Bezoek ook onze website:
www.swzonline. nl
Inhoudsopgave
Bezoek ook onze website:
www.swzonline. nl
12
Symposium scheepsbouwgeschiedenis
"Verleden met toekomst, het belang van scheepsbouwgeschiedenis". Dat w a s het motto van het symposium van het Van der Weele-Schipper Fonds en het Maritiem Museum Rotterdam dat 29 november m het museum plaatsvond.
31
De vinger aan de pols van onze
maritieme bedrijfstak
Hoe heeft onze maritieme cluster de financiële crisis tot nu toe doorstaan? De Monitor 2010 van Nederland Maritiem Land (NML) geeft het antwoord met getallen over en analyses van de economie, internationalisatie, arbeidsmarkt en de innovatie van onze bedrijven. Ondanks de crisis steeg sinds 2006 de direct toegevoegde waarde met twee procent. De totale toegevoegde waarde in 2009 bedroeg ruim 14 miljard, geleverd door 185.300 personen in 12.000 bedrijven.
34
2012: het jaar van ECDIS
Het jaar 2012 lijkt het jaar van het Electronic Chart Display and Information System (ECDIS) te worden. In dit jaar begint de verplichte invoering voor zeegaande schepen. Ook voor de navigator heeft dit consequenties ten aanzien van zijn competenties. Per 1
januari 2012 w o r d e n d e Standards of Training, Certification & Watchkeeping (STCW) gewijzigd. Hierin staan rechtstreekse verwijzingen naar het gebruik van ECDIS.
Verder in dit nummer
2
N i e u w s
4
Maritieme markt
6
M a a n d maritiem
15
B o u w e r van superjachten
18
Nederland: de maritieme
wereldtop
20
S e v e n Pacific
26
Zeeland Seaports maakt
grote stap
28
Man Overboard
38
Nieuwe uitgaven
40
Verenigingsnieuws
Omslag: artist impression Saven PaciHc (IHC Memedel
Een nieuw begin
Voor u ligt het eerste nummer van SWZ Maritime van 2011. Zoals u in het december-nummer heeft kunnen lezen is Kees Dirkse afgetreden als hoofdredacteur. U moet zijn foto onderaan dit artikel dus voortaan missen. Om even te wennen deze maand daarom een foto van ons beiden. Als aantredend hoofd-redacteur wil ik Kees bedanken voor de consciëntieuze en voortreffelijke manier waarop hij SWZ heeft vormgegeven in de afgelopen jaren. Dat schept verplichtingen voor zijn
opvolger. Maar gelukkig, zo heb ik in de afgelopen maanden gemerkt, beschikt SWZ o v e r e e n actieve en toegewijde redactie. Ik zal als relatieve nieuwkomer hun steun en ervaring nodig hebben.
De jaarwisseling nodigt uit tot een terugblik en een toekomstbeschouwing. Met name aan dat laatste wil ik graag enkele gedachten met u delen. De Nederlandse maritieme sector doet het op Europees niveau niet slecht, zie bijvoorbeeld het artikel van Willem de Jong over de wereldscheepsbouw in het afgelopen novembernummer waaruit blijkt dat Neder-land w a t opdrachten betreft in Europa op de derde plaats staat, gemeten in CGT. Maar in datzelfde artikel komt naar voren hoe snel China groeit als scheepsbouwnatie. We zullen daardoor in de komende jaren ongetwijfeld heel veel concurrentie onden/inden. En onze maritieme sector, die het vooral moet hebben van hoogwaardige producten en innovatie, kan die concurrentie alleen aan wanneer we beschikken over voldoende hoogwaardig opgeleide jonge mensen. Ik betwijfel of w e aan die vraag kunnen voldoen. Nu al klagen ingenieursbureaus dat Interessante projecten soms niet kunnen worden aangenomen door een tekort aan jonge ingenieurs. En
technische universiteiten en hbo-instellingen moeten een beroep doen op de industrie om het hoofd boven w a t e r t e houden. De plannen van het kabinet om overschrijding van de nominale studieduur met meer dan 1 j a a r t e beboeten, zowel voor de student als voor de onderwijsinstelling, zal dit probleem alleen maar vergroten. Er is dus werk aan de winkel. Rest mij u een voorspoedig en succesvol 2011 te wensenl
Ir. Hotze Boonstra, hoofdredacteur
Bezoek ook onze website:
www.swzonline. nl
Inhoudsopgave
Bezoek ook onze website:
www.swzonline. nl
12
Zware windomstandigheden spelen
modelzeilers danig parten
Een gedwongen verhuizing naar het binnenvaartbassin maal<te half januari de wedstrijd voor elf modelzeilboten bij Marin in Wageningen net echt. In plaats van de 'ontwerp-windsnelheid' van t w e e meter per seconde zorgden de fans in het kleinere bassin voor aanzienlijk meer w i n d . Al bij het verkennen van het parcours gingen enkele deelnemers spectaculair plat en moest dus het nodige worden getuned. De mannen van de Fire Hawk ('dit is een winnaar') lieten hun gennaker maar helemaal w e g .
14
Special onderwijs en
kennis-management
In dit nummer een overzicht van de recente ontwikkelingen in het maritiem onderwijs en op het gebied van kennismanagement. Beide zijn onmisbaar om onze positie op de wereldmarkt te behouden. Hoewel het onmogelijk w a s een volledig overzicht te geven, menen we dat SWZ Maritime u met deze special en goed beeld geeft van de huidige stand van zaken.
26
De Momentum Scan
Er is een toenemende vraag naar droge-bulkcapaciteit; het vervoer van zowel containers als buitenmaatse projectladingen naar moeilijkte bereiken bestemmingen met geringe faciliteiten en extreme klimatologische omstandigheden zoals bijvoorbeeld havens in de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China). Daarom heeft Canada Feeder Lines (CFL) besloten een vloot overeenkomstig eigen specificaties op te bouwen met Peters Shipyards in Kampen als belangrijkste partner. De Momentum
_ * ! Scan is er daar één van.
Verder in dit nummer
2
Nieuws
4
Maritieme markt
6
Maand maritiem
14
Scheepsbouwkundig
onderwijs en cluster in
dialoog
16
Ontwerp van e e n
zeewaardige opleiding
20
NHL-opleiding
S c h e e p s b o u w k u n d e /
Maritieme Techniek ligt op
koers
23
ROC Friese Poort start
nieuwe mbo-opleiding
Maritieme Techniek
24
33
36
40
42
44
47
50
Investeren in
praktijkgericht onderwijs
Nautisch onderwijs
Maritiem Kennis Centrum
Kennismanagement in de
Nederlandse
maakindustrie
A Waterborne Mission
Geen zee te hoog
Efficiënter specificeren
Verenigingsnieuws
Omslag: de Momentum Scan (Flying Focus)
Kennis, kennis, kennis
Een van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvolle toekomst van de Neder-landse maritieme sector is het onderhouden en ontwikkelen van hoogwaardige " k e n n i s " . Dat geldt voor alle deelsectoren als bouw van schepen, toelevering, ingenieursbureaus, offshore, onderzoeksinstituten, rederijen, et cetera. Ook speelt hoogwaardige kennis een belangrijke rol in een goed samenspel tussen de sectoren onderling. Goed opgeleide specialisten zijn dus niet voldoende, men moet ook over heggen heen kunnen kijken. En hoog-waardige kennis wordt alleen behouden en versterkt door goed onderwijs. Daarom is deze special van SWZ Maritime gewijd aan onderwijs en kennismanagement. U treft in dit nummer artikelen aan over de stand van zaken en recente ontwikkelingen in diverse sectoren van het maritiem onderwijs in ons land, waarbij w e niet gestreefd hebben naar volledigheid. Ook breng ik graag in herinnering dat SWZ Maritime in februari 2009 ook een special bevatte over maritiem onder-wijs, toen in samenhang met de arbeidsmarkt. Hoewel veel wordt gesproken en geschreven over hoogwaardige kennis, blijft het een moeilijk te definiëren begrip, het is als met een olifant: ieder kind van vier jaar herkent het beest in de dierentuin of op een plaatje, maar het is niet eenvoudig een olifant eenduidig te omschrijven.
De redactie heeft een aantal specialisten betrokken bij zogenaamde pre-competitieve kennisontwikkeling gevraagd de stand van zaken in maritiem "kennisland" op papierte zetten. Het betreft onderzoek en kennis-ontwikkeling waarbij verschillende bedrijven en instellingen betrokken zijn, veelal mede-gefinancierd door de Nederlandse overheid of de EU. In een later stadium kan de opgedane kennis en en/a ring individuele bedrijven helpen zich beter te positioneren in de wereld, dan misschien in competitie met vroegere partners in kennisontwikkeling. Het Maritiem Innovatieprogramma (MIP) organiseert in de tweede belli v<m dit jaar een cursus over "kenrns management".
De redactie van SWZ Maritime is van plan in de komende tijd regelmatig aandacht te besteden aan resultaten van bovengenoemde ontwikkelingen.
Ir. Hotze Boonstra, hoofdredacteur
Bezoek ook onze website:
Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
13
ASM, het kloppend hart van Arnhem
Op 8 a p r i l v e r s c h i j n t bij u i t g e v e r i j B o e k s c h a p " H e t k l o p p e n d h a r t . A r n h e m s c h e S c h e e p s b o u w M a a t s c h a p p i j 1889-1978". h e t b o e k b e s c h r i j f t de g e s c h i e d e n i s v a n h e t f a m i l i e b e d r i j f d a t z o ' n n e g e n t i g j a a r l a n g s t o o m m a c h i n e s , k e t e l s e n s c h e p e n b o u w d e . D e p r e s e n t a t i e is t e v e n s h e t s t a r t s e i n v o o r e e n a a n t a l a c t i v i t e i t e n , z o a l s e e n f i l m , e e n t e n t o o n s t e l l i n g en k a d e d a g e n .
