Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. victorialis L. w Roztoczańskim Parku Narodowym - Biblioteka UMCS

In s ty tu t B io lo g ii U M C S Z akład E kologii

A N N A L E Ś

U N IV E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K L O D O W S K A L U B L I N — P O L O N I A

VOL. XLIX, 5 SECTIO C 1994

Z y g m u n t P O P I O Ł E K , T a d e u s z G R Ą D Z IE L , K r y s t y n I Z D E B S K I

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. yictorialis L.

w Roztoczańskim Parku Narodowym

Ecological Assessment of the Localities Allium ursinum L. and A. yictorialis L.

in Roztocze National Park

Na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN) stwierdzono wiele stanowisk gatunków roślin naczyniowych uznawanych za rzadkie na obszarze Polski (11). Wśród nich dość duży udział przypada na gatunki reprezentujące florę terenów górskich naszego kraju, dla których lasy Roztocza stanowią kontynuację odpowiednich siedlisk na niżu.

Szczególną uwagę może wzbudzić zachowanie się gatunków blisko spokrewnionych, o nieco odmiennych wymaganiach siedliskowych. Takimi dogodnymi do badań gatunkami górskimi w RPN są niewątpliwie Allium ursinum L. (czosnek niedźwiedzi) i AUium yictorialis L.

(czosnek siatkowaty).

Dotychczas nie prowadzono specjalnych badań nad ekologią tych gatunków na te­

renie RPN. Nieco danych o biologii i ekologii A. yictorialis można znaleźć w pracach K r o t o s k i e j i P i o t r o w s k i e j (13) oraz K r o t o s k i e j i innych (14). Z terenu Roz­

tocza I z d e b s k i (6-9) podaje opisy 13 stanowisk A. yictorialis i 3 stanowisk A. ursi­

num. Kilka stanowisk omawianych gatunków w swych opracowaniach wymienia również F i j a ł k o w s k i (3-5), natomiast dokładne dane dotyczące ich rozmieszczenia na terenie RPN zawierają opracowania I z d e b s k i e g o i innych (10, 11)

Celem niniejszej pracy jest ocena ekologiczna stanowisk A. ursinum i A. uictoralis w różnych warunkach siedliskowych na obszarze RPN.

METODY BADAŃ

W celu dokonania charakterystyki stosunków florystycznych i ekologicznych, jakie towarzyszą występowaniu Allium ursinum i A. yictorialis, wykonano w lipcu 1990 r.

w obrębie wybranych 10 stanowisk (ryc. 1) po 1 zdjęciu fitosocjologicznym (tab. 1) według

metody B r a u n - B l a n ą u e t a (1).

Ryc. 1. Mapa rozmieszczenia stanowisk Allium ursinum i A. yictorialis w Roztoczańskim Parku Narodowym; a — granica RPN, b — linie oddziałowe, c — drogi, d — linia kolejowa,

e — numery oddziałów, f — stanowiska A. ursinum, g — stanowiska A. yictorialis

Map showing the distribution of localities of Allium ursinum and A. yictorialis in Roztocze

National Park; a — borders of the park, b — division lines, c — roads, d — railway linę,

e — numbers of divisions, f — the A. ursinum localities, g — the A. yictorialis localities

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. yictorialis L 61 Na terenie każdego zdjęcia fitosocjologicznego wykopano odkrywkę glebową, opisano jej morfologię (ryc. 2) i pobrano z poszczególnych poziomów genetycznych próbki do badań laboratoryjnych. W próbkach tych oznaczono według ogólnie przyjętych metod (2): skład granulometryczny — metodą Casagrande’a w modyfikacji Prószyńskiego, odczyn gleby w wodzie i ln KC1 — elektrometrycznie, zawartość materii organicznej — poprzez żarzenie, zawartość próchnicy — metodą Tiurina, ilość CaCCh — aparatem Scheiblera. Wyniki analiz glebowych zestawiono w tab. 2.

Nazewnictwo roślin naczyniowych podane zostało według nomenklatury przedstawio­

nej w wykazie J a s i e w i c z a (12), opartym na dziele „Flora Europaea”, a nazwy mszaków

— na podstawie „Wykazu mchów Polski” (15).

OPIS STANOWISK

Najnowsze opracowanie geobotaniczne RPN I z d e b s k i e g o i innych (11) oraz mapa rozmieszczenia gatunków roślin rzadkich w RPN (10) podają występowanie w obrębie Parku 1 stanowiska z Allium ursinum i 14 stanowisk z A. yictorialis. Do niniejszych badań wybrano 10 stanowisk, w tym 1 płat z Allium ursinum i 9 płatów z A. yictorialis (ryc. 1).

0 _ 10 20 30 40 5C ÓC 70 00 90 ICO n o 120

1

s - b m i r - d - e |M ^ -g

8 9 10

C C l-h RZa-l B H -J Ryc. 2. Odkrywki glebowe na stanowisku z Allium ursinum i 9 stanowiskach z A. yictorialis w Roztoczańskim Parku Narodowym; 1-10 — numery stanowisk, a — ściółka, b — poziom próchniczno-akumulacyjny, c — poziom wymywania, d — poziom wmywania, e — poziom brunatnienia, f — skala macierzysta, g — poziom glejowy, h — gruntowe oglejenie, i —

poziom murszowy, j — poziom przemywania

Soil pits at the locality with Allium ursinum and at 9 localities with A. yictorialis in Roztocze National Park; 1-10 — numbers of localities, a — litter, b — humus accumulation horizon, c — eluvial horizon, d — illuvial horizon, e — browning horizon, f — parent rock, g — gley horizon, h — ground gleying, i — muck horizon, j — washing

horizon

S t a n o w i s k o z Allium ursinum

S t a n o w i s k o 1. Część zwierzyniecka RPN, oddz. 244. Na terenie pa­

górkowatym, w środkowej części zbocza pochylonego pod kątem 10° w kie­

runku N. Gleba brunatna wyługowana wytworzona z gezy formacji kredowej o profilu A o -A i /A 3-(B)-C. Cienisty (zwarcie 80%), zróżnicowany na dwie podwarstwy, las bukowy typu Dentario glandulosae-Fagetum z domieszką graba, jodły, klonu i wiązu górskiego. Najstarsze okazy buka osiągają wyso­

kość do 28 m przy 90 cm w pierśnicy. W warstwie krzewów (zwarcie 50%) przeważa buk. Domieszkę stanowią: grab, klon i bez czarny. W dobrze wy­

kształconym runie (pokrycie 80%) dominują: Allium ursinum, Galium odo- ratum, Lamiastrum galeobdolon, Dentaria bulbifera, Geranium robertianum i Stachys syluatica.

