Przedmiotowe zasady oceniania z PRZYRODY
Przedmiot oceny Zakres oceny, sposób oceniania
Sprawdzian Sprawdziany odbywają się po każdym dziale. Uczniowie zostają o nich poinformowani z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Każdy sprawdzian poprzedza lekcja powtórzeniowa. W przypadku
nieobecności ucznia na sprawdzianie uczeń musi go napisać w terminie ustalonym z nauczycielem.
Kartkówki Kartkówki mogą, ale nie muszą być przez nauczyciela zapowiadane.
Zakres materiału obejmuje najczęściej wiadomości z 3 ostatnich lekcji (mogą to być też 1 lub 2 omówione wcześniej tematy).
Poprawianie ocen Uczeń może przystąpić do poprawy oceny tylko raz w wyznaczonym terminie. W przypadku ocen poprawianych liczy się ocena wyższa.
Odpowiedzi ustne Zakres materiału – 3 ostatnie lekcje.
Prace domowe Ucznia obowiązuje systematyczne i staranne wykonanie prac domowych. Nie każda praca domowa jest oceniana.
Zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń
Uczeń powinien dbać o uzupełnienie i estetykę zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń.
Aktywność Przez aktywność rozumie się krótką odpowiedź (dobrowolną) ucznia na zajęciach dotyczącą omawianego tematu lub wykraczającą poza
omawiany materiał, wykonanie dodatkowego zadania, przyniesienie dodatkowych materiałów lub pomocy naukowych, itp. Aktywność oceniana jest za pomocą plusów (+).
„+++” - to 5. Aktywność na lekcji nie jest obowiązkowa, ale bardzo mile widziana.
Konkursy Za udział w konkursach uczniowie otrzymują ocenę celującą ( zajęcie wysokiego miejsca, wyróżnienia) lub bardzo dobrą (udział).
Wymagania Szczegółowe wymagania z przedmiotu w zakresie wiadomości i umiejętności są uczniom przedstawiane na bieżąco na lekcjach, są one
dostępne do wglądu w klasie.(gazetka ścienna).
Niewywiązywanie się z obowiązków
Raz w ciągu półrocza uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji (brak przygotowania z wiedzy i umiejętności, brak zeszytu, brak pracy domowej, brak podręcznika i zeszytu ćwiczeń). Nieprzygotowanie powinno być zgłoszone na początku lekcji. Każdy kolejny brak przygotowania skutkuje oceną niedostateczną.
Ocenianie:
Z kryteriami oceniania na poszczególne oceny uczniowie zostają zapoznani na pierwszych zajęciach.
Skala ocen jest zgodna z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania od 0 do 29,99% - niedostateczny
od 30% do 35,99 % - dopuszczający minus od 36% do 42,99 % - dopuszczający od 43% do 49,99% - dopuszczający plus od 50% do 57,99% - dostateczny minus od 58% do 66,99% - dostateczny od 67% do 74,99% - dostateczny plus od 75% do 79,99% - dobry minus od 80% do 85,99% - dobry
od 94% do 96,99% - bardzo dobry od 97% do 99,99% - bardzo dobry plus 100% - celujący
Ocena śródroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych., jest ustalana na podstawie średniej ważonej wyliczanej przez dziennik elektroniczny z ocen bieżących.
WAGI OCEN
1. Sprawdzian, praca klasowa, test, konkursy przedmiotowe, umiejętności praktyczne – waga 3 i kolor czerwony
2. Kartkówka, odpowiedź ustna, praca długoterminowa ( np.: prezentacja, projekt, doświadczenia itp.) – waga 2 i kolor niebieski
3. Praca domowa, karta pracy, praca na lekcji, praca w grupach, zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń, aktywność – waga 1 i kolor zielony
*Średniej ważonej przyporządkowuje się ocenę śródroczną/roczną:
* 1,00 – 1,74 niedostateczny
* 1,75 – 2,74 dopuszczający
* 2,75 – 3,74 dostateczny
* 3,75 – 4,74 dobry
* 4,75 – 5,74 bardzo dobry
* 5,75 – 6,00 celujący
- Średnie wyliczone przez dziennik elektroniczny mają charakter pomocniczy i określają minimalną ocenę przy danej średniej.
