Eugeniusz Szymik
"Hamlet współczesny" : humanista
na rynku pracy w oczach licealistów
Problemy Profesjologii nr 2, 169-174
UNIWERSYTET ZIEL0N0GÓRSK1 • POLSKI E TOWARZYSTWO PROFESJOLOGICZNE
Problem y Profesjologii 2/2010
Eugeniusz Szym ik
„HAMLET W SPÓŁCZESNY”
- H UM ANISTA N A RYNK U PRACY
W OCZACH LICEALISTÓW
Streszczenie
A rtykuł do ty czy preferen cji zaw odow ych u czniów klas trzecich liceum i ich p o strzeg an ia szeroko rozum ianej hum anistyki.
Z p rzep ro w ad zo n y ch badań w ynika, że stu d ia h um anistyczne s ą trak to w a n e p rz e z m ło d zież ja k o z b ęd n e i niep rzy d atn e w życiu.
„HAMLET CONTEMPORARY” - THE REPRESENTATIVE
OF ARTS STUDIES ON THE WORK MARKET IN THE EYES OF STUDENTS IN GRAMMAR SCHOOL
Summary
T he article co n cern s jo b preferences am o n g st stu d en ts in third class o f g ra m m a r sch o o l as w ell as th eir percep tio n o f arts subjects.
T he co n d u cted research h as show n that the y o u n g treat arts studies as ex p en d ab le and useless.
Artykuł niniejszy dotyczy stanow iska m łodzieży licealnej w obec studiów hum anistycznych i możliwości zatrudnienia, ja k ie one dają. Badania przeprow adzono w klasach trzecich liceum akadem ickiego (o profilu: m atem atyczno-chem icznym ) w Rybniku w roku szkolnym 2009/2010. Z praktyki dydaktycznej nasuwa się w niosek, iż uczniow ie tej szkoły z reguły posiadają sprecyzow ane zainteresow ania i orientację dotyczącą w yboru kierunku studiów ju ż na poziom ie klasy pierw szej. W szkole dom inują klasy o profilach ścisłych: m atem atyczno- fizycznym , m atem atyczno-chem icznym , m atem atyczno-geograficznym , m atem atyczno- inform atycznym , biologiczno-chem icznym . Z sześciu klas jednego rocznika je d n a lub dwie posiadają nachylenie hum anistyczne (profil hum anistyczny lub klasa dw ujęzyczna). Od roku 2010/2011 planuje się utw orzenie w szkole klasy o profilu m atem atyczno - historycznym w m iejsce klasy dw ujęzycznej. Preferencje uczniów w w yborze profilu czy też rozszerzenie programu nauczania z przedm iotów ścisłych w dużej m ierze są uw arunkow ane zm ianam i na rynku pracy i zapotrzebow aniem w konkretnych gałęziach gospodarki. Przyczyną przekształ
170 EU GEN IUSZ SZYM IK
cania oddziału hum anistycznego (dw ujęzycznego) w klasę o nachyleniu m atem atyczno - hi storycznym je s t z jednej strony zgłoszone przez uczniów zapotrzebow anie na w iększą ilość godzin na rozszerzenie nauczania z m atem atyki, z drugiej - preferencje rekrutacyjne uczelni, ponieważ na przykład na kierunku: praw o w ym agana je s t (na niektórych uniw ersytetach) m a tura z matem atyki.
Poddając w w ątpliw ość św iadom y w ybór profilu klasy przez pierw szoklasistę, m ożna postaw ić pytanie: czy proporcja profilów - ścisłych i hum anistycznych w szkole naprawdę odzw ierciedla w yobrażenia m łodzieży o szeroko rozum ianej hum anistyce? Chcąc uzyskać odpow iedź na nie, przeprow adziłem badania m etodą sondażu diagnostycznego, oparte o tech nikę ankiety i kw estionariusze ankietow e ja k o narzędzia badawcze.
Przygotow ana ankieta koncentrow ała się w okół dwóch głów nych zagadnień, ja k ie kierunki w edług w spółczesnych licealistów są uw ażane za hum anistyczne? Oraz, ja k ą per spektyw ę zatrudnienia znajdują, w ocenie badanych licealistów, absolwenci tych kierunków ?
N arastające tendencje „technokratyczne” budzą refleksje dotyczące m iejsca hum ani styki we w spółczesnym św iecie, prow adzą w ręcz do pytania: czy je s t w nim m iejsce dla hu m anistów , m iłośników literatury, teatru, sztuki?
