&í í m ....
~v? '--<--t ■
x&y.'-Ai&P?* ' •*:?. '
■'í tV .*L '• c 4*'.. r " í ' y .
¿/.y* sfgffcé 4
. « ' ; ' 71=4t¿-'.' 4
-,: •- }■•• ? ' ;.í ' ';?v'.-.4 «■■ y- "■■: .:y>4
<■'. '■ ■'' *>• ■ .r ■.' • "r.-\ ■•"• •
- ■ . ... .. .' . , •- : V-
■-.. '; • ‘ ' ' 1- - V " „ - = - :
Í-- -"-5.. . ;v’ ; --'= ' ' ¿ '. " '- i -V.,
«£.•;£ M "Æ ":Á ’ V i ? * ? . y g y
■
. ■ y •
r-i-'s-,i i 'v ¿ir’.
- , . y-f . 1 ■ * •í' > > V
ÍÍ>ri'vv *$:£}?
:r.- f~:
■ • " - =
•- ■ 4- ■ •' : • • • ■••• 4
=: ’ /
i f 7 . y A " ' g ' f f ' S y •
v ' ' :
~ ' - ‘ :■ ' I ■. ■■•' " . ' ■ ... - - .'.
. . .
í - - . y ; . : - .. i / . . . . - . : . ' . - g v y y - 1 ■ f =5; - - < ? ■ .
- >:•.■= r .'" • ,■-■... — ~.í\-.i.í*í- j,w<. .. ■ ••,--•■ .;r¿\ k"...- ?■■.:. -.'■. -. :í •■■ '.J ■ .-. .-i;- ' : y - y - y ■ ' • y y . - - " ': .-
r ''' . , i r ;' ' --
__ '¿ 1 ^ ; : / » .----¡:; . - . : f . . ; : - . « — | k
: - O - íi ■.'- : ■ . ' : . . '. '■ ;.^ : '
'■ ■ ■ " - . , . \ - ; ~ : -
W -. ' r r.. •' -, : ■ ': 'i i r ; *.'í !? ; !'■c -r í
■
■ " ■ ■ y ■ : . : - . y ■ • . . . ■ y y -
m & ■ . . ^ ■ ' - m .
-:yyí¿y; yy í-'jyyyy ¿''y -.-sy..'. *y yv.
:yy.y im t yyy'i: '-.. >: r¿4:y;»
^ o * ;
' * r . ■ ... :
■ '
;yg--í»--;is;Ä
,.t' y*. :. y;.- v
- . y ■ ■,. “ .. ‘i. '■
íi/M ?";;y..- '-vy.yy ':»ryyyj;^jígí*yy=iy;. :■, .'5,.~;’:
i...;yy;y;V:;y.... y¡.^^.y 'vy*- yy yy y^y .,;:y.' í.
■ ;■. • " , r - 7 : 7 y4
4- j .;c4 v-4;
y:S '-7 '7 '.
'.■WíA M 44'4^7.4,4 r“Í«r«.¿ ,y»*' ■•'í¿' ‘ ».
.
I y ? " '.
. . . ■... , - - ■ ■■■•'. - .
'. y-'-yyy;. =■ - .
• 44- ■,¿. y.^y *. yí ; -< .0;-.- :y ;,. P'y l.~i~ '■ . -I.' -4
■ ' ' •' y ;ÿ . - y ~ v ry'- u - r■ ■ : ' • ? ■ - 4 'y y '- 'iiy '.'- .'■ y ¿ S T v i •-.
- , 1- . - . Ź
¿ -% y; r • ; • - . v r v ^ -•■ > ' • ¿ . : ^
ä ■ ■■■■..' :*y; .’■'.yyí y? -;- r .V’; ® “. ,. '.'.'-i .-vssrí.* • ry . ¡
4 .-4. y .4:4 .-.-y:-. • . 4 , : . ,4 -, .4. r
- .. "y-..;
y y , v - y i ' i ' y . , - "■ - ¿ m ■ - y ■ y ■ ■ . - ■ -
■ .y ,„ .-..y : v í t : ;|
A ÿ y l.'í'J v >-^--4.f4. • 'r ¿ . ! ' > y ;'4; :-: .■ p . 7 :- A A . ' ~ A • ' 4'y
•:; : - ' .. ..y'-y "• y - . -v-, ^ » .1 • ' TÍ' • *'• v : ' ■ .■-. ^ ' ÿ; ^ . ' » ' ' j.,'».. ■ j . ' ■ ;j ^. ;; • r ^ ■; ■■■ .. -z-\ 44* 1 ■ "/ ■ ”
'7 - > jv '/V i'- j ^ . . 4 * 4 . ^ , 4 ■•": ' •■*. 4 .y" .;"v',{■■■■47* ^ •..-^4 r \ ¿ - ■.'' •*• '7 f 4 ¿ '
7 : y- ,|!y ; ;; 7 . á ' y y j 4 -j,’7 .4 : ; 7 y ':^ y VF \ f e í ' 4 : Ù
« 4 ' i - ; * ' ■ ¡ * 4 - ^ ' ^
... i í ' ,
y 4 !rM 2f!7
A :> % 4
U N I W E R S Y T E T « A S S Z A « S X I
m YDZIAŁ PR A" A I ADMINISTRACJI
MGR RBNATA SZAPARZ
Z A S T R Z E Ż E N I A D O T R A K T A T Ó W
w I E Ł 0 8 7 1 0 K I I C H
Praoa d o k to r s k a n a p is a n a w K a te d rz e Prawa M ię d z y narodowego P u b lio z n e g o pod k ie ru n k ie m D o o .d r h a b .
♦» o jcie o h a G ó ra lo z y k a **
**a rs z a « a f w r z e s ie ń 1970 r *
f
i
ę / V ^
• r
M a ło k t ó r a i n s t y t u c j a praw a t r a k t a t ó w b y ła p rze dm iotem t y l u k o n t r o w e r s ji • i t o zarów no m ię d zy p a ń s tw a m i, ja k i w do k
t r y n i e - oo i n s t y t u o j a z a s tr z e ż e ń . Mimo t o , a może w ła ś n ie d l a t e g o , w o ią g u sw e j stosunkow o k r ó t k i e j h i s t o r i i i n s t y t u o j a t a p r z e s z ła o ie k a w ą e w o lu c ją , w ozym n ie m a łą r o l ą o d e g ra ło s ta n o w is k o p a ństw s o o ja lis t y o z n y o h . D la t y o h t e ż p a ń stw i n s t y t u c j a ^ z a s tr z e ż e ń w o k re s ie o s t a tn ie g o X X - le o ia p o s ia d a ła - i n a d a l p o s ia d a - s z c z e g ó ln e z n a o z e n ie . C z ę s to k ro ć t y l k o k o r z y s t a n ie z m o ź liw o ś o i z g ło s z e n ia z a s tr z e ż e ń p o z w a la ło państwom s o o ja - lis ty o z n y m u o z e s tn io z y ć w t r a k t a t a c h z a w ie ra n y c h w e sp ó ł z państw am i k a p it a lis t y c z n y m i*
O dpow iednio do r a n g i z a g a d n ie n ia i n s t y t u o j a z a s trz e ż e ń s t a ł a s ię p rze d m io te m d o syć dużego z a in te re s o w a n ia ze s tr o n y d o k t r y n y . Jednakże w ie le sp o śró d p ra c j e j p o św ię co n ych p o s ia da d z iś ju ż t y l k o h is t o r y c z n ą w a rto ś ć . W n ie k t ó r y c h p ra c a c h , z w ła s z c z a w t y o h n a jn o w s z y c h , zw raca uwagę b r a k d o s ta te o z n ie re p re z e n ta ty w n y o h badań e m p iry o z n y o h , c o io h a u to ró w p ro w a d z i w p ro s t do w niosków zgo dn ych z p r z y ję t y m i z g ó ry z a ło ż e n ia m i.
P o n a d to n ie k t ó r e k w e z tie zw iązane z i n s t y t u c j ą z a s trz e ż e ń n ie z o s t a ły w o g ó le p o ru s z o n e . M ię d z y in n y m i na o g ó ł c a łk o w ic ie po
m ija s ię w l i t e r a t u r z e p ro b le m a ty k ę k la u z u l w s p ra w ie z a s t r z e żeń zam le szo za n yo h w t r a k t a t a c h , a one-w brew pozorom - są ozasem źró d łe m poważnych t r u d n o ś o i.
J u ż same t e w zg lę dy o ra z c i ą g ł a a k tu a ln o ś ć z a g a d n ie n ia , a ta k ż e f a k t , że I n s t y t u o j a z a s tr z e ż e ń n ie m ia ła ja k o ś s z c z ę ś c i a do p o l s k i e j d o k t r y n y , u z a s a d n ia ły b y z a ję c ie s ię n i ą . Do te g o d o łą o z a ją s ię je d n a k 1 in n e w zg lą d y - zarów no p ra łctyo zn e
ja k i t e o r e t y c z n e .
O tóż p o d ję c ie w ram ach GJftZ p ra c nad k o d y f ik a c ją p ra s a
t r a k t a t ó w /w tym - i z a g a d n ie n ia z a s t r z e ż e ń / spowodowało w z r o s t >
z a in te r e s o w a n ia tym d z ia łe m praw a m iędzynarodow ego na oałyra ś w ie c ie . P o w s ta ła bowiem p o trz e b a d o k o n a n ia oceny proponow a
n y c h p rz e p is ó w w tym p r z e d m io c ie . M ię d zy in n y m i ró w n ie ż bada
n ia przeprow adzone p rz e z a u to r k ę n i n i e j s z e j p ra c y nad i n s t y t u - I o j ą z a s tr z e ż e ń p r z y d a ły s ię do o p ra o o w a n ia s ta n o w is k a d e le g a c ji
‘■M ^ — « - * ^ ‘* * * 3 A { ¿ ¿ • A li ^ _*a4 . . . . . — --
> i*
p o l s k i e j n a k o n fe r e n o ję w ie d e ń ską pośw lęooną k o d y f i k a c j i praw a
* AA' ofv r.