- Nauczyciel może podwyższyć ocenę o jeden stopień uwzględniając sukcesy ucznia w konkursach lub jego zaangażowanie w naukę przedmiotu.
- Nauczyciel może obniżyć ocenę o jeden stopień, jeśli uczeń nie przystąpił do obowiązkowych, wskazanych przez nauczyciela form sprawdzania wiedzy i umiejętności.
Ocena końcoworoczna jest oceną z całego roku .
Uczeń ma prawo poprawy pozytywnej oceny śródrocznej lub końcoworocznej w trybie sprawdzianu wiedzy i umiejętności.
W przypadku dłuższej nieobecności w szkole uczeń ma prawo przystąpić do egzaminu klasyfikacyjnego zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania.
W przypadku otrzymania niedostatecznej oceny końcoworocznej uczeń ma prawo przystąpić do egzaminu poprawkowego zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania.
Na podstawie opinii poradni specjalistycznej nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia.
Przedmiotowe zasady oceniania z przyrody w klasie 4
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
Dział 1. Poznawanie przyrody (odpowiada treściom kształcenia z działów I i częściowo II z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 1. Sposoby poznawania przy-
rody
• wymienia źródła wiedzy o przyrodzie;
• wymienia zmysły potrzebne do poznawania przyrody;
• podaje przykłady obiektów, które można obserwować przez lupę.
• określa, co to jest przyroda;
• podaje po dwa przykłady ob- serwacji przyrodniczych, w których wykorzystuje się lornetkę.
• podaje przykłady obiektów, organi- zmów, które można obserwować przez mikroskop;
• wyjaśnia, do czego jest potrzebna mapa, kompas i taśma miernicza.
• wyjaśnia, co to są narządy zmysłów i jaka jest ich rola w pozna- waniu przyrody.
2. Obserwacje przyrodnicze • podaje przykłady organi- zmów, obiektów i zjawisk, które można obserwować.
• wymienia sposoby doku- mentowania obserwacji przyrodniczej;
• wymienia zasady bezpie- czeństwa, których należy przestrzegać, prowadząc obserwacje przyrodnicze.
• wyjaśnia, co to jest obserwacja przy- rodnicza.
• opracowuje kartę obserwacji dowol- nego obiektu.
3. Doświadczenia przyrodnicze • podaje przykłady pytań, na które można uzyskać od- powiedź, przeprowadzając doświadczenie przyrodnicze.
• wymienia zasady, których należy przestrzegać, prowa- dząc doświadczenie.
• wymienia punkty, które zawiera karta doświadczenia.
• podaje różnice między próbą ba- dawczą a kontrolną w doświadczeniu.
4. Kierunki geograficzne • wyjaśnia, kiedy jest nam po- trzebna znajomość kierun- ków świata,
• wyznacza kierunki świata za pomocą gnomonu i Słońca.
• posługuje się kompasem przy wyznaczaniu kierunków świata.
• opisuje kierunki świata na róży kierun- ków;
• określa kierunki świata w terenie.
• opisuje sposoby wyznaczania kie- runków świata w sytuacji, gdy nie ma przyrządów i gdy nie widać
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą Słońca.
5. Zmiany położenia Słońca na niebie
• podaje przykłady świadczące o pozornych zmianach poło- żenia Słońca na niebie;
• wyjaśnia znaczenie pojęć:
wschód Słońca, górowanie Słońca, zachód Słońca.
• określa długość dnia (od wschodu do zachodu Słońca);
• wyjaśnia pojęcie widno- kręgu.
• charakteryzuje widnokrąg w mieście i na wsi;
• analizuje zależności między długością cienia a wysokością Słońca nad widno- kręgiem.
