Jakość. danych w systemach informatycznych adów w ubezpieczeń 25.III Aspekty normalizacyjne zarządzania incydentami bezpieczeństwa w.

1 1

Aspekty normalizacyjne zarz

Aspekty normalizacyjne zarz ą ą dzania dzania incydentami bezpiecze

incydentami bezpiecze ń ń stwa w stwa w kontek

kontek ś ś cie integralno cie integralno ś ś ci i dost ci i dost ę ę pno pno ś ś ci ci danych

danych

Janusz Cendrowski Asseco Systems S.A.

Komitet Techniczny Nr 182

Jako Jako ść ść danych w systemach informatycznych danych w systemach informatycznych

zak zak ł ł ad ad ó ó w ubezpiecze w ubezpiecze ń ń 25.III.2009 25.III.2009

Skr Skr ó ó ty i definicje ty i definicje

„„

IB IB - - Incydent bezpieczeń Incydent bezpiecze ń stwa stwa

„„

PBI PBI – – Polityka Bezpieczeń Polityka Bezpiecze ń stwa Informacji stwa Informacji

„

„

PZIB PZIB – – Proces Zarz Proces Zarz ą ą dzania Incydentami dzania Incydentami Bezpiecze

Bezpiecze ń ń stwa stwa

„„

JO JO - - Jednostka organizacyjna Jednostka organizacyjna

„„

IBTI IBTI - - Inspektor bezpieczeń Inspektor bezpiecze ństwa stwa teleinformatycznego

teleinformatycznego

„„

SZBI SZBI – – System Zarzą System Zarz ądzania dzania Bezpiecze

Bezpieczeń ństwem Informacji stwem Informacji

3 3

Cel prezentacji Cel prezentacji

„„

Przedstawienie poj Przedstawienie poj ę ę cia incydentu w PN- cia incydentu w PN - ISO/IEC ISO/IEC 27001 i

27001 i

„„

Przedstawienie normalizacyjnych aspekt Przedstawienie normalizacyjnych aspekt ó ó w w

zarzą zarz ądzania incydentami bezpiecze dzania incydentami bezpieczeń ństwa w normach stwa w normach

•• PN-PN-ISO/IEC 17799 (ISO/IEC 27002)ISO/IEC 17799 (ISO/IEC 27002)

•• TR ISO/IEC 18044TR ISO/IEC 18044

„„

Przedstawienie powią Przedstawienie powi ąza zań ń procesu PZIB z innymi procesu PZIB z innymi procesami w IT

procesami w IT

„„

Interpretacja przepis Interpretacja przepis ó ó w dotycz w dotycz ących ochrony ą cych ochrony informacji w zakresie zarz

informacji w zakresie zarzą ądzania IB dzania IB

„„

Uwaga techniczna Uwaga techniczna

•• Znak (?) –Znak (?) – wwątpliwoątpliwośści prelegenta ci prelegenta

Przepisy Przepisy

„„ [UODO] –[UODO] – Ustawa z dnia 29.08.1997 o ochronie danych Ustawa z dnia 29.08.1997 o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133 poz. 883)

osobowych (Dz. U. Nr 133 poz. 883)

„

„ [R1024] [R1024] –– RozporząRozporządzenie Ministra SWiA z 29.04.2004 w dzenie Ministra SWiA z 29.04.2004 w sprawie dokumentacji przetwarzania danych sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunk

osobowych oraz warunkóów technicznych i w technicznych i organizacyjnych jakim powinny odpowiada organizacyjnych jakim powinny odpowiadaćć

urzurząądzenia i systemy informatyczne sdzenia i systemy informatyczne słłuużążące do ce do przetwarzania danych osobowych (Dz.U. Nr 100 przetwarzania danych osobowych (Dz.U. Nr 100 poz. 1024)

poz. 1024)

„„ [UOIN] [UOIN] –– Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 o ochronie Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 11, poz. 95) informacji niejawnych (Dz. U. Nr 11, poz. 95)

„

„ [R1433] [R1433] –– RozporząRozporządzenie Prezesa RM z dnia 25.08.2005 w dzenie Prezesa RM z dnia 25.08.2005 w sprawie okre

sprawie okreśślenia podstawowych wymagalenia podstawowych wymagańń bezpiecze

bezpieczeńństwa systemstwa systemóów i sieci w i sieci

teleinformatycznych (Dz.U. 171, poz. 1433) teleinformatycznych (Dz.U. 171, poz. 1433)

5 5

Kr Kr ó ó tki przegl tki przegl ą ą d d - - przepisy przepisy

„„ [UIDP] –[UIDP] – Ustawa z dnia 17.02.2005 r. o Ustawa z dnia 17.02.2005 r. o informatyzacji dzia

informatyzacji działłalnoalnośści podmiotci podmiotóóww realizuj

realizująących zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, cych zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565).

poz. 565).

