dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

(1)

Dzień Miesiąc Rok

_________________

………

Wojewódzki Konkurs Historyczny

dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

Narodziny, rozkwit, upadek i odrodzenie państwa polskiego na tle dziejów Europy i Świata

STOPIEŃ SZKOLNY Rok szkolny 2020/2021 Instrukcja dla uczestnika

1. Sprawdź, czy test zawiera 25 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji.

2. Czytaj uważne treści zadań i wszystkie polecenia.

3. Pisz czytelnie i używaj tylko długopisu lub pióra z czarnym lub niebieskim tuszem/atramentem. Nie stosuj korektora.

4. Test, do którego przystępujesz, zawiera 40 zadań.

5. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu lub dobieraniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź, napisz przy niej: „błąd” i podkreśl lub dobierz prawidłową.

6. Podczas trwania konkursu nie możesz korzystać z pomocy naukowych (z wyjątkiem lupy/szkła powiększającego), urządzeń telekomunikacyjnych oraz z podpowiedzi kolegów – narażasz ich i siebie na dyskwalifikację. Nie wolno Ci również zwracać się z jakimikolwiek wątpliwościami do członków Komisji.

7. Do stopnia rejonowego zakwalifikują się uczestnicy, którzy zdobędą co najmniej 40 punktów na 50 możliwych.

8. Na udzielenie odpowiedzi masz 90 minut.

9. Do notatek możesz wykorzystać brudnopis - nie podlega on ocenie.

Życzymy Ci powodzenia!

Wypełnia Komisja (po rozkodowaniu pracy)

……...

Imię i nazwisko uczestnika Liczba uzyskanych punktów ……... /

50

(2)

Wojewódzkiego Konkursu Historycznego

dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

2

Zadanie 1. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1

Źródło 1. Fragment opracowania historycznego.

Ok. 10 tysięcy lat temu klimat Ziemi ocieplił się. Wraz z poprawą warunków życia liczebność ludzi zaczęła wzrastać. […]. Począwszy od 9–8 tysiąclecia przed naszą erą, w wielu miejscach na świecie, niektóre grupy porzuciły tradycyjny, zbieracko-łowiecki styl życia i zajęły się uprawą roślin, a potem hodowlą zwierząt […].

Źródło: A. Wołosik, Historia. Opowiem Ci ciekawą historię, Warszawa 2002, s. 17.

Źródło 2. Schemat narzędzia.

Źródło: https://commons.wikimedia.org/ […]

Rozstrzygnij, czy narzędzie zaprezentowane w źródle 2. używane było przez człowieka już przed czy dopiero po procesie opisanym w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obu źródeł oraz własnej wiedzy.

Rozstrzygnięcie ……….………..

Uzasadnienie ………..………..……..

……….………..…….

……….………..….

(3)

3

Źródło 1. Mapa konturowa.

Źródło: http://bnd.ibe.edu.pl [dostęp: 14.11.2016]

Projekt „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”

współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Źródło 2. Taśma chronologiczna.

Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Najstarsza cywilizacja spośród oznaczonych na mapie (źródło 1) numerami 1–4 powstała w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej (źródło 2) numerem

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

(4)

4

Źródło: http://bnd.ibe.edu.pl [dostęp: 14.11.2016]

Projekt „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”

współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Źródło 2. Fotografia.

Źródło: Oxford. Wielka historia świata, t. 4. s. 245.

Rozstrzygnij, czy na mapie (źródło 1) numerami od 1–4 oznaczona została cywilizacja, dla której charakterystyczna jest styl architektoniczny zaprezentowany w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści źródeł oraz własnej wiedzy.

Rozstrzygnięcie ………...………

Uzasadnienie ………...

……….………...

(5)

5

Źródło. Źródło z epoki.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki [...]

Uzasadnij, odwołując się do treści źródła, że nawiązuje ono do wierzeń starożytnego Egiptu.

………...………..

………..……….

[…] obywatel […] został całkowicie podporządkowany państwu. Życie rodzinne zredukowano do minimum. Siedmioletni chłopcy zaczynali agoge.[…] Ukończenie agoge było warunkiem uzyskania praw obywatelskich.

Źródło: A. Ziółkowski, Człowiek i historia, cz.1., Czasy starożytne., Warszawa 2020, s. 99.

Źródło 2. Tekst źródłowy [fragment].

Nasz ustrój […] opiera się na większości obywateli […] jednostkę ceni się nie ze względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, jakim się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności […]

Źródło: D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Od Hammurabiego do Fukuyamy. Nowa z historii. Przekazy źródłowe z ćwiczeniami. T. 1. Od starożytności do 1789 roku, Gdańsk 1999, s. 28.

(6)

6

Rozstrzygnij, czy system sprawowania władzy i organizacja społeczeństwa w Atenach peryklejskich zostały opisane w źródle 1. czy w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Stanowisko ……….………

Uzasadnienie ………..……….

……….

………..……….

Ażeby jednak zachować pozory, [...] zjednoczyli w swoim ręku, z zachowaniem dotychczasowych nazw, wszystkie urzędy, […] z wyjątkiem wszakże dyktatury [...]. Władza trybuna ludowego, która obowiązywała […], daje im uprawnienia sprzeciwiania się każdej uchwale senatu, [...] i zapewnia nietykalność.

Źródło: S. Sprawski, G. Chomicki, Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 1999, s. 265–266.

Źródło 2. Taśma chronologiczna*.

* Cyfry rzymskie oznaczają wieki.

Dokończ zdanie – odpowiedź wybierz spośród podanych.

Źródło opisuje ustrój starożytnego Rzymu w okresie

A. republiki. B. pryncypatu. C. tetrarchii. D. dominatu.

Dokończ zdania – uzupełnij lukę.

Ustrój opisany w źródle 1 zadania 6, został zapoczątkowany w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej (źródło 2 zadania 6) numerem

.

………

.

(7)

7

Wpisz nazwę budowli przedstawionej na zdjęciu.

.……….……..

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/[...];3954548.html; CC BY-SA 3.0

Wpisz nazwę budowli przedstawionej na zdjęciu.