• podaje zależności między wielkością widnokręgu a wy- sokością, na jakiej znajduje się obser- wator.
6. Położenie Słońca na niebie w różnych porach roku
• wymienia daty rozpoczyna- jące kalendarzowe pory roku;
• wyjaśnia znaczenie pojęć:
równonoc i przesilenie.
• opisuje ilustracje pokazujące drogę Słońca nad widnokrę- giem w zależności od pór roku.
• rozpoznaje i wskazuje rysunki przed- stawiające drogę Słońca w dniach roz- poczynających pory roku;
• wyjaśnia zależność miedzy wysokością Słońca nad widnokręgiem a długością cienia w różnych porach roku.
• samodzielnie wy- konuje rysunki przedstawiające drogę Słońca nad widnokręgiem w dniach rozpoczę- cia pór roku.
7. Podsumowanie działu 1.
Poznawanie przyrody
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 1–6.
Dział 2. Orientacja w terenie i pogoda (odpowiada treściom kształcenia z działów II (częściowo) i III z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 8. Co to jest plan? • wyjaśnia, co to jest plan;
• podaje przykłady zastosowa- nia planów.
• rysuje proste plany małych przedmiotów w zeszycie, np.
pudełka od zapałek;
• wyjaśnia, dlaczego nie można narysować planu klasy bez zmniejszenia jej wymiarów.
• rysuje obiekty w podanych dowolnych zmniejszeniach, np. plan klasy, pokoju, ławki szkolnej.
• szacuje na podsta- wie pomiarów sali lekcyjnej, ile razy należy zmniejszyć długość i szerokość sali, aby jej plan zmieścił się na kartce.
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
9. Plan i mapa • wymienia różnice miedzy planem i mapą;
• wymienia stałe elementy mapy;
• odczytuje na mapie topogra- ficznej, gdzie znajduje się np.
las, szkoła, kościół.
• rozpoznaje na mapie znaki topograficzne liniowe, po- wierzchniowe i punktowe, podaje ich przykłady.
• rozpoznaje mapę topogra- ficzną wśród innych map do wyboru.
• określa kierunki świata na mapie to- pograficznej;
• analizuje mapy topograficzne pod względem liczby zabudowań i innych elementów.
• planuje i opisuje trasę wycieczki, określając kierunki świata;
• wyznacza trasę wę- drówki, zgodnie z opisem na mapie topograficznej.
10. Korzystanie z planów i map • wskazuje plany miast wśród innych map;
• wymienia sytuacje życiowe, w których plan miasta jest niezbędny.
• odczytuje informacje z planu miasta i mapy topograficznej w podstawowym zakresie;
• wskazuje ulice i określa kie- runki, w których przebiegają, np. z północy na południe;
• pokazuje na planie punkty wymienione przez nauczy- ciela;
• określa kierunki świata na mapie topograficznej i planie miasta.
• planuje trasę wycieczki po mieście lub po najbliższej okolicy z uwzględnie- niem najciekawszych punktów lub punktów wskazanych przez nauczy- ciela.
• orientuje plan mia- sta i mapę topogra- ficzną za pomocą kompasu i charak- terystycznych punktów w terenie;
• opisuje przebieg podanej trasy z uwzględnieniem kierunków prze- biegu ulic, lokaliza- cji zabytków itp.
11. Składniki pogody • wymienia składniki pogody. • opisuje poszczególne skład- niki pogody.
• rozróżnia opady i osady atmosfe- ryczne.
• na podstawie pro- gnozy pogody opi- suje jej składniki.
12. Pomiar składników pogody • przyporządkowuje składniki pogody do urządzeń pomia- rowych.
• wymienia jednostki pomiaru składników pogody.
• odczytuje wartości składników pogody z urządzeń pomiarowych.
• na podstawie war- tości poszczegól- nych składników
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pogody opisuje wa- runki pogodowe.
