Jan Wiśniewski
Pomezański Instytut Technologii
wpisany w X-letnie dzieje diecezji
elbląskiej
Studia Elbląskie 5, 145-157
2003
Kierownik Zakładu Patrologii i Historii K ościoła Starożytnego Uniwersytetu W arm ińsko-M azurskiego, O lsztyn
POMEZAŃSKI INSTYTUT TEOLOGII W PISANY W X-LETNIE
DZIEJE DIECEZJI ELBLĄSKIEJ*
Diecezja Elbląska erygow ana 25 marca 1992 r. „odziedziczyła” po Diecezji Warmińskiej Diecezjalne Studium Teologiczne w Elblągu i Pom ezańskie S tu d iu m Teologiczne w Kwidzynie. Studium elbląskie i kwidzyńskie były zintegrowane z Instytutem Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Paw ła II — Studium Teologii dla Świeckich w Olsztynie, jak o filie1. Już rok później, dyrektor Instytutu postanowił uruchomić Studium Teologiczne w Elblągu, którym kierował ks. infułat dr Mieczysław Józefczyk. Z inicjatywy ks. dr. Jana Wiśniewskiego i s. mgr Cypriany Konachowicz OSB, w porozumieniu z ks. dyr. prof. dr. hab. M arianem Borzysz- kowskim, Biskup W armiński dr Edm und Piszcz dnia 8 grudnia 1990 r. powołał do istnienia Pomezańskie Studium Teologiczne w Kwidzynie2. Studium kwidzyńskie otworzyło swoje podwoje 1 września 1991 r. Tego samego dnia mianował kierownika P ST w osobie ks. dra Jana W iśniewskiego oraz sekretarkę powierzając tę funkcję s. Cyprianie K onachowicz ze Zgrom adzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek w Kwidzynie. Biskup Warmiński polecił zorganizowanie, zainauguro wanie i kierowanie Studium Pomezańskim ks. W iśniewskiemu i s. Konachowicz, której zlecił prowadzenie sekretariatu w K w idzynie3. Obsada personalna kierownic twa wskazywała, że — z założenia — Studium miało służyć siostrom zakonnym, które w trakcie junioratu zdobywały przygotowanie katechetyczne, a św ieckim stw orzono warunki do pogłębienia wiedzy religijnej. Po utworzeniu Diecezji Elbląskiej, 16 czerw ca 1992 r., Biskup Elbląski połączył organizacyjnie
Diecezjal-* N ow a wersja artykułu opublikow anego w EW D (Nr 2 3 -2 4 [3 -4 ], 2000), s. 2 4 7 -3 0 9 pt.: D ro g a
D iecezji E lbląskiej do uniw ersyteckich stu d ió w teo lo g ii dla św ieckich ( 1 9 9 2 -2 0 0 0 ). Rys h istoryczn y,
który na s. 2 6 5 -3 0 9 zawiera „załączniki” dotyczące organizacji P om ezańskiego Instytutu T eologii. 1 Instytut K ultury C h rześcijań skiej im. Jana P aw ia II vr O lsztynie. W czoraj i d z iś 1 9 7 9 -1 9 9 9 , pod red. ks. M. B o r z y s z k o w s k i e g o i M. D a g i e l , Seria Historyczna. Suplem ent Hozjański 4, Olsztyn 1999, s. 15 — szkoda, że w tak kom pleksow ym opracowaniu nie znalazła się wzm ianka o powołaniu filii w Elblągu i Kwidzynie. W spom nianym Instytutem Kultury, przez cały czas jego istnienia (1 9 7 9 -1 9 9 9 ), kierował ks. prof, dr hab. Marian Borzyszkow ski (4 2001 r. w O lsztynie), a pow ołał 20 września 1979 r. Biskup Warmiński dr Józef Glemp.
2 Dekret Biskupa W arm ińskiego, nr 2 4 8 1 /9 0 z 8 .1 2 .1 9 9 0 r.
’ Siostra Cypriana K onachow icz OSB była w ów czas M istrzynią Junioratu SS. Benedyktynek w K w idzynie, a ks. J. W iśniew ski proboszczem parafii i P om ezańskiego Sanktuarium św . Rodziny w R yjew ie. W cześniej, w latach 1 9 8 1 -1 9 8 2 w spółpracow ali jako katecheci w parafii Św iętej Trójcy w K w idzynie (obecnie OO. Franciszkanie).
146 KS . J A N W I Ś N I E W S K I
ne Studium Teologiczne w Elblągu i Pomezańskie Studium Teologiczne w K w i dzynie w osobie wspólnego dyrektora ks. J. W iśniewskiego, polecając s. m g r D onacie B. T opa OSB pełnienie obowiązków sekretarza Studium kw idzyńskiego 4. O rdynariusz Diecezji uzasadnił swoją decyzję następująco: To zadanie [...] w spół gra z obowiązkami pełnionymi [...] w Wydziale Katechetycznym Kurii D iecezjal nej Elbląskiej 5.
IN T E G R A C JA Z A K A D E M IĄ T E O L O G II K A T O L IC K IE J W W A R S Z A W IE
Po zakończeniu wykładów w roku akademickim 1992/93, Biskup Elbląski nakazał zaprzestania w Diecezji Elbląskiej kształcenia katechetów na poziom ie studium pomaturalnego, ponieważ Minister Edukacji Narodowej, R ozporządze niem z dnia 5 marca 1992 r., zobowiązał nauczycieli do podnoszenia kwalifikacji na poziomie Kolegium 6. Dnia 27 maja 1993 r. biskup diecezjalny erygow ał Pomezański Instytut Teologii z siedzibą w Elblągu, w którym mieli podejm ow ać naukę przyszli nauczyciele religii (katecheci). Instytut otrzymał dw ustopniow ą strukturę. Trzyletnie (Kolegium jako pierwszy stopień) studia katechetyczne odbywały się w Pom ezańskim Kolegium Teologii w Elblągu i w Kwidzynie, a kolejne dw a lata studiów, prowadzące do uzyskania magisterium, były p ro w ad zo ne na Uzupełniających Studiach Magisterskich 7. Tak zorganizowany system kształ cenia teologiczno-pedagogicznego w Diecezji Elbląskiej otrzymał Sta tu t podpisany przez biskupa, który zaczął obowiązywać 1 września 1993 r. K Biskup A. Śliwiński przekazał prowadzenie i organizowanie studiów w Instytucie Pom ezańskim dotych czasow em u dyrektorowi Studium Teologicznego, czyli ks. dr. J. W iśniew skiem u y. Ze względu na to, że M EN zobowiązywało do podporządkow ania Kolegium pod opiekę naukow o-dydaktyczną uczelni wyższej, dlatego Biskup Elbląski ju ż 8 lutego 1993 r. wystosował pismo w tej sprawie do Rektora Akademii Teologii Katolickiej w W arszaw ie — ks. prof. dr. hab. Jana Ł a c h a 10. Pow odem wyboru tej uczelni przez biskupa był fakt wcześniejszej współpracy biskupa diecezjalnego z A T K na terenie Gdyni, w tamtejszym Punkcie Konsultacyjnym ATK. Już wówczas biskup, planu ją c zapewnić młodzieży dalszą naukę aż do uzyskania w diecezji magisterium 4 Dekret Biskupa Elbląskiego, nr 237/92-O rd. z 16.06.1992 r.; Dekret Biskupa Elbląskiego, nr 415 /9 3 -P K T z 17.06.1993 r. Te nominacje podnosiły rangę prow adzącego Studium Pom ezańskim i Elbląskim .
