Świadomi tradycji i nowych zadań

Ryszard Szwoch

Świadomi tradycji i nowych zadań

Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 16, 153-155

P om n ik A dam a M ick iew icza w Starogardzie G dańskim o d sło n ięty 23 w rześn ia 1956 r. P ro jek to w a ł I. Z elek

Medal pamiątkowy ku czci ks. dra Bernarda S y c h ty

— 153 —

R oczn ik XVI/1981 T ow arzystw a L iterackiego im. A. M ick iew icza

Ryszard Szwoch

ŚW IADOMI TRADYCJI I NOWYCH ZADAŃ

S tarogardzki O ddział T ow arzystw a L iterackiego im . A dam a M ick iew icza jest n a j­ m łod szym spośród 36 p la có w ek teren ow ych . P o w o ła n ie naszego oddziału zb iegło się z ju b ileu szo w y m i obchodam i 100-lecia G im nazjum i L iceum O gólnokształcącego w Starogardzie G dańskim .

S zacow n a u czeln ia śred n ia na przestrzeni m in ion ego w iek u n iezm ien n ie p ełn iła rolę w ażn ego ośrodka nau k ow ego; jako najstarsza w m ieście, a druga na Z iem i K ociew sk iej, o d d zia ły w a ła w y ch o w a w czo na liczn e pokolenia, św iad cząc prócz g łę ­

b okiej w ied zy tak że o a k tyw n ym u czestn ictw ie w życiu sp ołecznym , gospo­

d arczym i ku ltu raln ym . Przez c a ły ten czas, zw łaszcza zaś w latach m ięd zy w o jen ­ nych, szkoła sta n o w iła centrum k u ltu ra ln o -o św ia to w e K ociew ia, stw arzając okazję do rozw ijan ia zain teresow ań naukow ych w ych o w a n k ó w , u m ożliw iając pracę w k ó ł­ kach za in teresow ań , dając m ożliw ość p u b lik ow an ia rezu ltatów badań naukow ych a tak że tw órczości literack iej w drukow anych spraw ozdaniach z pracy szkoły, w p o­ w ie la n y m periodyku u czn iow sk im „Satura L a n x ”, czy w reszcie w kilk u d ziennikach m iejscow ych . A m b icje od d zia ły w a n ia k u ltu ra ln o -o św ia to w eg o na m iejsco w e środo­ w isk o zad ecyd ow ały, że w m urach szkoły został utw orzony U n iw ersy tet P o w szech ­ ny, k tórego d ziałaln ość (w ykłady, odczyty, w y sta w y etc.) w znacznym stopniu p rzy­ czy n iła się do a k ty w iza cji kulturalnej m iejsco w eg o społeczeń stw a. D orobek szk oły w tej d zied zin ie w zb ogacon y został w latach pow ojen n ych m .in. przez p ow ołan ie o rk iestry sym fon iczn ej, która organ izow ała k o n certy dla grona pedagogicznego i k o­ leg ó w , także i przede w szy stk im zaś dla starogardzkich m elom anów .

M iejsco w e środ ow isk o h u m an istyczn e szczególn ym zain teresow an iem darzyło w sz e lk ie in icja ty w y , które m ia ły na celu o d zw iercied len ie w zajem n ych zw ią zk ó w p i­

sarzy i lu d zi ku ltu ry z ziem ią k ociew sk o-p om orsk ą. G łębokie i ż y w e tradycje m i­ c k iew icz o w sk ie na Pom orzu, by w sp om n ieć ch oćb y istn ien ie w gim nazjach p om or­ skich organizacji filom ack ich pod n azw ą „M ick iew icz”, także głęb ok i ku lt w ieszcza w tu tejszy m sp o łeczeń stw ie, datujący się od p ierw szej p o ło w y X IX w ., zad ecyd ow a­ ły, że w stu lecie śm ierci p oety zaw iązał się k o m itet b u d ow y p om nika A. M ick iew i­ cza, u roczyście od słon iętego w 1956 r. w Starogardzie Gd. T rzeba dodać, że p om nik dłuta zasłużonego rzeźbiarza pom orskiego, Ign acego Z elka z T orunia, b ył i nadal jest jed y n y m sensu stricto pom n ik iem autora P a n a T ad eu sza na Pom orzu, jeśli nie w p ółn ocn ej P o lsce l. Z budow ana w tym czasie szk o ła -ty sią cla tk a otrzym ała rów n ież

— 154 —

im ię A. M ickiew icza, tym im ien iem n azw an o także u licę i osied le m ieszk an iow e (dom ków jednorodzinnych) w Starogardzie Gd.

