MEDEDELINGEN VAN DE GEOLOGISCHE STICHTING
SERlE C
MONOGRAFillEN-REEKS BEHANDELENDE DE UITKOMSTEN VAN NIEUWE GEOLOGISCH-PALAEONTOLOGISCHE ONDERZOEKINGEN VAN DE ONDERGROND VAN NEDEHLAND, IN OPDRACHT VAN DE
GEZAMENLIJKE STEENKOLENMIJNEN IN LIMBURG AANGEVANGEN ONDEH LEIDING VAN
Mr. Dr. Sc.-Ing. W. A. J. M. VAN WATERSCHOOT VAN DEB GHACHT IN 1942 VOOHTGEZET ONDER LEIDING VAN
Prof. Dr. W. J. JONGMANS, Dr. Ir. P. TESCH en Dr. L. U. DE S1TTER SEDEHT 1946 ONDER LEIDING VAN Dr. A. A. THIADENS REDACTIE, Dr. L. VAN DER WAALS en Dr. S. VAN DER HEIDE .•
Afd. Mijnbouwkunde T. H.
Biblietheek
Mijnbouwstraat \20, Delft
De Geologiscbe Stichting in Nederland omvat de volgende afde1ingen:
Geologisch Bureau voor het Mijngebied, Heerlen en de Afdeling Geologische Dienst te Haarlem
MEDEDELINGEN VAN DE GEOLOGISCHE STICHTING
SERlE C
I - I - No.4
DE KAART VAN HET CARBOON-OPPERVLAK, DE PROFIELEN EN DE KAART VAN HET DEKTERREIN
VAN HET ZUID .,LIMBURGS MIJNGEBIED EN STAATSMIJN BEATRIX MET OMGEVING
DOOR
R. J. H. PATIJN W. F. M. KIM P E
1961
©
UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ ,ERNEST VAN AELST", MAASTRICHT
NETHERLANDS
TOELICHTING BIJ DE KAART VAN HET CARBOON-OPPERVLAK, DE PROFIELEN EN DE KAART VAN HET DEKTERREIN VAN HET ZUID-LIMBURGS MIJNGEBIED EN STAATSMIJN BEATRIX MET OMGEVING
Explanation to the map of the Carboniferous surface,
the sections and the 'map of the overburden of the South-Limburg mining District and Statemine Beatrix with the surrounding area
R J, H. PATUN & W. F. M. KIMPE
In het kader van het geologisch onderzoek in opdracht van de Gezamenlljke Nederlandse Steen- kolenmijnen werden gedurende 'de tweede wereld- oorlog een kaart van het Carboon-oppervlak en profielen van het Zuid-Limburgs Mijngebied samengesteld, ·die verschenen zijn in het samen- vattend werk van Dr. H. G. J. SAX: ,De fec- toniek van het Carboon in het Zuid-Limburgsche Mijngebied", Meded. Geol. Stichting, Serie C I- 1. No. 3, 1946.
De ontginning in Zuid-Limburg en de explo- ratie in Zuid- en Midden-Limburg hehben een grotere kennis van de diepere ondergrond van dit gebied gebracht. Het bleek noodzakelijk genoemde kaart van het Carboon-oppervlak op talrijke punten te herzien, aan te vullen en de schaal te wijzigen. Een net van profielen geeft een overzicht van de tectoniek van het gebied.
Voor de formaties die het Carhoon hedekkcn werd een kaart van het dekterrein samengesteld aan de hand van schacht- en diephmingen.
In 1952 is, in opdracht van de Staatsmijnen in Limburg, in het Vlodrop-veld een exploratie be- gonnen met behulp van de seisrnische reflexie- methode, een onderzoek dat in 1957 en 1958 werd aangevuld en uitgebreid over het aangren- zende Duits gebied. Toen bleek, dat belangrijke gegevens met dit onderzoek konden worden ver- kregen, is ook in Zuid-Limburg in enkele ge- bieden een seismisch onderzoek uitgevoerd.
De Peelkolenvelden zijn in opdracht van de Peelcommissie in de jaren 1953-1958 nauwkeurig onderzocht. Acht nieuwe diepboringen hebben, in aansluiting aan het seismisch onderzoek, een goed inzicht gegeven van de diepere ondergrond van Staatsmijn Beatrix en de noordelijk bier- van gelegen Peelkolenvelden. Met toestemming van de Staatsmijnen in Limburg en van de Peel- comrnissie zijn in deze puhlicatie ook een kaart van het Carboon-oppervlak en profielen op een
In the framework of the geological investi·
gation instituted on the instruction of the Joint Dutch Coalmines, a map of the surface of the carboniferous and sections of the South-Limburg mining district were composed during the late world war; the results have been published in the summarizing work of Dr. H. G. J. SAX, en- titled: ,De Tectoniek van het Carbo on in het Zuid-Lirnburgsche Mijngebied" '), Meded, Geo·
logische Stichting, Serie C I- 1- No. 3, 1946.
The exploitation of the South-Limburg coal deposits and the exploratory work done in South and Central Limburg have added to the knowl- edge of the deeper subsoil in this area. It became evident that the above mentioned map of the carboniferous surface needed revision and sup- plementation on many points, as well as alteration of the scale. Furthermore, a network of sections has been prepared, which gives a survey of the tectonical conditions in this area.
As to the formations overlying the Carbonif- erous, the overburden was mapped out with the aid of informations gained from shafts and deep borings.