„„ [R1766] [R1766] –– RozporząRozporządzenie RM z dnia 11.10.2005 w dzenie RM z dnia 11.10.2005 w sprawie okre

sprawie okreśślenia minimalnych wymagalenia minimalnych wymagańń dla system

dla systemóów teleinformatycznych w teleinformatycznych (Dz.U.212, poz. 1766)

(Dz.U.212, poz. 1766)

„„ [Zal_BTI][Zal_BTI] Zalecenia dotycząZalecenia dotyczące bezpieczece bezpieczeństwa ństwa teleinformatycznego, ABW, wersja 1.1, teleinformatycznego, ABW, wersja 1.1, Warszawa

Warszawa –– grudzieńgrudzień 2006.2006.

„„ [Zal_AZR] Szczegó[Zal_AZR] Szczegółłowe zalecenia dotyczowe zalecenia dotycząące analizy oraz ce analizy oraz zarzązarządzania ryzykiem w systemach i sieciach dzania ryzykiem w systemach i sieciach teleinformatycznych, wersja 1.2, ABW,

teleinformatycznych, wersja 1.2, ABW, Warszawa

Warszawa –– grudzieńgrudzień 2006.2006.

Polskie normy Polskie normy

„

„ [13335[13335-1] -1] –– PN-PN-II--1333513335--1:1999 Technika informatyczna 1:1999 Technika informatyczna -- Wytyczne do zarz

Wytyczne do zarząądzania bezpieczedzania bezpieczeńństwem stwem system

systemóów informatycznych w informatycznych –– PojPojęęcia i modele cia i modele bezpiecze

bezpieczeńństwa stwa

„„ [27001] [27001] –– PN-PN-ISO/IEC 27001:2007 Technika ISO/IEC 27001:2007 Technika informatyczna

informatyczna –– Techniki bezpieczeTechniki bezpieczeństwa ństwa –– Systemy zarz

Systemy zarząądzania bezpieczedzania bezpieczeńństwem stwem informacji

informacji –– WymaganiaWymagania

„

„ [17799] [17799] –– PN-PN-ISO/IEC 17799:2007 Technika ISO/IEC 17799:2007 Technika informatyczna

informatyczna –– Techniki bezpieczeTechniki bezpieczeństwa ństwa –– Praktyczne zasady zarz

Praktyczne zasady zarząądzania dzania bezpiecze

bezpieczeńństwem informacjistwem informacji

„„ [20000]–[20000]– PN-PN-ISO/IEC 20000ISO/IEC 20000--1:2007 1:2007 -- Technika Technika informatyczna

informatyczna -- ZarząZarządzanie usdzanie usłługami ugami -- CzęśćCzęść 1: 1:

Specyfikacja; PN

Specyfikacja; PN--ISO/IEC 20000ISO/IEC 20000--2:2007 2:2007 -- Technika informatyczna

Technika informatyczna -- ZarzZarządzanie usądzanie usłługami ugami --

7 7

Normy zagraniczne Normy zagraniczne

„

„ [18044] [18044] –– TR ISO/IEC 180044 TR ISO/IEC 180044 Information technology –Information technology – Security techniques

Security techniques –– Information securityInformation security incident management

incident management

Problem Problem

„„

Relacja bezpiecze Relacja bezpiecze ń ń stwa informacji do stwa informacji do jako jako ś ś ci danych ci danych

„„

Jako Jako ść ść danych rozumiana jako ich danych rozumiana jako ich

• • Integralno Integralno ść ść

• • Dost Dost ę ę pno pno ść ść

• • Autentyczno Autentyczno ść ść

„„

Jak reagowa Jak reagowa ć ć na incydenty, na incydenty, ż ż eby eby zmniejszy

zmniejszy ć ć ich skutki i powtarzalno ich skutki i powtarzalno ść ść ? ?

