Drugi rozbiór Polski
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna konsekwencje rządu targowiczan,
• zna datę drugiego rozbioru Polski,
• wie, jakie ziemie zostały odebrane Polsce w trakcie drugiego rozbioru.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi pokazać na mapie ziemie odebrane w trakcie drugiego rozbioru.
c) Postawy
Uczeń kształtuje postawę patriotyczną poprzez poznanie fragmentu historii ojczyzny.
2. Metoda i forma pracy
Metody: pogadanka, metoda zajęć praktycznych Formy: praca zbiorowa, jednostkowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, mapa Polski w okresie rozbiorów, mapki konturowe Polski po pierwszym rozbiorze, wiersze Marii Konopnickiej Targowica i Drugi rozbiór.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji. Nauczyciel stawia uczniom następujące pytania:
• Co to była konfederacja?
• Dlaczego nazywała się targowica?
• Jakie były cele działań targowiczan?
Uczniowie odpowiadają indywidualnie, a nauczyciel koryguje odpowiedzi. Następnie inicjuje pogadankę i pyta uczniów:
• Kiedy Polska utraciła część ziem?
• Jakie to były ziemie? (Prosi uczniów o pokazanie ich na mapie).
b. Faza realizacyjna
1. Nauczyciel podaje uczniom temat nowej lekcji i zapisuje go na tablicy, a uczniowie
w zeszytach. Następnie poleca, aby wszyscy odszukali w podręczniku fragment tekstu mówiący o rządach targowiczan. Uczniowie odszukują fragment, odczytują go po cichu, a następnie jeden z nich głośno. Nauczyciel zadaje pytania odnośnie przeczytanego tekstu tak, aby uczniowie doszli do wniosku, że targowiczanie obalili Konstytucję 3 maja, rządzili dla własnych korzyści oraz odbierali majątki popierającym konstytucję.
2. Następnie prowadzący wyjaśnia, że takie postępowanie targowiczan doprowadziło do II rozbioru Polski i poleca, aby uczniowie odszukali w książkach jego datę (1793) oraz obliczyli, ile lat minęło od tego wydarzenia.
3. Nauczyciel informuje, że w drugim rozbiorze wzięły udział Prusy i Rosja. Uczniowie za
pomocą atlasu i podręcznika odnajdują ziemie zabrane Polsce w 1793 r. Jedna osoba podchodzi do dużej mapy i pokazuje na niej.
4. Nauczyciel rozdaje małe konturowe mapki, na których uczniowie zaznaczają odpowiednimi kolorami ziemie pod zaborem pruskim i rosyjskim oraz opisują je.
c. Faza podsumowująca
W ramach podsumowania nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające, co uczniowie zapamiętali z lekcji, po czym odczytuje wiersze Marii Konopnickiej (załącznik 1 i 2) traktujące o omawianym temacie.
5. Bibliografia
1. Makowski T., Rześniowiecki J., Historia II, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2004.
2. Kwiatkowski H., Wybór tekstów literackich do dziejów Polski, Alex, Dzierżoniów 2001.
6. Załączniki
Załącznik 1
M. Konopnicka Targowica Oj, Targowiczanie
Dobrze się nazwali!
Jak Judasze za srebrniki Polskę stargowali!
Stargowali Polskę I tę wolność bratnią Zagasili nad Ojczyzną Gwiazdę jej ostatnią
Załącznik 2
M. Konopnicka Drugi rozbiór
Podpisali zdradę milczkiem I wyszli panowie,
A odtąd się sejm grodzieński Niemym sejmem zowie.
Choć on niemy, jest w nim przecie Wielki krzyk dziejowy.
Już wy nigdy nie zmyjecie Hańby z waszej głowy!
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Nieco zmodyfikowane zajęcia mogą być przeprowadzone również na innym etapie edukacyjnym.
