Onkolity jurajskie w okolicy Lipy (SE Polska)

(1)

Kwartalnik Geologiczny t. 26. nr 2, 1982, p. 369-384

UKD 552.124.4.08 :552.54:551.762 :552.14(,+38 - 12 wierc. Lipa)

Andrzej G1\SlEWICZ

W

okolicy Lipy (SE Polska)

Omowiono gornooksfordzkie onkolity z otworu Lipa 2. Z przeprowadzonej klasyfikacji wynika, ze onkoidy wzrastaly w warunkach strefy naplywowej, podlegaly krotkiemu transportowi i zostaly zlo2:o- ne w obr~bie tego samego srodowiska sedymentacji.

WST~P

Onkolity s,! szeroko rozprzestrzenione w skalach w~glanowych oksfordu i ki- merydu centralnej Polski. Formy onkoidowe zwracaj,! uwag~ nie tylko ze wzgl~

du na stopien zachowania i rol~ skalotw6rcz'!, ale takze na znaczenie dla regio- nalnej korelacji i rekonstrukcji srodowiska sedymentacyjnego. Dokladniejsze obserwacje skaly prowadz,! do wniosku, ze onkoidy nie wyst~puj,! in situ, lecz zostaly przeniesione. lednoczesnie niekt6re cechy osadu wskazuj,! na bliskie pokrewienstwo przemieszczonych onkoid6w i spoiwa. Nasuwa si~ zatem problem autochtonicznosci struktur onkoidowych i genezy samychonkolit6w.

W ramach prac poszukiwawczych, prowadzonych przez Zesp61 Prof. S. Pa- wlowskiego z Instytutu Geologicznego w rejonie Lipy, wykonano trzy otwory ba- dawczo-poszukiwawcze (Lipa 1, Lipa>2 i Lipa 3; fig. 1). W otworach tych pod po- kryw,! osad6w kenozoicznych nawiercono utwory jury g6rnej (Lipa 1, Lipa 2) i jury dolnej (Lipa 3).

Otw6r wiertniczy Lipa 2 na odcinku 162,60 - 228,60 m zagl~bil si~ w g6rno- jurajski kompleks skal w~glanowych nie przewiercaj,!c go. Opis rdzenia wiertniczego wykonali K. Pawlowska i B. Kubica, pobieraj,!c pr6bki do badan szczeg610- wych.

Przedmiotem niniejszego artykulu jest analiza bardzo dobrze zachowanych onkolit6w z gl~bokosci 201,00 - ok. 202,00 m. Badany odcinek rdzenia stanowi fragment facji onkolitowej, wyst~puj,!cej na gl~bokosci 195,0-203,45 m i mieszczl').-

(2)

370

o

lipa 2

2. 3km

Fig. 1. Szkic sytuacyjny otwor6w wiertniczych w rejonie Lipy oraz na tIe budowy geologicznej poludniowo-wschodniej Polski (wedlug W. Poza- ryskiego, 1970)

Location of boreholes in the vicinities of Lipa at the background of geological structure of south- -eastern Poland (after W. Pozaryski, 1970)

cej. si~ w obr~bie wapieni organodetrytycznych. Genera1nie w profilu badanego otworu ponizej wapieni organodetrytycznych dominuj~ wapienie koralowcowe, powyzej zas - lite wapienie drobnoziarniste.

Facja onkolitowa w otworze Lipa 2 nie jest efemeryczna, pojawia si~ ona jeszcze na nast~puj~cych gl~bokoSciach: 167,55 ok. 169,00 m, prawdopodobnie 177,80-:-178,40 m i 190,40-192,80 m.

Warto tutaj nadmienic, ze w s~siednim otworze Lipa 1 w obr~bie wapieni oolitowych i koralowcowych zaobserwowano rowniez kilka poziomow onkolitowych, na nieco wi~kszych jednak gl~bokosciach. Z braku odpowiedniej makrofauny wiek badanych utworow nie zostal tu okreslony w sposob pewny. L. Karczewski na podstawie slabo zachowanych okazow nerineidow i dicerasow ustalil wiek skal w~gla

nowych na rauracko-astarcki. a wi~c gornooksfordzki. Taki tez zapewne jest wiek skal z otworu wiertniczego Lipa 2. Potwierdza to analiza mikropaleontologiczna (1982 r.) probki z gl~b. 195,5 m, w ktorej J. Rek znalazla otwornice wskazuj~ce

na gorny oksford.