A ' ‘ -S v<x/V^lv!^
2 . /
t r a k t a t ó w . C zę ścio w o z n a la z ły one wyraz naw et w samej K o n w e n c ji o p ra w ie t r a k t a t ó w p o d p is a n e j w W ie d n iu 23 m aja 1969 ro k u .
W sumie K onw encja t a z a w ie ra k o rz y s tn e - z p u n k tu w idze nia in te r e s ó w p a ń s tw s o c ja lis t y c z n y c h - u re g u lo w a n ie k w e s t i i zas
t r z e że ń . i s t n i e ją ~ je d n a k uzasadnior-e obawy, że w e jd z ie ona w ż y o ie d o p ie r o po u p ły w ie w ie lu l a t , a naw et - że n ie w e jd z ie woale * ' • Te obawy, w p o łą o z e n iu z fa k te m , że - z g o d n ie z j e j
i Z
a rty k u łe m 4 - Konw encja b ę d z ie m ia ła z a s to s o w a n ie t y l k o do t r a k ta tó w z a w a rty o h po j e j w e jś c iu w ż y c ie /wobec p a ń s tw - s tr o n d a - n yo h t r a k t a t ó w / , a wobeo t r a k t a t ó w w c z e ś n ie j z a w a rty o h t y l k o H o t y l e , o i l e p r z e p is y w n i e j z a w a r t e ^ a ^ w i ą ^ u ż _ o b e o ^ i e
le x l a t a , s p r a w ia ją , że n a d a l a k tu a ln a i p o trz e b n e są b a d a n ia n a d ^ u s ta le niem s ta n u prawnego is t n ie ją c e g o w t e j d z ie d z in ie na
1
&
p o d s ta w ie in n y c h ź r ó d e ł praw a m ię dzyn aro do w eg o. O czyw iśo ie
r
d l a t y c h u s t a le ń sam p r z e b ie g k o n f e r e n c ji w ie d e ń s k ie j, s ta n o w is k a tam re p re z e n to w a n e i t p . , ta k ż e p o s ia d ją poważne znaczenie^ja k o je d e n z elem entów p r a k t y k i p a ń s tw . Co w ię o e j, k o n fe r e n c ja t a o ra z sama Konw encja s ta n o w ią c e z a ko ń cze n ie k o le jn e g o e ta p u w e w o lu c ji i n s t y t u c j i z a s tr z e ż e ń , p o z w a la ją w now ej persx>«kfcy-*
wie u jr z e ć o a ły d o tyoh oza sow y ro z w ó j w tym z a k r e s ie . P r z e d s ta -
\ r
I
w ie n ie te g o ro z w o ju - w p o w ią z a n iu z e w o lu c ją sanifc^o prawa t r a k t a t ó w ^ - j e s t jednym z c e ló w n i n i e j s z e j p r a c y . D ru g im , może
~u
j J v /
O
b a r d z ie j z a s a d n ic z y m , j e s t u s t a le n ie , w ja k im z a k r e s ie normy K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j odnśssąoe s ię do z a s tr z e ż e ń o b o w ią z u ją
ju ż obeo nie 2/^ o ra z w ja k im z a k re s ie - e w e n tu a ln ie - m ają
szansą s ta ć s ię o b o w ią z u ją c e - n ie z a le ż n ie od samej K o n w e n c ji - ju ż w n a j b l i ż s z e j p r z y s z ło ś o i.
T rz e o im oelem j e s t d o k o n a n ie w y k ła d n i ssmyoh p rz e p is ó w K o n w e n c ji w t e j m a t e r i i , a ta k ż e z b a d a n ie , o zy i ja k ie l u k i w n i e j w y s tę p u ją . P o n a d to , ja k o że i n s t y t u c j a z a s tr z e ż e ń w ystę p u je w o k re ś lo n y m k o n te k ś o ie prawnym , z o s ta n ą ukazane j e j z w ią z k i z in n y m i in s t y t u c ja m i prawa m iędzynarodow ego o ra z konsekw enoje
j
prawne t y c h zw ią zkó w .
1
f i "K onw enoja w iedeńska o p ra w ie t r a k t a t ó w * . s .5 8 2 .
9ł>^ n r W 1 9 6
Z / J e s t t o tym b a r d z ie j po żą d a n e , że w d o k t r y n ie z a o h o d n ie j po
j a w i ł y s ię ju ż g ło s y po dd a ją o e w sposób z a s a d n ic z y w w ą t p l i wość te z ę o z b ie ż n o ś c i p rz e p is ó w K o n w e n c ji odnosząoyoh s ię do z a s tr z e ż e ń ze stanem prawnym prze d ko n w e n o yjn ym . /T a k - I . M. S i n c l a i r , c z ło n e k d e le g a c ji b r y t y j s k i e j na k o n fe r e n c ję
w ie d e ń s k ą , w a r t y k u le p t . "V ie n n a C o n fe re n ce on th e Law o f T r e a t i e s " , ICLQ, v o l . 1 9 , p a r t 1 /1 9 7 0 , s . 4 9 / .
Tk ^ rvA^r! c-y
-2
Bez t y o h w s z y s tk io h u s t a la ń w ręcz n ie sposób " r o z s z y fr o w a ć "
w ła ś c iw y z a k re s o b o w ią zyw a n la t r a k t a t ó w ju ż i s t n i e j ą c y c h , a n i t e ż w y ro s łą na io h p o d s ta w ie s ia t k ą zo b o w ią za ń m ię dzy p a ń s tw a m i.
D o c ie k a n ia te o r e ty c z n e w t e j d z ie d z in ie p o ś re d n io mogą p r z y o z y - n ić s ię do z w ię k s z e n ia e fe k ty w n o ś c i w p o s łu g iw a n iu s ię i n s t y t u c j ą z a s tr z e ż e ń w p r a k t y c e .
S poro uw ag i w n i n i e j s z e j p ra c y p o św ię co n o dwóm z u p e łn ie n ie opraoowanym w d o k t r y n ie z a g a d n ie n io m * p ro b le m o w i z a s tr z e ż e ń do s ta tu tó w o r g a n iz a o ji m iędzyn aro do w ych o ra z p ro b le m o w i z w ią z ków s u k o e o ji pa ństw z i n s t y t u o j ą z a s trz e ź e ń A T ło z w a ż s n ia im p o ś - więoone mogą okazać s ię u ż y te c z n e w z w ią z k u z prow adzonym i o b e c - T u " 'n ie p ra c a m i nad p ro je k te m k o n w e n c ji o s to o u n k a o h m ię dzy p a ń s tw a -
v -
y y ^
m i i o r g a n iz a c ja m i m iędzynarodow ym i o ra z nad p ro je k te m k o n w e n c ji d o tyczą cym s u k c e s ji p a ń stw w o d n ie s ie n iu do t r a k t a t ó w .
P o ję o ie " t r a k t a t " u ż y te w t y t u l e p ra o y o ra z w samej p ra o y rozum iem b a rd z o s z e ro k o . J e s t ono d la p o tr z e b t e j p ra o y odpow ied
n ik ie m p o ję o ia " t r e a t y " / " t r a i t e " , " t r a t a d o " , " d o g o w o r " /, k tó ry m p o s łu g u je s ię Konw encja w ied eń ska o p ra w ie t r a k t a t ó w 1/^, a ponad
t o o b ejm uje swym z a s ią g ie m ró w n ie ż p o ro z u m ie n ia z a w a rte z u d z ia łem in n y c h n i ż państw a podm iotów praw a m ię dzyn aro do w eg o. Poza je g o zakresem p o z o s ta ją p o ro z u m ie n ia w fo r m ie n ie p is e m n e j.
O c z y w iś c ie , ró w n ie d o b rze można b y ło b y p o s łu ż y ć s ię t u w yra że
niem "umowa m ię d z y n a ro d o w a ", le o z o n o , ja k o dw u czło n o w e , j e s t z n a c z n ie m n ie j wygodne w u ż y c iu .
C h o o ia ż a u to r k a n i n i e j s z e j p ra o y p o d z ie la p o g lą d , że i n s t y t u c j a z a s tr z e ż e ń w y s tę p u je t y l k o w k o n te k ś c ie t r a k t a t ó w w i e lo s t ro n n y c h , t o je d n a k ze w zg lę d u na b a rd z o r o z ^ o w s z e o Ł ą iio n ^ - i wśród p a ń s tw 1 w d o k t r y n ie - o d n o sze n ie t e j i n s t y t u c j i ta k ż e do t r a k t a t ó w d w u s tro n n y c h , u z n a ła za celow e o k r e ś l i ć z a k re s p ra o y pod tym kątem ju ż w samym t y t u l e .
P o n a d to , samo p o ję c ie "fe ra k ta t w ie lo s t r o n n y " , d la c e ló w n i n i e j s z e j p r a o y , n ie o b e jm u je a k tó w p r yjm owanyoh w n ie k t ó r y c h
o r g a n iz a c ja o h m ię dzyn aro do w ych / n p . ICAO, WHO, M O / systemem
" o o n b a o t in g - o u t " , a n i t e j k o n s t r u k c j i p r a w n e j, k t ó r a p o w s ta je
/
i ;
1 / P ro p o z y c ję t a k ie g o w ła ś n ie s z e ro k ie g o ro z u m ie n ia p o ję o ia
" t r a k t a t w y s u n ą ł w n a s z e j l i t e r a t u r z e S .E . N a h l ik , d e le g a t P o ls k i na k o n fe r e n c ję w ie d e ń s k ą , a zarazem c z ło n e k 1 5 -o s o b o - bowego k o m ite tu B e d a ko yjn e g o pow ołanego na t e j k o n f e r e n c j i . Zob. a r t y k u ł p t . " f p rz e d e d n iu k o d y f i k a o j i "p ra w a t r a k t a t ó w " , S3t n r 4 /1 9 6 8 , s .4 3 - 4 4 , p r z y p is 2 1 .
