ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI KULTURALNEJ zagadnienia wprowadzające

ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI KULTURALNEJ

zagadnienia wprowadzające

Małgorzata Giełda

Zakład Nauki Administracji UWr

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Zagadnienia wykładu

Informacje podstawowe o zajęciach Warunki zaliczenia

Pojęcie kultury

Podstawy prawne

Pojęcie działalności kulturalnej

dr Małgorzata Giełda

Zakład Nauki Administracji

Instytut Nauk Administracyjnych pok. 404 budynek A

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Informacje podstawowe o zajęciach

Rodzaj zajęć: wykład

Obecność: nieobowiązkowa Ilość godzin: 12/8 (6/4 spotkań)

poniedziałek 26.02-09.04/

25.02, 10.03, 10.03, 21.04.2018 r.

Ostatnie zajęcia: 09.04/21.04.2018 r.

Rodzaj zaliczenia: test na ocenę

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Informacje podstawowe o zajęciach

Aktywny udział w zaliczeniu pisemnym w formie testu.

Test jednokrotnego wyboru, ok. 25 pytań w czasie 25 min.

Termin zaliczenia: 09.04./ 21.04.2018 r.

Warunkowe zaliczenia – brak.

Zaliczenie przed terminem – do uzgodnienia.

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Warunki zaliczenia wykładu

Zakres materiału do zaliczenia:

Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej

Wykłady (prezentacje z wykładów)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Warunki zaliczenia wykładu

cultura animi (łac.) – uprawa umysłu (Cyceron)

colere/ cultura (łac.) – uprawa, dbałość, pielęgnowanie, kształcenie cultus agri (łac.) – uprawa roli, hodowla zwierząt

– przekształcanie naturalnego stanu w stan bardziej użyteczny i przydatny człowiekowi

Obecnie używa się w agronomii takich zwrotów, jak:

• monokultura

• kultura bakterii

• kultura rolna

KULTURA

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

W nowym znaczeniu termin został użyty po raz pierwszy przez Cycerona w dziele Disputationes Tusculanae,

W którym użył sformułowania cultura animi (uprawa umysłu) w celu określenia pierwszej w literaturze koncepcji filozofii:

„Czymże bez ciebie bylibyśmy nie tylko my, ale czym byłoby w ogóle ludzkie życie?

Tyś pozakładała miasta,

ty rozproszonych ludzi powołałaś do życia społecznego,

ty zespoliłaś ich między sobą najpierw przez wspólne osiedla, później przez małżeństwa,

a wreszcie przez wspólnotę mowy i pisma.

Tyś wynalazczynią praw, nauczycielką dobrych obyczajów i ładu.”

KULTURA

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury

Cyceron (106-43 p.n.e.)

Od Cycerona termin kultura zaczęto łączyć z czynnościami ludzkimi, które miały na celu:

• doskonalenie,

• pielęgnowanie,

• kształcenie.

Nowoczesne ujęcie pojęcia „kultura” po raz pierwszy pojawiło się w 1688 r. i zostało użyte przez Samuela von Pufendorfa.

W swojej pracy De iure naturae et gentium, użył słów: cultura i cultura animi na oznaczenie wszelkich wynalazków człowieka (instytucje społeczne, ubranie, język, moralność, obyczaje).

KULTURA

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury

Samuel von Pufendorf (1632-1694)

Pojęcie kultury zaczęło być używane coraz częściej przez

• filozofów,

• uczonych zajmujących się naukami społecznymi.

Rezultatem tego procesu stała się wieloznaczność pojęcia.

KULTURA – wieloznaczność pojęcia

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Różnice w pojmowaniu „kultury” są widoczne, po dokonaniu analizy porównawczej pojęcia w różnych naukach.

Archeologia

zbiór rzeczy materialnych znalezionych na miejscu wykopalisk, wykonanych z kamienia, metalu, kości bądź drewna.

Etnografia

przedmioty materialne, zachowania ludzkie

(pieśni, przysłowia, baśnie, mity, legendy, mody, zwyczaje, obrzędy) Antropologia

przedmioty materialne, zachowania ludzkie, instytucje, działalność gospodarczą, zabawę, język i religię”,

KULTURA – wieloznaczność pojęcia

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Psychologia

zbiór zachowań jednostki, jej myśli, uczucia i reakcje;

kultura przejawia się poprzez zbiór reguł i motywów postępowania, form ekspresji, nakazów i zakazów, ocen i sądów,

Socjologia

wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich Kulturoznawstwo

• sposób życia podług wartości

• sztuka i działalność artystyczna, czyli dzieła będące efektem działań intelektualnych człowieka

(muzyka, literatura, malarstwo, rzeźba, teatr i film)

• pielęgnowane cechy określonego sposobu życia związane z tworzeniem i używaniem symboli

KULTURA – wieloznaczność pojęcia

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Pojęcie kultury jest bardzo trudne do zdefiniowania ze względu na wielość aspektów.

Istnieje wiele definicji kultury, często rozbieżnych, a nawet sprzecznych.

„Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura.”

KULTURA – trudności definicyjne

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury

Johann Gottfrid von Herder (1744-1803)

Badacze kultury tworzą cały czas definicje, jednak za każdym razem uwzględniają w nich jakiś wycinkowy punkt widzenia na kulturę.