Za cenne wskazowki i uwagi krytyczne skladam serdeczne

*

podzi~kowania

drowi Tadeuszowi Perytowi.

(3)

371

OPIS ONKOIDOW

Onkolity z obszaru centralnej Polski opisywano juz kilkakrotnie. Problema- tykq onkolitow jurajskich z obrzezenia mezozoicznego Gor Swi{'tokrzyskich zajmowali si{': J. Kutek i A. Radwanski (1965, 1967) oraz J. Kutek (1969). Ich pra- ce wniosly wiele danych odnosnie do srodowiska sedymentacji w oksfordzie i kimerydzie.

Onkoidom poswi{,ca si{' zwykle sporo miejsca z uwagi na to, ze s~ one swietny- mi wskaznikami batymetrycznymi. Liczne klasyfikacje form onkoidowych, uwzgl{'d- niajqce najrozmaitsze ich cechy, majq na celu mozliwie najdokladniejszq rekon- strukcj{' srodowiska sedymentacji, w ktorym powstawaly.

W artykule przyj{'to podzial onkoidow zaproponowany przez K. Dahanayake'a (1977, 1978). Badacz ten przeprowadzajqc obserwacje mikroskopowe onkoidow kimerydzkich z gor Jura we Francji wyroznil trzy rodzaje laminacji spotykanych w ich korteksie: mikrytowq (Lm), gruzelkowq (Lg) i organogenicznq (Lo). Na podstawie zas rodzaju laminacji i jej przebiegu (ktory moze bye ci~gly lub prze- rywany) oraz ksztaltu i wielkosci form autor ow wydzielil cztery typy onkoidow (fig. 2). Pierwsze trzy typy (I, II i III) S'! onkoidami prostymi, zas typ IV zawiera onkoidy zlozone (IVe) oraz tzw. p~eudoonkoidy (lVS) b{'dqce zlepkiem roznego materialu. pozbawionym jednak lamlnacji i centralnie polozonego jqdra.

B Lm La

II

Lm B La Lm

Lg

r--->

IV 5

Ive

M

B

M

o

B

~,...,::;:----O VIl1IIllmIffillh~~--_ _ M

o

Smm

Fig. 2. Typy onkoid6w (I - IV) wyr6znione przez K. Dahanayake'a (1977) Types of oncoids (I - IV) as proposed by K. Dahanayake (1977)

Lm = laminacJa l1ukrYlowa; Lg laminacja gruzelkowa; Lo = laminacja organogeniczna; B = bioklast; M oczko algowe; 0 = onkoid

Lm micritic lamination; Lg grumose lamination; Lo - organism-bearing lamination; B - bioclast; M - algal mesh; 0 - oncoid

(4)

W niniejszym opracowaniu opisano jedynie onkoidy widoczne makroskopowo.

Material stanowil okolo metrowej dlugosci wycinek rdzenia (201,00-202,00 m), z ktorego wykonano okolo 70 em dlugosci naszlif oraz 9 plytek cienkich.

Omawiane onkoidy s~ zlozone ze struktur (tabl. I, fig. 3) bialawo-kremowych, wyraznie kontrastuj~cych z szarym Hem skaly. Wielkosc onkoidow j~st zmienna,

przewazaj~ jednak formy wi~ksze, tzw. makroonkoidy. Ksztalt onkoidow jest takze rozny: im element jest wi~kszy, tym jego ksztalt jest mniej regularny (na ogol wtedy jego j~dro jest duze a korteks cienki). W wi~kszosci s~ to formy 0 ksztalcie eliptycznym, znacznie mniej jest sferycznych i subsferycznych, ~as ameboidal- ne zdarzaj~ si~ rzadko. W wi~kszosci przypadkow s~ widoczne j~dra - bioklasty (fragmenty masywnych - najez~sciej polkulistych - korali szesciopromiennych lub kolonii solenopor) albo litoklasty; w strukturach ameboidalnych j~dra s~ nie widoczne. Korteks otaczaj~cy j~dro jest na ogol gruby i wyst~puje w formach o malym j~drze. Elementy 0 inicjalnych stadiach onkolityzacji zdarzaj~ si~ rzadko.