……….…….………

https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=33136; By Alexander Z. - Praca własna, CC BY-SA 3.0,

(8)

8

Zadanie 10. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Fragmenty opracowania historycznego.

A.

[…] Paweł rozpoczął na większą skalę misyjną działalność […]. Pod jego wpływem we wschodnich prowincjach Cesarstwa zaczęły powstawać liczne gminy chrześcijańskie.

Źródło: Źródło: J. Choińska-Mika, W. Lengauer, M. Tymowski, K. Zielińska, Historia 1. Poznać, zrozumieć, Warszawa 2007, s. 148.

B.

[…] pierwsza gmina (wspólnota) chrześcijańska powstała w Jerozolimie. Jej wysłannicy […]

szybko jednak zaczęli szerzyć Dobra Nowinę także poza Palestynę.

Źródło: Źródło: J. Choińska-Mika, W. Lengauer, M. Tymowski, K. Zielińska, Historia 1. Poznać, zrozumieć,Warszawa 2007, s. 148.

C.

[…] cesarz Teodozjusz Wielki zakazał kultów pogańskich, likwidując w ten sposób tradycyjna religie grecką i rzymską. […]

D.

[…] cesarz […] wydał w Mediolanie edykt o tolerancji wobec chrześcijan, uznając chrześcijaństwo za wiarę legalną.

Podkreśl ciąg, w którym opisane w tekstach wydarzenia ułożone są chronologicznie.

1. Wydarzenie opisane w tekście A, Wydarzenie opisane w tekście B, Wydarzenie opisane w tekście C, Wydarzenie opisane w tekście D

2. Wydarzenie opisane w tekście B, Wydarzenie opisane w tekście A, Wydarzenie opisane w tekście D, Wydarzenie opisane w tekście C

3. Wydarzenie opisane w tekście B, Wydarzenie opisane w tekście A, Wydarzenie opisane w tekście C, Wydarzenie opisane w tekście D

4. Wydarzenie opisane w tekście A, Wydarzenie opisane w tekście B, Wydarzenie opisane w tekście D, Wydarzenie opisane w tekście C

(9)

9

Zadanie 11. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło 1. Fragment opracowania historycznego.

Rozgromili armię bizantyjską […] zagarnęli Syrię i Egipt, zdobywając Jerozolimę. […] Niemal jednocześnie […] dokonali podboju Persji, docierając aż do Indii.

Z drugiej strony […] przypuścili atak na Zachód […] Zagarnęli posiadłości […]

w Afryce Północnej, a także Sycylię i Sardynię. […] Poprzez Gibraltar wtargnęli do Hiszpanii […].

Atak na Galię już się nie powiódł, tu, bowiem, […] napotkali opór królestwa Franków. (732 r.).

Na podstawie: T. Jurek, Dzieje średniowiecza. 1, Warszawa 1999, s. 25.

W nowej stolicy […], utworzono akademię – Dom Mądrości. Uczeni tłumaczyli tam […]

starożytne dzieła geografa Klaudiusza Ptolemeusza, filozofa Arystotelesa, lekarza Hipokratesa.

[…] korzystali […] z bogatej kultury ludów podbitych, między innymi przejęli liczby indyjskie […]. Na dworach […] powstawały oryginalne romanse rycerskie, poezja oraz zbiory baśni, jak np. „Księga tysiąca i jeden nocy”.

Źródło: D. Musiał, K. Polacka, S. Roszak, Przez wieki. Podręcznik do historii. Gdańsk 2005, s. 99–100.

Oceń czy poniższe zdania są prawdziwe czy – fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Oba źródła nawiązują do działań prowadzonych przez Arabów w okresie

średniowiecza. P F

Źródło 1. opisuje podboje Bizancjum, a źródło 2. opisuje wpływ cywilizacji

muzułmańskiej na kulturę Europy. P F

(10)

10

Zadanie 12. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło 1. Tekst źródłowy [fragment].

Karol przybył [...] do Rzymu i spędził tam całą zimę, aby wnieść ład w stosunki kościelne, które znalazły się w wielkim zamęcie. Wtedy właśnie przyjął miano cesarza i Augusta.

Z początku tak mu to było przykre, że zapewniał, iż w tym dniu, chociaż to było wielkie święto, nie byłby wszedł do kościoła, gdyby wcześniej znał zamiary papieża.

Źródło: Einhard, życie Karola Wielkiego, przekł.. J. Parandowski, [w:] Ibid., s. 7.

Źródło: https://cke.gov.pl/image [...]

Władcą państwa, którego terytorium zaznaczone zostało w źródle 2. był

Karol, przywołany w źródle 1. P F

Źródło 2. przedstawia terytorium państwa Ottona I, a źródło 1. opisuje

początek państwa Franków. P F

granica państwa

(11)

11

Mieszko I ubiegł utworzenia arcybiskupstwa magdeburskiego, przyjmując chrzest za pośrednictwem Czech. Czechy jednak nie miały wówczas nie tylko własnej prowincji kościelnej, ale nawet własnego biskupstwa. Należeli do biskupstwa w Ratyzbonie, które z kolei należało do prowincji mogunckiej. […] pierwszy biskup w państwie Polan […], nie był sufraganem Moguncji.

Źródło: Wielka historia Polski. T. 2. J. Wyrozumski, Dzieje Polski Piastowskiej (VIII w.–1370), Kraków 1999, s. 79.

Źródło 2. Fotografia obrazu.

https://pl.wikipedia.org […]

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy – fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Przywołany w źródle biskup podlegał bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. P F Biskup, o którym mowa w źródle 1. to Radzim-Gaudenty. P F Zadanie 14. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Korzystając ze źródeł, podanych w zadaniu 13, rozstrzygnij, czy zaprezentowany w źródle 2.

obraz nawiązuje do wydarzeń przywołanych w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij.

Rozstrzygnięcie ………..…….………

Uzasadnienie ……….………

………..………...

……….………...

Zadanie 15. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Korzystając ze źródeł, podanych w zadaniu 13, dokończ zdanie – uzupełnij lukę.