P łat z Allium ursinum w czasie obserwacji zajmował powierzchnię 10 x 20 m. W większości tworzyły go okazy płonę, a spośród osobników kwit­

nących tylko znikoma część przechodziła pełny cykl rozwojowy, wydając nasiona. Zatem czosnek niedźwiedzi na tym stanowisku rozmnaża się pra­

wie wyłącznie wegetatywnie, nie wykazując ekspansji na tereny przyległe, chociaż nie brak jest odpowiednich dla niego siedlisk.

S t a n o w i s k a z Allium uictorialis

S t a n o w i s k o 2. Część kosobudzka RPN, oddz. 170. Na terenie fa­

listym, w dolnej części zbocza o ekspozycji N-W i nachyleniu 10°. Gleba bielicowa właściwa wytworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Róż- nowiekowy las bukowy (zwarcie 60%) typu ubogiej formy zespołu Denta­

rio glandulosae-Fagetum, zróżnicowany na dwie podwarstwy, z domieszką graba i jodły. Stare buki (ok. 130-letnie) są mało dorodne, posiadają po­

krzywione pnie i często są połamane. W kępowo wykształconej warstwie krzewów (zwarcie 40%) dominuje buk i grab. W nierównomiernie rozwi­

niętym runie (pokrycie 60%) przeważają: Allium uictorialis, Oxalis aceto- sella, Carex digitata, Rubus idaeus i Moehringia trineruia. Warstwę mszy- stą (o pokryciu 20%) tworzy Polytrychum formosum i Plagiomnium undu- latum.

Allium uictorialis na omówionym stanowisku występuje w znacznym roz­

proszeniu i wykazuje tendencję do zaniku, chociaż stanowi płat o wymiarach

10 x 15 m. W celu ratowania go buk został częściowo wycięty, co w przyszłości

polepszy dostęp światła i tym samym przyczyni się do ponownej ekspansji

tego gatunku.

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. uictorialis L 63 S t a n o w i s k o 3. Część kosobudzka RPN, oddz. 172. Na terenie fali­

stym, w górnej części zbocza o ekspozycji N-W i nachyleniu 7°. Na gle­

bie brunatnej bielicowanej wytworzonej z piasku o profilu A o -A i -A 2-(B )- -C . Silnie prześwietlony (zwarcie 60%), zróżnicowany na dwie podwarstwy las jodłowy typu Dentario glandulosae-Fagetum w wariancie z Abies alba.

W warstwie jego krzewów (o zwarciu 20%) dominuje buk, któremu towarzy­

szy luźny podrost świerkowy. W bogatym w gatunki, łanowo wykształconym runie (o pokryciu 90%) oprócz Allium uictorialis przeważają: Oxalis aceto- sella, Dryopteris dilatata, Lamiastrum galeobdolon, Geranium robertianum i Rubus idaeus. Warstwę mszystą (o pokryciu 60%) stanowią: Eurhynchium zetterstedtii, Polytrichum formo sum, Plagiomnium affine, P. undulatum i P.

elatum.

Allium uictorialis tworzy skupienie wielkości 20x75 m. Jest to najwię­

kszy i zarazem jeden z najlepiej wykształconych płatów tej rośliny na terenie RPN. Omawiany gatunek kwitnie zwykle obficie i wytwarza liczne nasiona.

Z dotychczasowych obserwacji wynika, że czosnek rozprzestrzenia się stąd na okoliczne tereny leśne.

S t a n o w i s k o 4. Część kosobudzka RPN, oddz. 136, 25 m na S od drogi do Wojdy. Na terenie falistym, w dolnej części zbocza o ekspozy­

cji N i nachyleniu 10°. Gleba bielicowa właściwa wytworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Różnowiekowy, zróżnicowany na dwie podwar­

stwy, las bukowo-jodłowy (zwarcie 60%) z domieszką graba (typu żyznej je­

dliny), reprezentujący podzespół Abietetum polonicum circaeetosum. Głów­

nym składnikiem nierównomiernie wykształconej warstwy krzewów (zwarcie 60%) jest podrost bukowo-jodłowo-świerkowy z domieszką Sorbus aucuparia i Corylus auellana. Runo pokrywa dno lasu w 80% i jest typowe dla boru jodłowego. Dominantami tej warstwy są: Allium uictorialis, Oxalis aceto- sella, Lamiastrum galeobdolon, Anemone nemorosa, Dryopteris carthusiana i Majanthemum bifolium. Z gatunków borowych dość licznie występuje Vac- cinium myrtillus. Warstwę mszystą o pokryciu (+) tworzy tylko Plagiom­

nium affine.

Allium uictorialis na opisanym stanowisku występuje łanowo na po­

wierzchni 30x30 m. Prawie wszystkie jego okazy przechodziły fazę kwit­

nienia.

S t a n o w i s k o 5. Część kosobudzka RPN, oddz. 179. Teren falisty, środkowa część zbocza, ekspozycja N, nachylenie 2°. Gleba bielicowa wła­

ściwa wytworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Różnowiekowy las jodłowy z domieszką starej sosny reprezentuje podzespół Abietetum polo­

nicum circaeetosum w wariancie z sosną. Pinus syluestris w wieku 140 lat

Tab. 1. Skład florystyczny 1 fitocenozy leśnej z Allium ursinum i 9 fitocenoz z A. victorialis w Roztoczańskim Parku Narodowym

Floristic composition of 1 forest phytocenosis with Allium ursinum and 9 phytocenoses with A. vic.toria.lis in Roztocze National Park

Z e s p ó ł l u b z b i o r o w i s k o

A s s o c i a t i o n o r c o m m u n ity A B C D

S t a n o w i s k o ( S i t e ) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

O d d z ia ł ( S e c t i o n ) 2 4 4 1 7 0 172 136 1 7 9 136 1 4 0 179 2 8 9 301 P o k r y c i e w a r s t w y d r z e w w V .

