U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N — P O L O N I A
VOL. XLVII, 17 SECTIO C 1992
In s ty tu t Biologii UM CS Z a k ła d G eo b o tan ik i
A n n a Ł U C Z Y C K A - P 0 P I E L
B a d a n ia g eo b o tan iczn e w rezerw acie leśnym Św ięty R och na R o zto czu Ś rodkow ym
Geobotanical Studies in the Forest Reservation, Święty Roch in the Central Roztocze Region
WSTĘP
Rezerwat Święty Roch, o powierzchni 202,6 ha, utworzono w kwietniu 1983 r. (Mon. Pol. 1983, nr 16, poz. 91). Obejmuje on środkową część kom
pleksu leśnego Krasnobród—Husiny, w pobliżu miejscowości Krasnobród w woj. zamojskim. Od r. 1988 obszar ten wchodzi w skład Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego. Nazwa rezerwatu pochodzi od kaplicy poświęconej św. Rochowi, zbudowanej w głębokim parowie w oddz. 121 (ryc. 1). W tym miejscu 24 III 1863 r. J. L e le w e l ze swoim oddziałem stoczył zwycięską bitwę z Moskalami. Celem ochrony w rezerwacie są piękne drzewostany bu- kowo-jodłowe o charakterze naturalnym. Wiek najstarszych drzew oceniono na ok. 250 lat.
Dotychczas nie ma opracowania rezerwatu pod względem geobotanicznym. Wzmianka o nim znajduje się w pracy K u r e k (16). Kilka zdjęć litosocjologicznych z kompleksu leśnego Krasnobród— Husiny, wykonanych jednak poza granicami rezerwatu, zamieści!
w swoich pracach I z d e b s k i (6, 7). F i j a ł k o w s k i (2, 3) i I z d e b s k i (5, 10) wy
mieniają, z tegoż kompleksu kilka rzadkich gatunków roślin naczyniowych, natomiast K a r c z m a r z i K u c — mszaków (13-15).
Celem niniejszej pracy jest charakterystyka geobotaniczna zbiorowisk
leśnych rezerwatu.
Ryc. 1. Kaplica ku czci Świętego Rocha w oddz. 121 rezerwatu A chapel named after Saint Roch in division 121 of the reservation
TEREN BADAŃ
P o ł o ż e n i e i g r a n i c e
Rezerwat Święty Roch znajduje się na obszarze Roztocza Środkowego (zwanego inaczej Tomaszowskim), w odległości 1,5-2 km na SW od osady Krasnobród (ryc. 2). Obejmuje oddz. 116-118 i 121-123 leśnictwa Podzam
cze, nadl. Zwierzyniec. Od południa graniczy z oddz. 130-133, od zachodu
— z oddz. 124, od północy — z oddz. 113 i 114. Od strony północno-zachod
niej otaczają go pola wsi Hutki, a od północy i wschodu — grunty osady Krasnobród.
G e o m o r f o lo g ia
Teren rezerwatu odznacza się skomplikowaną rzeźbą. Deniwelacje do
chodzą tu do 55 m. W północno-wschodniej części rezerwatu (oddz. 116)
znaczne wzniesienie (ok. 355 m n.p.m.) opada na północ i południe do
280 i 290 m przy granicach lasu. Drugie wypiętrzenie terenu znajduje się
w oddz. 121 (337 m n.p.m.). W północnej części tegoż oddziału wystę-
Ryc. 2. Szkic sytuacyjny rezerwatu Święty Roch; 1 — nr oddziału, 2 — gajówka, 3 — kaplica, 4 — granica rezerwatu, 5 — Unia oddziałowa
A situation outline of the Święty Roch reservation: 1 — no. of division, 2 — gamekeeper’s cottage, 3 — chapel, 4 — reservation limit, 5 — division linę
puje głęboki parów erozyjny. Pozostałe oddziały rezerwatu leżą na wysokości ok. 320 m n.p.m.
Podłoże rezerwatu tworzą skały kredowe. Jest to piaszczysta opoka dolnego mastrychtu, skała typu gezy (12). Odporność jej na działanie czynników atmosferycznych i wód jest bardzo zmienna. Najczęściej opoka jest silnie spękana. W dolinkach i płaskich obniżeniach pokrywają ją utwory czwartorzędowe, głównie piaski lub gliny spiaszczone. Znaczną po
wierzchnię zajmuje również less (w północno-wschodniej i środkowej części rezerwatu).
G le b y
W wyniku procesów glebotwórczych wytworzyły się na terenie rezer
watu gleby bielicowe, brunatne i płowe. Największą powierzchnię zajmują gleby bielicowe właściwe o różnym stopniu zbielicowania. Wykształciły się z piasków luźnych wodno-lodowcowych i z piasków akumulacji rzecznej. Pia
sek wodno-lodowcowy pokrywa oddz. 122, zachodnią część oddz. 121 oraz wschodnią — oddz. 123, natomiast piasek akumulacji rzecznej — oddz. 118 i część oddz. 121, 116, 117 (20).
Gleby brunatne wykształciły się na różnych utworach geologicznych: na
lessie, na piasku luźnym płytkim położonym na lessie oraz na zwietrzeli-
nach marglu kredowego o składzie mechanicznym gliny średniej lub piasku
gliniastego lekkiego. Gleby te są wyługowane. Podobnie jak gleby bielicowe,
występują w mniejszych lub większych płatach we wszystkich oddziałach rezerwatu.
Gleby płowe wytworzyły się na lessie głębokim o składzie mechanicznym utworu pyłowego zwykłego. Występują w północno-wschodniej i środkowej części rezerwatu.
K l im a t
Klimat badanego terenu charakteryzuje duża amplituda średnich tem
peratur miesięcznych i stosunkowo duża ilość opadów atmosferycznych (711 mm rocznie). Średnia wieloletnia temperatura roczna w Tomaszowie Lubelskim (ok. 20 km na SE od rezerwatu) wynosi 7,6°C. Okres wegetacji roślin trwa ok. 211 dni, a jego średnia temperatura (IV-IX) sięga 15,5°C.
Dla szaty roślinnej ważna jest wilgotność względna, która w tym rejonie jest wysoka i wynosi 81,7%. Wilgotność względna i dość obfite opady atmosfe
ryczne warunkują korzystny klimat regionalny dla szaty roślinnej (22, 23).
Wiatry wieją przeważnie z zachodu i południowego zachodu. Zwiększają one wilgotność powietrza oraz wpływają na zmniejszenie rocznej amplitudy temperatury powietrza.
S t o s u n k i w o d n e
Na terenie rezerwatu nie ma strumyków, rzek ani żadnych zbiorników wodnych. Stosunki wodne kształtują się tu niepomyślnie. Przeważa typ go
spodarki wodnej związany z opadami (ombrofilny). Wody opadowe przyczy
niają się do erozji stoków. Nieznaczna ich część spływa do odległego o ok.
