—
> -
D I S P U T A T I Ο Ν E S
C H Y M i C O - M E D I C i E :
Pleraeq;
Su b sidio
TOH. H A R T M A N N I,
M E D . D . E T C H Y M I A - TRI ^E I N A C A D E M I A MA R -
purgenii Profeiforis Or
dinarii,
AB
A L I Q I J O T M E D IC IN A E C A N D I D A T I S E T Studiofis,ibidem publicae ceniur*
expofit*.
M A R P U R G I ,
P A U L U S E G E N O L P H U S , T Y P O -
graphus Academicus cxcudit: A n n o
\JM V CX L .
E L E N C H U S DifputationumMedico-Chymicarunij.
i. M iicellanea varia :Inauguralis: M. Joh. H artm anni, Mathematum Pro»
feffotis.- ' ‘ -
II. H erm eticajdererum naturalium principiis-.M .H enrici Petraei Smalcal- denfis.
I I I . M ifeellanea: M.Samuelis GenteribergeriBipontini.
I I I I . Them atajatro- CLymica varia :Inaugpralia: M.Samuelis Gemeriberge- riBipontini.
V. Mifcellae M edico- Cijiy micae: Inau g u rales: Jo h .Ja co b i G uggeri BaCleenfiSo V I. De Natura Catarrhorum : H enriciCrollii Wetterani.
V I I . Diflertatio C hym ico-technica, totius operationis Chymiea: methodum pra&icam clare ab oculos ponens; eum vaforum inftrumentorumq;
■''hymicorum in zs inciforum Tabula.
V I I I . Contradi&ionum in Medicina D ogm atica & Hermeticaapparentium conciliatio: Inauguralis:M . Henrici Petraei,
i / i i *S (*>
t
D I S P U T A T I O N U M
M E D I C O - C H Y M I C A R U M
P R I M A ; I N A U g U % j 4 L I S
M. J O H A N N I S H A R T M A N N I , P R O F E S - foris Mathematici publici.
Th e s i s I.
Medicina univerfa ada&ianem compar a,ta e fl, ad contemplaticmem m inim e:
De rebus itaq; nacuialiiius fubciJiter difputare, declamare, rixati, non eft medicari.
H YPO M N E M A TA .
l. E d i c i n a eft ars -.generat enim qmppiam, 7 Phil.ff.moral.c.^.Ejus^,finis eH opm.Scal. ex-
5> erc.ifi.G d.i.decon ftit.A rti*. II. Eitq· ars v bene medendi: totaconfiftitin a&&n<(eufi- ' w-Hipp.defiat Sanitatem confervat, morbos '°pellit. Aeti. I II. M cdicinxitac^vocabu
lum proprie refertur ad partem curativam.
G d.lib.num ratio tuend.fanit. adart, medie, (bettet.IV . ille esi revera M e d ie m in i mwv\&» s * & 7rdl!if vla t.i.
deRep.V . Tanti esi exercitus, quanti eff Imperator ,aH Ylorm: ita tanti fu at omnia inftrnmenta medica, omnes herbas, metalla, fucci,Magiftem,EHxiria, &:c, quanti eft Mcdicus :HzeceniiTL>
omnia non auxilia·, fed tantum auxiliorum materias iitnr. V I.
T tw c autem auxiliafiunt,quando fm m fo rm a m feu naturam induunt, boc eH,quando in tempore, ac ut decet, M ed ici ea applicant. GaLlib., de
exf 2 akm.
alim.facul&6.Epid.com.$.Aphor.i. \ «Λ1 Ufleau)&#.r»i/ συϊγ&μμ*-*
ιαν yy/oAtu.Arifi. io.Eth.HLx:yDeclamationesantbitiofirum opera,cciofo- rumcibifunt.Scal.exer.307.f20. V III. Nihil itaq; proficient fpe- culationes, etfi ipfius Mercurii contemplationibus noncefle- rint. IX. Atq; hoc fumptum eft ex Philofophorum Scholis.
'· In artefalubrmmfacile eftnojfe mei & v in u ,& Helleborum }itemtfc uftionem & fettionem: at noffe quomodo'hac ad fanitatem adhibenda fint, dr cui, dr quomodo, ita difficile eft ut Medicum ejfe. Arift. $. Et hic.
1 · Si quis noverit ea: admovere corpori, qua calefa:ciunt, & qu* refrige- rant,&qua alvumfubducunt,&c. deindepro Medico f i talis gerat, in
terrogandus erit,num praterea fetat,^ oVole Ws» τίτων ποιάν,
*)μίχ&(όττία-ν, quibus, quando, quatenus h&cfwgulafint adhibenda:
quodfi neget f i hoc intelligere, certe is infanire, ne cpro homine haben
dus effe videbitur.Piat.in Phaedro. X . »πβάίο?ίυυ ΐξίαζόμίΎοιμίΙα βαναν- oint ctvralwltf: Hi nimirumfunt qui Acroafes faciunt, garrulitate fua imponentes.Htpp.£γ?μ· XI. Unde non mirum eft,quod Ari- ftoteles de fili temporis Sophiftis dixit^**©1*®»* ι&Ι&τη 'is» <ημ£ΰύ- wmv; idem de hodierna Medicina revera praedicari poffe.
ir.
Venena in corpus humanam agere certum eft: fed qua v i, qua deniq; ratione a- ganr, pene, ne dicam prorfus incertum :u tu t fit ^natura venenorum α,μφί- cladium humanarum· exco & orei dedocere vix p o tu it, quomodo»
vaferrimo ingenio venena etiam· intervallo tem por;scnecantia non tem
perarent.
H Y P O M N E M A T A .
I. "TTEnena, qua venena, aut neutiquam, aut dubie fenfibus
▼ occurrunt: eorum enim natura eft ob/curijftma. Seal, ex. 31. _ fici. 2. II. In intelle£lu vero medico nihil eft quod non prius fuerit in finfu.(_yirifi. III. Experientia igitur ufuq; pernicies veneno
rum cpgnita fuerit, nullius tamen rationem, unde haec vis de
pendeat, abfolutam reddere unquam potis fueris, quantumvis omnem 4 Di s p u t a t i o O v~i c o-
omnem hoftilitatem adverfitatemq;,vel qualitatibus primis*
fecundis & tertiis, vel toti Cubitantia:, vel formae ipecificae an
numeraveris. IV . Sicutitacfc in pleris^, ut vulpes eluftii Ciconia, lambimus vitreum vas,it a hicpultem non attingimus. Scal.exer.307f . 2T. V . Venenorum itaq; proprie nulla eft fcientia} niil ^fwW inJalut ariillo occultAproprietatis a[ylo, Scal.exer.2t8.fS. collocan d x fint. V I . C&terkmfatis erat olim Neroni, coegijfe Locufiam venefi
cam,ut coram[e in cubiculo,quampojjet ve/ocijjimum &prdfintaneum venenum coqueret Suet in 2{eron.vita.ht funeita gentium proter- viafidem facit hodie a temperatis venenisdifferri mortes pof- fe , fuo tempore invafuras , ubi illae minus expetiatce' fuerint.