■
s Dekret Biskupa Elbląskiego, nr 45 9 /9 2 z 17.09.1992 r. — ta nominacja to faktycznie podniesienie rangi prow adzącego PST w K w idzynie, z funkcji kierownika na dyrektora, poniew aż nic był w cześniej odw ołany z tej pierwszej funkcji.
6 D z.U . nr 26, poz. 115.
7 Dekret Biskupa Elbląskiego, nr 308/93-K O X /1 z 2 7 .0 5 .1 9 9 3 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w - s к i. D ro g a D iecezji E lb lą sk iej, s. 2 7 4 -2 7 5 .
x Załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D ie c e zji E lbląskiej, s. 2 7 6 -2 8 7 .
4 Dekret Biskupa Elbląskiego, nr 309/93-K O X /I z 2 9 .0 5 .1 9 9 3 r. oraz 3 4 1 /9 4 z 3 .0 6 .1 9 9 4 r. 10 Pism o Biskupa E lbląskiego, nr 42/93 z 8 .0 2 .1 9 9 3 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s к i, D ro g a
D ie c e zji E lb lą sk iej do uniw ersyteckich stu d ió w teo lo g ii dla św ieckich (1 9 9 2 -2 0 0 0 ). Rys h istoryczny, w: E W D nr 2 3 - 2 4 [3 -4 ], 2000, s. 2 6 5 -2 6 6 .
teologicznego, pisał do rektora warszawskiej ATK: Po zakończeniu 1 stopnia kształcenia w Pomezańskim Kolegium Teologii w Elblągu, A kadem ia mogłaby utworzyć w naszej Diecezji II stopień kształcenia teologicznego — studium magisterskie. Zanim A TK przyjęła opiekę naukowo-dydaktyczną nad P o m ezań s kim Kolegium Teologii (PKT) zażądała stałego zatrudniania trzech doktorów habilitowanych, odpowiednio wykształconego pedagoga i psychologa oraz w skaza nia na fakt posiadania właściwego lokum, które stanowiłoby sale w ykładow e oraz biblioteki jak o zaplecza naukowego niezbędnego do pisania prac dyplom ow ych licencjata11. Postawione wymogi wynikały z Rozporządzenia MEN, ale także troski o zapewnienie odpowiedniego poziomu studiów. W kwestii dotyczącej utworzenia w Diecezji Elbląskiej II stopnia kształcenia, rektor A TK odpowiedział: M in isterst wo nie jest przeciw ne tego typu działaniom. Biskup Elbląski odpowiedział pozytywnie na wszystkie zagadnienia, zaznaczając, że działania diecezji zostały wsparte przez Kuratorium Oświaty w Elblągu, które było żyw o zainteresowane powstaniem takiej placówki dydaktycznej na terenie W ojew ództw a E lb lą sk ie g o 12.
Biskup diecezjalny, nie czekając na ostateczną odpowiedź rektora A TK, ju ż 12 marca 1993 r. wystosował — zgodnie z Rozporządzeniem (Dz.U., nr 115, § 4, p. 2) — wniosek do M E N o zezwolenie na funkcjonowanie Pomezańskiego Kolegium Teologii w Elblągu z filią w Kwidzynie, który pozytywnie zaopiniowało K urato rium Oświaty w E lb lą g u 13. W niosek został zaopatrzony w następujące informacje dotyczące: 1 ) opieki naukowo-dydaktycznej ATK, 2) stopniach naukowych nau czycieli wykładających w PKT, 3) programu studiów. Ponadto, M E N otrzymało ram ow y plan zajęć oraz projekt Dyplom u ukończenia Pomezańskiego Kolegium T e o lo g ii14, w którym zapisano informację o opiece naukowo-dydaktycznej i uzys kaniu przez absolw enta dyplomu wyższych studiów zawodowych z tytułem licencjat teologii. Dokumentację, sporządzoną przez dyrektora Instytutu P o m ezań s kiego, przekazano ówczesnemu wiceministrowi M E N (w obecności przedstaw icie la Episkopatu Polski) za pośrednictw em Kuratora Oświaty w Elblągu. Niestety, Ministerstwo Oświaty nie raczyło odpowiedzieć na wniosek Biskupa Elbląskiego. Jednakże, należy to z naciskiem podkreślić, że wniosek złożony przez Biskupa Elbląskiego przyspieszył prace Episkopatu Polski zmierzające do rychłego urucho mienia w Polsce kolegiów teologicznych. Istotnie, już 7 kwietnia 1993 r., kard. J. G lem p podpisał W ytyczne R ady G łów nej E piskopatu Polski dla organizacji
kolegów te o lo g ic zn y c h ^ . W związku z powyższym, wobec milczenia M EN, biskup
A. Śliwiński wystosował 1 czerw ca 1993 r. kolejne pismo do Podsekr. Stanu M EN — Anny Urbanowicz. W piśmie zawarto dodatkowe informacje dotyczące
funk-11 Pism o Kancelarii Rektorskiej ATK , nr 2-87/93 z 1.03.1993 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s к i,
D ro g a D ie c e zji E lbląskiej, s. 270.
12 Biskup Elbląski, pism o nr 128/93 z 8 .0 3 .1 9 9 3 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a
D iecezji E lbląskiej, s. 267.