13. Mapa pogody w różnych porach roku
• przedstawia składniki po- gody za pomocą symboli gra- ficznych.
• odczytuje składniki pogody z mapy pogody.
• określa pogodę na podstawie mapy pogody wybranej części kraju.
• rozróżnia pory roku na podstawie wy- branych map po- gody.
14. Niebezpieczeństwa zwią- zane z pogodą
• wymienia niebezpieczeń- stwa związane z pogodą.
• opisuje, jak należy zachować się podczas burzy.
• opisuje, jak należy zachować się pod- czas wichury, ulewy i śnieżycy.
• opisuje zjawisko tę- czy.
15. Podsumowanie działu 2.
Orientacja w terenie i pogoda
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 8–14.
Dział 3. Ja i moje ciało (odpowiada treściom kształcenia z działu IV z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 16. Organizm człowieka • podaje przykłady narządów
w organizmie człowieka oraz ich funkcje.
• wskazuje, że podstawowym elementem budującym orga- nizm jest komórka;
• wymienia główne układy na- rządów organizmu czło- wieka.
• omawia funkcje układów narządów w organizmie człowieka.
• rozpoznaje położe- nie układów i na- rządów na rycinach anatomicznych.
17. Układ ruchu • wymienia funkcje szkieletu;
• wskazuje na planszy podsta- wowe części szkieletu;
• określa rolę układu mięśnio- wego w organizmie.
• wskazuje dwa przeciwstaw- nie działające mięśnie, np.
zginacz i prostownik przedra- mienia;
• wskazuje na modelu szkie- letu człowieka rodzaje połą- czeń kości.
• wymienia elementy składowe szkie- letu człowieka;
• wskazuje główne mięśnie organizmu człowieka.
• wyjaśnia, dlaczego mięśnie muszą pra- cować parami.
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
18. Układ pokarmowy • omawia rolę układu pokar- mowego.
• wskazuje na schematach bu- dowy układu pokarmowego tworzące go narządy i po- daje ich nazwy.
• opisuje ogólnie przebieg procesów za- chodzących w przewodzie pokarmo- wym człowieka.
• wymienia rodzaje zębów człowieka i podaje ich funk- cje.
19. Układ oddechowy • omawia rolę układu odde- chowego.
• wskazuje na schematach bu- dowy układu oddechowego tworzące go narządy i po- daje ich nazwy.
• uzasadnia, dlaczego oddychanie przez nos jest zdrowsze niż przez usta.
• opisuje proces wy- miany gazowej za- chodzący w płu- cach.
20. Układ krwionośny • wymienia główne funkcje krwi.
• omawia rolę serca. • opisuje rodzaje naczyń krwionośnych. • na podstawie ry- ciny omawia bu- dowę serca.
21. Układ nerwowy • wskazuje na planszy układ nerwowy;
• nazywa podstawowe ele- menty układu nerwowego.
• omawia rolę układu nerwo- wego w funkcjonowaniu or- ganizmu.
• omawia części układu nerwowego. • wymienia funkcje, jakie pełnią mózg i móżdżek.
22. Układ rozrodczy • wskazuje różnice w budowie komórki jajowej i plemnika,
• podaje nazwy poszczegól- nych elementów budowy układu rozrodczego kobiety i układu rozrodczego męż- czyzny.
• określa rolę układu rozrod- czego kobiety i układu roz- rodczego mężczyzny.
• wskazuje na planszy rozmieszczenie narządów rozrodczych kobiety i męż- czyzny.
• określa rolę po- szczególnych narzą- dów w układzie rozrodczym mę- skim i układzie roz- rodczym żeńskim.
23. Zmiany zachodzące okresie dojrzewania
• opisuje zmiany zachodzące w organizmach dziewcząt
• wyjaśnia, na czym polega dojrzewanie dziewcząt
• wskazuje czynniki wpływające pozy- • charakteryzuje etap dojrzewania.
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą i chłopców w okresie dojrze-
wania.
i chłopców. tywnie i negatywnie na rozwój organi- zmu w okresie dojrzewania.
