Pomagamy
sobie w pracy
Kwartalnik instrukcyjno - metodjjcznp NR 2/1974
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
WBP Katowice — Andrzej Korzon, Gabriela Ociepka, Halina Balaszczuk, Elżbieta Fragstein
W i MBP Opole — Danuta Branicka, Mieczysław Faber, Teresa Jarząbek.
Janina Kościów, Ireneusz Chudy.
LubUnieckie Zakłady Molalowe Przemysłu Terenowego „Luoamet"
Drukarnia w Lublińcu
Nr zam. 675 16. V. 74 1500 sgz. Hp.-028
WBP Katowice
Analiza statystyczna
bibliotek publicznych trojeirództira katowickiego za rok 1973
I. Sieć bibliotek publicznych
W roku 1973 na terenie województwa katowickiego działały 624 placówki, w tym:
34 biblioteki miejskie miast niewydzielonych 109 bibliotek gminnych, w tym 15 miasta i gminy 448 filii bibliotecznych w tym 187 na wsi
W stosunku do roku 1972 liczba placówek wzrosła o 14 filii bibliotecznych.
— 3 filie przy szpitalach (Pszczyna, Wodzisław, Zawiercie);
— 7 filii literatury społeczno-politycznej przy PiMBP Zawiercie, MBP Biel- sko-Biała, Dąbrowa G., Mysłowice, Rybnik, Tychy, Zabrze;
— 4 filie uniwersalne (w powiatach: rybnickim, tarnogórskim, tyskim i przy MBP w Rybniku). , . . , . . Na skutek zmian administracyjnych 5 placówek należących wcześniej do powiatów włączono do sieci bibliotek miejskich.:
MPB Łagisza, pow. będziński do MBP w Będzinie, GBP Straconka pow. bielski do MBP w Bielsku-Białej,
— • - d ° M B P * R l" " "1" ' ' GBP Urbanowice, pow. tyski - MBP w Tychach.
Sieć bibliotek uzupełniały 482 punkty biblioteczne.
Zmalała liczba czytelń z 214 na 194, gdyż pomieszczenia niektórych zajęto na magazyny dla stale wzrastających zbiorów.
W województwie katowickim, w roku 1973, na jedną placówkę biblioteczną w powiatach przypadało 4.378 mieszkańców, w Miastach 9.288 przy średniej krajowej 3.786. , . . , Wszystkie biblioteki, posiadają perspektywiczne plany rozwoju sieci do
1990, zatwierdzone w większości przez Urzędy Powiatowe i Miejskie.
II. Sytuacja lokalowa bibliotek
W roku 1973 nastąpiła dalsza poprawa warunków lokalowych bibliotek.
Nowe budynki i pawilony otrzymały biblioteki w :
— Bielsku-Białej — budynek b*ki centralnej,
— Wodzisław SL — Jbadynek b-ki centralnej,
— Gliwicach Oś. Sikorniki — ,cz. pawilonu dla filii bibliot.
— Katowicach —cz. pawilonu dla filii bibliot.
Zmiany administracyjne w powiatach wpłynęły na poprawę warunków lo- kalowych bibliotek w tych wsiach, gdzie likwidowano gromadzkie rady narodowe.
Łącznie biblioteki zyskały 6.253 m2 dodatkowej powierzchni.
III. Budżet
W roku 1973 wykonanie budżetu było wyższe od przewidywanego :
— w wyniku przydzielenia bibliotekom 5 dodatkowych etatów oraz godzin do prowadzenia tworzonych oddziałów literatury społ.-polit. wydatki osobowe wzrosły łącznie o 153.000 zł, w tym § 11-128.000,— § 15-5.000,—
§ 41-28.000,—;
— wydatki rzeczowe wzrosły o 3.600.000,— zł z tego 1.800.000 z dotacji MKiSzt i 1.800.000 — Urzędu Wojewódzkiego. Na zakup książek przez- naczono 2.800.000 zł, na wyposażenie 800.000 zł.
Na koniec 1973 r. wykonanie budżetu ogółem wynosiło 70.715.400,—
Wydatki osobowe wynosiły 33.629.900,—
Wydatki rzeczowe wynosiły 37.088.500,— z tego 15.382.078 zł wydmo na za- kup książek.
IV. Kadra
Według stanu z dnia 31. XII. 1973 r. w bibliotekach publicznych woj. kato- wickiego zatrudniano ogółem 1.570 osób, w tym :
pracowników działu podst 1.189, w tym etat. 790 z tego 267 et. w pow.
pracowników administr. 42, w tym etat. 37 z tego 2 et. w pow.
pracowników obsługi 333. w tym etat. 48 z tego 9 et. w pow.
Ogółem województwo 1.570, w tym etat. 875 z tego 278 pi. w pow.
Pracownicy działalności podstawowej ogółem
pracowników
w tym dział podstaw.
w tym etat.
dział podst. ryczałtów ciz;ał podst.
WBP 22 17 16 1
Miasta 890 615 504 111
Powiaty 658 557 S70 287
ogółem 1.579 1.189 790 399
Stanowiska służbowe i kwalifikacje pracowników dział, podstawowej stanowisko służbo uje kwalifikacjo Kus-
tosz St.
B B Mł.
B Pont
B St.
majT. Mao. Wbib. W SbiW Sr.
bibl. Sr. Podst.
Miastii 11 ?,", '87 80 294 i 4 24 29 26 234 222 83 I'- • ial : i Kii 43 353 3 2 6 5 19 131 190 1 33
WBP ] _ 2 O - - 5 1 1 6 3 1
Wojem. 16 35 328 130 650 4 6 35 36 46 391 415 266
Wykształcenie wyższe i półwyższe posiada 9,8 »/o ogółu bibliotekarzy;
wykształcenie nieDełne średnie i podstawowe — 22,3%. _ W la'pch 1971-1973 odeszło z bibliotek 389 pracowników. Przyczyny ich
cdejścm związane są z otrzymaniem wyższej płacy (np. w bibliotekach szkół wyższych), a także uciążliwością pracy w bibliotekach publicznych
W r 1973 na 1 etat pracownika działalności podstawowej przypadałoj mieszkańców j czytelników
na 1 etat | na 1 etat
wypożyczeń na 1 etat Powiaty
Miasta
3.655 (3.885) 4.224 (4.346)
510 (552,9) 526 (556)
11.830 (12.877) 10.922 (10.843) 10.951 (11.810) Woiew. 1 3.797 (4.012) | 504 (544,9)
11.830 (12.877) 10.922 (10.843) 10.951 (11.810) (W nawiasach podano dane za rok 1972).