11 Por. D z.U ., nr I 15, § 4, p. 2 — R ozporządzenia MEN z 5 marca 1992 r. w sprawie zakładów kształcenia nauczycieli; Pism o Biskupa E lbląskiego, nr 142/93 z 12.03.1993 r. było kierow ane do Anny U rbanow icz — Podsekretarza Stanu w MEN — załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D ie c e zji
E lbląskiej, s. 2 6 8 -2 6 9 .
14 Por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D roga D iecezji E lbląskiej, s. 272. 11 Por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 2 7 3 -2 7 4 .
148 KS. J A N W I Ś N I E W S K I
cjonow ania pierwszego stopnia kształcenia w Instytucie Pomezańskim . Diecezja planowała realizowanie, w myśl W ytycznych R ady G łów nej E p isko p a tu , 870 godzin zajęć w trzyletnim cyklu kształcenia w Kolegium, w tym 270 godzin w ykładów z grupy przedmiotów pedagogiczno-katechetycznych, 150 godzin praktyki kateche tycznej oraz 450 godzin wykładów z grupy przedmiotów filozoficzno-teologicz n y c h 1'’. Również i na to pismo biskup diecezjalny nie otrzymał odpowiedzi z M inisterstw a Edukacji Narodowej, które sprawę kolegiów teologicznych uznało za dom enę Kościoła w Polsce, nie udzielając stosownego zezwolenia na działalność Pomezańskiego Kolegium Teologii. Milczenie ministerstwa było niezgodne z R o z
p o rzą d zen iem M E N z. 5 m arca 1992 r., które w paragrafie 4, punkt 2 postanawiało:
Utw orzenie kolegium, a także wprowadzenie w kolegium nowej specjalności lub systemu kształcenia innego niż dzienny wymaga: [...] 2) zezwolenia M inistra Edukacji Narodowej — w przypadku kolegium prowadzonego przez osobę praw ną lub fizyczną. W arto podkreślić, że diecezja posiada osobowością prawną, dlatego zezwolenie M EN było konieczne do prowadzenia Kolegium, ponieważ M E N nie podpisał żadnego porozumienia z Episkopatem Polski w sprawie sw obody w tw o rzeniu kolegiów nauczycielskich dla katechetów przez Kościół w Polsce. M inisters two nie wydając zezwolenia na funkcjonowanie Kolegium w Diecezji Elbląskiej, a faktycznie wobec braku jakiejkolw iek reakcji Ministerstw a na pisma B iskupa Elbląskiego, uniemożliwiło wydawanie dyplom ów zgodnego z zapisem R o zp o
rządzenia z 5 m arca 1992 r., które w § 21.1. postanawiało: [...] dyplom ukończenia
kolegium prow adzonego przez osobę prawną lub fizyczną powinien zawierać klauzulę o treści: „Kolegium działa na podstawie zezwolenia M inistra Edukacji Narodowej z dnia [...] nr [...] i posiada uprawnienia kolegium publicznego...” 17. Do dziś nie są znane przyczyny „milczenia” ministerstwa w sprawie wydania z e zw olenia na działalność PIT, ponieważ diecezja nie została również poinfor m ow ana o tym, że wniosek posiadał błędy formalne.
Dnia 18 czerw ca 1993 r. diecezja została pow iadom iona przez rektora A TK w W arszawie, że uczelnia podejm ie się opieki naukowo-dydaktycznej nad P o m e zańskim Kolegium Teologii w Elblągu i Kwidzynie: zgodnie z przepisami statutu A T K (art. 67-68) oraz wytycznymi MEN, ATK — konkretnie W ydział Teologiczny — podejm ie się takiego zadania, je dnakże bez zobowiązań opłacania tegoż K o le g iu m 18. Biskup Elbląski polecił ks. dyr. W iśniewskiem u załatwienie spraw organizacyjnych, pisząc: Proszę zgodnie z treścią pisma omówić szczegółowe sprawy z Dziekanem Wydziału T eolo g iczn eg o 19. Dyrektor Instytutu P o m ezań skiego, dnia 26 lipca 1993 r., zwrócił się do dziekana W ydziału Teologicznego A TK, informując: program zajęć został tak skonstruowany, że w ciągu trzech lat
u' Pism o Biskupa Elbląskiego, nr 350/93 z 1.0 6 .1993 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s k i . D ro g a
D iecezji E lbląskiej, s. 289; D z.U . nr 6, poz. 21, s. 6 — Porozum ienie pom iędzy Konferencją Episkopatu
Polski oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 8 czerw ca 1993 r. w spraw ie kwalifikacji zaw od ow ych w ym aganych od nauczycieli religii; por. załącznik w: J. W i ś n i e w s к i, D ro g a D iecezji
E lbląskiej, s. 2 7 1.
17 D z.U . nr I 15, § 21.1, s. 421 oraz D z.U . nr 664, § 45. 1, s. 3278.
IX Pism o Rektora ATK , nr 2 -266/93 z 18.06.1993 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a
D ie c e zji E lbląskiej, s. 290.
studiów w Pomezańskim Kolegium Teologii realizujemy ponad cztery lata studiów teologicznych w Tczewie. Przyjęto takie właśnie założenia, aby uzyskać drożność do studiów A TK po ukończeniu PK T w Elblągu-K w idzynie20. Szczegółowe rozm owy, dotyczące programu i organizacji studiów, zostały przeprow adzone z ks. dziekanem prof. dr. hab. Lucjanem Balterem w domu Księży Pallotynów w Oł- tarzewie koło Warszawy. W ów czas też została podjęta decyzja o terminie eg zaminu wstępnego, który wyznaczono na 20-21 sierpnia 1993 r. dla kandydatów na studia w Elblągu i Kwidzynie. Pełnomocnik Rektora A T K ds. zamiejscowych studiów teologicznych, ks. prof. L. Balter, dnia 22 września 1993 r. podjął decyzję o zaliczeniu na poczet studiów w Kolegium szeregu przedmiotów zdanych w Studium Teologicznym w Elblągu i Kwidzynie przez jego słuchaczy, co zachęciło wielu z nich do kontynuowania nauki w P K T 21.