0,5 km Wieprza bądź do położonych przed nim stawów rybnych i zalewu.
Wody gruntowe występują na znacznej głębokości. Przyczyną tego jest niewątpliwie budowa geologiczna i rzeźba terenu. Przepuszczalne utwory po
wierzchniowe, pokrywające spękane podłoże kredowe, umożliwiają wsiąkanie i przenikanie w głąb wód opadowych.
METODY PRACY
Prace terenowe przeprowadzono w latach 1990-1991 w okresie wiosenno-letnim, sto
sując metodę fitosocjologiczną B r au n - B 1 an q u e t a (1). Stopień pokrycia poszczegól
nych roślin oznaczono w skali 10-stopniowej. Wykonano 35 zdjęć fitosocjologicznych, które dały podstawę do wyróżnienia 3 zespołów roślinnych i 4 zbiorowisk reprezentujących re
generacyjne postacie lasu (tab. 1). Asocjacje wyróżniono na podstawie gatunków cha
rakterystycznych i wyróżniających (18). Opisano je pod względem składu florystycznego i panujących warunków siedliskowych. Rozmieszczenie zdjęć w terenie przedstawiono na
Ryc. 3. Stanowiska zdjęć fitosocjologicznych w rezerwacie Święty Roch; 1 — granica rezerwatu, 2 — linia oddziałowa, 3 — nr oddziału, 4 — nr zdjęcia fitosocjologicznego The sites of phytosociological records in the Święty Roch reservation; 1 — reservation
limit, 2 — division linę, 3 — no. of division, 4 — no. of phytosociological record ryc. 3. Nomenklaturę roślin naczyniowych podano za J a s i e w i c z e m (11), a mchów — za O c h y r ą i S z m a j d ą (19).
W zakresie badań ekologiczno-gleboznawczych na terenie 4 zdjęć geobotanicznych wykopano i opisano odkrywki glebowe. W pobranych do analiz laboratoryjnych pró
bach oznaczono: skład mechaniczny gleby metodą C a s a g r a n d e ’a w modyfikacji P r ó s z y ń s k i e g o , odczyn [pH) w ln KC1 — metodą elektrometryczną, zawartość próch
nicy — m etodą T i u r i n a , a przyswajalnego fosforu i potasu — metodą Eg n e r a- - R i e h m a . Analizy chemiczne wykonała Wojewódzka Stacja Chemiczno-Rolna w Lu
blinie. Wyniki analiz zestawiono w tab. 2. Dokładne badania gleb w rezerwacie zostały przeprowadzone przez OZLP w Lublinie (20).
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ROŚLINNOŚCI REZERWATU
Rezerwat obejmuje stary, naturalnego pochodzenia, las mieszany z udzia
łem jodły, buka i sosny. Gatunkiem dominującym jest jodła (Abies alba M ili.) , porastająca ok. 70% powierzchni rezerwatu. Osiąga 46 m wyso
kości i 60 cm średnicy pnia w pierśnicy. Stan odnowień tego gatunku na terenie rezerwatu jest różny — na ogół niezadowalający (20). Prawie 20%
powierzchni rezerwatu zajmuje sosna (Pinus sylaestris L.). W większości
wprowadzona jest sztucznie i nie daje odnowień. Dorasta do 38 m wysoko
ści (w oddz. 117). Buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.) panuje na ok. 10%
powierzchni. Pojedyncze egzemplarze osiągają 27 m wysokości i ok. 1 m śred
nicy pnia w pierśnicy. Jest to gatunek ekspansywny, wypierający jodłę z jej naturalnych stanowisk. W domieszce pojedynczo występują też grab (Car- pinus betulus L.) i brzoza brodawkowata (Betula pendula R o t h.). Osiągają one I i II klasę wieku.
Stopień zachowania drzewostanu nie jest jednakowy w poszczególnych częściach rezerwatu. Najlepiej przedstawia się on w części południowo- -zachodniej, natomiast w części północno-wschodniej w wielu miejscach występują ślady niszczycielskiej działalności huraganowych wiatrów, jakie wystąpiły w r. 1974. Spowodowały one wykroty i złomy wielu drzew, głównie jodeł. Po ich uprzątnięciu powstały dość duże luki (szczególnie w oddz. 122, 116, 117 i 118), które zostały obsadzone dębem czerwonym, olszą czarną, klonem zwyczajnym lub sosną. Obecnie powraca tu stopniowo pierwotna roślinność.
W warstwie krzewów na uwagę zasługują podrosty buka i jodły. W nie
których płatach, np. w oddz. 122 i 118, uniemożliwiają one prawie zupełnie rozwój runa. W domieszce występuje kruszyna, jarzębina i bez koralowy.
Runo miejscami jest bujne i wielogatunkowe, a miejscami raczej skąpe.
Licznie, a nawet masowo, rosną następujące gatunki: Lamiastrum galeobdo
lon, Rubus idaeus, Rubus hirtus, Athyrium filix-femina, Oxalis acetosella, Carex pilosa, Vaccinium myrtillus i Galiurn odoratum.
Do najbardziej interesujących z punktu widzenia florystycznego należą rośliny rzadkie i chronione: Daphne mezereum, Lycopodium annotinum, Eu- phorbia amygdaloides, Gymnocarpium dryopteris, Dryopteris dilatata, Den- taria glandulosa, Platanthera chlorantha, Lysimachia nemorum i Senecio nemorensis.
Warstwa mchów rozwinięta jest na ogół dobrze. Najczęściej spotykanymi gatunkami są: Polytrichum formosum, Pleurozium schreberi, Plagiomniurn affine, Dicranum polysetum i Leucobryum glaucum.
PRZEGLĄD ZBIOROWISK ROŚLINNYCH
Na podstawie badań geobotanicznych, przeprowadzonych w rezerwacie Święty Roch, wyróżniono następujące zbiorowiska roślinne:
I. Dentario glandulosae-Fagetum K l i k a 1927 em. M a t. 1964 Podzespół: Dentario glandulosae-Fagetum carpaticum collinum
Facje z: Asarum europaeum Galiurn odoratum Lamiastrum galeobdolon Carei pilosa
II. Abietetum polonicum ( D z iu b . 1928) B r. BI. et V lie g 1939 Facje z: Athyrium filix-femina
Rubus idaeus Rubus hirtus Oxalis acetosella
III. Leucobryo-Pinetum M a t. (1962) 1973 Podzespół: Leucobryo-Pinetum abietosum
Leucobryo-Pinetum typicum IV. Regeneracyjne postacie lasu.
Podana numeracja zbiorowisk odpowiada zamieszczonej w tab. 1.