24. Narządy zmysłów • wymienia zmysły człowieka i wskazuje je na własnym or- ganizmie;
• podaje podstawowe zasady dbania o słuch i wzrok.
• opisuje rolę poszczególnych zmysłów w odbieraniu wra- żeń ze środowiska zewnętrz- nego;
• uzasadnia, dlaczego nie na- leży słuchać zbyt głośnej mu- zyki oraz korzystać zbyt długo z telefonów komórko- wych.
• wyjaśnia, co to znaczy, że zmysły ule- gają adaptacji;
• podaje przykłady świadczące o ochronnym działaniu zmysłów dla organizmu.
• uzasadnia, że zmy- sły chronią orga- nizm przed niebez- piecznymi czynni- kami zewnętrz- nymi.
25. Jak dbać o własne ciało i otoczenie?
• podaje zasady pielęgnacji skóry, włosów, zębów i pa- znokci.
• omawia znaczenie czystości odzieży, obuwia, bielizny i otoczenia dla utrzymania zdrowia;
• podaje przykłady ubioru do- stosowanego do pory roku i rodzaju pracy.
• wymienia substancje wydalane i wy- dzielane przez skórę.
• opisuje poprawne zasady mycia zę- bów.
• wyjaśnia, dlaczego przestrzeganie hi- gieny osobistej jest obowiązkiem każ- dego człowieka.
26. Podsumowanie działu 3. Ja i moje ciało
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 16–25.
Dział 4. Ja i moje otoczenie (odpowiada treściom kształcenia z działu V z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 27. Świat substancji • wymienia trzy podstawowe
grupy ciał stałych w zależno- ści od ich właściwości fizycz- nych.
• wymienia trzy stany skupie- nia substancji.
• opisuje trzy stany skupienia substancji w zależności od ułożenia drobin oraz możliwości ich przemieszczania się.
• uzasadnia, dla- czego przykładowe ciało zostało wyko- nane z danej sub- stancji.
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
28. Niebezpieczne substancje • odróżnia środki szkodliwe po oznaczeniach na opako- waniu lub etykiecie.
• na podstawie instrukcji oma- wia sposób posługiwania się środkami czystości.
• uzasadnia celowość umieszczania symboli ostrzegawczych na produk- tach szkodliwych.
• interpretuje szko- dliwość produktu oznaczonego kil- koma piktogra- mami ostrzegaw- czymi.
29. Uszkodzenia ciała • wskazuje sposoby postępo- wania podczas opatrywania otarcia lub skaleczenia;
• opisuje sposoby zabezpie- czania ciała przed skutkami nadmiernego promieniowa- nia słonecznego.
• podaje przyczyny uszkodzeń skóry;
• opisuje objawy złamania ko- ści.
• podaje zasady właściwego postępo- wania w wypadku pogryzienia przez zwierzę.
• podaje różnice między zwichnię- ciem a złamaniem;
• wyjaśnia, dlaczego nie należy opalać się bez właściwego zabezpieczenia skóry.
30. Choroby zakaźne i zapobie- ganie im
• wyjaśnia, co to są choroby zakaźne;
• opisuje podstawowe spo- soby zapobiegania choro- bom zakaźnym.
• uzasadnia konieczność zasię- gnięcia porady lekarskiej w przypadku zachorowania na chorobę zakaźną;
• podaje przykłady chorób za- kaźnych człowieka i dróg za- każenia się nimi.
• wskazuje przykłady chorób bakteryj- nych i wirusowych;
• uzasadnia celowość wykonywania szczepień ochronnych.
• opisuje objawy wy- branych chorób za- kaźnych.
31. Niebezpieczne organizmy • wymienia typowe objawy alergii;
• opisuje zachowania chro- niące człowieka przed zaka- żeniem się grzybicą.
• podaje przykłady zwierząt ja- dowitych.