9 9

Definicje incydent

Definicje incydent ó ó w w

„„

[20000] [20000]

• • Incydent Incydent – – ka ka ż ż de zdarzenie, kt de zdarzenie, kt ó ó re nie nale re nie nale ż ż y do y do standardowej operacji us

standardowej operacji usł ł ugi i kt ugi i kt óre powoduje ó re powoduje lub mo

lub moż że powodowa e powodować ć przerw przerw ę ę w dostarczaniu tej w dostarczaniu tej usł us ł ugi lub redukcję ugi lub redukcj ę jej jako jej jako ści ś ci

„„

[27001], [17799], [18044] [27001], [17799], [18044]

• • incydent zwi incydent zwi ązany z bezpiecze ą zany z bezpieczeń ństwem stwem informacji

informacji jest to pojedyncze zdarzenie lub seria jest to pojedyncze zdarzenie lub seria niepo

niepo żą żą danych lub niespodziewanych zdarze danych lub niespodziewanych zdarze ń ń

zwią zwi ązanych z bezpiecze zanych z bezpieczeń ństwem informacji, kt stwem informacji, któ ó re re stwarzaj

stwarzaj ą ą znaczne prawdopodobie znaczne prawdopodobie ństwo ń stwo zak zak ł ł ócenia dzia ó cenia dział ł ań a ń biznesowych i zagra biznesowych i zagra żaj ż aj ą ą

bezpiecze

bezpiecze ń ń stwu informacji stwu informacji

Definicje incydent

Definicje incydent ó ó w w

[20000] [27001]

Co Zdarzenie Pojedyncze zdarzenie lub

seria niepożądanych lub niespodziewanych

zdarzeń Cecha,

sposób wykrycia

które nie należy do standardowej operacji

usługi

związanych z bezpieczeństwem

informacji, Skutek które powoduje lub może

powodować przerwę w dostarczaniu tej usługi

lub

redukcję jej jakości

które stwarzają znaczne prawdopodobieństwo

zakłócenia działań biznesowych

zagrażająi

bezpieczeństwu informacji

11 11

Rodzaje incydent

Rodzaje incydent ó ó w w - - przyk przyk ł ł ady ady

Tylko [20000]

Incydent SLA [20000] i [27001]

Incydent SLA i IB Tylko [27001]

IB Spadek wydajności

spowodowany większą ilością użytkowników

niż przewidziano

Awaria sprzętu (dostępność)

Zablokowanie systemu spowodowane brakiem

umiejętności użytkowników

Błąd /awaria/

oprogramowania Atak malware (integralność,

dostępność)

Włamanie i usunięcie danych (integralność,

dostępność)

Ujawnienie informacji, wykorzystanie w celach prywatnych (Naruszenie

poufności)

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Rozdzia Rozdzia ł ł 13 [17799] 13 [17799]

• • Zg Zg ł ł aszanie zdarze aszanie zdarze ń ń

„

„ ZgłZgłaszanie zdarzeaszanie zdarzeńń związwiązanych z bezpieczezanych z bezpieczeńństwem stwem informacji

informacji

„

„ ZgłZgłaszanie saszanie słabołabośści systemu bezpieczeci systemu bezpieczeńństwastwa

• • Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami zwi dzanie incydentami zwi ą ą zanymi z zanymi z bezpiecze

bezpiecze ństwem informacji ń stwem informacji

„„ OdpowiedzialnośćOdpowiedzialność i proceduryi procedury

„„ WyciąWyciąganie wnioskganie wnioskóów z incydentów z incydentów zwiw zwiąązanych z zanych z bezpiecze

bezpieczeńństwem informacjistwem informacji

„„ Gromadzenie materiałGromadzenie materiału dowodowegou dowodowego

13 13

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Zg Zg ł ł aszanie zdarze aszanie zdarze ń ń zwią zwi ą zanych z zanych z bezpiecze

bezpiecze ń ń stwem informacji stwem informacji

• • Niezw Niezw ł ł oczne zg oczne zg ł ł aszanie zdarzeń aszanie zdarze ń zwi zwi ązanych z ą zanych z bezpiecze

bezpiecze ń ń stwem informacji poprzez odpowiednie stwem informacji poprzez odpowiednie kana kana ł ł y y

• • Odpowiednie procedury Odpowiednie procedury

„„ Poprawne zachowanie użPoprawne zachowanie użytkownikaytkownika

•• Opisanie szczegóOpisanie szczegółółóww

•• Zakaz samodzielnej reakcji bez zgłZakaz samodzielnej reakcji bez zgłoszenia (?)oszenia (?)

„

„ Formularze zgłFormularze zgłoszeniaoszenia

„„ Zwrotne informowanieZwrotne informowanie

„„ Proces dyscyplinarnyProces dyscyplinarny

• • Zawsze dost Zawsze dost ę ę pny punkt zg pny punkt zg ł ł oszenia oszenia

• • R R ównie ó wnie ż ż personel stron trzecich personel stron trzecich

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Zg Zg ł ł aszanie s aszanie s ł ł aboś abo ści systemu bezpiecze ci systemu bezpieczeń ń stwa stwa

• • Zg Zg ł ł aszanie zaobserwowanych lub podejrzewanych aszanie zaobserwowanych lub podejrzewanych s s ł ł abo abo ś ś ci bezpiecze ci bezpiecze ń ń stwa w systemach lub stwa w systemach lub

usł us ł ugach przez wszystkich pracownik ugach przez wszystkich pracownik ó ó w i w i reprezentant

reprezentant ó ó w stron trzecich. w stron trzecich.