Przebieg lamin w korteksie jest falisty, mi~kki, laminy s~ jakb).;; rozpulchnione (nie ubite) i subtelnie zarysowane. Wydaje si~ przy tym, ze najbaniziej wewn~trzne powloki maj~ przebieg bardziej regularny od zewn~trznych. Otoczki zewn~trzne

onkoidow 0 grubym korteksie maj~ ez~sto lokalne kopulowate narosla. W obr~

bie lamin znajduje si~ obfity detrytus organogeniczny: slimaki, maIze, korale, solenopory, serpule, mszywioly, szkarlupnie, otwornice. Najpowszeehniej jednak

wyst~puj~ owalne pory po nitkaeh girwanelli, cz~sto takze spotyka si~ nieregularne komorki po glonach Bacinella irregularis R ado i

c

i c (forma 0 niepewnej pozycji systematycznej). Uformowane onkoidy byly inkrustowane przez: glony, korale i serpule oraz dr~zone przez rozne organizmy - glownie maIze. Cz~sto

tez w wydr~zonych kanalach zaehowaly si~ nie uszkodzone muszle skalotoezy.

W badanym odcinku rdzenia zdecydowanie przewazaj~ (okolo 85 %) onkoidy pojedyncze, przewaznie 0 grubym korteksie. Z badan mikroskopowych wynika, ze w wi~ks~osci przypadk6w onkoidy reprezentuj~ typ III (tabl. II, fig. 4, 5). Znacz- nie mniej jest onkoidow zlozonych - typu IVC, sporadyeznie zas spotyka si~ onkoidy sferyczne i subsferyczne niewielkich rozmiarow, prawdopodobnie typu II.

Wi~kszosc onkoidow przedstawia formy przejsciowe pomi~dzy poszczegolnymi typami. W obr~bie onkoidow typu III najcz~sciej spotyka si~ przejseia: II lub III - IVC; IVS-IVC; zas w obr~bie typu IVC nast~puj~ce: II lub III, IVS oraz III wraz z IVS. Zdarzaj~ si~ takze formy mieszane onkoidow wykazuj~cych jednoczesnie eechy dwoeh roznych typow, np.: IVC - - IVS - IVC.

SRODOWISKO WZROSTU ONKOIDOW

W spolczesne onkoidy tworz~ si~ w strefie plywow oraz w ruchliwym i plytkim srodowisku strefy sublitoralnej (R.N. Ginsburg, 1960; B. Logan i in., 1964).

Na obszarze Gor Swi~tokrzyskich i przyleglej cz~sci Lubelszczyzny

W

oksfordzie gornym panowaly warunki rozleglej plycizny srodmorskiej, porownywanej do wspolczesnej plycizny bahamskiej ^(J. Kutek, 1969; T. Niemczycka, 1976).

W owczas to w oslonie podmorskich wydm oolitowych zachodzila powszeehnie onko Ii tyzacja.

Przewaga onkoidow typu III (wspolwyst~puj~cych z onkoidami typu IVC) w badanym odcinku rdzenia oraz luzna tekstura skaly i 0 becnosc calych skoru- pek malzow wskazuj~ na umiarkowan~ energi~ srodowiska powstawania onkoidow.

(5)

373

Srodowisko to odpowiada obnizeniom strefy naplywowej wspolczesnych rowni plywowych (K. Dahanayake, 1977, 1978). W obnizeniach tych dochodzilo cz~sto

do dluzszych okresow braku wzburzenia wody lub jedynie umiarkowanej agitacji, w czasie ktorych mogla riobrze rozwin~c si~ laminacja organogeniczna, przedzie- lona cienk~ laminacj~ ml'=rytow~ (odpowiadaj~c~ okresom krotkiego i szybkiego wzburzenia wody).

