1
S P I S Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I
%: .<}LlAŁkłlw&.QcM., Uup(r.ęidc&..UQ^ML.
m J & k ł J b . Q s a & » j * ...
I. M ateriały dokum entacyjne
l/ ł — roiacja w ła ś c iw a ---
l/i! - dokumenty (sensu slricto) dot. osoby relatora .—
1/3 - inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora
»
Ul. Inne m ateriały (zebrane przez „relatora”): - —
1 /1 /1 - dot. rodziny relatora — —
HI/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r , --- * llł/3 — dot. ogólnie okresu okupacji (1939-1945) — . 111/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r. —
ill/5 - lnne...-~—
V , W ypisy ze ź ró d e ł [tzw.: „nazwiskowe karty inform acyjne”] " J .
VI Fiifonrafie
Ił. M ateriały uzupełnienłające relację
IV. Korespondencja
.1
2
3
Tomasz Poprawka
syn urzędnika kolejowego Wawrzyna i M ałgorzaty z domu Kowalskiej, urodził się 7 grudnia 1891 roku w Lesku powiat Poznań.
W latach 1898-1904 uczęszczał do szkoły miejskiej w Nowym Tomyślu i Frankfurcie nad Odrą. Naukę kontynuował w gimnazjum real
nym we Frankfurcie nad Odrą 1904-1908, a od 1908 do 1911 roku był uczniem seminarium nauczycielskiego także we Frankfurcie i tam 1 kwietnia 1911 roku złożył egzamin dojrzałości. Po m aturze pracował w Dreźnie na Międzynarodowej Wystawie Higienicznej. W 1911 roku powołany został do wojska niemieckiego. Służył w 18 Pułku Artylerii Polowej. W 1912 r. przeniesiony do artyleryjskiej szkoły strzeleckiej w Jiiterbog pod Berlinem, ukończył ją w 1913 roku w stopniu starszego szeregowca. Podczas pierwszej wojny światowej wcielony został 3 sierpnia 1914 roku do 5 Pułku Gwardii Artylerii Polowej w Jiiterbog i stąd wysłany na front do Belgii. Korzystając z okazji w czasie działań zbrojnych przekroczył granicę holenderską i został tam internowany.
Uzyskawszy wolność pracował początkowo w Heerlen jako górnik w kopalni węgla kamiennego. Później w miejscowości Schaesberg zorganizował utrzymywane przez Stowarzyszenie Polskie w Holandii oraz Przedstaw icielstw o Polskie w H adze szkoły polskie dla wychodźstwa i kierował nimi od 1 kwietnia 1916 do 30 czerwca 1920 roku. Po powrocie do kraju został z dniem 1 września 1920 roku ' zaangażowany w Centrali Urzędu Walki z Lichwą i Spekulacją w Poznaniu. Zatrudniony tam był do 30 kwietnia 1921 roku. Kierownik Urzędu w dniu 30 kwietnia 1921 roku wystawił mu następującą opinię:
„P an T o m a sz P o p ra w k a p e łn ił o d d n ia 1 w rześnia 1 9 2 0 d o 1 m aja 1921 o b o w ią zk i p o m . s e k r e ta rz a w C e n tra li U rzędu W a lk i z L ich w ą i S p ek u la cją d la b y łe j d zie ln ic y p ru s k ie j. P rzez k ilk a ty g o d n i z a s tę p o w a ł se k r e ta rz a dla sp ra w p e rso n a ln y c h . P an P o p ra w k a j e s t p iln y m , ch ętn ym i trzeźw ym u rzęd n ik iem , k tó r y n ie ty lk o w g o d zin a ch słu żb o w ych a le p r a c u ją c ta k ż e p o z a g o d z in a m i s łu ż b o w y m i s t a r a ł s ię o b o w ią z k i p o w ie rz o n e g o m u u rzędu w y p e łn ia ć su m ien n ie. P o stę p o w a n ie p . P o p ra w k i p o z a u rzędem b y ło bez- naganne. Z dn iem 1 V p . P o p ra w k a p r z e c h o d zi na in n y u rzą d leżący w lin ii je g o zd o ln o śc i. Ż y c zęp. P o p ra w ce p o w o d ze n ia w now o o b ra n y m za w o d zie. ”
Z dniem 1 maja 1921 roku podjął pracę w oświacie. Do 30 kwietnia 1925 roku zatrudniony był jako nauczyciel tymczasowy w dwuklasowej szkole powszechnej katolickiej w Strzyżewie powiat Gniezno. Pracując
4
zawodowo złożył 17 listopada 1924 roku uzupełniający egzamin dojrzałości z języka polskiego i historii w seminarium nauczycielskim w Inowrocławiu. Wówczas zdana wcześniej m atura została przez władze polskie uznana. Od 1 maja 1925 do 30 listopada 1927 roku był nauczycielem tymczasowej publicznej szkoły powszechnej katolickiej w Trzuskołoniu powiat Gniezno. Po zdaniu w dniach 8, 9, l O i l l marca
1926 roku w Inowrocławiu drugiego egzaminu nauczycielskiego otrzymał datowane 12 maja 1926 roku pismo uznające go „za uzdolnionego do otrzymania stałej posady nauczycielskiej w szko
łach powszechnych”. Na tej podstawie otrzymał dekret ustalenia stwierdzający, że z dniem 1 stycznia 1929 roku stał się nauczycielem stałym. Od 1 grudnia 1927 do 31 lipca 1934 uczył w pięcioklasowej publicznej szkole powszechnej katolickiej w Mielżynie powiat Gniezno.
