ANDRZEJ GORZELAK
DZIAŁANIE HERBICYDÓW W ZWALCZANIU CHWASTÓW NA PLANTACJI WIKLINOWEJ W PODGÓRZYNIE (SUDETY)
Z akład G leb o zn a w stw a In sty tu tu B a d a w czeg o L eśn ictw a K iero w n ik — prof. dr L. K ró lik o w sk i
Doświadczenia nad zwalczaniem chwastów w plantacji wiklinowej z wierzbą amerykańską (Salix americana Hort.) prowadzono w Gospo darstwie W iklinowym Podgórzyn, obręb Sobieszów, w latach 1961— 1962. Zasadniczym chwastem plantacji był perz w łaściw y (Agropyron
repens (L) P.B.), dalej kupkówka pospolita (Dactylis glomerata L.), w iech
lina gajowa (Poa nemoralis L.), wiechlina łąkowa (Poa pratensis L.). Z innych chwastów występowały: by lica pospolita (Artemisia vulgaris L.), ostrożeń polny (Cirsium arvense (L.) Scop.), krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) i inne.
Badana plantacja rośnie na madzie o różnym składzie mechanicznym, rzadko zalewanej w czasie powodzi letnich i zimowych. Na powierzchni zalega mada brunatna średnia pyłowa, przechodząca głębiej w piasek gli niasty. Odczyn tej gleby jest obojętny (na powierzchni pH w H20 wynosi 7,4, a pH w KC1 — 6,4, głębiej pH nieznacznie wzrasta). Zawartość węglanu wapnia w wierzchnich warstwach wynosi 0,030%, głębiej wzrasta do 0,060%.
W doświadczeniach użyto Sim azinu1 w dawkach 5, 7, 10 kg/ha, 66% A nty perzu — 15 i 30 kg/ha oraz tylko w drugim roku doświadczeń Omnidel spezial w dawkach 10 i 15 kg/ha.
W celu stwierdzenia działania preparatów w ykonywano po 1, 3 i 5 miesiącach od momentu zastosowania herbicydów obserwacje, analizy biologiczne i chemiczne pobranych próbek gleb oraz pomiary wysokości wikliny. Na zakończenie okresu wegetacyjnego ważono kłącze perzu i plon wikliny. Doświadczenia wykonano w 4 powtórzeniach na poletkach o wielkości 25 m2 (5X5).
i A n ty p erz 66% — sól so d o w a k w a su trój ch lo ro o cto w eg o o 66%> za w a rto ści CCIaCOONa. O m n id el sp ezia l — sól sod ow a kwa.su 2,2 d w u ch lo ro p ro p io n o w eg o C H3CI CCl2COONa + 2K20 . S im a zin G eig y — 2 -c h lo r o -4 ,6 -e ty la m in o -s-tr a z in .
H erbicydy w zw alczaniu chw astów w w ik lin ie 335
Ocenę biologiczną gleby prowadzono testem sosny w doświadczeniach wazonowych wg metodyki opracowanej w zakładzie Gleboznawstwa [2]. Sosna wysiana na glebie pobranej z poletek doświadczalnych po 1 m ie siącu od zastosowania herbicydów ulegała porażeniu. Na glebie pobranej po 3 i 5 miesiącach nie stwierdzono już toksycznego działania Simazinu na siew ki sosny, a nawet obserwowano stym ulujący w pływ Antyperzu i Omnidelu spez.
Analizy chemiczne dla ustalenia pozostałego w glebie Antyperzu 66% i Omnidelu spez. (wg m etodyki opracowanej w Zakładzie Gleboznawstwa [1|) w ykonywano po 1 i 3 miesiącach od zastosowania tych herbicydów. Po upływ ie 1 miesiąca w glebie stwierdzono obecność Antyperzu 66% zastosowanego w dawce 30 kg/ha — 0,0014'% i Omnidelu spez. przy daw ce 15 kg/ha — 0,0035%. Po upływ ie 3 m iesięcy preparaty te znikły z gleby. W glebach traktowanych niższymi dawkami już po miesiącu nie znaleziono herbicydów.
Straty kłączy perzu na poletkach traktowanych herbicydami w po równaniu do powierzchni kontrolnej na zakończenie okresu w egetacyj nego przedstawiono na rys. 1. Perz wykopywano z poletek 1 m 2 z każ dego powtórzenia, a po w ym yciu i w ysuszeniu w temperaturze 105 °C
ważono. Zmniejszanie się masy kłączy na ogół postępowało rów nolegle ze zwiększaniem dawek preparatów. Podczas gdy w roku 1961 przy dawce Simazinu 10 kg/ha masa kłączy perzu zmniejszyła się o 49,12%, to w roku 1962 o 68,59%. Duże straty perzu stwierdzono na poletkach opryskiwanych Omnidelem spez., bo przy dawce 10 kg/ha — 57,85%, a przy 15 kg/ha — 75,14%. Po zastosowaniu tego preparatu na po wierzchniach pojawiły się rośliny dwuliścienne. Różnice w przebiegu
po-R ys. 1. S tra ty k łą czy p erzu w p ro cen cie; po-R ys. 2. P rzy ro st m a sy w ik lin y w p ro cen cie
336 A. Gorzelak
gcdy wyraźnie odbiły się na działaniu Antyperzu 66%: w roku 1961 ubytek kłączy perzu był nieznaczny i tylko przy dawce 30 kg/ha wyniósł 4,95%, a w roku 1962 na poletkach traktowanych Antyperzem przy obu dawkach masa kłączy perzu była o 50% mniejsza niż na kontrolnych.