In 1952 a start was made, on the instruction of the ,Staatsmijnen in Limburg" with an explo- ration programme by means of the seismic re- flection method, a study which in 1957 and 1958 was supplemented and extended to cover part of the adjacent German tenitory. When it became evident that there were promising prospects for collecting valuable information, a seismic survey was also undertaken in some South-Limburg areas. The Peelfields were closely examined on the instruction of the Peel Board. Eight deep borings, brought down after the seismic survey, have furnished a clearer picture of the deeper
1)
,Tectonics of the Carboniferous in the South- Limburg mining District".
5
schaal 1 : 50.000 van Staatsmijn BP-atrix en om- geving gepubliceerd.
Voor de ondervonden medewerking bij het samenstellen en de welwillend verleende toe- stemming tot bet publiceren van bijgaande kaarten van het Limburgs Mijngebied willen wij onze dank uitspreken aan de Peelcommissie, de Directie van de Staatsmijnen in Limburg, de Directie van de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van Limburgsche Steenkolenmijnen, genaamd Oranje Nassau Mijnen, de Directie van de N.V. Nederlandsche Steenkolenmijnen ,Willem- Sophia", de Directie van de Maatschappij tot Exploitatie der Steenkolenmijnen Lam·a
&Ver- eeniging, en aan de Directie van de Domaniale Mijn Maatschappij N.V.
KAART VAN RET CARBOON-OPPERVLAK EN PROFIELENDIAGRAM
(Plaat 1 en 2}.
De kaart van het Carboon-oppervlak, schaal l : 25.000, van Zuid-Limbmg geeft een beeld van het _erosie-oppervlak van het Carboon. De diep- boringen en schachten zijn op de kaart aange- geven met de diepte waarop het oppervlak van het Carboon werd bereikt. De talrijke opwaartse boringen waarmede het Carhoon-oppervlak is vastgelegd, zijn duidelijkheidshalve niet illge- tekend. Uit de signatuur van de hoogtelijnen van het oppervlak is de zekerheidsgraad af te lezen, waarmede dit oppervlak bekend is.
De velden ten noorden van de Storing van Heerlerheide in Staatsmijn Maur·its en Staatsmijn Emma, ten nom·den van de Feldbiss in Staats- mijn Hendrik en westelijk van de Storing van Benzenrade ten noorden van de Anticlinaalstoring - het Voerendaal-veld - zijn door middel van de seismische reflexie-methode nader bekend geworden. Door aansluiting van de resultaten van dit seismisch onderzoek aan de bestaande diep- horingen in deze gebieden is een beter beeld van de Jigging van het Carboon-oppervlak ver- kregen dan voorheen mogelijk was. Om een onderscheid te maken, met die gebieden waar door middel van opwaartse boringen het Car- boonoppervlak is vastgesteld, werd de signatuur ,onzeker" gebruikt.
De helling van het Carboon-oppervlak be- draagt over het gehele mijngebied gemiddeld l : 40 in nom·dwestelijke richting, met uitzon- dering van het gebied van de Flexuur van Puth en van Krawinkel waar afwijkingen in deze helling optreden. In het NO-veld van de Staats·
mijn Maurits tussen de Heerlerheide- en Geleen- storing, waar Trias op het Carboon rust, is de belling l : 20 en tussen de Geleenstoring en, de Feldbiss l : 10.
6
subsoil of Statemine Beatrix and of the Peel coalfields further to the North.
In the course of this study a map of the car- boniferous surface and of the sections of the Beatrix coalfield, on a scale of l to 50.000, has been published with the permission of the ,Staatsmijnen in Limburg" and the Peel Board.
The authors are indebted to the Peel Board, Board of Directors of the Dutch State Coal Mines, the Board of Directors of the ,N.V. Maat- schappij tot Exploitatie van Limburgschc Steen- kolenmijnen, genaamd Oranje Nassau Mijnen", the Board of Directors of the ,Maatschappij tot Exploitatie der Steenkolenmijnen Laura en Ver- eeniging", the Board of Directors of the ,N.V.
Nederlandsche Stecnkolenmijnen, WillemSophia"
and the Board of Directors of the ,N.V. Doma- niale Mijn Maatschappij" for their kind per- mission and co-operation, which has lead to the compilation and publication of the enclosed maps of the Limburg Coalfield.
MAP OF THE CARBONIFEROUS SURFACE AND FENCE DIAGRAM
(Plate 1 and 2).
The map of the Carboniferous surface of South-Limburg (scale l to 25.000) gives a picture of the erosion surface of the Carbonif- erous. Deep borings and shafts are indicated by a figure denoting the depth at which the Car·
boniferous surface was reached. The numerous upward boreholes by means of which the Car- boniferous surface was located have been omitted for the sake of clarity. The way in which the contours of the surface are drawn denotes the degree of certainty with which the surface was ascertained.
The fields east of the Heerlerheide fault in the Maurits and Emma concessions, as well as those north of the Feldbiss in the Hendrik field and west of the Benzenrade fault north of the Anti- clinal fault -the Voerendaal field - have been explored by means of the seismic reflection method. Combination of the results of this seis- mic investigation with the informations derived from the existing deep borings in this region has yielded a clearer picture of the location of the Carboniferous surface. To make a distinction with those regions where the Carboniferous sur- face was located by means of upward boreholes, the contours have been marked as being un- certain. The inclination of the Carboniferous surface, averaged over the whole coal basin, amounts to l : 40 in NW direction, with the exception of the areas of the Puth and Krawinkel Flexures, where different dips were measured.