16
Minder inspecties en papierwerk aan
boord?
B e m a n n i n g e n h e b b e n t e m a k e n m e t e e n v e e l h e i d a a n r e g e l g e v i n g e n d a a r b i j b e h o r e n d e a u d i t s , i n s p e c t i e s e n a d m i n i s t r a t i e v e h a n d e l i n g e n . Dit k a n d e v e i l i g h e i d n e g a t i e f b e ï n v l o e d e n . D a a r o v e r s c h r e v e n w e al e e r d e r i n d e c e m b e r 2009 e n w i j v r o e g e n z e e v a r e n d e n h i e r o p t e r e a g e r e n . Die r e a c t i e s k w a m e n e r e n a l s g e v o l g g i n g de r e d a c t i e o p p a d o m de p r o b l e m a t i e k v o o r t e l e g g e n a a n v e r t e g e n w o o r d i g e r s v a n r e d e r s e n o v e r h e i d .20
Heavy Lift Crane Vessel Design:
SOC 5000
Sea of S o l u t i o n s b a s d e v e l o p e d t h e SOC 5000 as t h e h e a v y l i f t c r a n e v e s s e l f o r t h e y e a r s t o c o m e a n d e q u i p p e d it w i t h a 5000 m t H u i s m a n m a s t c r a n e . T h e f i r s t v e s s e l t o be b u i l t b a s e d o n t h i s d e s i g n w a s t h e B o r e a l i s , o r d e r e d f r o m S e m b a w a n g S h i p y a r d in J u n e 2007 by N o r d i c H e a v y Lift.2
4
6
26
32
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme markt
Maand maritiem
Reliably Distributed
Medium Voltage on Ships
SYBAss and the Ship
Recycling Convention
35
Tweetakt kruiskopmotoren
met kleine boring
38
MARS
42
Nieuwe uitgaven
44
Verenigingsnieuws
Omslag: artist impression SOC SOOO
Van, voor (en door?)
S W Z M a r i t i m e is o n d e r m e e r h e t v e r e n i g i n g s b l a d v a n de K N V T S . De r e d a c t i e is v e r a n t -w o o r d e l i j k v o o r de i n h o u d en p r o b e e r t h e t b l a d a a n t r e k k e l i j k te l a t e n zijn v o o r de l e z e r s . D a t g e b e u r t m e t v a s t e r u b r i e k e n , s c h e e p s -b e s c h r i j v i n g e n , a r t i k e l e n o v e r r e c e n t e o n t w i k k e l i n g e n , e n z o v o o r t . O n g e v e e r vijf k e e r p e r j a a r g e v e n w e e e n t h e m a n u m m e r uit, de v o r i g e m a a n d b e t r o f h e t t h e m a " o n d e r w i j s en k e n n i s m a n a g e m e n t " , h e t k o m e n d e a p r i l n u m -m e r w o r d t g e w i j d aan de b i n n e n v a a r t s e c t o r A r t i k e l e n w o r d e n g e s c h r e v e n d o o r e e n r e d a c t e u r , v a s t e m e d e w e r k e r of d e s k u n d i g e , v e e l a l op u i t n o d i g i n g v a n de r e d a c t i e . De l e z e r s h e b b e n g e m e e n d a t ze g e ï n t e r e s -s e e r d zijn in m a r i t i e m e t e c h n i e k in de b r e e d -s t e zin v a n h e t w o o r d en in v e l e g e v a l l e n h e e f t die b e l a n g s t e l l i n g t e m a k e n m e t h u n ( v r o e g e r e ) b e r o e p of s t u d i e . IMu is de m a r i t i e m e s e c t o r b r e e d ; h e t b e s l a a t h e t o n t w e r p , de b o u w en h e t g e b r u i k v a n s c h e p e n en a n d e r e m a r i t i e m e o b j e c t e n , m a a r ook ( i n t e r a c t i e m e t ) h a v e n s , m o t o r e n , ( v e r m o g e n s ) e l e k t r o n i c a en a n d e r e i n s t a l l a t i e s a a n b o o r d , e n z o v o o r t . Dit h o u d t in d a t h e t a a n d a c h t s g e b i e d v a n S W Z o o k b r e e d is; w e p r o b e r e n e e n t e c h n i s c h i n t e r e s s a n t b l a d te p r o d u c e r e n , z o n d e r t e s p e c i a l i s t i s c h t e w o r d e n . O n l a n g s is de r e d a c t i e b i j e e n g e w e e s t o m h e t b e l e i d v o o r de k o m e n d e j a r e n t e b e s p r e k e n . Ik k o m d a a r in e e n v o l g e n d n u m m e r op t e r u g , m a a r é é n a s p e c t w i l ik nu r e e d s n o e m e n e n d a t b e t r e f t h e t s t r e v e n v a n de r e d a c t i e o m de l e z e r n a u w e r bij S W Z M a r i t i m e t e b e t r e k k e n . W e d e n k e n d a t o n s b l a d i n t e r e s s a n t e r k a n w o r d e n w a n n e e r een d e e l v a n d e i n h o u d w o r d t g e s c h r e v e n d o o r de l e z e r s . D a a r o m n o d i g t de r e d a c t i e u u i t o m zelf d e p e n t e r h a n d t e n e m e n ( w a t t e g e n w o o r d i g m e e s t a l b e t e k e n t d a t u a c h t e r e e n t o e t s e n b o r d p l a a t s n e e m t ) . A r t i k e l e n k u n n e n b e t r e k k i n g h e b b e n op t e c h n i s c h e of w e t e n s c h a p p e l i j k e o n t w i k k e l i n g e n of m o g e n b e s c h o u w e n d v a n a a r d z i j n . R e c l a m e m a k e n m a g o o k , g r a a g z e l f s , m a a r d a a r zijn s p e c i a l e p a g i n a ' s v o o r , i n f o r m a t i e v i n d t u in h e t c o l o f o n a c h t e r in dit b l a d o n d e r de kop " a d v e r t e n t i e - e x p l o i t a t i e " . A l s u b e l a n g s t e l l i n g h e e f t o m o v e r e e n m a r i t i e m o n d e r w e r p t e s c h r i j v e n k u n t u c o n t a c t o p n e m e n m e t o n d e r g e t e k e n d e of é é n v a n de r e d a c t e u r e n , de n a m e n t r e f t u a a n in h e t c o l o f o n a c h t e r in dit b l a d . Hotze Boonstra, hoofdredacteur 1
Bezoek ook onze website:
Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
12
Dockwise verwacht veei van Type Nul
V o o r h e t e e r s t s i n d s 2007 b o u w t z w a r e l a d i n g -r e d e -r i j D o c l < w i s e w e e -r n i e u w . G i n g h e t t o e n o m de Y a c h t E x p r e s s op e e n C h i n e s e w e r f , nu g a a t h e t o m e e n r e c o r d s c h i p v a n h e t 'Type N u l ' , d a t de o f f s h o r e w e r f v a n H y u n d a i H e a v y I n d u s t r i e s in Z u i d - K o r e a i n h e t l a a t s t e k w a r t a a l v a n 2012 o p l e v e r t . T o t a l e k o s t e n 240 m i l j o e n d o l l a r . De E l f f e l t o r e n p a s t er p r e c i e s o p .
Special binnenvaart
D e z e m a a n d b e s t e e d t S W Z M a r i t i m e m e t e e n s p e c i a l v e e l a a n d a c h t a a n de b i n n e n v a a r t . H o e w e l d e v e r s l e c h t e r d e e c o n o m i s c h e o m s t a n d i g h e d e n o o k a a n deze s e c t o r n i e t v o o r b i j g a a n , zijn b i n n e n v a a r t o n d e r n e m e r s n o g s t e e d s i n n o v a t i e f e n v o e r e n ze h u n p l a n n e n d a a d w e r k e l i j k uit. De s p e c i a l is g e v a r i e e r d , m e t e e n s c h e e p s b e s c h r i j v i n g de V o r s t e n b o s c h e n e e n a r t i k e l o v e r de m i n o r V e r d u u r z a m i n g in d e b i n n e n v a a r t , t o t e e n f r a n c h i s e c o n c e p t v o o r b i n n e n v a a r t o n d e r n e m e r s .46
Reliably Distributed Medium Voltage on
Ships (2)
M e d i u m - v o l t a g e p o w e r g e n e r a t i o n a n d d i s t r i b u t i o n s y s t e m s a r e o r i e n t a t e d t o t h e g r o w i n g n e e d f o r p o w e r on s h i p s . T h i s is e s p e c i a l l y t h e c a s e o n s h i p s p r o p e l l e d by d i e s e l - e l e c t r i c e n g i n e s w i t h h i g h p r o p u l s i o n o u t p u t s , s u c h as c r u i s e s h i p s . S o m e t i m e s , t h e g e n e r a t o r o u t p u t i n s t a l l e d o n t h e s e v e s s e l s r e a c h e s v a l u e s of 100 M V A . T h e p r o p u l s i o n o u t p u t of o v e r 20 M W p e r p r o p u l s i o n u n i t r e q u i r e s t h e u s e of m e d i u m - v o l t a g e t e c h n o l o g y . T h e l i m i t f o r l o w - v o l t a g e p r o p u l s i o n u n i t s is a b o u t 5 M W . T h e s y s t e m v o l t a g e is u s u a l l y 6.6 kV or 11 kV, 4.18 k V is u s e d in r a r e c a s e s (in N o r t h A m e r i c a ) . W i t h a f e w e x c e p t i o n s , t h e f r e q u e n c y is 60Hz. H o w e v e r , s y s t e m s w i t h 50Hz a r e a l s o r e a l i z e d .2
4
6
17
20
24
27
28
34
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme markt
Maand Maritiem
Feasibility ofthe Dockwise
SSHLV
Hoe stabiel moet een
tanker zijn?