• podaje przykłady roślin mogących wy- wołać alergię u ludzi.
• wyjaśnia, dlaczego w kontaktach ze zwierzętami na- leży zachować szczególną ostroż- ność.
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą 32. Uzależnienia • wskazuje sposoby odmawia-
nia propozycjom picia alko- holu, palenia tytoniu i zaży- wania narkotyków.
• wymienia sytuacje, w któ- rych należy powiedzieć nie;
• wyjaśnia, co to jest uzależ- nienie.
• podaje przykłady zachowań asertyw- nych wobec presji otoczenia;
• wyjaśnia, dlaczego znajomości za- warte przez internet mogą być niebez- pieczne.
• opisuje skutki dzia- łania nikotyny na organizm czło- wieka.
33. Zdrowy styl życia • wymienia podstawowe za- sady zdrowego stylu życia;
• podaje przykłady potraw, których powinna się wystrze- gać osoba prowadząca zdrowy styl życia;
• wymienia czynniki mające szkodliwy wpływ na orga- nizm człowieka.
• opisuje zasady zdrowego stylu życia;
• wyjaśnia, dlaczego należy za- chować postawę asertywną w sytuacji bycia namawia- nym do zapalenia papierosa, wypicia alkoholu lub spróbo- wania narkotyków.
• uzasadnia stwierdzenie: Ruch i umie- jętność odpoczynku są bardzo ważne dla organizmu.
• wyjaśnia, dlaczego bycie życzliwym dla innych ma wpływ na zdrowie czło- wieka;
• uzasadnia stwier- dzenie: Zdrowie w dużej mierze za- leży od nas sa- mych.
34. Podsumowanie działu 4. Ja i moje otoczenie
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 27–33.
Dział 5. Środowisko przyrodnicze najbliższej okolicy (odpowiada treściom kształcenia z działu VI z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 35. Przyroda ożywiona i nieo-
żywiona. Rodzaje skał
• podaje przykłady elementów przyrody ożywionej i nieoży- wionej;
• wymienia rodzaje skał (lite, luźne i zwięzłe).
• wyjaśnia, co to są skały i mi- nerały;
• odróżnia skały lite od pozo- stałych, rozpoznaje granity i piaskowce.
• rozpoznaje w krajobrazie elementy przyrody ożywionej i nieożywionej;
• charakteryzuje różne rodzaje skał i rozpoznaje je;
• wyjaśnia, co to są surowce mineralne, podaje ich podział.
• podaje przykłady gospodarczego wy- korzystania surow- ców mineralnych;
• podaje przykłady surowców jubiler- skich.
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
36. Formy ukształtowania po- wierzchni Ziemi
• wymienia formy ukształto- wania terenu;
• wskazuje, które z form są wklęsłe, a które wypukłe (na fotografiach, modelach lub w terenie).
• rozpoznaje na ilustracjach i nazywa poszczególne formy ukształtowania terenu.
• wskazuje i nazywa elementy pagórka;
• rozpoznaje zbocza łagodne i strome;
• wskazuje na modelu i nazywa ele- menty doliny rzecznej.
• rozpoznaje i na- zywa elementy do- liny rzecznej w te- renie.
37. Warunki życia na lądzie • wymienia najważniejsze ce- chy środowisk lądowych.
• podaje przykłady sposobów przetrwania zimy przez ro- śliny i zwierzęta.
• podaje przykłady przystosowań roślin do warunków suchych i wilgotnych.
• podaje przykłady roślin światłolub- nych i cieniolub- nych.
38. Organizmy najbliższej oko- licy
• rozpoznaje pospolite drzewa, krzewy i rośliny zielne występujące w najbliż- szej okolicy;
• rozpoznaje pospolite zwie- rzęta występujące w najbliż- szej okolicy.
• wskazuje różnice między drzewem iglastym a drze- wem liściastym;
• wyjaśnia, czym różni się drzewo od krzewu i rośliny zielnej;
• wskazuje pień i koronę drzewa.