• • Odbiorca zg Odbiorca zg ł ł oszenia oszenia

„

„ Kierownictwo (?)Kierownictwo (?)

„„ Dostawca usłDostawca usług ug

• • Zakaz testowania podatno Zakaz testowania podatno ści na w ś ci na w łasn ł asną ą r r ę ę k k ę ę

15 15

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Odpowiedzialno Odpowiedzialno ść ść i procedury w zakresie i procedury w zakresie zarz zarz ą ą dzania IB dzania IB

• • Szybka, skuteczna i uporz Szybka, skuteczna i uporz ą ą dkowana reakcja dkowana reakcja

„„ odpowiedzialnośćodpowiedzialność kierownictwakierownictwa

„

„ procedury procedury

• • Wykorzystanie system Wykorzystanie system ó ó w monitorowania w monitorowania

• • R R ó ó ż ż ne procedury reagowania na r ne procedury reagowania na r ó ó ż ż ne IB ne IB

„„ awarie systemawarie systemóów informacyjnych i utrata usw informacyjnych i utrata usłługiugi

„

„ wystąwystąpienie zpienie złołośśliwego koduliwego kodu

„

„ odmowa usłodmowa usługiugi

„

„ błąbłąd danych (?)d danych (?)

„„ naruszenie poufnośnaruszenie poufności i integralnoci i integralnośścici

„„ niewłniewłaaśściwe uciwe użżycie systemycie systemóów informacyjnychw informacyjnych

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Odpowiedzialno Odpowiedzialno ść ść i procedury w zakresie i procedury w zakresie zarz zarz ą ą dzania IB dzania IB cd cd . .

• • Analiza i identyfikacja przyczyny IB Analiza i identyfikacja przyczyny IB

• • Ograniczanie zasi Ograniczanie zasi ę ę gu gu

• • Dzia Dzia ł ł ania naprawcze ania naprawcze

• • Raportowanie Raportowanie

• • Gromadzenie i zabezpieczanie Gromadzenie i zabezpieczanie ś ś lad lad ó ó w audytowych w audytowych lub podobnych dowod

lub podobnych dowodó ów w

• • Nadz Nadz ó ó r nad dzia r nad dzia ł ł aniami odtwarzaj aniami odtwarzaj ą ą cymi cymi

17 17

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Wyci Wyci ą ą ganie wniosk ganie wniosk ów z incydent ó w z incydent ów ó w

zwi zwi ą ą zanych z bezpiecze zanych z bezpiecze ń ń stwem informacji stwem informacji

• • Mechanizmy umo Mechanizmy umo żliwiaj ż liwiaj ące liczenie i ą ce liczenie i monitorowanie rodzaj

monitorowanie rodzaj ó ó w, rozmiar w, rozmiar ó ó w i koszt w i koszt ó ó w w incydent

incydent ó ó w zwi w zwi ą ą zanych z bezpiecze zanych z bezpiecze ń ń stwem stwem informacji.

informacji.

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Gromadzenie materia Gromadzenie materia ł ł u dowodowego u dowodowego

• • Zgromadzenie, zachowanie i przedstawienie Zgromadzenie, zachowanie i przedstawienie materia

materia łu dowodowego zgodnie z zasadami ł u dowodowego zgodnie z zasadami materia

materia łu dowodowego obowi ł u dowodowego obowią ązuj zuj ącymi w ą cymi w odpowiednim prawodawstwie

odpowiednim prawodawstwie

• • Procedury zbierania i przedstawiania materiał Procedury zbierania i przedstawiania materia łu u dowodowego na potrzeby post

dowodowego na potrzeby postę ępowania powania

• • Dopuszczalno Dopuszczalno ść ść materia materia ł ł u dowodowego u dowodowego

„

„ ZgodnośćZgodność systemósystemów informacyjnych z opublikowanymi w informacyjnych z opublikowanymi normami lub praktycznymi zasadami tworzenia takiego normami lub praktycznymi zasadami tworzenia takiego materia

materiałłu dowodowegou dowodowego

• • Zabezpieczania materia Zabezpieczania materia ł ł u dowodowego u dowodowego

„

„ Utrzymanie jakośUtrzymanie jakości i kompletnoci i kompletnościści

19 19

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Gromadzenie materia Gromadzenie materia ł ł u dowodowego u dowodowego

