Orzeczenie Okręgowej Komisji
Arbitrażowej w Szczecinie z dnia 28
października 1967 r.
Palestra 19/4(208), 114-115
114 Z o rzecznictw a k o m isji arbitrażow ych N r 4 (208)
prawnej orzeczeń w postępowaniu wykonawczym. Nie ulega żadnej wątpliwości, że istnieje formalna adekwatność między użytym w art. 120 § 4 k.k. określeniem „orze kanie” a orzeczeniami zapadającymi w postępowaniu wykonawczym. Sam termin „wykonawczy” jednak też coś mówi: chodzi tu o orzeczenia nieodłącznie wynikające z orzeczenia w stadium jurysdykcyjnym, z szerokim zakresem możliwości jedynie modyfikacyjnych, przewidzianych przez ustawę dla postępowania wykonawczego.
Trudno oprzeć się tu wrażeniu, że mamy do czynienia ze swoistym wypadkiem alienacji. Istotą każdego postępowania karnego jest jego jedność, dyktowana przede wszystkim jednością fundamentalnego zdarzenia, tj. czynu przestępczego, i jednością osoby, której postępowanie dotyczy, tj. oskarżonego. Tej jedności nie przekreśla oczywiście fakt, że postępowanie toczy się w trzech, prostych do oddzielenia od siebie stadiach.
Z różnych przyczyn wyodrębniono jedno ze stadiów procesu do odrębnego sko- dyfikowania. I właśnie to odrębnie skodyfikowane stadium procesu jakby obracało się przeciwko jedności całego procesu.
J a n G r o d z k i
Z O H Z E C Z H I I C T W A K O M I S / 1 / \ K B I T R A Z O W Y C H
O R Z E C Z E N I E
Okręgowej Komisji Arbitrażowej w Szczecinie z dnia 28 października 1967 r.
Roszczenia z umowy ubezpieczenia morskiego w wypadku, gdy stronami umowy są jednostki gospodarki uspo łecznionej podlegające państwowemu
arbitrażowi gospodarczemu, ulegają
przedawnieniu z upływem roku od dnia wymagalności roszczenia, a nie, jak stanowi art. 263 k.m., z upływem lat pięciu.
Z u z a s a d n i e n i a : Na podstawie wniosku zgłoszonego
dnia 8.VII.1967 r. strona powodowa (PŻM) domagała się zasądzenia kwoty x zł tytułem reszty odszkodowania za straty powstałe w związku z awarią m's „M”, która miała miejsce w cza sie sztormu w porcie Lervik w dniu 10.1.1965 r.
Okręgowa Komisja Arbitrażowa zwa żyła, co następuje:
W myśl art. 120 § 1 k.c. bieg prze dawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W wypadku niniejszym dniem takim
był następny dzień po zajściu zdarze nia powodującego powstanie roszcze nia, a więc następny dzień po powsta niu uszkodzenia statku. Od tego bo wiem dnia przysługiwało stronie po
wodowej roszczenie odszkodowawcze
na podstawie zawartej umowy ubez pieczenia.
Zgodnie z art. 118 k.c. w stosunkach pomiędzy jednostkami gospodarki uspo łecznionej, które podlegają państwo wemu arbitrażowi gospodarczemu, ter
min przedawnienia wynosi j e d e n
wy-N r 4 (208) Z orz ec zn ic twa k o m isji arbitrażow ych 115
stąpiła ze sporem po tym terminie, to wniosek jej podlegał w całości oddale niu.
Okręgowa Komisja Arbitrażowa nie podzieliła poglądu strony powodowej, że w tym wypadku należy stosować art. 263 k.m., w myśl którego roszcze nie wynikające z umowy ubezpieczenia przedawnia się z upływem lat pięciu od dnia wymagalności. Artykuł 263 k.m. nie jest przepisem szczególnym w ro zumieniu art. 118 k.c., ponieważ nie jest adresowany jedynie do jednostek gospodarki uspołecznionej, a taki właś nie warunek jest niezbędny w świetle art. 118 k.c., ażeby przepis określający
dłuższy termin przedawnienia uznać za przepis szczególny.
Tak więc skoro art. 263 k.m. nie speł nia warunków przepisu szczególnego, to zgodnie z art. XIV przepisów wpro wadzających kodeks cywilny należy stosować art. 118 k.c.
Brak było również podstawy do
przyjęcia, że ogłoszenie szkody przery wa bieg przedawnienia do czasu w yda nia przez ubezpieczyciela decyzji w sprawie zgłoszonego roszczenia (art. 819 k.c.). Zgodnie bowiem z art. 820 k.c. przepisów tytułu XXVII o umowie ubezpieczenia nie stosuje się do ubez pieczeń morskich.
G L O S A
do powyższego orzeczenia OKA w Szczecinie z dnia 28.X.1967 r.
W cytowanym powyżej orzeczeniu na uwagę zasługują dwa zagadnienia:
—- po pierwsze — określenie momentu wymagalności roszczenia odszkodowawcze go z umowy ubezpieczenia, a więc tym samym początku biegu przedawnienia, — po drugie — czy do umowy ubezpieczenia morskiego w wypadku, kiedy stro
nami umowy są jednostki gospodarki uspołecznionej podlegające państwowe mu arbitrażowi gospodarczemu, ma zastosowanie art. 263 k.m.?
Kodeks morski w przepisach o umowde ubezpieczenia nie zawiera żadnego szcze gólnego przepisu określającego wymagalność roszczenia odszkodowawczego z umo wy ubezpieczenia. W tej sytuacji momentem tym, wynikającym z właściwości zo bowiązania, będzie następny dzień po powstaniu szkody, ponieważ od tej chwili ubezpieczonemu przysługuje roszczenie odszkodowawcze w stosunku do ubezpieczy ciela, a zatem zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się również od następnego dnia po powstaniu szkody.
Pewien wyjątek od tej zasady zachodzi wtedy, gdy dochodzenie roszczenia od szkodowawczego uzależnione jest od orzeczenia izby morskiej co do ustalenia winy za spowodowanie wypadku morskiego. W takiej sytuacji bieg terminu prekluzyjnego do dochodzenia takiego roszczenia w postępowaniu arbitrażowym rozpoczyna się w dniu, w którym poszkodowany dowiedział się o treści orzeczenia izby morskiej (orzeczenie OKA z dnia 7 stycznia 1955 r., „OA”, tom VII, poz. 92).
Natomiast co się tyczy drugiego zagadnienia, to zgodnie z orzeczeniem należy stwierdzić, że w wypadku gdy stronami umowy ubezpieczenia morskiego są podmio ty arbitrażowe, art. 263 k.m. nie ma zastosowania. Artykuł 263 k.m., jak to pod kreśliła OKA, nie jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 118 k.c., albowiem nie został on wyraźnie ustanowiony dla stosunków zobowiązaniowych pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej.
Istniejący stan prawny, na podstawie którego wydane zostało wymienione wyżej orzeczenie, prawidłowe co do kierunku rozstrzygnięcia, jest dla ubezpieczonego bar