V I I . Omnis acitofequiturpotentiam agentis, & convenientemfubje- tti diJjjtfitionem.PhileJophipaffim. Iis itaq; vel fimul vel fcorfimL.
immutatis, immutatur etiam ipfa aftio. Immutatur autem, quia ejus principia immutantur -.Potentia enim esiprincipium ope
rarum dr ajfettionum,Arifi. 7. M et aph..Seal, exerc.3 07.f16.Yx, recepti- vum non recipit per modium imprimentis ,/edper modum receptivita- tis.Scal.exScholafiicisexer.i642. V III. Έ.χ aefooneporro immutata oriturτεββεΜία.Ρίαου>. lib.^deprm.mat. c.iS. Ea vel eft ab agente, vel a pati cn te, non q ua agens aut patiens, fed qua immutatum:
idq; v e lW w , vel ^ww:illud includit refiftentiam perfectam, hoc imperfe&am: Perfeda impedit omnino,ne pafiio ab agen- tein patiens introduci poffit:imperfe&aquadantenusrefiftit;
Prodiverfommirumfeu inicquali cautaeefficientis,k qua refl- ftentiapendet, virtuteieudifpofitione. IX . Exeamus jam ex hac fcena in campum, ut propofitie veritatis lucem in aprico contemplemur. X. Venena naturas funt inimica ;eaqjqu^m peflime agunt, tam maxhne noxia funt. XI. Eorum vis aut penitus tollitur, aut fufpenditurfaltem, ut celeritati tarditas &
praecipiti letho languor fuccedat. X II. lltrum qj caufas fuas habet: '· vel ab imminuta potentia veneni folius artis Alexi-
A 3 phar-
Med i c a Pr i m a. 5
pharmaca opponentis beneficio. Uttythriddtes Bithima & Ponti rex abufu Mythridatii venenis omnibus fuperiorfuit. GaUibji. de An- iid.Paul.ltb.yc.2$.Plutarch in Pompe.vita.
Perfecitpoto Mythndatesfipe veneno,
%oxicd nepofentβ ν α nocerefibi. cJWartial. lj Vel a iiibje&o corporc ad recipiendum minus apto,tam., natura quam confuetudine. Cicuta Sturnis* & utri^anui, alteri (de qua Gaifimpl. med.fiacuit, lib. 3. c. 18.)alteri (de qua ex S. Empiri
co Mercurialis l ib . t. d e v e n e n .c) ejus x x x , fine ulla noxa abfbr- benti, non fu it Cambajd reguli filio, Sca L ex./75 puella In
dic λ \_yilexandro A d . mtjfe, Sontes x^Ardoyn. ex κ_Λήβ.Ιώ.ι .devenen.
c. 8. veneno enutritis illud profuit. X III. Refiftunt ergo venenis tum Alexipharmaca, tum juxta naturam etiam confuetudo, corumq; vehementiam veL elidunt prorfus, vel retardant.
r a b id o c a n e commorfmon confejlim ,fed interdum bene longo tempore posiin rabiem agitantur. Maihiol. ad Diofc. lib. 6. c.jS. ApudScythas reperiuntur radices, quarum alia celerius, alia tardius interimunt: ita ut nonnullos tabe quadam paulatim confumant. Theeph. de hifior.
piant.9. c.i$. X I V . Q uod naruraitaquefaritinproducenda venenorum pernicie , id aemulatur ars : h a c igitur quemadmo
dum venenis interdum calcar adhibet, ut celerius operentur: Sic Am- fiam cum Sefamo comefium celertter & fm e dolore interimit. Seal, ex.
χγy it a pst est aliquando frenum addere ut tardius. Vallerwla hb. 3. lo
cor. comm c. ι8·ΛΜ· Attilio Regulo Carthaginenfes venenum micue
rant , quod mortem in diem proferret, hoc est, ut viveret quidem, quo
ad fieret captivorum permutatio, posi autem graffante fenfm veneno extabefieret.i^Jgell. lib. 6. c. 4. A tq ; urinam hodie miniis cogni
tum eflet quomodo venena, etiam in multum tempus dilata internecione, temperanda effen t, minus minusq; periclita
rentur Magnates! X V . Utrum vero venena articulo tempo
ris exquifito & certo definiri pofllnt, difficultatis plena eftaf- iertio:
fc Di s p u t a t i o Gh y m i c o-
fertio : Hoc conftat ex Hermoiao Barbaro , viro incomparabi- lifdoftnn£ , qui nibilnon cognitionis fu ifa td i ad Antiquitatem referre comtus ett, Seal. ex. r<j. Aco niti raditem praparari'pojfe,u/t biennio tol- lat,anno,menfibmfex,tribus,duobut,uno.
III.
Piofapia morborum-finira eft.· Novi itaty hodie minime genei-aatuiy- H Y P O M N E M A T A
I· A . Ccidentiaftiis in caufis tecla diu latent >fiifcipiunt% furtim in- crementa, utfenfusfallant :ficut & lapidispertufi0,qtiA a gutta.
fit.&adiumruina.Scal.ex.iSi.fip. II. Sicigitur&m orbi, quos ut repentinus infultus invehere videtur, ira non fine appsfra- tuum antegreflione a prifeis obiervata fubeunt pedetentim, donec abfolvantur. III. Nonfimt tn natur £ potentiajpecies nova, pr£ter has qu<e nuncextant. Seal, exerc.24g.fi. 'Nefe nova entia v i
dentur temere tn natura cenfum invehenda,fine manifeflaneceffitate.
Scal.exer.di. IV . Raritas aut ignoratio facit admirationem. Seal.ex.
rS7-f 3' V . Minus & magis in morbis novitatem & differen
tiam nonpariuntHxcenrn illa nonfufeipit. ^iriftot. 8. Met, c. 10.
Έΐ, Accidens non reddit aliud,fedeffentia alia reddit almd.Zabar.lib..2.
pofter. c. 12. eontex. 77. VI. Incrementum itafy, & collectio magnitu
dinem & multitudinempotett apponere ,fed fubjecium de fuo genere^j non emovere. Plut. inSy mp. V II. 'd των άφΑηςάτων, iy χαλί-ττοτά- 7o>v νοηιμάτων Jb£>i μαϊλαν, 'ή τί^νη x.eimuj·. Hipp-defiat. V III. CMorbo- rum enim omnium unus & idem modm, unafyecies, & caufa eadem.
Hipp.ibid. I X. Morbus abfq; caufa nullus gigni poteft : Nihil enim ett efficiens fui ipfim. Ariflot. lib. de motu animal. c.$. Et, In rebus naturalibus nihileHfine efficiente.Scal.ex.107f.'27. X. Neqjviseft ulla , quas ex nihilo contra leges naturae aliquid poifitprodu- c e r e Nihil enim agitfupra viresproprias.Zalarell. de calor, cad.c. ult.
XI. Ex iis autem morbi (nafiuntnr, equibus vivimus. Hipp. dein-
Med i c a Pr i m a. 7
fomn. X II. Ne%fitntpeculiaria morborum femina./editiorum vi- tiarefietlunoftri, nofira^in iis deliti a nat uram perturbant: Pertur
bationes autem difcnmina habentfempiterna, qua novisjapemmero efferuntur nominibus. Biogen.ap. Plut. Sympoftf.q.p. X III. Nomi
na autemfuntab arbitrio inventoris.Scal.ex.2 2 6 6 . Zabar.4.dc_j (JMeth.C.2r. όνομα ΐ£φα>νη ημΛννκ» Η&τη vjv&iku.i^iriflot.i.mti \ςμΐΜ.2, X I V . Ajfettionesfunt natura, qua omnia in morbis opera- tur.Gal.inartc-J.
e D l S P t t t A T I O Ch y m i c o-
IV .