4 . /
W y n ik u je d n o s tro n n y c h d e k l a r a c j i o p r z y j ę c i u ob o w ią zko w e j j u - r y s d y k o jl MTS. Mimo i ż w w ie lu p ra c a c h " z a s tr z e ż e n ia " z g ła s z a n e w t y c h p rz y p a d k a c h t r a k t u j e s ią ja k o z a s tr z e ż e n ia do t r a k t a t ó w w ie lo s t r o n n y c h , p ro b le m a ty k a t a z z a ło ż e n ia z o s t a ła w yłą czo n a z z a k re s u n i n i e j s z e j p ra cy? m * in . d la t e g o , że i s t n i e j ą duże r o z b ie ż n o ś c i w o c e n ie o h a r a k te r u prawnego t y o h a k tó w , zaś p ró b y r o z s t r z y g n ią o ia i c h w y k ra c z a ły b y d a le k o poza ramy głów nego te m a tu p ra o y * Ze w zglądu na s w o ją s p e c y fik ą p r z y p a d k i te nada
j ą s ią do o d d z ie ln e g o o m ó w ie n ia .
D la o s ią g n ią c ia c e ló w n a k re ś lo n y c h p o w yże j n a jw ła ś c iw s z e z m e to d o lo g ic z n e g o p u n k tu w id z e n ia w ydaje s ią byó prze d m io to w e u ją o ie z a g a d n ie ń wohodząoyoh w z a k re s te m a tu n i n i e j s z e j p r a o y } p r z y każdym innym u ją o iu n ie u d a ło b y s ią u n ik n ą ć zbądnyoh pow
t ó r z e ń . Z t y o h samych powodów wydaw ało s ią słu szn ym o p rz e ć k o n s t r u k c j ą p ra o y n ie na k r y t e r iu m momentu z g ło s z e n ia z a s tr z e ż e ń , a n i na k r y t e r iu m system u /s y s te m powszechny i system panam erykań - s k i / , le c z na p r z e d s ta w ie n iu k o lą ja y o h e ta p ó w , p rz e z k t ó r e p rz e cho dzą /mogą p r z e o h o d z ió / z a s tr z e ż e n ia - od momentu io h p o ja w ie n ia s ią aż do momentu io h z n i k n i ę c ia .
Na samym p o c z ą tk u , w C z ą ś o i I n i n i e j s z e j p r a o y , omówione z o s ta n ą dwa podstawowe z a g a d n ie n ia o g ó ln e zw iązane z i n s t y t u - o j ą z a s tr z e ż e ń , t j . p o ją o ie z a s t r z e ż e n ia o ra z h i s t o r i a i n s t y t u c j i z a s tr z e ż e ń . Część I I b id z ie pośw iąoona z g ła s z a n iu z a s trz e ż e ń
& Cząść I I I - u s ta ń o w ie n iu z a s tr z e ż e ń , a wiąo waruW o& n a b ra n ia mocy p ra w n e j^ j? rz e * z g ło s z o n e z a s t r z e ż e n ia . W re s z o ie , w C z ą ś o i
IV p rz e d s ta w io n a z o s ta n ie p ro b le m a ty k a u t r a t y z n a c z e n ia pra w nego p rz e z z a s t r z e ż e n ia . P rao ę zako ńczą w n io s k i zebrane w od
d z ie ln y m p u n k c ie .
Tematy C z ą ś o i I I , I I I i I V omawiane są w e dług n a s tę p u ją c e go so e m a tu : s tr o n a p rz e d m io tó w ® , s tr o n a p o d m io to w a , s tr o n a fo r m a ln o - p r o o e d u r a ln a i s k u t k i .
P rz y om aw ianiu t y o h z a g a d n ie ń zw rócono uwagą na r ó ż n ic e , k t ó r e w p o s z c z e g ó ln y c h k w e s tia o h w y s tą p u ją m ię dzy systemem
powszechnym i p a n a m ęryka ńskim , le c z je d n o c z e ś n ie ukazano w p ły w , j a k i oba t e system y w y w ie ra ły na s ie b ie w zajem nie w to k u ew o- l u o j l i n s t y t u o j i z a s tr z e ż e ń . W łaśnie i s t n i e n i e owego wpływu s p r a w ia , że n ie k ie d y om ówienie r o z w ią z a n ia j a k i e j ś k w e s t i i ,
Y \
w " 1
&
/
/
W
stosow anego w s y s te m ie powszeohnym w o k r e s ie L i g i Narodów 1 w o k r e s ie O r g a n iz a c ji Narodów Z je d n o o z o n y c h , m usi być p r z e d z ie lo n e omówieniem r o z w ią z a n ia t e jż e k w e s t i i w ram ach system u panamę ry k a ń s k i© g o •
G dzie t o w yd a ło s ią p o żą d a n e , m e ry to ry o z n e ro z w ż a n ia w p o s z o z e g ó ln y o h r o z d a ia ła o h z o s t a ły poprzedzone punktem z a w ie ra
jącym pewne uw agi wstępne o o h a ra k te rz e ogólnym .
W p ra o y t e j s ta ra n o s ię p o ło ż y ć n a o is k przed© w s z y s tk im na p ro b le m y s p o rn e , a stosunkow o m ało m ie js o a p rz e w id z ia n o na p o w tó rz e n ie t e z pow szechnie z n a n yo h , o zy t e ż n ie k w e s tio n o wanych.
O kazująo e w o lu o ję i n s t y t u c j i z a s tr z e ż e ń u w z g lę d n io n o w z a s a d z ie t y l k o n a jb liż s z e o g niw a w ła ń o u c h u p rz y c z y n i s k u tk ó w p o s z o z e g ó ln y o h z d a rz e ń .
P oniew aż jednym z g łó w n y o h o e ló w n i n i e j s z e j p ra o y j e s t s t w ie r d z e n ie , w ja k im z a k r e s ie p r z e p isy Konw e n o ji^ w le d e ń a k le j
p ra w ie t r a k t a t ó w odnosząoe s ię do z a s tr z e ż e ń ju ż ^ o b e o n ie ^ 1y ^ ' v ’vk'2| t a n ą w i^ p r z e t o w s z y s tk ie k w e s tie będą a n a liz o w a n e
w ś w ie t le e w e n tu a ln y c h norm t r a k t a t o w y c h , s z e ro k o p o j ę t e j p r a k - t y k i p a ń s tw i o r g a n iz a o ji m ię d zyn a ro d o w ych / ta k ż e - d e p o z y ta - r i « s z y / , p o g lą d ów^d o k tr y n y /w tym - K o m is ji Prawa K ię r o d o -
z a p re z e n to .a n y o h n a k o n f e - J we go ONZ/ o ra z w ś w ie t le - s ta n o w i!
r e n ó j i w ie d e ń s k ie j i - samej K o n w e n c ji.
Ir O o z y w lś o ie , o d p o w ie d n io do m ie js o a zajmowanego p rz e z te e le m e n -
*] / ^ t y w h i e r a r c h i i i s t n i e j ą c e j w o g ó ln e j t e o r i i ź r ó d e ł prawa
. m ię d zyn a ro d o w e g o , ró ż n a b ę d z ie io h waga i z n a o z e n le d la p r z y -
ję t y o h r o z s t r z y g n ię ć . — '
każdym r a z ie p r a k ty k a d e p o z y ta r iu s z y w ydaje s ię t e j iyłfae ' ^ h i e r a r c h i i n ie z b y t o d d a lo n a od p r a k t y k i p a ń s tw , gdyż j e s t ona
K ,
oo n a jm n ie j to le ro w a n a p rz e z p a ń s tw a .
P rz y ra ź n y c h o k a z ja c h u w z g lę d n io n o p r a k ty k ą P o ls k i w d z ie d z in ie z a s tr z e ż e ń , le c z ze w zg lę d u na k o n ie o z n o ś ć zachowa
n i a w t e j p ra o y o k re ś lo n y c h p r o p o r c j i , zrezygnow ano z b a r d z ie j szcze g ó ło w e g o om ów nienia j e j w o d d z ie ln y c h p u n k ta c h .
Nfprawle t e j na pewno w a rto p o ś w ią o lć osobny a r t y k u ł . Dodać t u t r z e b a t y l k o , że p r z e d s t a w ic ie le P o l s k i i
«7
L a o h s , A . M a k a re - w io z , S .E . N a h llk , P . O g r o d z iń s k i, J . O s ie o k i o ra z E . Wyzner w ie lo k r o t n ie p r e z e n to w a li na fo rta n m iędzynarodowym nasze s ta n o w is k o wobeo om??,wlanej i n s t y t u c j i .k fro ¡ f u * h y y j ^ U y 1 (
6 . /
Podstawowe tw o rzyw o p ra o y s ta n o w ią w y n ik i w ła s n y c h badań e m p iry c z n y c h nad o a łą p r a k t y k ą p a ń stw i o r g a n iz a c ji m ią d zyn a ro d o wych. W b a d a n ia c h t y c h u w z g lę d n io n o c a ł ą . o f i c j a l n ą d o ku m e n ta cją i s t n i e j ą c ą w p rz e d m io c ie z a s tr z e ż e ń . W yko rzysta n o w p e łn i ma
t e r i a ł y k o m i s j i Prawa M ię dzynarodow ego OEFZ, a ta k ż e o a łą do s
tę p n ą l i t e r a t u r ą , jc
Tam, g d z ie n ie wskazano in n e g o ź r ó d ła , tłu m a c z e n ie o y to w a - n yo h w p ra o y te k s tó w o b c o ję z y c z n y c h z o s t a ło dokonane p rz e z
a u t o r k ą .
