Wybrane zagadnienia technologii produkcji kluczy samochodów na potrzeby koncernu Fiat

Z PRAKTYKI

Wybrane zagadnienia technologii

produkcji kluczy samochodów

na potrzeby koncernu Fiat

Cora z powszechniejszym prze-stępstwem są fikcyjne kradzieże sa-mochodów. Sprawcy dąż ą do wyłu­ dzenia nienależnych odszkodowa ń od firm ubezpieczeniowych. W tego typuprzestępstwach szczegó l ną rolę odg rywaj ą klucze samochodowe, które mog ą być jedynym dowodem ich popełn ienia. Poddawane są one badaniom mec hanoskopijnym pod kątem określenia oryginalności, moż­ liwości kopiowania, zakresu użytko­ wania. Do przeprowadzenia takich badańpotrzebny jest nie tylko mate-riałporównawczy,alerównieżpozna

-nie elementów technologii ich pro-dukcji.

Klucze lub brzeszczoty kluczy przeznaczone do zamków samocho-dów marki Fiat, Iveco, Alfa Romeo,

Lancia,Ferrarii Maserati produkowa-ne są na potrzeby koncemu Fiat,

m.in.w polskiej firmie Steering Sys-tems Poland sp. z0.0 ., mieszczącej

sięwPruszkowiek. Warszawy.Przed przekształceniami własnościowymi firmanosiła nazwęSpółdzie ln i Pracy Elektrotechniki Samochodowej (SPES).

Granie robocze kluczy samocho-dowych pierwszej generacji (bez transpondera) profilowano na frezar-kach marki Giuliani.Surówka każde­ go klucza obrabiana była przez dwa frezytarczoweustawionenaprzeciw

-kosiebie, którewykonywałyruch ob-rotowy i posuwisty względem

nieru-chomego klucza.Maszyna pobie rała z podajnika40 surowców,wykonując 20 kompletów kluczy o identycznym przebiegugrani roboczej.Pozmianie ustawień frezarka kształtowała gra-nie robocze o innym przebiegu dla następ n ych 20 kompletów kluczy.

W ten sposób produkowano klucze brzeszczotowe, jednostro nne i dwustronne - przy użyciu jednego lub dwchfrezów.

Uchwyty kluczy wykonywane były z tworzywa koloru czarnego. Po jednej stronieznajdowały napi-sy oznaczające markę samocho-du, a na drugiej- miejsca produk-cji: SPES w przypadku produkcji w PolscelubB365,gdy wykonywa -no je weWłoszech.

Roz różn iane były trzy sposoby wykonania zarysów grani roboczej.

Zarys zwykły polegał na wykonaniu

przez freznacięćnaokreślonągłębo­ kośćpod konkretnązastawkęi wyco-faniu go poza obrys klucza. Frez od-wzorowywał swój kształt na brzesz-czocie. zarys skorygowany różnił się od zwykłego tym, że po wykonaniu nacięciapodzastawkęfreznie wyco-fywałsiępoza obrys klucza,ale obra-biał częśćsurówkiklucza między za-stawkami równolegle do osi klucza. Zarys idealny po leg ał na łagodn ym przechodzeniu pom iędzy miejscami przezn aczonymi pod zastawki i w części grani roboczej pomiędzy nimi (ryc.1).

Po wykonaniu grani roboczej klu-czypierwszej i,omówionych poniżej, drugiej generacji,dopuszczalne było gradowanie krawędzi (jej oczyszcza-nie) ręczn i e z użyci e m szczotki mo-si ężnej. Czyn n ośćtamogła powodo-wać powstawanie zarysowań na po-wierzchni brzeszczotu. Do kluczysto

-sowanowkładki bęben kowezamków (kod AB)zaopatrzonew 6zastawek

Ryc.1. Kluczpierwszejgeneracji o zarysie idealnym

Fig. 1.Firstgenerationkerot ideal

w kształcie litery "L" umieszczonych najedną stronęw rzędzie.Takie roz-wiązanie dawało ok. 1,5 tys. kombi -nacji kodów. Brzeszczot klucza do

ww

.