C o v e r o f t r e e - l a y e r i n % 80 60 60 6 0 60 40 60 60 4 0 60 P o k r y c i e w a r s t w y d r z e w w % »

C o v e r o f t r e e - l a y e r i n V 1 70 20 40 5 0 50 30 4 0 40 4 0 30 P o k r y c i e w a r s t w y d r z e w w i »

C o v e r o f t r e e - l a y e r i n % 2 30 60 30 3 0 30 30 3 0 40 10 40 P o k r y c i e w a r s t w y k rz e w ó w w 1 B

C o v e r o f s h r u b - l a y e r i n % 50 4 0 20 60 30 30 30 4 0 30 30 P o k r y c i e w a r s t w y r u n a w % c

C o v e r o f h e r b - l a y e r i n % 80 6 0 90 80 80 70 8 0 80 70 70 P o k r y c i e w a r s t w y mchów w % D

C o v e r o f m o s s - l a y e r i n V ^{- 2 0 60 5 50 10 5 1 0 40}

T o p o g r a f i a t e r e n u

T o p o g r a p h y o f a r e a P F F F F F F F F F

P o ł o ż e n i e n a z b o c z u

L o c a t i o n o n t h e s l o p e ś r d g d ś r d ś r g d g

E k s p o z y c j a ( E x p o s u r e ) N NW NW N N NW N S NW W |

N a c h y l e n i e ( S lo p e ) 1 0 10 7 1 0 2 12 5 10 8 2 |

D r z e w a ( T r e e s ) : 4 . A c e r p J a t a n o i d e s c 3 . UJ m u s g J a b r a a o

b 2 1 . A c e r p s e u d o p l a t a n u s a j

" " c

4 . C a r p in u s b e t u J u s a 0

" " b z

" c 1 . F a g u s s y l v a t i c a a^

A b J e s a J b a a .

P J c e a a b i e s a .

C ó r y J u s a v e l la n a a 0

" b z

" C

P i n u s s y J y e s t r J s a , b 1

" c P o p u J u s tr e m u J a a-.

" " * P r u n u s p a d u s a-,

" b 2 O u e r ę u s p e t r a e a a^

O u e r c u s r o b u r a n

" b 2 c A J n u s g / u t i n o s a a ^ 7 . O u e r c u s r u b r a c

Krzewy (S hrub s) : 7 . S a m b u c u s n i g r a b

" c 7 . S o rb u s a u c u p a r J a b

c 7 . V ib u r n u m o p u J u s b 7 . F r a n g u J a a J n u s t i

c 7 . S a m b u c u s r a c e m o s a b 7 . B e t u J a p e n d u l a b 7 . L a r i x e u r o p a e a b 7 . B e t u l a p u b e s c e n s b

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. victorialis L ... 65 Ciąg dalszy tab. 1 — Table 1 continued

S t a n o w i s k o ( S i t e )

R u n o ( F i e l d l a y e r a n d b r y o p h y t e s ) :

1 . F a g i o n s y i v a t i cae-.

D e n t a r i a b u I b i f e r a 2 . A I n o - P a d i on-.

S t a c h y s s y 1 v a t i c a C i r c a e a 1u t e t i a n a C a r e x r e m o t a 3 . F a g e t a l i a s y l v a t ic a e -.

S c r o p h u 1a r i a n o d o s a P u l m o n a r i a o b s c u r a A l l i u m u r s in u m E u p h o r b i a a m y g d a lo id e s S t e l J a r i a h o l o s t e a G a l i urn o d o r a t u m D r y o p t e r i s f i l i x - m a s M i 1 iu m e f f u s u m

V i o l a r e i c h e n b a c h i a n a A s a r u m e u r o p a e u m L a m ia s t r u m g a l e o b d o l o n

I m p a t i e n s n o l i - t a n g e r e L i l i urn m a r t a g o n P o I y g o n a t u m m u l t i f l o r u m 4 . G u e r c o - F a g o te a - .

H e p a t i c a n o b i i i s Me 1 i c a n u t a n s

C a r e x d i g i t a t a A e g o p o d i urn p o d a g r a r i a A n e m o n e n e m o r o s a P o a n e m o r a 1 i s B r a c h y p o d iu r n s y l v a t i c u m 5 . A l n e t e a g l u t i n o s a e - .

C i r c a e a a l p i n a S o la n u m d u 1c a m e ra Ca 1a m a g r o s t i s c a n e s c e n s 6 . Y a c c i n io - P ic e e t e a - .

T r i e n t a / i s e u r o p a e a D r y o p t e r i s d i l a t a t a V a c c i n iu m m y r t i 1 J u s L y c o p o d iu m a n n o t i num D ic r a n u m u n d u l a t u m O r t h i 1 i a s e c u n d a 7 . T o w a r z y s z ą c e

( A c c o ra p a n y in g ) : F u o n y m u s e u r o p a e u s C a r d a m in e i m p a t i e n s C a r e x o v a l i s F r a g a r i a v e s c a Po 1y g o n u m h y d r o p i p e r V e r o n i c a o f f i c i n a i i s Tb u i d i urn t a m a r iś c in u m A g r o s t i s s t o i o n i f e r a A t h y r i urn f i 1 i x - f e m i n a H e d e r a h e l i x

Ca 1a m a g r o s t i s a r u n d in a c e a M y c e i i s m u r a l i s

P i a g i o m n i urn u n d u l a tu m e l a t u m G e r a n iu m r o b e r t i anu m Ga 1e o p s i s p u b e s c e n s i / r t i c a d i o i c a P i a g i omn i urn a f f i n e P o i y t r i c b u m f o r m o su m P u b u s h i r t u s O x a i i s a c e t o s e i l a A J J iu m v i c t o r i a 1 i s D r y o p t e r i s c a r t h u s i a n a M a ja n th e m u m b i f o l i u m M o e h r i n g i a t r i n e r v i a P u b u s id a e u s L u z u l a p i l o s a

E u r h y n c h i urn z e t t e r s t e d t i i C a r e x c a n e s c e n s

” b r i z o i d e s D e s c h a m p s i a c a e s p i t o s a L y c h n i s f 1o s - c u c u 1 i S o 1 i d a g o v i r g a u r e a Ca i a m a g r o s t i s e p i g e i o s D e s c h a m p s i a f i e x u o s a D a c t y i i s g l orne r a t a