W roku, w którym Mieszko I przyjął chrzest cesarzem w Niemczech był ………...….

(12)

12

Zadanie 16. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Mapa.

Źródło: G. Labuda, Dzieje Narodu i Państwa Polskiego T. I z. 2, Kraków 1989, s. 22.

Podaj nazwę państwa, które na mapie (źródło) zostało określone jako Civitas Schinesghe

……….………...

Zadanie 17. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Na podstawie informacji zawartych w Wielkiej Historii Polski. T. 2. J. Wyrozumski, Dzieje Polski Piastowskiej (VIII w. – 1370) podaj nazwę dokumentu, w którym po raz pierwszy zarysowany został zasięg terytorialny państwa Mieszka I.

………...………..

(13)

13

Zadanie 18. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Fragment opracowania historycznego.

[…] poniósł śmierć męczeńską z rąk Prusów w 997 roku […] książę wykupił z rąk Prusów ciało męczennika, płacąc złotem za nie tyle, ile ważyło.

Źródło: Wielka Historia Polski; J. Wyrozumski, Dzieje Polski Piastowskiej, (VIII w. – 1370). T. 2. Kraków 1999, s. 88.

Dokończ zdanie – uzupełnij lukę.

Książę, o którym mowa w źródle to ………..………

Zadanie 19. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Na podstawie źródła podanego w zadaniu 18 dokończ zdanie – uzupełnij lukę.

Męczennik, o którym mowa w źródle to ………...

Zadanie 20. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Fotografia źródła z epoki [fragment].

Podaj nazwę zabytku, którego fragment przedstawiony został w źródle.

……….………...

(14)

14

[…] poniósł śmierć męczeńską z rąk Prusów w 997 roku […] książę wykupił z rąk Prusów ciało męczennika, płacąc złotem za nie tyle, ile ważyło.

Źródło 2. Fotografia źródła z epoki [fragment].

Rozstrzygnij, czy w źródle 2. uwieczniono postać księcia i postać męczennika, o których mowa w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Rozstrzygnięcie ………..……….

Uzasadnienie ……….

………...

(15)

15

Zadanie 22. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło. 1. Tekst źródłowy [fragment].

Otto Rudy […] przybył do grobu św. Wojciecha zarówno dla modlitwy i pojednania, jak też dla poznania sławy chwalebnego Bolesława […]. Bolesław przyjął go z wielką czcią i dostojeństwem, jak godziło się przyjmować króla, cesarza i takiego gościa. […]. Mając na uwadze jego chwałę i potęgę i bogactwa, cesarz rzymski z podziwem powiedział: Na koronę mego cesarstwa, to, co widzę, jest czymś więcej niż dochodziły mnie wieści. I za radą swych dostojników wobec wszystkich dodał: Nie godzi się kogoś takiego i tak znakomitego męża, jak jednego z dostojników nazywać księciem albo hrabią, lecz przystoi wynieść w chwale ozdobioną korona na tron królewski.

[w:] Wielka Historia Polski, t.2. J. Wyrozumski, Dzieje Polski Piastowskiej (VIII w. – 1370), Kraków 1999, s. 90.

Źródło 2. Mapa.

Źródło: http://wlaczpolske.pl [dostęp: 16.11.2016]

Terytorium państwa Piastów zaprezentowane w źródle 2. ukształtowane

zostało przez Bolesława przywołanego w źródle 1. P F Autorem tekstu przytoczonego w źródle 1. jest Thietmar. P F

(16)

16

Zadanie 23. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło. Fotografia budowli.

Oceń czy poniższe zdania są prawdziwe czy – fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

Jednym ze skutków przyjęcia chrztu przez Mieszka I było dotarcie na ziemie polskie stylu architektonicznego, dla którego reprezentatywna jest

przedstawiona w źródle budowla.

P F

Jednym z charakterystycznych cech stylu, w którym wybudowana została

budowla przedstawiona w źródle były widoczne na fotografii rozety. P F Zadanie 24. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło 1. Fragment opracowania historycznego.

Odnowa papiestwa i jego dążenia do władzy uniwersalnej ożywiały stary spór […] o prymat w chrześcijaństwie. Zachód i Wschód patrzyły na siebie coraz bardziej podejrzliwie. Próby zbliżenie […] zostały szybko zarzucone. Raz po raz wybuchały spory bardziej gwałtowne, a obie strony wzajemnie rzucały na siebie klątwę. […]

Źródło: T. Jurek, Średniowiecze 1, Warszawa 1999, s. 151.

Źródło nawiązuje do przyczyn

1. krucjat w XI–XIII w.

2. rozłamu w Kościele w XI w.

3. sporu o inwestyturę.

4. narodzin husytyzmu.

Na podstawie: By Cancre - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=838659

8

(17)

17

Zadanie 25. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło 1. Fotografia pocztówki. Źródło 2. Fotografia ryciny.

Źródło: http://www.bikop.eu Źródło: http://www.allposters.com

Źródło 3. Schemat.

Źródło: http://historia opracowania.pl [dostęp: 7.11.2016]

Rozstrzygnij, czy ze schematem przedstawionym w źródle 3. jest związana uroczystość przedstawiona w źródle 1., czy w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści wybranego źródła oraz własnej wiedzy.

………...

(18)

18

Zadanie 26. (0–3) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 3 Źródło. Źródło z epoki.

https://encyklopedia.pwn.pl [fragment]

Wymień trzy cechy kultury występującej w epoce średniowiecza, do której nawiązuje źródło.

• ………..

• ……….

Zadanie 27. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło 1. Źródło z epoki [fragment].

Równego Piastom domu głowę w Polszcze widzę Dobrego Jagiellona przy pięknej Jadwidze, Co […] harde mnichy starł na głowę [w] bitwie, I przejednał na wieki Lacha mężnej Litwie.

Źródło: Zabawy Przyjemne i Pożyteczne (1770–1777), t. 2, Wrocław 2004, s. 291.

Oceń czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

Wydarzenia, o których mowa w wierszu poprzedziła unia realna Polski

i Litwy. P F

Harde mnichy, o których mowa w źródle zostały sprowadzone na ziemie

polskie w okresie rozbicia dzielnicowego. P F

(19)

19

Zadanie 28. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Tekst źródłowy [fragment].

