PL ISSN 0035-9629
ROK CZTERDZIESTY CZWARTY ZESZYT TRZECI
RUCH PRAWNICZY
EKONOMICZNY
i SOCJOLOGICZNY
ORGAN
UNIWERSYTETU IM. A. MICKIEWICZA
I AKADEMII EKONOMICZNEJ
W POZNANIU
KWARTAŁ TRZECI
WARSZAWA-POZNAŃ 1982
KOMITET REDAKCYJNY Prof. dr Alfred O h a n o w i c z
Honorowy Przewodniczący Komitetu Redakcyjnego R e d a k t o r z y
Andrzej Kwilecki (zast. redaktora naczelnego), Anna Michalska (se kretarz redakcji), Zbigniew Radwański (redaktor naczelny), Stanisław
Wierzchosławski C z ł o n k o w i e
Wiesław Daszkiewicz, Zygmunt Dulczewski, Bohdan Gruchman, Wiktor Jaśkiewicz, Stanisław Kowalski, Adam Łopatka, Władysław Markie wicz, Teresa Rabska, Klemens Ratajczak, Stanisław Smoliński, Jacek Trojanek, Janusz Wierzbicki, Wacław Wilczyński, Marek Ziółkowski
Tłumaczenia na język angielski: Jarosław Myjak
Adres Redakcji
ul. Czerwonej Armii 90, 60-809 Poznań, Coll. Iuridicum UAM pokój 6, tel. 69-92-51, w. 290 Printed in Poland P A Ń S T W O W E WYDAWNICTWO N A U K O W E — ODDZIAŁ W P O Z N A N I U N a k ł a d 1083+117 egz. A r k . w y d . 33,0. A r k . d r u k . 25,625. P a p i e r d r u k . m a t . kl. V 70 g, 70×100. O d d a n o do s k ł a d a n i a 17 VI 1982 r. D r u k u k o ń c z o n o w g r u d n i u (1982 r. N-9/834. Z a m . nr 292/165. D R U K A R N I A UNIWERSYTETU (IM. A. M I C K I E W I C Z A — P O Z N A Ń
SPIS TREŚCI
I. A R T Y K U Ł Y
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Stanisław K o z y r -- K o w a l s k i , Teoria środków produkcji materialnej a społeczeństwa współczesne . . .
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Henryk O l s z e w -s k i , adiunkt Uniwer-sytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Maria Z m i e r c z a k , Faszyzm i prawo . . .
Adiunkt Instytutu Zachodniego w Poznaniu, dr Bernard P e r l a k , Proble my identyfikacji narodowo-politycznej w RFN
Asystent Uniwersytetu Gdańskiego, mgr Roman W ó j c i k , „Czysta teoria prawa" Hansa Kelsena a współczesne prawoznawstwo polskie — wy
brane zagadnienia, . . . . . . .
Doc. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr habil. Roman K o z ł o w s k i , Idea „pracy organicznej" w poglądach Karola Libelta . Doc Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr habil. Tadeusz S m o
-l i ń s k i , Stan wojny, stan wojenny i stan wyjątkowy w konstytucjach
europejskich państw socjalistycznych . St. asystent Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, mgr Tomasz
S o k o ł o w s k i , Charakter prawny władzy rodzicielskiej . . . Sędzia Sądu Najwyższego w Warszawie, prof. dr habil. Mieczysław P i e
-k a r s -k i , Naruszenie interesu PRL ja-ko podstawa rewizji nadzwyczajnej Adiunkt Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Ireneusz A d a m
-c z a k , Pro-cesowe konsekwen-cje postanowień koń-czą-cy-ch postępowanie
sądowe przed rozprawą główną . . . . . .
Prof. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dr Janusz W i e r z b i c k i , Spór o budżety terenowe
Adiunkt Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Andrzej G o m u -ł o w i c z , Niektóre spo-łeczno-gospodarcze i polityczne uwarunkowania procedury podatkowej . . .
Adiunkt Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dr J a n S i k o r a , Aktywność społeczno-zawodowa i społeczno-polityczna oraz stosunek pracowników do pracy w socjologii pracy
Adiunkt Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, dr Danuta S t r a h l , Wy korzystanie ścieżki proporcjonalnego rozwoju w badaniach społecznych Doc. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr habil. Kazimierz
O r y l , Funkcjonowanie gospodarki narodowej a ochrona środowiska naturalnego . .