V Księgozbiór
Ka ko^ieTroku 1973 liczba woluminów w bibliotekach publicznych woj.
katowickiego wynosiła 5.489.460 t j . o 391.604 wol. więce] mz w r o k u 19, W skali województwa na zakup książek w ^ n o 15 m « 7 8 , £ o
więcej niż w 1972 r.), co pozwoliło na nabj ci. o^.io» w w 1972 r.) nowych książek.
Przeciętna cena 1 nowo zakupionej książki wynosiła -
1972 1 9 7 5
• , , 9fi R 7ł 31,1 zł
wmzas ach - 28 8 z }
P 0 W 1 R t a^h • ~ 2 ? 9 z ł 29,1 zł woiewccziwie — «
Struktura księgozbiorów w woj. katowickim na koniec roku 1973
Miasta ''otriatjj W ojpuj.
ogółem u)alu- mióu)
liter, piękna dla dor.
liter.
piękna dla mło- j
07.1CŻU 2,950,399
2,517,153
1,529,648)45,Oj 551,928 ; 19,0 1,228.325 [49,0 * 571,290 [22,0 5,189,460 | 2,561,388 46,6 j 1,123,218 20,8
liter, popul.- - nauk.
1,075,468 14,396
30,0 9»,.4 1,789,8». 3z,b
Czaso- pisma
1 1,355 ! 0,3 3,142 ! 0,5 14,990 ' 1,0 : : 7 " ' ~ "1079 nasHoił wzrost w zaopatrzeniu bibliotek w li- W porównaniu z rokiem 19/2 nastąpi w^^
teraturę popularno-naukową o 0,8%. ^
Rok Tnniv na 1(10 mirnk. 1 Zakup tomow na 100 m. Wvdano zł. na 100 m.
Rok Miastal Pow. Woj. .Kraj. j Miasta Pow. Woj. Kraj. Miasta Pow. Woj. Kra], 1972
1972 131,0 137.0
138,5 146,0
136 142
189 199
12,6 13,7
12,2 13,7
12.5 13.6
13,8 17,2
366.4 429.5
326,9j 350,9j 352,9 353,9 398,2 448,5
Na prenumeratę czasopism wydano;
miasta powiaty WBP wojew.
1.428.368 zł 964 981 zł 9.677 zł 2.403.026 zł
wzrost w stos. do 1912 wzrost o 320.204 zł wzrost o 219.688 zł mniej o 940 zł wzrpst o 538.952 zł
V. Czytelnicy
W roku 1973 w bibliotekach publicznych woj. katowickiego zarejestrowano ogółem 513.581 czytelników, co stanowi 13,2 °/o w stosunku do liczby miesz- kańców.
Treść Czytelnicy ogółem
w tym
ui punktach Liczba czytelników
do lat 14
Liczba czytelników
na 100 mieszk.
% wzrostu liczby czytelń.
Treść Czytelnicy
ogółem *do
ogółu
Liczba czytelników
do lat 14
Liczba czytelników
na 100 mieszk.
% wzrostu liczby czytelń.
tóiasta Powiatu
299,616 213,934
13186 17543
4,4 8,0
63,781 67,072
13,9 12,4
+ U - 1.9 Wojem. 513,581 30729 6,0 130.853 13,2 + 0,2 Procent czytelników do lat 14 w stosunku do liczby mieszkańców przedsta- wia się następująco:
1972 1973 Miasta 22,8 21,3 Powiaty 31,3 31,3 Wojew. 24,4 25,4
Vn. Udostępnienie zbiorów
W roku 1973 udostępniono 11.142.449 woluminów tj. o 33.413 wol. więcej niż w roku 1972.
Rok Wypożyczenia ogółem
w tym literatury
% wyp. lit.
pop.- nauk.
L. wyp.
na 100 m. L. wyp.
na 1 czyt.
Wypożyczenia ogółem
pop.- nauk. woj. kraj woj. kraj woj. kraj 1972 11,109,036 1,841,507 16,6 17,1 294,7 406,0 21,7 19,4 1973 11,142,440 1,857,910 16,6 17,5 288,0 $07,0 21,7 19,3 Wskaźnik wypożyczeń literatury popularno-naukowej i literatury pięknej dla dzieci w powiatach i miastach wojew. katowickiego — w porównaniu z rokiem 1972 kształtuje się następująco :
% wypożyczeń literatury popularno-naukowej
1972 197S Powiaty 13,9 13J9
Miasta 18,2 18,3
Wojew. -».
Liczba wypożyczeń na 1 książkę wynosi 2,0.
% wypożyczeń literatury pięknej dla dzieci
1972 1973 Ś7,9 38.0 26,4 26,7 30,ą i 30,3
jt
Działalność czytelń w t. 1978 w porównania » rokiem 1972 Woluminy
wydane uj czytelni
Woluminy udostępnio- ne uj czy- telni na 1 m.
Odwiedziny id czytelni na 1 miejsce
Czytelni- ków na 1 asiejsce
Miejsca w czytelni na 1 miesz.
1972 1973 1972 1973 1972 1973 1972 1973 1972 1973 Powiaty
Miasta
115,622 401,358
123,488 428,312
53 210
72 300
67 177
84 175
99 154
125 170
0,1 0,09
0,09 00,3 Woje u). 516,980 551,800 126 160 118 130 125 148 0,1 0,09
VIII. Działalność oświatowa bibliotek
W roku 1973 działalność oświatową bibliotek określały:
— przygotowania do obchodów XXX-lecia PRL;
— Rok Nauki Polskiej;
— współzawodnictwo bibliotek pod hasłem „Moja bibilioteka pomaga kształ- cącym się"; . :—
— Konkurs na najlepiej działający p u n k t biblioteczny w powiecie;
— finał 3-etapowego konkursu „Od Kopernika do lotów kosmicznych . W związku z wymienionymi wyżej zadaniami WBP opublikowała w po- radniku „Pomagamy sobie w pracy"
— cykl materiałów związanych z Rokiem Nauki Polskiej;
— blok materiałów związanych z XXX-leciem PRL;
— materiały stanowiące pomoc w pracach związanych z uczestnictwem we współzawodnictwie „Moja biblioteka pomaga kształcącym się . Biblioteki uczestniczyły w akcjach ogólnopolskich takich jak:
— Dni Oświaty, Książki i Prasy;
— Dni Książki Technicznej;
— Dni Książki Rolniczej
— Dekada Książki społeczno-politycznej
oraz_w akcjach czytelniczych organizowanych przez Polski Czerwony Krzyż
i Ligę Kobiet. # „ ,, ,
Na działalność odczytową oraz spotkania z wybitnymi ludźmi z budżetu WBP wydatkowano 76.385 zł.