I. Dentario glandulosae-Fagetum
(tab. 1, zdj. 1-11)
Asocjację tworzy cienisty las bukowy lub bukowo-jodłowy, miejscami z domieszką sosny. Średnie zwarcie koron drzew wynosi 87%. Drzewa mają ładne, gonne strzały i osiągają przeciętnie 30 m wysokości i ok. 50 cm średnicy w pierśnicy. Szczególnie duże rozmiary osiąga w tym zespole buk;
pojedyncze jego okazy osiągają prawie 400 cm obwodu w pierśnicy i ok.
25 m wysokości (ryc. 4). W niektórych płatach tworzy on niższą warstwę drzew (ok. 20 m wysokości).
Warstwa krzewów rozwija się na ogół słabo. Zwarcie jej zmienia się od 5 do 40%. Najczęściej występują gatunki liściaste: buk, grab, bez koralowy i jarzębina. W kilku płatach przewagę nad nimi uzyskuje podszyt jodłowy.
Runo pokrywa powierzchnię dna lasu w 40 90%. Na siedliskach wilgot
niejszych oraz żyźniejszych jest ono bujne. Najczęściej występującymi rośli
nami w zespole są: Lamiastrum galeobdolon, Galium odoratum, Dryopteris filix-mas, Oxalis acetosella, Rubus hirtus, Majanthemum bifolium, Mycelis
muralis i Athyrium filix-femina. Osiągają one III-V stopień stałości.
Asocjacja wykazuje zubożenie w gatunki charakterystyczne. Tylko w dwóch zdjęciach zanotowano występowanie Dentaria glandulosa i Euphor- bia amygdaloides. Zrąb roślinności tworzą gatunki rzędu Fagetalia siluaticae i w mniejszym stopniu klasy Querco-Fagetea. Związek Fagion reprezento
wany jest głównie przez buka. W wilgotnych miejscach, szczególnie w wą
wozach, występują rośliny ze związku Alno-Padion.
Na czoło gatunków towarzyszących wysunęły się: Oxalis acetosella, Rubus hirtus i Majanthemum bifolium. Gatunki te są pospolite również w Abietetum polonicum, z którym omawiany zespół sąsiaduje.
Buczyny w rezerwacie Święty Roch należą niewątpliwie do podzespołu
Fagetum carpaticum collinum (17). Można w nich wyróżnić kilka facji z: Asa-
Tab. 1. Skład florystyczny 35 zdjęć fitosocjologicznych z rezerwatu leśnego Święty Roch The floristic composition of 35 phytosociological records from the Święty Roch forest
reservation
N r z b i o r o w i s k a
N o . o f c o m m u n ity I I I I I I IV
N r z d j ę c i a N o . o f r e c o r d
■ ( \ 1 C 4 c^-oo o> Ot m cd cr» CD O>
n j o j
Z w a r c i e w a r s tw y d r z e w a w % C o v e r o f t r e e - l a y e r a i n % Z w a r c i e w a r s tw y d r z e w a . w % C o v e r o f t r e e - l a y e r a ^ i n % Z w a r c i e w a r s tw y k rz e w ó w b w % C o v e r o f s h r u b - l a y e r b i n % P o k r y c i e w a r s tw y r u n a c w % C o v e r o f h e r b - l a y e r c i n % P o k r y c i e w a r s tw y m chów d w % C o v e r o f m o s s - l a y e r d i n %
& 8 & § & o>
. . . . g . . o
8O O OO O O O O O O
tPi b - O \ \O M ) - 4 CD
► . 3 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 > 8 8 8 8 i 8 8 8 '
fi fi i
™ I > I I I I I I I I I I I I I t -$ ( O I I ' o I I I
C g I *
O ° I
. 8 8 8 8 R & * 8 & S ♦ £ 8 £ 2 £ V XJ
Z 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 ° 8 8 S § 8 8 8 5 8 8 8
£ r- ’
1 8 8 8 8 8 ' 8 1 ' 1 ' 8 8 8 8 " 8 8 8 2 i ' ' ' *
D rz e w a i k r z e w y : T r e e s a n d s h r u b s :
F a g u s s y l v a t i c a a F a g u s s y l v a t i c a a 1 F a g u s s y l v a t i c a b F a g u s s y l v a t i c a c 5 . A b i e s a l b a a
A b i e s a l b a a . A b i e s a l b a b A b i e s a l b a c 7 . P i n u s s y l v e s t r i s a
P i n u s s y l v e s t r i s c O u e r c u s r o b u r a O u e r c u s r o b u r b O u e r c u s r o b u r c 3 . C a r p i n u s b e t u l u s a
C a r p i n u s b e t u l u s b C a r p i n u s b e t u l u s c 4 . A c e r p l a t a n o i d e s b
A c e r p l a t a n o i d e s c 2 . A c e r p s e u d o p l a t a n u s b
A c e r p s e u d o p l a t a n u s c B e t u l a p e n d u l a a B e t u l a p e n d u l a b B e t u l a p e n d u l a c O u e r c u s r u b r a a O u e r c u s r u b r a a . S a m b u c u s r a c e m o s a b S a m b u c u s r a c e m o s a c 3 . F r a n g u l a a l n u s b
F r a n g u l a a l n u s c S o r b u s a u c u p a r i a b S o r b u s a u c u p a r i a c 4 . E u o n y m u s v e r r u c o s u s c
9 8 8 6 9 6 7 7 8 V 1 2 3 I I
6 I I . . . ♦
♦ 2 ♦ 2 1 1 I I I 2 . 2 ♦ 2 . . . 3 4 • 3 + . • + I I I 1 ♦ 2 3
♦ ♦ ♦ ♦ ♦ 1 + ♦ ♦ V I ♦ .
. 1 ♦ 3 2 3 1 1 IV 4 5 8 7 7 6 6 5 5 7 4 . 7 7 b V 8 . .
1
4 4 2 ♦ . 5 ♦ I I I ♦ 4 2 ♦ . + 1 2 2 ♦ 4 9 5 1 5 V 2 3 4 5 4 ♦
. ♦ . ♦ + + + + + 1 IV 4- ♦ 1 ♦ ♦ ♦ + 1 ♦ ♦ ♦ ♦ IV 1 ♦ ♦ 1 ♦ ♦
1 1 . ♦ 3 I I ♦ 3 ♦ . I I L 3 ♦
♦ . •
. 7
♦
+ + I I ♦
♦
3 I 2
I
4
. . ♦ I
I ♦
+ I ♦
I
♦ +
7 2
. . ♦ ♦ I 4 . . ♦ 3 ♦ ♦ . ♦ I I
. ♦ . ♦ ♦ ♦ + I I I . + ♦ . I
+ 3 1 . + 1 1 ♦ I I I ♦ ♦ + ♦
+ ♦ I ♦ ♦ ♦ . . • I
+ I + ♦ . ♦ I I
. • ♦ + I + + ♦ . . ♦ ♦ + . I I
+ . + + I I ♦
1 . D e n t a r i o f c l a n d u l o s a e - F n g e t u n u
3.