In the NE field of Statemine lV!aurits between the
'
Twee hoofdbreuksystemen Z1Jn te onderschei- den: een NW-ZO breuksysteem, met als alge- mene regel een toeneming van de spronghoogten in het Carboon naar het nomdwesten, waarlangs vooral j ongere bewegingen hebben plaats gehad;
een ZW-NO breuksysteem, gekenmerkt door grote verschillen in spronghoogten in het Car- boon, wisselend van opschuiving tot afschuiving, met soms zcer brede stol'ing'szones en zonder spronghoogte aan bet oppervlak van het Car boon.
Tot dit laatste breuksysteem behoren de Willemstoring-; de .Q!!J.~j~s_tori~g, waarvan de westelijke voortzetting, de An!~-~Una_<llst()ring,
eerst kon worden afgeleid uit het seismisch onderzoek in het Voercndaal-veld en de 70 m storing. Deze breuken hangen samen -met··-·-;r;
vaastls,che plooiing en ~Jjn ~~ deze plooiings- pha~.~.-~_n}e_t _ !ll-~~r .. ~ct_iet.g_~~~e~!:
Tot het NW-ZO systeem behoren de Benzen·
raderstoring, de Heerlerheidestoring, de Geleen- storing, de Feldbiss en de F NO-Hoofdstoring, een storing, die in het Lauraveld reeds bekend was, maar eerst door het seismisch onderzoek ook in Staatsmijn Hendrik werd aangetroffen.
Het verloop van de Geleenstoring in het f1F?-veld van de Staatsmijn Mam·its en van dat deel van de Feldbiss parallel aan deze storing gelegen, is ook door het seismisch onderzoek heter bekend gcworden.
De varistische overschuivingstectoniek is vrij- wel bepcrkt tot de zuidelijke mijnen. Slechts enkele overschuivingen van enige betekenis komen nog noordelijk van de Willemstoring voor. Deze tectoniek is nu ook beter bekend geworden in het veld van de Neu-Prick door twee nieuwe diepboringen. De tectoniek benoorden de 70 m-storing sluit aan hij de mijnen in de Kempen. De strekkingsrichtingen van de Flexuur van Puth en van Krawinkel hangen samen met de opwelving van het Massie£ van Brabant na de varistische plooiing.
Het bijgaande standaardprofiel (figuur l) van de koollagen in het Zuid-Limburgs Mijngebied vcrschaft een algemeen stratigrafisch overzicht van het aantal en de verbreiding van de kool- lagen in ieder van de afzonderlijke, door mariene gidsniveaus gescheiden, groepen:
c Jabeek groep B { Maurits groep Westphalicn Hendrik groep
A J Wilhelmina groep
\ Baarlo groep
Hierin zijn tevens de voornaamste zandsteen- banken opgenomen, terwijl aile onbelangrijke·
rifiels zijn weggelaten.
Heerlerheide and Geleen fault, where the Car- boniferous is overlain by Trias, the dip is l : 20, and between the Geleen fault and Feldbiss l : 10.
Two main fault systems can be distinguished:
a NW-SE fault system along which especially younger movements have taken place. As a rule the throw in this system increases towards the northwest; an SW-NE fault system, characterised by large differences in throw in the Carbonif- erous, fluctuating from upthrows to downthrows, with occasionally very broad fault zones, but with_out any throw at the Carboniferous surface-.
Some faults belonging to this system are the Willem fault, the Oranje fault, whose western continuation (the Anticlinal fault) could be derived only from the seismic survey in the Voerendaal field, and the 70 m fault. These faults originate from the period- of the Variscan folding and have not been active since.
The NW-SE system comprises the Benzenrade fault, the Heerlerheide fault, the Geleen fault, the Feldbiss, the lst NE Main fault; the latter had been encountered already in the Laura field but its existence in the Hendrik field could be established ollly by a seismic survey. The trend of the Geleen fault in the NE field of Statemine Mam·its and that part of the Feldbiss parallel to it, has also become better known as a result of the seismic survey.
The oveTthrow tectonics of the Variscan moun- tain building have been observed ahnost exclu- sively in the southernmost mines. Only a few overthrustfaults, of some importance came to development north of the Willem fault. The knowledge of these tectonics in the Neu-Prick field has also been improved by the information obtained from two new deep borings. The tee- tonica} structures north of the 70 m fault are comparable with those of the Campine mines.
The strike of the flexures of Puth and Krawinkel are related to the upwarping of the Brabant Massif after the period of Variscan folding.
The standard section (see figure l) of the coal seams in the South Limburg district provides a general stratigraphic survey of the number and dispersion of the seams in each of the following groups, which are separated by marine guide levels:
c Jabeek group
B { Mam·its group Westphalian Hendrik group
A f Wilhelmina group
\ Baarlo group
Also included in the section are the principal sandstone beds, whereas all unimportant seamlets have been omitted. The map of the Carboni£-
7
z:a:
0:H ~ ..J"'
...
1&..
0 c:
a. 0
c: <(
<(
0 z:
~ f/)
:J~~
0 "
~"
~
g
. x o - e
~,"
~
"
~t:l
~
.
;;
"
!I ' , ~
"
~~
~g5~
. . t • :
•• 1:
. ::
. • 1: ,.
.. ••
~
w "
0
g
~ 0
~5
, g
...
-
_,
g~
F
.. ••
~
0~
"
~
ii 0
w X X
" •
I I '
N
"
~~
~" •
~
,
~~
"
"
§
<" • "
' ! ~
,
~' "
" •
I ' I
!
•• ••
~ w
0 ~
~
~ w w ~
~
" • • •
~' [;;• •
~
" " • •
I I I
I ' I ' '
1 !