• podaje przykłady bylin występujących w najbliższej okolicy.
• podaje, które ro- śliny są nazy- wane bylinami.
39. Las jako środowisko życia organizmów
• wyjaśnia, co to jest las;
• wymienia funkcje lasu;
• podaje podstawowe zasady zachowania się w lesie.
• omawia znaczenie tablic in- formacyjnych umieszczanych przy wejściu do lasu.
• wyjaśnia różnice między lasem liścia- stym, iglastym i mieszanym.
• wyjaśnia znaczenie pojęć: buczyna, bór, las mieszany.
40. Organizmy różnych warstw lasu
• wymienia warstwy roślinno- ści w lesie;
• podaje przykłady grzybów jadalnych, niejadalnych i tru- jących.
• podaje przykłady roślin two- rzących poszczególne war- stwy lasu.
• opisuje temperaturę powietrza, wilgot- ność i nasłonecznienie występujące w poszczególnych warstwach lasu;
• opisuje, jak można poznawać las za pomocą różnych zmysłów.
• wyjaśnia, dlaczego rośliny runa le- śnego kwitną wcze- sną wiosną;
• wyjaśnia znaczenie
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą ściółki leśnej dla ży- cia w lesie.
41. Sposoby odżywiania się or- ganizmów
• rozróżnia cudzożywny i sa- możywny sposób odżywia- nia się organizmów.
• podaje przykłady znaczenia roślin w przyrodzie i życiu człowieka.
• uzasadnia, że człowiek jest organi- zmem cudzożywnym.
• uzasadnia, że ro- śliny to organizmy samożywne.
42. Przystosowania organi- zmów do zdobywania po- karmu
• na wybranych przykładach przedstawia przystosowania zwierząt roślinożernych i mięsożernych do zdobywa- nia pokarmu.
• wykazuje różnorodność spo- sobów polowania zwierząt mięsożernych.
• uzasadnia, że budowa roślin stanowi przystosowanie do samożywnego od- żywiania się.
• podaje przykłady przystosowań zwie- rząt do odżywiania się pokarmem płynnym.
43. Łąka jako środowisko życia organizmów
• podaje przykłady wykorzy- stywania łąk przez czło- wieka.
• rozpoznaje typowe rośliny łąkowe.
• rozpoznaje zwierzęta żyjące na łące. • rozróżnia rośliny jednoroczne i by- liny.
44. Rośliny uprawne • wymienia produkty otrzymy- wane z poszczególnych zbóż;
• wymienia produkty otrzymy- wane z ziemniaków i bura- ków cukrowych.
• rozpoznaje zboża uprawiane w Polsce;
• nazywa rośliny oleiste;
• podaje przykłady roślin wa- rzywnych.
• określa cel tworzenia pól uprawnych;
• opisuje zastosowanie i wykorzystanie różnych rodzajów i różnych części ro- ślin.
• wskazuje różnice miedzy polem uprawnym a łąką;
• opisuje wykorzy- stanie i zastosowa- nie roślin włókno- dajnych.
45. Wody stojące i płynące • wymienia wody występujące w najbliższej okolicy;
• podaje przykłady wód płyną- cych i stojących.
• podaje przykłady zbiorników sztucznych i naturalnych;
• omawia wykorzystanie wód płynących i stojących.
• wyjaśnia pojęcia: bagno, staw, jezioro;
• wyjaśnia, co to jest źródło i ujście rzeki;
• opisuje rzekę w najbliższej okolicy.
• rozpoznaje w tere- nie wody po- wierzchniowe w najbliższej oko- licy i podaje ich na- zwy;
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
• wyjaśnia, co to jest nurt rzeki;
• opisuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne i rozpoznaje je w terenie.
46. Warunki życia w wodzie • wymienia korzyści, jakie daje organizmom środowisko wodne.
• wskazuje najważniejsze przy- stosowania ryb do życia w środowisku wodnym.
• wykazuje różnice w warunkach życia w wodzie i na lądzie.