WiMBP Opole
Analiza statystyczna
bibliotek publicznych irojemództiua opolskiego za rok 1973 L Sieć placówek bibliotecznych
W końcu 1973 roku na terenie województwa opolskiego działały 353 biblio- teki i ich filie.
W skład sieci wchodzą następujące placówki:
1 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 10 Powiatowych i Miejskich Bibliotek Publicznych
4 Powiatowe Biblioteki Publiczne 3 Miejskie Biblioteki Publiczne
(w miastach stanowiących powiaty) 7 Miejskich Bibliotek Publicznych
(w miastach nie będących powiatami) 14 Bibliotek Publicznych Miast i Gmin 78 Bibliotek Publicznych Gmin
236 filii bibliotecznych w tym :
.182 filie na wsiach 54 filie w miastach w tym :
4 filie dla dzieci
W woj. opolskim prowadzi działalność 859 nunktńw 734 na wsiach. Ponadto przy bibliotekach
Spośród 11 nowych füTs I l ^ f W P°W i e c i e ^ciborskim.
publicznych P l a c ö U Ä bibliotek Partyjnej. Filie biblioteczne u d o s S n i a ü f l T ? O ś r o d k ^ Propagandy
powstały w 5 miastach: B ^ ^ Z T ^ ^ ^ 0 - ^ ^ cach Opolskich. Pozostałe 6 filfi p o w ^ ^ w O p d ^ f S
nie (1 filia), w Krępnej pow. Krapkowice (1 fSaf w nfh l'- WJC ę d z i e r Z y"
W stosunku do roku 1972 liczba bibliotek ,• ,vt,
placówek i wynosi 353 Ciotek x l c h f l l n z w i ę k s z y ł a g i ę Q n
Funkcje bibliotek gminnych przypądły w udziale 78 dawnym biblior tekom gromadzkim lub ich filiom oraz 14 miejskim bibliotekom publicznym miast nie będącymi powiatami.
W woj. opolskim na 1 placówkę biblioteczną przypada 3.067 mieszkańców (w r. 1972 na jedną placówkę biblioteczną przypadało 3.131 mieszkańców).
Potrzeby w zakresie powiększania sieci bibliotek są nadal duże.
Na terenie województwa daje się odczuć brak 19 bibliotek.
U. Sytuacja lokalowa bibliotek
W 1973 roku nie wybudowano żadnego nowego gmachu bibliotecznego. Nato- miast można było zauważyć wyraźną tendencję do zmiany lokali biblio- tecznych wszędzie tam, gdzie istniała możliwość choćby częściowej poprawy stanu lokalowego placówek. 44 bibliotekom wymieniono lokale na większe, w 9 bibliotekach z różnych przyczyn nastąpiła zmiana dotychczasowych na gorsze.
W roku 1973 przeprowadzono 30 remontów w placówkach bibliotecznych.
Nadal jednak wiele bibliotek mieści się w lokalach nieodpowiednich, wil- gotnych, zagrzybionych, ciasnych.
III. Kadry
W końcu 1973 roku w bibliotekach publicznych woj. opolskiego zatrudnio- nych było 546 pracowników działalności podstawowej. Z tej liczby 339 pra- cowników pracowało na etatach, 207 w niepełnym wymiarze godzin Kwalifikacje pracowników zatrudnionych w bibliotekach pub icznych Opol- szczyzny są niskie. Zaledwie 22 bibliotekarzy ma wykształcenie wyzsze, w tym połowa bibliotekarskie. 28 bibliotekarzy ma ukończone Studium Bi- bliotekarskie, 303 wykształcenie średnie, w tym 137 osób średnie bibliote- karskie, 193 pracowników posiada wykształcenie podstawowe.
Najwięcej pracowników z wykształceniem podstawowym pracuje w biblio- tekach wiejskich (155 osób).
Zmiany kadrowe w bibliotekach publicznych naszego województwa są bar- dzo częste. W ciągu ostatnich 3 lat zanotowano aż 289 zmian kadrowych.
W roku 1973 realizowano postanowienia wojewódzkiej komisji weryfikacyj- nej w sprawie wymiany kadry niewykwalifikowanej. Zwolniono 25 pra- cowników nie posiadających wymaganych kwalifikacji tych którzy n.e podjęli zgodnie ze zobowiązaniami nauki i którzy zaniedbywali swoje obo- wiązki zawodowe. . , , . . .
Po zmianach administracyjnych w województwie opolskim i po nało- żeniu na biblioteki gminne nowych, odpowiedzialnych funkcji, przed kaorą kierowniczą bibliotek gminnych stanęły bardzo trudne zadama Kadra ta nie jest całkowicie przygotowana do spełniania wszystkich zadań.
W latach 1974 - 1975 planuje się rozwiązać trudny problem kierowniczej kadry bibliotek gminnych poprzez: dalszą systematyczną weryfikację, wer- bowanie na stanowiska kierowników bibliotek gminnych absolwentów za- ocznego i stacjonarnego Wydziału Bibliotekarskiego PSKOiB w Opo u, oraz nadawanie statutów tylko tym bibliotekom gminnym, w których funk- cję kierownika pełni pracownik z wykształceniem średnim ogólnym i zo-
bowiązujący się zdobyć w ciągu 3 najbliższych lat wykształcenie średnie zawodowe.
IV. Księgozbiory
Ogólna liczba zbiorów w bibliotekach publicznych woj. opolskiego w roku sprawozdawczym wynosiła 2.636.218 woluminów. W porównaniu z rokiem ubiegłym księgozbiory bibliotek publicznych powiększyły się o 178.534 wol.
Realizując założony plan zakupu księgozbiorów w wysokości 192.000 wol.
zakupiono w 1973 roku ogółem 230.277 wol., w tym dla bibliotek szczebla powiatowego 51.140 wol., dla pozostałych bibliotek terenowych 155.037 wol.
W porównaniu z rokiem ubiegłym do bibliotek zakupiono o 64.020 wol. wię- cej, a więc znacznemu polepszeniu uległa sytuacja w zakresie zakupu no- wości wydawniczych.