Przerywana onkolityzacja sprzyjala inkrustowaniu przez soczewkowate kolo- nie glonow i koralowcow (tabl. I, fig. 3). Spoczywaj~ce na dnie lub przesuwane falowaniem onkoidy musialy ulec szybkiemu zlitifikowaniu, umozliwiaj~cemu

z kolei dr~zenie przez skalotocza (tab!. 1, fig. 3). W wydr~zonych kanalach za- chowaly si~ nieuszkodzone skorupki malzow, co swiadczy, ze onkoidy stosunkowo szybko zostaly zasypane nowym osadem. Wczesniejsze stwardnienia potwierdza takze obecnosc sp~kaii w onkoidach - nie przechodz~ one w otaczaj~cy

wapieii biomikrytowy.

ZAGADNIENI~ DEPOZYCJl ONKOIDOW JURAJSKICH

W rozleglej plyciznie podmorskiej, jaka panowala w gornym oksfordzie centralnej Polski, warunki sedymentacji musialy ulegac ci~glej zmianie (podobnie jak w doggerze Burgundii - B.H. Purser, 1975). W wyniku zwyklej dzialalnosci

pr~dow i falowania nast~powalo niew~tpliwie wielokrotne przemieszczanie powsta-

j~cych osadow; cechy redepozycji zaznaczaj~ si~ rowniez na omawianych onkoidach.

Pojedyncze onkoidy b~dz tez onkoidy zlepione biomikrytem, czy nawet cale fragmenty pierwotnego osadu 0 bardzo nieregularnym ksztalcie znajduj~ si~ na wtornym zlozu, w obr~bie innego osadu (tabl. fig. 6). Onkolity s~ spojone szarym, porowatym wapieniem mikrosparytowym wykazuj~cym miejscami po- ziome smugowanie, podkreslone przez brunatn~ substancj~ bitumiczn~. Skala ta ulegla procesom neomorficznym, w wyniku ktorych pierwotna struktura zo- stala zatarta. Wapieii charakteryzuje si~ ogolnym brakiem elementow szkieletowych, co najwyzej spotyka si~ pojedyncze stosunkowo wi~ksze fragmenty muszli lub tez calkowicie nierozpoznawalny 1 bardzo drobny (ponizej 1 mm) organodetryt.

Kontakt mikrosparytow z onkoidami (tabl.-lll, fig. 7) i onkolitami, a takze

mi~dzy samymi fragmentami onkolitow jest wyrazny, cz~sto ostry wskutek roz- graniczenia ich przez powierzchnie styolitowe lub wciski (tabl. IV, fig. 8). Stylolity i wciski bywaj~ powleczone ciemn~ substancj~ bitumiczn~, co jeszcze bardziej podkresla stykaj~ce si~ powierzchnie.

W wyniku redepozycji onkolitow cz~sc wyizolowanych onkoidow ulegla zla- maniu, prawdopodobnie wzdlliZ wczesniej istniej~cych sp~kaii. Zlamane onkoidy nie s~ obtoczone.

Slady przemieszczenia wykazuj~ rowniez zewn~trzne powierzchnie onkoidow.

Jak wspomniano wyzej, w badanym fragmencie rdzenia dominuj~ onkoidy typu Ill, ktore bardzo cz~sto na zewn~trznych powlokach posiadaj~ kopulowate, 10- kalne narosla. Tymczasem z obserwacji wynika, ze wi~kszosc form onkoidowych rna powierzchnie cz~sciowo "wygladzone", pozbawione owych narosli (tabl. IV, fig. 9). Niekiedy tez makroonkoidymaj~ fragmentarycznie zachowane powloki, ktore ostro kontaktuj~ z otaczaj~cym osadem.

