ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI KULTURALNEJ mecenat

(1)

ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI KULTURALNEJ

mecenat

Małgorzata Giełda, Zakład Nauki Administracji UWr

(2)

MECENAT

Pojęcie mecenatu

Mecenat a sponsoring Mecenat a patronat

Mecenat kulturalny państwa

Mecenat kulturalny samorządu terytorialnego

Przykłady mecenatu

(3)

MECENAT

etymologia słowa

MECENAS MECENAT

Gajusz Cilniusz MECENAS

rzymski polityk, doradcy i przyjaciela Oktawiana Augusta;

poeta i patron poetów (Wergiliusza, Horacego, Propercjusza)

Jego nazwisko jest synonimem protektora sztuki i nauki.

OBECNIE MECENAS

osoba (lub) instytucja popierająca rozwój literatury i sztuki, która udziela wsparcia finansowego

artystom, instytucjom kulturalnym lub naukowym.

Obdarowywani, w zamian, sławili we własnych dziełach swoich dobroczyńców.

(4)

MECENAT definicja

MECENAT

opieka wpływowych i bogatych miłośników, amatorów:

* literatury * sztuki * sportu nad twórcami/ sportowcami.

Na ogół wiąże się z finansowym wspieraniem artystów/ twórców/ sportowców

oraz ich poczynań (koszty życia i twórczości).

(5)

MECENAT definicja

DAWNE FORMY MECENATU:

• mecenat dworski,

• mecenat królewski,

• mecenat magnacki,

• mecenat kościelny (szczególnie papieski) .

WSPÓŁCZESNE FORMY MECENATU:

• instytucje społeczne

(np. fundacje, stowarzyszenia)

• instytucje państwowe

(np. fundacje państwowe, narodowe)

• instytucje samorządowe

(np. instytucje wspierające miejscowy folklor)

(6)

MECENAT definicja

Stanisław August Poniatowski

Jeden z największych mecenasów sztuki w Polsce.

Finansował liczne przedsięwzięcia artystyczne, wielokrotnie zaciągając w tym celu pożyczki.

Wiele osób zarzucało mu trwonienie pieniędzy na sztukę, gdy brakowało funduszy na wojsko

oraz inne potrzeby państwa.

St. August Poniatowski 1732-1798

(7)

Uczestnicy obiadów czwartkowych na obrazie Zebranie u króla Stanisława Augusta

Włodzimierza Łuskiny z 1891 r.

(8)

Uczestnicy obiadów czwartkowych

Ignacy Krasicki Stanisław Staszic Hugo Kołłątaj

Stanisław Konarski

Adam Naruszewicz

Franciszek Zabłocki Wojciech Bogusławski Stanisław Trembecki

(9)

Marcello Bacciarelli,

Portret Izabeli Branickiej, ok. 1757, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Marcello Bacciarelli, Unia Lubelska, 1785–1786, Zamek Królewski w Warszawie

(10)

Stanisław August Poniatowski w Petersburgu,

obraz pędzla Jana Czesława Moniuszki przed 1910 rokiem

(11)

MECENAT definicja

Mecenat państwowy

W ostatnich czasach mecenasem artystów jest zazwyczaj państwo, co prowokuje rozmaite dyskusje na temat praw obu stron oraz rodzi liczne kontrowersje.

Zachęta i D. Olbrychski, Nergal i profanacja, Eurowizja – Słowianie

(12)

MECENAT

mecenat a sponsoring

W biznesie sponsoring jest zbliżony do mecenatu czyli wspierania kultury, sztuki, sportu i sfery społecznej,

lecz wyraźnie różni się od niego.

Oba działania mają na celu finansowanie i wspomaganie przez biznes różnych dziedzin życia,

lecz sponsoring jest traktowany przez stosujące go firmy jako możliwość promocji siebie i swych produktów.

To jest główna motywacja i przyczyna tego rodzaju przedsięwzięć.

SPONSORING = PROMOCJA FIRMY SPONSORUJĄCEJ

(13)

MECENAT

mecenat a sponsoring

MECENAT SPONSORING

(14)

MECENAT

mecenat a sponsoring

Sponsoring :

• dominacja działań w interesie przedsiębiorstwa cele marketingowe

• świadczenia wzajemne obligatoryjne

• fakt wspierania znany opinii publicznej

• wspierający znany i szczególnie wyeksponowany

Mecenat :

• dominacja działań w interesie kultury, sportu, sfery społecznej

• brak świadczenia wzajemnego

• dyskretne, „ciche” wspieranie

• wspierający nieznany lub występuje w tle

(15)

MECENAT

mecenat a patronat

PATRON

opiekun, protektor, osoba lub instytucja roztaczająca opiekę W starożytnym Rzymie:

• patrycjusz sprawujący opiekę nad wyzwolonymi niewolnikami

• układ stosunków między patronem a osobą oddającą się pod jego opiekę, oparty na obustronnej wierności

W dawnym polskim prawie termin oznaczający płatnego zastępcę procesowego (adwokata)

Patron to także:

• osoba (zwykle nieżyjąca) darzona wielkim szacunkiem, której imię jest nadawane jakiejś instytucji

lub jakiemuś miejscu

• symboliczny religijny opiekun kraju, miasta, profesji, obiektu budowlanego, ludzi ...

