Plastydy - Biologia.net.pl
Plastydy to owalne organelle, otoczone podwójną błoną biologiczną. Podobnie jak mitochondria, posiadają własne materiał genetyczny – plastydowe DNA, oraz rybosomy, dlatego też zaliczane są do organelli półautonomicznych.
Wymienia się kilka rodzajów plastydów. Wszystkie te typy powstają z prekursorów plastydów, jednego rodzaju struktur wyjściowych. Są to niewyspecjalizowane, otoczone podwójną błoną p roplastydy
. Te komórki nie posiadają wyraźnej struktury wewnętrznej i zewnętrznej. Występują licznie w komórkach embrionalnych i merystematycznych.
Można dokonać podziału plastydów, ze względu na obecność barwników, na bezbarwne i
barwne . Plastydy
bezbarwne powstają bez udziału światła i uaktywniają się w procesach metabolicznych. Do plastydów bezbarwnych należą
leukoplasty i etioplasty
. Leukoplasty to plastydy, których główną rolą jest przechowywanie materiałów zapasowych.
Wśród nich wymienia się:
lipidoplasty (olejoplasty, elajoplasty), amyloplasty i proteoplasty
. Lipidoplasty to plastydy magazynujące tłuszcze. Amyloplasty magazynują węglowodany, w postaci ziaren skrobii, uczestniczące w geotropizmie statolity. Proteoplasty to plastydy, których zadaniem jest przechowywanie białek w postaci ziaren aleuronowych. Etioplasty to typ
plastydu, zabarwiony na kolor żółty, wytwarzany w komórkach potencjalnie zdolnych do
fotosyntezy (np. liście), lecz bez dostępu do światła. Po naświetleniu mogą przekształcić się w plastydy barwne - chloroplasty.
Plastydy barwne powstają przy udziale światła. Wyróżnia się chromoplasty, nieaktywne w fotosyntezie i innych procesach metabolicznych. Posiadają one barwniki takie jak czerwony karoten
i żółty
1 / 3
Plastydy - Biologia.net.pl
ksantofil
, które nadają barwę kwiatom, owocom, a niekiedy również korzeniom (np. marchew).
Chloroplasty
są niezwykle aktywne w procesie fotosyntezy oraz w innych procesach metabolicznych.
Większość proplastydów przekształca się właśnie w ten typ plastydów. Są one przystosowane do przeprowadzania procesu fotosyntezy.
Chloroplasty są otoczone podwójną błoną biologiczną o różnym stopniu przepuszczalności.
Błona zewnętrzne przepuszcza jony, natomiast błona wewnętrzna jest nieprzepuszczalna i wytwarza liczne wypustki nazywane tylakoidami. Tylakoidy ułożone są w płaskie stosiki, zwane granami. Jeden taki stosik to
granum . Grana
są połączone rozciągniętymi tylakoidami zwanymi lamellami. U chloroplastów granalnych występują grana i
lamelle
, a w chloroplastach bezgranalnych jedynie lamelle. Wnętrze chloroplastu wypełnia stroma
. Jest to roztwór koloidowy, w którego skład wchodzą niewielkie ilości DNA (chloroplastowy), enzymy biorące udział w fotosyntezie, a także rybosomy typu prokariotycznego (rybosomy małe, 70S), które biorą udział w produkcji białek.
2 / 3
Plastydy - Biologia.net.pl
3 / 3