Varen op aardgas
Milieuvriendelijke motoren
De Vorstenbosch
Het Europees
binnenvaartbeleid
Jaaigang 132 > april 201138
Duwbak Franc
40
M-factor960
41
Franchiseconcept voor
binnenvaartondernemers
42
Green Award
43
Minor Verduurzaming in de
binnenvaart TU Delft
44
Symposium "The Whole
Nine Yards"
52
MARS
54
Nieuwe uitgaven
55
Verenigingsnieuws
SWZ Maritime beliclit in dit aprilnummer de binnenvaart IFoto Flying Focus)
In dit n u m m e r v a n S W Z M a r i t i m e v i n d t u een s p e c i a l o v e r de b i n n e n v a a r t , d o o r de N e d e r -l a n d s e m a r i t i e m e s e c t o r v a a k b e s c h o u w d a-ls e e n o n d e r g e s c h o v e n k i n d j e . En i n d e r d a a d , op een a a n t a l a s p e c t e n s c o o r t de b i n n e n v a a r t s l e c h t t o t m a t i g . D a t b l i j k t o n d e r a n d e r e uit de M o n i t o r 2010 v a n de N e d e r l a n d s e M a r i t i e m e C l u s t e r Dit r a p p o r t w e r d in h e t j a n u a r i n u m -m e r v a n S W Z M a r i t i -m e b e s p r o k e n d o o r i r W i l l e m de J o n g (het r a p p o r t is te d o w n l o a d e n op w w w . d u t c h m a r i t i m e n e t w o r k . n l ) . V e r g e l e -k e n m e t s e c t o r e n a l s de z e e v a a r t , de s c h e e p s b o u w , de o f f s h o r e e n de m a r i t i e m e t o e l e v e r a n c i e r s is h e t o p l e i d i n g s n i v e a u v a n w e r k n e m e r s in de b i n n e n v a a r t l a a g , e v e n a l s de R & D - i n t e n s i t e i t . W e l w o r d t de b i n n e n v a a r t g e k e n m e r k t d o o r h e t g r o t e a a n t a l b e d r i j v e n ( b i j n a 3600), m e e r d a n w e l k e a n d e r e N e d e r l a n d s e m a r i t i e m e s e c t o r , m e t é é n t o t v i j f m e d e w e r k e r s , v a n w i e h e t m e r e n d e e l s c h i p p e r e i g e n a a r is. Dus o n d a n k s de l a g e z i c h t -b a a r h e i d -b e s t a a t de t o t a l e w e r k g e l e g e n h e i d uit b i j n a 17.000 p e r s o n e n . En b i n n e n E u r o p a is de N e d e r l a n d s e b i n n e n v a a r t v l o o t m a r k t l e i d e r op h e t g e b i e d v a n v e r v o e r s p r e s t a t i e s . En t o c h g e b e u r t er in de b i n n e n v a a r t v e e l op h e t g e b i e d v a n t e c h n i s c h e i n n o v a t i e e n d u u r z a a m h e i d , z o a l s u k u n t l e z e n i n i n d e z e s p e c i -al. De s e c t o r m a g d a n m i s s c h i e n o n d e r b e l i c h t z i j n , m a a r is z e k e r g e e n o n d e r g e s c h o v e n k i n d j e . S W Z zal ook in de t o e k o m s t a a n d a c h t g e v e n a a n s p r a a k m a k e n d e o n t w i k k e l i n g e n in de b i n n e n v a a r t s e c t o r . S p e c i a l e a a n d a c h t v r a a g ik v o o r h e t a r t i k e l v a n i n g . R i c h a r d A k e r b o o m o v e r s t a b i l i t e i t v a n b i n n e n s c h e p e n . A a n l e i d i n g zijn het e r n s t i g e o n g e l u k m e t de t a n k e r W a l d h o f bij de L o r e l e i en h e t b i j n a o n -g e l u k m e t de t a n k e r C a l e n d u l a 12 die op de S c h e l d e bij A n t w e r p e n t e r n a u w e r n o o d a a n k a p s e i z e n o n t k w a m . S c h i p p e r s e n b e m a n n i n g v a n b i n n e n v a a r t s c h e p e n o n t b r e e k t h e t v a a k a a n v o l d o e n d e k e n n i s v a n s t a b i l i t e i t v a n s c h e p e n , en m e t n a m e v a n h e t e f f e c t v a n v r i j e v l o e i s t o f o p p e r v l a k k e n v a n de l a d i n g ( m e t e e n h o g e s o o r t e l i j -ke m a s s a ) . W e p o g e n m e t dit a r t i k e l e e n s t e e n t j e a a n de k e n n i s bij t e d r a g e n . D e z e s p e c i a l zal d a n ook v e r k r i j g b a a r zijn op d e t e c h -n i s c h e b i -n -n e -n v a a r t b e u r s , die v a n 10 t o t en m e t 12 m e i w o r d t g e h o u -den in G o r i n c h e m . Hotze Boonstra, Hoofdredacteur I
Bezoek ook onze website:
Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
15
The Shanghai Maritime Experience
In a s h o r t p e r i o d g r o w n t o be t h e b i g g e s t p o r t of t h e w o r l d , S h a n g h a i is a n e x a m p l e a n d b e n c h m a r k of C h i n e s e m a r i t i m e t r a d e d e v e l o p m e n t V i s i t i n g S h a n g h a i s h o w s h o w i m p r e s s i v e t h e b i g g e s t c i t y of China is. V i s i t i n g t h e sea s h o r e a n d r i v e r s h o r e s of S h a n g h a i s h o w s h o w i m p r e s -s i v e l y t h e C h i n e -s e w o r l d i-s c h a n g i n g .
24
De noodzaak van hydromechanisch
onderzoek
Op 13 j a n u a r i k a p s e i s d e de b i n n e n v a a r t -t a n k e r W a l d h o f o p de Rijn bij d e L o r e l e i . Bij d e a f h a n d e l i n g v a n h e t o n g e l u k b l e e k d a t d e a u t o r i t e i t e n o n v o l d o e n d e k e n n i s h e b b e n v a n h y d r o m e c h a n i c a , d i e bij h e t p a s s e r e n v a n s c h e p e n e e n rol s p e e l t . Z e d u r f d e n h e t n i e t a a n o m de v a a r t v r i j t e g e v e n . D o o r e e r s t s i m u l a t i e s v a n p a s s e r e n d e s c h e p e n te o n d e r z o e k e n , k a n w e l e e n b e s l i s s i n g w o r d e n g e n o m e n .42
The Vossnack Cylinder Tanker (1)
f f e l g e K r i n g e l e x p l o r e s t h e f e a s i b i l i t y of b u i l d i n g E r n s t V o s s n a c k ' s i n n o v a t i v e t a n k e r . In t h e f i r s t of a t w o p a r t s t o r y t h e d e s i g n a n d s t r u c t u r e o f t h e V o s s n a c k d e s i g n is c o n s i d e r e d . P a r t t w o w i l l l o o k at t h e t a n k e r ' s s y s -t e m s a n d w i l l be p u b l i s h e d n e x -t m o n -t h . T h e o r i g i n a l of t h i s a r t i c l e w a s p u b l i s h e d in t h e M a r c h i s s u e of t h e N a v a l A r c h i t e c t .