Summumeft: A xiom a, a furnmo Di&atore Hippocrate in icenam Therapeuti- caro introduftum : το ivavlim fifiMja.lib.de flat.& i.Aphorifm.
i i . Verum illud haud ftatuitur ut necefiarium. Non igirurquod ftatuar, fed quod non ftatuat, iimul ftatuitur & hoc: Sarpius iimilia iim ilibus,quam contraria contrariis.curari.
H W Q M N E M A T A .
I. \ T Eceffarias Propofitiones Arift. vocat eas, qua funt de omni ,per fe,&universales. Zabar j.d e M e th c.4. N eceflarium itaqj cft quod aliter fehabere 11011 poreft,fiu , quodnecejfe aliterpoteH.
Seal, de cauf.l.l.u.c.i66. 11. 2{thil horum potefl dici de eo quod e f i re
ceptum in CMedicorum Scholis: C on trarioru m contraria fun tre- m ed ia. \^Ammon. in introduci. Porphyr.Non enim ibidem est eflentta
lis ,fiu perpetua acinfolubilis pradteati cum fubjetlo connexio. Zabar.
d.l.cr lib i.depropof. necejf.c.i. Secus quam Gal. *&* & » ? ef j cj debere contendit, de opt. Setia, & ad Thrafyb. III. h ir t is medicafi
nis unus, fanitatis nempe confecutio, modi confecutionisfuntplures. lib.
de opt. Setia,&lib.adThrafyb. IV . wmv 'me/t. Hipp. 6. Epid.
JeB.$.<^4phorif.i.Areta lib.i.c.de cura morbo.diut. Celfus lib.3 .c.r.Gal.
lib.3.decrif.&p.deplac.Hipp.& Plat.&lib.adThrafyb.c.30. & i r . V.
w yvenas J\ vwnfividtiless· utfape repetit ex Hipp. Galen. V I. N atu
ram itaque adjuvare eft m ed eri, qua repugnante irritafunt omnia.
I Bit l ·
Uipp.de lege. Necfervari quispotefi, nifinatura morbum fuperaverit;
ne experire, nifi natura vitta f i t , morbuseaJitperior evadat. Gal.de_j tot. morb. tempor. c.$. V I I . Medicamcntum igitur reipe&u fi
nis fui, ci quod in homine eft fecundum naturam, exiftit fimile:
illud enim promovet,ampliat,conierVat: iic & temperiem ier- vat,meatus aperit, & unitatem quam oportet, tuetur: U t inte- rim non negem , a&ionem natura; in id , quodprxter ipfam eft, agentis,eile contraciam;ab illa enim hoc corrumpitur,abigitur perditur. V III. Intercedit itaq;, & ubi maxime contraria con
trariorum remedia dicuntur effe, iimilitudo quaepiam viget:
quam negare eft vim inferre naturai-.cujwspotentia late patet. Seal.
ex.i$. IX. Pergo ulterius: Morbi oriuntur ex dijpdio Principio
rum. H/pp.de locanhom. X. Principiafunt tria illa confequentia, Sa l , S u l p h u r, & Me r c u r i u s:Eafuntconiequentia,non Logica,fcd in re,inq; natura cujufvis rei compofitaspofita. X I . Id quod experientia omnium rerum Magiftra, hujus feculi
mirifice comprobavit. X II. Eaigitur quonia omnium rerum compdfitarumprincipia funt,etiahumani corporis, 5c remediorum omnium fuerint. X III. A t remedia ex majorc mundo in μυκυνσμον comportanda funt \funt enim infirumentA Medica. Qal. de art. conflit, c. 14. Hippocrates 7« Siium vocat de artz_jz X I V . Cognitu vero Principiis morborum,facile esi invenire reme- dium.Gal.meth.med.lib.i.&y. X V . Sicigitur Sal externus Sali interno: Sulphur externum Sulphuri interno j & Mercurius externus Mercurio interno fingula iingulis in eo
dem genere medentur. X V I . Simile enim libenter it adfimiles, t annuam pars ad totum,aut tancjuam parsadeognatampartem unionit appetens.Scal.ex.io$.f.2. X V I I . Hujusloci eft SyllogifmusPhy- fiognomicus, quem Averrhoes eleganter Syllogifmum Ana
tomicum vo cat: de quo Arifi.Prior. 2. C.2S. X V I I I . EjuseniuL»
vi Anatomia ilia viva,ieuconipiratio rerum naturalium inpri-
B mis
Me d i c a Pr i m a. $
mis extf uda mirifice evincit curatione potius Similibus qu&nt Contrariis deberi. X IX . SyllogifmiPhyfiognomid wmmvului paucis cognitam, fed immense utilem, placet breviter adum
brare. X X . Corpushumanumafficiturmorbis:.«π $ ifif &v%fa τον piro κφλίνηα de fiat. _ X X L Morbi fillguli habent fua figna: figna autem cognitioni iniem unt^/»»/^™ ’<%- AyyivKcvTt Hippocrati de arte. X X I I . Signa eadem reperiuutur etiam in remediis, quanempe illa a iapientiifima natura
ita fignatafunt. X X IIL Sicutitaq; unum unius morbi,ita, unum unius remedii fignum proprium & reciprocum eft.
X X I V , Sic igitur ex naturaeorum, quae funt stett licet dice
re: Hic Morbus eft hujus remedii. E t: Hoc remedium eft hujus, morbi. X X V . Verbigratia: Qbftructio Pulmonis eftTuifila^
ginis. Et:Tuililagoeftobftru£tionisPulmonis. X X V I. The^
maitaqj eft: T uflllagoeft remedmmobftmaiPulmoms:.Ra/m- quiageritejufdeni figna. Oportet autemfignumfecundum aliquid eiyCjttodabipfo ofienaitur,connecli. Gal.6. Aphor.i6. X X V I I . Syl- logifmus Phyfiognomicus eft e) ufm odi: guadcunfc vegetabile^, gerit figna oUfiructi Pulmonis ejus elt remedium: Tufftlago eft talis„
Ergo. X X V III. HicPropoiitionis antecedens Scconiequens.
funt hvspiqovTu.: ea enim xque late patent: fiem unu uniusfignum noneffet.Arifi.d.2S.c.2.Priorum. X X I X . HincCanon L InSyl- logifmo Phy fiognomicofignum cum morbo & remedio vidf- fim retro commeant. X X X . A t Afiumptionis partes nonre- ciprocantur. Ea enim, non aequalem inter ie latitudinem ha
bent. X X X I . Hinc Canon II. InSyllogifmo Phyfiognomico- fignum te.peritui: in tota fpecie tum morbi tum remedii, fect non fola. Neq; enim omne quodeunq, fignum obftru&i pul
monis gerjt,eftTiiflilago. XXXILEftquidemfignumobftm- ftionis pulmonis in tota ipecie huj us m orbi: eft idem fignurru in. tota ipecie Tuifilaginis: fed fignum hoc non eftinlola fpecie
hujus ii Di s p u t a t i o Ch y m i c o-
'hujasmorbi,neq; in fola ipecieTuiTilaginis :reperitur enimi»
tum in aliis morbis,tum in aliis remediis individms.v.g.quihuC
<iam mineralibus, in quorum tamen ipecie fola pariter non re
pentur. ‘X X X III. Ex lignis igitur remediorum naturas co- gnofcipoife luce non eget meridiana. X X X IV . Atq^fic tan
dem eveniet ,quod Fer ne lites -exEuripideferio exoptavit,ut resip/x cum hominibus colloquantur, & f i qualesfint explicent,procul anmn-.
datis artificiofisfermontbmdeabd.rer.caufhb.2.ciS. X X X V .'Tan-' tum abeit, ut felicitas deftituat Medicum externis illis iignis A- natomeninternam confbciantem,haudq; vulgariter demon- Urantem, caufas morborum e realibus & in rerum natura exi- ftentibusprincipiis, viribus & poteftateingenita, Htpp.
appellat, ad fua eficda producenda pollentibus , dependere.
