Kardiologia Polska 2005; 63: 5
Ciężka prawokomorowa niewydolność serca w przebiegu międzybłoniaka opłucnej
Severe right-ventricular heart failure due to malignant pericardial mesothelioma
A
Annnnaa LLiissoowwsskkaa,, MMaa³³ggoorrzzaattaa KKnnaapppp,, BBoo¿¿eennaa SSoobbkkoowwiicczz,, WW³³ooddzziimmiieerrzz JJ.. MMuussiiaa³³
Klinika Kardiologii, Akademia Medyczna, Bia³ystok
Echokardiogram miesi¹ca/Echocardiogram of the month
Adres do korespondencji:
dr n. med. Anna Lisowska, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny, Klinika Kardiologii Akademii Medycznej, ul. Marii Sk³odowskiej-Curie 24 A, 15-276 Bia³ystok, tel.: +48 85 746 86 56, faks: +48 85 746 76 04, e-mail: anlila@poczta. onet.pl
Miêdzyb³oniak op³ucnej jest rzadkim nowotworem z³oœliwym. Czêstoœæ jego wystêpowania szacuje siê na oko³o 1,1–1,25 przypadków na 100 000, przy czym w ci¹gu ostatnich 20 lat uleg³a ona podwojeniu [1].
Jeszcze rzadziej stwierdza siê pierwotny miêdzyb³oniak osierdzia [2]. Najlepiej udokumentowanym czynnikiem ryzyka rozwoju tego guza pozostaje ekspozycja na azbest. PóŸne wystêpowanie objawów klinicznych oraz s³aba odpowiedŸ na stosowane leczenie s¹ przyczyn¹ z³ego rokowania. Mediana prze¿ycia jest krótka i wyno- si 6–12 mies. Obserwowany przez nas przypadek ilu- struje wartoœæ badania echokardiograficznego u chorej z miêdzyb³oniakiem op³ucnej.
Opis przypadku
63-letnia pacjentka by³a hospitalizowana w Klinice Torakochirurgii z podejrzeniem miêdzyb³oniaka op³ucnej prawej celem wykonania diagnostycznej biopsji op³ucnej (wstêpne rozpoznanie ustalono na podstawie badañ ob- razowych – RTG i KT klatki piersiowej). Ze wzglêdu na ciê¿ki stan ogólny chorej – utrzymuj¹c¹ siê pomimo tleno- terapii biernej znaczn¹ dusznoœæ spoczynkow¹, RR 90/60 mmHg, migotanie przedsionków z czynnoœci¹ komór
ok. 120/min – pacjentkê skierowano na badanie echokar- diograficzne z podejrzeniem obecnoœci p³ynu w worku osierdziowym i mo¿liwoœci przerzutów nowotworowych Abstract
A case of a 63-year old female with symptomatic advanced right-ventricular (RV) heart failure due to malignant pericardial mesothelioma is presented. Echocardiography revealed that RV failure was due to the tumour-induced compression of the right atrium and not due to metastatic mesothelioma involving pericardial sac.
K
Keeyy wwoorrddss:: malignant pericardial mesothelioma, right-ventricular heart failure, echocardiography
Kardiol Pol 2005; 63: 569-570
R
Ryycciinnaa 11.. Projekcja koniuszkowa 4-jamowa.
Strza³kami zaznaczono prawy przedsionek znacznie uciœniêty przez guz prawej op³ucnej.
Oznaczenia: RV – prawa komora, LV – lewa ko- mora, RA – prawy przedsionek, LA – lewy przed- sionek, tumor – guz
Kardiologia Polska 2005; 63: 5
570 Anna Lisowska et al
do osierdzia. Zdjêcie RTG klatki piersiowej wykaza³o obec- noœæ p³ynu w prawej jamie op³ucnej, op³ucna œcienna pra- wa by³a pogrubia³a. Ponadto obraz radiologiczny sugero- wa³ naciek worka osierdziowego. W badaniu echokardio- graficznym przezklatkowym stwierdzono prawid³owe wy- miary lewych jam serca i prawej komory, prawid³ow¹ czyn- noœæ skurczow¹ lewej komory wykazuj¹cej umiarkowany koncentryczny przerost. W projekcji przymostkowej w osi krótkiej naczyniowej oraz w projekcji koniuszkowej cztero- jamowej œwiat³o prawego przedsionka by³o bardzo w¹- skie, szczelinowate, na skutek ucisku przez patologiczne masy po³o¿one zewn¹trzosierdziowo. W projekcji pod- mostkowej uwidoczniono pogrubia³¹, intensywnie wysy- con¹ praw¹ kopu³ê przepony oraz du¿¹, lecz ograniczon¹ przestrzeñ p³ynow¹ w obrêbie prawej jamy op³ucnej z ba- lotuj¹cymi w niej nitkowatymi masami. Struktura ta uci- ska³a prawy przedsionek. Badaniem dopplerowskim po-
twierdzono znaczne utrudnienie przep³ywu krwi przez pra- we ujœcie ¿ylne. Zarejestrowano ³agodn¹ falê zwrotn¹ trój- dzieln¹. Ciœnienie skurczowe w têtnicy p³ucnej wynosi³o oko³o 56 mmHg. ¯y³a g³ówna dolna by³a znacznie posze- rzona (do 20 mm) i nieruchoma oddechowo. W worku osierdziowym stwierdzono œladow¹ iloœæ p³ynu.