Sarna obecnosc wyrownanej powierzchni zewn~trznej wielu onkoidow nie musi jeszcze swiadczyc na rzecz redepozycji onkolitow. Takie onkoidy mog~ si~ tworzyc

(6)

374

dokladnie w tym samym srodowisku, w kt6rym wzrastaj,!. Badacze niemieccy A. Schafer i K.R.G. Stapf (1978) opisali gladkie, ⁰ zbitej i wyr6wnanej laminacji onkoidy z J eziora Bodenskiego w RFN, powstale z asymetrycznych onkoid6w o subte1nej i falistej laminacji (wzrastaj,!cej w spokojnej wodzie) w wyniku okre- sowego toczenia i abrazji podczas jesiennych wzburzen wody.

Brak zbitej struktury korteksu i falisty przebieg lamin w badanych przez autora onkoidach oraz wygladzenie jedynie zewn~trznych powlok, a takze odmiennosc otaczaj,!cego osadu dowodz,! jednak, ze onkoidy lub intraklasty onkolit6w ule- galy abrazji w czasie transportu.

Redepozycja onkolit6w nast,!pila stosunkowo wczesnie w historii tego osadu, w6wczas gdy spajaj,!cy lite onkoidy biomikryt byl jeszcze bardzo mi~kki, gdyz

cz~sto obok wyst~puj,!cych pojedynczo onkoid6w lub wyizolowanych wi~kszych

fragment6w szkieletowych brak intraklast6w samego biomikrytu. Nalezy s,!dzic, ze w wyniku niedostatecznego zlityfikowania biomikryt w czasie redepozycji ulegal po prostu calkowitemu. rozmywaniu. 0 swiezosci osadu swiadczy tez brak kanal6w po organizmach dr,!z,!cych.

lntraklasty onkolit6w w badanym odcinku rdzenia charakteryzuj,! si~ bardzo zlym wysortowaniem i calkowicie bezladnym rozmieszczeniem. Onkoidy zlamane zas nie wykazuj,! obtoczenia. Powyzsze cechy onkolit6w (a takze inne, por. J. Ku- tek, 1969, s. 263 - 264) dowodz'!, ze ulegly one kr6tkiemu lecz szybkiemu transportowi. Najpewniej tez zostaly zlozone w tym samym srodowisku sedymentacyjnym, ulegaj,!c nieznacznemu przesuni~ciu geograficznemu. Na korzysc tej tezy wydaje

si~ wskazywac pewne podobienstwo materialu tworz'!cego j,!dra onkoid6w i otaczaj,!cego je osadu. Podobne pokrewienstwo wyst~puje takze w przypadku skladni- k6w ziarnistych onkolit6w: mikroonkoid6w i grudek (por. J. Kutek, 1969). Poza tym redepozycji tej nie towarzyszy jakas zasadnicza zmiana facji.

PODSUMOWANlE

Przeprowadzona klasyfikacja form makroonkoidowych (K. Dahanayake, 1977) wykazala, ze badane onkolity zlozone S,! g16wnie z element6w typu z kt6rymi (w znacznie mniejszej ilosci) wsp61wyst~puj,! onkOldy zlozone typu lVe oraz sporadycznie onkoidy proste typu

n.

Taki sklad typologiczny struktur onkoidowych swiadczy, ze wzrastaly one w warunkach odpowiadaj,!cych obnizeniom strefy naplywowej. Redepozycja tych onkoid6w (na niewielk,! odleglosc i w stref~

nieco wi~kszych gl~bokosci) spowodowala ich wt6rn'! koncentracj~. Transport odbyl si~ jednak w obr~bie tego samego srodowiska sedymentacji. Moze to wskazywac, ze w niekt6rych przypadkach przy badaniu onkolit6w jurajskich naleZy zachowac pewn'! ostroznosc co do interpretacji srodowisk sedymentacji w~glano

wej.

Zespol Geologii Zloz Siarki Instytutu Geologicznego Warszawa, ul. Rakowiecka 4 Nadeslano dnia 1 lipca 1981 f.

(7)

375

PISMIENNICTWO

DAHANAYAKE K. (1977) - Classification of oncoids from the Upper Jurassic Carbonates of the French Jura. Sedimen. Geol., 18, p. 337 - 353, nr 4. .

DAHANAY AKE K. (1978) - Sequential position and environmental significance of differential types of oncoids. Sedimen. Geol., 20, p. 301-316, nr 4.