C Z 3jj Ś Ć I
p s o B L a r og6lne zv i^zane z i r i S T i r u c j* z a s t^z b ż sIt R o z d z ia ł I : P o ję c ie z a s tr z e ż e n ia
1 , Uwagi w stępne
Do t e j p o ry w p ra w ie międzynarodowym n ie w y tw o rz y ła s i ą norma p ra w n a , k t ó r a o k r e ś la ła b y p o ję c ie z a s trz e ż e n ia # D o ty c h c z a s za g a d n ie n ie t o b y ło rozw ią zyw an e w p ra k ty c e państw / i o r g a n iz a -
„ c j i ra ią d zyn a ro d o w yo h / o ra z w d o k t r y n ie .
I obeo pewnej n ie je d n o z n a c z n o ś c i p r a k t y k i p a ń s tw , a u to r z y /yerf**j z a jm u ją c y s ią p o ję c ie m z a s tr z e ż e n ia s i ę g a l i prze de w s z y s tk im
o poglądów ju ż u p rz e d n io w yra żo n ych w d o k t r y n ie . W p r z e s z ło ś c i b y ło t o zapewne słu sznym m e to d o lo g ic z n ie p o d e jście m # Wszak
że o b e c n ie , t j . po p r z y ję c iu i w y ło ż e n iu do p o d p is u i r a t y f i k a c j i K o n w e n c ji W ie d e ń s k ie j o p ra w ie t r a k t a t ó w 1 / , w yd aje s i ę ,
że za p u n k t w y jś c ia w s z e lk ic h rozw aża ń na te m a t p o ję o ia z a s t rz e ż e n ia n a le ż y p r z y ją ć o k r e ś le n ie j m i U * s fo rm u ło w a n e , ja k o n a jb a r d z ie j a u to r y ta ty w n e . P rz e m a w ia ją za tym dwa ważne w z g lę d y : po p io rw s z e - o k r e ś le n ie t o z y s k a ło a p ro b a tę o k o ło 100 państw u c z e s tn ic z ą c y c h w K o n f e r e n c ji W ie d e ń s k ie j; po d r u g ie - z o b w iłą w e jś c ia t e j K o n w e n c ji w ż y c ie o k r e ś le n ie t o s t a n ie s ię prawem, z szan są s t a n ia s ię prawem powszechnym#
Z k o l e i f a k t , że n ie zamiarem tw órcó w K o n w e n c ji « ie d e ń s - k i e j spowodować, by o k r e ś le n ia sform ułow an e w a r t y k u le 2 §1 b y ły uważane za p e łn e i je d y n ie lic z ą c e s ię d e f i n i c j e ' , spra-i w ia , że w p o s z u k iw a n iu t a k i e j d e f i n i c j i moźnca, a nawet t r z e b a , o p rz e ć s ią i na p ra k ty c e państw / t a k ż e - o r g a n iz a c ji m ię d z y n a ro d o w y c h / i na d o ro b k u d o k tr y n y w tym z a k r e s ie . * ^
1 / Konw encja »»iedeńska o p ra w ie t r a k t a t ó w zo: t a ł a p o d p is a n a 23 m aja 1969 ro ku # J e j t e k s t - z o b . D ok. ONZ, A/CCIIP#39 /27 # i", da lszym c ią g u p ra c y j e s t mowa o n i e j ja k o o K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j o p ra w ie t r a k t a t ó w /b e z podaw ania s y g n a tu ry do
kum entu za każdym ra z e m /.
2 / Z godnie z a r t # 84 Konw encja t a w e jd z ie w ż y c ie w 30 d n iu od momentu z ło ż e n ia do d e p o z y tu 3 5 -go dokumentu r a t y f i k a c j i lu b p r z y s t ą p ie n ia .
3 / w y n ik a t o z b rz m ie n ia z d a n ia w stępnego §1 a r t . 2 /« D la c e lów n i n i e j s z e j K o n w e n o ji.. . V * P onadto p r z e b ie g d e b a ty na k o n f e r e n o ji w ie d e ń s k ie j w s k a z u je , że oelow o o p a trz o n o te n a r t y k u ł t y tu łe m "Z n a c z e n ie używ anych w y ra ż e ń " / a n ie n p .
" D e f i n i c j e " / .
8 . / V« K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j o k re ś lo n o z a s tr z e ż e n ie ja k o :
« . . . je d n o s t r o n n e o ś w ia d c z e n ie , ja k k o lw ie k b y ło b y ono s fo r m u ło wane lu b nazwane, z ło ż o n e p rz e z państw o p rz y p o d p is a n iu , r a t y f i k a c j i , p r z y j ę c i u , z a tw ie r d z e n iu lu b p r z y s t ą p ie n iu do t r a k t a t u , p rz y pomocy k tó r e g o z m ie rz a ono do u c h y le n ia lu b m o d y fik a c j i s k u tk u prawnego o k re ś lo n y c h p rz e p is ó w t r a k t a t u w ic h z a s to sow an iu do te g o p a ń s tw a ." / A r t . 2 § 1 / d / V *
Ifa p o d s ta w ie te g o ( k r e ś le n ia można w y ró ż n ić s z e re g elem en
tów k o n s t; tu ty w n y o h z a s tr z e ż e n ia z w ią z a n y c h ś c iś l e z c h a r a k te rem momentem je g o z ło ż e n ia , podmiotem d o k o n u ją cym t e g o , wpływem te g o ż o ó w ia d o z e n ia na s k u te k prawny p o s ta n o *-*
w ie ń t r a k t a t u i t p . P o n iż e j z o s ta n ie przeprow adzona b a r d z ie j szc z e g ó ło w a a n a liz a p o s z c z e g ó ln y c h a try b u tó w z a s tr z e ż e n ia - i t o zarówno w ś w ie t le m a te ria łó w z K o n f e r e n c ji w ie d e ń s k ie j, ja k i p r a k t y k i państw / ta k ż e o r g a n iz a c ji m ię d z y n a ro d o w y c h / o ra z poglądów d o k t^ p n y /w tym poglądów w yra żo n ych w ramach I M / . W y n ik i t e j a n a liz y p o s łu ż ą z k o l e i do p o d ję c ia p ró by zbudow ania m o ż liw ie w y o z e rp u ją o e j d e f i n i c j i z a s tr z e ż e n ia o ra z do w y z n a c z e n ia g r a n ia p r a k ty c z n e j p r z y d a tn o ś c i t a k i e j d e f i n i c j i . To zaś jo e t k o n ie c z n e do te g o , aby w pow odzi w z e lk ie g o r o d z a ju o św ia d cze ń móc w y ró ż n ić te o ś w ia d c z e n ia , k t ó r e rz e c z y w iś c ie są z a s tr z e ż e n ia m i, a p rz y n a jm n ie j - by poznać szanse p r a w id ło w o ś c i ta k ie g o w y r ó ż n ie n ia .
2 . E le m e n ty k o n s ty tu ty w n e z a s t r z e ż e n ia . A . J e d n o s tro n n y c h a r a k t e r o ś w ia d c z e n ia . * 1
Z te o re ty c z n e g o p u n k tu w id z e n ia o " je d n o s t r o n n o ś c i’- o ś
w ia d c z e n ia można mówić w d w o ja kim s e n s ie , w z a le ż n o ś c i od te g o , ozy z o s ta n ą s p e łn io n e ob a, ozy t y l k o p ie rw s z y z p o n iż s z y c h wa
runków :
1 . je d n o s tro n n e o k re ś le n i© t r e ś o i o ś w ia d c z e n ia i in d y w id u a ln e z ło ż e n ie goę
2 . o ś w ia d c z e n ie w y w o łu je s a m o is tn ie / t j . p rz e z sam f a k t z ło c e n ia g o / o k re ś lo n e s k u t k i praw ne.
W o k r e ś le n iu z a s tr z e ż e n ia zam ieszczonym w K o n w e n o ji w ie d e ń s k ie j n ie w y ja ś n io n o b l i ż e j w ja k im z n a o z e n iu mówi s ię t u
o "je d n o s tro n n y m o ś w ia d c z e n iu " . Podczas d y s k u s ji na K o n fe re n o j w ie d e ń s k ie j, ozy t e ż w o z c ś n le j — w ramaoh KK.1 — p ro b le m te n
ta k ż e n ie b y ł p o ru s z a n y . ____________
1 / T e k s t t e n w ła ś c iw ie n ie r ó ż n i s ię od t e k s t u zaproponow ane-
f
o p rz e z KB3 w t e j s p ra w ie - z o b . D ok. OSZ, Supplem ent no /A /6 3 0 9 /B e v .1 , s .1 0 .O dpow iedzi na t o p y ta n ie może je d n a kże u d z i e l i ć a n a liz a in n y!
p rz e p is ó w K o n w e n c ji p o św ię co n ych k w e s t i i z a s tr z e ż e ń , / a r t . 1 9 - 2 3 /, O tó ż , w ydaje s i ę , że s k o ro z a s tr z e ż e n ie w y w o łu je s k u t k i prawne do
p ie r o z c h w ilą je g o u s ta n o w ie n ia , t j . po p r z y ję c iu go w y ra ź n ie l u m ilc z ą o o p rz e z wymagany k rą g in n y c h s t r o n t r a k t a t u / a r t . 2 0 / , t o w;
r a ż e n ie "je d n o s tro n n e o ś w ia d c z e n ie " z a w a rte w konwencyjnym o k re ś l) n iu z a s tr z e ż e n ia oznacza t y l e o o "o ś w ia d o z e rie je d n o s tr o n n ie z ło ż o ne "# « p ra k ty c e paristw wyrażane b y ły ró żn e o p in ie na te n t e m a t . - od u z n a n ia z a s t r z e ż e n ia za a k t prawny w p e łn i je d n o s tro n n y 1 do u z n a n ia go za a k t z i s t o t y sw ej k o n t r a k tu a ln y .P o w s z e c h n ie zgadza
no s ię je d y n ie co do t e g o , że z a s tr z e ż e n ie j e s t aktem o je d n o s tro J n ie u s t a lo n e j t r e ś c i i je d n o s tr o n n ie z ło ż o n y m .