X X X V I . Q uia itaq; illa referta funt eiTentiis,tinftuns & pro
prietatibus (quarum una cognitio res ipfits exercet. Femd.de abd. rer.
caufd. l.2.c. tS.) iimiliteriubent in morborum caufaspenrtius, ficuti m filcnos Alcibiadis mttoipicientes In iis nem
pe ad fui ipforum feminumq; domeilicasproprietates, con
fluentiarum Sc confpirationu cauiasgenuinas dexterrime con
fugiendum efle. X X X V I I . Nihil enim esi in Principiato, quin vel aciu velpotefiatefuerit infuis pnnciptis-.Scaltg. exerc.3s7.fiil. 20.
X X X V III. Morbi igitur e quibus oriuntur, iifdem etiam cu
rantur : Oriuntur autem e diffidentium Principiorum femi- numiq; eifentiis, tinduris & proprietatibus. Ergo. X X X I X . Harum itaq; proprietatum natura extatfiiiliiis: Exa&e dico fi- milem,non eandem ■.Similitudo enim non affert identitatem. Scalig, ex.3e7.fts. X L . Et quiaillx aptifefunt£dablattoriemj abundantium,&adappolitionemdeficieni^aiiV^«<ii3diSfe?cuf4- eif Medica eff Hippocrati defiat, quid vetat afafltyi&tulvvut confiteri;
Etiam /imilia fimilibus curari ? X LI. A t vero
&faiUdireid, cujus neceflarius iincerasq; ufus vulgo ignoram
B 2 tur,
Me d i c a P a i M A . i o
tur,‘nimis quam cum nataritisq^judicii eft. X L II. Sednehis tantum anguftiis fimilitudinem Therapevticam circumicribe- rc velle videar, praeter evidentes hiftorias totus apparatus Me- dicamgntorum Purgantium in fubfidium veniat. X L1II. E t
enim ea I. five »(«iWl/weMK»n« humores attrahant; qua Ga
leni & exterorumfuitfintentia: 1· five facultatem expultricem-, ftimulent; quod recentiorum est dogma: 5 · fivepropter fubftantig fimilitudinem humores in corpore , vel quantitate vel qualita
te augeant, unde alterius acccffionisnaturaperta:iaexpulfio- nem moliatur; quodesi nuper non improvide natum&Tn,ua: 4.five Salinis iiiis virtutibus,Mercurialibus, Antimonialibus, Arfeni- calibusq; ipiritibus ftipatis,excutiendi officio defungantur:^»*
chy micoru e natur λfontibus erutafententia eff: five q ualitercun φ , inquam,evacuentjfimilitudo fibipotiflimas partes, & quidem numerofius arrogat. X L IV . Sicigiturv.gr.RhabarbarumSc Scammonium’^ *μ»ά·αΙ& Icgc bilioias febres curant, &c. X L V . Hippocrates $. A p o rif.zi.Ju ven em afiatistem p o reT etan o la bo rantem multa aqua frigidaperfufumfanat: quod idempracipit in Opi- fiotono. Itb.j. demorb. X L V I. Siceidem vomitus vomitum curat:
& Purgatio ad fluxum ventris appofitum remedium dicitur, lib. deloc.
inhom. X L V I I . Sic Galenum, γκίγμονίώ gutturis fimili medica
mento excalfaciente &ficcante curaripoffe, hiflorica experientia edo
cuit. lib. io. defimpl. medicam.factiltat. X L V III Sic idem ut Hip
pocratis decretum <f. Aphorif.jt. experimento comprobaret, Ophthal- miam vini meracior is ufit curavit. 6. comm.aphorif.ii. X L I X . Id quodpoftea Aetius Tetra b. zferm .3.C.7. JEgmeta lib.j. de re med. c,2.
Et Philoteus in comm.add. Aphorifmumajjeruerunt. L. Exempla fimilitudinis non do plura, quia eorumplura quam mufearum cum caletur maxime, ut cum Comico concludam. L I. Unicum modo mirarifubit,cur commentatores in d.^.phorif7-»(-c««raW,ex eo
dem tanquam ex Maxima, & immediato Principio, ut vocant, digni- i i Di s p u t a t i o Ch y m i c o-
Me d i c a Pr i m a.' i? dignitatem totius^Medicina: fundamenti! arceiTantinifi Prin
cipe Gal. inconftantiae infimulare velint, Statione contrariom plufculum deferentem, & ad Oppofita faltem provocantem.
Meth.med. tic.12. L II. U nde nimirum poftea ™r υ,&ν-ήαν tyran
nide aiiquantu-lum mitigata, Do&iores in Oppofi torum caftra commigrarunt; prooppofitione qualicunq;, quantumvis pa
rum diftet,militantes. L III. U t m i n u s f u e r i t Argen- terio, propter perlevem oppofitionem in Diver/is acquieviiTe:
Cum Oppofita interdum Diveriorum formam induere, eaq;
nonnunquam Similibus obblandiri foleant. L I V . Sed de his fatis: Net enim in re difficili, quando aliii nodumfolvere nefciunt j o corum acie eumfcindendum ejje exifiimabam.Ex Scal.ex.1j3.fr.
V.
Haemagogum caetcris Medicamentis evacuantibus pcromnix correfpondens,fi pmdentiftima natura negavit,faltem rem medicam non deftituit, quomodo interdum , pofthabita Phlebotomia, ianguinem corporis partem lancinantem.*
τύτη Sc τόνον educerct.
H Y P O M N E M A T A .·
I. V T Aturx/cientia omni Medico neceJfitria.Hipp.de vet.med. 11. Ex enimeftcorporumf&pientiffmd.ld.dearte. III. Cum ita^Hx- magogumprimb&perfe referiri nonpoffit, Gal.de purgant.facuit, na
turam ideone accuiabimus vel fatuitatis vel ftcriliratis ?abiit.
I V . Natura enim nihil facit temere.Scal.ex.77.fi.ideo^femperfacit quod optimum eft. Seal.ex. 249/2. V . Sanguinem Vero per alvum evacuare eft j ugulare hom inem : E t, Medicamenta quxper venas intefiinorum & ventrisfanguinem dejiciunt, venenis annumeranda funt.Gal.defimp.purgfacuit.c.4. V I. Hlftoria igitur quam Gal. d.c.