■ H o ic u s m o i i i s P u m e x a c e t o s e 11 a P o a a n n u a

P t e r i d i urn a cju i i i num P u b u s c ó r y 1 i f o l J u s C r u c i a t a g l a b r a Ł y s im a c h i a t h y r s i f lo r a P u b u s s a x a t i 1 i s S c u t e l l a r i a g a i e r i c u l a t a Ł y s im a c h i a v u l g a r i s B r a c h y t h e c iu r n r u t a b u i u m P 1 e u r o z iu m s c h r e b e r i F e s t u c a o v i n a Me 1a m p y ru m p r a t e n s e

V io l a c a n i n a

1 2 3 4 5 6 7 6 9 10

2

2

♦ i +

*

+ 1 4

4-

1 +

3 + +

+ i i +

i + 2 i 1

+ + +

i

3 i 2 2 2 i 3

+ +

+ +

+

+ + i i

2 + i i

i i

2 2 3 2 3 i

+ +

+ 1 + 2

+

2

+ 1 + + 1

+ 2 i i + 2 +

i i 1 1 3 2 2

1 ♦

+ +

+ +

+ +

++ ♦

+ +

+ +

+ +

1

1 +

+ + +

+ i

i

2 2 i

1 i i + +

2 + + +

2 + 3 i i

2 2 2 i +

+ + .3 + + i

i 3 3 3 3 2 3 2 3 2

1 4 ł 3 4 1 3 3 3

+ + 2 1 + 1 i 2 1

1 2 2 1 2 1 i 1

2 + + + i 1 + + +

2 2 1 2 1 1 + + 1

1 ♦ 1 + 2 1

3 2 + + i

+ +

+ +•

+

+ i

+ +

+ + +

+

2 2 2

1 + +

24- 2 +

+ +

+ i 3 + +

Objaśnienia (Explanation): A — Dentario glandulosae-Fagetum, B — Abietetum

polonicum circaeetosum, C — Querco roboris-Pinetum fagetosum, D — zbiorowisko z klasy

(community from class) Vaccinio-Piceetea, F — falisty (wavy), g — górne (upper), śr —

środkowe (medial), d — dolne (lower).

dorasta do wysokości 30 m. Najstarsze egzemplarze jodły w wieku także 140 lat dorastają do 35 m wysokości i 50 cm w pierśnicy. Słabo wy­

kształconą warstwę krzewów (zwarcie 30%) tworzą głównie: Corylus auel- lana, Frangula alnus i Sorbus aucuparia. W bogatej florystycznie war­

stwie runa (pokrycie 80%) przeważają: Allium victorialis, Oxalis ace- tosella, Majanthemum bifolium, Anemone nemorosa, Lamiastrum gale- obdolon i Milium effusum. Z gatunków borowych dość licznie wystę­

puje Vaccinium myrtillus. Warstwę mszystą o pokryciu do 50% two­

rzą: Plagiomnium affine, Polytrichum formosum i Eurhynchium zetter- stedtti.

Allium uictorialis występuje głównie w luce drzewostanu na powierzchni 25x35 m. Przerzedzenie i rozdrobnienie opisywanego płatu na mniejsze fragmenty oraz zmniejszenie się ilości kwitnących i owocujących okazów wskazuje na pewne symptomy pogorszenia się na tym terenie warunków siedliskowych dla tego gatunku.

S t a n o w i s k o 6. Część kosobudzka RPN, oddz. 136. Teren falisty, dolna część zbocza, ekspozycja N-W, upad 12°. Gleba bielicowa właściwa wy­

tworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Silnie prześwietlony (zwar­

cie 40%), zniszczony przez huragan, drzewostan sosnowo-jodłowy ze znacz­

nym udziałem graba w niższej podwarstwie. Las ten reprezentuje podzespół Abietetum polonicum circaeetosum w wariancie z sosną. Część powstałej luki w drzewostanie została zalesiona modrzewiem. Jodła w wieku 130 lat osiąga 30 m wysokości i 55 cm w pierśnicy, a średnio dorodna sosna dora­

sta także do 30 m wysokości. Warstwę krzewów o zwarciu do 30% two­

rzą Abies alba, Carpinus betulus, Betula pendula i Acer pseudoplatanus.

W stosunkowo bogatym w gatunki runie (o pokryciu 70%) w większych ilo­

ściach występują: Allium uictorialis, Anemone nemorosa, Vaccinium myr­

tillus, Oxalis acetosella, Majanthemum bifolium, Moehringia trineruia, Ru- bus idaeus, Luzula pilosa i Calamagrostis epigeios. W warstwie mchów (o pokryciu 10%) stwierdzono tylko Plagiomnium affine i Polytrichum formo­

sum.

Allium uictorialis na tym stanowisku tworzy płat o powierzchni 30 x x80 m, wykazując wyraźną ekspansję na przyległe tereny zniszczonego przez wiatrołomy lasu. Jedynie w miejscach zupełnie odsłoniętych zdaje się nie wytrzymywać konkurencji z wybitnie światłolubną roślinnością porę­

bową.

S t a n o w i s k o 7. Część kosobudzka RPN, oddz. 140. Teren pagór­

kowaty, środkowa część zbocza płaskiego wzniesienia, ekspozycja N, na­

chylenie 5°. Gleba bielicowa właściwa wytworzona z piasku o profilu

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. yictorialis L .... 67 Tab. 2. Niektóre właściwości fizyczne i chemiczne gleb na stanowiskach z Allium ursinum

i A. yictorialis w Roztoczańskim Parku Narodowym

Some physical and Chemical properties of the soil at the localities from AZ/ium ursinum and A. yictorialis in Roztocze National Park

C z ę ś ­

c i C z ę ś c i z i e m i s t e w V E a r t h p a r t s i n V

Z aw ar­

t o ś ć Z aw ar­

t o ś ć Z aw ar­

t o ś ć pH

n o - k o ś ć w l e t o w e a - 1 - 0 , 1 mm w t o r g . ~w“ P w i n )

w i s - cm w V b - 0 , 1 - 0 , 0 5 mm w V

ko c - 0 , 0 5 - 0 , 0 2 mm C on-

d - 0 , 0 2 - 0 , 0 0 5 mm C on- O rg . t e n t D e p th S k e l e - e - 0 ,0 0 5 0 ,0 0 2 mm t e n t m a t t e r o f 1 n