N ie o o in n y p o d z ia ł s ta n o w is k w t e j s p ra w ie z a ry s o w a ł s ię w d o k t r y n ie . O tó ż , o lb r z y m ia w ię k s z o ś ć a u to ró w o k r e ś la z a s tr z e ż e n ie ja k o a k t je d n o s tr o n n y , p rz y czym z k o n te k s tu io h rozw aża ń / n p , ze s tw ie r d z e n ia k o n ie o z n o ś o i p r z y j ę c i a z a s tr z e ż e ń p rz e z in n y o h ko:
tr a h e n tó w / w y n ik a , że m ają t u na m y ś li je d n o s tro n n e z ło ż e n ie oś
w ia d c z e n ia o ra z je d n o s tro n n e o k r e ś le n ie je g o t r e ś c i . 3 / . Jednak n ie k t ó r z y a u to r z y u w a ż a ją , że m iano z a s tr z e ż e n ia w in n o p r z y s ł u g i
wać t y l k o ośw ia dcze nio m o d p o w ie d n io p rz y ję ty m p rz e z p o z o s ta ły c h k o n tra h e n tó w i w w y n ik u te g o p r e k s z ta łc o n y m w s w o is te s t y p u la o je k o n t r a k t u a ln e . 4 / . T o , co d la ty c h p ie rw s z y c h j e s t "z a s trz e ż e n ie m
1 / Z ob. s ta n o w is k o ZSRR i in n y o h państw s o c ja lis t y c z n y c h podczas d y s k u s ji nad k w e s tią z a s trz e ż e ń do K o n w e n o ji o z a p o b ie g a n iu i k a r a n iu z b r o d n i lu d o b ó js tw a z 9 g r u d n ia 1948 ro k u / O f f . S e c .,
1950, s»31 i n , / ,
2 / Zob. s ta n o w is k o n ie k t ó r y c h państw z a o h o d n io h - ta m że ; o ra z o ś w ia d c z e n ie pisemne I z r a e la / I C J , P le a d in g s , O ra l A rg u m e n ts, JJoounents, E e s e rv a tio n s to th e C o n v e n tio n on th e P r e v e n tio n
and Punishm ent o f th e Crim e o f G enooide? the Hague, 1951, s . 202 i 2 0 /#
3 / J it z m a u r io e . H LC. v o l . I I , 1956, s . 110; H. b a ld o o k , 1 IL C , v o l , I I , 1962, s,3 1 i 35; L ,A , P o d e sta C o s ta , "M anuał de B ereoho I n t e r n a t i o n a l P u b lio o " , Buenos A ir e s , 1947, s . 188;
La o h s, "Le dé velop pe m en t e t le s f o n c t io n s des t r a i t e s m u l
t i l a t é r a u x " , R e c u e il des C o u rs , La H aye, 1 9 5 7 /1 1 , v o l . 9 2 , s . 302; w P u r d ie n ie w s k ij, "K w oprosu ob ogow orkaoh w rajêlLÊduna—
r o d n io h d o g o w o ra c h ", S G iî, n r . 4 /1 9 5 6 , s . 97 ; W jr . G u b in , "S o - w i e o k ij S o ju z i o g o w o rk i k mnogos to ro n n im dogow oram ", SJMP.
1959, Moskwa, 1960, s , 132; C h. R ousseau, " P r in c ip e s g e n e ra u x du d r o i t i n t e r n a t i o n a l p u b l i c " , P a r i s , 1944, t . I , s . 29 1; w tyra k o n te k ś c ie m usi z w ró c ić uwagę f a k t , że w m o n o g r a fii S . Suy p o ś w ię c o n e j aktom je d n o s tro n n y m w p ra w ie międzynarodowym w o g ó le n ie wspomina s ię o z a s tr z e ż e n ia c h / " L e s a c te s j u r id iq u e s u n i
la t é r a u x en d r o i t i n t e r n a t i o n a l p u b l i c " , P a r i s , 1 9 6 2 /.
4 / T ak n p . K h a d je n o u r i, "R éserve s dans le s t r a i t é s i n t e r n a t i o n a u x " ! Geneve, 1953, s . 12; I . B e t t e r , "Essaye on th e Law o f
T r e a t ie a " , London, 1967, s *5 0 —5 1 ; L .R . A n d e rs s o n , "R é s e rv a tio n s t o M u l t i l a t é r a l C o n v e n tio n s . A R e - e x a m in â tio n " , ICLQ, v o l . 19, p a r t I I , 1964, s . 4 5 2 . C a łk o w io ie o d o so b n io n y w swych p o g lą d a c h b y ł R. G en et, k t ó r y pod p o ją o ie ra z a s tr z e ż e n ia r o z u m ia ł ta k ż e p r z e p is y samego t r a k t a t u , j e ż e l i t y l k o sfo rm u ło w a n o w n io h pewne, w y j ą t k i od o g ó ln e g o u re g u lo w a n ia / " L e s re s e rv e s dans le s t r a i t e s " , EDISDP, v o l . 10, 1932, n r . 2 - 4 / . S łu s z n ie t e ż ¿ k r y t y -
1 0 . /
d la t y c h d r u g ic h j e s t t y l k o "p o te n c ja ln y m z a s trz e ż e n ie m " i da
le 1 - to # co j e s t po p r o s tu z a s trz e ż e n ie m d la t y c h d r u g ic n * oxa p ie rw s z y c h j e s t "z a s trz e ż e n ie m ju ż ustanow ionym f . ię r o z b ie ż ność s ta n o w is k n a le ż y ro z s tr z y g n ą ć na k o rz y ś ć te g o p ie rw s z e g o
i t o n ie t y l k o d la t e g o , że j e s t ono p o d z ie la n e p rz e z z n a k o m itą w ię k s z o ś ć a u to ró w , a le p rz e d * w s z y s tk im d la t e g o , ze na_ tym w ła ś n ie s ta n o w is k u je d n o m y ś ln ie s t o ją państw a A i d t
w ie d e ń s k a , a ta k ż e s e t k i w y p o w ie d z i^ o f ic ja ln y c h p rz e d s t p a ń s tw , w k t ó r y c h nazwą " z a s tr z e ż e n ie p o s łu g iw a n o sic; /co o św ia d cze ń je d n o s tr o n n ie z ło ż o n y c h - je s z c z e p rze ć ic h p r z y ję c ie m /.
W o b łio z u pow yźszyoh uwag w ydaje s i ę , że W yrażenie ^ je d n o s tro n n e o ś w ia d c z e n ie " za w a rte w K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j o z n a -
oza t y l e , co "o ś w ia d c z e n ie je d n o s tr o n n ie z g ło s z o n e " , « y d a je s ię . źe w ła ś n ie t o o s t a t n ie u j ę c i e , ja k o b a r d z ie j p r e c y z y jn e , w inn o z n a le ź ć s ię w o g ó ln e j d e f i n i c j i z a s t r z e ż e n ia .
Ta w ła ś n ie oeoha p o zw a la o d ró ż n ić z a s tr z e e n ia od w s z e lk io l p o s ta n o w ie ń z a w a rty c h w samym t r a k t a c i e , k t ó r e ta k ż e mogą w spo*
sób w y ją tk o w y u re g u lo w a ć o b o w ią z k i i u p ra w n ie n ia k t ó r e j ś ze s t r o n t r a k t a t u P rz y tym sposób s fo rm u ło w a n ia ta k ie g o pos
ta n o w ie n ia j e s t t u bez z n a c z e n ia .
C iekaw y z w ie lu względów j e s t t u casus t r a k t a t u d o ty c z ą c e go ob ron y z b io ro w e j w A z j i P o łu d n io w o -W s c h o d n ie j, p o d p isa n e g o
S
i m l U iI
w rz e ś n ia 1954 r o k u . i t e k ś c ie t r a k t a t u , P ° o s t a t nim a r t . X I z n a jd u je s ie « ro z u m ie n ie " /a n g . tv d I i " i « oUS^S tw ie r d z a ją c e , że o b o w ią z k i USA na mooy a r * . I V $1 /m ów iącego o g ó ln ie o a g r e s j i / pow staną t y l k o w wypadku " a g r e s j i ko m u n is
t y c z n e j " 2 /#
D o p ie ro po tym " r o z u m ie n iu " zam ieszczo no typow ą fo rm u łk ę
"w dowód czego n i ż e j p o d p is a n i p e łn o m o c n ic y , o a le ^ i ? QUt ^ k 2*"
n i e n i , e t o . " , a n a s tę p n ie - m ie js c e i d a tę S z u m i e - t a u o ra z pod l n y W ydaje n i ą , i i n a le ż y f
n i e " t o , mimo i ż o g ra n io z a s k u te k prawny a r t . I V ^1 te g o t r a k t a t u i źe praw dopodobnie z o s t a ło wprowadzone w w y n ik u in d y w i- d u a ln e j in ic ja t y w y USA, z a s trz e ż e n ie m n ie j e s t , a w ręcz p r z e
c iw n ie - s ta n o w i in t e g r a ln ą część t r a k t a t u i p o ro z u m ie n ia Jego s t r o n .
/ o . d . z p o p r z e d n ie j s t r o n y / - k o w a ł t ę k o n c e p c ję A . ż o d e s ta C o o ta , "L e s re s e rv e s dans le s t r a i t e s in t e r n a t io n a u x , R D I,
1938, v o l . X X I , n r . 1 , s . 12, p r z y p is 21 .