W opinii m łodzieży pojaw ił się obraz hum anisty ja k o nieudacznika, m arzyciela, człow ieka oderw anego od rzeczyw istości.
Poniżej przedstaw iam kw estionariusz ankietowy.
A. Jakie, Tw oim zdaniem , kierunki studiów m ożna uznać za hum anistyczne? W ypisz 10 przykładów w g przyjętej hierarchii: 1 - kierunek najbliższy w znaczeniu term inu ’’studia hu m anistyczne” .
B. Co, Tw oim zdaniem , oznaczają term iny: „hum anista” , „studia hum anistyczne”?
C. Jakie m ożliw ości pracy daje, Tw oim zdaniem , ukończenie kierunków w ym ienionych przez C iebie w punktach 1 - 5? W ypisz w szystkie m ożliw ości, ja k ie Ci się nasuwają.
D. Czy łatw o, Tw oim zdaniem , znaleźć pracę w dziedzinach w ym ienionych przez C iebie w punkcie „C .” ? Uzasadnij T w oje stanowisko.
E. Czy, Tw oim zdaniem , studia hum anistyczne są popularne czy niepopularne w śród m ło dzieży? Jaka je st, Tw oim zdaniem , przyczyna tego zjaw iska?
Badaniami sondażow ym i objęto 163 uczniów, w śród których największy odsetek sta nowili uczniow ie z klas o profilach ścisłych, natom iast najsłabiej były reprezentow ane klasy o nachyleniu hum anistycznym .
„Hamlet współczesny"
-humanista na rynku pracy..
171Wykres 1. Kierunki humanistyczne studiów postrzegane przez licealistów Źródło: badania własne
Wyniki badań w skazują, iż w opinii m łodzieży kierunki hum anistyczne to przede w szystkim: filologia polska, praw o i historia.
Wykres 2. Stereotyp humanisty w oczach licealisty Źródło: badania własne
172 EU G EN IU SZ SZYM IK
H um anista postrzegany je s t na ogół pozytyw nie ja k o człow iek w ykształcony i w rażli wy.
Wykres 3. Postrzeganie studiów humanistycznych przez licealistów Źródło: badania własne
Z pow yższego zobrazow ania w yników badań [W3.] w ynika, że m łodzież uw aża kie runki hum anistyczne za studia, które nie dają perspektyw zatrudnienia.
Wykres 4. Perspektywy zdobycia zawodu na studiach humanistycznych Źródło: badania własne
„Hamlet współczesny”
-humanista na rynku pracy..
173 Powyższy w ykres [W 4.] ilustruje, ja k ie możliwości zatrudnienia po studiach hum ani stycznych dostrzegają uczniow ie liceum. Najczęściej w idzą hum anistę ja k o praw nika, na uczyciela, w ykładow cę uniw ersyteckiego, ew entualnie polityka, socjologa, kuratora, filozofa lub filologa.Wykres 5. Perspektywy zatrudnienia po studiach humanistycznych Źródło: badania własne
Zam ieszczone na w ykresie wyniki badań [W5.] uw idaczniają nam, że uczniow ie m ają św iadom ość, iż studia hum anistyczne nie d ają perspektyw pracy, bowiem w opinii licealistów nie istnieje zapotrzebow anie na absolw entów tych kierunków na rynku pracy.
Wykres 6. Popularność studiów humanistycznych w opinii uczniów liceum ogólnokształcącego Źródło: badania własne
174 EU G EN IU SZ SZY M IK
Z danych zam ieszczonych na pow yższym wykresie [W6.] wynika, iż uczniow ie uw a żają studia hum anistyczne za łatw e, ale niedające perspektyw zatrudnienia. Popularność tych kierunków studiów m łodzież łączy z ich rzekom ą łatw ością, a nie z m ożliw ością znalezienia pracy.
Podsumowanie
N a podstaw ie uzyskanych w yników badań m ożna w ysnuć w niosek, że studia hum anistyczne są traktow ane przez m łodzież ja k o zbędne, zaś hum aniści są postrzegani jako, używ ając ter minologii Żerom skiego, „H am leci w spółcześni” 1. M im o iż z badań w yłaniał się pozytywny w zorzec hum anisty, w e w spółczesnym zm aterializow anym św iecie hum anista je s t uważany za „dziw oląga” , niepragm atycznego nieudacznika2.
Recenzent: M arek R ybakow ski
1 W ten sposób Żeromski określił swego bohatera dra T. Judyma - idealistę, społecznika, altruistę, czło wieka niepraktycznego, niedbąjącego o dobra materialne, poświęcającego swe życie wyższej idei.
