na jw ię ksze g o p rze d ­ sięw zięcia w 3 5 -le tn ie j h is to rii PP PKZ: re stytu cji Z a m ­ ku K rólew skiego w W arszaw ie.

mgr Andrzej Łotysz Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej PP PKZ — Oddział Warszawa

In o rd e r to e lim in a te th is sh o rtc o m in g it has been fo u n d necessary to a d d p o s t-e x e c u tio n c o n se rv a tio n d o c u m e n ta ­ tio n w h ich w ill p resent in a w e ll-a rra n g e d fo rm a co u rse o f research, s c ie n tific , d esign a n d e x e c u tio n a l w o rk c a rrie d o u t fo r 25 room s a n d th e e le v a tio n o f th e C a stle . The firs t vo lu m e o f this d o c u m e n ta tio n , c o v e rin g th e C a n a le tto Room, has a lre a d y been p re p a re d a n d a fte r its a p p ro v a l it w ill becom e a s ta n d a rd e xa m p le fo r fu tu re works.