S i t e i n cm t o n f - < 0 , 0 0 2 mm o f h u - c o n - CaCOą H ,0

p a r t s mus t e n t KC1

i n % a b C d e t i n % i n % i n V

5 - 1 5 0 , 0 33 15 17 12 11 12 3 , 7 2 0 , 0 4 , 1 7 4 , 7 0

1 2 0 - 3 0 4 4 , 9 2 36 14 15 19 0 16 _- 0 . 0 4 , 2 3 5 , 5 7

5 - 1 0 0 , 0 79 5 2 3 2 9 5 , 2 7 0 . 0 3 , 3 4 4 , 7 6

1 0 - 4 0 0 , 0 93 3 1 0 1 2 - - 0 , 0 4 , 1 3 4 , 9 4

• 4 0 - 7 0 0 , 0 97 2 1 0 0 0 - - 0 , 0 4 , 5 7 5 , 2 0

7 0 - 1 0 0 0 . 0 90 6 1 0 1 2 - - 0 , 0 4 , 5 2 5 , 1 2

0 - 5 0 , 0 61 13 6 4 4 12 6 , 9 0 0 , 0 3 , 6 5 4 , 4 7

5 - 1 5 0 , 0 86 3 3 0 3 5 - - 0 , 0 3 , 9 0 4 , 7 4

3 1 8 - 2 5 0 , 0 92 2 1 2 1 2 - - 0 , 0 4 , 4 1 5 , 1 5

3 0 - 4 0 0 , 0 87 4 1 0 1 7 - - 0 , 0 4 , 6 3 5 , 1 0

7 0 - 7 5 0 , 0 73 10 4 4 2 7 - 0 , 0 4 , 5 5 5 . 1 5

5 - 1 0 0 , 0 84 4 1 4 2 5 1 , 9 2 0 , 0 3 , 5 6 4 , 5 4

1 5 - 3 0 0 , 0 94 3 0 1 1 1 - - 0 , 0 4 , 1 9 5 , 0 4

5 0 - 6 0 0 , 0 92 1 1 0 1 5 - - 0 , 0 4 , 5 5 4 , 9 3

1 0 0 - 1 1 0 0 , 0 91 1 1 1 1 5 - - 0 , 0 4 , 9 1 5 , 8 7

5 - 1 0 0 , 0 76 8 3 4 1 8 9 , 6 3 0 , 0 3 , 3 2 4 , 0 2

1 5 - 2 5 0 , 0 89 2 1 1 2 5 - - 0 , 0 3 , 6 0 4 , 3 5

-* 4 0 - 5 0 0 , 0 90 3 1 0 1 5 - - 0 , 0 4 , 2 1 4 , 8 3

7 0 - 8 5 0 , 0 90 3 2 0 3 2 - - 0 , 0 4 , 6 8 5 , 3 3

5 - 1 0 0 , 0 84 4 2 5 1 4 4 , 2 1 0 , 0 3 , 5 0 4 , 3 6

1 5 - 2 5 0 , 0 92 3 2 0 1 2 - - 0 , 0 3 , 8 8 4 , 6 6

• 4 0 - 6 0 0 , 0 94 1 1 0 1 3 - - 0 , 0 4 , 8 1 5 . 1 7

1 0 5 - 1 1 5 0 , 0 97 1 1 0 1 0 - - 0 , 0 4 , 8 8 4 , 9 4

5 - 1 5 0 , 0 89 4 2 1 1 3 4 , 9 5 0 , 0 3 , 2 4 4 , 2 8

1 5 - 4 0 0 , 0 90 1 1 1 2 5 - - 0 . 0 4 , 6 1 5 , 3 8

4 0 - 7 0 0 , 0 91 1 1 0 2 5 - - 0 , 0 4 , 7 1 4 , 8 7

7 0 - 1 0 0 0 , 0 93 2 1 0 0 4 - 0 . 0 4 , 6 8 5 , 2 8

5 - 3 0 0 , 0 85 3 1 3 2 6 1 , 2 8 0 , 0 3 , 5 0 4 , 3 6

3 0 - 4 0 0 , 0 86 3 0 4 0 7 - - 0 , 0 4 , 2 1 4 , 9 8

4 0 - 9 0 0 , 0 83 4 2 4 1 6 - - 0 , 0 4 , 3 3 4 , 8 7

9 0 - 1 1 0 0 , 0 84 2 1 4 1 8 - - 0 , 0 4 , 7 1 5 , 5 4

5 - 1 0 0 , 0 8 5 , 0 7 0 , 0 3 , 2 1 4 , 0 5

1 5 - 3 0 0 , 0 73 8 3 2 7 7 - - 0 , 0 3 , 8 3 4 , 5 4

4 5 - 6 0 0 , 0 90 2 1 3 0 4 - - 0 , 0 4 , 3 9 5 , 0 1

8 0 - 9 0 0 , 0 91 2 1 0 1 5 - - 0 , 0 4 , 6 4 5 , 1 1

1 - 4 0 , 0 72 4 9 5 2 8 1 5 , 3 9 0 , 0 3 , 1 6 4 , 1 1

1 0 - 1 5 0 , 0 85 3 2 4 0 6 - - 0 , 0 3 , 4 0 4 , 2 7

10 3 0 - 4 5 0 , 0 91 4 1 0 1 3 - - 0 . 0 3 , 8 7 4 , 7 0

7 5 - 9 0 0 , 0 83 5 2 3 0 7 - - 0 , 0 4 , 4 0 5 , 0 5

1 0 0 - 1 1 0 0 , 0 92 2 1 1 1 3 0 , 0 4 , 7 7 5 , 7 6

Objaśnienia (Explanation): 1-3 — Dentario glandulosae-Fagetum, 4-6 — Abietetum polonicum circaeetosum, 7-8 — Querco roboris-Pinetum fagetosum, 9-10 — zbiorowisko z klasy (community from class) Vaccinio-Piceetea.

A0-A1-A2-B-C. Las sosnowy w wieku 75 lat ze znaczną domieszką buka i graba oraz z małą ilością dębów, który zaliczyć można do podzespołu Que- rco roboris-Pinetum fagetosum. Głównym składnikiem jego warstwy krze­

wów (o zwarciu 30%) jest podrost buka, jodły i graba. W warstwie runa (pokrycie 90%) dominują: Lamiastrum galeobdolon, Dryopteris dilatata, Ru- bus hirtus, Oxalis acetosella, Pteridium aąuilinum i Majanthemum bifolium.