Jak wynika ż zestawienia, w porównaniu z rokiem ubiegłym w bibliotekach woj. opolskiego nastąpił znaczny wzrost wskaźnika zakupu z 2,5 w roku 1972 na 3,3 w roku 1973.
Najwyższy wskaźnik zakupu osiągnęły takie biblioteki, jak : PiMBP w Klucz- borku (9,1), PiMBP w Niemodlinie(8,8), PiMBP w Grodkowie (8,7), PBP w Raciborzu (8,3) i Opole m. (8,1), natomiast najniższe PiMBP w Strzelcach Opolskich (0,3), PiMBP w Koźlu (0,4), PiMBP w Prudniku (1,8).
Zaopatrzenie mieszkańców w książkę przedstawia się następująco:
Rok Tomy
miesz na 100
kańców 2akopiono tani*
na 100 mieszk. Wydano zł na 100 mieszkańców Rok
miasta wieś woj. kraj. woj. kraj. miasta Wieś woj. kraj.
1972 252 212 229 189 15,5 13,8 606 327 448 352,9 1973 260 230 243 199 21,3 17,2 735 527 620 448,5 Najwięcej tomów na 100 mieszkańców zakupiono w powiatach: niemodliń- skim (28,8), grodkowskim (28,7), raciborskim (28,3) i Opolu m. (261) nato- miast najmniej w powiatach: głubczyckim (16,1), krapkowickim (172)', Brze-
gu m. (12,8). "
Finansową sytuację bibliotek w zakresie funduszy na zakup książek poprawiły otrzymane z MKiSz i Urzędu Wojewódzkiego w Opolu dodatkowe kredyty w wysokości 3.500.000 zł.
Wyjątkowo duży dopływ nowości wydawniczych do bibliotek sopwodował w roku sprawozdawczym znaczny wzrost księgozbiorów bibliotek Najwyż- sze wskaźniki książek na 100 mieszkańców osiągnęły takie powiaty jak:
brzeski (341), niemodliński (320), grodkowski (281) i Nysa m (380) Najniż- sze wskaźniki obserwuje się w powiatach : opolskim (178), strzeleckim (199) i kluczborskim (211).
V. Czytelnicy
W roku 1973 z bibliotek naszej sieci korzystało ogółem 262.857 czy«&tiK6#
co stanowi 24,3% w stosunku do liczby mieszkańców (w 1972 roku 22,8 °/o).
Z usług bibliotek wiejskich korzystało 134.558 czytelników, co stanowi 22,49/o -w stosunku do liczby mieszkańców (w 1972 roku 20,7 •/«), natomiast z biblio- tek miejskich korzystało 128.299 czytelników, co stanowi 26,6®/« (w 1972 Toku 25,7 °/o).
Dane o czytelnikach przedstawia niżej zamieszczona tabela:
Czytelnicy
ogółem W tym do lat 14
Liczb! czrtelti- ' (i* ii 111
•łttzMito
k czitititki*
ii lit 14 i itit. li ii,
tzftililM«
%
czftiliiU*
1972 244.882 78.648 22,9 32,1 1,3
1973 262.857 82.653 24,3 31,4 1.4
W porównaniu z rokiem 1972 nastąp« znaczny wzrost czyte ników i wyraża się on liczbą 17.975. 7 powiatów i 3 miasta wydzielone przekraczają średmą
"wojewódzką czytelnictwa, tj. powiat brzeski,
oleski, prudnicki, nyski, raciborski oraz m. Brzeg, Nysa i RaciWrz. Najwyz- szy wskaźnik liczby czytelników na 100 mieszkańców p o s ^ ^wmty -
"brzeski (28,5). grodkowski (28,1), nyski (27,3) oraz Brzeg m. (44 9X natomiast najniższy powiaty: głubczycki (15,9), krapkowicki (18,7) i opolski (19,9).
VI. Udostępnianie zbiorów
W 1973 roku czytelnicy bibliotek publicznych ^ ^
łącznie 4.235.521 woluminów, w tym na wsi o g 6 ł e m
W porównaniu z r o k i e m ubiegłym wyopżyczenia zwiększyły się ogółem
Rok Wypoży- czalnia ogółem
W tum lite- ratury pop.
naukowej
% wypoży- czeń lit.
pop. naukow.
Wypoży- czono wol.
na 100 mie- szkańców
Liczbi pożyć!
1 cz ni
a wy- eń na jtel- Rok Wypoży- ta
czalnia ogółem
W tum lite- ratury pop.
naukowej
woj. kraj woj. kraj woj. kraj 1972 4.181.534 688.591 16,6. 17,2 390,4 406,0 17,1 19,4 1973 4.235.521 787.183 17,4 17,5 391,2 407 16,1 danpch brak
Dynamiczny wzrost czytelnictwa w ^ u
za sobą spadek, liczby wypożyczeń na 1 cwteltuKa. . Struktura wypożyczeń w tótóiotekach
- literatur* P ^ ^ ^ ^ Z (w toku 1972 16,5«/.).
Oceniając czytelnictwo w w o j . opolskim należy stwierdzić, że bez w z e l e - d u na specyfikę środowiska, najliczniejszą grupę czytelników stanowi m ł o - dziez. ucząca^ się, następnie w środowisku wiejskim-chłoporobotnicy n a t o - miast w środowisku miejskim - pracownicy umysłowi
W środowiskach miejskich i robotniczych największą poczytnością cieszy S t m a ł e . U r a ' W y k 0 r^s t a n i e ^teratury p o p u l a r n o - n a u k o w e j
VII. Działalność oświatowa bibliotek
W 1973 roku w bibliotekach publicznych naszego w o j e w ó d z t w a odbyły -ie
następujące imprezy kulturalno-oświatowe : y y
spotkania autorskie — 248
. p o t k a m y Oficerami L W P , kombatantami, działaczami społecznymi, p a r t y j -
odczyty i prelekcje — 433 wystawy i wystawki — 2.902 wieczory literackie — 128 konkursy i quizy — 310 pogadanki — 31
projekcje filmów oświatowych — 34 dyskusje o książce — 285
inne dyskusje (o spektaklach T V ) — 77 montaże słowno-muzyczne — 49
~
Rocznice: ' 500-rocznica urodzin Mikołaja Kopernika
100-rocznica powstania Polskiej Akademii Umiejętności 2 0 rocznica powstania Komisji Edukacji Narodowej
Konkursy 1 C a P°W S t a n i a L u d°W e g° Polskiego
ogólnopolskie: ^ ^ ^ ^ ^ .