Adiunkt Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dr Wacław J a r m o ł o w i c z , System plac w zreformowanym przedsiębiorstwie uspołecznionym . Doc. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dr habil. Andrzej C z y ż e w s k i ,
Dochody rolnicze ludności chłopskiej jako czynnik postępu cywilizacyj nego na wsi w Polsce Ludowej
Adiunkt Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dr Ryszard B a r c z y k , Wy brane problemy teorii mnożnika handlu międzynarodowego
St. asystent Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, mgr Elżbieta J a n -1 25 51 71 83 105 123 135 141 151 165 179 191 207 227 243 263
IV Spis treści
t o ń - D r o z d o w s k a , Polityka konkurencji a polityka koncentracji przemysłowej w EWG
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Andrzej K o m a r , Problemy harmonizacji systemów podatkowych krajów członkowskich Europejskich Wspólnot
Adiunkt Akademii Ekonomicznej w Poznaniu dr Tomasz R y n a r z e w s k i , Wpływ strategü cenowych wielkich korporacji i krajów OPEC na po wstanie kryzysu naftowego
Adiunkt Uniwersytetu dm. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Wiesław A m b r o i k , Przezwyciężanie dewiacji wychowawczych w kulturowo zaniedba nym rejonie wielkiego miasta
II. P R Z E G L Ą D P I Ś M I E N N I C T W A
1. Recenzje
System prawa cywilnego, t. III, cz. 1: Prawo zobowiązań — część ogólna, pod red. Z. Radwańskiego, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1981, Ossolineum, ss. 963 (rec. Andrzej W ą s i e w i c z ) .
J. Niżnik, Przedmiot poznania w naukach społecznych, Warszawa 1979, PWN, ss. 160 (rec. Marek Z i ó ł k o w s k i )
S. Zawadzki, J. Chwistek, Rady narodowe w Polskiej Rzeczypospolitej Ludo wej, Warszawa 1981, Książka i Wiedza, ss. 387 (rec. Zbigniew J a n k u ) . R. Tokarczyk, Prawa wierne naturze, Lublin 1980, Wyd. Lubelskie, ss. 372
(rec. Bogdan U d z i k ) . . .
Kardynał Stefan Wyszyński, Kościół w służbie Narodu; Nauczanie Prymasa Polski czasu odnowy w Polsce, sierpień 1980 — maj 1981, Teksty auto ryzowane, Rzym 1981, Ośrodek „Corda Cordi" i Delegatury Biura Praso-wego Episkopatu Polski, ss. 344 (rec. Irena F u d a l i )
J. Sztumski, Socjologia pracy w zarysie, Warszawa 1981, PWN, ss. 207 (rec. Jerzy K r ę ż l e w s k i )
Ekonomika pracy — Ekonomiczno-Społeczne zagadnienia pracy człowieka, pod red. M. Przedpelskiego, Warszawa—Poznań 1981, PWN, ss. 263 (rec. Stanisław S m o l i ń s k i )
J. Wasilewski, Kariery społeczno-zawodowe dyrektorów, Wrocław—Warsza wa—Kraków—Gdańsk—Łódź 1981, Ossolineum, ss. 212 (rec. Józef K u r i a t a )
La preuve en droit, Travaux du Centre National de Recherches de Logique, Bruxelles 1981, E. Bruylant, ss. 367 (rec. Zygmunt Z i e m b i ń s k i ) . J. O. Freedman, Crisis and Legitimacy. The Administrative Process and
American Government, Cambridge 1980, Cambridge University Press, ss. 324 (rec. Stanisław B i e r n a t )
M. J. Wiener, English culture and the decline of the industrial spirit, 1850 -- 1980, Cambridge—London—New York—Melbourne—New Rochelle—Syd ney 1981, Cambridge University Press, ss. 217 (rec. Paweł Ł ą c z k o w s k i ) H. Lamport, Sozialpolitik, Berlin—Heidelberg—New York 1980, Springer
Verlag, ss. 519 (rec. Mieczysław P r z e d p e l s k i )
La réforme du droit de la filiation. Perspectives européennes, Sous la di rection de J. M. Pauwels, Bruxelles 1981, E. Bruylant, ss. 368 (rec. Ta deusz S m y c z y ń s k i ) . . . 279 293 305 319 331 335 338 341 344 347 349 352 355 359 361 364 366
Spis treści
V
A. M. Nieczajewa, Siemja i zakon. Prawowoje riegulirowanijenieimuszczes-twiennych braczno-siemiejnych otnoszienij, Moskwa 1980, Izd. Nauka, ss. 126 (rec. Andrzej Z i e l o n a c k i ) .
P. Bieszkow, Niediejstwitielnost na braka, Sofia 1981, Nauka i Izkustwo, ss. 118 (rec. Andrzej Z i e l o n a c k i )
I. K. Bieliajewskij, Nasielenije i towarooborot — tiendiencyi i wzaimoswjazi, Moskwa 1980, Izd. Statistika, ss. 141 (rec. Andrzej S z r o m n i k ) .