My z Bożej łaski biskup wrocławski, wiadomym czynimy wszystkim, że dajemy rycerzowi naszemu 40 wielkich łanów z naszego lasu w celu lokowania, w ten sposób, że jemu i jego synom przypadnie czynsz […] Część sołtysa pozostaje nieobciążona.

Na podstawie [w:] L. Matusik, Teksty źródłowe do ćwiczeń z historii Polski średniowiecznej (do r. 1492), Wrocław 1975, s. 128.

Uzasadnij, odwołując się do treści źródła, że lokacja opisana w źródle była lokacją na prawie niemieckim.

………..

………...

………..

Zadanie 29. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło 1. Tekst źródłowy [fragment].

„Szlachcic z waszego dworu przybył do mojego kraju, czemu jestem rad. W moim kraju jest dużo cynamonu, goździków, imbiru, pieprzu i drogich kamieni. Z twojego kraju chciałbym dostać złoto, srebro, korale i szkarłat [czerwony barwnik]”.

Alvaro Velho, Relacja z wyprawy […] , oprac. S. Kieniewicz, Gdańsk 1996, s. 50, [w:] https://epodreczniki.pl

Na podstawie: Atlas historyczny.

Od starożytności do współczesności, Warszawa 2008, s. 46–47.

Trasa wyprawy szlachcica, o którym mowa w źródle 1. została oznaczona na mapie (źródło 2.) cyfrą …….

.

(20)

20

Zadanie 30. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Rozstrzygnij, czy na mapie (źródło 2 w zadaniu 29) oznaczona została trasa wyprawy Ferdynanda Magellana. Odpowiedź uzasadnij.

………...

………...

Zadanie 31. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Schemat.

https://pl.wikipedia.org

Rozstrzygnij, czy schemat zaprezentowany w źródle nawiązuje do osiągnięcia Mikołaja Kopernika opisanego w dziele „O obrotach sfer niebieskich”. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści schematu oraz własnej wiedzy.

………...

(21)

21

[…] otwarcie wystąpił przeciw Rzymowi, Rozwód z Katarzyną był okazją do zerwania, nie zaś jego przyczyną. Większość społeczeństwa, mimo że nie pochwalała [Jego] awantur matrymonialnych, poparła go w walce z papiestwem. Stanął także za nim posłuszny parlament […]. […] poślubił Annę […]

Źródło: Z. Wójcik, Historia Powszechna.

Wiek XVI–XVII, Warszawa 1995, s. 209–210.

W tekście zostały opisane okoliczności powstania Kościoła ………..………

Zadanie 33. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Źródło z epoki [fragment].

Przeto rzeczeni lordowie duchowni i świeccy oraz Izba Gmin, […] zebrali się obecnie jako pełne i wolne przedstawicielstwo tego narodu,[…].

8. Wybór członków parlamentu ma być swobodny.

Źródło: Wiek XVI-XVIII źródłach.

Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999, s. 310.

Rozstrzygnij, czy przytoczone w źródle zasady ustrojowe obowiązywały w monarchii Ludwika XIV czy w monarchii parlamentarnej w Anglii. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści źródła.

Rozstrzygnięcie ………

………...

Zadanie 34. (0–3) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 3 Do wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku podanych w tabeli dobierz fakt, będący skutkiem danego konfliktu. Obok konfliktów wpisz właściwe cyfry (1–4).

Wojny ze Szwecją Wojny z Rosją Wojny z Turcją

1. Ukształtowanie się stronnictwa Familii Czartoryskich.

2. Utrata zwierzchnictwa lennego nad Prusami Książęcymi.

3. Zapożyczenie elementów kultury orientalnej.

4. Utrata wschodniej Ukrainy.

(22)

22

W programach szkolnych położono nacisk na umiejętności praktyczne […]. Szkoły prowadzone przez Kościół katolicki i […] zostały oddane pod zarząd państwowy. W roku 1763 wprowadzono powszechny obowiązek szkolny. […] budowano nowe drogi i kanały […].

Jednocześnie rozbudowani biurokrację […] powołując nowe struktury administracyjne – ministerstwa.

Źródło: J. Choińska-Mika, P. Szlanta, K. Zielińska, Historia. Część 2., Warszawa 2008, s. 191–192.

Opisane reformy oświeceniowe zostały wprowadzone w

1. Rzeczypospolitej w dobie stanisławowskiej.

2. Prusach.

3. Rosji.

4. Austrii.

Zadanie 36. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Tekst źródłowy [fragment].

Kiedy w jednej i tej samej osobie lub w jednym i tym samym ciele władza prawodawcza zespolona jest z wykonawczą, nie ma wolności. […] nie ma również wolności, jeśli władza sędziowska nie jest oddzielona od prawodawczej i wykonawczej.

https://pl.wikiquote.org/wiki

Autorem zacytowanego w źródle tekstu jest ……….………

Zadanie 37. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Fotografia.

Obraz Jana Matejki.

Dokończ zdanie – odpowiedź wybierz spośród podanych.

Wydarzenie przedstawione przez artystę symbolizuje obrady

1. sejmu niemego w 1717 r.

2. sejmu konwokacyjnego w roku 1763.

3. sejmu rozbiorowego w latach 1773-1775.

4. sejmu czteroletniego w latach 1788-1792.

https://pl.wikipedia.org/wiki

(23)

23

Zadanie 38. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Utwór literacki [fragment].

Niedługo się tem wszystkiem będziemy cieszyli.

Bóg wie, co porobiły sejmujące Stany!

[…]

Dziś się wszystko zmieniło i bardziej się zmieni.

Zepsuli wszystko, tknąć się śmieli, okrutnicy, Liberum veto, tej to wolności źrenicy!

Przedtem bez żadnych intryg, bez najmniejszej zdrady Jeden poseł mógł wstrzymać sejmowe obrady,

Jeden ojczyzny całej trzymał w ręku wagę, Powiedział: „nie pozwalam”, i uciekł na Pragę Cóż mu kto zrobił: jeszcze, że taki przedni wniosek Miał promocje i dostał czasem kilka wiosek.