Bardzo korzystnym dla studentów PKT było podpisane 20 sierpnia 1993 r., przez rektora ATK i Biskupa Elbląskiego, Porozum ienie A ka d em ii Teologii
K atolickiej w W arszaw ie (W ydział T eologiczny) w spraw ie uzyskania przez stu d en tów P om ezańskiego K olegium Teologii vu E lblągu i filii w K w idzynie dyplom u w yższych studiów zaw odow ych A T K oraz praw a prow adzenia przez D iecezję E lbląską uzupełniających studiów m agisterskich w z.akresie teologii na p odbudow ie P K T 22. W arszaw ska A T K zapewniała studentom PK T wpis w poczet studentów
W ydziału Teologicznego, czyli wydanie ww. indeksów i legitymacji studenckich tej Uczelni. Ponadto przyjęto, że o wydaniu dyplomu ukończenia wyższych studiów zaw odow ych A T K decyduje Komisja Egzaminacyjna na podstawie wyników egzam inu dyplom owego, który przeprowadza Kolegium, a zakres egzam inu określa Rada W ydziału na wniosek Dziekana Wydziału Teologicznego ATK. Te punkty
P orozum ienia zdecydowały, że dziekan Wydziału Teologicznego i dyrektor PK T
przyjęli nowy wzór dyplomu, który miał posiadać nagłówek: A kadem ia Teologii Katolickiej, godło państw o oraz stwierdzenie, że absolwent uzyskał dyplom licencjacki wyższych studiów zawodowych w zakresie teologii23. Wreszcie, w P o
rozum ieniu zapew niono studentów, że dyplom wyższych studiów zaw odow ych
u pow ażnia do kontynuowania uzupełniających studiów magisterskich A TK, które prowadzi Diecezja Elbląska w Elblągu i filii w Kwidzynie na podbudow ie Pomezańskiego Kolegium Teologii. Ukoronowaniem dwustopniowego cyklu kształ cenia na terenie diecezji elbląskiej było uzyskanie magisterium teologicznego, o czym w zm iankow ano w ostatnim punkcie porozumienia: Absolwenci studiów magisterskich, którzy przedstawili pracę i pozytywnie zdali egzamin magisterski otrzym ują Dyplom ukończenia studiów teologicznych A T K z tytułem M agistra Teologii. To P orozum ienie gwarantowało, pragnącym studiować teologię, że będą mogli studiować „na miejscu” , czyli Pomezańskiego Instytutu Teologii w Elblągu, bez konieczności pokonyw ania dojazdu do Warszawy, co wiązałoby się z dużymi kosztami. Dyrektor Instytutu i studenci diecezji elbląskiej byli zadow olenia ze 20 Pism o dyrektora C o lle g e ’ll ks. dra Jana W iśn iew sk iego — załącznik w: J. W i ś n i e w s k i .
D ro g a D ie c e zji E lb lą sk iej, s. 291.
21 D ecyzja Pełnom ocnika Rektora ATK z dnia 22 .0 9 .1 9 9 3 r.
22 Por. Porozum ienie z 20 .0 8 .1 9 9 3 r. — załącznik w: J. W i ś n i e w s к i, D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 2 9 2 -2 9 3 .
150 K S . J A N W I Ś N I E W S K I
stanu prawnego wynikającego z Porozum ienia. Istotnie studenci P K T w Elblągu i Kwidzynie otrzymali indeksy i legitymacje studenckie ATK. Radość nie trwała je d n a k zbyt długo.
Zanim ukończyły się zajęcia roku akademickiego 1993/94, M in isterstw o Edukacji Narodowej podważyło dotychczasową praktykę A T K w W arszaw ie, polegająca na integrowaniu z tą uczelnią Kolegiów Teologicznych i Sem inariów D uchownych, o czym został poinformowany dziekan W ydziału Teologii przez M E N w czasie rozm ow y przeprowadzonej 21 kwietniu 1994 r. W związku z ty m ks. prof. dr hab. L. Balter informował dyrektorów Kolegiów Teologicznych i rektorów Seminariów D uchownych, wysyłając dnia 3 czerw ca 1994 r. pismo, w którym pisał m.in.: M E N wyraziło zgodę na kontynuowanie studiów przez osoby posiadające indeksy ATK. Zakazało natomiast przyjm owania nowych studentów. Nie w yraża też zgody na posługiwanie się pieczątką zestawiającą obok siebie A T K z Kolegium, czy S em inarium 24.
POD O P IE K A N A U K O W O -D Y D A K T Y C Z N A A K A D E M II T E O L O G II K A T O L IC K IE J
(U N IW E R S Y T E T U K A R D Y N A Ł A S T E F A N A W Y S Z Y Ń S K IE G O ) Te fakty spowodowały, że trzeba było anulować P orozum ienie A T K z. D iecezją
E lbląską z 20 sierpnia 1993 r., a absolwenci PK T utracili możliwość uzyskania
licencjatu, czyli dyplomu wyższych studiów zawodowych oraz magisterium teolo gicznego. W e wrześniu 1994 r. podpisano now ą umowę o w spółpracy23 oraz przyjęto nowy formularz dyplomu ukończenia Pomezańskiego Kolegium Teologii, wzorując go na Z ałączniku n r 1 clo R ozporządzenia M E N z dnia 5 m arca 1992 r.26 Od tego m omentu wydaw ano dyplom ukończenia Pom ezańskiego Kolegium Teologii, które nadal nie uzyskało zezwolenia M E N na prowadzenie działalności. M im o to, Kolegium Pomezańskie prowadząc działalność pow oływ ało się na
R ozporządzenie M E N z 5 m arca 1992 r. W ydaje się, że kolegia teologiczne
w Polsce przez fakt zaniechania w ydaw ania zezwolenia na ich działalność nie miały żadnego um ocow ania w prawie państwowym, chociaż funkcjonowały na podstawie W ytycznych R ady G łów nej E piskopatu Polski z 7 kw ietnia 1993 r. W praw dzie ministerstwo powtórzyło warunki jakie należało spełnić organizując naukę w kolegiach w myśl R ozporządzenia M E N z dnia 12 sierpnia 1997 r.
w spraw ie zakładów kształcenia n a u czycieli21, ale wówczas żadna uczenia katolicka
nie wystąpiła z prośbą u uzyskanie stosownego zezwolenia w M inisterstw ie Edukacji Narodowej, ze względu na jeg o „milczenie” . To jednak w konsekwencji doprowadziło do zakwestionowania przez M EN i kuratoria posiadania w yższego wykształcenia zawodowego, nie tylko przez katechetów, ale także absolw entom wszystkich innych kolegiów przedmiotów kierunkowych, które nie dostosowały
24 Pism o Dziekan W ydziału T eologiczn ego ATK , nr W T 112/94 z 3 .0 6 .1 9 9 4 r. 2? Por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D roga D iecezji E lbląskiej, s. 2 9 5 -2 9 6 . 2ft D z.U . nr 115, s. 422.
zasady działania do w ym ogów określonych w niniejszym rozporządzeniu w ter minie do dnia 30 września 1998 r.2x. Kolegia teologiczne, które nie zwróciły się 0 stosowne zezwolenie funkcjonowały bezprawnie, a absolwenci rocznika 1999 1 2000 otrzymali dyplomy nieistniejące — tych ostatnich wydanych przez P K T o dm ów ił podpisania przedstawiciel Uniwersytetu Kardynała Stefana W yszyńskiego (dawnej ATK) w Warszawie.