4 .
D e n t a r i a g l a n d u l o s a E u p h o r b i a a m y g d a l o i d e s F a g e t a l i a s i l v a t i c a e : L a m ia s tr u r n g a l e o b d o l o n G a l iu r a o d o r a t u r a D r y o p t e r i s f i l i x - m a s V i o l a s y l v e 8 t r i s A s a ru m e u ro p a e u m A c t a e a s p i c a t a C i r c a e a l u t e t i a n a P a r i s ą u a d r i f o l i a S a n i c u l a e u r o p a e a P u l m o n a r i a o b s c u r a S t a c h y s s y l V a t i c a E p i l o b i u m m o n tan u m F e s t u c a g i g a n t e a C a r e x r e m o t a C i r c a e a a l p i n a O u e r c o - F a g e t e a :
1 2 . . . ... I ...
♦ + ... I ...
2 ♦ ♦ 2 + 6 5 3 1 1 1 V . . . . . ♦ 1 . .
♦ ♦ ♦ 4 3 ♦ ♦ IV .
+ ♦ ♦ + ♦ I I I 1 ♦ 2 . ♦ ♦ . . . ♦ . I I I . ♦ . . ♦ . +
+ + ♦ ♦ ♦ I I I .
3 2 3 1 I I .
♦ ♦ ♦ ♦ I I .
1 1 1 ♦ I I . . ♦
♦ + ♦ ♦ I I .
♦ + I .
♦ I .
♦ ♦ . . . I .
+ + I . +
. ♦ + I ♦
I . + . . +
. ♦ . .
A nem one n e m o r o s a C a r e x d i g i t a t a M e l l c a n u t a n s H e p a t i c a n o b i l i s
I I ...♦ ...
I I ... + ...
I I ♦ ...
I ...
Ciąg dalszy tab. 1 — Table 1 continued
N r 'z b io r o w is k a M o. o f ccnim un.i i.y
N r z d ję c i e . 5
N o . o f r e c c r d
3 . A b i e t e t u m p o l o n i c u r a : D r y o p t e r i s d i l a t a t a L y c o p o d iu m a n n o ti n u m 6 . L e u c o b r y o - P i n e t u m :
L e u c o b ry u ro g la u c u m 7 . D i c r a n o - P i n i o n :
D ic ra n u m u n d u l a t u m 8 . V a c c i n i o - P i c e e t e a : V a c c in i u m m y r t i l l u s T r i e n t a l i s e u r o p a e a P t e r i d i u m a ą u i l i n u m M elam p y ru m p r a t e n s e Ca H u n a v u l g a r i s C a r e x p i l u l i f e r a
9 . T o w a r z y s z ą c e - A c c o m p a n y in g : R u b u s h i r t u s
O x a l i s a c e t o s e l l a M a ja n th e m u m b i f o l i u m A t h y r i u m f i l i x - f e m i n a M y c e l i s m u r a l i s D r y o p t e r i s c a r t h u s i a n a Lu ż u l a p l l o s a
R u b u s l d a e u s G a l e o p s i s p u b e s c e n s A J u g a r e p t a n s G e r a n iu m R o b e r ti a n u m U r t i c a d l o i c a Geum u r b a n u m M o e h r l n g i a t r i n e r v i a G y m n o c a rp iu m d r y o p t e r i s P o ly g o n u m h y d r o p i p e r R u b u s p l i c a t u s P o l y t r i c h u m fo rm o s u m d P l a g io m n lu m a f f i n e d P l e u r o z i u m s c h r e b e r i d P l a g l o t h e c i u m l a e t u m d B r a c h y t h e c i u m r u t a b u l u m d L o p h o c o l e a h e t e r o p h y l l a d
G a t u n k i s p o r a d y c z n e - S p o r a d i c s p e c i e s :
3 . D a p h n e m e z e re u m 1 / 4 , P o l y g o n a tu m m u l t i f l o r u m 1 / 4 , L y s i m a c h i a nem o ru m 1 / 4 , P o l y s t i c h u r a a c u l e a t u m 2 / 4 , S c r o - p h u l a r i a n o d o s a 4 / * , Rum ex s a n ą u i n e u m 5 / 4 , P r u n u s a v iu m c 6 / r , C a r e x p i l o s a 9 / 6 , M illu m e f f u s u m 2 0 / + . 4 . E u onym u3 e u r o p a e u s c 1 / + , P o a n e m o r a l i s 5 / + , C o r y l u s a v e l l a n a c 1 2 / + .
8 . C o n v a l l a r i a m a j a l i s 1 7 / r , V a c c in i u m v i t i s - i d a e a 3 0 / 4 , P i c e a a b i e s b 3 3 / 1 .
9 . P l a t a n t h e r a c h l o r a n t h a 3 / r , C r u c i a t a g l a b r a 4 / + , R a n u n c u l u s r e p e n s 5 / + , D e s c h a m p s i a c a e s p i t o s a 1 2 / 4 , H y p e - r i c u m p e r f o r a t u m 1 9 / 4 , A g r o s t i s t e n u i s 1 9 / + , H y lo c o m iu m s p l e n d e n 3 d 1 9 / + , H i e r a c i u r a m u ro ru m 2 2 / 4 , D i c r a - n e l l a h e t e r o m a l l a d 2 6 / + , Rum ex a c e t o s e l l a 2 9 / + , A l r u s g l u t i n o s a a 3 3 / 3 , H o l c u s r a o l l i s 3 4 / 3 , H i e r a c i u m v u l - g a tu m 3 4 / + , V e r o n i c a c h a m a e d r y s 3 4 / + .
c\i t< > m o oj o O i
I I I IV
m r<\ m
. 2 I . .
I . 4
7 1 3 *
1 . 3 1 +
+ 5 4 ♦
+ 4 2 + +♦ + + + V 4 ♦ 2 3 6 7 7 8 8 8 1 4 1 2 V 2 2 4
• + 3 2 1 1 1 1 ♦ 2 3 V 2 2 1 1 2 1 ♦ 1 5 4 4 4 2 V 2 4 4
4 ♦ ♦ + + ♦ + + ♦ 4 V • + + + + ♦ • + ♦ + 4 4 1 • IV 4 4 4 4 4
+ + + ♦ ♦ + ♦ IV b I 2 4 4
♦ ♦ ♦ + ♦ ♦ + • IV 4 I
+ ♦ ♦ ♦ ♦ I I I 1 + ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ 4 I I I 4 4 4 4
♦ ♦ ♦ I I ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ + • 4- ♦ 4 4 4 4 IV 4 4 . 4 4 4
+ + 1 + I I 4 + 1 1 ♦ 1 4 I I I 4 5 5 9
♦ ♦ ♦ ♦ + I I I + • ♦ + 4 4 11 4 4
4 + + 1 ♦ I I I
+ ♦ ♦ I I I
♦ ♦ I 2 I 4
• • ♦ • ♦ I 4
. . ♦ + ♦ I
• . . ♦ I
. • • I
I 4
+ 3 + + 1 2 2 I I I 1 2 i 4
• 2 2 1 1 + I I 4
. 2 1 I 4 1 2 .