1 / Z o b . na te n te m a tî A . Belaunde M o re y ra , "L a s re s e rv a s a la s c o n v e n c io n e s m u l t i l a t e r a l e s " , RTDI, t ».
H. B o k o rn e -S z e g fl, "A n e m z e tk ö z i sze rzö d e se kh e z i f l g ö t t f e n - n t e r t a s o k " , B u d a p e s t, 1961, e .2 8 8 ï G. S o e lle , i r e c i b de d r o i t de g e n s " , I l e p a r t i e , P a r is , 1934, s . 4 7 3 .
2 / UîiTS, v o l . 2 0 9 , s . 2 8 .
B . Nazwa i sposób s fo rm u ło w a n ia O ś w ia d c z e n ia .
O ś w ia d c z e n ia z g ła s z a n e je d n o s tr o n n ie p rz e z p a ństw a p rz y podT p i s a n iu , r a t y f i k a c j i i t p . t r a k t a t ó w noszą b a rd z o różn e nazw y.
W śród n io h n a jc z ę ś c ie j sp o tyka n e t o : z a s t r z e ż e n ie , /a n g . - r e - s r e v a t io n , f r a n c . - r e o e r v e , r o s . - ogow orka, h is z p . - r e s e r v a , w ł . - r i s e r v a , n ie m . - V o r b e h a lt / , d e k la r a c ja , o ś w ia d c z e n ie , ro z u m ie n ie , z a le c e n ie , i n t e r p r e t a c j a , u w a g i, o b s e rw a c je , w a ru nek
C z ę s to z d a rz a s ię , że o ś w ia d c z e n ie z a ty tu ło w a n e E z a s tr z e - ż e n ie " w r z e c z y w is t o ś c i n ie j e s t nim z te g o powodu, że n ie s p e łn ia je d n e g o l u b i k i l k u is t n o t n y c h wymagań z a s t r z e ż e n ia . D z ie je s ię t a k praw dopodobnie d la t e g o , że państw a n ie k ie d y
u ż y w a ją te g o te rm in u p o to z n i e , n ie m ając na uwadze ty o h
w s z y s tk ic h k o n s e k w e n c ji, k t ó r e w ią ż ą s ię z i n s t y t u c j ą z a s t r z e żeń do t r a k t a t ó w .
Np. n ie są z a s tr z e ż e n ia m i n a s tę p u ją c e o ś w ia d c z e n ia n o e z ą - V . o ś w ia d c z e n ie A rg e n ty n y wobec K o n w e n c ji o U n ii ia n a a e ry k o n a jcie j z 20 lu te g o 1928 r o k u : « d e le g a c ja a r g e n ty ń s k a .. . c z y n i t e r a z z a s t r z e ż e n ie , i ż ż a ł u j e , że zasady e ko n o m iczn e , ¿ to re ona p o d trz y m y w a ła w k o m ite c ie n ie z o s t a ły w łączone uo t e j K o n w e n c ji« . 2 /
b . « z a s trz e ż e n ie « S a lv a d o ru wobec K o n w e n c ji h a w a ń s k ie j o t r a k t a t a c h z 20 lu te g o 1928 r o k u : " . . . o ś w ia d c z a , że n ie t y l k o n ie zgadza s ię z a r t . 1 3 , a le n ie p rz y jm u je w o g ó le c a ł e j K o n w e n c ji« . 3 /
o . p o do bn ie rz o c z s ią ma z o z fis to s p o ty k a n y m i o ś w ia d c z e n ia m i;
"z z a s trz e ż e n ie m r a t y f i k a c j i « lu b "z z a s trz e ż e n ie m , ze t a ko n w e n cja j e s t p o d p is a n a ad re fe re n d u m " .
Z d r u g i e j s t r o n y , b yw a ją o ś w ia d c z e n ia nazwane in a c z e j, lec-z k t ó r e w r z e c z y w is t o ś c i są z a s tr z e ż e n ia m i, a p r z y n a jm n ie j z o s t a ły uznane za t a k ie p rz e z in n e p a ń s tw a , c zy t e ż p ó ź n ie j
t a k o k re ś lo n e p rz e z p a ństw o - a u to r a danego o ś w ia d c z e n ia .
1 / Zob. c h o c ia ż b y nazwy o św ia d cze ń z g ło s z o n y c h p r z y p o d p is a n iu ' S t a t u t u IAEA z d n ia 26 p a ź d z ie r n ik a 1956 ro k u /UfJTS, v o - .
2 7 6 , s.121 i n . / .
2 / 11.0. Hudson, « I n t e r n a t i o n a l L e g i s l a t i o n " , v o l . I V , 3 / Tamże, s .2 3 7 8 . Z ob. w t e j s p ra w ie - B is h o p ,
v a t io n s t o T r e a t ie s ” , E e o u e il des C o u rs , La Ila y e ,
s .2 4 2 0 .
« E e s e r- 1 9 6 1 /1 1 , v o l. 1 0 3 , s .3 0 4 .
1 2 . /
I t a k , F e d e ra ln y Rząd R o d e z ji i H ia o s y re a g u ją c na " r o z u m ie n ie " USA z ło ż o n e p rz y p o d p is a n iu D e k la r a c ji r o z s z e r z a ją c e j p o s ta n o w ie n ia a r t . 1 6 GATT z 33 lis t o p a d a 1957 ro k u s t w ie r d z i ł , że " . . . p r z y jm u j ą c p o d p is z tym z a s trz e ż e n ie m , F e d e ra ln y Rząd R o d e z ji i Ifia s s y re z e rw u je s o b ie prawo z a ję c ia s ta n o w is k a wobec im p o rtu do F e d e r a c ji tow arów USA o b ję ty c h z a s trz e ż e n ie m *
1/ •
Innym p rz y k ła d e m n i e l i c z e n i a s ię z nazwą o ś w ia d c z e n ia j e s t s p rz e c iw UDA wobec " d e k l a r a c j i " ITR? z ło ż o n e j p rz y pod
p is a n iu K o n w e n c ji g e n e w s k ie j o s z e l f i e k o n ty n e n ta ln y m z 29 k w ie t n ia 1958 r o k u . W n o c ie z a w ie r a ją c e j s p rz e c iw s tw ie r d z a s i ę , że " . . . S t a n y Z jed no czon e u w aża ją t o z a s tr z e ż e n ie za n ie do p r z y j ę c i a " 2 / .
K le z w y k le pouczającym wypadkiem w tym w z g lę d z ie b y ła t e ż h i s t o r i a o św ia d cze ń z g ło s z o n y c h wobec K o n w e n c ji u s ta n a w ia
ją c e j LICO z 6 : zerw oa 1948 r o k u . 3 /*
W s z y s tk ie t e i in n e p r z y k ła d y z p r a k t y k i państw wska
z u ją na t o , że pa ństw a w o c e n ie o św ia d cze ń n ie k i e r u j ą s ię io h nazwą, p r z y n a jm n ie j tara, g d z ie p o d e jrz e w a ją , że dane o ś
w ia d c z e n ie s p e łn ia w s z y s tk ie in n e wym agania z a s tr z e ż e n ia
Rów nież w d o k t r y n ie n ie s p o ty k a s ię poglądów u z n a ją o y o h nazwę lu b sposób s fo rm u ło w a n ia o ś w ia d c z e n ia za a t r y b u t y z a s trz «
ż e n ią .
ś w ie t le t y oh uwag, u n ie z a le ż n ie n ie p o ję c ia z a s tr z e ż e n ia od nazwy i sposobu s fo rm u ło w a n ia o ś w ia d c z e n ia , dokonane w ok
r e ś l e n iu zaw artym w K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j j e s t w p e łn i u za
s a d n io n e •
Jednakże p ry z n a ć t r z e b a , że ł a t w i e j b y ło b y postępow ać w p r a k t y c e , gdyby nazwa ta k ż e b y ła elementem k o n s ty tu ty w n y m za s
t r z e ż e n ia . <• s z e lk ie o ś w ia d c z e n ia noszące in n ą nazwą b y ły b y tra k to w a n e ja k o n ie m ający na c e lu w y w o ła n ie ja k io h k o lw ie k
sku tkó w praw nych w yra z poglądów danego pa ństw a w o k r e ś lo n e j s p r a w ie . W te n sposób p a ń s tw o -a u to r b y ło b y zmuszone w y ra ź n ie d e k la ro w a ć sw oje in t e n c je zw iązane z danym o ś w ia d c z e n ie m . 1 / USTS, v o1 . 3 2 8 , s. 2 9 7 .
2 / UKTS, v o l. 4 9 9 , s .3 4 0 .
3 / S z c z e g ó ły w t e j s p ra w ie - z o b . p o n iż e j p u n k t 3 te g o r o z d z . 4 / Z o b , p ra k ty k ę państw i o r g a n iz a c ji m ię dzyn aro do w ych ja k o
d e p o z y ta r iu s z y t r a k t a t ó w - w tym w z g lę d z ie . D o k. ORZ A /5 6 8 7 , s,37-41 i 87 .
5 / Podobnie - K . I lo llo w a y , "llo d e rr T re n d s i n T r e a ty L a w ", Lon
don 1967, s .4 8 8 ; 15.0. Hudson, j . w . , v o l . I , c . L .
6 / T aką p ro p o z y c ję z ł o ż y ł rz ą d J a p o n ii w s w o ic h uwagach do p r o je k t u Xł?5 - p o r . a r t • 18 §2 je g o k o n t r p r o je k t u - D o k.
ORZ A /C H .4 /1 7 5 , s .7 8 .
Obecnie bo wiara / ta k ż e w edług K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j / państw o może t o n ie ja k o kam u flow ać n a d a ją c swemu o ś w ia d c z e n iu in n ą n a z w ^ i p rz e rz u o a ją a tym samym o ię ż a r i n t e r p r e t a c j i o ś w ia d c z e n ia w c a ł o ś c i na in n y o h lo n tr a h e n tó w .