GINSBURG R.N. (1960) - Ancient analogues of recent stromatolites. Intern. Geol. Congr. Rep., 21 Sess., Part 22. Copenhagen.

KUTEK J. (1969) - Kimeryd i najwyzszy oksford poludniowo-zachodniego obrzezenia mezozoicznego Gor Swi~tokrzyskich Cz. II - Paleogeografia. Acta Geol. Pol., 19, p. 221-321, nr 2.

KUTEK J., RADW ANSKI A. (1965) - Upper Jurassic Oncolites of the Holy Cross Mts (Central Poland). Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Sci. Geol. Geogr., 13, p. 155 -160, nr 2.

KUTEK J., RADWANSKI A. (1967) Problematyka sedymentologiczna poziomu onkolitowego w dolnym kimerydzie Celin. Rocz. Pol. Tow. Geol., 37, p. 267 - 272, z. 2.

LOGAN B., REZAK R., GINSBURG R.N. (1964) - Classification and environmental significance of algal stromatolites. Jour. Geol., 72, p. 68 - 83, nr 1.

NIEMCZYCKA T. (1976) - Jura gorna na obszarze wschodniej Polski (mi~dzy Wisl", a Bugiem).

Pr. Inst. GeoL, 77.

PURSER B.H. (1975) - Sedimentation et diagenese processus des series carbonatees du Jurassique moyen de Burgogne. These l'Universite de Paris-Sud. Paris.

SCHAFER A., STAPF K.R.G. (1978) ~ Permian Saar - Nahe Basin and Recent Lake Constance (Germany); two environments of lacustrine algal carbonates. Spec. Publ. lnt. Ass. Sediment., 2, p. 83 -107.

AHA>KeH rOHCEBV14

OHKonlllTbl 1-0 fbI 8 OKfECTHOCTftX nlllnbi (1-08 nOnbWA)

B CTOTbe POccMoTpeHbl 8epxHeoKccpoPAcKHe OHKonHTbl, 06HopY>KeHHble 8 CK80>KHHe nHno 2

(cpHr. 1).

KnoccHcpHKOU,HR MOKPOOHKOHAHblX CPOPM cornOCHO AeneHHK> K. Dahanayake (1977) 8blR8Hno, 'ITO 113yYOeMbie OHKOnl1Tbl COCTORT 8 OCH08H.OM 113 3neMeHT08 III Tl1nO, C KOTOPblMVI (rop03AO MeHbwe no YHCneHHOCTVI) C08MeCTHO 30nerOK>T CnO>KHble OHKOVlAbl IV TVlno, 0 TOK>Ke VlHorAO npOCTble OHKO- I1Abl II nmo. TOKOH nmOBOH COCTOB OHKOVlAHblX CTPYKTYP nOK03bIBoeT(K. Dahanayake, 1977, 1978),

'ITO OHVI pocnVl 80 8nOAVlHOX HOAnplAm'l8HO-OTnIABHOH 30Mbl. nepeMew.eHllle 3TlAX OHKOlllA08 (HO He- 60nbwoe POCCTORHlAe B 30HY HeCKonbKO 60nbWlAX rny6HH) npVl8eno K IIlX BTOplllYHOH KOHu,eHTpou,1A1il 101 06P03080HHK> OHKonIllT08. 3TO nepeMew.eHVle npOIllCXOAlilno 8 TOH >Ke COMOH CeAIAMeHTou,IIlOHHOH cpeAe. Bce 3TO MO>KeT r080plllTb 0 TOM, 'ITO B cnyyoe HeKOTopblX K>PCKIAX OHKonlllT08 cneAyeT 6blTb OCTOPO>KHbIMIll npH IIlHTepnpeTou,IAH ycn08IAH ceAIIlMeHTou,IAH Kop60HOTOB.