• • 4 I
• • • 1 •
• • • X • • • •
Objaśnienia (Explanations): I — Dentario glandulosae-Fagetum, II — Abietetum polonicum, III — Leucobryo-Pinetum, IV — regeneracyjne postacie lasu (regeneratives forms of forest).
rum europaeum (zdj. 1— 3), Galium odoratum (zdj. 4-5), Lamiastrum gale- obdolon (zdj. 6-8) i Carex pilosa (zdj. 9).
Facja z udziałem Asarum europaeum i Dentaria glandulosa wykształciła się w oddz. 123 (w pobliżu linii oddziałowej z oddz. 119), na zboczu wzniesienia o ekspozycji północnej. Pokrywa gleby brunatne wyługowane.
Facja z Galium odoratum występuje w oddz. 123 i 117. Zwraca tu uwagę gruba ściółka utrudniająca rozwój mchów.
Facja z dużym udziałem Lamiastrum galeobdolon wykształciła się w oddz.
121 i 117 w szczytowych i podszczytowych częściach wzniesień, w warunkach
umiarkowanego zacienienia. Na uwagę zasługuje tu wiele pomnikowych oka
zów buków i jodeł (buki o obwodzie w pierśnicy: 385, 347, 335, 330 i 290 cm, a średnica pni ściętych jodeł przekracza 120 cm).
Fację z Carex pilosa odkryto w rezerwacie tylko na dwóch stanowiskach w oddz. 123 (w pobliżu 134/133) i na powierzchni ok. 2 m2 w oddz. 122.
Zdjęcia 10-11 reprezentują płaty z ubogim, słabo zwartym i kępkowo rozmieszczonym runem, w którym przeważa Oxalis acetosella z domieszką Lamiastrum galeobdolon. Piękny podrost buka powoduje duże ocienienie dna lasu i słaby rozwój roślin zielnych. Gruba ściółka z liści buka uniemożliwia rozwój warstwy mchów.
Dentario glandulosae-Fagetum zajmuje w rezerwacie stosunkowo nie
wielką powierzchnię. Najładniejsze płaty występują w oddz. 123 i 122, bar
dziej zniszczone — w oddz. 121 i 117. Związany jest ze zboczami jarów i wzniesień o upadzie do 50° i wystawie przeważnie północnej. Pokrywa gleby brunatne wytworzone z utworów lessowatych.
P r o f i l 1 (zdj. 2):
Ao 0- 2 cm Ai 3 - 18 cm A i/C 19-160 cm
ściółka iglasto-liściasta dobrze rozłożona,
pył gliniasty ciemnobrunatny ukorzeniony, wilgotny, przechodzi stopniowo w:
pył gliniasty żółtawoszary, na dole jaśniejszy, wilgotny.
W górnym poziomie odkrywki glebowej wystąpił odczyn słabo kwaśny, w dolnym zaś — bliski obojętnego. Ilość substancji organicznej malała wraz z głębokością gleby — od 2,94% w warstwie próchniczno-akumulacyjnej do 0,60% w skale macierzystej (na głębokości 150 cm). Zawartość fosforu w górnych warstwach gleby była niska, potasu — średnia, a magnezu — wysoka (tab. 2).
Badane płaty przypominają buczynę z Roztocza Zachodniego (9), szcze
gólnie facje z Dentaria glandulosa, Galium odoratum i Lamiastrum galeobdo
lon. Poza tym zbliża je mała ilość Euphorbia amygdaloides i brak Dentaria bulbifera. Nie odbiegają też zasadniczo od buczyn z innych lasów Rozto
cza Środkowego (6, 22). Różni je brak klonu zwyczajnego i wiązu górskiego w drzewostanie oraz lipy drobnolistnej w warstwie krzewów. Niewielki jest też udział graba i turzycy orzęsionej.
II. Abietetum polonicum
(tab. 1, zdj. 12-27)
Zespół wykazuje strukturę 4-warstwową. Najwyższą i dość silnie zwartą warstwę tworzy jodła, której pojedyncze okazy osiągają imponujące roz
miary (46,5 m wysokości i ponad 60 cm średnicy w pierśnicy). Większość
drzew wykształciła proste, gonne strzały i kolumnowe korony. W domieszce niekiedy występuje buk, rzadziej sosna. Średnie zwarcie koron drzew wynosi 63% (ryc. 5).
Warstwę krzewów buduje głównie jodła. W niektórych płatach tworzy ona gęstą „szczotkę” podrostu. Odnawia się naturalnie. Tylko miejscami przewagę nad nią uzyskuje buk. Poza tymi gatunkami spotyka się bez koralowy, kruszynę, dąb szypułkowy i jarzębinę. Zwarcie tej warstwy waha się od 5 do 90%.
Runo ma charakter mezotroficzny. Wśród jego gatunków przewagę w po
szczególnych płatach uzyskują: Athyrium filix-femina, Rubus idaeus, R. hir
tus i Oxalis acetosella. Wysoki stopień stałości (III— V), ale niewielkie pokry
cie (do 20%) osiągają: Vaccinium myrtillus, Majanthemum bifolium, Dry
opteris carthusiana i Luzula pilosa.
W zespole występuje kilka gatunków mszaków o pokryciu od 10 do 30%.
Ich rozwojowi sprzyja ocienienie i wilgotne podłoże. Najczęściej występują:
Polytrichum formosum, Plagiomnium affme i Pleurozium schreberi.
Abietetum polonicum wykazuje zubożenie w gatunki charakterystyczne zespołu. Największą stałość (V stopień) i zwarcie (do 90%) osiąga jodła.
Dryopteris dilatata i Lycopodium annotinum występują dość rzadko i tylko w pojedynczych zdjęciach osiągają po 20% pokrycia. Znaczną grupę two
rzą gatunki borowe, ale i one nie osiągają dużego pokrycia. Stałą domieszkę stanowią rośliny grądowe z klasy Querco-Fagetea. W grupie roślin towarzy
szących czołową rolę spełniają: Rubus hirtus, Oxalis acetosella, Luzula pilosa i Majanthemum bifolium.