Np. M o g ło b y z d a rz y ć s i ę , że p a ństw o t y l k o d la t e g o n ie z g ł o s i s p rz e o iw u , że w je g o p rz e k o n a n iu dane o ś w ia d c z e n ie n ie j e s t z a s trz e ż e n ie m , a p o n ie w c z a s ie d o p ie r o w y ja ś n i s i ę , że o św ia d c z e n ie t o n o s i t e n c h a r a k t e r i w d o d a tk u j e s t ju ż s k u te c z n e - w w y n ik u b ra k u s p rz e c iw u — wobeo te g o ż p a ń s tw a . W k o n s e k w e n c ji, j e ż e l i chce s ię u n ik n ą ć p o w yże j w skazanych s k u tk ó w / a z a - i o t n i e - n ie t a k i e j s y t u a o j i j e s t b a rd z o prawdopodobne w o d n ie s ie n iu do t a k zwanyoh z a s tr z e ż e ń i n t e r p r e t a c y j n y c h / , n a le ż y domniemy
wać w r a z ie w ą t p liw o ś c i, że dane o ś w ia d o z e n ie j e s t z a s tr z e ż e n ie m .
Wydaje s i ę , że naw et wówczas, gdy państw o z g ła s z a k i l k a r ó ż n ie nazw anych o św ia d o zo ń do je d n e g o t r a k t a t u n ie można p o le g a ć na na zw ie o ś w ia d c z e ń , le c z n a le ż y k ie ro w a ć s ię tym dom
niem a nie m .
W p rz y p a d k u u zn a n ia » że nazwa " z a s t r z e ż e n ie * j e s t jednym z a tr y b u tó w p o ję c ia z a s t r z e ż e n ia , t a k ie dom niem anie s to s o w a ło b y s ię je d y n ie do o św ia d cze ń t a k nazw anych / o o z y w iś o ie , d o p ie r o a n a liz a s p e łn ie n ia p o z o s ta ły c h wymagań w s k a z y w a ła b y , ozy t o j e s t rz e o z y w iś o ie z a s t r z e ż e n ie / .
1 / J a k s tw ie r d z a K . H o llo w a y , P re z y d e n t USA n ie ohoąo p rz e s ą — azac z n a c z e n ia o ś w ia d c z e n ia , k t ó r e z o s t a ło z ło ż o n e p r z y r a t y — x l k - i o j i t r a k t a t u p o k o ju z J a p o n ią z 8 w rz e ś n ia 1951 r o k u .
o p a t r z y ł je n ie stoso w an ą w p ra k ty c e USA nazwą " d e k la r a c ja "
/z a m ia s t t r a d y o y jn y o h nazw - " z a s tr z e ż e n ie " lu b " r o z u m ie n ie " / .
^ f ł ®rTfrm? r ®ndf * ; r ? 3 * w ., s .4 B 8 . T e k s t t e j d e k l a r a c j i USA - 9 z o o . UaTu, v o l . 1 3o , s.14 5« Ta sama a u to r k a s tw ie r d z a w innym m ie js c u , że cle k l a r no ja i ro z u m ie n ia b l i s k i e z a s trz e ż e n io m b y ły stosow ane w c e lu p o k o n a n ia przesz® ód le g i s la c y j n y c h , ja k i o b e jś c ia k o n ie c z n o ś c i u z y s k a n ia je d n o m y ś ln e j zgody /n a z a s t r z e ż e n i e / . , ta m ż e , s .4 8 6 .
2 / Hp. W a k c ie p r z y j ę c i a M ię d z y n a ro d o w e j K o n w e n c ji w s p ra w ie z a p o b ie g a n ia z a n ie o z y s z c z a n iu m orza o le ja m i z 12 m aja 1954
^ ™ « USA « g ł o s i ł y * " r o z u m ie n ie " , " z a s t r z e ż e n ie " i " z a le c e n ie "
/UHTw, v o l . 4 0 7 , s . 2 7 8 / . W p r a k ty c e p a ń stw s o o ja lis t y o s n y o h c z ę s to z g ła s z a s ię je d n o c z e ś n ie "z s t r z e ż e n ia " i " d e k la r a c j e " } t a k n p . w p rz y p a d k u Konweno.1l o m orzu oełnvm z ?Q
W każdym r a z i« można s o b ie w y o b ra z ić s y t u a c ją , w k t ó r e j pa ństw a z a w ie ra jn o j a k i ś ważny t r a k t a t , g d z ie pewność i w y r a z is to ś ć z a k re s u zo b o w ią za ń b ą d z ie s z o z e g ó ln ie i s t o t n a , p o s ta n o w ią , że za z a s tr z e ż e n ia bądą uważane t y l k o t e o ś w ia d c z e n ia , k t ó r e obok s p e łn ie n ia in n y o h wymagań bądą. n o s ił y nazwą z a s t r z e ż e n ie .
J e s t t o o o z y w iś o le p r o p o z y c ja de le g a f e r e n d a . Gdy o h o d z i o s ta n w s p ó łc z e s n y , p o ję c ie z a s tr z e ż e n ia n ie ma żadnego z w ią z k u z nazw ą, k t ó r ą n o s i. W tym w z g lą d z ie Konw encja w iedeńska o p r a w ie t r a k t a t ó w t y l k o p o tw ie rd z a i s t n i e j ą c ą p r a k t y k ą .
C . P o dm io t z g ła s z a ją c y o ś w ia d o z e n ie .
W K o n w e n o ji w ie d e ń s k ie j s tw ie r d z a s i ą , że z a s trz e ż e n ie m j e s t o ś w ia d o z e n ie z ło ż o n e p rz e z " p a ń s tw o ". P o ją o ie państw a n a le ż y ro z u m ie ć t u ja k o o b e jm u ją ce ró w n ie ż - o o n a jm n ie j - B ia ło r u s k ą SER, U k ra iń s k ą SER, S t o lio ą A p o s to ls k ą , Monako i San Ma
r i n o . Z atem , ta k ż e o ś w ia d c z e n ia z ło ż o n e p rz e z w ym ienione wy
ż e j p o d m io ty , j e ż e l i t y l k o bądą s p e łn ia ły in n e wym agania, bądą z a s tr z e ż e n ia m i w ro z u m ie n iu k o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j. 2'
P r z y ją ć ie w K o n w e n c ji r o z w ią z a n ia , w edług k tó r e g o z ło ż e n ie o ś w ia d o z e n ia p rz e z p a ństw o j e s t elem entem k o n s ty tu ty w n y m z a s t r z e ż e n ia , j e s t t y l k o lo g io z n ą k o n s e k w e n c ją p r z y ję t e g o z
g ó r y z a ło ż e n ia , że Konwenoja s to s u je s ią je d y n ie do "p o ro z iz a ie ń "
z a w ie ra n y o h m iądzy państw am i / a r t . 1 o ra z a r t . 2 § 1 / a / K o n w e n c ji/.
W p ra k ty o e stosu nkó w m iądzynarodow yoh znane są p r z y p a d k i z g ła s z a n ia o św ia d cze ń - z t y t u ł u u c z e s tn ic tw a w t r a k t a t a o h - ta k ż e i p rz e z o r g a n iz a c je t e r y t o r i a l n e n ie bądąoe państw am i / n i e p o s ia d a ją c e p e łn e j n ie z a le ź n o ś o i p o l i t y o z n e j / .
1 4 . /
1 / P o d m io ty t e u c z e s t n ic z y ły w p ra o a o h k o n f e r e n c ji w ie d e ń s k ie j na ró w n i z p a ń s tw a m i, b y ły w ym ieniane ja k o państw a w o f i c j a l n e j d o k u m e n ta c ji, n p . w A k o ie Końcowym k o n f e r e ó g ili i t p .
2 / 4 p ra k ty o e m ia ły m ie js o e p r z y p a d k i z g ła s z a n ia z a s tr z e ż e ń p rz e z ś t o l i o ą A p o s to ls k ą - z o b . j e j a k t r a t y f i k a o j i z ło ż o n y do K o n w e n c ji d o ty o z ą o e j statU B U U oh ęd żoó w z 28 l i p o a 1951 r o ku /U N IS , v o l . 2 3 0 , s . 4 4 0 / lu b y à ^ îfb iiw e n c j i d o ty o z ą o e j s t a tu s u bezpaństwowo ów z 28 w rz e ś n ia 1954 ro k u / S Î/ I t ë G / s E R . D / l, s .8 4 - b y ły t o z a s t r z e ż e n ia z g ło s z o n e p r z y p o d p is a n iu / .
Z ob . ta k ż e z a s tr z e ż e n ie Monako wobeo w yże j w y m ie n io n e j K o n - w e n o ji o s t a t u s ie uohodżoów /UNTS, v o l . 1 9 0 , s . 3 9 5 / .