•• „dla dokument„dla dokumentóów papierowychw papierowych: orygina: oryginałł jest bezpiecznie jest bezpiecznie przechowywany wraz z informacj

przechowywany wraz z informacją, kto znalazą, kto znalazłł dokument, dokument, gdzie, kiedy i kto by

gdzie, kiedy i kto byłł świadkiem tego zdarzenia; kaświadkiem tego zdarzenia; każde żde śledztwo mośledztwo możże wykazae wykazaćć, , żże oryginae oryginałł nie zostałnie został naruszony”naruszony”

•• „dla dokument„dla dokumentóów na nośw na nośnikach komputerowychnikach komputerowych: zaleca si: zaleca sięę utworzenie obrazu lub kopii (zale

utworzenie obrazu lub kopii (zależżnie od stosownych nie od stosownych wymaga

wymagańń) wszelkich no) wszelkich nośnikśnikóów wymiennych; zaleca siw wymiennych; zaleca sięę zapisanie informacji znajduj

zapisanie informacji znajdująących sicych sięę na dyskach twardych na dyskach twardych lub w pami

lub w pamięęci komputera, aby zapewnici komputera, aby zapewnićć ich dostęich dostępnopnośćść; ; zaleca si

zaleca sięę zachowanie zapisózachowanie zapisów wszelkich dziaw wszelkich działłaańń podczas podczas procesu kopiowania oraz aby proces ten odbywa

procesu kopiowania oraz aby proces ten odbywałł sięsię w w obecno

obecnośści ci śświadkwiadkóów; zaleca siw; zaleca sięę przechowywanie przechowywanie oryginalnego no

oryginalnego nośśnika i dziennika zdarzenika i dziennika zdarzeńń w sposw sposóób b bezpieczny i nienaruszony (je

bezpieczny i nienaruszony (jeśśli to niemoli to niemożżliwe, to co liwe, to co najmniej jeden obraz lustrzany lub kopi

najmniej jeden obraz lustrzany lub kopięę))””

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [17799] dzanie incydentami w [17799]

„„

Gromadzenie materia Gromadzenie materia ł ł u dowodowego u dowodowego

• • Przeprowadzanie wszelkich dzia Przeprowadzanie wszelkich dzia ła ł ań ń śledczych na ś ledczych na kopiach materia

kopiach materia ł ł u dowodowego u dowodowego

• • Ochrona integralno Ochrona integralno ści wszystkich materia ś ci wszystkich materia ł ł ó ó w w dowodowych

dowodowych

• • Nadzorowanie kopiowania materia Nadzorowanie kopiowania materia ł ł ó ó w przez w przez zaufany personel

zaufany personel

• • Zapisanie informacji Zapisanie informacji

„

„ czas i miejsce kopiowaniaczas i miejsce kopiowania

„

„ podmiot wykonujpodmiot wykonująącycy

„„ narzęnarzędzia lub programydzia lub programy

21 21

Przyk

Przyk ł ł ad procesu zarz ad procesu zarz ą ą dzania IB dzania IB

„„

Przyk Przyk ł ł adowy proces zarz adowy proces zarz ą ą dzania IB (PZIB) dzania IB (PZIB)

• • Procedura zg Procedura zg ł ł aszania IB aszania IB

• • Procedura zgł Procedura zg ł aszania podatno aszania podatno ści ś ci

• • Procedura monitorowania Procedura monitorowania usuwania skutk usuwania skutk ów ó w awarii, atak

awarii, atakó ów w malware malware i zdarzeń i zdarze ń losowych losowych

• • Procedury realizowane przez Pion IT (ich procesy) Procedury realizowane przez Pion IT (ich procesy)

„

„ Procedury reagowania na awarieProcedury reagowania na awarie

„„ Itd. Itd. itpitp………

• • Procedura reagowania na naruszenie Procedura reagowania na naruszenie bezpiecze

bezpiecze ństwa ń stwa

• • Procedura gromadzenia materia Procedura gromadzenia materia ł ł u dowodowego u dowodowego

„„

W W ł ł a a ś ś ciciel procesu ciciel procesu

• • Pion bezpiecze Pion bezpiecze ń ń stwa organizacji stwa organizacji

Powi Powi ą ą zania z innymi procesami zania z innymi procesami

„„

Proces Proces HelpDesk HelpDesk –> PZBI – > PZBI

• • Zg Zg ł ł aszanie narusze aszanie narusze ń ń bezpiecze bezpiecze ń ń stwa stwa

• • Informowanie o incydentach, SLA kt Informowanie o incydentach, SLA kt óre s ó re s ą ą IB IB

„„

Procesy utrzymania IT Procesy utrzymania IT

• • Naprawianie awarii itp. Naprawianie awarii itp.