Abietetum polonicum na terenie rezerwatu jest zbiorowiskiem mało zmiennym pod względem wyglądu, składu florystycznego i ekologii.
Na umiarkowanie żyznych i wilgotnych glebach brunatnych wyługowa
nych i bielicowych właściwych wykształciły się facje z Athyrium filix-femina (zdj. 12) i Rubus idaeus (zdj. 13).
Największą powierzchnię w rezerwacie zajmuje facja z Rubus hirtus (zdj.
14-21). Jeżyna owłosiona osiąga tu 80% pokrycia. Porasta przede wszyst
kim gleby bielicowe właściwe, nieznacznie przesuszone, głównie w pobliżu linii oddziałowych i dróg leśnych oraz w miejscach o przerzedzonym drze
wostanie.
Płat z Oxalis acetosella (zdj. 22) przedstawia zdegradowane pod wzglę
dem składu florystycznego oraz warunków edaficznych zbiorowisko. Wy
kształcił się na glebie bielicowej, w miejscu prześwietlonym (przy drodze za kaplicą).
Zdjęcia 23-27 reprezentują płaty boru jodłowego z bardzo słabo wy
kształconym runem. Występuje w nich gęsty podszyt jodłowy (do 90% zwar
cia), uniemożliwiający rozwój roślin zielnych.
Abietetum polonicum pokrywa przeważającą część powierzchni rezer
watu. Różnej wielkości płaty zespołu występują we wszystkich jego od
działach. Pokrywają zbocza wzniesień o kącie nachylenia do 30° i wystawie przeważnie południowej oraz płaszczowiny wyniesień. Zajmują gleby płowe, brunatne oraz bielicowe właściwe.
P r o f i l 2 (zdj. 23):
Ao 0- 2 cm Ar 3- 7 cm A2 8- 30 cm B 31- 38 cm C 39-150 cm P r o f i l 3 (zdj. 22):
Ao 0- 2 cm Ai 3- 13 cm 14-150 cm
ściółka liściasta nierozlożona, piasek luźny szary, ukorzeniony, piasek słabogliniasty szarożółty, glina rdzawa, mocno zbita,
piasek gliniasty beżowożółty, mocno zbity.
ściółka liściasta nierozlożona,
piasek luźny szary, drobnoziarnisty, stopniowo jaśniejący, piasek słabogliniasty drobnoziarnisty, od głęb. 30 cm zmieszany z marglem.
Odczyn górnych warstw gleby jest kwaśny. Zawartość substancji orga
nicznej w warstwie próchniczno-akumulacyjnej jest niska (0,98%). Zasobność gleby w fosfor, potas i magnez jest zła (tab. 2).
Bór jodłowy z rezerwatu Święty Roch nawiązuje wyraźnie do Abietetum polonicum opisanego z lasów nadleśnictwa Kosobudy (22) i Roztocza Środ
kowego (7). Nie odbiega też od podobnego zbiorowiska w rezerwacie Nad Tanwią (4).
III. Leucobryo-Pinetum
(tab. 1, zdj. 28-31)
Suboceaniczny bór świeży zajmuje w rezerwacie niewielką powierzchnię.
Jest to zbiorowisko 5-warstwowe. Najwyższą warstwę drzew tworzy sosna (w jednym płacie jodła), niższą zaś — podrost jodłowy. Zwarcie koron drzew waha się w granicach 30-80%.
W dobrze wykształconej warstwie krzewów występuje głównie jodła.
W miejscach prześwietlonych tworzy ona gęsty podrost do 5 m wysokości.
Jest trwałym, naturalnym składnikiem zbiorowiska.
Sosna w warunkach dużego ocienienia przez jodłę nie ma szans do
odnawiania się. Swoją obecność w drzewostanie zawdzięcza niewątpliwie
człowiekowi, który wprowadził ją tu sztucznie. Razem z jodłą rosną buk,
kruszyna i brzoza brodawkowata. Zwarcie tej warstwy osiąga 80%.
W runie dominuje Vaccinium myrtillus. Towarzyszą mu najczęściej ga
tunki borowe: Melampyrum pratense, Trientalis europaea, Pteridium aqui- linum, Luzula pilosa, Majanthemum bifolium i Calluna uulgaris. Licznie występują też mchy: Leucobryum glaucum (do 70% pokrycia), Dicranum undulatum, Polytrichum formosum i Pleurozium schreberi.
Spośród poszczególnych grup syngenetycznych na pierwszy plan wysu
wają się gatunki charakterystyczne klasy Vaccinio-Piceetea. Gatunki towa
rzyszące stanowią nieliczną grupę.
Zespół występuje w wierzchowinowych częściach rezerwatu w oddz. 118, 121 i 122. Pokrywa gleby bielicowe wytworzone z piasków luźnych, rzadziej słabogliniastych.
P r o f il 4 (zdj . 31) Ao 0 - 2 cm Ai 3 - 10 cm 11- 50 cm 51-110 cm
ściółka liściasto-iglasta słabo rozłożona, piasek luźny ciemnoszary, drobnoziarnisty, piasek luźny ciemnożółty, lekko wilgotny, piasek luźny jasnożólty, lekko wilgotny.
Górne warstwy gleby wykazują duże zakwaszenie (pH w ln KC1 = 3,2, a w H2O = 4,4), malejące wraz ze wzrostem głębokości. Poziom wody gruntowej znajduje się poniżej 150 cm. Zawartość fosforu, potasu i magnezu w górnych warstwach gleby jest niska (tab. 2).
Omawiane zbiorowisko reprezentuje podgórską odmianę zespołu Leuco
bryo-Pinetum. Ze względu na dominację jodły w drzewostanie zdj. 28 można zaliczyć do podzespołu Leucobryo-Pinetum abietosum. Zbiorowisko to wy
stępuje prawdopodobnie na całym obszarze zasięgu jodły (21). Jest ono obecnie rzadkie, nie zajmuje większych powierzchni. Pozostałe zdjęcia fito- socjologiczne reprezentują podzespół L.-P. typicum. Zespół ten opisywany jest dość często (np. 4, 8, 21).
IV. R e g e n e r a c y j n e p o s t a c i e l a s u
(tab. 1, zdj. 32-35)
Działalność człowieka w rezerwacie Święty Roch przyczyniła się w znacz
nej mierze do zniekształcenia naturalnych zbiorowisk leśnych. W wielu miej
scach na siedliskach boru jodłowego i buczyny karpackiej posadzono mono
kultury sosnowe, dąb szypułkowy z domieszką sosny, dąb czerwony, klon zwyczajny i olszę czarną. Obecnie powraca stopniowo naturalna roślinność.
Przenikanie jej jest tym wyraźniejsze, im rzadszy jest drzewostan i im dłuż
szy jest okres po zasadzeniu drzew.