Wydaje s i ę , że o I l e t a k ie o ś w ia d o z e n ia s p e łn ia ją w s z y s t
k ie in n e p o trz e b n e wym agania, t o n ie ma powodu, b y n ie uważać za z a s tr z e ż e n ia '• S k o ro , ja k s łu s z n ie s tw ie r d z a C. B e re z o w s k i, możność z g ła s z a n ia z a s tr z e ż e ń w ypływa z iu s k o n tra b a n d i ' -' t o uznać t r z e b a , że z d o ln o ś ć z g ła s z a n ia z a s tr z e ż e ń i s t n i e j e t a k s z e ro k o , ja k s z e ro k o i s t n i e j e iu s o o n tra h e n d i w « p ra w ie m ię d zy
narodowym*
Wie sposób n ie zauw ażyć, że t a k ie u ję o ie o b e jm u je ró w n ie ż e w e n tu a ln e o ś w ia d c z a n ia s k ła d a n e p rz e z o z ę ś o i składow e n i e k t ó - r y o h p a ń stw zw ią zko w ych a naw et - p rz e z o r g a n iz a c je m ię d z y narodowe 4 / . T rz e b a wszakże s t w i e r d z i ć , że wobeo b ra k u odpow ied
n i e j p r a k t y k i uwaga t a w z a k r e s ie ,w ja k im d o ty c z y o r g a n iz a c ji m iędzynarodow ych,m a - ja k d o ty c h c z a s - z n a c z e n ie t y l k o t e o r e t y c z ne
M e podw ażająo s łu s z n o ś o i - w ś w ie t le p r z y ję t y o h z a ło ż e ń — u re g u lo w a n ia z n a jd u ją c e g o s ię w K o n w e n o ji w ie d e ń s k ie j, uznać t r z e b a , że m ająo na uwadze o g ó ln ą d e f i n i c j ę z a s t r z e ż e n ia , n ie } w y s ta rc z y o k r e ś l i ć w n i e j , że wgrę wohodzą t y l k o o ś w ia d c z e n ia
z g ła s z a n e p rz e z p a ń s tw a . Wydaje 3 i ę , że n a le ż a ło b y r a o z e j mówić o o ś w ia d o z e n ia o h podm iotów p o s ia d a ją c y c h iu s o o n tr a h e n d i w p r a wie m iędzynarodow ym . * II,
1 / Z ob . n p . z a s tr z e ż e n ie I n d i i wobeo K o n w e n o ji o z w a lc z a n iu han
d l u k o b ie ta m i i d z ie ć m i z 30 w rz e ś n ia 1921 ro k u /D o k . ONZ, 8 T /IłS G /S B Ii,D /1 , s . 1 3 4 / o ra z z a s tr z e ż e n ia I n d i i i R o d e z ji P łd . wobeo M ię d : y n a ró d o w e j K o n w e n o ji d o ty o z ą o e j s t a t y s t y k g o s p o - d a ro z y o h z 14 g r u d n ia 1928 r o k u /LN TS, v o l.C X , s . 1 7 1 / .
2 / C. B e re z o w s k i, "Prawo m iędzynarodow e p u b lic z n e M, C z . I I , War
szaw a, 1969, b.1 1 9 .
3 / J a k d o ty o h o z a s n a jb a r d z ie j typowym te g o p rz y k ła d e m są z a s t r z e ż e n ia BSHR 1 USER s k ła d a n e n ie z a le ż n ie od z a s tr z e ż e ń z g ła s z a n y c h p rz e z ZSRR. Obie t e R e p u b lik i o ra z ZSRR w y s tę p u ją t u ja k o o d d z ie ln e s tr o n y t r a k t a t u * Zob. n p . z a s tr z e ż e n ia t y o h Re
p u b l i k wobeo* K o n w e n o ji o p r z y w ile ja o h i im m u n ite ta c h o r g a n i
z a c j i w y s p e c ja liz o w a n y c h z 21 lis t o p a d a 1947 r o k u /S T /IE G /S E R . D /1 , s .4 0 1 4 2 / , K o n w e n o ji o z a p o b ie g a n iu i k a r a n iu z b r o d n i
lu d o b ó js tw a z 9 g r u d n ia 1948 ro k u /S T /I£ G /S E R .B /1 , s .5 9 i 6 1 / . 4 / Z g ła s z a n ie z a s tr z e ż e ń ta k ż e & p rz e z o r g a n iz a c je m ię d z y n a ro d o
we b y ło e x p r e s s is v e r b is p r z e w id z ia n e %/ j a k o e le m e n t d e f i n i o j i z a s t r z e ż e n ia / w r a p o r c ie J . l . B r i ś r l y ego d l a KBI A l l C | v o l . I I , 1950, s . 2 2 3 / . Na o g ó ł je d n a k w d o k t r y n ie p is z e s ię o z a s t r z e ż e n ia c h z g ła s z a n y c h p rz e z państw a - z p o m in ię c ie m rozw a
ż e n ia ln n y o h a w e n tu a ln o ś o i.
5 / Można sp o dziew ać s i ę , że p ro b le m t e n r o z p a t r z y KPI w p r z y s z - ł o ś o l z a jm u ją o s ię z a g a d n ie n ie m umów z a w ie ra n y o h m jędzy
państw am i i o rg a n iz a o ja m i m ię dzyn aro do w ym i o ra z m ię dzy samy
m i o r g a n iz a o ja r a i. R e z o lu c ją z a w ie ra ją o ą t a k i . . . ...
1 6 . / D . Moment z g ło s z e n ia o ś w ia d c z e n ia .
w o k r e ś le n iu ««Wartym w K o n w e n c ji w ie d e ń s k ie j s tw ie r d z a s i ę , że z a s trz e ż e n ia m i są o ś w ia d c z e n ia z ło ż o n e " . . . p rz y pod
p is a n iu , r a t y f i k a c j i , p r z y j ę c i u , z a tw ie r d z e n iu lu b p r z y s t ą p ie n iu do t r a k t a t u ” . W K o n w e n c ji p r z y j ę t o sposób enum eratywnego w y lic z e n ia k o le jn y c h momentów,w k t ó r y c h można s k ła d a ć z a s t r z e
ż e n ia - praw dopodobnie ze w zg lę du na t r u d n o ś c i i * *- u w z g lę d n ie n i^
w o g ó ln e j fo rm u le f a k t u , że z a s tr z e ż e n ia mogą być z g ła s z a n e p r z y p o d p is a n iu t r a k t a t u zarów no wówczas, gdy s t a je s ię on w ią ż ą c y w w y n ik u p ro c e d u ry je d n o s to p n io w e j, ja k i wówczas, gdy wymagana j e s t p ro o e d u ra d w u sto p n io w a .
Co do te g o , że o ś w ia d c z e n ia skła d a n e w w y m ie n io n y c h wy
ż e j momentach, /g d y je d n o c z e ś n ie s s p e łn io n e p o z o s ta łe wyma
g a n ia / są z a s tr z e ż e n ia m i, n ie ma ju ż d z iś w ła ś c iw ie w ą tp liw o ś c i a n i w p ra k ty c e państw a n i w d o k t r y n ie . ^ W s z e lk ie o św ia d c z e n ia zg ło szo n e p rz e d p o d p isa n ie m t r a k t a t u , w t r a k c ie nego
c j a c j i , n ie są z a s tr z e ż e n ia m i, le c z wchodzą w s k ła d t z w . ma
t e r i a ł ó w p rzyg o to w a w czych i ja k o t a k ie mogą m ieć pornor io z e z n a c z e n ie p rz y i n t e r p r e t a c j i t r fik t a tó w .
Z te g o powodu - wbrew dosyć s z e ro k o w d o k t r y n ie rozpow szechnionem u p o g lą d o w i - n ie można uznać za z a s tr z e ż e n ie oś
w ia d c z e n ia w i e l k i e j B r y t a n i i z ło ż o n e g o wobec p r o je k t u t r a k t a t u o w y rz e c z e n iu s ię w o jn y ja k o in s tr u m e n tu p o l i t y k i n a ro d o w e j z 27 s ie r p n ia 1928 r o k u . O św iadczenie t o , o g ra n ic z a ją c © d z i a ł a n ie t r a k t a t u , z o s t a ło p ło ż o n e 19 m aja 1928 r o k u , a w ię c na k i l k a m ie s ię c y p rz e d p o d p is a n ie m samego t r a k t a t u 3 / . A n i p r z y pod
p is a n iu , a n i p rz y r a t y f i k a c j i te g o t r a k t a t u W ie lk a B r y t a n ia n ie z ło ż y ła żadnych o ś w ia d c z e ń . Celem te g o w c z e ś n ie j z ło ż o n e g o o ś w ia d o ż e n ią W i e l k ie j B r y t a n i i b y ło n a d a n ie s w o is t e j i n t e r p r e t a c j i samemu t r a k t a t o w i - j a k o ta k ie m u . W zvdą «ku z ty ra , k o n t r - ośw la d o ż e n ią ZSRR, P e r s j i i innych, państw n a le ż y uważać za a k t y m ające p r z e s z k o d z ić te m u , by w p r z y s z ło ś c i t r a k t a t t e n , ja k o t a k i , m ógł być in te r p r e to w a n y w duohu o ś w ia d c z e n ia b r y t y j s k i e g o , n ie z a ś -z a s p rz e c iw y wobec z a s tr z e ż e ń .
/ c . d . z p o p r z e d n ie j s t r o n y / p o s t u la t p r z y j ę ł a K o n fe r e n c ja
• w ie d e ń s k a p o św ię co n a k o d y f i k a c j i praw a t r a k t a t ó w /B o k . ONZ, A /C O T IP ./3 9/2 6, s . 8 - 9 / .
1 / Ody c h o d z i o p ra k ty k ę państw - ś w ia d c z y o tym b ra k k o n t r o w e r s j i w tym z a k r e s ie , ja k i s e t i p rz y k ła d ó w z g ła s z a n ia
p rz e z państw a z a s tr z e ż e ń we wsz. —G tk io h w y m ie n io n y c h powy
ż e j moment oh / z o b . D o k. ONZ S T/LtóO /S E R .D /1-3; lu b z b io r y U N 73/. B io r ą c pod uwagę d o k t r y n ę , t r z e b a s t w ie r d z i ć , że do p r z e s z ło ś c i n a le ż ą ju ż p o g lą d y re p re z e n to w a n e n ie g d y ś p rz e z np*E.Nys a , M n « i l o t t i ego iL B a ld o n i e g o , że z a s tr z e ż e n ia n ie mogą być z g ła s z a n e p rz y r a t y f i k a c j i - z o b . na te n te m a t
K . S tr u p p , "E le m e n ts du d r o i t i n t e r n a t i o n a l p u b l i c " . P a r i s , 1930, s .2 8 7 .
2 / Z ob. a r t .3 2 K o n w e n c ji W ie d e ń s k ie j.