III. S P R A W O Z D A N I A I I N F O R M A C J E
Sprawozdanie z holendersko-polskiej konferencji naukowo-dydaktycznej (Til-burg 31 V - 6 VI 1981) (Witold J u r e k , Jerzy T a r a j k o w s k i )
Kolokwium habilitacyjne doktora Marka Ziółkowskiego (Jan W ł o d a r e k ) . Kolokwium habilitacyjne doktora Bogusława Guzika (Emil P a n e k )
Kolokwium habilitacyjne doktora Jerzego Wolniaka (Zenobia K n a k i e w i c z ) Kolokwium habilitacyjne doktor Zenobii Knakiewicz (Emilia D e n e k ) . Kolokwium habilitacyjne doktora Andrzeja Wiercińskiego (Ireneusz A d a m
-c z a k ) . . .
Rozprawy doktorskie na Wydziale Prawa i Administracji UAM w okresie od 31 lipca 1978 r. do 31 grudnia 1981 r. (Tadeusz G a d k o w s k i ) . Rozprawy doktorskie na Wydziale Ekonomiki Produkcji i Obrotu Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu w latach akademickich 1976/77-1980/81 (Alek sandra W i t k o w s k a ) . . .
Rozprawy doktorskie na Wydziale Nauk Społecznych UAM w latach akade mickich 1976/77 - 1980/81 (Ewa K i e ł c z e w s k a , Aurelia S z a f r a n ) . Rozstrzygnięcie V Konkursu na najlepsze prace magisterskie przyjęte na Wy
dziale Prawa i Administracji UAM w roku akademickim 1980/1981 (G.O.) 369 372 374 379 381 382 384 385 386 388 392 396 399
CONTENTS
I. A R T I C L E S
Dr Stanisław K o z y r - K o w a l s k i , Professor at the Adam Mickiewicz Uni versity in Poznań, The Theory of Means of Material Production and the Modern Societies . . .
Dr Henryk O l s z e w s k i , Professor at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Dr Maria Z m i e r c z a k , Adjunct at the Adam Mickiewicz Uni-versity in Poznań, Fascism and the Law . . .
Dr Bernard P e r l a k , Adjunct at the Western Institute in Poznań, Problems of the National and Political Identification and the National Historical Consciousness in the Federal Republic of Germany
Roman W ó j c i k , Assistant at the University of Gdańsk, Kelsenian 'Pure Theory of Law' and the Modern Polish Jurisprudence — Selected Pro blems
Dr habil. Roman K o z ł o w s k i , Docent at the Adam Mickiewicz University in Poznań, The Idea of 'Organic Work' (Groundwork) in the Views of Karol Libelt
Dr habil. Tadeusz S m o l i ń s k i , Docent at the Adam Mickiewicz University in Poznań, State of War, State of Martial Law and State of Emergency in Constitutions of the European Socialist States . . . Tomasz S o k o ł o w s k i , Senior Assistant at the Adam Mickiewicz University
i n Poznań, The Legal Character o f Parental Authority . . . . Prof. dr habil. Mieczysław P i e k a r s k i , Judge of the Supreme Court in
Warsaw, Breach of State Interest as a Ground for the Extraordinary Appeal
Dr Ireneusz A d a m c z a k , Adjunct at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Litigious Consequences of Rulings Terminating the Legal Pro ceedings before the Main Trial
Dr Janusz W i e r z b i c k i , Professor at the Academy of Economics in Po znań, Dispute on Local Budgets
Dr Andrzej G o m u ł o w i c z , Adjunct at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Some Aspects of Socio-Economic and Political Conditioning of the Fiscal Proceedings . .
Dr Jan S i k o r a , Adjunct at the Academy of Economics in Poznań, Socio--professional and Socio-political Activity and the Relation of Employers to their Work in the Sociology of Labor
Dr Danuta S t r a h l , Adjunct at the Academy of Economics in Wrocław, Application of Proportional Developement Path in Social Studies . Dr habil. Kazimierz O r y l , Docenit at the Adam Mickiewicz University in
Poznań, Functioning of the National Economy and Protection of the Na
tural Environment . Dr Wacław J a r m o ł o w i c z , Adjunct at the Academy of Economics in Po
znań, Wage System i n the Reformed Socialized Enterprise . . . . Dr habil. Andrzej C z y ż e w s k i , Docent at the Academy of Economics in
1 25 51 71 83 105 123 135 141 151 165 179 191 207 227
Spis treści
VII
Poznań, Agricultural Income of the Farm Population as a Means of the Civilizational Progress of the Country in the People's Poland .