aszerokość 8,0mm. Wewkładkach bębe n kowychzamków(kodW) mon-towano 9 zastawek ramowych roz-mieszczonych na przemian. Zastoso-wanie 3 typów zastawek(o różnych nacięci ach) dawałook. 10 tys. kombi-nacjikodów.Klucze przeznaczonedo tych wkład e k miały brzeszczoty o grubości 2,8 mm i sze ro kości 8.5mm.Wszystkiewkład ki bębenko­ webyły, i nadalsą, montowaneręcz­

nie. Zastawki o określonych kszt

Z PRAKTYKI

wybijany jest napis RICAMBI, gra ń robocza nie jest wtedy pokrywana powlokągalwan icz ną.

Surowce brzeszczotów wykonane sązestopów miedzi:M-58iM-63.Na brzeszczotach wybijane są oznac ze-nia miejsca produkcji: C265, B365 (ryc. 6) oraz znaki obecności t rans-pondera (ryc.7).W komplecieoryg

i-naryc.8).Początkowo kształtowany jestonztworzywa sztucznego k olo-ru czarnego, z kieszenią przez na-czoną na umieszczenie transponde -ra (ryc. 9).

Po umieszczeniu transpondera w kieszeni,następujepokrycie chwytu tworzywem sztucznym kolorun iebie-skiego (szarego). Wykonuje się to w specjalnych formachzręcznąreg u-lacją.W kompleciekluczyfabrycznych mog ązatemwystąpićnieznaczneró ż-nalnychkluczymogą występować róż­ niceco dowielkościigłębokości wybi-cia ww. znakówioznaczeń.

Wzależ nościod marki, modelusa -mochodu, do którego ma być przeznacz ony klucz, występuj ą różnice wwyglą­ dzie chwytów. Inny może ~

być ich cykl produkcyjny,

~_ zastosowany materiał, kształt,kolor (ryc.8).

t

---

-

wy---=--

----'

--

- -

- - -

- - --'

rozsyłane do fabryk produkujących samochody.

Niżej przedstawiono wygląd frag-mentu grani roboczej kluczawy kona-nego przez frezarkę markiSilca (ryc. 3). Wygląd grani roboczej, charakter nacięć, będzie się zmi eniałwraz z zu-życiem częściroboczejfrezarki.

Brzeszczoty z granią roboczą wy-produkowanewPolsce mog ą stano -wić surowiec doprodukcji kluczy we Włoszech iodwrotnie.

Ryc.4. RozmontowanawkładkabębenkowaDE Fig.4.Dismant/ed DEIDekcylinder

We wkład­ kach bębenko­ wych (kod DE) na zastawkit y-pu W (np. Fiat Panda) zasto -sowano system

"pł y waj ą c ych

zastawek".Ruch zastaweknastęp uje przez dzialanie wyfrezowanej części klucza na element wystającej z a-stawki, patrz strzałki na ryc. 4. Za -stawkiporuszają sięwobiestrony.

Po wyfrezowaniu grani roboczej klucza dwustronnego czte rościeżko­ wego wewnętrznego jegobrzeszczot podlegagalwanizacji (ryc. 5).

W przypadku ko nieczności o ficjal-negodorobieniaww.klucza(zlecenie stacji serwisowej) na brzeszczocie Ryc.2.Wklad kabębenkowasamochodumarki

Lancia

Fig. 2.LockcylindertromLancia

tach układa się w sposób zgodny z wybitymi na korpusachzako dowa-nymi oznakowaniami (ryc. 2). Na podstawie tych numerów można u producenta ustal ić przebieg grani roboczejklucza,którywspółpracował

zzamkiem.

Granie roboczekluczydrugiej ge-neracji,brzeszczotowychjedn-i dwu-stronnych,jak równieżdwustronnych wewnętrznych czterościeżkowych profilowane są na frezarkach marki Silca. W przypadku brzeszczotów kluczy jedno- i dwustronnych granie roboczemog ą byćnadal profilowane na frezarkach markiGiuliani.