„„

Proces monitorowania Proces monitorowania - - > PZIB > PZIB

• • Bezpo Bezpo średnie alarmy z system ś rednie alarmy z systemó ów monitorowania w monitorowania

• • Bezpo Bezpo średnie incydenty z system ś rednie incydenty z systemó ów zarz w zarz ądzania ą dzania zdarzeniami

zdarzeniami

• • Itd. itp.. Itd. itp..

23 23

Powi Powi ą ą zania z innymi procesami zania z innymi procesami

„„

PZIB PZIB - - > Proces zarzą > Proces zarz ą dzania ryzykiem dzania ryzykiem

• • Uwzgl Uwzgl ę ę dnianie wniosk dnianie wniosk ó ó w z IB w zarz w z IB w zarz ą ą dzaniu dzaniu ryzykiem

ryzykiem

„„

PZIB PZIB - - > Proces zarz > Proces zarz ą ą dzania konfiguracj dzania konfiguracj ą ą

• • Natychmiastowa zmiana niebezpiecznej Natychmiastowa zmiana niebezpiecznej konfiguracji

konfiguracji

„„

PZIB PZIB - - > Proces zarz > Proces zarz ą ą dzania zmianami dzania zmianami

• • Wniosek o zmianę Wniosek o zmian ę

„„

PZIB PZIB - - > Proces zarz > Proces zarz ą ą dzania ci dzania ci ą ą g g ł ł o o ś ś ci ci ą ą dzia dzia ł ł ania ania

• • Uruchamianie planu BCP Uruchamianie planu BCP

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [18044] dzanie incydentami w [18044]

„„

4 procesy 4 procesy

• • Planowania i przygotowania Planowania i przygotowania

• • Stosowania Stosowania

• • Przegl Przegl ą ą du du

• • Doskonalenia Doskonalenia

• • => Model PCDA znany m.in. z [27001] => Model PCDA znany m.in. z [27001]

25 25

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [18044] dzanie incydentami w [18044]

„„

Planowania i przygotowania Planowania i przygotowania

• • Polityka Polityka zarz zarz ądzania ą dzania incydentami incydentami

• • Struktura Struktura zarzą zarz ądzania dzania incydentam incydentam i i

„

„ ISIRT –ISIRT – InformationInformation Security IncidentSecurity Incident ResponseResponse TeamTeam

„„ Wsparcie z zewnąWsparcie z zewnątrz trz –– np. CERTnp. CERT

• • Dostosowanie PZI do Dostosowanie PZI do

„„ Polityki BezpieczeńPolityki Bezpieczeństwa Informacjistwa Informacji

„„ PolitykąPolityką ZarzZarząądzania Ryzykiem dzania Ryzykiem

• • Opracowanie procedur Opracowanie procedur

• • Szkolenie, u Szkolenie, u ś ś wiadamianie wiadamianie

• • Testy Testy

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [18044] dzanie incydentami w [18044]

„„

Stosowanie Stosowanie

• • Wykrywanie i raportowanie Wykrywanie i raportowanie

„„ ŹrŹróóddłło o –– użużytkownik lub system monitorujytkownik lub system monitorującyący

• • Zbieranie dodatkowych informacji w celu oceny Zbieranie dodatkowych informacji w celu oceny

• • Reakcja Reakcja

„

„ Tryb -Tryb - natychmiastowa lub nienatychmiastowa lub nie

„„ DziałDziałania pania późóźniejsze niejsze –– incydent incydent „pod kontrol„pod kontroląą””

„„ WdrożWdrożenie planenie planóów kryzysowych i planw kryzysowych i planóów BCP/DRP w BCP/DRP -- incydent

incydent „„poza kontrolpoza kontroląą””

„„ Komunikacja wewnęKomunikacja wewnętrzna oraz z organami trzna oraz z organami śścigania i cigania i innymi zainteresowanymi podmiotami

innymi zainteresowanymi podmiotami

„„ Gromadzenie i analiza materiałGromadzenie i analiza materiału dowodowegou dowodowego

„„ Dokumentowanie działDokumentowanie działaańń i decyzjii decyzji

27 27

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [18044] dzanie incydentami w [18044]

„„

Przegl Przegl ą ą d d

• • Dalsza analiza materiał Dalsza analiza materia ł ów dowodowych ó w dowodowych

• • Wnioski Wnioski

• • Propozycje zmian w istniej Propozycje zmian w istniej ą ą cych systemach cych systemach (mechanizmach) zabezpiecze

