Wojciech Góralski
Dwadzieścia lat półrocznika
"Communicationes" (1969-1989)
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 33/3-4, 197-200
Praw o Kanoniczne 33 (1990) n r 3—4
KS. WOJCIECH GÓRALSKI
Dwadzieścia lat półrocznika „Communicationes” (1969—1989)
Podczas międzynarodowego kongresu kanondstów, odbywającego się w m aju 1968 r. w Rzymie wyrażono życzenie, aby Papieska Komisja do Rewizji Kodeksu P raw a Kanonicznego publikow ała inform acje na tem at przebiegu prac kodyfikacyjnych. Przewodniczący komisji, kard. Perykles Felici zapowiedział, iż postulat ten znajdzie swoje urzeczy wistnienie w drodze w ydaw ania — w m iarę potrzeby — specjalnych zeszytów, które jednak nie będą m iały charakteru wydaw nictw a cią głego. W ślad za tą zapowiedzią, w połowie 1969 r. ukazał się pierwszy zeszyt publikacji noszącej tytuł C o m m u n ica tio n es. W nocie redakcyjnej wydawcy (Papieskiej Komisji do Rewizji KPK) zamieszczonej na w stępie zaznaczono, iż — stosownie do zgłaszanych podczas w spom nianego kongresu dezyderatów oraz odpowiedzi kard. Felici — roz poczyna s ię . w ydawanie specjalnych zeszytów, które nie będą się u ka zywać regularnie, lecz tylko okazyjnie, w m iarę potrzeby. Zaznaczono jednocześnie, że głównym celem wydaw nictw a będzie zapoznawanie czytelników z pracam i komisji Tymczasem ilość informacji, które po zostawały do przekazania przesądziła o tym, iż C o m m u n ica tio n es
stały się de fa c to — już w tym samym (1969) roku — półrocznikiem. Na przestrzeni więc 20 lat w ydaw ania tej pożytecznej publikacji (1969— —1989) ukazało się 40 num erów C o m m u n ica tio n es.
Początkowo periodyk był urzędowym organem Papieskiej Komisji do Rewizji KPK (1969—1983). Po rozwiązaniu się kom isji (wraz z pro- mulgacją 25 I 1983 r. nowego kodesu praw a kanonicznego), C o m m u n ic a tio n e s stały się organem utworzonej przez Jan a Pawła' II w dniu 2 I 1984 r. Papieskiej Komisji Autentycznej Interpretacji K P K 2, prze kształconej następnie 28 VI 1988 r. w Papieską Radę Interpretacji Tek stów Praw nych 3.
1 C o m m u n ica tio n es 1 (1969) n r 1, s. 3 („Propositum et m ens”); Zob.
także W. W ó j c i k , D w a d z ie śc ia piąć z e s z y tó w „C om m u n ication es" P a p ie s k ie j K o m is ji d o R e w iz ji K o d e k s u P ra w a K a n o n ic zn e g o 25 (1982) n r 3—4, s. 276—277.