" " "
2~ t:: :!!I ! I ! ' I I ! g '
"
~ "
~
G~ . "
" ~ "' ~ ~
~ ~ '" ~~
:;: !:(~
" ~ ai
• • • •
• • • .
• • • •
• • • •
• • • •
• • • •
• • • •
~;!
" " "
II '
"
"
• "
IX;;; :il~
I' I '
'' ~ I ' j
'
J;; :0:
• •
! I I I
' g '
0 ~;::
I ' !
' ~
0
'~ ,
" ,
_;,:""
iii • I.
:t •
:tl t
••• • ~!:j(
:.: •
:+1 • :•
:t' • :' '
• i '
"
~~~
• ~~
,
~~, ..
~
:
>
"
"
§
<
~~ c, M ' V
~~
~~~~
·~'
~ '
I d
, g;
~
'
~a"
<
,
00 0
§
,~
rg%
c''" ~s
~-~ ~~'• .
.-~~' -~} ~~
"'"
~ g~
6~" ~'
~
~ 3
~~ !
~~
c'.,
~~
~.
,, ~~ • ,, -~~
,
~ ,, .,
"
<;~j
~'
•
~
~
• .
. •
. .
.
' I
.-<
fi: ,;,
l I
De kaart van het Carboon-oppervlak van Staats- mijn Beatrix en omgeving, schaal 1 : 50.000, geeft een beeld van de verhreiding van het productieve Carboon in dit gebied. In het westen wordt dit productieve Carboon op ontginbare diepte begrensd door de Meinwegstoring en de Peelrandstoring, in het oosten door het im- productieve Carboon. De belangrijkste storingen, die het veld doorsnijden zijn de Zandberg- en de Bean·ixstoring, die heiden naar het noorden uit- lopen. Het gebied tussen de Meinwegstoring en de Peelrandstoring bestaat uit enkele schollen, waarin het Carboon op grotere diepte is komen te liggen. De schollen tussen deze storingen zijn gekanteld, met het gevolg dat bet Carboon-opper- vlak oostelijk van de Beatrixstoring l : 25 in NO- richting helt. Deze helling is tussen de Beatrix- en de Zandbergstoring l : 27 naar het noorden.
Tussen de Zandberg- en de Peelrandstoring belt het Carboon-oppervlak onregelmatig noordwaarts;
op Duits gebied neemt de belling sterk af.
KAART VAN HET DEKTERREIN
VOLGEN~SCHACHTPROFIELEN EN DJEPBORINGE[>I (Plaat 3).
De stratigrafisch-lithologische overzichtskaart van de op het Carboon rustende mesozoische, tertiaire en kwartaire deklagen, die in schachten en diepboringen in het Zuid-Limburgs Mijn- gebied zijn aangetroffen, is de herziene en aan- gevulde uitgave van de in 1956 intern verschenen kaart. Tevens is hieraan toegevoegd een kaart van het dekterrein van het Beatrix-veld, die op ana- loge wijze uit boorgegevens werd samengesteld.
De gevolgde wijze van weergave van de dikte, stratigrafie en lithologie van het dekterrein in ieder van de aangegeven schachten en diep- boringen, biedt een duidelijk en overzichtelijk ruimtelijk beeld van de geologische verhoudin- gen, zowel locaal in verticale, als regionaal in horizontale zin.
Op enkele uitzonderingen na zijn op de kaart uitsluitend de profielen weergegeven van die diepboringen en mijnschachten, waarvan een betrouwbare beschrijving aanwezig is in de archieven van het Geologisch Bureau. Onder diepboringen worden aileen boringen verstaan, welke het oppervlak van bet Carboon hebben bereikt. Van twee of drie bij elkaar gelegen schachten kon duidelijkheidshalve slechts een profiel in de kaart worden opgenomen, waarvoor in het algemeen het meest gedetailleerde profiel is gekozen.
Waar nodig is van diverse diephoringen een her-interpretatie van de stratigrafie gegeven op
erous surface of Statemine Beatrix and its sur- roundings, scale l : 50.000, gives a picture of the dispersion of the productive Carboniferous in this area. Towards the West the productive Carboniferous is limited at workable depth by the Meinweg fault and the Peelrand fault, towards the East by the improductive Carbonif- erous. The principal faults intersecting the field are the Zandberg and Beatrix faults, both of which die out in northerly direction. The area between the Meinweg and Peelrand faults consists of some blocks in which the Carboniferous has already sunk down to greater depths. The blocks between the faults .P-ave tipped, with the result that the Carboniferous surface of the Beatrix fault shows a l : 25 dip in northeasterly direc·
tion. This dip, between the Beatrix and Zandberg faults, is l : 27 towards the North. Between the Zandberg and the Peelrand fault the Carbonif- erous surface dips do~n irregularly towards the North; on German territory the dip decreases sharply.
MAP OF THE OVERBURDEN BASED ON THE INFORMATIONS OBTAINED FROM SHAFT SECTIONS AND DEEP BORINGS
(Plate 3).
The stratigraphic~lithological survey map of the mesozoic, tertiary and quarternary formations encountered in shafts and deep borings in the South-Limburg mining district is the revised and supplemented edition of an earlier map published in an, internal communication in 1956. Added hereto is a map of the overburden of the Beatdx field which was composed from drilling data along analogous lines. The method followed in representing the thickness, stratigraphy and litho- logy of the overburden in each of the shafts and deep borings mentioned, provides a clear and comprehensible three dimensional picture of the geological conditions, both locally in a vertical, and regionally in a horizontal sense.
With a few exceptions the map shows exclu- sively the sections of those deep borings and mines shafts of which a reliable description is present in the archives of the Geological Bureau.