Dzisiaj, co kto dostanie? nowomodne głowy Chcą robić jakieś straże, jakiś sejm gotowy […]

Źródło: J.U. Niemcewicz, Powrót posła, Wrocław 1961, s. 46.

Uzasadnij, podając jeden przykład, że utwór odwołuje się do Konstytucji 3 maja.

………...

Zadanie 39. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 W oparciu o źródło podane w zadaniu 38 rozstrzygnij, czy autor utworu odwołał się do działań stosowanych przez oligarchię magnacką w Rzeczypospolitej. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden przykład.

………...

………...

(24)

24

Zadanie 40. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło 1. Rysunek satyryczny.

Na podstawie: https://pl.wikipedia.org/wiki/

Dlatego my […] zebrani na Kongresie Ogólnym […] uroczyście ogłaszamy i oświadczamy w imieniu wszystkich ludzi dobrej woli tych Kolonii, że połączone Kolonie są i mają słusznie prawo być wolnymi i niepodległymi państwami; że zwolnione są one z wszelkich zobowiązań w stosunku do Korony Brytyjskiej i ze wszelkie powiązania polityczne pomiędzy nimi a państwem Wielkiej Brytanii […]

[w:] K. Dumanowska, J. Dumanowski, Historia 2. Zakresy podstawowy i rozszerzony. Czasy nowożytne w tekstach źródłowych, Gdynia 2003, s. 47.

Rozstrzygnij, czy źródło 1. nawiązuje do przyczyn napisania dokumentu zacytowanego w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obu źródeł.

………...

Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa

Suma uzyskanych punktów: …...

...

Podpis nauczyciela oceniającego (imieniem i nazwiskiem)

(25)

25

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

(26)

Wojewódzki Konkurs Historyczny Rok szkolny 2020/2021

1

Zasady oceniania

Nr zadania

Model odpowiedzi/klucz odpowiedzi Punkt

acja Schemat punktowania

1.

Po procesie.

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, że w źródle 1.

opisana jest rewolucja neolityczna, a w źródle 2. Przedstawione jest radło, co oznacza, że narzędzie to było używane po procesie opisanym w źródle 1.

0-1

1 pkt za poprawne rozstrzygnięcie wraz z uzasadnieniem, odwołującym się do treści obu źródeł

0 pkt - za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

2. 1. 0-1

1 pkt - za dwie poprawne odpowiedzi 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

3.

Nie

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, ze w źródle 3.przedstawiona jest architektura

starożytnych Chin oraz, że na mapie nie została oznaczona żadną cyfrą cywilizacja starożytnych Chin.

0-1

4.

Uczestnik powinien zauważyć, ze źródło przedstawia Sąd Ozyrysa, który występował w wierzeniach starożytnych Egipcjan lub,

że w źródle przedstawieni są bogowie Egipscy, podając, co najmniej jednego z widocznych w źródle bogów, pn. Ozyrys, Izyda, Neftyda, Anubis.

0-1

1 pkt za poprawne uzasadnienie z odwołaniem się do treści źródła 0 pkt - za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

5.

W źródle 2.

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, że źródło 1.

dotyczy Sparty, natomiast w źródle 2.

opisany jest ustrój Aten peryklejskich [, o czym świadczy zapis o dostępności obywateli do zaszczytów.]

0-1

6. 2. 0-1

1 pkt za wskazanie poprawne j odpowiedzi 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

7. 5. 0–1

1 pkt za wskazanie poprawne j odpowiedzi 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

(27)

2

8. Partenon 0-1

1 pkt za poprawne podanie nazwy 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

9. Akwedukt (Akwedukt rzymski) 0-1

1 pkt za poprawne podanie nazwy 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

10. 2. 0-1

1 pkt - za wskazanie poprawnego ciągu chronologicznego

0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

11. P F 0-2

2 pkt za poprawna ocenę dwóch zdań 1 pkt za poprawna ocenę jednego zdania 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

12. P F 0-2

13. P F

0-2

2 pkt za poprawna ocenę dwóch zdań 1 pkt za poprawna ocenę jednego zdania 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

14.

Tak

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, ze w źródle 1.

Jest mowa o chrzcie przyjętym przez Mieszko I i w źródle 2. jest obraz Jana Matejki

„Chrzest Polski”, co nawiązuje do chrztu Mieszka I.

0–1

15. Otton I 0–1

1 pkt za poprawna odpowiedź 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

16.

Państwo Gnieźnieńskie (Państwo Polan)

0-1

17. [Dagome iudex] 0–1

18. Bolesław [I] Chrobry (Bolesław I, Chrobry) 0-1 1 pkt - za podanie poprawnej odpowiedzi

(28)

3

0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

19. św. Wojciech (Wojciech Sławnikowic) 0-1

1 pkt - za podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

20. Drzwi Gnieźnieńskie 0–1

1 pkt za poprawne dwie odpowiedzi 0 pkt - za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź

lub brak odpowiedzi

21.

Jest przedstawiona postać męczennika.

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, że scena przedstawiona w źródle 2. Przedstawia śmierć św. Wojciecha, czyli męczennika, o którym mowa w źródle 1.

0–1

22. P F 0-2

2 pkt za poprawna ocenę dwóch zdań 1 pkt za poprawna ocenę jednego zdania 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

23. P F 0–2

24.

2. rozłamu w Kościele w XI w.

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, że w źródle jest mowa o prymat w chrześcijaństwie oraz, że jest mowa o konflikcie między Wschodem

a Zachodem.

0-1

1 pkt - za poprawną odpowiedź wraz z uzasadnieniem

0 pkt. – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

25.

W źródle 2.

Uzasadnienie:

Uczestnik musi zauważyć, że w źródle 2. Jest przedstawiona inwestytura, która była elementem hołdu lennego, a schemat w źródle 3. odnosi się do właśnie do systemu lennego.