W myśl nowej U m ow y dotyczącej w spółpracy A kadem ii Teologii K atolickiej w W arszaw ie z P om ezańskim K olegium Teologii: Elbląg - K w idzyn24. U czenia w arszaw ska zobow iązyw ała się do opieki naukowo-dydaktycznej. Jednakże od tej pory studenci Pomezańskiego Kolegium Teologii otrzymują indeksy własne Kole gium, podpisane przez je g o dyrektora. Również od tej pory D yplom ukończenia K olegium, sporządzony przez zarząd podpisuje Dyrektor Pom ezańskiego Kolegium Teologii oraz Opiekun naukowo-dydaktyczny z ramienia ATK, a wydaje absolw en tom Dyrektor Kolegium. Wydział Teologiczny ATK wystawia natomiast w y m a g a ne przez Ministerstw o Edukacji Narodowej zaświadczenia o ukończeniu stu dium /kursu dydaktycznego. To oto, diecezja została pozbaw iona możliwości zapew nienia nauczycielom religii uzyskania wyższych studiów zaw odow ych, czyli licencjackich. M im o to, A TK zapewniła absolwentom PK T możliwość kontynuo w ania studiów w W arszawie — w ramach studiów zaocznych. Rzeczywiście, p ierw szych absolwentów P K T wpisano na czwarty rok studiów na W ydziale T eologicznym ATK w roku akademickim 1996/97. W ładze uczelni warszawskiej z decydow ały, że ci studenci będą uczestniczyć w zajęciach w Elblągu, gdzie A TK zo rganizow ała swoje „sale w ykładow e” — wdzięczność studentów pom ezańskich była ogromna. Diecezja otrzymała więc namiastkę pełnych studiów magisterskich, czyli drugi stopień kształcenia — zgodnie z dekretem powołującym Pomezański Instytut Teologii. Prace magisterskie promowali doktorzy różnych specjalności, prow adzący zajęcia w Elblągu, a ich recenzentami pracownicy etatowi A TK (później UKSW ). Egzamin magisterski, tak jak egzamin ex universa Theologia, o d b y w ał się w W arszawie przed Komisją pow ołaną przez Radę W ydziału T eologi c z n e g o 30.
Takie rozwiązanie nie satysfakcjonowało Diecezji Elbląskiej, dlatego Biskup Elbląski i dyrektor Pom ezańskiego Instytut Teologii szukali lepszych rozwiązań. T y m c z a se m M EN zapowiedziało, że od nowego roku akadem ickiego 1998/99 na terenie kraju powstanie szereg wyższych szkół zawodowych. W związku z tym w łodarze Elbląga poinformowali, że przyszłą W S Z będą tworzyły wszystkie Kolegia Nauczycielskie miasta. M im o to, że Pomezański Instytut Teologii nie został zaproszono do procesu organizacyjnego przyszłej W SZ, Biskup Elbląski, m yśląc o zapewnieniu diecezji właściwego systemu kształcenia nauczycieli religii, zwrócił się do Rady Naukowej Episkopatu Polski, aby ta zechciała zaopiniować projektu włączenia P K T w struktury nowej Uczelni państw owej, czyli W S Z
2X T am że, $ 56, s. 3279.
24 Por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D ie c e zji E lb lą sk iej, s. 2 9 5 -2 9 6 .
20 Por. T ezy na egzam in ex uni vera — załącznik w: J. W i ś n i e w s к i, D ro g a D ie c e zji E lb lą sk iej, s. 2 9 9 -3 0 1 .
152 KS. J A N W I Ś N I E W S K I
w E lblągu31. Przewodniczący Rady Naukowej nie odpowiedział na pismo B isk u p a Elbląskiego, dlatego nie można było podejmować dalszych działań w tej sprawie. Dopiero w 2000 r., Konferencja Episkopatu Polski przekazała biskupom die cezjal nym informacje o warunkach prawnych utworzenia w diecezjach W yższych Szkół Teologicznych, które zapewniałyby studentom teologii, przyszłym katechetom , możliwość uzyskania tytułu licencjata teologii.
U N IA Z W Y D Z IA Ł E M T EO LO G II
U N IW E R S Y T E T U W A R M IŃ S K O -M A Z U R S K IE G O
Tym czasem , od 1 października 1999 r., na terenie Metropolii W arm ińskiej pow ołano do istnienia Uniwersytet W armińsko-M azurski w Olsztynie, w skład którego wszedł również W ydział Teologii32. Dziekanat tegoż W ydziału wystąpił z propozycją zintegrowania wszystkich ośrodków teologicznych terenu M etropolii, na którym funkcjonowały: W yższe Seminarium D uchow ne i Pomezański Instytut Teologii w Elblągu, W yższe Seminarium Duchow ne i Instytut Teologiczny w Ełku oraz Misyjne Seminarium Duchow ne i Instytut Teologiczny Księży W erbistów w Pieniężnie. Ordynariusze miejsca, biskupi diecezjalni i prowincjał W erbistów, otrzymali propozycję włączenie swoich instytucji kształcenia teologicznego do W ydziału Teologii U W M w Olsztynie. Pom im o wielu wątpliwości jakie pojawiły się w sprawie powyższej propozycji w środowisku naukow ym diecezji elbląskiej, Biskup Elbląski, 11 listopada 1999 r. wystosował do Rady W ydziału Teologii U W M list intencyjny, dotyczący Pomezańskiego Instytutu Teologii, pisząc: [...j zwracam się z gorącą prośbą do Rady Wydziału Teologii o podjęcie działań — zmierzających do pełnej integracji diecezjalnych studiów teologicznych dla świeckich z W ydziałem Teologii U W M w Olsztynie33. W ynikiem rozm ów pro w a dzonych od stycznia do końca lipca 2000 r. pomiędzy Rektoratem U W M a przed stawicielami ośrodków teologicznych metropolii warmińskiej było P orozum ienie
o w spółpracy m iędzy U niw ersytetem W arm ińsko-M azurskim w O lsztynie a E lb lą s kim Instytutem Teologicznym 34, podpisane 28 sierpnia 2000 r.