By deep borings is meant here only such bore- holes which reached the surface of the Carbonif- erous. For two or three closely neighbouring shafts only one section could be plotted in the map for reasons of clarity; as a rule, the most detailed section was chosen for this purpose .
If necessary, a re-interpretation of the strati- graphy has been given for various deep borings on the basis of the latest paleontological ( a.o.
pollen, foraminifers) examination, or on the
9
,----~~~~~---==========---~-~---~---~---~~---
grond van hei:: nieuwste paleontologisch ( o-.a.
pollen, foraminiferen) onderzoek, of op grond van de tektonische verhoudingen in het Carboon, of door onderling vergelijken van bij elkaar gelegen diephoringen. Hierdoor is deze over- zichtskaart van het dekterrein in menig opzicht betrouwbaarder en bruikbaarder dan de indertijd gepubliceerde tabellen (Geologie
&Mijnbouw, Jrg. 3, 136-156, 1941 en Meded. Geol. Bureau, 194-0-'41, 123-143 [1942]).
Van de kaart van het Carboon-oppervlak zijn alleen die breuken op de kaart van het dekterrein overgenomen, welke een spronghoogte aan het oppervlak van het Carbo on vertonen. Van een aantal van deze breuken, is bekend, dat zij zich tot in de jongste dekteiTeinformaties voortzetten
~n soms plaatselijk in de topografie tot uiting komen, of zich althans in een deel van de oudere deklagen voortzetten.
Tevens zijn op de kaart aangegeven de grenzen van de verschillende ouroiddellijk op het Carboon rustende formaties van het dekterrein, voor zover deze uit de diepboringen konden worden afge- leid. Waar opwaartse boringen hieromtrent nadere gegevens verschaften, is dit in de kaart verwerkt.
De dikteverschillen van het dekterrein in het Zuid-Limburgs Mijngebied zijn aanzienlijk. De dikte varieert tussen 6 m in het uiterste zuid- oosten (Domaniale Mijn- Willem-Sophia) en 390m in het noordwesten (Staatsmijn Maurits), terwijl ten noorden van de Storing van Heerler·
heide (Staatsmijn Maurits) ep. ten noorden van de Feldbiss (Staatsmijn Hendrik) de dikte naar het noordwesten toeneemt tot meer dan 800 m.
In Staatsmijn Beatrix varieert de dikte tussen
440~
m en 700 m.
Van de verschillende dekterreinformaties, welke onmiddellijk op het Carboon rusten, is in het noordwesten de Trias ten noorden van de Storing van Heerlerheide in Staatsmijn Maurits en noordelijk van de Feldbiss in Staatsmijn Hendrik, de oudste. Van het Boven-Krijt rust op bet Carboon ten zuiden van de Storing van Heerlerheide gewoonlijk het Hervens groenzand, soms plaatselijk ook het Akens zand, terwijl ten noorden van deze storing het Kunnider- en Maastrichts krijt onmiddellijk op het Carboon liggen. In het zuidoosten rust als jongste formatie het Oligoceen op het Carboon, terwijl in het uiterste zuidoosten, in de Willem-Sophia en Domaniale Mijn, zelfs Kwartair onmiddellijk op het Carboon voorkomt.
In verband met de algemene hellingsrichting van het oppervlak van het Carboon naar het noordwesten grijpen naar het zuidoosten telkens jongere fmmaties over het CarboOn heen.
10
basis of the- tectonic conditiOns ii1 the Carboni{.
erous or from a comparison between adjacent deep borings. .
Consequently the survey map of the over- bm·den is more reliable and more useful in many respects than the previously published -tabulas (Geologie
&Mijnbouw, 1941 and Meded. Geol.
Bureau, 1942).
From the map of the Carboniferous surface only those faults have been taken which show a throw at the surface of the Carboniferous. A number of these younger, active faults, are known to extend into the youngest overburden formations and occasionally locally manifest themselves -in the topography or at any rate extend some way into the older covering strata.
Also depicted in the map are. the boundaries of the various formations lying direotly on top of the Carboniferous in so far as these boun- daries could be derived from deep borings.
Where further informations on this point could be obtained from upward boreholes, such data have been shown in the map.
The overall differences in thickness of the overburden in the South Limburg coalfield are considerable. The thickness varies from 6 m on the SE (Domaniale Mine- Willem Sophia) to 390 m in the NW (Statemine Maurits), while north of the Heerlerheide fault (Staterninc Maurits) and also north of the Feldbiss (State- mine Hendrik) the thickness increases to over 800 m. In Statemine Beatrix the thickness varies between 440 and 700 m.
In the NW north of the Heerlerheide fault in the Maurits field and north of the Feldbiss in the Hendrik field, the Trias is the oldest for- mation overlying the Carboniferous. South of the HeerleTheide fault the Carboniferous is usually overlain by Hervian greensand and occasionally by Aachen sand. North of this fault the Upper Cretaceous consists of Kunrader or Maestrichtian limestone. The youngest Tertiary formation directly on top of the Carboniferous in the SE is the Oligocene, whereas in the ex- treme SE, in the Willem Sophia and Domaniale mines, the Carboniferous ~s overlain even by quaternary formations.
Owing to the general dip of the Carboniferous surface towards the NW, ever younger formations overlie the Carboniferous to the SE.
The Trias presumably comprises for the main part the Middle ,Bunter Sandstone" and possibly part of the Lower ,,Bunter Sandstone". In the NW it consists of a deposit of more than 400 m thick mostly reddish-brown and white porous sandstones, which may be water-hearing, alter- nating with thin clayey shales.