„Istotą wszelkiej definicji kultury jest bowiem to, że wybiera pewne aspekty całego pojęcia

oznaczanego owym terminem

i kładzie nacisk na nie kosztem innych aspektów.

Nacisk ten, a w konsekwencji także wartość definicji, będą zależały od tego, jaki szczególny cel

definiujący miał na uwadze.

Istnieje wiele możliwości definiowania kultury, a każda jest użyteczna w powiązaniu

z dociekaniami określonego rodzaju.”

KULTURA – trudności definicyjne

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE Pojęcie kultury

Ralph Linton (1893-1953)

Płaszczyzna materialna

każde zjawisko kulturowe ma jakiś wymiar materialny.

Płaszczyzna behawioralna

zjawiska kulturalne są związane nierozerwalnie z zachowaniami:

• zewnętrznymi (tworzenie i odbiór dzieła kulturowego)

• wewnętrznymi (przeżycia, odczucia, wypowiedzi).

Płaszczyzna psychologiczna

związana z wartościowaniem, oceną, postawą, motywem i znaczeniem nadawanymi przez człowieka przedmiotom materialnym i zachowaniom.

Płaszczyzna aksjonormatywna

Dotyczy norm i wartościmożna też wyróżnić w kulturze normy i wartości.

KULTURA – płaszczyzny zjawisk kulturowych

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Kultura duchowa (symboliczna)

obejmuje wytwory niematerialne, nie mające zastosowania praktycznego np. wytwory sztuki, muzyki, literatury, filozofii, religii.

Kultura materialna

obejmuje wytwory materialnej działalności człowieka np. architektura i wytwory codziennego użytku.

Kultura społeczna (normatywna)

obejmuje zbiór norm i wzorców zachowań

charakterystycznych dla danego społeczeństwa.

KULTURA – typy kultury

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Rozróżniamy także:

• kulturę elitarna

• kulturę masową

• kulturę alternatywną (sprzeciwu wobec tradycji).

Zgodnie z przyjętą nazwą adresaci tych kultur różnią się zajmowaną pozycją w społeczeństwie.

KULTURA – typy kultury

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Pojęcie kultury

Podmioty zajmujące się działalnością kulturalną w Polsce:

• instytucje publiczne,

• organizacje pozarządowe,

• organizacje prywatne (komercyjne).

W zależności od rodzaju podmiotu zajmującego się kulturą mają zastosowanie odpowiednie akty prawa, które stanowią podstawę ich działalności.

Integralną częścią instytucji zajmujących się działalnością kulturalną jest system szkolnictwa artystycznego.

WPROWADZENIE

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Kultura w Polsce

Konstytucja RP

Art. 6.

1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju.

2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.

PODSTAWY PRAWNE

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Ustawy (wybrane):

1. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej

2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

3. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach 4. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach

5. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach

6. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym 7. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

8. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

PODSTAWY PRAWNE

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Ustawy dotyczące finansowania działalności kulturalnej.

1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych

2. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 3. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości

Rozporządzenia

PODSTAWY PRAWNE

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Działalność kulturalna to:

• tworzenie,

• upowszechnianie, kultury

• ochrona

Definicja ustawowa ma charakter ogólny,

Ponieważ posługuje się niedookreślonym pojęciem „kultura”.

Kryterium uznania danego wytworu/ działania za przejaw kultury jest:

• subiektywne,

• relatywne,

• zmienne na przestrzeni lat.

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Uznanie danego przedmiotu lub działanie za przejaw kultury uzależnione jest od ocen:

• powszechnych (kanon kultury),

• specjalistycznych (awangarda kultury),

odnoszonych do mniej lub bardziej sprecyzowanego miejsca i czasu.

W zależności od sytuacji ta sama działalność

może być uznana za działalność kulturalną, a w innych nie

PRZYKŁAD:

inaczej zostanie odebrane to samo krzesło stojące w korytarzu uczelni, a inaczej

w wyróżnionym miejscu galerii sztuki

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Działalność kulturalna = działalność zinstytucjonalizowana W rozumieniu ustawy działalność kulturalna

jest działalnością zinstytucjonalizowaną.

W celu ominięcia niedookreśloności pojęcia kultury/ działalności kulturalnej ustawodawca wiąże je często

w przepisach ustawy

z działalnością prowadzoną w konkretnej formie kojarzonej społecznie z kulturą

(np. muzeum, biblioteka czy opera).

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

Celowy charakter działalności kulturalnej

Ustawowa definicja działalności kulturalnej wiąże to pojęcie z celem, w jakim ta działalność jest podejmowana i realizowana.

Tworzenie kultury polega na działaniu prowadzącym do wytworzenia szeroko rozumianego dzieła, któremu przypisać można wartość

kulturalną, oddziałującego na wrażenia jego odbiorcy.

Upowszechnianie kultury jest z kolei działalnością mającą na celu zapoznanie z wytworem kultury jak największego grona odbiorców.

Przez ochronę kultury należy rozumieć wszelkie działania prowadzące do zachowania

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA (art. 1 ust. 1)

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Małgorzata Giełda

Zakład Nauki Administracji UWr