• opisuje ogólnie proces wymiany gazowej u ryby.
47. Organizmy słodkowodne • podaje przykłady ryb słodko- wodnych występujących w Polsce.
• podaje przykłady słodko- wodnych zwierząt (innych niż ryby) żyjących w Polsce.
• omawia strefy występowania roślin w jeziorze.
• określa, czym jest plankton i jakie jest jego znaczenie.
48. Podsumowanie działu 5.
Środowisko przyrodnicze naj- bliższej okolicy
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 35–47.
Dział 6. Krajobraz najbliższej okolicy (odpowiada treściom kształcenia z działu VII z Podstawy programowej kształcenia ogólnego) 49. Wpływ działalności czło-
wieka na krajobraz
• opisuje dzisiejszy wygląd kra- jobrazu w mieście i na wsi;
• wymienia obiekty budow- lane wykonane przez czło- wieka wpływające na krajo- braz.
• opisuje, jak wyglądał krajo- braz przed setkami lat (na podstawie ryciny) i czym zajmowali się ludzie;
• omawia, jakie zmiany krajo- brazu następowały w ciągu stuleci pod wpływem działal- ności człowieka.
• wyjaśnia, dlaczego krajobrazów natu- ralnych na Ziemi jest niewiele;
• porównuje krajobraz miejski i wiejski;
• opisuje krajobrazy zdewastowane przez człowieka, np. tereny kopalń od- krywkowych.
• podaje przykłady krajobrazów natu- ralnych i uzasadnia ich zakwalifikowa- nie do danego typu krajobrazów;
• wyjaśnia, dlaczego krajobraz rolniczy zalicza się do krajo- brazów częściowo
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą przekształconych.
50. Krajobraz wsi i miasta
• wymienia składniki krajo- brazu wiejskiego i miej- skiego.
• charakteryzuje krajobraz wiejski i miejski.
• uzasadnia zależność krajobrazu rolni- czego od pór roku.
• porównuje krajo- brazy rolnicze ni- zinne i górskie;
• porównuje krajo- brazy dużego i ma- łego miasta.
51. Krajobraz antropogeniczny • podaje przykłady krajobra- zów antropogenicznych;
• wymienia składniki krajo- brazu antropogenicznego w najbliższej okolicy.
• opisuje elementy krajobrazu antropogenicznego w naj- bliższej okolicy.
• opisuje wybrany typ krajobrazu antro- pogenicznego.
• uzasadnia przywra- canie wartości użytkowych i przy- rodniczych tere- nom zdegradowa- nym.
52. Krajobraz okolicy dawniej i dziś
• wymienia składniki krajo- brazu najbliższej okolicy.
• rozróżnia aktualne i dawne elementy krajobrazu najbliż- szej okolicy.
• opisuje krajobraz najbliższej okolicy. • wyjaśnia pocho- dzenie nazwy swo- jej miejscowości.
53. Obiekty chronione w naj- bliższej okolicy
• wymienia formy ochrony przyrody w Polsce;
• podaje przykład parku naro- dowego położonego najbliżej miejsca zamieszkania i wska- zuje go na mapie;
• opisuje podstawowe zasady zachowania się na terenie parku narodowego;
• podaje możliwości ochrony przyrody przez ucznia klasy
• charakteryzuje sposoby ochrony przyrody w Polsce,
• wyjaśnia co oznacza skrót LOP.
• podaje przykłady rezerwatów przy- rody i pomników przyrody w Polsce;
• wskazuje miejsca w najbliższej okolicy zasługujące na ochronę i uzasadnia swój wybór.
• opisuje zadania szkolnego koła Ligi Ochrony Przyrody.
Numer i temat lekcji
Wymagania podstawowe Uczeń na ocenę:
Wymagania ponadpodstawowe Uczeń na ocenę:
dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą
4.
54. Podsumowanie działu 6.
Krajobraz najbliższej okolicy
Wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 49–53.