Warstwa mszysta nie wykształca się.

Allium uictorialis na omówionym stanowisku występuje w znacznym

rozproszeniu i wykazuje tendencje do zaniku.

S t a n o w i s k o 8. Część kosobudzka RPN, oddz. 179. P łat usytuowany na skraju lasu wzdłuż doliny Wieprza. Teren falisty, ekspozycja S, na­

chylenie 10°. Gleba bielicowa właściwa wytworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Las bukowo-jodłowo-sosnowy (zwarcie 60%) z domieszką świerka reprezentuje podzespół Querco roboris-Pinetum fagetosum. Sosna w wieku ok. 60 lat ma przeciętną wysokość 20 m przy 20 cm w pierśnicy.

Jej strzały są pokrzywione i słabo oczyszczone z gałęzi bocznych. Podob­

nymi parametrami charakteryzuje się jodła. Buk w wieku ok. 25 lat osiąga wysokość 15 m. Warstwę krzewów (zwarcie 40%) tworzą gatunki reprezentu­

jące drzewostan oraz dodatkowo Betula pubescens, Frangula alnus i Sorbus aucuparia. W warstwie runa (o pokryciu 80%) dominują: Allium uictoria­

lis, Vaccinium myrtillus, Oxalis acetosella, Luzula pilosa i Pteridium aquili- num. W warstwie mszystej miejscami można spotkać Polytrichum formosum i Eurhynchium zetterstedtti.

Allium uictorialis na omówionym stanowisku tworzy płat o pow. 15x x50 m. Jak wynika z dorywczo prowadzonych obserwacji, poszerzył on znacznie swój zasięg w ciągu kilkunastu lat, jednak obecnie obserwuje się

„przerzedzenie”, związane prawdopodobnie z silnym rozrostem podrostu bukowego oraz zwiększonym zacienieniem dna lasu.

S t a n o w i s k o 9. Część zwierzyniecka RPN, oddz. 289. Teren fali­

sty, dolna część zbocza rynnowatego obniżenia, biegnącego w kierunku N-S, o ekspozycji N-W i nachyleniu 8°. Gleba murszowo-glejowa o profilu Ao-A iM t-G -C. Las sosnowo-świerkowo-olchowy, zniszczony przez huragan (zwarcie 40%), reprezentujący zbiorowisko roślinne z klasy Vaccinio-Pice- etea. Sosna i świerk są dość dorodne, osiągają wysokość 25 m i posiadają proste strzały, średnio oczyszczone z gałęzi bocznych. Olcha jest dość do­

rodna, jej pnie są proste, a korony niewielkie. Występuje także buk, dora­

stający do 23 m, który jest mało dorodny. Sporadycznie pojawia się jodła.

W warstwie krzewów (zwarcie 30%), prócz wymienionych gatunków drzewia­

stych, w niewielkich ilościach występują: Frangula alnus, Sorbus aucuparia, Corylus auellana i Prunus padus. Głównymi składnikami runa (o pokryciu 70% dna lasu) są: Allium uictorialis, Vaccinium myrtillus, Circaea alpina, Oxalis acetosella, Cruciata glabra, Dryopteris carthusiana i Rubus saxatilis.

Warstwę mszystą o pokryciu 10% tworzą Plagiomnium affine i Eurhynchium zetterstedtti.

Allium uictorialis na omówionym stanowisku występuje na powierzchni 15x15 m, ograniczając się do miejsc bardziej nasłonecznionych.

S t a n o w i s k o 10. Część zwierzyniecka RPN, oddz. 301, w pobliżu

rowu granicznego Parku. Teren falisty, szczytowa część zbocza o ekspo­

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. uictorialis L .... 69 zycji N i nachyleniu 2°. Gleba bielicowa właściwa wytworzona z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C. Las sosnowy (zwarcie 60%) z domieszką osiki, buka i świerka, reprezentujący zbiorowisko z klasy Vaccinio-Piceetea. Śred­

nio dorodna sosna w wieku 60 lat dorasta do wysokości 20 m i posiada pnie słabo oczyszczone z gałęzi bocznych. Głównym składnikiem warstwy krzewów (zwarcie 30%) są: buk, świerk i jodła. W runie o pokryciu 70%

dominują: Allium uictorialis, Vaccinium myrtillus, Oxalis acetosella, Pte- ridium aąuilinum i Calamagrostis canescens. Warstwę mszystą (pokrycie 40%) tworzy głównie Pleurozium schreberi.

Allium uictorialis na omówionym stanowisku zajmuje pow. 15x30 m.

Obecnie gatunek ten wycofuje się w wyniku bujnego rozwoju podrostu bukowego.

CHARAKTERYSTYKA FITOSOCJOLOGICZNA I EKOLOGICZNA PŁATÓW LEŚNYCH Z ALLIUM URSINUM I A. VICTORIALIS

Przynależność fitosocjologiczna badanych 10 fitocenoz z udziałem Allium ursinum i A. uictorialis jest następująca:

Klasa: Querco-Fagetea B r-B I. et VI i eg. 1937 Rząd: Fagetalia syluaticae P aw . 1928

Związek: Fagion sylvaticae R. Tx. et D ie m 1936 Podzwiązek: Eu-Fagion O b e rd . 1957 em. R. Tx. 1960

Zespół: Dentario glandulosae-Fagetum K lik a 1927 em. M at. 1964 (stanowiska 1-3)

Klasa: Vaccinio-Piceetea B r.- B 1. 1939 Rząd: Vaccinio-Piceetalia B r.-B I. 1939

Związek: Vaccinio-Piceion B r.-B I. 1938 Podzwiązek: Vaccinio-Abietion O b e rd . 1962

Zespół: Abietetum polonicum (D z iu b . 1928) B r.-B l. et V lieg . 1939

Podzespół: Abietetum polonicum circaeetosum J. M at. 1977 (stanowiska 4-6) Związek: Dicrano-Pinion L ib b b . 1933

Zespół: Querco roboris-Pinetum W. M at. 1981 mscr.