De Trias omvat vermoedelijk grotendeels de Midden-Bontzandsteen, mogelijk met een deel van de Onder-Bontzandsteen. Hij bestaat uit een in het noordwesten tot ruim 4.00 m dik pakket, merendeels roodbruine en witte poreuze zand- stenen, die watcrvoerend kunnen zijn, afwisselend met dunne inschakelingen van kleigesteenten.
Van de Krijtformatie is in Limburg aileen het jongste Boven-Krijt aanwezig en we] het Cam- panien en het Maastrichtien. HieTvan zijn op de kaart afzonderlijk onderscheiden het Akens zand, het Hervens groenzand en het Gulpens krijt, ter- wijl het Kunrader krijt en het Maastrichts krijt, die slechts facieel verschillen, gezamenlijk zijn aangegeven.
Het Akens zand, dat gewoonlijk niet dikker is dan enkele meters en slechts in het uiterste zuid- oosten (Sophia-veld) tot 50 m dikte toeneemt, bereikt in Staatsmijn Beatrix 140 m, waar het aan de basis uit klei bestaat. Deze klei kan water- kerend zijn. Gewoonlijk rusten meer of minder watervoerende zanden direkt op het Carboon. De laatste jaren is uit opwaartse boringen gebleken, dat in Staatsmijn Wilhelmina en de Oranje Nassau Mijn II plaatselijk Akense kleien ,j{p het Carboon rusten; dit zijn waaTschijnlijk ferosie- resten omgeven door Oligoceen.
Het Hervens gToenzand dat uit meer of minder kleiige glauconietzanden bestaat, ter dikte van gewoonlijk niet meer dan 100 m, plaatselijk hoogstens 150 m, ontbreekt samen met het Akens zand opvallenderwijs geheel ter plaatse van de Flexuur van Puth, waar het oppervlak van het Carboon 10 a 20 m boger ligt dan aan weers- zijden hiervan.
Het Gulpens krijt, dat in het oostelijk deel van zuidelijk Zuid-Limburg een algemene verbreiding bezit, is in het Limburgs Mijngebied niet aan- getroffen.
Het Kunrader- en Maastrichts krijt bestaat eendeels uit een afwisseling van harde kalksteen- banken en zachte mergelbanken, anderdeels uit dikbankige kalkafzettingen. Het rust ter dikte van gewoonlijk hoogstens 30 m op het Carboon.
Plaatselijk en dan gewoonlijk rustend op Hervens groenzand kan deze serie in het zuidoosten een dikte van 120 m bereiken. Vooral de kalksteen- banken kunnen watervoerend zijn.
Van het Tertiair, dat in het Limhurgs Mijn- gebied het Paleoceen, Oligoceen, Mioceen en Plioceen omvat, is gebleken, dat in het bijzonder in Zuid-LimbuTg het Paleoceeil een grotere, tot 150 m bedragende dikte bezit dan voorheen werd aangenomen en ook een grotere uitbreiding heeft. Het rust evenwel nergens onmiddellijk op het Car boon. Het oudste Paleoceen (Onder- Montien) is als zachte kalksteen ontwikkeld. Het
The only Cretaceous -formations ex1stmg in Limburg are Campanien and Maestrichtian.
Separately indicated in the map are the Aachen sand, the Hervian greensand and the Gulpen chalk, while the Kunrade limestone and the Maestricht chalk, which differ only by their facies, are indicated collectively.
In some places the Aachen sands, the thickness of which usually does not exceed a few metres and increases to 50 m only in the extreme SE (Sophia field) whereas it reaches a thickness of 140 m in Statemine Beatrix, consists of clay at its base. This base may be impermeable. Nor- mally the CarbonifeTous is overlain by more or less waterbearing sand deposits. From upward borings made in the last few years it appeared that in some places in Statemine Wilhelmina and Oranje Nassau II mine, Aachen clays are over- lying the Carboniferous. Probably they represent erosion residues at the base of the Oligocene.
The Herve greensands, consisting of more or less clayey glauconite sands with a thicknesS of at most 100 m and in rare cases 150 m, as well as the Aachei_I sands, are absent near the Puth flexuTe where the surface of the Carboniferous lies 10-20 m higher than in the adjacent areas.
The Gulpen chalk being widely distributed in the SE part of South Limburg, has not been encountered in the Limburg mining district.
The Kunrade limestone and Maestricht chalk, which consists of a series of alternating hard limestones and soft marllayers or of massif limestone, overlies the Carboniferous up to a thickness of at most 30 m. In some places in the SW this series may reach a thickness of 120 m, in which case it is usually found lying on Herve greensands. Especially the limestone layers may be water-bearing.
As to the Tertiary, which in the Limburg mining district comprises the Paleocene, Oligo·
cene, Miocene and Pliocene, it has appeared that especially in South Limburg the Paleocene has a greater thickness, up to 150 m, and covers a larger area than has been believed so far. It lies nowhere directly on top of the Carboniferous.
The oldest Paleocene (Lower Montian) is developed as soft limestones. The lower part of the Upper Montian consists of variegated clays, which get sandier towards the top.
The Oligocene overlying directly the Carbonif- erous, normally with a thickness of
25~100m and occasionally 200 m thick, consists of more or less clayey sands, -often quicksands, with inter·
mediate claylenses.
So far as known the Oligocene reaches a thickness of over 300 m to the north of the Feldhiss.
[ll
Boven-Montien bestaat onderaan uit bonte kleien, die naar hoven zandiger worden.