4-d.l. de herbula fanguinemprimum, tum vitamprofundente ab Her
bario quodam inventa, recenfet, inter fabulofx antiquitatis parti-
B 3 culas
14- Di.s p ι ι τ α ϊ ι ο C n Y \ f r c o -
culas potius reponenda videtur: nec dcfunt rationes curita fa
rciendum ccnfeam. VII. Au vero Iris copiose fumptaiangui- , 4iem ducat, quodRuffus Ephefius ltb.de Medicam. yurgAnt. non ante multos annes edito,affirmare aufus esi,id cgoi{li#i'&/j.<t>t<r&ylnT<»s aflen- tiri nequeo. V III. Conflattamen,neq; recens tantum,fed &
olim eonftitit, ianguinem corporis partem moleftia afficien
tem, medicamentisilmplicibuseducipoffe. I X . Sicexdociri- na Archigenis apud Gal.+Je compof. med.fecund. loc.c.8. Hyfjopi Coma aquafimplici coffia, & nodulo tepide oculo y%9?<i*syt**])erpeff<> adhibita, iam manifefiefitgitfangmnem,ttt linteolum ipfumfanguinolentum vi
deatur. X. E fide digna Epiftola V. de Ofma ad Nicol. CWomrdum anno i$6S.ex Perufiripta, accepimus, Peruvianum quendam iru Pafto Indos & Hiipanos certo morbo laborantes ( Senibus etiam hoc auxilii genere ufis, robuftion corporis habitu recuperato, quafi reju- venefieatibus) j unituris membrorum, vel etiam aliis partibus morbofis fucco herbxcujuidam illitis, ac poitmodum pannis
•confertim coopertis , fanaffe; ab iis enim brevi elapfo tempore ianguinem purum exundantem Indus detergebat, identitenu inun&ione repetita: Et vero herbam Indum necprece nec pre
tio indicare unquam vpluifie. X I. SicMofchusfmcerusnaribus Admotus fangmnem illico elicere dicitur, Scal.ex.21. X I I . Sicforfaa non ignotum eft nemini,in pratis,&hprtulis noftris herbulam, alioquin vulgarem,iiiccreicere,eujus pauxillum naribus infuf- flatum hxmorrhagiam excitet, prolubitu eam moderante pru
dentia Medica.
V L
Venas & arterias in toto humano corpore mutuas fibi ope
ras tradere certum eft: ficenim venas arteriis ianguinem, hae illis Spiritum iubminiftrant.Eft tamen haud inconcin
num ita inter eas partiri vices iubfidiarias, ut omneiru arte-
arteriam comitetur vena,fed non omnem venam arteria .·
H Y P O M N E M A T A .
I . p ErtUmeHivaiva.vtt.&ptgrojL &fneicKTiuf 4λί4; Κβ^’ ο^οντο ernua. Gai.
6 .u fu p a rt.io .& ij. ΪΙ. Ut vafis ipfisfit confli irat to quadam <jr materiarumconjunctio.^. ufupart.z. III. VenaJanguinem deferunt ad totum corpus. Arift 3 part.4.Gal.i.ufupart.i6. & de dijferen.morb.7*
Arteriafacultatem vitalem&fanguinem (pirituofum ferunt.S.placJ.
I V . Sanguis itaq;ipiritus eftmateria,& ipiritus vita quaii funt
& animaipfius /anguinis. V. Idcirco aliquoties ufu venit,ut vena una duntaxatfauciata ,.ηοη modo naturalis fanguis univerfus rfed una vitalis quufy effluat,ipfo vulnerato penitus pereunte. C. Bauhin.Anato·.
lib.4.0.24. V I. Galenusofenfurusvafirumunionesajfentvenisma- joribusfeclis, fitotrn-Janguis effluerepermittatur, confecutione & arte
rias evacuari: aperto entm cadavere /apijjime cum venis etiam arteria fangmne omni deflituta repertafuerunt. Ba uhin.i bid. V11. C ae ter um, in omnes partes fanguine nutriendas a provida natura ncceffa- iU ductus & canales difpofitifunt, pet quos niftfanguis fera
tur uno inloco c5crefcens ulterius nopromoveretur:£ftenim ille craifior,quam objedas Cibi corporis partes duriores & den- fiores penetraverit. V III. Spirituum fubftantia fubtilior eft magisqj aerea jideoq; magis penetrabilis, neutiquam fuis de- ftituta vafis, ubi per partes denfiores curium alioquin impe
dientes illi permeandum fueritj fed facile alias fuo officio de - fun itura, ac fine vafis in partes exteriores carnofas & fuperfi- ciarias infinuanda, ubi minus nempe ipfi a tranfitu periculum.»
fuerit. IX. Corpus enim humanum esi w m >y ovpfw iavla, Hippo- crati & Galeno. X . Neccffario itaq; ven# ad omnes partes per
tinent, arterixnon item. XI. Arteriaigitur femper fibi comi
tem habet venam, fed non viciifim omnem venam comitabi- turarteria. X I I . Idipfum chquod Gal.ait: ubi vas arter tofum vi
derit Jbi necefje est venam etiam ejje:paucis tamen venis in corporea*
ejua
M e d i c a P r i m a . r$
<?u£ ad cutim pertinentfine arteriis divifis: id quod at eidi t in manibus (jr cruribus,&iifdem externis attfe anterioribuspotiffimkm, quod par
tes hapofitionem habeant miniispr&cipuam, quam intern&.i6. ufiipar- ti.i2. X III. Sedefto: Galenus aliquot arteriasfmefociis venis enu
merat,infineltb.de diffett.ven.& arter. X I V . Eafdem vero par
tes quorfum arteriae protenduntur fanguinc nutriendas effe quis negat ? X V. Anatomicorum igitur novaculam unguemq;
accuratumpaulum declinans, iis etiam partibus venas faltem_»
commodato dare non erubeico, quantumvis longius ab ipfis venis deftiterint,quam Galenica fortaifis poilularit.
V I L
’a yiicamnf ,quae in magnis vulnerum hxmorrhagiisfitper ve- n x fe&ionem ex parte vulneri oppofi ta,natura inimi c a
& noxia eft-Non eft igitur cauia plane nulla, cur cara P&lix Wirt^ius, tan q uam ^ ^ m ^ n n in u s neccifariam utilemve repudiant: lib.ix.s.chirurgi* refiitutx.
H Y P O M N E M A T A .
J'. "I Γ 'Λ ν yaf το iroKu τνί$νο& πολίμιοΠ E f ^ το $ i(a.t Hipp.2 . A -l<^p%orif.$i.lEx,nimium quod eft, offendit vehementius,qua/*
id qtiod videtur parum. Cicer, de Orat. 11. Exhauritur tumfanguinc vitalisJpiritus.GaldibJe repulfSznguis.cnim fpiritiiofus eft 5 inq}
co thefaur us natur x recondi tus jacet; Et, in eo anima, hoc est > v i
ta eft.Vallef.deS.Philof.c.$,. III. TS<up0\<&pr£tercafunty^nwif Paul, tib.t.c.ioo* illi verofmtwtt&r&vi*. Hip.lib.de alim. IV . Im
modice ergo miffumfanguinem,ut viupericulum non fubfequatur, ta
men u virium refolutio: z' habitus corporis deterior:3· temperamen
tum frigidius redditum ; 4 · decoloratis totius corporis: 5* Lapfus in morbos diuturnos & exitiales, certtjfme concomitantur. Gal. 9, meth.
medc.ro. V . A fanguinisigiturdetraftationeabfiinendum,ubibonui fanguis exiguus eft. Gal.4-.deJanit .tuend. V I. Scopus mittendi fan
guinis ι ό Di s p u t a t i o Ch y m iCo-
guinis in magnis hsraorrhagiis vulnerfi praecipuus & unicus efi, ut impetum ruentisfanguinis cohibeamus.Tagaut.infiitut. chirurg.lib.
2.cap.4-.tit.de fanguinis detraci.in njulnerib. V II. Sed noxia opti- mifangumis jaftura, quammultisfit fubjed^apericulis resipii loqu itar: Cohibitio igitur ruentis tempeftivioribus remediis felicius obtem peraret, fineinjuria& difpendio tam pretiofi thefauri. V III. Tutiifima minimeq, fallax ejus reprimendi via, prxter canones communiter obiervatos, continetur hac irwtfen. IX . Vulneribus fanguinis fiiiendi rationes difficulter admittentibus „ primum afpergitor pulvis Emplailrcus,fuper- additis pulvillis^»* Gr<sxk Moto dicuntur,codcm pulvereaipcrils:
qui fle habet. X . iji. Viclrioliexicc.3),pilor, lepor.mmutiff.incif.Q- libani,Myrrha, Tragacanthi an % (jJMufei Fagini, adpond.omn. Aloes 5 j .fanguin.ovilli retfepraparati, ranarum aquital. rectepraparati an.