M EW D nr 13(5), 1998 — pism o z dnia 26 lutego 1998 r. skierow ane do P rzew odniczącego Rady N aukowej Episkopatu Polski — ks. bp. prof. dr. hab. Jana Bernarda Szlagi; por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 3 0 1 -3 0 2 .
12 Regulam in W ydziału T eologii Uniwersytetu W arm ińsko-M azurskiego w O lsztynie — Krótka nota historyczna, 1-2.
11 Pism o Biskupa Elbląskiego, nr 194/99 z 11.11.1999 r.; por. załącznik w; J. W i ś n i e w s k i ,
D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 3 0 5 -3 0 6 .
14 Por. załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 3 0 7 -3 0 9 — dokument podpisali: z ramienia Uniwersytetu — Rektor prof, dr hab. Ryszard G órecki, Dziekan W ydziału T eologii UW M ks. prof, dr hab. A lojzy Szorc i Zastępca Kwestora mgr A m elia W acew icz, z ramienia E lbląskiego Instytutu T eo lo g iczn eg o — Biskup Elbląski dr Andrzej Śliw iński i Prezes EIT ks. bp dr J ó zef W ysocki. Z e w zględu na to, że U niwersytet pragnął podpisania jednej um ow y z diecezją, dlatego w p o sz c z e g ó l nych ośrodkach pow ołano do życia Instytuty. Biskup Elbląski, dnia 13 lipca 20 0 0 r„ erygow ał Elbląski Ipstytut T eologiczn y, w którego skład w eszło W yższe Seminarium D uchow ne i Pom ezański Instytut T eologii w Elblągu — por. Dekret Biskupa Elbląskiego, nr V II/33/B E /2000 z 13.07.2000 r., w: Załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a D iecezji E lbląskiej, s. 3 0 6 -3 0 7 .
W ładze Uniw ersytetu W arm ińsko-M azurskiego zagwarantowały tym P o ro zu
m ieniem studentom W SD i PIT w Elblągu, że z dniem 1 października 2000 r. m ogą
podjąć studia na W ydziale Teologii Uniwersytetu, zaznaczając, że rekrutację prowadzi W ydział Teologii Uniwersytetu. W związku z tym, od tego mom entu dziekan W ydziału Teologii sprawuje nadzór merytoryczny nad realizacją program u kształcenia uchw alonego przez Radę Wydziału, nad przestrzeganiem Regulam inu Studiów U W M i Regulaminu Wydziału Teologii. Podstawę praw ną Porozum ienia była U m o w a między Rządem RP a Konferencją Episkopatu Polski w sprawie utworzenia i funkcjonow ania W ydziału Teologii Uniwersytetu W arm iń sk o -M azu r skiego w Olsztynie, podpisana przez Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, A rcybiskupa W arm ińskiego i Ministra Edukacji N arodow ej35. Rzeczona
U m ow a przyznaw ała Wydziałowi prawo tworzenia punktów zamiejscowych. Z po
czątkiem roku akademickiego 2000/01 studenci Pomezańskiego Instytutu Teologii w Elblągu, na własną prośbę, zostali wpisani na zaoczne studia teologiczne dla świeckich W ydziału Teologii U W M , otrzymując indeksy i legitymacje uniw er syteckie. W łączenie Pom ezańskiego Instytutu Teologii do W ydziału Teologii U W M zapew nia naszym studentom taki status prawny jakim cieszą się wszyscy studiujący w uczelniach państwowych w Polsce.
Spore perturbacje, w Elblągu i Ełku, wywoływał nieustannie zapis U m ow y z 28 sierpnia 2000 r., w który postanowiono, że Instytut ponosi koszty za realizację procesu kształcenia na podstawie um ów cywilnoprawnych według stawek i przepi sów obow iązujących w Uniwersytecie. Instytuty dla świeckich, pobierające czesne od studentów, wywiązywały się należycie z podjętych zobowiązań. N atomiast rektorzy W S D uznali, że opłacenie wykładow ców na studiach dziennych prze kracza możliwości finansowe seminarium duchownego. W związku z tym, Władze Uniw ersytetu zarządziły, aby studenci studiów zaocznych Elbląga, Ełku i Pieniężna płacili czesne na tych samych zasadach jak studenci zaoczni Wydziału Teologii w Olsztynie, zwalniając z odpłatności studentów dziennych, czyli kleryków sem inariów duchownych. To doprowadziło do podniesienia czesnego na studiach zaocznych, a także porzuceniu studiów przez niektórych z nich (przenieśli się na studia do Gdyni lub T czew a)36. W tej sytuacji Biskup Elbląski m ianow ał pod koniec września 2001 r. nowego dyrektora Pomezańskiego Instytutu Teologii w osobie ks. dr. lic. nauk bibl. M arka Karczewskiego, odwołując dotychczasow ego opiekuna PIT ks. dr. hab. Jana W iśniewskiego, prof. UW M .
P R O G R A M S T U D IÓ W
W P O M E Z A Ń S K IM IN S T Y T U C IE TE O L O G II (DO 2000 r.)
Program pierwszego stopnia kształcenia w Pomezańskim Kolegium Teologii, trwający trzy lata, zobowiązywał studentów do wysłuchania 760 godzin w ykładów
ъ R egulam in W ydziału T e o lo g ii, rozdz. X, art. 54, pkt 2, s. 23.
M' S ztyw n e stanow isko Rektoratu UWM w tej kw estii, m im o zgłoszon ych kilku m ożliw ości
rozw iązania tego problemu, doprow adziło w dniu 14 września 2001 r. do rezygnacji z funkcji kierowania Pom ezańskim Instytutem T eologii przez ks. dr. hab. Jana W iśn iew sk iego, prof. UW M , który prowadził Instytut od chw ili erygow ania (1 9 9 3 -2 0 0 1 ).