(16)

MECENAT

mecenat a patronat

PATRONAT MEDIALNY

• rodzaj sponsoringu, w którym przedsiębiorstwo z sektora mass mediów (np. telewizja, radio, gazeta, portal internetowy)

udostępnia przestrzeń reklamową lub informacyjną na cele promocji podmiotu lub wydarzenia

(kulturalnego, sportowego, społecznego).

• w zamian podmiot patronujący jest promowany

w kontekście danego wydarzenia lub w danym podmiocie.

(możliwość zamieszczania swoich reklam, logotypów itd.)

Patronat medialny obok funkcji reklamowych buduje także

pozytywny wizerunek firmy, będąc elementem jej strategii PR.

(17)

MECENAT

mecenat a patronat

PATRONAT NAUKOWY

forma sprawowania opieki merytorycznej nad:

• osobą (np. promotor - doktorant),

• instytucją (np. uniwersytet - szkoła średnia),

• elementami kultury (np. konsultacje biegłych historyków w powieściach osadzonych w

czasach minionych).

Oparty jest zwykle na umowie o współpracy,

jasno określającej zobowiązania stron.

(18)

MECENAT

Mecenat kulturalny państwa (art. 1 u. 2)

Zgodnie z art. 6 ust. 1 Konstytucji RP (dyspozycja):

Rzeczpospolita Polska stwarza warunki

upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury,

będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju.

Realizację tej dyspozycji stanowi art. 1 ust. 2 ustawy.

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(19)

MECENAT

Mecenat kulturalny państwa (art. 1 u. 2)

Przez mecenat należy rozumieć pomoc udzielaną:

• artystom,

• pozostałym osobom,

• instytucjom związanym z kulturą.

Przepis ma charakter kategoryczny i

nie pozostawia w tym zakresie uznania państwu.

Nakłada na jego organy obowiązek wspierania i promocji działań ze sfery kultury (twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej,

działań i inicjatyw kulturalnych, opieki nad zabytkami).

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(20)

MECENAT

Mecenat kulturalny państwa (art. 1 u. 2)

Pomoc ta może następować w prawnie dopuszczalnych formach, takich jak:

• przekazanie środków finansowych,

• podejmowanie czynności społeczno-organizatorskich,

• wydawanie aktów normatywnych.

Przepis ma charakter dyrektywy kształtującej postępowanie organów.

Przepis posiada praktyczną treść normatywną, gdyż determinuje np. kształt budżetu państwa, który musi uwzględniać środki finansowe na promocję i wspieranie tworzenia dorobku kulturalnego, edukowanie na jego temat, podejmowanie działań i inicjatyw kulturalnych czy prowadzenie opieki nad zabytkami.

Przepis stanowi także podstawę do dokonywania czynności faktycznych przez organy państwa.

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(21)

MECENAT

Mecenat kulturalny ministra (art. 1 u. 3)

PRZYKŁAD:

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego objął swoim patronatem organizowany przez Stowarzyszenie Y. koncert chopinowski.

Działanie Ministra jest legalne, gdyż wskazana czynność faktyczna stanowi realizację mecenatu państwa w wymiarze wskazanym w art. 1 ust. 2.

Art. 1 u. 3 stanowi generalną podstawę kompetencyjną

dla ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do wspierania finansowo, w ramach mecenatu państwa,

realizacji planowanych na dany rok zadań związanych z polityką kulturalną państwa, prowadzonych przez:

• instytucje kultury

• inne podmioty nienależące do sektora finansów publicznych Konkretyzacja tej normy następuje w dalszych przepisach ustawy.

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(22)

MECENAT

Mecenat kulturalny ministra (art. 1 u. 3)

Warto zaznaczyć, że ustawowe zawężenie mecenatu ministra wyłącznie do zadań planowanych „na dany rok” jest zbędne.

Działalność w sferze kultury wymaga wsparcia, w tym finansowego, o charakterze wieloletnim, a nie – jednorocznym.

W świetle komentowanego przepisu ustawodawca w równym stopniu uznaje za zasadne wsparcie mecenatem ministra właściwego do spraw kultury i

ochrony dziedzictwa narodowego zarówno podmiotów:

• których organizatorem są jednostki publiczne,

• jak i tych nienależących do sektora finansów publicznych.

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(23)

MECENAT

Mecenat kulturalny jednostek samorządu terytorialnego (art. 1 u. 4)

Jednostki samorządu terytorialnego, także są zobowiązane do świadczenia pomocy polegającej na:

• wspieraniu

• (i) promocji

twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych oraz opieki nad zabytkami,

w tym przez wspieranie finansowo, w ramach swojego mecenatu, realizacji planowanych na dany rok zadań związanych z polityką kulturalną danej

jednostki samorządu terytorialnego, prowadzonych przez:

• instytucje kultury

• inne podmioty nienależące do sektora finansów publicznych na obszarze tej jednostki st.

MECENAT – art. 1 u. 2-4

(24)