Verder in dit nummer
2
Nieuws
31
4
Maritieme markt
6
Maand maritiem
36
11
Voor u gelezen
12
Scheepskennis binnenkort
39
ook in het Chinees
20
Engels recht geen
48
26
verplichting
50
26
Scheepsbeschrijving
52
Opnieuw records in
scheepsbouw en -vaart
Navigational radar as
decision support
Risicomanagement in de
scheepsbouw
MARS
Nieuwe uitgaven
Verenigingsnieuws
Een v a n onze r e d a c t e u r e n , H u g o Dill, h e e f t een v e r r e r e i s g e m a a k t en v e r t e l t d a a r o v e r in h e t a r t i k e l " T h e S h a n g h a i M a r i t i m e E x p e r i -e n c -e " . N a b i j S h a n g h a i is in k o r t -e t i j d -e -e n d i e p w a t e r h a v e n a a n g e l e g d v o o r c o n t a i n e r -o v e r s l a g . U i t e i n d e l i j k , -o m s t r e e k s h e t j a a r 2020, z u l l e n de t e r m i n a l s v a n deze h a v e n o v e r z o ' n z e s t i g k a d e k r a n e n b e s c h i k k e n , w a a r m e e m e e r d a n 13 m i l j o e n t e u p e r j a a r kan w o r d e n b e h a n d e l d . Ter v e r g e l i j k i n g : in h e t a f g e l o p e n j a a r b e d r o e g d e o v e r s l a g in de h a v e n v a n Rot-t e r d a m 2,9 m i l j o e n Rot-t e u . N u is e e n h a v e n in China n a t u u r l i j k g e e n c o n c u r r e n t v o o r de h a v e n v a n R o t t e r d a m ; een g r o t e c o n t a i n e r d o o r -v o e r d a a r s c h e p t j u i s t -v o o r ons k a n s e n . D i t in t e g e n s t e l l i n g t o t i n d u s t r i ë l e p r o d u c t i e : w a n n e e r W a r t s i l a de p r o d u c t i e v a n s c h e e p s -s c h r o e v e n v a n D r u n e n o v e r h e v e l t n a a r C h i n a , k o s t d a t bij o n s a r b e i d s p l a a t s e n ; w a n n e e r een C h i n e s e c o n t a i n e r h a v e n s t e r k g r o e i t , b e t e k e n t d a t m e e r i n t e r c o n t i n e n t a a l t r a n s p o r t v a n c o n t a i n e r s en d a t k a n d a t bij ons j u i s t de w e r k g e -l e g e n h e i d b e v o r d e r e n . De a a n h e f v a n d i t v o o r w o o r d s l a a t d a n o o k n i e t o p h e t g e n o e m d e a r t i k e l , m a a r op h e t ar-t i k e l , g e s c h r e v e n d o o r M r A i k e K r i p s , in e e n n i e u w e r u b r i e k in S W Z o n d e r de k o p " M a r i -t i e m R e c h -t " . W e d e n k e n in de -t o e k o m s -t m e -t e n i g e r e g e l m a a t o v e r d i t o n d e r w e r p te p u b l i -c e r e n w a n n e e r b l i j k t d a t d i t o n d e r w e r p bij onze l e z e r s in de s m a a k v a l t T e n s l o t t e w i l ik u w i j z e n op een a r t i k e l uit T h e N a v a l A r c h i t e c t o v e r de u i t w e r k i n g v a n e e n i d e e , of b e t e r g e z e g d é é n v a n de v e l e i d e e ë n v a n E r n s t V o s s n a c k : e e n crude oil tanker met s e p a r a t e c i l i n d r i s c h e t a n k s . H o e w e l de t o e -p a s s i n g v a n dit idee u i t e i n d e l i j k n i e t v o o r d e h a n d l i g t , o n d e r m e e r d o o r d e t o e n a m e in s t a a l g e w i c h t e n de g r o t e r e b r u t o t o n n a g e , is h e t e e n g o e d v o o r b e e l d v a n h o e e e n c r e a t i e ve o n t w e r p e r m o g e l i j k e n a d e l e n v a n e e n b e -p a a l d e o n t w i k k e l i n g - in d i t g e v a l de n o o d z a a k d u b b e l w a n d i g e o l i e t a n k e r s t e g a a n b o u w e n -w e e t t e o m z e i l e n . H e t a r t i k e l is e e n h u l d e b e t u i g i n g aan een v a n de m e e s t c r e a t i e v e en i n s p i r e r e n d e s c h e e p s o n t w e r p e r s die N e d e r l a n d h e e f t g e k e n d . Wofze Boonstra, Hoofdredacteur
De Abis tlelfast fRying Focus)
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
13
Loodswezen breidt uit met oog op
service en grotere haven
Het L o o d s w e z e n i n v e s t e e r t f o r s in n i e u w e v a a r t u i g e n v o o r de 400 r e g i s t e r t o o d -s e n . V o r i g j a a r k w a m e n drie t e n d e r -s v a n de A q u i l l a - k l a -s -s e in de v a a r t e n d i t v o o r j a a r w e r d e n drie p i l o t s t a t i o n v e s s e l s b e -S t r o o b o s b o u w t ze v o o r c i r c a 60 m i l j o e n e u r o . V o o r z i t t e r Eric v a n Dijk v a n de N e d e r l a n d s e 7"",~7 1.1 •— L o o d s b o o t s e n c o r p o r a t i e zou l i e v e r elke t i e n j a a r e e n n i e u w e PSV b e s t e l l e n o m de i n v e s t e -r i n g e n t e s p -r e i d e n .
Jaarverslag Scheepsbouw Nederland
D e N e d e r l a n d s e s c h e e p s b o u w c l u s t e r w a s in 2010 g o e d v o o r e e n o m z e t v a n 7,2 m i l j a r d e u r o ( 2 0 0 9 : 7 , 3 m i l j a r d ) en e e n t o t a l e w e r k g e l e g e n h e i d v a n 33.000 f t e (2009: 34.500). D a t b l i j k t u i t de j a a r c i j f e r s 2010 v a n S c h e e p s b o u w N e d e r l a n d . O n d a n k s d e e c o n o m i s c h e c r i s i s is dit e e n v e r r a s s e n d g o e d r e s u l t a a t .30
Rolls Royce op overnamepad
Rolls R o y c e M a r i n e in P e r n i s n a m o n l a n g s e e n n i e u w e w e r k p l a a t s e n e e n g e r e n o v e e r d k a n t o o r in g e b r u i k . De u i t b r e i d i n g e n w a r e n n o o d z a k e l i j k , o m d a t de N e d e r l a n d s e v e s t i g i n g h e t a a n t a l w e r k n e m e r s in t w e e j a a r t i j d z a g g r o e i e n . N i e t a l l e e n l o k a a l , m a a r o o k i n t e r n a t i o n a a l t i m m e r t h e t B r i t s e c o n c e r n a a n de w e g . W e r e l d w i j d is h e t a a n t a l v e s t i g i n g e n g e s t e g e n t o t 39 e n r e c e n t e o v e r n a m e p o g i n g e n b e w i j z e n d a t h e t b e d r i j f n o g m e e r a m b i t i e s h e e f t
m
Verder in dit nummer
2
Nieuws
32
4
Maritieme markt
6
Maand maritiem
36
16
Containers overboord
22
Scheepsbeschrijving:
40
Loodsboot Polaris
42
28
Traditie, kunst en
onderzeeboten
44
Propulsion Condition
Monitoring Service
The Vossnack Cylinder
Tanker (2)
MARS
Nieuwe uitgaven
Verenigingsnieuws
Loodsboot Polaris wordt in 2012 opgeleverd
In dit n u m m e r v a n S W Z s c h r i j f t M e n s o de J o n g zijn l a a t s t e r e g u l i e r e b i j d r a g e a a n ons b l a d in de r u b r i e k M a r i t i e m e M a r k t . M e n s o b e g o n m e t deze r u b r i e k in m a a r t 1991. Hij h e e f t , v o o r z o v e r ik kan n a g a a n , g e e n e n k e l e m a a n d v e r z a a k t . Dit h o u d t in d a t h i j , als ik h e t g o e d h e b , 233 a r t i k e l e n op zijn n a a m h e e f t s t a a n . ' S c h e e p s b o u w e r s w a c h t e n op t a n k e r p i e k ' w a s de k o p b o v e n zijn e e r s t e b i j d r a g e . Toen h a d m e n d e v e r w a c h t i n g d a t er in J a p a n en h e t als s c h e e p s b o u w n a t i e o p k o m e n d e K o r e a een t e k o r t aan s c h e e p s b o u w c a p a c i t e i t zou o n t s t a a n d o o r een s t e r k e g r o e i v a n h e t ver-v o e r ver-v a n r u w e olie en de n o o d z a a k o u d e r e s c h e p e n t e m o e t e n s l o p e n . M e t s t i j g e n d e n i e u w b o u w p r i j z e n k o n d e n W e s t - E u r o p e s e w e r v e n de c o n c u r e n t i e m e t h e t V e r r e O o s t e n d a n w e e r a a n . Het h e e f t n i e t zo m o g e n zijn. T o c h s c h r i j f t M e n s o n o g s t e e d s o v e r een m a -r i t i e m e m a -r k t w a a -r i n N e d e -r l a n d e e n d u c h t i g w o o r d j e m e e s p r e e k t , al is d a t n i e t op h e t g e b i e d v a n t a n k e r s , b u l k c a r r i e r s en g r o t e c o n -t a i n e r s c h e p e n . En de r e d a c -t i e v a n S W Z is n i e -t v a n p l a n deze r u b r i e k t e b e ë i n d i g e n , d a a r o v e r zo m e t e e n m e e r W e d a n k e n M e n s o de J o n g bij dit a f s c h e i d v o o r zijn o n a f h a n k e l i j k e e n s c h e r p e kijk op m a r i t i e m e z a k e n . O n g e t w i j f e l d w a s n i e t i e d e r e l e z e r h e t a l t i j d m e t h e m e e n s . D a t g e l d t ook v o o r o n d e r g e t e k e n d e , m a a r zijn b i j d r a g e s c h e r p t e w e l altijd de g e e s t . De r e d a c t i e h e e f t A n t o o n O o s t i n g b e r e i d g e v o n d e n de l e e g t e op t e v u l l e n die M e n s o a c h -t e r l a a -t . A n -t o o n h e e f -t e e n l a n g e j o u r n a l i s -t i e k e e r v a r i n g , d e e l s in de m a r i t i e m e s f e e r , en w a t m i s s c h i e n m i n s t e n s zo b e l a n g r i j k is: hij h e e f t in de p r i v é s f e e r e e n g r o t e b e l a n g s t e l l i n g v o o r alles w a t m e t s c h e e p s b o u w en s c h e e p s v a a r t t e m a k e n h e e f t . W i j h e t e n h e m d a n o o k h a r t e -lijk w e l k o m bij ons b l a d .