154 KS. J A N W I Ś N I E W S K I
i ćwiczeń, z których 270 godziny stanowiły przedmioty pedagogiczno-katechetycz- nych. Ponadto, każdy student był zobowiązany do odbycia 150 godzin praktyk pedagogicznych w szkole podstawowej lub w przedszkolu — w sumie 910 godzin. Do 2000 r. w PK T wykładano przedmioty trzech bloków: filozoficznego, na który składały się: antropologia filozoficzna, filozofia Boga, filozofia bytu, filozofia przyrody, teoria poznania, historia filozofii, w wym iarze 104 godzin; pedagogicz- no-katechetycznego, jak katechetyka, metodyka, liturgia katechetyczna, psycho logia ogólna i szczegółowa, pedagogika ogólna i rodzinna, psychopedagogika, socjologia religii, katolicka nauka społeczna, śpiew liturgiczny, w w ym iarze 272 godzin; teologicznego, który tworzyły: Pismo św., teologia — dogm atyczna, fundamentalna, moralna, historia Kościoła powszechnego, polskiego i p o m e z a ń s kiego, w wym iarze 344 godzin. Studenci trzeciego roku studiów uczestniczyli w seminarium licencjackim, na które przeznaczano 40 godzin zajęć. Natom iast w trakcie Uzupełniających Studiów Magisterskich, czyli w trakcie realizow ania II stopnia kształcenia w Pom ezańskim Instytucie Teologii, studenci mieli m ożliwość w ysłuchania 448 godzin wykładowych: 208 godzin z zakresu teologii, po 160 godzin lektoratu — z ję z y k a łacińskiego i niemieckiego, a 80 godzin przeznaczono na seminarium magisterskie.
Program studiów w Pomezańskim Instytucie Teologii był zrealizowany w ciągu pięciu lat (w W arszaw ie studia zaoczne trwały sześć lat). Niemal 7 0 % zajęć realizowano w Kolegium, aby absolwenci byli dobrze przygotowani do pracy katechetycznej w diecezji. Pozostawienie 3 3 % programu studiów na uzupełnienie wykształcenia miało być zachęcającą m otyw acją do ich kontynuow ania do m agis terium.
W okresie współpracy Pomezańskiego Instytutu Teologii z ATK, a następnie z U K S W w W arszawie dyrekcja zatrudniała 4 doktorów habilitowanych, 28 doktorów, 14 licencjatów (stopień specjalizacji po magisterium z teologii) i 8 m agi strów (2 po drugim fakultecie, 2 lektorów) — w sumie 54 specjalistów różnych dziedzin: filozofii, teologii, humanistyki, katechetyki, pedagogiki i psychologii37. W ykładow cy niemal wszystkich dziedzin promowali prace licencjackie w Kole gium, które były recenzowane przez specjalistę z tytułem doktora. Pozytyw nie oceniona praca dawało studentowi prawo przystąpienia do komisyjnego egzam inu licencjackiego. 38N atomiast promotorami prac magisterskich, które przedkładano na egzamin magisterski na Wydziale Teologicznym A T K (w r. akad. 1999/2000 na U K S W ) w Warszawie, byli wyłącznie wykładowcy posiadający tytuł doktora: dr Stanisław Aleksander — UG w Gdańsku, dr hab. Mieczysław Ciosek — U G w Gdańsku, ks. dr Dariusz Drążek — W S D Pelplin, ks. dr Jan Guzowski — W S D M W „H osianum ” w Olsztynie, dr Franciszek M akurat — U G w G dańsku, ks. dr Bogdan W iktor Matysiak — W S D M W „H osianum ” w Olsztynie, ks. dr W iesław Rodzew icz — W S D Elbląg, dr Szczepan Skrzypiec — U G w G dańsku, ks. dr Jan W iśniewski — W SD Elbląg, ks. dr Wojciech Zawadzki — W S D Elbląg, dr
,7 Opracowano na podstaw ie nominacji w yk ład ow ców przez Biskupa E lbląskiego w ystaw ianych na dany rok akademicki — w aktach kancelarii Pom ezańskiego Instytutu T eologii w Elblągu.
Por. Tezy na egzam in dyplom ow y (1 9 9 6 -2 0 0 0 ) — Załącznik w: J. W i ś n i e w s k i , D ro g a
Ireneusz Ziemiński — A TR Bydgoszcz. Poniższa tabela przedstawia szczegółowy w ykaz specjalistów różnych dziedzin wiedzy, którym zlecano wykłady w P o m e z a ń skim Instytucie Teologii (1993-2000):
W y k ła d o w ca C zas zatru d n ien ia W yk ład ow ca C zas za tru d n ien ia
1 2 3 4
Dr S. Aleksander 1997/1998 Ks. dr B.W. Matysiak 1993-1996/1997 Ks. dr Z. Bieg 1995/96; 1997-do dziś Mgr Krystyna Milewska 1997-do dziś Ks. lic. W. Borowski 1996/1997/1997 Ks. dr L. Nadolski 1993-1998/1999 Dr hab. M. Ciosek 1995/1996/1997 Ks. lic. J. Neuman 1998/1999 Ks. lic.
S. Cytrynowicz SVD
1994-1995/1996 Dr B. Pacek 1995/1996
Ks. lic. R. Czajka SVD 1994-1995/1996 Ks. mgr J. Pawelczyk 1995/1996 0 . lic. M. Czoska OFM 1997/1998 Ks. mgr K. Pączkowski 1996—do dziś Mgr M. Dańczyszyn 1997-do dziś Ks. lic. S. Pietkiewicz 1993/1994; 1996/1997 Ks. dr D. Drążek 1997—do dziś Ks. dr G. Puchalski 2001/2002
Ks. dr P. Duksa 1999/2000, 2001/2002 Ks. dr W. Rodzewicz 1993-1999/2000 Lic. D. Dźwig 1997-1999/2000 Ks. dr E. Rogoża 1996/1997 Ks. mgr S. Ewertowski 1993/1994 Dr Sz. Skrzypiec 1997/1998 Ks. dr S. Guła 1995—do dziś Ks. lic. Z. Szerle 1993/1994 Dr P. Gutowski 1994-1995; 1997/198 Ks. dr hab. A. Szorc 1997/1998 Ks. dr J. Guzowski 1994/1996; 1998-2000 Bp dr A. Śliwiński 1993/1994
Ks. dr M. Józefczyk 1996-1997; 1999-2000 Ks. dr E. Śliwka SVD 1996-97/98; 1999/2000 Ks. dr M. Karczewski 1999—do dziś Ks. dr A. Śnigier 1998—do dziś
Ks. dr A. Kilanowski 1998—do dziś Ks. lic. K. Świętoń SDS 1993/94; 1995-1998/99 Ks. dr hab.