0-1

1 pkt – za poprawne rozstrzygnięcie wraz uzasadnieniem, odwołującym się do obu źródeł

0 pkt. – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 26. Trzy spośród, np.: 0–3 3 pkt za trzy poprawne cechy

(29)

4 Udział w wojnie, turnieje, polowania, gry, trójstopniowa edukacja na rycerza [paź, giermek pasowanie na rycerza], wartości, takie jak: odwaga, lojalność, obrona wiary i słabszych, hojność, sława

Inna poprawne cechy.

2 pkt za dwie poprawne cechy 1 pkt za jedną poprawna cechę 0 pkt - za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

27. F P 0–2

28.

Uczestnik musi zauważyć, że w tekście wymieniony jest sołtys lub, że część sołtysa pozostaje nieobciążona.

0-1

1 pkt - za podanie jednego elementu ze źródła.

0 pkt. – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

29. 1. 0-1

1 pkt - za poprawną odpowiedź 0 pkt. - błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

30.

Tak

Uzasadnienie:

Jest to trasa oznaczona numerem 3.

0–1

0 pkt. – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

31.

Nie

Uzasadnienie:

Uczestnik musi zauważyć, że schemat zaprezentowany w źródle przedstawia Układ geocentryczny, a Mikołaj Kopernik w swoim dziele przedstawił Układ słoneczny.

0-1

32. anglikańskiego 0-1

1 pkt - za poprawną odpowiedź 0 pkt. – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

33.

W monarchii parlamentarnej w Anglii Uzasadnienie:

Uczestnik musi zauważyć, że w tekście wymieniona jest Izba Gmin, której członkowie są wybierani ora, że są to elementy charakterystyczne dla monarchii parlamentarnej w Anglii.

0–1

(30)

5 34.

Wojny ze Szwecją - Utrata zwierzchnictwa lennego nad Prusami

Wojny z Rosja - Utrata wschodniej Ukrainy.

Wojny z Turcją - Zapożyczenie elementów kultury orientalnej.

0–3

3 pkt za trzy poprawne przyporządkowania 2 pkt za dwa poprawne przyporządkowania 1 pkt za jedno poprawne

przyporządkowanie

0 pkt za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

35. 2. Prusach. 0–1

1 pkt - za poprawną odpowiedź 0 pkt. – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

36. Monteskiusz (Montesquieu Charles Louis

de Secondat) ^0–1

1 pkt za poprawną odpowiedź 0 pkt za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

37.

3. sejmu rozbiorowego w latach 1773- 1775.

Uzasadnienie:

Uczestnik musi zauważyć, że w źródło, to obraz Jana Matejki „Rejtan – Upadek Polski”, który przedstawia protest

Rejtana przeciwko I rozbiorowi na sejmie rozbiorowym 1773-1775

0–1

38.

Uczestnik musi zauważyć, że w wierszu jest mowa o zniesieniu liberum veto lub o Straży Praw, co zapisane było w Konstytucji 3 maja.

0–1

1 pkt za podanie jednego przykładu 0 pkt za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

39.

Tak

Uzasadnienie:

Uczestnik powinien zauważyć, że wiersz nawiązuje do przekupstwa posłów, które stosowała oligarchia magnacka.

Inna poprawna odpowiedź, wynikająca z treści wiersza.

0–1

40.

Nie

Uzasadnienie:

Uczestnik musi zauważyć, że źródło 1.

nawiązuje do przyczyn Wielkiej Rewolucji Francuskiej, a źródło 2.to fragment deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

0–1

(31)

Dzień Miesiąc Rok

_________________

………

Wojewódzki Konkurs Historyczny

dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

Narodziny, rozkwit, upadek i odrodzenie państwa polskiego na tle dziejów Europy i Świata

STOPIEŃ REJONOWY - rok szkolny 2020/2021

Instrukcja dla uczestnika

1. Sprawdź, czy test zawiera 22 strony. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji Konkursowej.

2. Czytaj uważne treści zadań i wszystkie polecenia.

3. Pisz czytelnie i używaj tylko długopisu lub pióra z czarnym lub niebieskim tuszem/atramentem. Nie stosuj korektora.

4. Test, do którego przystępujesz, zawiera 33 zadania.

5. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu lub dobieraniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź, napisz przy niej: „błąd” i podkreśl lub dobierz prawidłową.

6. Podczas trwania konkursu nie możesz korzystać z pomocy naukowych (z wyjątkiem lupy/szkła powiększającego), urządzeń telekomunikacyjnych oraz z podpowiedzi kolegów – narażasz ich i siebie na dyskwalifikację. Nie wolno Ci również zwracać się z jakimikolwiek wątpliwościami do członków Komisji.

7. Do stopnia wojewódzkiego zakwalifikują się uczestnicy, którzy zdobędą co najmniej 51 punktów na 60 możliwych.

8. Na udzielenie odpowiedzi masz 90 minut.

9. Do notatek możesz wykorzystać brudnopis - nie podlega on ocenie.

Życzymy Ci powodzenia!

Wypełnia Komisja Konkursowa (po rozkodowaniu pracy)

……...

Imię i nazwisko uczestnika

Liczba uzyskanych punktów ……... /

60

(32)

Wojewódzki Konkurs Historyczny dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego w roku szkolnym 2020/2021

2

Źródło 1. Fotografia wejścia do świątyni Ramzesa II [fragment].

By Francisco Anzola - Abu Simbel Main Temple, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org [dostęp: 30.10.2020]

(33)

3

1.1. Odwołując się do rzeźb Ramzesa II i pozostałych rzeźb widocznych na fotografii, uzasadnij, że źródło odzwierciedla strukturę społeczeństwa starożytnego Egiptu.

………...

1.2. Wymień dwa elementy charakterystyczne dla kultury starożytnego Egiptu widoczne w źródle.

• ...

• ……….

Źródło. Fragment opracowania historycznego.

Pierwszego dnia śpiewano chóralne pieśni […] ku czci tego boga. Następnego wystawiano komedie, a potem przez trzy kolejne - tragedie. Wszystkie sztuki napisane były tylko na tę specjalną okazję i tylko jeden raz wystawiane.