W oddz. 117 (na zboczu wzniesienia) ok. 30-letni drzewostan buduje
Ryc. 4. Oddział 117c przy drodze rowerowej; pomnikowy okaz Fagus sylvatica w zespole Dentario glandulosae-Fagetum
Division 117c at a bicycle patii; a monumental specimen of Fagus syluatica in the association of Dentario glandulosae-Fagetum
Anna Łuczycka-Popiel
Ryc. 5. Oddział 122 — Abietetum polonicum z pomnikowymi okazami Fagus sylvatica i Abies alba
Division 122 — Abietetum polonicum with monumental specimens of Fagus sijluatica and Abies alba
Anna Łuczycka-Popiel
Ryc. 6. Oddział 123, w pobliżu skrzyżowania linii oddz. 124, 134 i 133; stanowisko Lysimachia nemorum obok Fagus syluatica zrośniętego z Abies alba
Division 123 near a Crossing of division lines 124, 134 and 133; the locality of Lysimachia nemorum near Fagus syluatica growing together with Abies alba
Anna Łuczycka-Popiel
Quercus rubra (zdj. 32), wprowadzony przez człowieka. Dąb czerwony obfi
cie owocuje i obsiewa się. Warstwę krzewów (ok. 40% zwarcia) tworzy jodła pochodząca z naturalnego odnowienia. Runo pokrywa płatami powierzch
nię dna lasu i ma strukturę dwuwarstwową. Warstwę wyższą tworzą papro
cie (głównie Athyrium filix-femina z domieszką Dryopteris filiT-mas), niższą zaś — jeżyny. Rubus hirtus osiąga w niektórych miejscach 80% pokrycia.
Mchy nie wykształciły się z powodu grubej warstwy nie rozłożonych, dębo
wych liści.
Zbiorowisko to ma charakter wyraźnie zniekształcony i regenerujący.
Nawiązuje do żyznych płatów Abietetum polonicum.
W obniżeniu terenu w oddz. 118, w sąsiedztwie boru jodłowego, wystę
puje płat Alnus glutinosa z pojedynczą domieszką Carpinus betulus (zdj. 33).
Drzewa m ają 10-30 cm średnicy w pierśnicy i osiągają niewielkie zwarcie (ok. 30%). Warstwa krzewów składa się z graba (ok. 20% zwarcia) z udziałem świerka i jodły. Runo pokrywa powierzchnię gleby w 90%. Na podkreślenie zasługuje masowy rozwój jeżyn: Rubus idaeus (ok. 60% pokrycia) i R. hirtus, którym towarzyszą pojedyncze gatunki z klasy Querco-Fagetea. Zbiorowisko to ma charakter wyraźnie zniekształcony.
W pobliżu pól wsi Hutki, również w oddz. 118, wykształciło się zbiorowi
sko (zdj. 34) wykazujące podobieństwo do kontynentalnego boru mieszanego
— Querco roboris-Pinetum J. M a t. (mscr.). Około 20-letni drzewostan tworzy Quercus robur z niewielką domieszką Pinus syluestris. Warstwa krze
wów i mchów nie wykształciła się. W runie panuje Rubus idaeus (ok. 50%
pokrycia) ze znaczną domieszką Holcus mollis (30% pokrycia).
Obecnie istniejące stosunki florystyczne w omawianym zbiorowisku nie pozwalają jednak na zaliczenie go do wyżej wymienionego zespołu, a duży udział jeżyn skłania do „ustawienia” go w klasie Epilobietea angustifolii.
Również charakter wyraźnie zniekształcony ma zbiorowisko w oddz. 117h (zdj. 35). W luce drzewostanu jodłowo-bukowego posadzono klon zwyczajny
— Acer platanoides (obecnie ok. 15-letni). Osiąga on ok. 40% zwarcia.
W runie panuje Rubus idaeus (90% pokrycia). Domieszkę stanowią gatunki eutroficzne i nitrofilne: Urtica dioica, Chrysosplenium alternifolium, Festuca gigantea, a z mchów — Plagiomnium affine.
ROŚLINY RZADKIE I CHRONIONE
Ogółem na terenie rezerwatu zanotowano 12 gatunków drzew, 6 — krze
wów, 68 — półkrzewinek i roślin zielnych oraz 10 — mchów i wątrobow
ców. Niektóre rzadkie rośliny występujące w okolicach rezerwatu (Hutki,
Krasnobród) zostały wymienione wcześniej (2, 3, 5, 10), lecz bez bliższego
określenia ich stanowisk. Spośród flory leśnej są to: Botrychium multifidum, Geranium phaeum, Prenanthes purpurea, Polygonatum uerticillatum, Poly- stichum braunii, Lycopodium selago, Viscum abietis, Symphytum tuberosum, Lathraea squamaria, Saluia glutinosa, Senecio nemorensis, Epipactis latifo- lia, Cephalanthera rubra i Goodyera repens.
Zanotowano też kilka gatunków mszaków: Catharinea Haussknechtii (13), Lophocolea minor, Cephaloziella Starkei, Lepidozia reptans, Frullania dilatata (14), Cirriphyllum piliferum, Ulota ulophylla, Mnium punctatum, Dicranum montanum i Pogonatum aloides (15). Być może, niektóre z tych gatunków występowały na terenie później utworzonego rezerwatu.
Spośród dziś istniejących roślin kwiatowych i zarodnikowych kilka gatun
ków należy w skali regionalnej i krajowej do rzadkich górskich i niegórskich elementów, w znacznej części ustawowo chronionych. Są to: Daphne me- zereum, Dentaria glandulosa, Dryopteris dilatata, Euphorbia amygdaloides, Lycopodium annotinum, Lysimachia nemorum, Polygonatum uerticillarum, Platanthera chlorantha, Polystichum aculeatum, Sambucus racemosa i Se
necio nemorensis (ryc. 6).
W rezerwacie rośnie też kilka gatunków roślin interesujących ze względu na rozmieszczenie, chociaż częstych w środkowowschodniej Polsce, takich jak Acer pseudoplatanus, A. platanoides, Actaea spicata, Galium odoratum i Carex pilosa.
PIŚMIENNICTWO
1. B r a u n - B 1a n q u e t J.: Pflanzensoziologie. 2. Auli., Vien 1951.
2. F i j a ł k o w s k i D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Część II. Fragm Flor, et Geobot. 3(2), 5-18 (1958).
3. F i j a ł k o w s k i D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Część III. Fragm. Flor, et Geobot. 5(1), 11-35 (1959).
4. F i j a ł k o w s k i D., Ł u c z y c k a - P o p i e l A.: Zbiorowiska roślinne rezerwatu Nad Tanwią. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 44, 173-208 (1989).