K. Kloskowski 1993-1996/1997 S. mgr D.B. Тора OSB 1993/1994 Ks. mgr J. Kowalewski 1993/1994 Ks. mgr P. Towarek 1998/1999 Ks. dr J. Kożuchowski 1996-1999/2000 Dr hab. H. Wistuba 1993/1994 Ks. lic. M. Kubecki 1993/94 Ks. dr hab.
J. Wiśniewski, prof 1993—do dziś Ks. dr Z. Kupisiński SVD 1997/1998 Ks. lic. R. Wiśniowiecki 1996/97; 1998/1999 Dr M. Łudczak 1999/2000, 2001/02 Ks. dr B. Wodecki SVD 1994/1995
156 KS. J A N W I Ś N I E W S K I
1 2 3 4
Dr F. Makurat 1994-2002 Ks. dr W. Zawadzki 1995—dziś
Ks. dr S. Małkowski 2001/2002 Dr hab. I. Ziemiński 1993-2001 Lic. D. Markowicz 1998-1999/2000 Ks. dr M. Żmudziński 1999-do dziś
Dr Barbara Rożen 2001/2002
A B S O L W E N C I
P O M E Z A Ń S K IE G O IN S T Y T U T U TE O L O G II (1993-2001)
Od rozpoczęcia działalności do chwili obecnej (łącznie z r. akad. 2001/02) w Pom ezańskim Instytucie Teologii wydano 372 indeksów studentom, którzy pozytywnie zostali ocenieni przez komisje rekrutacyjną w trakcie egzam inu wstępnego. Komisji rekrutacyjnej, w latach 1993-1999, przewodniczył P ełn o m o c nik Rektora A T K (U K SW ) ks. prof, dr hab. Lucjan Baker, który przyjm ow ał na studia i sygnował dokumenty. Począwszy od roku akademickiego 1994/1995 do 1999/2000 dokumenty immatrykulacyjne były przechow yw ane w Sekretariacie Studiów Teologicznych w Elblągu, a po uzyskanym dyplomie przez absolw enta Kolegium były przekazywane do Sekretariatu Wydziału Teologicznego A TK (U K SW ). Przekazanie dokum entów personalnych łączyło się z wpisaniem absol wentów Kolegium Pomezańskiego na czwarty rok studiów ATK, które kończyli po dwuletnich studiach, uzyskując magisterium teologiczne. Od 2000 r. kandydaci na studia składają dokumenty rekrutacyjne w Dziekanacie Wydziału Teologii U W M w Olsztynie, tak jak w roku akademickim 1993/94 w Sekretariacie W ydziału Teologicznego A TK w Warszawie.
Do końca 2001 r. dyplomy magisterskie uzyskało 98 absolwentów P o m ezań s kiego Instytutu Teologii (jedna ma otwarty przewód doktorski na W ydziale Teologii UW M ). W rozbiciu na poszczególne lata: w 1998 — 36 osób; w 1999 — 25 osób; w 2000 — 19 osób, w 2001 r. — 18 osób. Należy podkreślić, że część studentów, zwłaszcza z rejonu kwidzyńskiego, kontynuowała studia na ATK w W arszawie, ale liczba uzyskanych tam magisteriów nie jest znana. Natomiast dyplom y ukończenia Pomezańskiego Kolegium Teologii otrzymało 253 ab so lw en tów: w 1996 — 122 osoby (64 w Elblągu, 50 w Kwidzynie); w 1997 — 50 osób (27 w Elblągu, 23 w Kwidzynie); w 1998 — 24 osoby (od r. ak. 1997/98 zajęcia odbywały się tylko w Elblągu); w 1999 — 21 osób oraz w 2000 r. — 15 osób; w 2001 r. — 21 osób39. Z powyższych danych statystycznych wynika, że z grupy studentów przyjętych do PK T w Elblągu w latach 1993-2001, studia ukończyło 68% . Natomiast 38,7% absolw entów PK T uzyskało stopień magistra teologii, kończąc studia w PIT w Elblągu — w tej liczbie nie uwzględniono tych absolw entów, którzy dalszą naukę podejmowali w A TK w Warszawie.
w Z estaw ienie sporządzono na podstawie akt Sekretariatu Studiów T eologicznych: K sięgi D yp lom ów licencjackich (po PKT) i magisterskich (po PIT-ATK, U K SW ), s. 1-57.
* * *
Wydział Nauki Katolickiej zapewne podejm ie badania zmierzające do ustalenia jaki procent nauczycieli religii, obecnie pracujących w diecezji elbląskiej, tworzą absolwenci Pomezańskiego Instytutu Teologii. Należałoby także podjąć się oceny merytorycznej ich pracy, która odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu oblicza religijnego diecezji. Te badania pozwoliłyby właściwie ocenić rzeczywisty wkład dyrekcji i w ykładow ców PIT w dzieło budowania tej nowej ciągle diecezji.
P O M E S A N IS C H E S T H E O L O G IS C H E S IN S T IT U T — E IN G E T R A G E N IN D A S Z E H N JÄ H R IG E B E S T E H E N D E R E L B IN G E R D IÖ Z E S E
Z U SA M M E N F A SSU N G
A llein schon der T itel w eist d a ra u f hin, dass P farrer Jan W isniew skis B eitrag anlässlich d es 10-jährigen B estehens der E lb in g er D iözese im K ontext der T ätigkeit des P om esanischen T h eo lo g isch en Instituts entstanden ist. D a w ird eine R eihe interessanter und nicht im m er b ek an n te r D etails aus der bunten G eschichte des Instituts hervorgehoben.
D ie F akultät K atholischer W issenschaften w ird w ahrscheinlich danach forschen, w elche Prozentzahl der zurzeit in der E lbinger D iözese arbeitenden R elig io n sleh rer A bsolventen des Pom esan isch en T h eologischen Instituts ausm acht. Ihre A rbeit sollte auch sach g em äß beg u tach tet w erden, da sie eine w esentliche R olle in der G estaltung des religiösen A ntlitzes d e r D iözese spielen. S olcher A rt N achforschungen w ürden den tatsächlichen E in satz der D irektion und der D ozenten des Instituts in die E ntw icklung d er im m er noch sehr ju n g en D iözese bew erten können.