Granie robocze kluczy stanowią­ cych komplet, przeznaczonych do konkretnego pojazdu,profilowanesą w czasiewykonywania grani roboczej partiikiuczy o tym samymkodziem e-chanicznym. W tym czasie frezarka wykonuje takie same granie robocze do 32kluczy,tj. 16 kompletów.P rze-bieg,wyglądi charakternacięćwyk o-nanych przez frez profilujący granie robocze kluczy fabrycznych s tano-wiących komplet nie powinny zatem się różnić. Grań robocząwykonuje ta sama maszyna oraz jej część ro bo-cza - frez.Zbliżonyjest też czas jej wykonania. Wymianafrezu na nowy następuje po wykonaniugrani ro bo-czej5 tys.kluczy.

Następn i e komplety na ci ętych brzeszczotów zaopatrywane są w chwyty oznaczane różnymi rodza

Z PRAKTYKI

Ryc.7

Janusz Dobrowolski wlaścici el pojazdu) można u produ-centa usta l ić, czy znajd ujący się na niej kod mechanicznyi elektroniczny kluczy zostal przyporząd kowany sa-mochodowi o konkretnym numerze nadwozia.

Klucze samochodów marki Fiat

mog ą być niefabrycznie dorabiane

metodą bezstykową, na podstawie danych kartykodowej.Jak ustalono, punkty dorabiania kluczy dysponuj ą oryginalnymi surrowcami oraz mogą

być wyposażonewfrezarkimarki Sil-ca.Istnieje zatem potencjalna możli­ wość wykonania na bazie fabrycz-nych surowców kompletu nieoryg I-nalnych kluczywsposób nieodbiega-jącyod norm producenta.

Obecnenieodłącznymelementem klucza są transpondery. Ekspert

ba-dający klucze w celu uniknięcia

po-myłki w ocenie ichoryg i n alności po-winien każd orazowo badać

"elektro-ni kę" klucza, która obejmuje ustale-nie: obecności transpondera (typu), jego ID i kodu oraz określ enie przy-należności. Typ transpondera m.in. określa typ i rodzajkluczaijest

bez-pośred nio związanyzwytwórcą, mar-ką, modelem oraz rokiem produkcji pojazdu.Dane temożna odczytaćza

pomocą specjalistycznych urządzeń

oraz ustalić z katalogów. Badania mechanoskopijne kluczy powinn y

obejmować sprawdzanie danych za-wartychw transponderach,gdyżtam znajdujesięwieleinformacjio sarno-chodzie,odktóregomająone pocho

-dzić. Badaniatakiepowinnystan owić

obok badań klasycznych nieodłącz­ ny,uzupełniający elementopinii kry-minalistycznej.

Informacje o kluczach samocho-dowych zamieszczone w niniejszej pracyzostałyuzyskanewtrakcie zor-ganizowanego przez autora szkole-nia u producenta, wizyt w punktach dorabiania kluczy oraz wynikają z wiedzy nabytej w trakcie wykony-wania ekspertyz mechanoskopijnych ztegozakresu. FIAT~•• LANCIA ALFA ROMEO IVECO ... Ryc.8

czy, w którym jedenjest bez transpon-dera,iprzesłaniego w takim staniedo producentasamochodu.Klucze wraz zbębenkami przesłanedo producen-ta pojazdów zaopatrywane są m.in. w kartę kodową (otrzymuje kupujący

pojazd) oraz kartę kodu kreskowego zwaną Cartelino PDF, która zostaje w dokumentacji fabrycznej (wklejana jest w kartę kontroli montażu samo-chodu).

Istnieje potenc jalna możliwość ustalenia u producenta kluczy, czy konkretnemu pojazdowi został przy-dzielonyokreś lony klucz,pod warun-kiem posiadania dwóch

ww.

montażu samochodu jest utrudnione. Napodstawiekarty kodowej (posiada

FIAT

Ryc.6

nice w wymiarach chwytu.Wza l eż no­ ściod warunków eksploatacji (np. n a-słonecznienie)odcień koloruuchwytu (niebieski)kompletu oryginalnychklu -czy może się w trakcie eksploatacji zmieniać. Procedury produkcji unI e-możliwiają wykonanie kompletu

klu-Ryc.9.Rozmontowanyuchwyt klucza s amocho-du Fiat

Ryc.9. OismantledgripotFiatcar key