Dr Ryszard B a r c z y k , Adjunct at the Academy of Economics in Poznań, The Theory of Multiplier of the International Trade in the Modern Ca pitalist Economic System
Elżbieta J a n t o ń - D r o z d o w s k a , Senior Assistant at the Adam Mickie wicz University in Poznań, The Policy of Competition and the Policy of Concentration of Industry in the EEC .
Dr Andrzej K o m a r , Professor at the Adam Mickiewicz University in Po znań, Problems of the Harmonization of Taxation Systems in the Euro pean Communities' Member States . . . Dr Tomasz R y n a r z e w s k i , Adjunct at the Academy of Economics in Po¬
znań, The Influence of Price Strategies of Great Corporations and of OPEC States on a Developement of the Oil Crisis
D r . Wiesław A m b r o z i k , Adjunct at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Surmounting Educational Deviations in a Culturally Backward
Region of a Big City . . . . . .
II. SURVEY OF L I T E R A T U R E III. NOTES A N D I N F O R M A T I O N . 243 263 279 293 305 319 331 379
СОДЕРЖАНИЕ
I. СТАТЬИ Проф. Университета им. А, Мицкевича в Познани, д-р Станислав К о з ы р - К о в а л ъ с к и , Теория средств материального производства и современные общества Проф. Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р Хeнрык О л ы п е в с к и , адъюнкт Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р Мария З м е р ч а к , Фашизм и право . . . . . Адъюнкт Западного Института в Познани, д-р Бернард П е р л я к , Проблемы национально-политического отождествления в ФРГ Ассистент Гданьского Университета, мгр Роман В у й ц и к , „Чистое учение о пра ве" X. Кельзена и современное польское правоведение — избранные вопросы Доц. Университета им. А. Мицкевичa в Познани, др (habilitatus) Роман К о з -л о в с к и , Идея „органического труда" во взг-лядах Каро-ля Либе-льта . Доц. Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р (habilitatus) Тадэуш Смо-л и н ь с к и , Состояние войны, военное поСмо-ложение и искСмо-лючитеСмо-льное поСмо-ло жение в конституциях европейских социалистических государств . Ст. ассистент Университета им. А. Мицкевича в Познани, мгр Томаш С о к о л о в с к и , Юридический характер родительских прав Судья Верховного суда в Варшаве, проф. д-р (habilitatus) Мечислав П е к а р с к и Нарушение интересов ПНР — основа чрезвычайной ревизии . Адъюнкт Университета пи, А. Мицкевича в Познани, д-р Ирэнэуш А д а м ч а к , Процессуальные последствия постановлений, завершающих судебное произ водство, перед судебным заседанием по разбирательству Проф. Экономической академии в Познани, д-р Януш В е ж б и ц к и , Спор о местных бюджетах Адъюнкт Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р Анджей Г о м у л о в и ч , Некоторые общественно-экономические и политические предпосылки проце дуры налогового судопроизводства Адъюнкт Экономической академии в Познани, д-р Ян С и к о р а , Общественно--профессиональная и общественно-политическая активность, а также отно шение работников к труду в социологии труда Адъюнкт Экономической академии во Вроцлаве, д-р Данута Ш т р а л ь , Исполь зование пути пропорционального развития в общественных исследованиях . Доц. Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р (habilitatus) Казимеж О р ы л ь , Функционирование народного хозяйства и защита окружающей среды Адъюнкт Экономической академии в Познани, д-р Вацлав Я р м о л о в и ч , Си стема заработной платы на реформированном обобществлённом предприятии Доц. Экономической академии в Познани д-р (habilitatus) Анджей Ч и ж е в с к и , Сельскохозяйственные доходы крестьянского населения — фактор цивили заторского прогресса в деревне в Народной Польше Адъюнкт Экономической академии в Познани, д-р Рышард Б а р ч и к , Избран ные вопросы теории множителя международной торговли Ст. ассистент Университета им. А. Мицкевича в Познани, мгр Эльжбета 1 25 51 71 83 105 123 135 141 151 165 179 191 207 227 243 263Spis treści IX Я и т о и ь - Д р о з д о в с к а , Политика конкуренции и политика промышлен ной концентрации в ЕЭС . Проф. Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р Анджей К о м а р , Про блемы гармонизации налоговых систем стран-членов Европейских сообществ Адъюнкт Экономической академии в Познани, д-р Томаш Р ы н а ж е в с к и , Вли яние стратегии цен крупных корпораций и организации стран-экспортёров нефти на возникновение нефтяного кризиса Адъюнкт Университета им. А. Мицкевича в Познани, д-р Веслав А м б р о з и к , Преодоление воспитательных отклонений в запущенных, в культурном отно шении, районах крупного города . . . . II. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ III. ОТЧЕТЫ И СООБЩЕНИЯ . . . 279 293 305 319 331 379