De r e d a c t i e n e e m t ook, zij h e t v o o r e v e n , af-s c h e i d v a n de l e z e r af-s ; z o a l af-s u w e e t v e r af-s c h i j n t S W Z n i e t in de m a a n d j u l i . Ik U e e n f i j ne z o m e r v a k a n t i e . In a u g u s t u s t r e f -f e n w e e l k a a r w e e r Hotze Boonstra, Hoofdredacteur Jaargang 132 «juni 2011 1
Bezoek ook onze website:
Inhoudsopgave
www.swzonline.nl
12
Hoe China en Nederland elkaai^
voorzichtig leerden kennen
' E i g e n l i j k is dit e e n c a d e a u v a n R o t t e r d a m a a n z u s t e r -s t a d S t i a n g l i a i , w a a r m e e in 2012 de r e l a t i e w o r d t tierb e v e s t i g d , ' zegt c o n s e r v a t o r I r e n e J a c o tierb s o v e r d e e x -p o s i t i e Yin en J a n , die n o g t o t 4 m a a r t t e zien is i n h e t M a r i t i e m M u s e u m R o t t e r d a m . B o v e n d i e n b e g o n n e n h o n d e r d j a a r g e l e d e n C h i n e z e n , v o o r a l z e e l u i , z i c h t e v e s t i g e n o p K a t e n d r e c h t e n r o n d de B i n n e n b a n t a m m e r s t r a a t in A m s t e r d a m . ' I n C h i n a zijn de e e u w e n o u -de h a n d e l s r e l a t i e s m e t N e d e r l a n d n i e t zo b e k e n d . G u l l i t en V a n B a s t e n z e g t ze meer,' g r i n n i k t J a c o b s .w
Special Offshore & Dredging
T r a d i t i o n e e l w o r d t er in de o f f s h o r e -i n d u s t r -i e b -i j n a u -i t s l u -i t e n d o l -i e e n g a s g e w o n n e n . D o o r h e t o p r a k e n v a n o l i e e n g a s w o r d t deze i n d u s t r i e g e d w o n g e n z i c h t e v e n s t e r i c h t e n o p d u u r z a m e e n e r g i e e n w i n n i n g v a n a n d e r e g r o n d s t o f f e n . In deze s p e c i a l a a n d a c h t v o o r deep sea mining, dredging en energy from sea.
'Wie zegt dat kennis duur is,
O n l a n g s n a m R W / S - d i e n s t Z e e l a n d m a n Dr. Lie. K a p t . J.W.P. ( H a n k ) Prins a f s c h e i d o m m e t p e n s i o e n t e g a a n . A l g e m e e n e r k e n d a l s d e h o o g s t g e l e e r d e z e e m a n in B e l g i ë e n N e d e r l a n d , w e r d e e n k e n n i s b i j e e n k o m s t d a a r o m op zijn p l a a t s g e a c h t . De b e z o e k e r k r e e g t i j d e n s dit R W S K e n n i s S y m p o s i u m e e n k i j k j e in de k e u k e n v a n de n a u t i s c h e Z e e u w e n e n V l a m i n g e n .
Verder in dit nummer
2
Nieuws
jVlaritieme markt
6
IVIaand maritiem
15
Deep Sea Mining,
Dredging and Energy trom
Sea
16
Ttie Flexible Dredging
Concept
20
Onderzoek in
offshore-wind
22
Top vier baggerbedrijven
diversifieert
Jaargang 132 » juli/augristrrs 2011
28
Expanding Knowledge to
Greater Depths
32
Verantwoorde winning van
mineralen in de diepzee
34
Setting the Standards for
Drillship Design
42
Nieuwe uitgaven
45
Voor u gelezen
46
MARS
48
Verenigingsnieuws
Windfarm Service Vessel, de WindCat 101, met op de ach-tergrond een windmolenpark (flying Focus)
ij:;:r
-;v:...
f f f . f f : ' f . . . ' f f
f l fv- i}'\-hA
T r a d i t i o n e e l is de N e d e r l a n d s e m a r i t i e m e s e c t o r e e n w e r e l d s p e l e r w a a r h e t g a a t o m c o m -p l e x e w e r k z a a m h e d e n o-p zee en w a a r b i j de n o d i g e i n v e n t i v i t e i t e n f l e x i b i l i t e i t v e r e i s t z i j n . D a t w a s in h e t v e r l e d e n al h e t g e v a l bij de b a g g e r i n d u s t r i e , de s l e e p v a a r t en b e r g i n g . En s i n d s de j a r e n z e s t i g v a n de v o r i g e e e u w bij de s n e l l e o n t w i k k e l i n g v a n de o f f s h o r e i n d u s -t r i e , w a a r h e -t i n s -t a l l e r e n v a n s -t e e d s g r o -t e r e e n c o m p l e x e r e p l a t f o r m e n en h e t l e g g e n v a n p i j p l e i d i n g e n op s t e e d s d i e p e r w a t e r v e e l t e c h n i s c h v e r n u f t en o n d e r n e m i n g s g e e s t v e r e i s t e , s p e e l d e o o k N e d e r l a n d e e n u i t e r s t g r o t e r o l . E e n i e d e r k a n bij b o v e n g e n o e m d e o n -d e r w e r p e n N e -d e r l a n -d s e b e -d r i j v e n v a n w e r e l d f a a m n o e m e n . W a a r o m N e d e r l a n d op deze g e b i e d e n zo s u c c e s v o l is, v e r d i e n t m i j n s i n z i e n s e e n g e d e g e n o n d e r z o e k , m a a r a s p e c -t e n d a a r b i j zijn o n g e -t w i j f e l d e e n c o m b i n a -t i e v a n h o o g w a a r d i g e t e c h n i s c h e k e n n i s , o n d e r n e m e r s c h a p en h e t k u n n e n i m p r o v i s e r e n t i j d e n s de u i t v o e r i n g v a n h e t w e r k . De l a a t s t g e -n o e m d e f a c t o r zou w e l e e -n s de b e l a -n g r i j k s t e k u n n e n z i j n ; i m m e r s bij c o m p l e x e w e r k z a a m -h e d e n l o o p t er a l t i j d w e l e e n s i e t s m i s . H e t v e r e i s t e r v a r e n en k u n d i g e b e m a n n i n g en w e r k n e m e r s en k o r t e l i j n e n n a a r t e c h n i c i aan de w a l . M i j n i n d r u k is d a t N e d e r l a n d s e b e d r i j -v e n d a a r i n b u i t e n l a n d s e c o n c u r r e n t e n in -v e e l g e v a l l e n o v e r t r e f f e n . M a a r de t i j d s t a a t niet s t i l . Z o a l s h e t zich l a a t a a n z i e n is de t r a d i t i o n e l e o f f s h o r e - i n d u s t r i e , de w i n n i n g v a n olie en gas, min of m e e r ' m a t u r e ' g e w o r d e n , al blijft i e d e r e n i e u w e v e l d o n t -w i k k e l i n g een t e c h n i s c h h o o g s t a n d j e , v o o r a l als het in e x t r e m e o m s t a n d i g h e d e n p l a a t s v i n d t , d e n k aan de p o o l g e b i e d e n . Echt n i e u w e o n t -w i k k e l i n g e n -w o r d e n v o o r a l v e r -w a c h t op h e t g e b i e d v a n e n e r g i e w i n n i n g op zee e n h e t v i n -den en e x p l o i t e r e n v a n z e l d z a m e a a r d m e t a l e n op en o n d e r de o c e a a n b o d e m . Dit n u m m e r v a n S W Z is v o o r e e n g r o o t g e -d e e l t e g e w i j -d aan o n t w i k k e l i n g e n op deze g e b i e d e n . Gezien de e r v a -r i n g e n uit het v e -r l e d e n m o g e n w e e r v a n u i t g a a n d a t ook op deze g e b i e -d e n -de N e -d e r l a n -d s e m a r i t i e m e s e c t o r e e n v o o r a a n s t a a n d e rol kan g a a n s p e l e n . Hotze Boonstra, hoofdredacteurBezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
16
Van idee tot laatste schroefje
^
In e s s e n t i e kan h e t h e l e p r o c e s v a n i d e e ë n o n t w i k k e l i n g . c o n c e p t o n t w i k k e l i n g , s c h e t s o n t w e r p , v o o r o n t w e r p , e n g i n e e r i n g e n p r o d u c t i e in é é n R h i n o - o m g e v i n g w o r d e n u i t g e v o e r d . S a m e n m e t h e t R h i n o C e n t r e k w a m s c h e e p s -en j a c h t b o u w e n d N e d e r l a n d l a n g z a a m op s t o o m w a t R h i n o b e t r e f t en t e g e n w o o r d i g w o r d t h e t o v e r a l g e b r u i k t . M a a r h o e ?
34
Spars als drijvende productieplatformen
S p a r s als z o d a n i g zijn v a n d a a g b e s l i s t n i e t m e e r u n i e k . In de Golf v a n M e x i c o zijn er e e n a c h t t i e n t a l g e ï n s t a l l e e r d in w a t e r d i e p t e s v a n 600 t o t 2400 m. O n d a n k s e e n p i o n i e r s r o l h e e f t N e d e r l a n d g e e n d e e l g e h a d a a n o n t w e r p o f b o u w v a n d e l a t e r e s p a r s , w a a r v a n d e e e r s t e in 1996 in b e d r i j f is g e s t e l d . Is d a t m i s s c h i e n t o c h een e f f e c t g e w e e s t v a n d e k a t e r die G r e e n p e a c e de N e d e r l a n d s e i n d u s t r i e h e e f t b e z o r g d in 1995? H e t F r a n s e i n g e n i e u r s b u r e a u T e c h n i p is nu t o o n a a n -g e v e n d v o o r h e t o n t w e r p en h e t m e r e n d e e l v a n de b e s t a a n d e s p a r s is -g e b o u w d in F i n l a n d . Bij t r a n s p o r t e n i n s t a l l a t i e s p e l e n D o c k w i s e e n H e e r e m a w e l n o g s t e e d s e e n h o o f d r o l .
38
Reshaping Car Carriers
T h e n e w P a n a m a Canal w i l l c e r t a i n l y i n f l u e n c e f u t u r e s h i p d e s i g n s . T h e n e w l o c k s , s c h e d u l e d t o be r e a d y f o r t r a f f i c in 2014, w e r e s i z e d m a i n l y w i t h l a r g e c o n t a i n e r v e s s e l s in m i n d , b u t c a r c a r r i e r d e s i g n c o u l d p e r h a p s b e i n f l u e n c e d e v e n m o r e b y t h e l a r g e r link b e t w e e n t h e A t l a n t i c a n d P a c i f i c o c e a n s .