V ' f k 0 ł a j K O p e r n i k - c z ł o w- k i uczony"
l o k a l n e . H ls t o „ i a mojego regionu nie jest mi obca" ( P i M B P Prudnik)
s s ? - s p k i ™ o w a d z o n ą f o r m ę
S ™ 1 j s ä t - p o m o c ą w z d o b y w a n i u ^ Konkurs na recenzję książki pisarza opolskiego (Opole m )
Akcje czytelnicze: Dni Oświaty Książki i Prasy Spotkania autorskie ^ O g S e m ^ r f k u
Ä Ä s s s ; -
K a wsi odbyło się
i największe zainteresowanie zanotowane na spotkaniach zorganizowanych w Dniach Książki „Człowiek — Świat — Polityka".
Odczyty: W październiku 1973 roku WiMBP w Opolu zawarła porozumie- nie z Instytutem Śląskim w Opolu, na mocy którego pracownicy naukowi Instytutu mieli wygłosić serię prelekcji w 37 stałych punktach odczytowych,
«sytuowanych w bibliotekach różnych szczebli na terenie województwa.
Ogółem odbyło się 56 prelekcji, a ich tematyka była urozmaicona. • Akcja prelekcji pracowników Instytutu Śląskiego będzie kontynuowana w roku 1974.
Władysława Furtak
MBP Racibórz
Zarys dzieióu; bibliotek polskich na Ziemi Raciborskiej
(od Wiosny Ludów do II wojny światowej)
W naszej historii książka p r z e c h o d z i ł ^
służyła myślicielom i twórcom, tworzyła drogę postępowi oraz
i patriotycznemu działaniu. wszystkim Szczególną rolę odegrała książka na Śląsku, służąc p
krzewieniu polskości ^ ^ p o w s t a w a ć
Już w Okresie Wiosny Ludów ^ f ^ e n n i k u Górnośląskim" wycho- pierwsze polskie b i b h o e k i ludow^P zy 0 § w i a t o w y c h, j a k : Józef dzącym w "Bytomiu J ^ K % i n Działacze ci założyli To- Xiompa, Ks. J. Szafranek, Em^uel k t ó r e m. in. za-
warzystwo Pracujących dla Oświaty ^u u u u
jęło się zakładaniem bibliotek i czytelń ludowych m i e s z k a n i u
! , • u KiW ntpk została załozona w mieszkaniu Jedna z pierwszych polskich ™ ^ w C y p r z a n o w ł e w po- Emanuela Smółki w Bytomiu.1 E. Smołka urodzi ę ^ n ale ża ł wiecie raciborskim S t u d i ó w * w e s i ą z przedstawicie- do Towarzystwa L i e r a c k o ^owiańskiego, ^ f u n k c j ą n a u c z y ci e l a
anii inteligencji P ^ ^ ^ ^ L o n a w mieszkaniu E. Smółki w r. 1849 ludowego w Bytomiu.1 Biblioteka zwo zebranych książek posiadała 400 tom6w i kilka y uł6w c j s o p i s m , ^
pochodziła z darów oraz ze ^adek czło miastac.h
Potem d z i P i e r w s z ą polską
* Powiecie raciborskim.
W latach późniejszych duży wpływ na rozwój akcji czytelniczej na Górnym Śląsku mają towarzystwa oświatowe działające w Poznaniu Wśród nich warto wymienić Towarzystwo Oświaty Ludowej (1872), które prowadzi- ło akcję oświatową w całyitt zaborze pruskim i po 6 latach działalności zosta- ło przez władze pruskie rozwiązane. W dwa lata później, bo w r. 1880 pow- stało w Poznaniu Towarzystwb Czytelń Ludowych, którego głównym celem było przecmdmłame germanizacji poprzez zakładanie bibliotek polskich,
odegrało doniosłą rolę w walce zaboru pruskiego o polskość.
W powiecie raciborskim w ł a ś c i w y r o z w ó j działalności o ś w i a t o w e j n a -
^ °Z eT ,W R a c i b o r z u' w r- ^SS, Towarzystwa Polsko-Górnośląs- kiego, a także polskiego czasopisma n o s z ą c e g o nazwę „Nowiny R a c i b o r s k i e "
które wychodziło ponad 32 lata (1889-1921) i o d e g r a l o doniosłą r ^ ^ S U wiemu polskości na Ziemi R a c i b o r s k i e j . *
k k a S ( r o d e t T w * d r J ó z e f a R o s t k a' Pierwszego polskiego- lekarza (rodem z Wojnowic), założono w Raciborzu pierwszą polska księ- garnię. Towarzystwo Polsko-Górnośląskie uruchomiło t a S bibhoteke dL r c l Z y T \m h U°t e k a t a l k Z y ł a n a P "e ł o m i e * 18 8 /8f Atomów
f913-368™tomZ6w K ^ f ^ ' 1 8 9 7 b i b l i°t e k a P - - d a ł a 338, a w r także l i c z r ^ d a r y S 1 ą ze składek członkowskich; o t r z y m y w a n o
n L w e S2 ° a S f j 7 C h °f i a r 0 d a W C Ó W * * * * uczestnik powstania stycz- niowego - Marcin Kopiec, pochodzący ze Starej Wsi pod Raciborzem
w WarsM^ie° ^ ^ e ^ m i e s z k ^ ^0 4 6^ ! r a c* k °r s kiei wiele książek zebra^chi w ^ « a w i e , gdzxe mieszkał na stałe w latach 80-tych XIX stulecia.
ktńrvph 2 3 b lf t E k ą r a C i b 0 r s k £» biblioteki-czytelnie p o w s t a j ą też w n i e - których miejscowościach powiatu. Duża r o lP ™ inh J ą,i e z w m e
m wspomniane Towarzystwo C . y S S S Z t c f t
u . S S ^ ^ S t Ł T S S S T S ^ T T ,
akcji ukaz,. si, ^ T L S T S Ä « ^ ^ ' « ^ * - ^ * Wrocławiu." »Kazanjch, wydany prze, Landgericht we-
d i ^ S S t ' S S t Ä S
W spisach tyd, «wzgfc.dnta» p ^ d , w „ „ * t o m„ .t o r, , ^ ^ „ ^
14 »ÄlääÄä
rycznej, poezję polską, pieśni patriotyczne itp.