2 AAS 76 (1984) s. 433—434.
198 Komunikaty [2]
Podstawowym działem czasopisma, od początku aż do chwili obecnej pozostają A c ta C o m m issio n is tzn. akta Papieskiej Komisji do Rewizji KPK. Począwszy od num eru 2 z 1984 r. pod wymienioną rubryką publikuje się odpowiedzi Papieskiej Komisji A utentycznej Interpretacji KPK (od 1988 — Papieskiej Rady In terp retacji Tekstów Prawnych), natom iast m ateriały Papieskiej Komisji do Rewizji KPK znalazły się w dziale zatytułowanym : E x a ctis P o n tific ia e C o m m issio n is C odici Iu ris C an on ici R ecogn oscen do. Niewątpliwie m ateriały dotyczące prze biegu prac nad rew izją i kodyfikacją praw a kanonicznego po Sobo rze W atykańskim II należy uznać za najbardziej cenne dla czytelni ka. Stanowią pne niezastąpioną pomoc w przysw ajaniu sobie przebie gu złożonego i długofalowego procesu kodyfikacyjnego. Dobrze się sta ło, iż odnośne m ateriały zostały zaprezentowane w odrębnych poddzia łach szeroko inform ujących o przebiegu prac kodyfikacyjnych poszcze gólnych Zespołów Tematycznych konsultorów {C o etu s stu d io ru m ) P a pieskiej Komisji do Rewizji KPK. Ułatwiało to śledzenie na bieżąco kierunku dyskusji w obrębie każdego z tych zespołów, a tym samym uzyskanie całościowego obrazu zmian w danej dziedzinie ustaw odaw stwa. Wypada dodać, iż form a ta umożliwia nadal uzupełnianie da nych za okres kodyfikacji, jeszcze bowiem w ostatnim num erze pół- rocznika (nr 2 z 1989 r.) publikuje się m ateriały z prac niektórych Zespołów Tematycznych. C o m m u n ica tio n es stanowią zatem cenną do kum entację prac Papieskiej Komisji do Rewizji KPK, w spieranej aktywnością konsultorów zgrupowanych w czternastu Zespołach Tem a tycznych. W oparciu o tego rodzaju bazę źródłową mogą powstawać pożyteczne opracowania prezentujące dzieje kodyfikacji w danej dzie dzinie praw a, np. małżeńskiego, zakonnego, procesowego itd. Nie spo sób nie zauważyć, iż w jednym z num erów C o m m u n ica tio n es zamiesz czono „calendarium ” prac kom isji oraz poszczególnych zespołów4.
Od czasu utw orzenia Papieskiej Komisji Autentycznej In terp retacji KPK, w dziale A c ta C o m m issio n is znajdujem y odpowiedzi tejże Ko m isji (ostatnio Papieskiej Rady). Dotychczas do S ekretariatu wymie nionego organu wpłynęło już 400 pytań. Spośród tej cyfry ocenie ko m isji zostały poddane zaledwie 32 kwestie, uznane za godne szcze gółowej uwagi. Z kolei tylko 15 spośród tych pytań otrzymało odpo wiedź o charakterze interpretacji autentycznej i zostało opublikowa nych, m. in. w C o m m u n ic a tio n e s6.
Już w 1970 r. zainicjowano w periodyku dział pt. E x a c tis P a u li VI, zamieniony w następstw ie w ydarzeń na E x a c tis J o a n n is P a u li I oraz
E x a c tis Joan n is P a u li 11. W rubryce tej publikuje się ważniejsze do kum enty papieży, m. in. konstytucje apostolskie czy listy apostolskie
4 S y n th e s is g en era lis la b o ris P o n tificia e C o m m issio n is C o d ici lu r is
C an on ici R eco g n o scen d o , Communicationes 19 (1987) n r 2, s. 262—308. s Zob. R. J. S a s t i l l o L a r a , De iuris c a n o n ici a u th e n tic a in te r p r e ta tio n e in a c tu o s ita te P o n tific ia e C o m m issio n is a d im p le n d a , Com municationes 20 (1988) nx 2, s. 276.
w ydane motu proprio. Z czasem dołączono tuitaj poddział A llo c u tio n e s
zaw ierający przemówienia papieskie o wydźwięku prawniczym, m. in. doroczne alokucje wygłaszane do pracowników Roty Rzymskiej. Ró w nież w 1970 r. powstał dział zatytułow any E x a c tis S a n cta e S ed is,
w którym znalazły się niektóre akty norm atyw ne poszczególnych dy- kasterii K urii Rzymskiej, m. in. odpowiedzi pow stałej w 1967 r. P a pieskiej Komisji In terp retacji Dekretów Soboru W atykańskiego II ·.
'W czterech num erach czasopisma czytelnik znajduje dział: E x a c tis S y n o d i E p is c o p o r u m7. Opublikowano tu relacje wygłoszone podczas posiedzeń plenarnych Synodu Biskupów przez przewodniczącego P a pieskiej Komisji do Rewizji K PK na tem at postępu prac nad rew izją praw a kodeksowego z 1917 r. Zamieszczono także w tym dziale dysku sję uczestników Synodu Biskupów nad przedłożonym im sprawozda niem w 1974 r.