Z dniem 1 sierpnia 1934 roku przeniesiony został na stanowisko nauczyciela stałego do Publicznej Szkoły Powszechnej nr 2 w Brodnicy.
Pracował tam aż do wybuchu wojny. Podczas okupacji od 1 stycznia 1940 do aresztowania 10 kwietnia 1940 roku był funkcjonariuszem w Urzędzie Skarbowym. Od 10 kwietnia 1940 do 2 lipca 1941 roku więziono go w obozach koncentracyjnych najpierw w Oranienburgu, później w Dachau. Po uwolnieniu wrócił do Brodnicy i 1 stycznia 1942 roku otrzymał skierowanie do Spółki Zarządu Nieruchomościami - Grundstuckgesellschaft - w Brodnicy. Był tam do 31 maja 1943 roku urzędnikiem. Od 1 czerwca 1943 do 31 marca 1944 roku pracował jako tłumacz w stoczni Schickau w Gdańsku. W związku ze zbliżającym się fro n te m p ro w a d z o n o w o k o licach B rodnicy ro b o ty ziem n e przygotowujące teren do obrony przed nacierającymi ze wschodu wojskami sowieckimi. Tam zatrudniono go przy kopaniu rowów od
I lipca do 1 grudnia 1944 roku. W czasie okupacji prowadził od 1 lipca 1941 do 31 maja 1943 i od 1 maja 1944 do 31 grudnia 1944 r. tajne nauczanie. Działająca po wojnie Powiatowa Komisja Weryfikacyjna przy Inspektoracie Szkolnym w Brodnicy orzeczeniem z dnia 4 grudnia 1947 roku zaliczyła mu :te r okresy co łącznie stanowiło 3 lata, I I miesięcy i 27 dni. Po zakończeniu działań zbrojnych powrócił dnia 1 marca 1945 na zajmowane przed wojną stanowisko nauczyciela stałego PSP nr 2 w Brodnicy. Zatrudniony tam był aż do przejścia na em eryturę. O rzeczen iem K om isji L ekarskiej przy P rezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 18 października
_____ n .
5
1950 roku uznany został za trwale niezdolnego do służby państwowej i w związku z tym przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 m arca 1951 roku.
Tomasz Popraw ka od 16 roku życia był członkiem T.G. „SO K Ó Ł”
oraz Tow arzystw a „STRAŻY”. Podczas pierwszej wojny światowej organizował T.G. „SO K Ó Ł” w Holandii i pełnił tam funkcję sekretarza.
Należał do ZN P, PCK, a po wojnie także do Związku byłych W ięźniów Politycznych i sprawował stanowisko sekretarza koła brodnickiego.
Później działał również w ZBoWiD. Oprócz polskiego znał język niemiecki, francusld, holenderski i esperanto.
W latach trzydziestych wyróżniony został Brązowym Medalem „ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ” oraz MEDALEM DZIESIĘCIOLECIA.
Zmarł 28 m arca 1976 roku w Brodnicy. Pochowano go na m iejsco
wym katolickim cm entarzu parafialnym. Pogrzeb odbył się 31 m arca 1976 roku.