Interwencja władz niemieckich przyczyniła się do
księgozbiorów, pozbawiając biblioteki najcenniejszych, a zarazem najpoczyt niej szych poz^ji. W tej sytuacji liczba czytelników ^ l T n S i
również sami bibliotekarze rezygnowali z dotychczasowych • W 1908 r. Zarząd Główny TCL zwołał w Katowicach zebrame w s z ^ h
delegatów powiatowych. Na zebraniu uchwalono u * ^ ^ Portowych TCL, które miały zająć się sprawą ^ ^ Z Z Z y s L sie sytuacja finansowa TCL była bardzo trudna, o ^ Za^ąd Gfówny TO^
do delegatów w powiatach ulotkę z pro bą o ^norazowe ^ ^
datki pieniężne, niezbędne do wpłaciło nie pozostał bez echa. 40 osób spośród członków TCL w
jednorazowe składki w wysokości 67,5 mk. _ . . P 7,n n kAW
Dnia 20. XII. 1908 roku odbyło się w
TCL na którym wybrano Komitet Powiatowy w skład którego wes«
TCL, na którym wybrano P a s s i nger z Wojnowic, Bonawentura Cyryl Ratajski jako prezes oraz Jan Passmger j Raciborza,
Siara z Zerdzin, Józef Siwoń z członkowie.
Wincenty Gatzka z Markowie i A l 0 f ^ ^ ^ r u c h Cioteczny Mimo powołania k o m i t e t ó w * ^ » ^ S Ä « Śląsku ustawę wy-
Ä ^ ^ - s r r o l n i c y p 0 1 8 c y " "
szeni byli ukrywać nastąpiła w , Pewna poprawa s y t u a c j i TCL W P b ł b U o t e c z n y c h ) a także wy- 1912, kiedy podzielonopowiat ^ ć J ^ | o m a n s t f Z o d a, a bibliotekarzem brano nowy Zarząd. Prezesem TCŁ zosia ^ Q k r ę g u s t a n ą ł Bonawentura powiatowym Stanisław Zagała. Ha a ^ ^ barkowie, III - Teodor Siara chałupnik z żerdzin, II - Ka _ m a y _ J ó z e f gegat, Miłota z Bińkowic, IV - Józef GrzyWK z
także z Lubomi. .r p f f ń w o r z y stąpiono do wymiany ksią- W niedługim czasie po utworze.""^S^nte^dczytów i wykładów. Aby żek przestarzałych, a także do organ _ T C L zakupiono aparat do odcztyty były ciekawsze, ze składek cz*o
wyświetlania obrazów. _ polską, prezes Roman Strzoda W celu zaopatrzenia bibliotek w V ę ^ ^ n a d s y ł a n i e 1-2 egz.
wystosował do licznych redakcji p r o « ^ z a c z ę ł y n a piyw a ć czasopisma czasopism do bibliotek raciborsKicn. j £r a k ó w > P o Znań, Inowrocław, Ka- polskie z różnych miast jak : Warsz , Westfalii. Ogółem otrzy- towice, Cieszyn, Bytom, O p o * ^ ^ / ^ s k i m .
mywano 38/tytułów msopsm ^ r 0 z W i n i, t a pomyślnie, świadczy . O tym, że a*cja ^ ^ ^ o z d a n i e Komitetu Powiatowego TCL zachowane do^naszyęh powiecie raciborskim na przełom«
w Raciborza £ W ^ J ^ ^ J J ^ które posiadały 1.700 książek; Ko- 1012/13 r.• ~ ^ W ^ j t i S l L w cTągu 8 0 1 6 t o m ó w roku wypożyczono 3.016 tomów. "
^ f . Ä Ä W - 1 - ' ' • 1»
W sprawozdaniu tym wymieniono także nazwiska 17 bibliotekarzy oraz po- dano informację o otwarciu w dtiiu 1. V. 1913 r. 2 ćzytelń publicznych : jednej w Raciborzu, drugiej w Lubomii.
Działalność Komitetu TCL W Raciborzu trwała aż do 1914 r. Od roku wybuchu I-szej wojny światowej zamarł całkowicie polski ruch czytelniczy i oświatowy. Pewne jego ożywienie nastąpiło dopiero z chwilą rozpoczęcia prac plebiscytowych. 18.111. 192Ö r. zwołano zebranie Komitetu TCL na którym postanowiono reaktywować działalność polskich bibliotek i zająć sie organizowaniem nowych.
°k r®Ś i e P Ö l S k i e m U t ü t h o w i czytelniczemu wydatnej pomocy udzieliło Towarżystwb Oświaty te. Sw. Jacka; w powiecie raciborski*
L T S r n r " 0 , ? ^ ? t a k i c h,k Ó ł kwiatowych, do których łącznie na-
^ L ,P r 0 W,a a Z i ł y ż 6 b t a n i a' n a k t ó r y C h wygłaszano po- i , ! ' a k t U a l"e' h i s t 0 r y c z n e a t a k ż e ^poznawano słuchaczy J l ^ JSienkiewicza, Mickiewicza i innych pisarzy polskich oraz orga-
nizowano kursy języka polskiego i historii."
il i ?a d k u 0 1 P0^stania śląskiego i podziale Śląska, szalejący terror
« y ^ Z T ' t a k? t 0 Z W Ó j b i b l i 0 t 6 k- Wielu bibliotekarzy
fiskowSr ą C e 7 b i b H 0 t e C Z n e Z 0 S t a l y r°zproszone lub skon- W rofeü 1922 odbył się II SSjmik OśWtółóWy TÖL w Bytomiu na którymi wezwano działaczy do reaktywowania działalności M H ^ E ^ ™ ^
P 0 P a r f * a k c* nbwout^Lny w S o l u
Oddział Związku Polaków w Niemczech. y
z S lf k .z a c^ opływać liczne dary książkom Onlli n f U Z e f s ł u g i m a Warszawskie Towarzystwo Ä l ™t m ä 1™3 n a d P o l a k a M Zamieszkałymi 2 a Granica Prócz S o
S Ä f S S S Ä t Ä jak : Związek CÄrotty Spraw Zagranicznych w Warszawl K a t o w i c a c h- a tak- Ministerstwo
W r. 1Ö27 centralna biblioteka W Raciborzu liczyła 496 książek » Akcją tworzenia bibliotek na wsi zajęło się m.Mn Polsko Ka Ml w . -i*
s : s z k o l n e - k t ó r e p i a n o w a ł° ^ 5 2 :
* 1 9 3 0 f ^ 0 tiWiótekę polską w mieszkania Arki Bożka w Markowi
cach, a w 3 lata później "u Leona Czogały W feudziskaSS W
ksiąz^kCTkfch1 wr't Z 0 r g a f l i 2 G W a n G W r a c i b 0 r 6 k i^ »Strzesze" wystaw,
^efan StrzepaniakNa wydzielono dzieła H S e n L e i £ a i^ 1 1 3 5 d B h M w- °S°b n° kultem wśród raciborskichTy eLków Na o w S i ę S ż c z 6®ó l nrm
J a n Wy^ęda. Otwarcie wystawy przerodziło się w ciekną natrio- tyczną uroczystość, wygłoszono pogadankę o roli książki w J Ä E L 8 5 I 1<
Tecytowano wiersze, śląskie piosenki śpiewał chór „Harmonia". Wygłoszono również prelekcję na temat historii Śląska. W czasie trwania wystawy zor- ganizowano spotkanie młodzieży polskiej, w którym wzięło udział 60 osób.