\ ί). M ifie.F . Pulvis. XI. Deinde applicator Emplaftrum aluta vel vefica exceptum, & triduo non lblvcndum; q u o d fu: habet.
'X.ll. VjL.refin&larign&ftii.Terebmthxomm.^y. Maflicis$).Succini citrini 51 j. Croci Martis igne reverberii concinnati ζ } ί.Μ . F. Empla- flrum. X III. Quod Ci ab arteria fimul diifcda. inajus pericu- lum im m inet; cotinuo enim copiofumfanguinisprofluviumfuperve- m t, 'uulnusji glulinan v el difficulter, velprorfus nonpoteft. Gxl.s-Me- tho.med. funiculo ierico (ut ibid.Gal. vult.) primum conftvingen- daeftarteria, poftea cavum ulcus pulvere V i& rio li adHavedi- nem exiccati replendum, ac decenti ligatura Emplaftro Diaful- phuris(quod.Balfamifulphuris % ii).cera^{'.Colophonio,5 iij.Myr
rha ad pondus omn. M .) in plufculos dies Cooperiendum . X IV . Tandem ut omnis putredo arceatur, membrum affe&um lin
teolis madidis ex calido lixivio infufionis Lapidis falutis, quem vocant, aliquando fovendum. X V. Lapis falutis fit ex Alum.
Myrrha an. ^ iij. Vifirioli albi, Anathron ,Ceruffa αη.^ί). Thuris^).
BoliArmeni, aruginis.an. ^ iii; .frnultritis, & Pofea qfebulli endo in
lapidem coagulatis. ^ Π Ρ0 2-
Me d i c a Pr i m a, i?
Di s p u t a t i o Ch y m j c o- Π Ρ Ο Σ Θ Η Κ Η - C I I Y Μ.IC Ο - T fi E R A P E V T I C A .
Doloris tColici. " " ' 1 ‘ . · ' .* T h t s . i . s P V :l m a · · -s?.itiipo!
./'“''U rationem doloris Goiiei,a cautas qualibufcunq? p*oie£H,
^ - ' mpritrus defiderat morbi vehementia;: fiquidem cu m h\- troivit„& portis ie,i^tuIitmodum a capti vis non accidit. <
2. Ineo eni in P* i n cip io r u m proprietates funt.potentes, acutae,fubito penetrantes, vaporoiaaeiditate continuas partes iniiciente.. ·■'■.·. ‘ .
3. Nimirumillfe radices & mincrasfuasininteftino ple^
niore pro centro pqifident, corporea & conientanea continui,- tate loci circumventa:. ~
4. Exinde aliquando fpirituofos vapores tanquampe- riphcrias ad ccrtam diitmtiam, fccundum mcndirampoteib^
tisfuar^im radicum ejaculantcs, fa^pius vicinas partes, potiffi.- mumq; easin.q uibus confluentiam inveniunt, affligunt.
5. Sic enim regiones renum &c vcficss imicilagimbus Tartareis infertas , miprcftkmcs- ipirituum ex minera ColiciE prodeuj^ium ad ParoxifmumlSSephEUicumiriitaiat.
6. > Ex iijQem nempe impuritatibus, gradibus duntaxat icparationum&cxaltAtiomun difFcrentibus,Colicae&Ncphri- tidesproficifcuntur.. .
7. Hinc mirifice dolores utrinq; vigentes conienti 1111t, peritiifimis M<jdici^nonnunquam circ:a eorundem dignotio- nem haUueinantibusjceu de feipfo
rfpcf,profitetur. , \ , , 'tV>ioyt 8. Pari ratione in ventriculi Oeconomiam Colicorum impreifiones impetum facientes nauieam, vom itum , rudus, aliaqj fymptomataexcitant,
·, i 9> Pt«-
δ Μ ί 't i C' a· P k I M‘ AV ^
9. 'Praterei in ieverioribus Coficis, abi tm&tfrairtiift pofeMs: eminemibrtefty ^iritibus vitalibus graviter infedis cordis & arteriarum mbtus debilitantur: ubi fuiepalpitatio- num cifebeVEthi iiirultu’s horrendas animi fyncopas metuere jubent. J
10. AcquodomniummoleftiflitttUm eft, pofteaquam ifeyiO^s GfiiWciE iucced^ntei tempore r^fblutfbnes fpirituofas iifcteufr facultatibus tindurarum j>rsdifcas emiierint;'in ««jf«w fcu contraduram artuumabeUht.1 ι: r " ; r -c' V ' A i l Mi6eitaq; fo t 'tantartimq· impreffionuih lYitonftra cum radices 'Colicas vel figillatim vel eonfertim concomitati foltdrttM edicB■ f£t-M^haud concedunt; neq; j uftitiomindi- fufjragttiprojktt. ■
12. Celeritatem igitur iibi-r^dicaniefttorum jtteundii j-^aelllV&opUm fuum refiteaffe- cutyvidcbuiteui*. noupU ,f>?3Vun'n
13. Q u am fan e A fclep iadsam cynofuram quia q iiib U f Vis in’ hior bis oBfervandanf p te c ip it, non reform idabo hanc (em kam defidcrttntibiis ccm ifim am Her- mathfcMm^ereiUbiminquamiiupingeFeipoiririt; i; ;' ■ -]'·1 ' -i· · 14: 'Minetfa&feu radices Golieas pier untj^fbVcit dWidm·- tttrna^bftrUidio :ΐΩ. igtefir u b i^ ^ ^ u c r it j a ii t ^ m m ^ fi ^ t fa
ftantfolvenda. ^bniaid
15. Solvitur Enemate ex rebus ingeniti priheipibt^iii^
emollientibus; inhiihe v^Iffii4\Mm tffodum praKwpto: Vi.hm^ifuru.r ^ vi. V.xtr.tcii FjuU X; ('/·>. - colatura 'adde oleifim.lim | liij .Sdkgmma £)lS0$is'<todim·.
jimtufiMdemlcidtdk·.· ? 5 --' ■ . ·· J 1 ! ’ ' , ' '· ■ «’ >
16. Ejedis ventris impuritatibus exp c di tac e j iis 1 axi tiiti re^fifte»ta:bus>iiiupcditrd0loir Colicilsfiolet eniiiiitbihiteprima
t?.ii »3 C 2 ope-
operationeis plane non fopitus fuerit, faltem mitior erade re>
ab aliquot horarumintervallo, velftatim, non impedien te ni
mirum alvi duritie,haec potiuncula abibrbetor..
17. Spiritus vim optime correcti 5). Spiritus Nitri 5 f.
aqti£ fontana tepentis % iij: aegro ftragulis bene cooperto fudores aliquandiu p ro vocantor.
18. Eveniet videlicet univerfum pene corpus Mcdica- mento perrep tante rfudoremq}Copiofum foras ejicicntc,con- feftim morbus iolvatur,& dolor e vaneicat..
19. Hacamicabili igitur^cp^a, proprietates Principio
rum Colicorumacutiflima: rciblvuntur & expelluntur.