Het Oligoceen dat ter dikte van gewoonlijk 25 tot 100 m, plaatselijk tot 200 m, op het Carboon rust, bestaat uit meer of minder kleiige zanden, dikwijls in de vorm van drijfzanden, met ingeschakelde kleilagen en -lenzen. Een dikte van ruim 300 m bereikt het Oligoceen ten noorden van de Feldbiss, voor zover bekend is.
Het Mioceen, dat zuivere kwartszanden (,zilverzand") en bruinkoollagen omvat en nergens op het Carboon rust, is in zijn ver·
breiding vrijwel beperkt tot het gedeelte ten nom·den van de Storing van Heerlerheide.
Het Plioceen, dat uit zanden, kwartsgrinden en kleien (,Brunssumse klei") bestaat, blijft in zijn verbreiding vrijwel geheel beperkt tot een gebied ten noorden van de Feldbiss.
Op de verschillende krijt- en tertiaire afzet·
tingen ligt ten slotte bijna overal een dunne bedekking Kwartair, bestaande uit terrasgrinden en ·zanden, al of niet onder een dunne li:issmantel.
12
The Miocene, which comprises pure quartz sands (,silver sand") and lignite layers, lies nowhere directly on top of the Carboniferous and occurs almost exclusively in the area north of the Heerlerheide fault.
The Pliocene, consisting of sand, quartz gravels and clays (,Brunssum clay"), is limited almost exclusively to an area north of the Feldbiss.
The various Cretaceous and Tertiary deposits are almost everywhere overlain by a thin quarternary cover consisting of bench gravels and sands whether or not buried under a thin loess cover.
MEDEDELINGEN VAN DE GEOLOGISCHE STICHTING
SERlE C
This senes contains the following sections:
I. Tectonical Papers: III. l. ·Palaeobotany; V. Palaeontology, l. Macrotectonics; 2. Research on coal. Microfauna:
2. Microtectonics; l. Tertiary;
IV. Palaeontology,
3. Geophysics. 2. Mesozoic;
Macrofauna: 3. Carboniferous.
II. l. l.
2.
Palaeogeography;
Petrography. 2.
3.
Tertiary;
Mesozoic;
Carboniferous.
VI. Miscellaneous studies.
PUBLICATIONS (obtainable at the booksellers)
I. 1. No. I. - A. J. DIKKERS. Pdce III ·1. No. 2. - W. J. JONGMANS. Price De ge"ologie van hel veld van Staats-
mijn Maurits (with English Summary) f. 8,50 I .1. No. 2. - J. E. MULLER.
De post-carbonische tektoniek van het
Zuid-Limburgsche Mijngehied . . .
1f. 4,50
I. 1. No. 3. - H. G. J. SAX. '
De tektoniek van bet Carhoon Zuid-Limburgsche Mijngehied abridged translation) . . . . I. 2. No. I. - J, M. DEENEN.
in het (with
Brouken in kool en gesteente (with
f. 15,50
English Summary) . . . . f. 6,25 I. 3 ·No. I. - L. U. DE SITTER e.a.
Eindverslag van bet Geophysische Onderzoek in ZO.-Nederland door de Geophysische Dienst der Staatsmijnen (with condensed English translation) f. 30,-- II . 1 . No. I. -
A. A. THIADENS and T. B. HA1TES.
Splits and Wash-outs in the Netherlands Coal·Measures . . . .
II . 1 . No. 2. - T. B. HAITES.
Gelijkstelling der lagen in gehieden van Zuid·Limburg en bet bckken van Luik II. 2. No. I. - N. HEERTJES.
de mijn·
en Aken
Petrological Investigations of the Coal·
Measures sediments of South-Limburg f. 5,20
f. 7,-
(the Netherlands) . . . . .. . . . f. 4,- U. 2. No. 2. - J. E. MULLER.
Sedimentpetrologie van bet dckgebergte
in Limburg (with English Summary) . f. 6, 75 III · 1 · No. I. - S. J. DIJKSTRA.
Eine Monographische Bearbeitung der Karbonischen Megasporen mit beson- derer Beriicksichtigung von Slid-Limburg
(Niederlande) . . . , . . . f. 11,50
Palaeontological notes on the coalfields of the province of Gelderland in the eastern Netherlands.
(in een band met III . 1 . No. 3 en
IV . 3 • No. 6) . . . • . . • f. 14,65 III · 1 ·No. 3. - W. J. JONGMANS.
Palaeontology of the sections in the Lower Westphalian A in borings LXVI, LXVII, LXVIII in Limburg (Voerendaal) Flora (in een band met III • 1 - No. 2 en IV • 3 • No. 6) • • • • • . . III ·1. No. 4. - W. J. JONGMANS.
Contribution to the knowledge of the Flora of the Seam Girondelle (Lower
f. 14,65
part of the Westphalian A) Part I f. 3.70 UI. 1. No. 5. - W. H. ZAGWIJN.
Aspects of the pliocene, and early pleis-
tocene vegetation in the Netherlands f 13,60 III . 2. No. I. - P. A. HACQUEBARD.
Kolenpetrographische StudHi:n. Paralle- lisatie van de koollagen Merl, Miihlen·
bach, Steinknipp en Finefrau van bet Nederlandsche Mijngebied (with English
Summary) . . . . f. 11,25 lii. 2. No. 2. - A. J. MAURENBRECHER.
Kolenpetrographische SLudiCn. Paralle- lisatie van de koollagen Grauweck, Senteweck, Rauschenwerk en Athwerk van het Ncderlandsche Mijngehied
(with English .Summary) . . . . f. 10,50 IV · 1 · No. I. - C. IJSPEERT.