Na spotkaniu prof. Liszka z Rybnika wygłosił prelekcję o twórczości H. Sienkiewicza, a Stefan Różycki (organizator spotkania) i Arka Bożek zachęcali młodzież do czytania polskich książek.14
Na przełomie 1.1933/34 powstało w raciborskiem kilka nowych bibliotek, a w Komitecie Niesienia Pomocy Kulturalnej w Katówicach rzucono hasło odbudowania biblioteki raciborskiej. W powiecie założono biblioteki:
"W Gamowie (u Komorka), w Żerdzianach (u Siöry), w Jawłowie (u Zubera), 'W Brzeźnicy (u Olbricha), w Grzegorzowicaćh (u Wyciska), W Stódołach
<u Starca), w Nędzy (u Damca), w Ciechowieach (u Halfftra). Każda 2 tych
"bibliotek miała około 50 książek, a w niektórych były też czasopisma rolni- cze.15 Za 1 wypożyczenie książki pobierano opłatę — 5 fenigów, a bezro- botnym wypożyczano bezpłatnie.
Biblioteka raciborska pełniła rolę biblioteki centralnej nie tylko dla powia- tu raciborskiego, ale także i powiatów sąsiedzkich. Księgozbiór jej syste- matycznie wzrastał; i tak w r. 1927 biblioteka raciborska posiadała zaledwie 496 tomów, w r. 1936 — 1100 tomów, a w dwa lata później już 2.500 tomów.
W pierwszych czterech miesiącach 1934 r. wydatkowano na jej potrzeby kwotę 475 zł 81 gr. Zasłużeni bibliotekarze tej placówki to m. in.: Ignacy Pojcik ze Starej Wsi (ojciec znanej działaczki, a zarazem poetki raciborskiej Teresy Odrzańskiej), Gregotczykówna — kierowniczka przedszkola, która przez kilka lat zajmowała się biblioteką. Później funkcję bibliotekarki objęła Elżbieta Lewicz. Prócz biblioteki w „Strzesze", druga biblioteka polska znajdowała się w gmachu „Rolnika" w Raciborzu.16
Interesującym dokumentem, świadczącym o zawartości raciborskiej biblioteki znajdującej się w „Strzesze", jest wykaz książek, jaki w kwietniu
1934 r. policja opolska przesłała do nadprezydium. Książki w tym wykazie podzielono na 7 działów (każdy z działów oznaczono literami alfabetu):
powieści historyczne, powieści - romanse i nowele, powieści religijne, książ- ki naukowe, książki o różnej treści. Wykaz zawierał 361 pozycji.
Autorami objętych wykazem książek byli pisarze polscy — W. Orkan, J. I. Kraszewski, Przyborowski, J. Korzeniowski, Wyselewski, Jeske-Choiń3ki M. Rodziewiczówna, E. Orzeszkowa, Żeromski, K. Miarka, H. Sienkiewicz, L. Gomulicki, K. Makuszyński, Żuławski, G. Zapolska, Z. Nałkowska, W. Reymont i in. oraz pisarze obcy — London, Cooper, Gorki, Daudet, Dickens, Wilde, Ibanez, Defoe, Scott, Tagore, France, Balzac itp.
Książki te posiadały własną pieczątkę z następującym napisem: Związek Polaków w Niemczech — Biblioteka powiatu raciborskiego.
W tym samym roku policja opolska donosiła, że urzędnik banku Ed- ward Kapuścik przywiózł z Rybnika do Racibórz» 724 książki. Do raportu dołączony był wykaz książek. Książki te miały zasilić bibliotekę w Raci- borzu, Bytomiu i Strzelcach Opolskich.
cif
( W listopadzie 1934 r. w raciborskiej „Strzesze" zorganizowano 3 tygod- niowy kurs dla referentów polskiego uniwerytetu ludowego, w którym wzięli również udział bibliotekarze pow. raciborskiego: Leon Czogała z Budzisk, Franciszek Olbrych z Brzeźnicy, Józef Wycisk z Grzegorzowie 1 iri. Na kursie cykl wykładów poświęcono m. in. zagadnieniu prowadzenia bibliotek.
W r. 1935 Koło Opieki nad Akademikami za Granicą przy „Swiatopolu", przsyłało dla Akademickiego Koła w Raciborzu biblioteczkę zawierającą cenne materiały i książki potrzebne do opracowania referatów okolicznoś- ciowych. W tym samym roku biblioteki i świetlice powiatu raciborskiego odwiedzili ^przedstawiciele województwa śląskiego, którzy analizowali sprawy czytelnictwa.
i
Zachowało się sprawozdanie raciborskiej biblioteki z okresu od 1.V.193«
- I.V. 1937, z którego wynika, że biblioteka ta posiadała: 2.211 tomów;
otwarta była we wtorki i piątki; wypożyczono 2112 książek, z tego 185»
tomy wypożyczono czytelnikom dorosłym, 167 młodzieży. Książek popularno- naukowych wypożyczono gółem 92 tomy. Najpoczytniejszymi książkami
m ' K r a s z e w s k i e g 0' R ey ™ n t a , Prusa, Dickensa, i Londona. Na 1 czytelnika przypadały aż 33 wypożyczenia.
Począwszy od r. 1936 przedstawiciele władz niemieckich rewidowali biblioteki raciborskie, szukając książek zakazanych. Równocześnie rozbudo- wywano biblioteki niemieckie, których już w r. 1938 było aż 50 (w powiecie prawie każda miejscowość posiadała bibliotekę niemiecką).