(mechanizmach) zabezpiecze ń ń

„

„ Warstwa technicznaWarstwa techniczna

„„ Warstwa organizacyjno-Warstwa organizacyjno-proceduralna proceduralna

• • Propozycje zmian w zarz Propozycje zmian w zarz ą ą dzaniu IB dzaniu IB

„

„ Funkcjonowanie ISIRTFunkcjonowanie ISIRT

„

„ ZawartośćZawartość procedur procedur

Zarz Zarz ą ą dzanie incydentami w [18044] dzanie incydentami w [18044]

„„

Doskonalenie Doskonalenie

• • Zmiany w zarz Zmiany w zarz ą ą dzaniu ryzykiem dzaniu ryzykiem

• • Zmiany w organizacji bezpiecze Zmiany w organizacji bezpiecze ń ń stwa i samej PBI stwa i samej PBI

• • Propozycje wdro Propozycje wdro żenia nowych system ż enia nowych systemó ów w zabezpiecze

zabezpiecze ń ń

29 29

Incydenty w przepisach Incydenty w przepisach

„„

[UOIN] [UOIN] - - „ „ naruszenie ochrony naruszenie ochrony ” ”

• • Art. 18, ust 9. Art. 18, ust 9.

„

„ „Pe„Pełłnomocniknomocnik ochronyochrony podejmujepodejmuje działdziałaniaania zmierzajązmierzającece do wyjado wyjaśśnienianienia okolicznośokolicznościci naruszenianaruszenia przepisóprzepisóww o o ochronie

ochronie informacjiinformacji niejawnychniejawnych, zawiadamiaj, zawiadamiająącc oo tymtym kierownika

kierownika jednostkijednostki organizacyjnej, a w organizacyjnej, a w przypadkuprzypadku naruszenia

naruszenia przepisprzepisóóww oo ochronieochronie informacjiinformacji niejawnychniejawnych, , oznaczonych

oznaczonych klauzuląklauzulą „poufne„poufne”” lublub wyżwyższsząą,, rórównieżwnież włwłaaśściwciwąą słsłuużżbbęę ochronyochrony pańpaństwastwa””..

• • Art. 71, ust. 5, p. d) Art. 71, ust. 5, p. d)

„„ ObowiąObowiązek informowania SOP przez jednostkzek informowania SOP przez jednostkęę zlecajązlecającącą przetwarzanie IN, o naruszeniach ochrony informacji przetwarzanie IN, o naruszeniach ochrony informacji niejawnych u zleceniobiorcy

niejawnych u zleceniobiorcy

Incydenty w przepisach Incydenty w przepisach

„„

[R1433] [R1433]

• • Par. 4 Obowi Par. 4 Obowi ą ą zki Kierownika JO zki Kierownika JO

„„ p. 4 –p. 4 – analiza staniu bezpieczeńanaliza staniu bezpieczeństwa oraz zapewnienie stwa oraz zapewnienie usuni

usunięęcia stwierdzonych nieprawidcia stwierdzonych nieprawidłłowoowośścici

•• reagowanie na incydenty?reagowanie na incydenty?

„„ p. 6 –p. 6 – zawiadomienie SOP o incydencie bezpieczeńzawiadomienie SOP o incydencie bezpieczeństwa stwa teleinformatycznego (klauzula

teleinformatycznego (klauzula „„poufnepoufne”” i wyżi wyższe))sze))

31 31

Incydenty w przepisach Incydenty w przepisach

„„

Zalecenia [Zal_BTI Zalecenia [ Zal_BTI] ]

• • System informowania o incydentach System informowania o incydentach

„„ obowiąobowiązek informowania IBTI o IBzek informowania IBTI o IB

• • Kontrole i audyty Kontrole i audyty

„„ prowadzone przez IBTI i administratoróprowadzone przez IBTI i administratorów w celu w w celu wykrycia IB

wykrycia IB

• • Wyja Wyja ś ś nianie okoliczno nianie okoliczno ś ś ci IB przez IBTI ci IB przez IBTI

• • Prawo Prawo żą żą dania wsparcia od personelu IT dania wsparcia od personelu IT

• • Pe Pe ł ł nomocnik nomocnik

„„ działdziałania i wnioski do kierownika JO w zakresie ania i wnioski do kierownika JO w zakresie dodatkowych zabezpiecze

dodatkowych zabezpieczeńń

Incydenty w przepisach Incydenty w przepisach

„„

Zalecenia [Zal_AZR Zalecenia [ Zal_AZR] ]

• • Procedury zg Procedury zg ł ł aszania i badania przyczyn IB aszania i badania przyczyn IB

• • Świadome i efektywne reagowanie oraz Ś wiadome i efektywne reagowanie oraz wyci wyci ą ą ganie wniosk ganie wniosk ó ó w w