2
4
6
12
13
20
24
29
Verder in dit nummer
Nieuws
Maritieme marlet
Maand maritiem
Voor u gelezen
Situation awareness op de
brug
Stretching the Legs of CJ
Series Drilling Jack-ups
More Dynamics, Less
Positioning
The Value of Offshore Wind
30
Gasmotoren komen steeds
meer op stoom
43
Nieuwe uitgaven
44
MARS Report
46
Verenigingsnieuws
Omslag: Maersk Innovator Jack-Up IGustoMSC)
^ : v ; ; : : : : : ^ : - ; - ^ : : ^ • ; • : : r ^ A l s e e n b u i t e n a a r d s e b e s c h a v i n g de c o m m u n i c a t i e v a n de m e n s h e i d op a a r d e o p dit m o -m e n t zou o n d e r z o e k e n , -m a a k ik -mij s t e r k d a t ze t o t de c o n c l u s i e zou k o m e n d a t L i n k e d i n , F a c e b o o k , T w i t t e r e n nog e n k e l e v a n deze s o -c i a l e n e t w e r k e n de b e l a n g r i j k s t e m a n i e r v a n c o m m u n i c a t i e v e r t e g e n w o o r d i g e n . En o n t e -g e n z e -g -g e l i j k s p e l e n e l e k t r o n i s c h e s o c i a l e n e t w e r k e n e e n b e l a n g r i j k e rol in h e t s n e l en e f f i c i ë n t e l k a a r v a n n i e u w s v o o r z i e n . M a a r ik b e n er v a n o v e r t u i g d d a t de b a s i s v a n n e t w e r k e n en c o m m u n i c e r e n ligt in p e r s o o n l i j k c o n -t a c -t . In de w e r k o m g e v i n g v i n d -t p e r s o o n l i j k c o n t a c t op n a t u u r l i j k e w i j z e p l a a t s t u s s e n c o l -l e g a ' s en m e t p e r s o n e n bij a n d e r e b e d r i j v e n w a a r m e e w o r d t s a m e n g e w e r k t , M a a r v o o r h e t v e r d e r v e r r u i m e n v a n j e blik en je n e t w e r k in d e s e c t o r w a a r i n je je b e w e e g t zijn er m e e r m o g e l i j k h e d e n . Ik d o e l h i e r b i j op l e z i n g e n d i e op r e g u l i e r e b a s i s , m e e s t a l e e n s p e r m a a n d , d o o r b i j v o o r b e e l d d e K N V T S en h e t K I V I N I -RIA w o r d e n g e o r g a n i s e e r d . H e t b i j w o n e n v a n e e n lezing d i e n t d u s t w e e d o e l e n : k e n n i s n a m e v a n t e c h n i e k in de b r e e d s t e zin v a n h e t w o o r d e n v e r b r e d i n g v a n je n e t w e r k . H e t l e z i n g e n s e i z o e n is in s e p t e m b e r w e e r v a n s t a r t g e -g a a n en d a a r w i l ik -g r a a -g e e n b e e t j e r e c l a m e v o o r m a k e n . Het K I V I - N I R I A t e l t e e n g r o o t a a n t a l v a k a f d e l i n g e n ; v o o r de m a r i t i e m e s e c -t o r zijn m e -t n a m e d e a f d e l i n g e n M a r -t e c h e n O f f s h o r e v a n b e l a n g . De l e z i n g e n v a n M a r -t e c h v i n d e n v e e l a l p l a a -t s bij de T U D e l f -t , die v a n O f f s h o r e in het K l V I - g e b o u w in Oen H a a g of bij e e n b e d r i j f . De K N V T S o r g a n i s e e r t m a a n d e l i j k s een lezing in i e d e r v a n de v i e r a f -d e l i n g e n : R o t t e r -d a m , Z e e l a n -d , A m s t e r -d a m e n N o o r d . H e t o n d e r w e r p v a n de l e z i n g e n , h e t t i j d s t i p en de l o c a t i e v i n d t u i e d e r e m a a n d in dit b l a d en o p de w e b s i t e v a n de K N V T S ; b o -v e n d i e n k u n t u z i c h o p g e -v e n o m r e g e l m a t i g v i a de e - m a i l v a n k o m e n d e l e z i n g e n op de h o o g t e t e w o r d e n g e h o u d e n . De l e z i n g e n s t a a n o p e n v o o r i e d e r e e n , d a t g e l d t z o w e l v o o r de K N V T S als v o o r K I V I - N I R I A M e n h o e f t d u s g e e n lid te zijn o m e e n lezing bij t e w o n e n en o o k i n -t r o d u c é s zijn w e l k o m . En n a a s -t h e -t b i j w o n e n v a n l e z i n g e n is er n a t u u r -lijk n i k s op t e g e n o m c o n t a c t e n t e o n d e r h o u d e n via L i n k e d i n , F a c e -b o o k of T w i t t e r Hotze Boonstra, hoofdredacteur Jaargang 132 ° sep!emlier20l1 1
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
26
The Breathe Concept
F e a d s h i p (De V o o g t N a v a l A r c h i t e c t s ) has d e s i g n e d B r e a t h e , a c o n c e p t m e g a -y a c h t , i n c o o p e r a t i o n w/ith D u t c h r e s e a r c h i n s t i t u t e M A R I N ( M a r i t i m e R e s e a r c h I n s t i t u t e N e t h e r l a n d s ) . W i t h its i n t e l l i g e n t p r o p u l s i o n c o n c e p t a n d s y s t e m s . B r e a t h e d e m o n s t r a t e s t h a t e c o c o n s c i o u s n e s s a n d e c o n o m i c b e n e f i t s c a n e a s i -ly go h a n d in h a n d . T h i s a r t i c l e d i s c u s s e s t h e key e l e m e n t s o f t h e B r e a t h e d e s i g n c o n c e p t a n d p r o v i d e s i n s i g h t in t h e t e c h n i c a l b a c k g r o u n d of t h e p r o p u l s i o n ar-r a n g e m e n t .
30
Korea geeft zich nog niet gewonnen
A a n h e t e i n d e v a n h e t t w e e d e k w a r t a a l v a n d i t j a a r b e v a t t e h e t o r d e r b o e k v o l g e n s I H S - F a i r p l a y 7744 s c h e p e n m e t in t o t a a l 254,0 m GT e n 126,8 m C G T V e r g e l e k e n m e t h e t h i s t o r i s c h e r e c o r d v a n e i n d 2008 e e n d a l i n g v a n c i r c a 35 p r o c e n t . O p g e l e v e r d w e r d e n er in d a t k w a r t a a l 840 s c h e p e n m e t in t o t a a l 27,4 m GT e n 13,4 m CGT. G e r e k e n d in CGT w a s d a t e e n r e c o r d e n d i t s u g g e r e e r t h e t b e s t a a n v a n e e n w e r e l d w i j d e s c h e e p s b o u w c a p a c i t e i t v a n r u i m 50 m CGT.