D op ełn ien iem tradycji m ick iew iczo w sk ic h , zarazem n aw iązan iem do n ajlepszego d ziedzictw a naukow ego i k u ltu raln ego starogardzkiego ośrodka, było p ow ołan ie przy tutejszym L iceum O gólnokształcącym im. M. S k łod ow sk iej-C u rie O ddziału T ow arzy­ stw a L iterackiego im . A. M ick iew icza. 10 czerw ca 1980 r. w auli szkolnej udekoro­ w anej barw am i n arodow ym i i k w ia ta m i zebrali się przy popiersiu w ieszcza staro­ gardzcy p oloniści i w ie lb ic ie le literatury, by w y słu ch a ć referatu prof. A ndrzeja B u ­ kow sk iego (UG) na tem at K ultu A dam a M ick iew icza na Pom orzu. Po jego w y słu ­ chaniu u czestn icy spotkania u d ali się pod pom nik M ickiew icza, gdzie złożono k w ia ­ ty od gdańskiego O ddziału T ow a rzy stw a n au czycieli i m łod zieży szk oły im. M ick ie­ w icza oraz harcerstw a. W dalszej części in au gu racyjn ego zebrania dr Jan D ata (UG) p rzed staw ił statut T ow arzystw a. L iczn ie zebrani n a u czyciele i ak tyw iści k u ltu raln i Starogardu Gd. i okolic p o sta n o w ili w stą p ić w szeregi T ow arzystw a i u tw orzyć w ła sn y Oddział, p od legający b ezpośrednio Z arządow i G łów n em u w W arszaw ie. Tego sam ego dnia dokonano w yb oru w ła d z od d ziałow ych . N a czele zarządu stan ął zast. dyrektora LO T adeusz K u b iszew sk i jako p rezes oddziału.

O ficjaln e przyjęcie naszego O ddziału do grona p la có w ek terenow ych n astąpiło na Z jeździe d elegatów T o w a rzy stw a L iterackiego im . A. M ick iew icza w P łocku, w dniach 20— 21 w rześn ia 1980 r., na którym rep rezen tow ał nasz O ddział R om an M iszew ski, dyr. B ib liotek i M iejskiej w Starogardzie, człon ek zarządu Oddziału.

P raw ie n atych m iast starogardzki O ddział T ow arzystw a rozpoczął sw ą d zia ła l­ ność. Z godnie z przyjętym ram ow ym p lan em pracy T ow arzystw o zam ierza zorgan i­ zow ać szereg im prez roczn icow ych , spotkań i odczytów , w y cieczek śladam i p isa ­ rzy, także uroczystości sp ecjaln e (25-lecie p om nika A. M ick iew icza w Starogardzie Gd.), w m iarę m ożliw ości p lan u je też p u b lik ację w ła sn y ch w y d a w n ictw .

23 w rześn ia 1980 r. oddział zorgan izow ał sp otk an ie sw ych człon k ów z prof, drem P a w łem W yczyńskim , czołow ym rom an istą p olsk iego p ochodzenia na U n iw e r sy te ­ cie O ttaw skim w K a n a d z ie 2. G ościł on na sp ecjaln e zap roszenie w Polsce, o d w ied ził u n iw ersy tety w L u b lin ie, W arszaw ie, Toruniu, K rak ow ie i K atow icach, p rzeb yw ał tez na rodzinnym K ociew iu , m .in. w S tarogardzie Gd. P odczas spotkania m ó w ił o sw ym dorobku n au k ow ym w d zied zin ie krytyki literack iej, badań nad literaturą franko-kanadyjską, g łó w n ie zaś o w ła sn ej tw órczości poetyck iej w języku polskim , o przygotow an ym do druku zbiorze pt. W sło n eczn ej ciemni. Spotkanie u p łyn ęło w m iłej i w zruszającej atm osferze, zaś k on tak ty z prof. W yczyńskim p ostanow iono u trzym yw ać i nadal rozw ijać.

Innego rodzaju sp otk an ie odbyło się 23 października 1980 r. T ym razem zorga­ nizow ano uroczystość w ręczen ia ks. drow i B ernardow i Sychcie, w yb itn em u bada­ czow i k u ltu ry lu d ow ej i lek sy k o g r a fo w i K aszub i K o ciew ia m ed alu pam iątk ow ego za p om n ik ow e dzieło pt. S ł o w n i c t w o k o c ie w s k i e na tle k u lt u r y l u d o w e j 8, którego p ierw szy tom ukazał się już na początku 1980 r. M edal projektu R yszarda S zw och a w ręczy ł zasłużonem u p elp iń sk iem u uczonem u prezes O ddziału, T adeusz K u b iszew ­ ski 4. O dczytany też został sto so w n y adres gratu lacyjn y, u trw alon y na czerpanym papierze przez artystę k ociew sk iego, Jana W ałaszew sk iego.