5. I z d e b s k i K.: Rzadsze rośliny lasów Środkowego Roztocza (nadleśnictwa: Kosobudy, Zwierzyniec, Krasnobród). Fragm. Flor, et Geobot. 5(4), 465-479 (1960).
6. I z d e b s k i K.: Grądy na Roztoczu Środkowym. Ekol. Pol., ser. A 10(18), 532-584 (1962).
7. I z d e b s k i K.: Bory na Roztoczu Środkowym. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 17, 313-362 (1962).
8. I z d e b s k i K.: Zbiorowiska leśne na Roztoczu Południowym. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 21, 203-264 (1966).
9. I z d e b s k i K.: Zbiorowiska leśne na Roztoczu Zachodnim. Ann. Univ. Mariae Curie- -Skłodowska, sectio C 22, 235-266 (1967).
10. I z d e b s k i K.: Rośliny górskie Roztocza na tle warunków siedliskowych. Ann. Univ.
Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 22, 267-287 (1967).
11. J a s i e w i c z A.: Nazwy gatunkowe roślin naczyniowych flory polskiej. Fragm. Flor, et Geobot. 30(3), 217-285 (1986).
12. J a h n A.: Wyżyna Lubelska. Rzeźba i czwartorzęd. Prace Geogr. IGPAN 7, PWN, Warszawa 1956.
13. K a r c z m a r z K.: Catharinea Haussknechtii ( J u r. et M ild e ) B r o th . na Roztoczu i Wyżynie Lubelskiej. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 19, 235-238 (1964).
14. K a r c z m a r z K.: Wątrobowce Roztocza. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 22, 289-327 (1967).
15. K u c M.: M ateriały briologiczne z Roztocza. Fragm. Flor, et Geobot. 9(1), 97-116 (1963).
16. K u r e k Z.: Rezerwaty przyrody, [w:] Środowisko przyrodnicze woj. zamojskiego.
Praca zbiór, pod red. R. R e s z e l a. Wydz. Ochr. Śród. Gosp. Wodnej i Geologii UW, Zarząd Woj. LOP w Zamościu, Zamość 1989.
17. M a t u s z k i e w i c z A.: Materiały do fitosocjologicznej systematyki buczyn i pokrew
nych zespołów (związek Fagion) w Polsce. Acta Soc. Bot. Polon. 27(4), 675-725 (1958).
18. M a t u s z k i e w i c z W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.
PWN, Warszawa 1982.
19. O c h y r a R., S z m a j d a P.: An annotated list of Polish mosses. Fragm. Flor, et Geobot. 24(1), 93-145 (1978).
20. Plan zagospodarowania rezerwatu Święty Roch na okres 1.01.1984 — 31.12.1993.
OZLP w Lublinie.
21. S o k o ł o w s k i A. W.: Zespoły leśne południowo-wschodniej części Niziny Mazo
wiecko-Podlaskiej. Monogr. Bot. 16, 1-176 (1963).
22. S z y n a l T.: Ogólna analiza florystyczno-ekologiczna zespołów roślinnych Nadleśnic
twa Kosobudy na Roztoczu Środkowym. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 17, 363-426 (1962).
23. Z i n k i e w i c z W., Z in k i e w i c z A.: Stosunki klimatyczne województwa lubelskiego.
Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio B 28, 139-202 (1973).
S U M M A R Y
The paper presents the results of geobotanical studies carried out in the forest reservation Święty Roch near Krasnobród in the Zamość region in the years 1990 and 1991.
It covers richly sculptured region with beautiful beech-fir tree-stand of natural character.
On the basis of 35 phytosociological records madę by the Braun-Blanquet’s method (Table 1), three plant associations (Dentario glandulosae-Fagetum, Abietetum polonicum and Leucobryo-Pinetum) and four areas of communities representing different regeneration stages of forest associations were distinguished. Subassociations and facies were distingu- ished within the associations. The communities were characterized in respect of their floristic composition and the existing habitat conditions. They occupy podzolic, brown and grey-brown podzolic soils (Table 2).
As for rare plants, the following were found out in the reservation: Daphne mezereum, Dentaria glandulosa, Dryopteris dilatata, Euphorbia amygdaloides, Lycopodium annoti- num, Lysimachia nemorum, Polygonatum uerticillarum, Platanthera chlorantha, Polysti- chum aculeatum, Sambucus racemosa, Senecio nemorensis.
Nakład 450 egz. + 25 nadb., ark. wyd. 22, ark. druk 18,25 + 7 str. + 1 vac. wkl. kred. + 8 str. + 2 vac. wklejek. Papier druk. sat. kl. III, B l, 80 g. Oddano do składania w maju 1994 r., podpisano do druku w kwietniu 1995 r., wydrukowano w czerwcu 1995 r.
U N I V E R S IT A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N — P O L O N I A
VOL. XLVI SECTIO C 1991
12. I. B a z a n - K u b i k : Topographie et morphologie du thymus des mammiferes.
Topografia i morfologia grasicy ssaków.
13. M. J a s t r z ę b s k i , Z. S k r z y p i e c : Olivenkern (Nucleus olivaris) der Haselmaus (Muscardinus avellanarius L.).
Jądro oliwki (nucleus oltyaris) orzesznicy (Muscardinus avellanarius L.).
14. M. G r o c h o w s k a : The Morphology of Platycephala planifrons ( F a b r i c i u s , 1798) (Diptera, Chloropidae).
Morfologia Platycephala planifrons ( F a b r ic iu s , 1798) (Diptera, Chloropidae).
15. Z. S m a r d z e w s k a - G r u s z c z a k : The Morphology of Immature Stages of Megaloceroea recticor- nis ( G e o f f r o y , 1785) (Heteroplera, Miridae).
Morfologia stadiów rozwojowych Megaloceroea recticomis ( G e o f f r o y , 1785) (Heterop- tera, Miridae).
16. H. K u c h a r c z y k : Materiały do poznania wciornastków (Thysanoptera) Roztoczańskiego Parku Narodowego i jego otuliny. I. Zbiorowiska turzycowe i torfowiskowe.
Materials for the Study of (Thysanoptera) of the Roztocze National Park and Its Lagging.
I. The Sedge and Peat Communities.
17. J. Ł ę t o w s k i : Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) rezerwatu leśnego Las Klasztorny pod Leżaj
skiem (Nizina Sandomierska).
The Weevils (Coleoptera, Curculionidae) of the Forest Reservation Las Klasztorny near Leżajsk (The Sandomierz Region).
IX CURIE-SKŁODOWSKIEJ w L u b lin ie
9 1
X999^ s ° pisma
A d r e s s e :
UNIWERSYTET MARII CURIE-SKLODOWSKIEJ
W Y D A W N IC T W O
Plac Marii
Curie-Skłodowskiej 5 20-031 LUBLIN P O L O G N E