34
Special Europort
Van 8 t o t e n m e t 11 n o v e m b e r s t a a t A b o y w e e r in b e t t e k e n v a n de b e u r s E u r o p o r t . De b e z o e k e r k r i j g t v a n c i r c a d u i z e n d e x p o s a n t e n uit 35 l a n d e n e e n b e e l d v a n de n i e u w s t e o n t w i k k e l i n g e n in z e e v a a r t , o f f s h o r e , w a t e r b o u w , s c h e e p s b o u w , w e r k b o t e n e n m e g a j a c h t e n . A d v a n c e d T e c h n o l o g y is h e t t h e m a v a n de b e u r s , d u i d e n d op h e t b e l a n g v o o r o p t e b l i j v e n l o p e n , • f l ^ - ^ * , f , ; • In d e z e s p e c i a l i n f o r m a d e o v e rft'.i^S'-^''-'»**
JÏi
' ' ^ b e u r s , k o r t e p r e s e n t a t i e s*^^.'(
W ^ f ^ ^ S ö . ' d o n a t e u r s v a n de K N V T S die o p E u r o p o r t s t a a n , e e n p l a t t e g r o n d e n e e n d e e l n e m e r s l i j s t .2
4
7
14
17
18
20
Verder in dit nummer
Nieuws
iVIaritieme marlet
Maand maritiem
Heropening
Scheepvaartmuseum
10 jaarTimmersprijs
Real Time Testing Onboard
a Dredger
Improving the Early Stage
Design of Service Vessels
24
Floating Wind Turbines
57
Protecting a Ship from
Corrosion
62
MARS Report
65
Verenigingsnieuws
Omslag: de nieuwe ovedapping van de binnenplaats van Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam (foto Hugo Dill)
In n o v e m b e r v i n d t een a a n t a l m a r i t i e m e e v e -n e m e -n t e -n p l a a t s w a a r v o o r u als l e z e r v a -n dit m a r i t i e m blad o n g e t w i j f e l d b e l a n g s t e l l i n g h e e t t . A l l e r e e r s t E u r o p o r t 2 0 1 1 , d e t w e e j a a r -lijkse v a k b e u r s die v a n 8 t o t 11 n o v e m b e r p l a a t s v i n d t in A h o y t e R o t t e r d a m . In dit n u m -m e r t r e f t u een p l a t t e g r o n d v a n d e b e u r s e n e e n e x p o s a n t e n l i j s t a a n . B e d r i j v e n , die d o n a t e u r v a n de K N V T S zijn, g e v e n w e de g e l e g e n heid e e n b e d r i j f s p r o f i e l of p r o d u c t i e p r o m o -t e n . De v e r w a c h -t i n g is d a -t e v e n a l s -t w e e j a a r g e l e d e n m e e r d a n 30.000 b e z o e k e r s A h o y a a n d o e n . M a a r E u r o p o r t b i e d t m e e r d a n e e n g r o o t a a n t a l s t a n d s w a a r m a r i t i e m e b e d r i j v e n h u n p r o d u c t e n a a n b i e d e n . E r v i n d e n m e e r d a n t i e n c o n f e r e n t i e s en s e m i n a r s p l a a t s , s o m m i -ge zijn v r i j t o e g a n k e l i j k , v o o r a n d e r e d i e n t u z i c h in te s c h r i j v e n . Op w w w . e u r o p o r t . n l v i n d t u m e e r i n f o r m a t i e d a a r o v e r Op d o n d e r d a g 3 n o v e m b e r v i n d t h e t M a r i t i m e A w a r d s Gala p l a a t s in S t u d i o 21 t e H i l v e r s u m . D a a r w o r d e n vijf j a a r l i j k s e , p r e s t i g i e u z e , m a r i -t i e m e p r i j z e n u i -t g e r e i k -t : de K N V T S S c h i p v a n h e t J a a r Prijs, de V N S I - T i m m e r s p r i j s , de H M E M a r i t i m e I n n o v a t i o n A w a r d , de H I S W A E x c e l -l e n c e A w a r d en de KVNR S h i p p i n g A w a r d . T e v e n s w o r d t t i j d e n s h e t gala h e t s t a r t s e i n g e g e v e n v o o r de M a r i t i m e W e e k 2 0 1 1 . V a n 3 t o t e n m e t l 2 n o v e m b e r 2 0 1 l w o r d e n op d i v e r -se p l a a t s e n in o n s l a n d de s c h i j n w e r p e r s o p de m a r i t i e m e i n d u s t r i e g e r i c h t V o o r j o n g e r e n , m a r i t i e m e b e d r i j v e n , p o l i t i e k , e x p o r t e n h e t g r o t e p u b l i e k zijn er t a l v a n a c t i v i t e i t e n d o o r heel N e d e r l a n d . V e e l m a r i t i e m e b e d r i j v e n z e t t e n h u n d e u r e n o p e n en o r g a n i s e r e n m e e -l o o p d a g e n v o o r s t u d e n t e n . Van de g e n o e m d e m a r i t i e m e p r i j z e n w o r d t in d i t n u m m e r s p e c i a l e a a n d a c h t b e s t e e d a a n de T i m m e r s p r i j s . Deze p r i j s is t i e n j a a r g e l e -d e n -d o o r i r W i m T i m m e r , o u -d - w e r f -d i r e c t e u r , in h e t l e v e n g e r o e p e n o m de c o m m u n i c a t i e t u s s e n m a r i t i e m e o n t w e r p e r s t e b e v o r d e r e n . A c h t e r g r o n d h i e r b i j is h e t idee d a t e i n d p r o -d u c t e n als een o p g e l e v e r -d s c h i p o f p r o -d u c t m e e s t a l v o l d o e n d e a a n d a c h t k r i j g e n , m a a r de w i j z e w a a r o p h e t t o t s t a n d is g e k o m e n , de m e t h o d e n e n g e r e e d s c h a p p e n die h i e r b i j zijn g e b r u i k t v e e l a l o n -d e r b e l i c h t b l i j v e n . O m -d a t -deze d o e l s t e l l i n g o v e r e e n k o m t m e t e e n v a n de b e l a n g r i j k s t e a s p e c t e n v a n ons b l a d , g e v e n w e dit j a a r r u i m -te a a n de k a n d i d a t e n v a n de T i m m e r s p r i j s o m h u n w e r k t e e x p o s e r e n . Hotze Boonstra, hoofdredacteur Jaargang 132 " O k t o b e r 2011
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
inhoudsopgave
18
26
Tempo Adagio... maar ook wat Allegro
De m u z i k a l e l e e n t e r m e n s l a a n h i e r op e c o n o m i s c h e t e m p o ' s . E c o n o m i s c h e ver-t r a g i n g w a s hever-t c e n ver-t r a l e ver-t h e m a v a n d e S c h e l d e C o n f e r e n t i e 2011 in T e r n e u z e n , g e o r g a n i s e e r d op 16 s e p t e m b e r d o o r M a -n a g e m e -n t P r o d u c t i e s . D a g v o o r z i t t e r prof. dr. D o o m s v e r k l a a r d e h e t v e r t r a g e n d t e m po in h e t W e s t e n . M a a r er w a r e n o o k p r e -s e n t a t i e -s v a n i n n o v a t i e v e h a v e n b e d r i j v e n e n o n d e r n e m e r s in de S c h e l d e r e g i o die o v e r t e m p o b e h o u d en zelfs t e m p o v e r -h o g i n g v e r t e l d e n .En de winnaars zijn...
V o o r d e z e s d e k e e r v o n d dit j a a r h e t M a r i t i m e A w a r d s Gala p l a a t s e n ook d i t k e e r w e r d e n er v i j f p r i j z e n u i t g e r e i k t : de K N V T S S c h i p v a n h e t J a a r p r i j s , V N S I T i m m e r s p r i j s , H M E M a r i t i m e I n n o v a t i o n A w a r d , K V N R S h i p p i n g A w a r d e n H I S W A E x c e l l e n c e A w a r d . Een o v e r z i c h t v a n de w i n n a a r s , g e n o m i n e e r d e n e n e e n i m p r e s s i e v a n h e t g a l a .1
34
Thruster Design
De m a r k t v a n t h r u s t e r s is c o n t i n u in b e w e g i n g e n de e i s e n d i e a a n t h r u s t e r s w o r d e n g e s t e l d e v o l u e r e n u i t e r a a r d m e e . F a b r i k a n t e n h e b b e n v a a k e e n n a u w e s a m e n w e r k i n g m e t n a v a l a r c h i t e c t s , c l a s s i f i c a t i e b u r e a u s e n e i g e n a r e n o m t o t e e n o p t i m a l e p r o d u c t d e f i n i t i e t e k o m e n . A a n d e h a n d v a n h e t e i s e n p a k k e t e n a f h a n k e l i j k v a n de v r a a g w o r d e n de v o o r t s t u w i n g s i n s t a l l a t i e s d o o r l o p e n d o n d e r w o r p e n a a n e e n o n o n d e r b r o k e n o n t w i k k e l i n g s p r o c e s .2
4
6
12
13
14
21
24
Verder in dit nummer
IMieuws
Maritieme markt
Maand maritiem
Voor u gelezen
Eerste M-Factor in de
vaart
Recht zo die gaat!
Incorrect Diaphragm
Ma-terial Causes Severe Fire
Meer begrip kweken
tussen zee- en binnenvaart
30
The Software behind
MARIN
33
Eerste testvaart volbracht:
Demotanker Argonon
38
Register Holland breidt
pakket uit
41
The Breathe Concept
46
Nieuwe uitgaven
48
MARS Report
50
Verenigingsnieuws