Od początku istnienia półrocznika prowadzony jest dział pt. Docu m enta. Zawiera on w pierwszym rzędzie szereg wykładów i przemó w ień przewodniczących Papiskiej Komisji do Rewizji KPK: kard. Peryklesa Felici i R. J. Castillo Lara. Za szczególnie doniosłą pozycję w tej rubryce w ypada uznać wykład kard. Castillo L ara na tem at autentycznej interpretacji tekstów praw a kanonicznego w dokonywa nej przez kom petentne w tej dziedzinie organy pap iesk ie8. Wypada wspomnieć, iż od num eru 2 z 1987 r. zaczęto ogłaszać w omawianym dziale publikacje książkowe z zakresu praw a kanonicznego nadsyła ne do nowoutworzonej Biblioteki Papieskiej Komisji A utentycznej In te rp reta cji K PK (obecnie Papieskiej Rady). Jest to swoisty przegląd bibliograficzny.
Wreszcie C o m m u n ic a tio n e s zaw ierają — począwszy od n r 2 z 1969 r. — dział określony jako N o titia e . Jest to rodzaj kroniki Papieskiej Komisji do Rewizji K PK a następnie Papieskiej Komisji Autentycznej Interpretacji KPK. Podaje się więc tu ta j zmiany personalne w skła dzie wymienionych Komisji o ra z konsultorów a także ich nominacje, aw anse i zgony.
Każdy drugi num er w roku zawiera pożyteczny in d e x r e r u m g en e r a lis, a więc wykaz treści poszczególnych działów.
Dwadzieścia la t ukazyw ania się półrocznika C o m m u n ica tio n es, zwię kszającego stopniowo swoją objętość, korzystnie kształtującego swoją otw artość na potrzeby czytelnika a tym samym swój profil, staran nie realizowanego od początku przez Oficynę W ydawniczą W atykanu, skłania do w yrażenia uznania zarówno Inicjatorow i (nie żyjącemu już kard. P. Felici), jak i Wydawcy oraz Redakcji. Tę ostatnią .stanow ią aktualnie: J. H erranz, sekretarz Papieskiej Rady Interpretacji Tek
« P r a w o d a w s tw o p o so b o ro w e K o ścio ła (wyd. E. S z t a f r o w s k i ) , t. 10, z. 1, W arszawa 1979, s. 113.
7 C o m m u n ica tio n es 1 (1969) n r 1; 6 (1974) n r 2; 12 (1980) n r 2. 8 R. J. C a s t i l l o L a r a , art. cyt., s. 265—287.
200 Komunikaty [4] stów Praw nych — jako redaktor, M. De Nicoió, podsekretarz tejże Rady — jako zastępca redaktora, G. Corbellini — jako sekretarz oraz J. Beyer, V. Che, P. Ciprotti, V. Dammertz, A. Dominguez de Sousa, P. G. Marcuzzi, M. Said — znani specjaliści w dziedzinie praw a ka nonicznego.
Niebawem Communicationes zakończą publikow anie m ateriałów do tyczących dawino już przecież zakończonych prac nad rew izją i kodyfi kacją tracąc tym samym swój podstawowy dziiał, który stanowił istotny motyw powołania do życia tego zasłużonego półrocznika. Jaki dział otrzym a rangę wiodącego? Czemu w pierwszym rzędzie będzie służyć czasopismo? Wolno postulować, by Redakcja otworzyła swoje łamy dla studiów nad dziejam i posoborowej rew izji i kodyfikacji praw a ka nonicznego Kościoła Łacińskiego a także dla studiów nad odpowie dziami Papieskiej Rady Interpretacji Tekstów Praw nych, zarówno już opublikowanymi, jak też tymi, które będą udzielane.