Dyskusja
Pierwotne lub wtórne guzy serca nale¿¹ do rzadkoœci.
Wystêpuj¹ u mniej ni¿ 1% pacjentów poddawanych ope- racjom kardiochirurgicznym, a w praktyce echokardiogra- ficznej stwierdzane s¹ jeszcze rzadziej (ok. 0,1% bada- nych) [3]. Miêdzyb³oniak jest guzem wywodz¹cym siê z komórek mezotelialnych, najczêœciej op³ucnej – 90% [4], rzadziej otrzewnej – 6,5% [4], niezwykle rzadko osierdzia [2, 5–7]. Najczêstszym objawem klinicznym miêdzyb³onia- ka op³ucnej jest ból w klatce piersiowej i/lub dusznoœæ oraz suchy kaszel. Natomiast w przypadku, gdy nowo- twór pierwotnie zajmuje osierdzie, pierwszym objawem klinicznym jest zwykle tamponada serca [2]. Niekiedy miêdzyb³oniak op³ucnej mo¿e wtórnie naciekaæ osierdzie.
W omawianym przez nas przypadku istnia³y obawy, i¿ przyczyn¹ dramatycznie ciê¿kiego stanu pacjentki jest nie tylko podejrzewany pierwotny nowotwór op³ucnej, ale równie¿ przerzuty do osierdzia z towarzysz¹cym wy- siêkiem. Badanie echokardiograficzne nie potwierdzi³o tych podejrzeñ, wykazuj¹c ¿e przyczyn¹ opisanych wczeœniej dolegliwoœci ze strony serca by³ ucisk patolo- gicznych mas zlokalizowanych w prawej jamie op³ucnej na prawy przedsionek. Powodowa³o to upoœledzenie na- pe³niania prawej komory. W takiej sytuacji radykalna operacja onkologiczna stwarza³a szansê poprawy.
P
Piiœœmmiieennnniiccttwwoo
1. Minimum clinical recommendations for diagnosis, treatment and follow-up of malignant pleural mesothelioma. Ann Oncol 2005; 16 (Suppl. 1): i32-3.
2. Lagrotteria DD, Tsang B, Elavathil LJ, et al. A case of primary ma- lignant pericardial mesothelioma. Can J Cardiol 2005; 21: 185-7.
3. Debourdeau P, Gligorov J, Teixeira L, et al. Malignant cardiac tu- mors. Bull Cancer 2004; 91 (Suppl. 3): 136-46.
4. Neumann V, Rutten A, Scharmach M, et al. Factors influencing long-term survival in mesothelioma patients-results of the Ger- man mesothelioma register. Int Arch Occup Environ Health 2004; 77: 191-9.
5. Okamoto T, Doi H, Yasuike J, et al. [Primary pericardial mali- gnant mesothelioma with incomplete endocardial cushion de- fect; report of a case]. Kyobu Geka 2004; 57: 1233-5.
6. Tsuda T, Nakata T, Inoue T, et al. [Primary malignant pericardial mesothelioma temporarily reduced by radiation therapy: a ca- se report]. J Cardiol 2004; 44: 255-62.
7. Fujiwara H, Kamimori T, Morinaga K, et al. An autopsy case of primary pericardial mesothelioma in arc cutter exposed to as- bestos through talc pencils. Ind Health 2005; 43: 346-50.
R
Ryycciinnaa 22.. Zmodyfikowana projekcja podmost- kowa. Strza³kami zaznaczono znacznie pogru- bia³¹ praw¹ kopu³ê przepony z obecn¹ powy¿ej przestrzeni¹ p³ynow¹ i balotuj¹cymi nitkowaty- mi tworami w prawej jamie op³ucnej
R
Ryycciinnaa 33.. Projekcja podmostkowa. Strza³ki wskazuj¹ masy guza uciskaj¹ce prawy przed- sionek. Oznaczenia: TV – zastawka trójdzielna, VCI – ¿y³a g³ówna dolna, tumor – guz