Podzespół: Querco roboris-Pinetum fagetosum Iz d e b . et al. 1992 (stanowiska 7, 8)

Dwa płaty z Allium uictorialis (stanowiska 9, 10) reprezentują trudne do sklasyfikowania zbiorowisko roślinne z klasy Vaccinio-Piceetea z udziałem sosny w drzewostanie.

Allium ursinum (stanowisko 1) występuje w typowym dla warunków Roztocza fragmencie fitocenozy reprezentującej żyzną odmianę buczyny kar­

packiej — Dentario glandulosae-Fagetum. Cienisty las bukowy (o zwarciu

koron do 80%) z niewielką domieszką innych gatunków liściastych oraz jodły

stwarza, jak się wydaje, w miarę optymalne warunki mikroklimatyczne dla

tego gatunku. Natężenie światła zdaje się odgrywać istotną rolę, ponieważ Allium ursinum rozpoczyna wegetację dość wcześnie i rozwija się przed peł­

nym ulistnieniem drzew i krzewów. Siedlisko jest także dosyć żyzne. Świad­

czy o tym bujny rozwój runa (pokrycie 80%) oraz duży udział gatunków typowych dla żyznych lasów liściastych, jak np. Galium odoratum, Dentaria bulbifera czy Stachys syluatica.

Gleba w tym fragmencie fitocenozy należy do brunatnych właściwych wytworzonych z gezy formacji kredowej, która w warunkach Roztocza za­

wiera niekiedy bardzo małe ilości węglanu wapnia. Jej odczyn w wierzchnich poziomach waha się od 4,7 do 5,5 jednostek pH. Zawartość humusu w po­

ziomie próchniczno-akumulacyjnym wynosi 3,72% (tab. 2).

Płaty z Allium uictorialis wystąpiły w różnych typach lasu, reprezen­

tujących zarówno zespoły grądowe (z klasy Querco-Fagetea), jak i borowe (z klasy Vaccinio-Piceetea). W gradiencie wilgotnościowym lasy te zajmują siedliska bardzo zróżnicowane, począwszy od dość suchych siedlisk borów mieszanych aż do wilgotnych, a nawet okresowo zalewanych siedlisk lasów łęgowych. Zwarcie koron drzew na wszystkich stanowiskach waha się od 40 do 60%. W drzewostanie zawsze wydzielają się dwie podwarstwy. Podwar- stwa Ai wykazująca zwarcie od 20 do 50% (najczęściej 40%) i podwarstwa A2 o zmienności zwarcia od 10 do 60% (najczęściej 30%). W drzewosta­

nie stale występują następujące gatunki drzew: Fagus syluatica, Abies alba, Picea abies i Carpinus betulus.

Warstwę krzewów zazwyczaj tworzy podrost gatunków występujących w drzewostanie. Ponadto często spotkać można w niej: jarzębinę, kruszynę i leszczynę. Warstwa ta jest różnie wykształcona i wykazuje zmienność zwarcia od 20 do 60% (najczęściej 30%).

We wszystkich płatach runo pokrywa znaczną część dna lasu (od 60 do 90%, najczęściej 80%) i jest zazwyczaj dobrze rozwinięte oraz bogate w gatunki (od 23 do 44 gatunków w płacie). Najliczniej występują w nim rośliny zaliczane do grupy gatunków towarzyszących, takie jak: Oxalis ace- tosella, Majanthemum bifolium, Rubus idaeus, Moehringia trineruia i Lu- zula pilosa. W zbiorowiskach grądowych uwidacznia się także duży udział roślin z klasy Querco-Fagetea, najczęściej Lamiastrum galeobdolon, Milium effusum, Dryopteris filix-mas, Anemone nemorosa, Carex digitata i Melica nutans. W zbiorowiskach borowych wysokim stopniem stałości odznaczają się dwa gatunki z klasy Vaccinio-Piceetea: Vaccinium myrtillus i Trientalis europaea.

Wszystkie badane płaty z czosnkiem siatkowatym wystąpiły na tere­

nie falistym, na szczytach lub zboczach wzniesień, najczęściej o ekspozycji

N i N-W i nachyleniu od 2 do 12° (zwykle ok. 10°). Wydaje się jednak,

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. uictorialis L .... 71 że na terenie RPN zarówno ekspozycja, jak i nachylenie zboczy nie mają większego wpływu na rozprzestrzenienie tego gatunku. Tę hipotezę potwier­

dza występowanie Allium uictorialis na stanowiskach zbliżonych pod wzglę­

dem topografii nie tylko w postaci dużych płatów (zajmujących niekiedy po­

wierzchnię kilku arów), lecz także w formie małych kęp o powierzchni kilku metrów kwadratowych. Spotyka się płaty wykazujące wyraźną ekspansję te­

rytorialną i ilościową, jak również skupienia ginące, gdzie pozostały nieliczne lub pojedyncze egzemplarze.

Stanowiska Allium uictorialis występują w lasach widnych, o luźnym drzewostanie lub w fitocenozach cienistych, ale zawsze w miejscach o lepszym nasłonecznieniu — w lukach drzewostanu, przy drogach leśnych, liniach oddziałowych, na skraju lasu. W przypadku nadmiernego rozwoju warstwy drzew i krzewów oraz ocienieniu runa obserwuje się gwałtowne wycofywanie się tego gatunku.

Płaty z Allium uictorialis występują najczęściej na glebie bielico- wej właściwej wytworzonej z piasku o profilu A0-A1-A2-B-C (stano­

wisko 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10). Tylko wyjątkowo czosnek siatkowaty po­

rasta glebę brunatną bielicowaną o profilu A o ~A i -A 2-(B)-C (stanowi­

sko 3) oraz glebę murszowo-glejową o profilu A o-A iM t-G -C (stanowisko 9). Najczęściej są to gleby o składzie granulometrycznym piasków luź­

nych, słabogliniastych, gliniastych lekkich, rzadko piasku gliniastego moc­

nego lub gliny lekkiej słabo spłaszczonej, pylastej. Ich zakwaszenie ma­

leje wraz z głębokością profilu i jest największe w poziomach butwiny (pH 3,16-3,21) i próchniczno-akumulacyjnym (pH 3,40-3,60) oraz naj­

mniejsze w skale macierzystej (pH 4,52-4,91). Wszystkie poziomy gene­

tyczne tych gleb pozbawione są CaCO3- Zawartość humusu w poziomie próchniczno-akumulacyjnym była najniższa na stanowisku 6 — 4,95%. Naj­

więcej materii organicznej (85,07%) zawierała gleba na stanowisku 9 (tab. 2).

