WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZYRODY – KLASA VI D
Jak słyszymy i widzimy?
Ocena dopuszczająca:
- podaje przykłady naturalnych i sztucznych źródeł światła,
- wie, że światło białe składa się kilku kolorów; • wymienia w kolejności kolory tęczy, - podaje przykłady źródeł dźwięków,
Ocena dostateczna:
- wymienia przykłady warunków wpływających na dobre widzenie przedmiot, - przeprowadza obserwacje przejścia światła białego przez pryzmat,
- podaje przykłady świadczące o tym, że dźwięki rozchodzą się w różnych ośrodkach, Ocena dobra:
- wie, że światło rozchodzi się po liniach prostych, podaje przykłady, które to potwierdzają, - podaje warunki powstawania tęczy,
- rysuje schemat przejścia światła białego przez pryzmat,
- wykonuje doświadczenie ilustrujące przenoszenie dźwięków przez ciała stałe, porównuje prędkości rozchodzenia się dźwięków na podstawie zjawisk przyrodniczych, doświadczeń lub pokazów,
Ocena bardzo dobra:
- wyjaśnia zjawiska: odbicia, rozpraszania, pochłaniania i światła, załamania się promieni świetlnych,
- wyjaśnia zjawisko rozszczepienia światła, - wyjaśnia sposób rozchodzenia się dźwięków, Ocena celująca:
- nazywa przyrządy, w działaniu których wykorzystano zjawiska odbicia i załamania światła - udowadnia, że światło białe składa się z wielu barw widmowych,
- projektuje i wykonuje doświadczenie ilustrujące przenoszenie dźwięków przez różne ośrodki:
ciała stałe, powietrze itp.
Miejsce Ziemi we Wszechświecie Ocena dopuszczająca:
- zna podstawowe elementy Układu Słonecznego, - wie kim był M. Kopernik,
- wie, że Ziemia jest kulą i jakie rodzaje ruchów wykonuje Ocena dostateczna:
- wymienia nazwy planet Układu Słonecznego,
- prawidłowo stosuje pojęcia ; gwiazda, planeta, górowanie Słońca, zachód, wschód Słońca, dzień, noc, doba,
- wyjaśnia różnice między planetą i gwiazda,
- rozpoznaje gwiazdozbiór Wielkiego Wozu, odnajduje Gwiazdę Polarną,
- wie, że w ciągu roku zmienia się dł. drogi Słońca nad widnokręgiem a w ciągu dnia zmienia się jego wysokość,
- zna termin globus,
- wskazuje na globusie równoleżniki i południki, - zna skutki ruchu obrotowego Ziemi,
Ocena dobra: wymagania na ocenę dostateczną oraz:
- wyjaśnia zmiany długości cienia w ciągu roku i dnia, - zna następstwa ruchu obiegowego Ziemi,
- zna dowody na kulistość Ziemi, - zna odkrycia M. Kopernika,
- zna terminy równoleżnik i południk, podaje różnice między nimi, - określa współrzędne geograficzne na globusie i mapie,
- omawia ogólnie oświetlenie Ziemi w poszczególnych porach roku, - wykonuje prosty rysunek rozmieszczenia stref oświetlenia Ziemi, - sprawnie posługuje się atlasem
Ocena bardzo dobra: wymagania na ocenę dostateczną, dobrą oraz:
- dostrzega związki między wysokością Słońca, długością cienia a porą roku i dnia, - omawia szczegółowo oświetlenie Ziemi w pierwsze dni astronomicznych pór roku, - rozpoznaje obiekty na globusie i mapie na podstawie współrzędnych geograficznych, - wyjaśnia następstwo pór roku,
- wskazuje zależności pomiędzy oświetleniem Ziemi a klimatem, - samodzielnie odczytuje mapy różnotematyczne,
- omawia osiągnięcia K. Kolumba, F. Magellana.
Ocena celująca: wymagania na ocenę dostateczną, dobrą, bardzo dobrą oraz:
- wyjaśnia związek położenia geograficznego z czasem słonecznym, - wyjaśnia różnice między czasem słonecznym, strefowym i urzędowym, - oblicza różnice czasu na podstawie różnicy dł. geograficznej.