Przyrost masy wikliny przedstawiono na rys. 2. Najlepsze wyniki otrzymano w roku 1961 przy zastosowaniu 10 kg/ha Simazinu (190,62%), a w roku 1962 tylko 143,66%. W drugim roku doświadczeń najwyższą masę w ikliny uzyskano na poletkach traktowanych Omnidelem spez. w ilości 15 kg/ha, bo o 74% więcej niż na powierzchni kontrolnej. Za stosowanie Antyperzu w roku 1961 nie w płynęło na przyrost m asy w i kliny, a w roku 1962 przy dawce 30 kg/ha było jej tylko o 20% więcej w porównaniu z powierzchnią kontrolną.
W roku 1962 już na skalę gospodarczą zastosowano Simazin na plan tacji wiklinowej w Podgórzynie. Na zakończenie okresu w egetacyjnego zważono plon w ikliny uzyskany z powierzchni 1,67 ha po wiosennym opryskiwaniu Simazinem w dawce 9,60 kg/ha. Jeżeli masę w ikliny otrzy maną na tej powierzchni w roku 1961 przyjąć za 100%, to w roku 1962 osiągnięto plon o 58,96% wyższy.
Po 2— 3 miesiącach od zastosowania Antyperzu i Omnidelu spez. na polu nie było już chwastów z rodziny Graminae, a zaczęły się pojawiać chwasty dwuliścienne. Po upływie 4— 5 m iesięcy na tych poletkach w y stępow ały już pojedynczo i grupowo trawy perzu, których ilość po większała się szczególnie na powierzchniach opryskiwanych Antyperzem. Simazin działał na ograniczenie wzrostu perzu do końca okresu w e getacyjnego i jeszcze w roku następnym (straty kłączy perzu na poletkach z roku 1961 w drugim roku doświadczeń wynoszą 40,27%).
W szystkie preparaty ograniczyły wzrost chwastów na powierzchniach doświadczalnych i w płynęły stym ulująco na wzrost w ikliny (rys. 2)
Doświadczenia będą prowadzone nadal.
L IT E R A T U R A
[1] B u t e n k o М., С i o k В.: P rób y ozn aczan ia „A n ty p erzu ” w g leb ie. R oczn. G lebozn., t. X , 1961, dodatek.
[2] K r ó l i k o w s k i L., G o r z e l a k A.: M etoda la b o ra to ry jn a ocen y b io lo giczn ej g leb y tra k to w a n ej h erb icy d a m i (w druku IOR).
Herbicydy w zwalczaniu chw astów w w ik lin ie 337 А . Г Ж Е Л Я К ДЕЙ С ТВИ Е ГЕРБИ Ц И ДО В В Б О Р Ь Б Е С С О РН Я К А М И Н А П Л А Н Т А Ц И И И В Ы В П О Д ГО РЖ И Н Е (СУДЕТЫ) О т д е л е н и е П о ч в о в е д е н и я И с с л е д о в а т е л ь с к о г о И н с т и т у т а Л е с о в о д с т в а Р е з ю м е Р апорт со д ер ж и т иссл едован и я над хи м и ч еск ой борьбой с пы реем на к о р зи ночн ы х п л ан тац и я х ам ериканской ивы (S a lix a m e r ic a n a Hort.). П ри м енение 6 6°/о ан ти -п ы р ея в д а в к а х 15 и 30 кг/гектар, S im a zin 5,7, 10 кг/гектар, а та к ж е O m n id e l s p e z ia l — 10 и 15 кг/гектар. По истечению одного м есяца от момента прим енения констатировано поя влен и е в почве ещ ё Omnidel*а и A n t y p e r z на опы тной пов ер хн ости с вы сш ими давками, а по т р ёх м еся ц ах и х у ж е не об н а р у ж ен о вообщ е. П од тв ер ж д ает это биологическая оценк а п р еп р ов ож ден н ая тестом сосны. У бы тки стеблей пы рея п редставлены на ри сун к е 1, а прирост корзи ночной массы на р и сун к е 2. A . G O R Z E L A K
A C T IO N OF H E R BIC ID E S IN W EED CONTROL ON A N O SIER C ULTU R E A T PO D G O R ZY N (SU D ETES)
I n s t i t u t e o f F o r e s t R e s e a r c h , D i v i s i o n o f S o i l S c i e n c e
S u m m a r y
The in fo rm a tio n com p rises in itia l resu lts of th e resea rch con cern in g th e ch e m ica l couch grass (A g r o p y r o n re p e n s ) con trol on an o sier p lan tation w ith the A m erica n W illo w (Salix a m e r ic a n a Hort.). T h ere h a v e b een applied w e e d -k illin g m ea n s as: “Anityperz 66%>” in dosis of 15 and 30 k g per ha, “S im a z in ” of 5,7 and 10 k g p er ha, and “O m n id el sp e c ia l’’ — 10 and 15 k g per ha.
A fte r one m on th sin ce th e a p p lica tio n of afo resa id m ean s, it has b een stated th at “O m n id el” and “A n ty p e r z ” occurred s till on th e e x p e r im e n ta l plots w ith h ig h er d oses iand a fte r the tim e of 3 m on th th e y e x is te d no m ore. T he b io lo g ica l ap p reciation of th e so il h as b een a ffe c te d by th e te s t o f p in e. T he lo sses of th e couch grass rh izom es are p resen ted by fig u r e 1 and the in crea se of the osier m ass by fig u re 2.