Zaczęto likwidować biblioteki polskie. Początkowo były to „napady
^ T T r T ^ T a k i e g° n a p a d U d 0 k 0 n a n° nP" w dniach 30/31. XII.
1938 r. w Gamowie, gdzie spalono poza wsią 60 polskich książek
9. VI. 1939 r. wyrzucono Polaków ze „Strzechy", w tym samym dniu napad-
B u d z i s k a C h' W y W 0 Ż^ ^rzęt i 50-tomową bibliotekę o czym donosiły „Nowiny Codzienne" z dnia 11. VI. 39 r.
R7 PJ v w Se,d n iV6' V I H t 6 g 0 Ż r°k U M i n i s t e r s t w° Spraw Wewnętrznych kfch bihTfotl rT ta Zr 'y C h m i a S t 0 W e g° z a m k n i^c i a 1 zabezpieczenia wszyst- kich bibliotek polskich. We wrześniu sporządzono wykaz tych bibliotek oo-
wiatu raciborskiego, które uległy likwidacji Wykaz zawTerał ^ z w ^ m ejsco- wości będącej siedzibą biblioteki, nazwisko bibliotekarza, oraz S tomów.
s ä s
f i 5 B S e I 1 2 7 k S ł ą Ż 6 k' W M ~ ~ w ^
W przededniu wybuchu II wojny światowej dokonano licznych areszto- wań. W pierwszym rzędzie ofiarą ich padli działacze Związku Polaków w Niemczech działacze oświatowi; Wielu wywieziono dó obozów koncentra- cyjnych, z których nie powrócili jui nigiiy. . .
8tä§iiilll®§
Przepisy:
1. J. Wróblewski: Z dziejów bibliotek ludowych na Górnym Śląsku w XIX i początkach XX wieku. Przegl. Hist. Oświat. R. 10: 1967 nr 2 s. 261.
2. J. Ender : Obrońcy ludu śląskiego. W-wa 1956 s. 276.
3. Tamże s. 280.
4. J. Glensk : Nowiny raciborskie w 1. 1889-1904. Katowice 1970.
5. J. Gruszka: Polski Ośrodek Narodowy w Raciborzu (do r. 1918).
Wrocław 1970 s. 37.
6. Wielka Encyklopedia Powszechna. T. 9. W-wa 1966 s. 711.
7. K. Malczewski: Biblioteki-czytelnie polskie w dawnym powiecie ra- ciborskim. Studia Śląskie. T. 14. Opole 1969 s. 293.
8. K. Malczewski w swym artykule podaje wykaz osób, które zostały człon- kami TCL, wymieniając ich nazwiska, zawód, miejsce zamieszkania i wysokość składki członkowskiej.
9. K. Malczewski... op. cit. s. 306 10. Tamże s. 307
11. Tamże s. 313
12. J. Ratajewski: Ruch czytelniczy i biblioteki polskie na Śląsku Opol- skim. 1922-1939. Opole 1970 s. 56.
13. K. Jońca, E. Klein, A. Konieczny : Zycie polskie w Raciborskiem w ok- resie międzywojennym. W: Szkice z dziejów Raciborza. Katowice 1967 s. 150
14. J. Ratajewski... op. cit. s. 56 15. K J.ońca... op. cit. s. 150 16. J. Ratajewski... op. cit. s. 26 17. Tamże s. 29
18. Tamże s. 32 19. Tamże s. 37
20. Nowiny Codzienne R. 1939 nr 2 21. K. Jońca... op. cit. s. 151
A. Kwiatkowska WiMBP Opole
Współpraca bibliotek miasta Opola uj zakresie gromadzenia materiałów bibliotecznych.
Zagadnieniami specjalizacji i współpracy bibliotek w zakresie groma- dzenia interesowano się w Polsce od lat kilkudziesięciu.
Współpraca bibliotek w zakresie gromadzenia zbiorów obejmuje szereg zagadnień związanych z pomnażaniem, uzupełnianiem i przechowywaniem materiałów bibliotecznych. Kooperacja i specjalizacja w tym zakresie ściśle łączy się z innymi formami współpracy bibliotecznej: z informacją
0 księgozbiorach, udostępnieniem, wypożyczaniem międzybibliotecznym 1 magazynowaniem. Problem współpracy w zakresie gromadzenia zbiorów nabrał szczególnego znaczenia w dobie obecnej, w związku z gwałtownie rozwijającą się produkcją wydawniczą. Każda biblioteka obowiązana jest , do prowadzenia racjonalnej i planowej polityki gromadzenia materiałów
bibliotecznych. Cel ten można osiągnąć w wyniku wspólnego działania wszystkich placówek bibliotecznych w środowisku ograniczonym teryto- rialnie. Pojedyncza biblioteka nie jest w stanie zgromadzić kompletu ma- teriałów niezbędnych do właściwego realizowania zapotrzebowania czytelni- czego na swoim terenie. Określenie profilu gromadzonych zbiorów staje się koniecznością. Planowym gromadzeniem powinny zostać objęte, poza zbio- rami tradycyjnymi czyli książkami i czasopismami, nowe formy i postacie materiałów bibliotecznych tj. mikrofilmy, fotokopie oraz materiały audio- wizualne. Współdziałanie bibliotek w zakresie uzupełniania zbiorów wymaca dokonania przez poszczególne placówki szczegółowej oceny posiadanych księgozbiorów i opracowania wspólnych wytycznych polityki gromadzenia Z tym zagadnieniem wiąże się ponadto wymiana druków zbędnych i duble- tów, specjalizacja w zakresie nabywania czasopism, głównie zagranicznych oraz mikrofilmowanie zbiorów. Opracowanie planu wspólnego działania poprzez zespół bibliotek kooperujących pozwoli właściwie wykorzysta- fundusze przeznaczone na uzupełnianie posiadanych zbiorów wyeliminuj- zbędne dublowanie i doprowadzi do bardziej racjonalnej i ekonomicznej polityki bibliotecznej w interesie czytelników danego regionu.
_ Warunkiem skutecznego funkcjonowania biblioteki w środowisku jest szybkie dostarczanie czytelnikowi poszukiwanych materiałów -z własnych zbiorów lub właściwe skierowanie go do innej placówki, która poszukiwane materiały posiada. W związku ze wzrostem zapotrzebowania na szybką i pełną informację biblioteczną na plan pierwszy wysuwa się sprawa two- rzenia lokalnych katalogów centralnych, jako głównego źródła informacji