Lądy, oceany
Ocena dopuszczająca:
- wskazuje na globusie i na mapie kontynenty świata
- wskazuje na schemacie formy ukształtowania dna morskiego - wskazuje na schemacie strefy życia w morzu
- wymienia przykłady i zwierząt żyjących w różnych strefach morza - wskazuje na mapie świata rafę koralową przy wybrzeżach Australii - rozróżnia na schematach przykłady dinozaurów roślino- i mięsożernych
- wymienia nazwiska podróżników, którzy dokonali ważnych odkryć geograficznych Ocena dostateczna:
- wskazuje na globusie i na mapie oceany świata - wyjaśnia pojęcie wszechocean
- charakteryzuje szelf kontynentalny
- opisuje na schemacie długość i grzbiet fali
- omawia przystosowania zwierząt żyjących w różnych strefach morza - charakteryzuje warunki życia i zwierzęta występujące na rafie koralowej - rozumie pojęcia: skamieliny i paleontolog
- charakteryzuje przystosowania tyranozaura do drapieżnictwa - omawia odkrycia K. Kolumba
- wskazuje na mapie trasy wypraw wybranych podróżników Ocena dobra:
- wskazuje na mapie umowną granicę między Europą i Azją - wyjaśnia sposób powstawania fali morskiej, prądów morskich - charakteryzuje warunki życia w różnych strefach morza - omawia budowę polipa parzydełkowców
- wyjaśnia sposób powstawania rafy koralowej - charakteryzuje ryby głębinowe
- wyjaśnia jak powstała atmosfera zawierająca tlen
- wymienia różnice między wybranymi grupami dinozaurów - podaje przyczyny i skutki wielkich odkryć geograficznych - opisuje wyprawy Ferdynanda Magellana
Ocena bardzo dobra:
- wyjaśnia zjawisko przypływów i odpływów
- charakteryzuje cechy ssaków umożliwiające im życie w morzach - wyjaśnia pojęcie symbioza, podaje przykłady
- wymienia kolejność powstawania organizmów na Ziemi - charakteryzuje odkrycia Jamesa Cooka
Ocena celująca:
- wyjaśnia przyczyny i sposób powstawania tsunami
- przygotuje prezentację multimedialną na temat życia w wybranej strefie morza - omawia wpływ zanieczyszczeń mórz i oceanów na życie ekosystemów morskich - wyjaśnia pojęcia: żywe skamieliny
- przygotuje plakat na temat wybranego przez siebie gatunku dinozaura - przygotowuje informacje na temat odkryć geograficznych Barnarda Polaka
Krajobrazy świata – poznajemy Świat:
Cechy Krajobrazów Afryki, cechy krajobrazów: Europy, obu Ameryk, Azji, Australii i Antarktydy Ocena dopuszczająca:
- wymienia trzy krajobrazy Ziemi i podaje przynajmniej ich 3 cechy,
- odczytuje z diagramu podstawowe dane meteorologiczne tj. : temp. i opady: max, min.
Ocena dostateczna:
- zna różnice miedzy klimatem i pogodą, - zna składniki klimatu,
- odczytuje z diagramu podstawowe dane meteorologiczne tj. : inne dane dotyczące temperatury powietrza i opadów
- zna nazwy najważniejszych stref klimatycznych i roślinnych na Ziemi, - podaje min 3 cechy poznanych krajobrazów na Ziemi,
- podaje nazwy wybranych roślin i zwierząt typowych dla danej strefy roślinnej, - podaje proste przykłady oddziaływania człowieka na środowisko,
- wskazuje najważniejsze obiekty geograficzne związane z danym krajobrazem Ziemi.
Ocena dobra: wymagania na ocenę dostateczną oraz:
- dokonuje prostej analizy danych z diagramu temperatury i opadów,
- wyjaśnia zależności miedzy strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi,
- podaje cechy charakterystyczne dla poszczególnych stref klimatycznych i na podstawie danych identyfikuje daną strefę,
- podaje łańcuchy pokarmowe w danym środowisku,
- podaje zależności między środowiskiem, w którym żyją organizmy a tymi organizmami, - sprawnie korzysta z map różnotematycznych.
Ocena bardzo dobra: wymagania na ocenę dostateczną, dobrą, bardzo dobra oraz:
- wymienia na podstawie wykresu klimatycznego cechy danego klimatu, - wyjaśnia przyczyny zróżnicowania klimatów na Ziemi,
- rozumie związek miedzy odległością od morza i szerokością geograficzną a cechami klimatu, - uzasadnia działalność gospodarczą człowieka w strefach najbardziej zurbanizowanych, - analizuje informacje odczytywane z map.
Ocena celująca: wymagania na ocenę dostateczną, dobrą, bardzo dobrą oraz:
- rozpoznaje podstawowe klimaty za pomocą wykresów klimatycznych, - rozumie wpływ innych czynników na klimat na Ziemi,
- wyjaśnia związki między klimatem a krajobrazem,
- wskazuje negatywne i pozytywne działania człowieka w środowisku przyrodniczym i ocenia je.
- wyjaśnia następstwo pór roku,
- wskazuje zależności pomiędzy oświetleniem Ziemi a klimatem, - samodzielnie odczytuje mapy różnotematyczne,
- omawia osiągnięcia K. Kolumba, F. Magellana.