20. U t jam nulla opus fit demonftrationeluculentiori, quamobrem Spiritus fidentes Jiquoresaltiores fimiies ex ea
dem familia, asque maturos·, exal tatos, & ad extremitates du- Qios,ut Hipp.loquitur, dcfidercnt.
21.' Sic.igitur dolores Colici ex fpiritibus fidentibus,, ac congeneres iimilesq·, liquores requirentibus progeniti fa
nantur..
22. Poiteaquam enim illi'eo ipfo,quod cupiditatis 0e- firo avidiffime petquifivere, potiti fuerint,mitigata ferocia cofedtsqj fuis decurfibus,per fudores , nSnunquam per urinas aliasq; infenfiles, tranipirationes.refolvuntur: caeteris impref- fionibus ,,ab ipfis in vicinarum partium Occonomiam fadis, fubinde vel fponte fua elanguentibus, vel convenientibus in- itr umentis eliminandis..
23. Id quodfacilius, pleniusq; fiet ,fi poft exa&amtam atrorium hoftium immanitatem, reliquiasimpedimentorum pariter exturbatae fuerint: ad quas finaliter expellendas vix di
ci poteft quantum conferat extra&umHellebori nigri veri, ar
tificiose elaboratum.
24.. Casterum folent feveriores Colicae diuturnitate tem
poris, zo D i s p u t a t i o C h y m i c o -
poris,vel etiam fspius repetitis circulationibus graviifimas, aut omnino nullis vel parum commodis.medicamentis folutfc, in extremitates corporis coloniam ducere, quam Contracturam ex Colica vocant.
2j. olim non infrequens fuit Britonibus;
hodiepluribus familiaris eftinFranconia,Buchonia,Auftria, R hetia& Alfatia.
26. Dp m odor quomodo nempe fiat, diffidentium opi- nionumnolo eile -.hic tantum ubi de ejus non inidonea forfan adjecero jbreviffm iaM cthodo^W ex Colica ita curari poffc^dico.
27. Vehementioribus evacuationibus hic longe valere juffis, cumprimis utile eft e*traitum Senioris nigra: vera:, vel extradumEfulae j ufta dofi exhibitum.
28. Satis enim ipfum fuerit ad faburram in ventriculo;
&inteftinis hofpitantem, eliminandum , & fubfequentem cu
ram tutior em reddendum.
29.. E a a d h i b i t i s e x t e r i s ncccflariis,interna
* eft", & externa-..
30. Interne quotidie in conveniente liquore, jejuno ftomachoJpiritM Tartariguttxxx,vel x x v .exhibentor : acab eo medicamento tertianis quandqq; fudoribus provocatis, fxpius eodem dierotulx fequentes devorantor.
31. ψ.. Aquar, litiiconvall.fiorum Lavend.an.^ iij. Sacchari dbiJJ. ^ v. coquantwimjicem adperfettionetn exaBam ,· deinde remo
ti* ab igne,&diutitaptfitlloagitatis addanturoleificcinireftificati9 j.
EffentUfalvU 3 \yT.f.a:RotuU.
32. Externe membra primum afperiore linteo fricantor, deinde ipiritu Tartari aiperguntor, tandem Baliamo Galbani Terebinthinato inunguntor: eaqj fingulis diebus ter repetuntor.,
C 3 A qu a-
M e d i c a P r i m a . m
es Dis-ru/ha^ Io/ CHTiarif^o-
33, · A <^alibGt«inilnitioi^3*tdjccsuSymphytiiittftMisiti aq.fontana adpulrieulamaibcodhp, lintcoq* in'fot'maiji.Cata·- plaim. iliperiadiictai iatmcirisiiiembns calide applicantor; c e e -
teraNaturae committuntor. · - uu;xrren\c J4.·' Mi curti certe qiiantuar&mtE & ^ ra m fc 'a b hac cura cxpe£bndum ik M e d ic o ,1 ifin ^i jiadfdiicbfKtfeeftatc firainsen.
fus/efeneutiquam extrahos carceres excrceri paiTusfiierit. ’ . 35. . SpiritusTatem : η κ & α Μ η φ Μ '<vf.dejliik igulibero per cornutumfaris Im cht^ij^kgm a^oleuw^fetetts
deuniibmfpiritibm. a ibis dewfisxMctto oUoh ifymtumAkquotimb XZaU chotare renovato per alembicum defilla, ut deponat : ‘apem tandem cumfyiritu wfovdliquandm cinuhatum, ac,vififftm.xkeodem compari bmzficw deftiibct.ibnis libemtum effictmfftmum T.mtarekop*
pilat iambus interiorum exteriomm^ 'wtfirwm demulcendis reme
dium referve. ■ "VS.
·>' 3*6.! Baliamus CMbani-Tcr^binthinati. Bfi. GJtSamibf.
adjice olei Terebinthini clari ft> i). exceptum utram^tumrbita ruitrci lento caloremAcena per unam atfe dieramfeplirhatiim :Jpofi04 defiilla.
per Alem bicum. Licpuori deflillato adjice olei L a v e n d u U ^ .& defilla-, tionem repete: Elicies Balfamumgenerflfum: quemfidexnoJpmtu vini
* adhibitis cinvlatiembw correxerim penetrwu$mumxffe.ocVu:: alm- qumetiam 'Colitis d M b ^ u m Q k o 'Sapem VenetefirismnbiUca . illitum fatis tutumfnt arum. no u pjft ΐεΐΜ οί /
A U C T A R I A .
*· Ppirtartuiraminiuriamfedt M cdicina^quafldo eam artibus mutis annumerav-it. > ·-· ΐ ij
1 TtiK%rftt^&bV^odeflwpuViQ&tMveteYm4tiacap$.Ub.2, cft rite fer-Vatis bffiuibus i m in im is remediis 'adriiaj ota pro
gredi.·
3· Quam Ariftoteli ingratitudinis maculam nonnulli
M® d i c a Pr i m a. 23:
murunt, quia Hippocratis,cui tamciunulta furripuiiTe,Galen©
4iQtqrj:am^uo(iTaraeji»iknE, ab-eamodo isliber evadit,r&in*.
ttgsi w a ΐ?Λ»ί»ίο»Γ^3ί^ν^.ίώ J iy tib . . -
i lii Bpikpikjaa^puerQjmma^ivem, neq; Hippocrates,
^cqyGftk-nmy nuq;’fQibuji ιΛ^ iccona> cui hodie id tribuittn?, unquainappcUaiuii-it.'i . · ; V - . ,
l'\, Sanguis nUuiitdepoilta rubedine: · Eum itaq; album .diqere, ,η,οιν^ίΐ idem M jw d Anaxagpras d.e ftiv.e plane «sr?™
pxodux^eam«ileau^m. . ,
- ,α· r £*i. iM^icwKius- artiilciQse pi^cijjitams Lui Venere» &
P eiliu n ic c m adetur.
7\ Morbo vernaculo revera vernaculum remedium extaf ;,SiCai'g^te Hiipaiuis quidam Gallici,morbi curationem ex ipfim. loci natajiabipfa ujfqj Anierica petendam efle conje-
€tatff§,Guaj aci-ulWn ini>oftmm(Orbem introduxit.,- M,oiipus*GoliCus & £uit& -innotuitantiquittts : alte
rius* em m n om im s ;potcftatU'ubyectus evat.