(8)

376

Andrzej G1\SIEWICZ

JURASSIC ONCOLITES IN THE VICINITIES OF LIP A (SE POLAND)

Summary

The paper deals with Upper Oxfordian oncolites found in core material from the bprehole Lipa 2 (Fig. 1). The classification of macrooncoid forms, carried out using subdivision proposed by K. Da- hanayake (1977), showed predominance of elements of the type III. The elements are accompanied by markedly less numerous compound oncoids of the type IVC and occasional simple oncoids of the type H. Such typological composition of oncoid structures suggests (K. Dahanayake, 1977, 1978) their growth under conditions corresponding to those of depressions in supratidal zone. Redeposition of oncoids (into somewhat deeper but not distant zone) resulted in their secondary concentration and, therefore, origin of oncolites. The transport was, however, limited to the same sedimentary environ- ment. That is why one should be careful in interpretating carbon ante sedimentary environments in the case of some Jurassic oncolites.

(9)

Kwart. Geol., nr 2, 1982 TABLlCA I

Fig. 3

Andrzej GL\SIEWICZ - Onkolity jurajskie w. okolicy Lipy (SE Polska)

(10)

TABLICA I

Fig. 3. Fragment rdzenia z otw. wiert. Lipa 2. Widoczne bezladnie rozmieszczone onkoidy z drl:l:zeniami skalotoczy (a) oraz inkrustacjami koralowcow (k) i solenopor (s); wielkosc naturalna Fragment of core from borehole Lipa 2. Note randomly distributed oncoids with borings· (a) and en-

crustations by corals (k) and solenopores (s); natural size

Zdj~cia na tabl. I - In (z wyjl:l:tkiem fig. 6) wykonala J. Modrzejewska, pozostale ~ R. Ufnal Photos given in Tables I - III (except for Fig. 6) were taken by J. Modrzejewska, and the remaining

one - by R. Ufnal

(11)

Kwart. Geol., nr 2, 1982 TABLICA II

Fig. 4

Fig. 5

Andrzej G1\SIEWICZ - Onkolity jurajskie W okolicy Lipy (SE Polska)

(12)

TABLICAII

Fig. 4. Onkoid typu III (lVC-Ill) z zachowanym fragmentem macierzystego osadu biomikrytowego (Lm = laminacja mikrytowa, Lo laminacja organogeniczna, T = komorki po glonach Bacinella

irregularis R ado i c i c); pow. 4 x

Oncoid of the type HI (lVC-HI) with preserved fragment of parent biomicritic deposit (Lm micritic lamination; Lo - organism-bearing lamination; T - cells after algae Bacinefla irregularis R ado i c i c;

x 4

Fig. 5. Onkoid typu III. Objasnienia symboli jak na fig. 4. Pow. 8 x Oncoid of the type III. Explanations of symbols as given in Fig. 4; x 8

(13)

Kwart. Geol., nr 2, 1982 TABLlCA HI

Fig. 6

okolicy Lipy (SE Polska)

(14)

TABLICA

Fig. 6. Kontakt onkoidu typu (rozwini~tego wok61 fragmentu koralowca i z muszl"l: skalotocza) z dem. Objasnienia symboli jak na tab!. II, fig. 4; pow. 5 x

Contact of oncoid of the type HI (developed around fragment of coral and displaying rock-borer shell) and groundmass. Explanations of symbols as given in Table II, Fig. 4; x 5

Fig. 7. Fragment rdzenia z otw. wiert. Lipa 2. Linil:!: przerywan1f zaznaczono intraklasty onkolit6w;

wielkosc naturalna

Fragment of core from borehole Lipa 2. Oncolite intraclasts are marked with broken line; natural size

(15)

Kwart. Geo!., nr 2, 1982 TABLICA IV

Fig. 8

Fig. 9

Andrzej GASIEWICZ Onkolity jurajskie w okoJicy Lipy (SE Polska)

(16)

TABLlCA IV

Fig. 8. Onkoidy z cz~sciowo "wygladzonymi" powierzchniami zewn~trznymi; pow. 2 x Oncoids \vith partly "smoothened" external surface; x 2

Fig. 9. Onkoidy typu Ill. Strzalkami wskazano wciski i powierzchnie stylitowe rozgraniczaj,!ce styka- j,!ce si~ onkoidy; pow. 2 x

Oncoids of the type Ill. Arrows show pressure solution pits and stylolite surfaces separating oncoids contacting with one another; x 2