Ocena celująca: wymagania na ocenę dostateczną, dobrą, bardzo dobrą oraz:
- wyjaśnia związek położenia geograficznego z czasem słonecznym, - wyjaśnia różnice między czasem słonecznym, strefowym i urzędowym, - oblicza różnice czasu na podstawie różnicy dł. geograficznej.
Życie na lądzie
Ocena dopuszczająca:
- opisuje budowę dżdżownicy, ślimaka winniczka, owada, pająka - podaje miejsca występowania tych organizmów
- wyjaśnia, dlaczego płazy zalicza się do zwierząt dwóch środowisk - wymienia kilku przedstawicieli płazów, gadów, ptaków, ssaków - opisuje budowę ciała jaszczurki
- rozróżnia na zdjęciach i podaje cechy różniące zaskrońca i żmii zygzakowatej - podaje przykłady ptaków zimujących w Polsce i odlatujących do ciepłych krajów - wyjaśnia pojęcie ssaki
- na przykładzie dowolnie wybranego ssaka podaje cechy jego budowy Ocena dostateczna:
- omawia znaczenie dżdżownic dla środowiska
- charakteryzuje przystosowania dżdżownicy do życia w glebie - opisuje etapy rozwoju motyla
- podaje cechy budowy pajęczaków
- identyfikuje kleszcze i świerzbowce jako pajęczaki, charakteryzuje miejsca ich występowania - wymienia cechy przystosowujące płazy do życia na lądzie i życia w wodzie
- rozróżnia płazy na ogoniaste i bezogonowe
- wymienia cechy przystosowujące gady do życia na lądzie - wymienia przykłady gadów żyjących w Polsce
- wymienia cechy przystosowujące ptaki do lotu
- rozumie zależność kształtów dziobów i kończyn od rodzaju pożywienia ptaków
- charakteryzuje przystosowania 2–3 grup ptaków, np. drapieżnych, brodzących i ziarnojadów - wyjaśnia różnice uzębieniu ssaków roślinożernych i mięsożernych
- charakteryzuje przystosowania 2–3 grup ssaków łożyskowych Ocena dobra:
- wyjaśnia znaczenie śluzu pokrywającego ciało dżdżownicy i ślimaka winniczka - rozróżnia typy aparatów gębowych owadów
- podaje przykłady pozytywnej i negatywnej roli owadów w przyrodzie i życiu człowieka - omawia etapy rozwoju płazów
- rozróżnia wybrane gatunki płazów podając ich cechy charakterystyczne - omawia etapy rozwoju gadów
- rozróżnia wybrane gatunki gadów podając ich cechy charakterystyczne - wyjaśnia pojęcia: gniazdowniki i zagniazdowniki
- wymienia przykłady gniazdowników i zagniazdowników - charakteryzuje przystosowania kangura i kolczatki do życia, Ocena bardzo dobra:
- rozróżnia typy piór i podaje ich znaczenie - opisuje budowę pióra ptasiego
- omawia rozwój ptaków
- kwalifikuje gatunki ptaków do różnych grup - charakteryzuje ptaki należące do nielotów - omawia budowę skóry ssaka
- podaje przykłady wytworów naskórka - wyjaśnia pojęcie ssaki łożyskowe
- kwalifikuje gatunki ssaków do różnych grup - rozumie i wyjaśnia pojęcie: stekowiec, torbacz Ocena celująca:
- omawia rolę dżdżownic w powstawaniu próchnicy
- omawia rolę owadów w zwalczaniu innych owadów, zaliczanych do szkodników - prezentuje ciekawostki na temat różnych pajęczaków
- podaje powody ochrony płazów
- przygotowuje ciekawostki na temat różnych, wybranych gatunków płazów - przygotowuje ciekawostki na temat różnych, wybranych gatunków gadów
- przedstawia informacje na temat kukułki jako ptaka odrzucającego jaja innym ptakom - przygotowuje ciekawostki na temat różnych, wybranych gatunków ssaków łożyskowych
Ochrona środowiska:
Ocena dopuszczająca:
- wymienia 3–4 przykłady globalnych zagrożeń
- podaje przykłady działań mających na celu ochronę naszej planety - wie, czym jest czerwona księga zwierząt
Ocena dostateczna:
- wyjaśnia, jak doszło do powstania dziury ozonowej - wyjaśnia ,jak powstają kwaśne opady
- wymienia przykłady alternatywnych źródeł energii
- rozpoznaje symbole międzynarodowych organizacji działających na rzecz ochrony przyrody
Ocena dobra:
- wymienia skutki ocieplenia się klimatu
- wymienia i charakteryzuje wybrane programy mające na celu ochronę przyrody w Polsce i na świecie