, - t L · ■■ , . n: ‘
D is f u t a t .i α Η ε ^ ή e t γ«?α *in B E P R T N C f P I I S R E R U M · N A T U R A L I U M R E A l i f-
bus: m qua aperitur & monfiratur via vera ad vitalem Philofo- phiam,Adverft&s errores,&tc^&κ£λο« t Materialium,
& Eliment m orum Ambulatorem:
' " ---- R e S P CTISTD E 3ΠΓ £ · ----" ·" · ....■ — - H E U R ICO. T E T R A O S M A L C A L D E N S E H E S S O ,
■■ ^edic.Stiidtcfo,
; π p ο' A 2 Μ A .
' T ' U r e e crtinventisfrugibus glandes devorare velle: tm*-
^ pius ingenii Jiberiatem fervitute^im iiiffe, & ex in tellectu omnium·-
omnium di datore alienas libidinis mancipium fccifle: turpiiTi- mumdereli&arcgiavialincare&aad centrum veritatis, Sevi
rales provincias perducente per ialebroia, &plus quam laby
rinthea opinationum res qua caecorum,-ac mulorum itiftar ad z a D i s p u t a t i o C h y m i c o -
entis adarces, ad Vitam , & Verum non data lata via eft. M adi igiur, qui hujus tam felicis itineris comites eiTe defideratis, φ retis & praeteritis vulgarium de fchola hominum rationibus, ieu potius errationibus, & delirationibus, Deo Duce, Fortuna Com ite in U ni veriitateMofiarchici, &fummiProfeflbriscir- cumambulatorielhideamus, Sccoeleftisveritatiscynofura, ac vitalis v ix Hermathena ducti & docti ad ipfutn Palladis tem
plum cuniculo contendamus. Speramusenim opportunitate 'lociperipecta, fxpius iierato curfu tandem aliquando nos ad aureum 'Regina: foliumpenetrare, dulcifllmo D e s alpettu, ac mellitlilimo ofculofrui jiptmsq^ermiffufbipitQDracone per
vigili aurea mala in floridis Hefperidum hortis decerpta repor
tare poffe. Sed prius quamitiaerinos demus, iacramentoin- terpofito caveamus,ne illibatam4 feculorum exordio N atarx virginitatem temere profanemus ,aut facrumcanibus, porcis margaritas projiciamus,aut nobile nectar ftercoribus infunda
mus : quamvis paenaz A&aeoms nobis non nnt admodum ve
rendae.
Occupet extremumfiabi es:mihi turpe relinqui efi. Horat.
' π p o a' tλion.
A t quis afflatus xthereus tam fubito mentem percellit,<5c ad fublimia rap tat ? qua; fulminea ifta vox ? procul hinc,procul ite profani: fruftraNaturamadit,quiPana non attraxerit:fures
& latrones pofticum ingrefli de principiis fine Principio, de D eo dubitationumperipheriam evagari,&in denfa errorum vepre
ta quafipracipitioferri. Sed, AnguftumeftiterauguftasSapi.
D e o ime Deo loquentes. Proftrati igitur corporibus,fublima- tis, & exaltatis animis in aditu preces,& huic ara: impona
mus, & in limine falutemus eum qui folus «, qui dat eife,nofle, vefle,poife,ut refpondeat nobis ex adytis:^«a» *ηω%ν,ΐη\ό Nofce
Omnia. .
T r i n c i p i u m k I H O v a h , I h o v a h f u n t o m n i a p l e n a . Principium &ef%» finis infinitus, primus motor immobilis, Avlo-iv eftiacroian6laTrin-unitas,Unus Verus Bonus Deus,Pa
ter, Filius, Spiritus Sanftus; a cuj us U nitate: per cujus Verita
tem jlntelle&um* §apienftiaiil, I d e a m : i n cuj us Bonitate, Voluntate, A m ore: adeujus Bonitatem, Veritatem, Unitatem funt o m n ia ,ip le omnia itt Omnibus,& nihil ex omnibus. Ipii /jtiauSjhonoiv&gloriainl^culaieculorum, Amen.
/ A r i a 2 t h ' p i 0 n S A N C T U M S A N C T O R 11M . Nunc igitur pofteaquani divinas Lucis radius Cimmerias mentium tenebras «Uicuifit, & oculorum nebulas, accatara-
&as abfterfit, palfis portis ingrediamur, & nc corporum ipc-
& l'a>&pi&urx)quxpm n0 fcfeofTeiunt afpedai,quod plcrisq;
accidit, animos effafeinent, inipfumfacrariumperfcalamja- . cobi aicqndamus, & intenta ingenii acie, arre&is auribus, & il
luminatis oculis opertanea iaera percipiamus. Exoravimus enim cum Sibylla Hermeta, qui divina virgulafublata pendigi
ne ieclula commonftret, hieroglvphica myfteria revelet, enar
ret, atqj enucicct. Hem,quid audio r audire mihi videor effica- φω^
ciffimam Omnipotentis vocem omnes angulos totius rotundx SpmtwDe, machmse perfonante: animadvertere videor veftigium quod
dam RuahElohim incubantis aquis, totamqj molem agitantis:
videre videor internum acinviiibilem illum folem : 'qua lucis opima v is: qua: fax, & puriillma lampas oculos prasitringit?
qui flos natura:: quis ballamus odore fragrantiif. nares feriti
D qui
Mb d i c a Se c u n d a. 25
tWateria prim a.
f '
26 D.I^P υ Τ ’Λ Τ ίΟ C h Y M Ic o
qui calor infolitus totum eorp u s momento pervadit, & fim i- ter recreat? quid materia illa perlata, & cryftaliina fibi vult*
q uid manna illa coclcftis ? quid linea illa viridis ubiq, radian s,&c gyrans univerium ? obenedteta viriditas ! ojucundumfpe&a- culum ! o delitiarum domus puriiT.! o regium immortalitatis palatium! οΜψ & tabernaculum cum hominibus! o fan- daEcdefia Catholica! oquieta, o beata Refpublica! O Domi
ne, Dominus nofter, quam admirabile eft nomen tuum ! Quis expleri,&iatiari,quis dona tam divitis .naturae eflfari queat: ms*- rari, non rimari licet. Tu vcrQ, mi Hermes, agedum dic nobis, . quovfum tot altaria, toticones, & monumenta, totexedrai in cyclico hocamphitheatroextrudx,tot nOmina,Scemblemata aureis hi 11 ς inde literis conijgnata.iimt ? Primum autem cdiflb- rc, quid mirabile ili ud p un clii in medio de/Igna t , a quo omnia emanare, & ad quod tanquam ad centrum omnia collineare videntur VEith jwprma materu Philoibphorum,quam Creator in compreheniibiiis iapientix admirando decreto in rudetft -olim mailam im pofuit: communis ilia mater·, fons vita: inex- hauftus: a&ionum omnium naturalium, generationum, mix
tionum, ti’anfplantationun\origo: quae univeriam Corporisa- natomiam occupans pro divevivtate tinfturar-um , imprcifio- num ,&cconfluendarumdiVerfasope rationesproducit: moi- borumomninmpcpafrnos,crifesj & ianationes moderatur·: ac digeftis temporibus coniumtis elcrtrenris ipiaad novorum in
dividuorum procreationem permanet. Hanc intelligitpcr u- niveiialcs Ideas, quas eximiamentis agitatione inTim. profe- quitur divinus Plato. Elbi vero abftruiaillaPeripatidecanta- tiif. materiadeliteicit ? putabam me vcrPipellemaliquem Pro- theum , libidinofamThaida, aurinforme aliquod monflium vifurum : creditur enim , iVe/©-, ienfimi omnem fiibterfugieiiS) etiamjudidipartem,folaanalogia* atqj id ne vix qui-