Uzyskane wyniki badań wskazują na to, że czosnek siatkowaty występuje zwykle na glebach uboższych w składniki pokarmowe w stosunku do gleby porośniętej przez czosnek niedźwiedzi. Z reguły siedliska jego występowania można zaliczyć do mezotroficznych lub słabo oligotroficznych.

UWAGI KOŃCOWE

1. W lasach RPN stwierdzono występowanie 1 stanowiska Allium ursi­

num i 14 stanowisk A. uictorialis (10, 11).

2. Allium ursinum występuje na glebie brunatnej wyługowanej wy­

tworzonej z gezy formacji kredowej w obrębie żyznej odmiany Dentario

glandulosae-Fagetum.

3. Allium victorialis korzystne warunki życiowe znajduje zarówno w zbio­

rowiskach borowych, jak i grądowych. W większości przypadków związane jest z glebą bielicową właściwą wytworzoną z piasków.

4. Siedliska, w których występuje czosnek siatkowaty, są zróżnicowane pod względem wilgotności i troficzności. Na ogół jednak opanowuje on siedliska świeże, mezotroficzne i słabo oligotroficzne.

5. Najważniejszym czynnikiem ekologicznym, który wydaje się odgry­

wać najistotniejszą rolę w rozmieszczeniu i żywotności płatów z Allium uic­

torialis, jest dostęp światła. W miejscach niedawno prześwietlonych przeja­

wia on ekspansję i powiększa swój areał, zmniejsza natomiast zasięg w przy­

padku nadmiernego zacienienia dna lasu przez rozrastające się korony drzew, a zwłaszcza w wyniku silnego rozwoju warstwy krzewów.

6. W celu ochrony stanowisk Allium uictorialis na terenie RPN wskazana jest ciągła kontrola jego płatów i interwencja w przypadku ich zaniku,

polegająca na przecięciu nadmiernie rozwiniętej warstwy krzewów.

PIŚMIENNICTWO 1. B r a u n - B l a n q u e t J.: Pflanzensoziologie. Wien 1951.

2. D o b r z a ń s k i B., U z ia k S.: Rozpoznawanie i analiza gleb. PWN, Warszawa 1970, s. 262.

3. F ij a ł k o w s k i D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Fragm. Flor, et Geobot.

1 (2), 81-93 (1954).

4. F ij a ł k o w s k i D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Część II. Fragm. Flor, et Geobot. 3 (2), 5-18 (1958).

5. F i j a ł k o w s k i D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Część III. Fragm. Flor, et Geobot. 5 (1), 11-35 (1959).

6. I z d e b s k i K.: Nowe stanowisko Allium uictorialis L. w lasach nadleśnictwa Zwie­

rzyniec i Kosobudy na Roztoczu. Fragm. Flor, et Geobot. 5, (2). 223-231 (1959).

7. I z d e b s k i K.: Rzadsze rośliny lasów Środkowego Roztocza (nadleśnictwa: Kosobudy, Zwierzyniec, Krasnobród). Fragm. Flor, et Geobot. 6 (4), 465-479 (1960).

8. I z d e b s k i K.: Rzadsze rośliny lasów Roztocza Zachodniego. Część V. Fragm. Flor, et Geobot. 11 (3), 373-377 (1965).

9. I z d e b s k i K.: Rośliny górskie Roztocza na tle warunków siedliskowych. Ann. Univ.

Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 22, 267-287 (1967).

10. I z d e b s k i K., C z a r n e c k a B., G r ą d z i e l T., L o r e n s B., P o p io ł e k Z.:

Mapy zbiorowisk roślinnych i rozmieszczenia roślin rzadkich Roztoczańskiego Parku Narodowego. Wydawn. RPN, Lublin 1991.

11. I z d e b s k i K., C z a r n e c k a B., G r ą d z i e l T., L o r e n s B., P o p io ł e k Z.:

Zbiorowiska roślinne Roztoczańskiego Parku Narodowego na tle warunków siedlisko­

wych. Wydawn. RPN, Lublin 1992, s. 268.

12. J a s i e w ic z A.: Nazwy gatunkowe roślin naczyniowych flory polskiej. Fragm. Flor,

et Geobot. 30 (3), 217-285 (1984).

Ekologiczna ocena stanowisk Allium ursinum L. i A. uictorialis L 73 13. K r o t o s k a T., P i o t r o w s k a H.: Nowe stanowisko Allium uictorialis na niżu

polskim. Sprawozd. PTPN. Poznań 1984.

14. K r o t o s k a T., P i o t r o w s k a H., S k u r a t o w i c z W.: Notatki florystyczne z Za- mojszczyzny. Fragm. Flor, et Geobot. 3 (1), 21-29 (1957).

15. O c h y r a R., S z m a jd a P.: Wykaz mchów Polski. Fragm. Flor, et Geobot. 24 (1), 93-145 (1978).

16. S z a f e r W.: Element górski we florze niżu polskiego. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. PAU, 69 (Ser. III, t. 29) dz. B 3, Kraków 1930.

S U M M A R Y

The paper presents ecological assessment of 1 locality of Allium ursinum and 9 localities of A. uictorialis in Roztocze National Park (Fig. 1). The ecological analysis comprises: floristic and phytosociological characteristics of the examined phytocoenoses (Tab. 1), the description of soils morphology (Fig. 2) and their physico-chemical properties (Tab. 2).

In the natural conditions of Roztocze National Park Allium ursinum occurs on leached

brown soil formed from geza of the Cretaceous formation within the Dentario glandulosae-

-Fagetum association. Advantageous habitat conditions for Allium uictorialis are both in

the communities from the class Vaccinio-Piceetea and from the class Querco-Fagetea,

however, in most of the cases this species is connected with podzolic soils formed from

sands. It usually spreads on fresh habitats, both mesotrophic and poor-oligotrophic. The

authors have indicated that the most significant role in its growth and vitality is played

by the access of light. The species expands and increases its area in newly cleared places,

therefore it is advisable, according to the authors aiming at the protection of its localities

in this area, to continuously control its expanses and to intervene in case of their decline,

which would consist in cutting an excessively spread bush layer.