- podaje przykłady działalności Greenpeace Ocena bardzo dobra:
- wyjaśnia, na przykładach, przyczyni wymierania i ginięcia niektórych gatunków roślin lub zwierząt
- wyjaśnia, na czym polega zrównoważony rozwój
- podaje przykłady i charakteryzuje działania proekologiczne podejmowane przez lokalne władze lub środowisko
Utrwalamy wiadomości i umiejętności:
Ocena dopuszczająca
- wie, że wszystkie organizmy zbudowane są z komórek,
- rozróżnia na schematach komórki: roślinną, zwierzęca i bakteryjną, - wskazuje na schemacie komórkę grzyba, odróżnia ją od innych komórek, - przygotowuje mikroskop do obserwacji,
- prowadzi (z pomocą kolegi lub nauczyciela) obserwację mikroskopową, - wie, że materia zbudowana jest z drobin,
- potrafi przeprowadzić doświadczenie związane z pomiarem prędkości biegu lub marszu, - przygotowuje dowolną hodowlę do obserwacji,
- zna i przestrzega zasad hodowli, prowadzenia obserwacji, - przeprowadza proste doświadczenie według podanej instrukcji, - obserwuje zwierzęta żyjące w ściółce leśnej
- dokonuje pomiaru temperatury,
- podaje przykłady korzyści, jakie daje człowiekowi las, - rozróżnia plan od mapy,
- odczytuje skale podane na mapach, - wyjaśnia znaczenie skali na mapie,
- odnajduje na mapie świata miejsca związane z wyprawę Magellana, Ocena dostateczna:
- podaje definicje komórki,
- nazywa elementy budujące komórkę roślinną i zwierzęcą, - nazywa elementy budujące komórkę grzyba,
- ustawia obraz w mikroskopie,
- samodzielnie prowadzi obserwację mikroskopową, wykonuje proste rysunki, - podaje przykłady pierwiastków i związków chemicznych,
- oblicza prędkość według podanego wzoru,
- przygotowuje doświadczenie ilustrujące przewodzenie substancji w roślinie, - przeprowadza dowolną obserwację i określa wynik doświadczenia,
- nazywa 3–4 zwierzęta żyjące w ściółce,
- wyjaśnia, dlaczego las jest dobrym miejscem na wypoczynek, - odczytuje dane z planu miejscowości lub obiektu,
- odczytuje dane z mapy,
- podaje odległość rzeczywistą na podstawie odległości na mapie, z uwzględnieniem skali mapy, - sprawnie odczytuje dane z mapy,
Ocena dobra:
- określa funkcje poszczególnych elementów komórki roślinnej i zwierzęcej, - podaje różnice między komórka roślinna a zwierzęcą,
- podaje różnice między komórką grzyba a komórkami roślinną a zwierzęcą, - wykonuje schematyczny rysunek oglądanego pod mikroskopem preparatu, - wyjaśnia, na czym polega reakcja chemiczna,
- oblicza czas lub drogę, znając pozostałe dane, - dokonuje analizy i obserwacji,
- wyciąga wnioski z doświadczeń,
- charakteryzuje życie i funkcje pełnione przez mrówki w mrowisku, - interpretuje wyniki pomiarów,
- wyjaśnia i podaje przykłady symbiozy w lesie, - podaje cechy planu,
- podaje cechy mapy,
- klasyfikuje skale od najmniejszej do największej,
- wykorzystuje dane z różnych map hipsometrycznej i tematycznych,
Ocena bardzo dobra:
- charakteryzuje budowę komórki bakteryjnej, - rozumie czym jest wirus,
- samodzielnie opisuje wykonany rysunek, - przedstawia budowę atomu,
- poprawnie określa jednostki prędkości, drogi lub czasu,
- wyciąga wnioski z doświadczeń, stawia hipotezy i określa sposoby weryfikacji ich, - charakteryzuje życie wybranego przez siebie zwierzęcia żyjącego w ściółce leśnej, - wyjaśnia pojęcie transpiracja,
- projektuje plan przykładowego budynku lub terenu wokół szkoły,
- analizuje informacje zawarte w różnych legendach map, podaje ich cechy wspólne, - projektuje zadania polegające na przeliczaniu skali,
- wykorzystuje współrzędne geograficzne do identyfikowania obiektów geograficznych na mapie,
Ocena celująca:
- wyjaśnia pojecie komórczak, podaje przykłady komórczaków, - definiuje: protony, elektrony, neutrony
- projektuje własne doświadczenia na dany temat
Na czerwono zaznaczono wymagania edukacyjne na koniec I okresu, a na czarno na koniec II okresu.