W listop ad zie 1980 r. zap lan ow an o zeb ran ie in form acyjn e O ddziału, zaś w grud­ niu — zorgan izow an ie sp otk an ia-k on certu na tem at tw órczości C zesław a M iłosza, laureata literack iej nagrody N obla. W program ie oprócz w y stą p ien ia om aw iającego drogę tw órczą p oety p rzew id zian o p rezen tacje jego utw orów . P ierw sze półrocze n a­ szej d ziałalności p o zw a la sądzić, że n ie zabraknie nam in w en cji i en ergii w planach na dalsze lata.

— 155 —

P r z y p i s y

1 W parku o liw sk im im . A. M ick iew icza istn ieje p op iersie p oety um ieszczone na cokole, przy b ram ie zaś sty lizo w a n a podobizna M ick iew icza.

2 Prof. dr P a w e ł W yczyński, ur. w 1921 r. w Z elgaszczy w oj. gd ańskie, w y ­ ch ow an ek igim nazjum w Starogardzie, u czestn ik k o n sp ira cji a n ty h itlero w sk iej (w sp ółtw órca tzw . „ Jaszczu rk i”) na K ociew iu . A utor lic z n y c h pr,ac k ry ty czn y ch i w sp ółau tor 6 -tom ow ego raportu o sta n ie k u ltu ry d w u języczn ej K anady.

3 B ernard S y ch ta , S ł o w n i c t w o k o c i e w s k i e na tle k u l t u r y l u d o w e j , t. 1, W ro­ cław 1980.

4 M edal d w u stro n n y o śred n icy 6 om, na a w ersie o tw arta k się g a i napi's: „B ern ard ow i S y ch cie, au torow i sło w n ik a k o ciew sk ieg o . 1980”, zaś na rew ersie herb Starogard u Gd. — sto licy K o ciew ia i sied zib y T ow arzystw a L iterack iego — fundatora m edalu, oraz p ełn a n azw a ofiarod aw cy. M edal w y b ito w 3 egz. (dla B. S y ch ty , O ddziału T o w a rzy stw a i M uzeum K o ciew sk ieg o w Starogard zie Gd.).

Teresa Klicha

SPRAW OZDANIE

ZE ZJAZDU DELEGATÓW ODDZIAŁÓW

TOW ARZYSTW A LITERACKIEGO IM. ADAMA MICKIEW ICZA

W PŁOCKU

W d niach 1 9 - 2 1 w rześn ia 1980 r. ob rad ow ał w P łock u k o lejn y sta tu to w y Zjazd D elegatów O ddziałów T ow arzystw a L iterackiego im . A dam a M ick iew icza połączony z sesją n au k ow ą dla uczczen ia 150 rocznicy N ocy L istopadow ej. O brady od b yw ały się w sied zib ie T ow arzystw a N au k ow ego P łock iego w obecności W ojew od y P ło ck ie­ go m gr Jana G orczycy, dyrektora W ydziału K u ltu ry U rzędu W ojew ódzkiego m gr W itolda G ałk ow sk iego, zastęp cy sekretarza propagandy K om itetu W ojew ódzkiego PZPR m gr T om asza K lickiego.

O tw arcia d okonał prof, dr M ieczysław K lim o w icz — p rezes Zarządu G łów nego zw racając u w agę na ścisłą w ięź, jaka w w y n ik u d ziałaln ości T o w arzystw a za istn ia ­ ła m ięd zy ośrodkam i u n iw ersy teck im i i p olon istyk ą szkolną. Zebranych p ow itała pani m gr T eresa K lick a — prezes O ddziału P łockiego. M inutą ciszy uczczono pam ięć zm ar­ łeg o 5 m arca 1980 r. członka T ow arzystw a L iterackiego im . A. M ickiew icza, m iło ś­ nika i z n a w cy literatury, dr Szczepana W acka.

W prow ad zen iem do dyskusji było sp raw ozd an ie z d ziałaln ości T ow arzystw a przed­ staw ion e przez dr B arbarę K rydę, które w części ogólnej zaw ierało próbę odpow iedzi na p ytan ie o m iejsce T ow arzystw a w ak tu aln ej sytu acji ku ltu row ej, a w części szczegółow ej u jęło n a jw a żn iejsze elem en ty d ziałaln ości Zarządu G łów nego i O ddzia­ łó w w ciągu o statn iego roku. W szystkie te p roblem y sta ły się przedm iotem o ży w io ­ nej, ciągn ącej się do późnych godzin w ieczorn ych dyskusji. G łos zabierali człon k o­ w ie Zarządu G łów n ego i p rzed sta w iciele O ddziałów : prof, dr Z d zisław Libera, doc. dr Janusz M aciejew sk i, prof, dr Jan in a K u lczyck a-S alon i, doc. dr S ta n isła w Fita, dr M aria G rabow ska, dr hab. S ta n isła w Św irko, dr R yszard W ojciech ow sk i, doc. dr