Omslag: eigenaren Ton van der Molen en Igor Jansen op de Amulet In 1998 b e s t o n d de NVTS h o n d e r d j a a r Ter g e -l e g e n h e i d d a a r v a n w e r d in d a t j a a r d e S c h i p v a n h e t J a a r prijs i n g e s t e l d . Ook v e r k r e e g de v e r e n i g i n g t o e n het p r e d i c a a t K o n i n k l i j k w a a r m e e de n a a m v e r a n d e r d e in K N V T S . S i n d s -d i e n is i e -d e r j a a r -deze p r e s t i g i e u z e u i t g e r e i k t . De p r i j s w i n n a a r s k r i j g e n n a a s t de o o r k o n d e e e n m o d e l v a n e e n f l u i t s c h i p o v e r h a n d i g d , v a a k uit h a n d e n v a n de m i n i s t e r of s t a a t s s e -c r e t a r i s v a n V e r k e e r & W a t e r s t a a t , de n a m e n J o r r i t s m a , N e t e l e n b o s , P e i j s , V a n G e n n i p e n H u i z i n g a zal e e n i e d e r z i c h h e r i n n e r e n . In 2005 w e r d p r i n s e s I r e n e b e r e i d g e v o n d e n d e p r i j s u i t t e r e i k e n . H e t i n i t i a t i e f v a n de K N V T S o m een j a a r l i j k s e m a r i t i e m e p r i j s u i t t e r e i k e n v o n d w e e r k l a n k : al s n e l k w a m e n o o k H M E , de KVNR, de H I S W A en de V N S I m e t een e i g e n j a a r l i j k s e m a r i -t i e m e p r i j s . En bij i e d e r e p r i j s u i -t r e i k i n g w e r d u i t e r a a r d e e n m i n i s t e r of s t a a t s s e c r e t a r i s g e v r a a g d h e t e v e n e m e n t l u i s t e r bij t e z e t t e n . B e g r i j p e l i j k d a t v a n u i t de p o l i t i e k d r u k w e r d u i t -g e o e f e n d o m een -g e z a m e n l i j k e v e n e m e n t op t e z e t t e n . D u s w a a r in de e e r s t e j a r e n de u i t r e i k i n g v a n d e S c h i p v a n h e t J a a r p r i j s p l a a t s -v o n d op de K N V T S - j a a r -v e r g a d e r i n g , g e b e u r t d i t v a n a f 2006 op h e t M a r i t i m e A w a r d s G a l a , s a m e n m e t de u i t r e i k i n g v a n v i e r a n d e r e m a r i -t i e m e p r i j z e n . D i t j a a r v o n d h e t Gala p l a a t s in S t u d i o 21 t e H i l v e r s u m , e e n i m p r e s s i e v a n dit e v e n e m e n t e n e e n k o r t e o m s c h r i j v i n g v a n de g e n o m i -n e e r d e -n e-n p r i j s w i -n -n a a r s v i -n d t u v e r d e r o p i-n d i t b l a d . t J i t e r a a r d is h e t M a r i t i m e A w a r d s Gala e e n u i t m u n t e n d e g e l e g e n h e i d o m de N e d e r l a n d s e m a r i t i e m e s e c t o r v o o r h e t v o e t l i c h t t e b r e n -g e n en is h e t v o o r de a a n w e z i -g e n e e n -g o e d e g e l e g e n h e i d o m t e n e t w e r k e n . M a a r h e t is de v r a a g of vijf j a a r l i j k s e m a r i t i e m e p r i j z e n n i e t e e n b e e t j e te v e e l v a n h e t g o e d e is, t e m e e r o m d a t een a a n t a l g e n o m i n e e r d e n v o o r é é n v a n de p r i j z e n zo op h e t e e r s t e g e z i c h t o o k v o o r e e n a n d e r e prijs in a a n m e r k i n g z o u k u n n e n k o m e n . Het l i j k t mij d a t d a a r o v e r in de k o m e n d e t i j d d o o r b e t r o k k e n p a r t i j e n e e n s z o u m o e -t e n w o r d e n n a g e d a c h -t . Hotze Boonstra, tioofdredacteur 1
Bezoek ook onze website:
www.swzonline.nl
Inhoudsopgave
18
Landenspecial: Duitsland
Tot de m e e s t o p v a l l e n d e z a k e n b e t r e f f e n d e de m a r i t i e m e i n d u s t r i e v a n D u i t s l a n d b e h o r e n d e k r a c h t v a n de t o e l e v e r i n g s i n d u s t r i e , h e t g r o t e a a n t a l r e d e r s m e t in t o t a a l e e n g i g a n t i s c h e v l o o t s c h e p e n en d e b e t r o k k e n h e i d v a n de o v e r h e i d . G e z i e n de s t e r k e b i n d i n g e n t u s s e n d e N e d e r l a n d s e m a r i t i e m e a c t i v i t e i t e n en die v a n onze o o s t e r b u r e n h e e f t h e t zin e e n a a n t a l f e i t e n b e t r e f f e n d e de D u i t s e p r e s t a t i e s op dit g e b i e d t e b e l i c h t e n .34
Maritieme talenten beloond
O n d e r de n i e u w e n a a m K N V T S M a r i t i m e S t u d e n t s A w a r d s w e r d e n o o k dit j a a r de b e s t e a f s t u d e e r d e r s v a n h e t m a r i t i e m o n d e r w i j s a a n z e e v a a r t s c h o l e n , h b o e n T U D e l f t b e l o o n d m e t e e n p r i j s . De u i t r e i k i n g v o n d p l a a t s o p d i n s d a g m i d d a g 8 n o v e m b e r op de w e r f v a n K e p p e l - V e r o l m e in de B o t l e k . V o o r deze l o c a t i e w a s g e k o z e n o m d a t d e u i t r e i k i n g v a n d e z e p r i j z e n m e d e m o g e l i j k w o r d t g e m a a k t d o o r de S t i c h t i n g V e r o l m e T r u s t .
Virtual Reality and Social Computing in
Shipbuilding
_
M o r e t h a n 200 p a r t i c i p a n t s f r o m s h i p y a r d s , u n i v e r s i t i e s a n d s o f t w a r e c o m p a n i e s all o v e r t h e w o r l d g a t h e r e d in t h e S a v o i a H o t e l in t h e c i t y of T r i e s t e , Italy, t o s h a r e k n o w l e d g e at t h e I n t e r n a t i o n a l C o n f e r e n c e o n C o m p u t e r A p p l i c a t i o n s in S h i p b u i l d i n g ( I C C A S ) . T h e c o n f e r e n c e t o o k p l a c e f r o m 20 t o 22 S e p t e m b e r 2011 a n d w a s o r g a n i z e d by t h e Royal I n s t i t u t i o n of N a v a l A r c h i t e c t s ( R I N A ) . A b o u t 73 p r e s e n t a t i o n s w e r e h e l d in t h r e e s t r e a m s . A w i d e r a n g e of s u b j e c t s w a s d i s c u s s e d , in t h i s a r t i c l e w e t r y t o give a n o v e r v i e w of t h e t r e n d s a n d s u b j e c t s t h a t w e r e p r e s e n t e d .Verder in dit nummer
2
N i e u w s25
A n w e n d u n g s n a h e F o r s c h u n g4
M a r i t i e m e m a r k t28
u n d E n t w i c k l u n g in E u r o p a6
M a a n d m a r i d e m28
From S i n g l e t o D o u b l e Hull12
V o o r u g e l e z e n30
G e r m a n S h i p b u i l d e r s Sdll G o i n g13
Een d u i k in de m a r i t i e m e s e c t o r33
S t r o n g14
H e t M a r i t i m e A w a r d s G a l a ; w a t33
W i r s u c h e n Sie w o r d t de k o e r s ?38
T e r u g n a a r d e k l e i n e16
' I k b e n w e l w a t t e c h n i s c h e n44
b i n n e n v a a r t w e g e n b o v e n d i e n b l o n d '44
N o o r d e l i j k e v e r s u s z u i d e l i j k e18
De m a r i t i e m e i n d u s t r i e v a n o n z e48
E u r o p e s e c o n t a i n e r h a v e n s o o s t e r b u r e n48
M A R S22
M a r i t i m e T e c h n o l o g i e n d e r50
V e r e n i g i n s g n i e u w s n a e c h s t e n G e n e r a t i o nOmslag: de vuurtoren Weser (Flying Focus)
V o o r N e d e r l a n d is ons b u u r l a n d D u i t s l a n d v e r -r e w e g de g -r o o t s t e h a n d e l s p a -r t n e -r H o e w e l ik g e e n d i r e c t e c i j f e r s bij d e h a n d h e b , s c h a t ik in dat dit e v e n e e n s v o o r de m a r i t i e m e s e c t o r g e l d t , z e k e r w a a r h e t de e x p o r t b e t r e f t . Dat is de b e l a n g r i j k s t e r e d e n d a t de r e d a c t i e v a n S W Z er v o o r h e e f t g e k o z e n dit t h e m a n u m m e r a a n D u i t s l a n d t e w i j d e n . Het is o n d o e n l i j k de g e h e l e D u i t s e m a r i t i e m e s e c t o r t e b e s c h r i j v e n in é é n n u m m e r , w e h e b b e n e e n s e l e c t i e m o e -t e n m a k e n . T w e e a r -t i k e l e n zijn g e s c h r e v e n in h e t D u i t s , v o o r z o v e r ik w e e t v o o r h e t e e r s t in de g e s c h i e d e n i s v a n S W Z . B i n n e n de r e d a c t i e is h i e r o v e r d i s c u s s i e g e v o e r d , s o m m i g e n w a -ren v a n m e n i n g d a t de g e m i d d e l d e lezer v a n ons b l a d d a a r m o e i t e m e e zou h e b b e n . M a a r als w i j N e d e r l a n d e r s o n s er op v o o r s t a a n b e t e r d a n a n d e r e n b u i t e n l a n d s e t a l e n t e b e h e e r -s e n m o e t h e t t o c h g e e n p r o b l e e m zijn e e n t e k s t in de t a a l v a n onze b e l a n g r i j k s t e h a n -d e l s p a r t n e r te b e g r i j p e n . V e r d e r t r e f t u in dit n u m m e r e e n a a n t a l a r t i k e len a a n die b e t r e k k i n g h e b b e n op j o n g e m e n -s e n in de m a r i t i e m e -s e c t o r Dat b e t r e f t o n d e r m e e r een v e r s l a g v a n de u i t r e i k i n g v a n de j a a r l i j k s e KNVTS M a r i t i m e S t u d e n t s A w a r d s , e e n b e z o e k d a t een d e l e g a d e v a n de s t u d e n -t e n v e r e n i g i n g W i l l i a m F r o u d e b r a c h -t a a n e e n b i j e e n k o m s t in B e r l i j n o p u i t n o d i g i n g v a n de D u i t s e m a r i t i e m e i n d u s t r i e en e e n v e r s l a g v a n een h a p p e n i n g in D e l f t w a a r m i d d e l b a r e s c h o l i e r e n g e c o n f r o n t e e r d w e r d e n m e t (lek) s t a b i l i t e i t v a n s c h e p e n . D a a r n a a s t t r e f t u e e n a r t i k e l a a n v a n E d w i n v a n H a s s e l o v e r de m o -g e l i j k h e i d k l e i n e b i n n e n v a a r t w e -g e n b e t e r t e b e n u t t e n d o o r g e b r u i k t e m a k e n v a n e e n i n g e n i e u s d u w b a k k e n s y s t e e m . E d w i n is e n k e l e j a r e n g e l e d e n als m a r i d e m i n g e n i e u r a f g e s t u -d e e r -d in D e l f t en w e r k t n u aan zijn p r o m o t i e o v e r b o v e n g e n o e m d o n d e r w e r p a a n de e c o -n o m i s c h e f a c u l t e i t v a -n d e U -n i v e r s i t e i t v a -n A n t w e r p e n . V a a k w o r d t er o v e r v e r g r i j z i n g v a n o n z e s e c t o r g e s p r o k e n , m a a r uit h e t b o -v e n s t a a n d e b l i j k t d a t er z e k e r s p r a k e is v a n j o n g e a a n w a s . Rest m i j de l e z e r s v a n o n s b l a d n a -m e n s de g e h e l e r e d a c t i e g o e d e f e e s t d a g e n en e e n v o o r s p o e d i g 2012 t e w e n s e n . Wofze Boonstra, hoofdredacteur Jaargang 132 ° december 2011