Monographic der mioziinen taxodontcn Bivalven aus dem Peelgebiete (die
Niederlande) -. . • . • • . . . f. 3,50 IV . 1 . No. 2. - J. HEERING.
Die oligodinen taxodonten Bivalven aus
dem Peelgebiete (die Niederlande) f. 2,75
IV- 1 -No. 3.
~Price J. C. H. ALBRECHT und W. VALK.
Oligociine Invertebraten von Slid-
Limburg f. 9,25
IV ·l ·No. 4. - J. HEERING.
Die obcroligociinen Bivalven (mit Ans·
nahme der taxodonten) aus dem Peel-
gehiete (die Niederlande) f. 4,75 IV. l . No. 5. -
J. H. VAN VOORTHUYSEN.
Mioziine Gastropoden aus dem Peel- gehiet (Niedcrlande) (Rissoidae-Muri-
cidae, nach Zittel's Einleitung 1924) f. 7, 75 IV · l . No. 6. - C. BEETS.
The pliocene and lower pleistocene Gastropods in the collections of the Geological Foundation in the Nether- lands (with some remarks on other
Dutch collections) f. 10,70
IV . l • No. B. - C. BEETS.
Oligoziine und wahrscheinlich Mioziine Gastropoden aus dem Peel-Gehiete (Siidliche Niederlande) f. 6,- IV . l . No. 9. - J, HEERING.
Pelecypoda (and Scaphopoda) of the Pliocene and Older-Plistocene deposits
of the Netherlands f. 15,60
IV. I . No. 10. - J. HEERING.
Miocene Pelec.ypoda of the Netherlands
(Peel-Region) f. 4,90
IV . 2 • No. I. -
W. J. M. VAN DER WEIJDEN.
Die Macrofauna der Hervenschen Kreide mit besonderer Beriicksichtigung der
Lamellibranchiaten f. 7,50
IV . 3 • No. I. - S. VAN DER HEIDE.
Les Lamellihranches limniques du terrain houiller du Limhourg du Sud
(Pays-Bas) I. 5,25
IV . 3 . No. 2. - S. VAN DER HEIDE.
La fauna ichthyologique du carhonifCre superieur des Pays-Bas f. 4,- IV· 3 ·No. 3. - L. DORSMAN.
The marine fauna of the Carboniferous
in the Netherlands • f. 11,50 IV . 3 . No. 4. - S. VAN DER HEIDE.
Stratigraphie et paleontologic animale du terrain houiller du Peel avec quel- ques remarques sur le carbonifere superieur de Winterswijk, de Woens·
drecht (Brabant du Nord) et de Mol
(Campina) f. 6,75
IV. 3 . No. 5. - S. VAN DER HEIDE.
Les arthropodes du terrain houiller du Limbourg Meridional (excepte les scor-
pions et les insectes) f. 8,25
IV . 3 . No. 6. - S. VAN DER HEIDE. Pdce Palaeontology of the sections in the
Lower Westphalian A in borings LXVI, LXVII. LXVIII in Limburg (Voerendaal) Fauna (in Mn band met III • 1 - No. 2
en III · 1 · No. 3) . f. 14,65 IV. 3. No. 7 . - F. H. VAN OYEN.
Contribution a Ia connaissance du genre
Adelophthalmus Jordan et Meyer 1854 f. 13,70 V · (I) • No. 1. -
TH. REINHOLD und A. TEN DAM.
Die stratigraphische Gliederung des Niederliindischen Plio-Plistoziins nach
Foraminiferen f. 5,-
V. (I) . No. 2. -
TH. REINHOLD und A. TEN DAM.
Die stratigraphische Gliederung des Niederliindischen Oligo-Mioziins nach Foraminiferen (mit Ausnahme van
S.-Limbnrg) f. 5,25
V • (1) ·No. 3, - A. TEN DAM.
Die stratigraphische Gliederung des Niederliindischen Paliioziins und Eoziins nach Foraminiferen (mit Ausnahme
von Slid-Limburg) f. 7, ·
V · (l) ·No.4.- R. C. VAN BELLEN.
Foraminifera from the Middle Eocene in the Southern part of the Netherlands
Province of Limburg f. 9,20
V · (l) ·No. 5. - R. LAGAAIJ.
The Pliocene Bryozoa of the Low Coun- tries and their bearing on the North Sea
region f. 25,20
V · (2 ·No. 1.) • No. 7. - E. SCH!JFSMA.
The foraminifera from the Hervian
(Campanian) of Southern Limburg f. 8,50 VI· No. I . - J. W. R. BRUEREN.
Het Terrassenlandschap van Zuid-
Limburg (avec resume en
fran~ais)f. 9,-- VI· No.2.-
L. M. J. U. VAN STRAATEN.
Grindonderzoek in Zuid-Limburg (avec
resume en
fran~ais)f. 11,50 VI . No. 3. - J. I. S. ZONNEVELD.
Het kwartair van het Peel-gebied en de naaste omgeving. (Een sediment-
petrologische stndie) f. ll,80 VI. No. 4. - M. G. RUTTEN.
Geologie van bet Limburgsehe Mijnwater f. 7,25 VI. No. 5, - C. FRANCKEN.
Bijdrage tot de kennis van bet Boven·
Senoon in Zuid-Limburg (with English
Summary) f. 7.50
VI . No. 6. - G. C. MAARLEVELD.
Grindhoudende Midden-Pleistocene Sedi- menten. Hct onderzoek van deze afzet- tingen in Nederland en aangrenzende
gebieden (with Summary in English) f. 17.40
,,
!!