Źródło: J. Choińska-Mika, W. Lengauer, M. Tymowski, K. Zielińska, Warszawa 2007, s. 82.

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz P - jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Tekst nawiązuje do obchodów święta ku czci boga Dionizosa. P F Święto, do obchodów którego nawiązuje tekst, obchodzone było raz na

cztery lata. P F

Jednym z elementów obchodów święta, do którego nawiązuje źródło były

auspicje. P F

(34)

4

Źródło. Tekst źródło [fragment].

[…] za powszechną zgodą obywateli, osiągnąłem pełnię władzy i ugasiłem pożar wojen domowych, w czasie mego szóstego (28 r. p.n.e.) i siódmego konsulatu (27 r. p.n.e.) zrzekłem się moich legalnych uprawnień i przekazałem rzeczpospolitą wolnej decyzji senatu i ludu rzymskiego. Za tę zasługę senat dał mi przydomek Augusta. […] Od tego czasu przewyższałem wszystkich autorytetem, nie mając więcej władzy niż inni, którzy w urzędzie byli równymi mi kolegami.

[w:] S. Sprawski, G. Chomicki, Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej,Warszawa 1999, s. 263–264.

Tekst odnosi się do

a. rządów w Rzymie Juliusza Cezara jako dyktatora.

b. zapoczątkowania w Rzymie okresu republik.

c. zapoczątkowania w Rzymie okresu pryncypatu.

d. wprowadzenia w Rzymie okresu dominatu.

Źródło. Tekst źródłowy [fragment].

Ta mowa Urbana II została powitana przychylnie i spotkała się z życzliwością wszystkich obecnych, zarówno kleru, jak i ludu […]. Wtedy papież dodał, że chrześcijaństwu grozi obecnie klęska […] idąca z drugiej części świata.

[…] Dlatego zwracam się z pokorną prośbą, nie ja, lecz Pan, abyście wy, głosiciele Chrystusowi, częściej nakłaniali wszystkich, do jakiego by kto nie należał stanu, zarówno pieszych, jak i konnych, tak biednych, jak i bogatych, aby oni w porę pomogli wschodnim chrześcijanom i wypędzili z granic chrześcijańskiego świata ludzi tego niecnego rodzaju.[...]

[…] Niech się obecnie staną rycerzami ci, którzy przedtem byli rozbójnikami. […]

Źródło: Wiek V - XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów,oprac. M. Sobańska-Bondaruk, St. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 151–152.

Uzasadnij, że rycerstwo europejskie odpowiedziało na prośbę Urbana II ujętą w tekście.

………..

………...

(35)

5

Artyści działający na zamówienie lubowali się w tematach monumentalnych.

Ich przedstawienia Boga, świętych czy władców są przeważnie nieruchome i tchną ogromną powagą. […] Typowe były wielkoformatowe mozaiki ścienne. Charakterystycznym elementem architektury kościołów były kopuły.

Źródło: T. Jurek, Dzieje średniowiecza 1,Warszawa 1999, s. 20.

Rozstrzygnij, czy w źródle wymienione zostały cechy charakterystyczne dla kultury bizantyjskiej czy romańskiej. Odpowiedź uzasadnij.

………...

Źródło. Tekst źródłowy [fragment].

Tymczasem królowie i książęta sąsiadujący z Polską, każdy ze swej strony ją deptał, każdy z nich miasta i grody do swego władztwa przyłączał lub zdobyte zrównywał z ziemią.

I choć taką krzywdę i klęskę cierpiała Polska od obcych, to jednak w sposób jeszcze bardziej bezsensowny i odrażający została udręczona przez własnych mieszkańców. Albowiem przeciwko panom niewolnicy, a przeciw szlachetnie urodzonym wyzwoleńcy […]. Wówczas Czesi zniszczyli Gniezno i Poznań i zabrali ciało św. Wojciecha. [...]

Źródło: Gall Anonim [w:] J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej.

Wielka Historia Polski T. 2, Kraków 1999, s. 105.

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz P - jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

Władcą Polski, który naprawiał krzywdę i klęski Polski opisane w źródle

był Kazimierz Odnowiciel. P F

Bullę - dokument, który zatwierdzał arcybiskupstwo w miejscu, z którego

zabrano ciało św. Wojciecha uzyskał od papieża Bolesław Krzywousty. P F

(36)

6

[…] zadbał przede wszystkim, by dla lepszego zagospodarowania jego kraju powstały nowe osady. Tak pisał na ten temat anonimowy kronikarz krakowski: za czasów tego króla, w lasach, gajach i dąbrowach tyle założono wsi i miast, ile bodaj nie powstało kiedy indziej w Królestwie Polskim. W miastach powstało wiele nowych budowli murowanych (ratusze, kościoły, domy mieszkalne). Były one bezpieczniejsze niż wcześniejsze konstrukcje drewniane, które łatwo mogły się zapalić.

https://epodreczniki.pl/[...] [dostęp: 11.08.2020]

7.1. Podaj imię i przydomek władcy Polski, do którego dokonań nawiązuje tekst.

………..

7.2. Wymień dwa inne osiągnięcia władcy Polski, niż wymienione w tekście.

………..

Najazdy mongolskie (1238-1241), które stanowiły ogromny wstrząs dla całego społeczeństwa ruskiego, nie tylko przyspieszyły rozkład polityczny Rusi i przesunięcie głównych ośrodków jej życia ekonomicznego, ale – wskutek rozciągnięcia na całość ziem ruskich mongolskiego panowania – zaważyły głęboko na kierunku rozwoju politycznego i kulturalnego Rusi.

[…]

[w:] https://sjp.pwn.pl […] Zientara, Dawna Rosja. Despotyzm i demokracja, Warszawa 1985.

Rozstrzygnij, czy najazdy o których mowa w tekście dotarły na ziemie polskie czy je ominęły. Odpowiedź uzasadnij.

Uzasadnienie ………

……….

………...

...

………...

(37)

7

Na podstawie obowiązującej literatury oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe.