„„

[UODO] i [R1024] [UODO] i [R1024]

• • ABI powinien nadzorowa ABI powinien nadzorowa ć ć przestrzeganie zasad przestrzeganie zasad ochrony (art. 36 ust 3)

ochrony (art. 36 ust 3)

• • Brak przepis Brak przepis ów dot. monitorowania ó w dot. monitorowania bezpiecze

bezpiecze ństwa i reagowania na incydenty ń stwa i reagowania na incydenty

„„

Dlaczego wię Dlaczego wi ę kszość kszo ść przepis przepis ów nie wykorzystuje ó w nie wykorzystuje

33 33

Przepisy o informatyzacji Przepisy o informatyzacji

„„

Ustawa o informatyzacji [UIDP] z 2005 r. Ustawa o informatyzacji [UIDP] z 2005 r.

• • Mo Mo żliwo ż liwość ść kontroli [… kontroli [ … ] dzia ] dzia ł ł ania systemó ania system ów TI, w TI, u u ż ż ywanych do realizacji zada ywanych do realizacji zada ń ń publicznych publicznych

• • Rozporzą Rozporz ądzenie dot. minimalnych wymaga dzenie dot. minimalnych wymagań ń bezpiecze

bezpiecze ństwa [R1766] ń stwa [R1766]

„„ §§ 2. Systemy teleinformatyczne u2. Systemy teleinformatyczne używane przez podmioty żywane przez podmioty publiczne do realizacji zada

publiczne do realizacji zadańń publicznych 1) powinny publicznych 1) powinny spełspełnianiaćć włwłaaściwościwośści i cechy w zakresie funkcjonalnoci i cechy w zakresie funkcjonalności, ści, niezawodno

niezawodnośści, uci, użżywalnoywalnośści, wydajnoci, wydajnośści, przenoszalnoci, przenoszalnośści ci i piel

i pielęęgnowalnognowalnośści, okreci, okreśślone lone w normach ISO w normach ISO zatwierdzonych przez krajow

zatwierdzonych przez krajowąą jednostkęjednostkę normalizacyjnąnormalizacyjną, , na etapie projektowania, wdra

na etapie projektowania, wdrażżania i modyfikowania ania i modyfikowania tych system

tych systemóów;w;

„„ => [17799], [20000]=> [17799], [20000]

Przepisy o informatyzacji Przepisy o informatyzacji

• • Cd. [R1766] Cd. [R1766]

„

„ §§ 3. 1. Podmiot publiczny opracowuje, modyfikuje w 3. 1. Podmiot publiczny opracowuje, modyfikuje w zależzależnoności od potrzeb oraz wdraści od potrzeb oraz wdrażża polityka politykęę

bezpiecze

bezpieczeńństwa dla systemstwa dla systemóów TI uw TI użżywanych przez ten ywanych przez ten podmiot do realizacji zada

podmiot do realizacji zadańń publicznych.publicznych.

„

„ 2. Przy opracowywaniu polityki bezpieczeń2. Przy opracowywaniu polityki bezpieczeństwa, o ktstwa, o któórej rej mowa w ust. 1, podmiot publiczny powinien uwzgl

mowa w ust. 1, podmiot publiczny powinien uwzglęędniadniaćć postanowienia Polskich Norm z zakresu bezpiecze

postanowienia Polskich Norm z zakresu bezpieczeńństwa stwa informacji.

informacji.

35 35

Poziomy zarz

Poziomy zarz ą ą dzania IB dzania IB

„„

Poziom podstawowy Poziom podstawowy

• • Wykorzystanie [17799] w zarz Wykorzystanie [17799] w zarz ą ą dzaniu dzaniu incydentami

incydentami

„

„ Opracowanie kilku podstawowych procedurOpracowanie kilku podstawowych procedur

„„

Poziom procesowy Poziom procesowy

•• Zbudowanie procesZbudowanie procesóów w oparciu o [27001] i [17799] w w oparciu o [27001] i [17799]

oraz cz

oraz częśęściowo [20000]ciowo [20000]

•• Budowa i certyfikacja SZBI na zgodnoBudowa i certyfikacja SZBI na zgodnośćść z [27001]z [27001]

„„

Poziom dojrzał Poziom dojrza ł y y

•• Doskonalenie Procesu ZarząDoskonalenie Procesu Zarządzania IB w oparciu o dzania IB w oparciu o [18044]

[18044]

• • Dzi Dzi ę ę kuj kuj ę ę za uwag za uwag ę ę

• • Kontakt Kontakt

„„

cendrowskij@poczta.onet cendrowskij@poczta.onet .pl .pl