Zaznacz P - jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

W ciągu panowania Kazimierza III Wielkiego znaczenie monarchii piastowskiej

w relacjach z innymi państwami budowane było na sojuszu z Węgrami. P F

„Uczta Wierzynka” uświetniła kongres krakowski, w którym brali udział

monarchowie państw europejskich. P F

Zadanie 10. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło. Rycina.

https://pl.wikipedia.org/wiki [...] [dostęp: 10.08.2020]

Uzasadnij, podając dwa argumenty, że źródło nawiązuje do roli Kościoła, jaką odegrał on w dziedzinie kultury okresu średniowiecza.

……….……….

………..

(38)

8

Zadanie 11. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło. Tekst źródło [fragment].

[...] Jagiełło Wielki Książę przyrzeka wszystkie skarby swe złożyć i wydać na odzyskanie strat państw obojga, tak Polski, jako też Litwy. [...] Wielki Książę Jagiełło przyrzeka i zobowiązuje się wszelkie ziemie zagrabione i straty królestwa polskiego, oderwane przez czyje bądź ręce i zajęte, odzyskać własnymi zachodami i kosztami. […] Następnie [...] przyrzeka także kraje swoje Litwy i Rusi wieczyście wcielić do korony królestwa polskiego.

[w:] Wiek V – XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska – Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999, s. 196– 197.

Podaj:

• rok, w którym podpisany został zacytowany w źródle dokument.

………...

• miejscowość, w której został podpisany zacytowany w źródle dokument.

………...

Za jedyne źródło wiary uznał Biblię, odrzucając całkowicie i bezwzględnie wszelką późniejszą tradycję. […]. Pisał: „Bóg przeznacza jednych na zbawienie drugich na potępienie. Ludzie zostają potępieni nie dlatego, że grzeszą, ale grzeszą dlatego, że Bóg ich potępił”.

Źródło: Z. Wójcik, Historia Powszechna. Wiek XVI–XVII, Warszawa 1995, s. 199.

Podaj trzy zmiany wprowadzone w Kościele katolickim, na które wpływ miał ruch religijno- społeczny, do którego nawiązuje tekst.

• ………...

(39)

9

Zadanie 13. (0–3) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 3 Na podstawie obowiązującej literatury oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe.

Zaznacz P - jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

W polityce finansowej państwa Zygmunt Stary oparł się wyłącznie

na własnych doświadczeniach i znajomościach w Europie. P F Jedna z przyczyn przebudowy zamku wawelskiego było stworzenie

dworu, który będzie wzorcem dla ośrodków prowincjonalnych. P F W czasach Zygmunta Starego drukarnia w Krakowie wydała pierwsze

polskie publikacje. P F

Zadanie 14. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło. Obraz Jana Matejki [fragment].

14.1. Na podstawie obowiązującej literatury podaj pełną nazwę państwa utworzonego na mocy Aktu podpisanego podczas wydarzenia, do którego nawiązuje treść obrazu.

………...

14.2. Podaj rok, w którym miało miejsce wydarzenie uwiecznione na obrazie.

………...

(40)

10

Uzgodniono interpretację pactów conventów, warunki polskie elekt zaprzysiągł, czas było ruszyć w drogę. […] W czasie podróży nowy elekt prowadził trudne, nieraz burzliwe rokowania z protestantami przeważnie władcami niemieckich krajów. Z Polaków najchętniej rozmawiał w drodze z mądrym biskupem Konarskim […].

Źródło: Wielka Historia Polski,Tom 4, S. Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506–1648), Kraków 2000, s. 174–175.

W Rzeczypospolitej naszej jest dissidium [różność] niemałe [w sprawie religii chrześcijańskiej], zapobiegając temu, aby się z tej przyczyny miedzy ludźmi […] [zwada] jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych królestwach jaśnie widzimy, obiecujemy to sobie spólnie […], iż którzy jesteśmy [rozróżnieni w wierze] pokój między sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościele krwie nie przelewać […].

Źródło: Ustrój Polski w XVI–XVIII wieku. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 20., oprac. W. Szczygielski,Warszawa 1960, [w:] T. Mosiek, Historia. Od wielkich odkryć geograficznych do I wojny światowej. Ćwiczenia ze źródłami.

Poznań 2004, s. 35.

15.1. Rozstrzygnij, czy dokument, o których mowa w źródle 1. został zacytowany w źródle 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Rozstrzygnięcie ………..

Uzasadnienie ………

………...

15.2. Podaj imię i nazwisko elekta, o którym mowa w źródle 1.

………...

(41)

11

Zadanie 16. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Źródło 1. Mapa [fragment].

Bridgeman Art Library [w:] https://archiwum.rp.pl/artykul [dostęp: 25.10.2020]

Podboju tego kraju dokonali […] konkwistadorzy hiszpańscy pod wodzą Ferdynanda Korteza.

Źródło: Historia Powszechna, Z. Wójcik, Wiek XVI–XVII. Warszawa, 1999, s. 109.

Następnym etapem w hiszpańskiej kolonizacji był podbój Peru […]. Na czele nowej grupy desperacko zuchwałych awanturników […]

Źródło: Historia Powszechna, Z. Wójcik, Wiek XVI–XVII. Warszawa, 1999, s. 110.

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wybierz P - jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

Na mapie oznaczony wyprawę, która została opisana w źródle 1. P F Oba teksty odnoszą się do wyprawy, której trasę oznaczono na mapie. P F

(42)

12

Zadanie 17. (0–1) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 1 Źródło. Fotografie fragmentów budowli.

By original file by Josep Renalias - File:Abadia de Saint-Pierre de Moissac - Portalada sud.JPG, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org […]

By User:Piotrus - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org […]

CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org […]

Dokończ zdanie i uzasadnij odpowiedź, podając jedną cechę baroku, widoczną w źródle.

Portal barokowy został oznaczony w źródle literą ………

Uzasadnienie: ………

Zadanie 18. (0–2) Liczba uzyskanych punktów: ___/ 2 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz P - jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli jest fałszywe.

Chęć opanowania wybrzeży Morza Bałtyckiego zapoczątkowała wojny

Rzeczypospolitej z Rosją w XVII wieku. P F

Próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Włoszczyzny stały się

przyczyną wojen z Turcją. P F