Telefon: Katowice 341-47 Związek Gmin Woj. Śl. Katowice, ulica Pocztowa 2, II.
Nr 2 Katowice, luty 1938 r. RoK XIV
Przepisanie nieruchomości na gminę nowo utworzoną
W związku z łączeniem gmin wiejskich i miejskich na obszarze województwa śląskiego jest na czasie, aby omówić sprawę przepisania w księgach wieczystych nieruchomości gminy zlikwidowanej na now outw orzo
ną. T ok postępowania jest następujący:
Właściwym do załatwienia t. zw. sprostowania ksiąg wieczystych jest Sąd Grodzki, w którego okręgu grunt (nieruchomość) jest położony. Przepisanie na n o woutw orzoną gminę, k tó ra stała się właścicielem skut
kiem połączenia z gminą obecnie zlikwidowaną, nastę
puje na podstawie § 2 ustawy o księgach wieczystych.
W niosek o sprostowanie winna stawić nowoutworzona gmina przez zarząd, z powołaniem się na odnośną usta
wę zatwierdzającą połączenie gmin. W niosek O' spro
stowanie księgi wieczystej podpisuje prezydent miasta1 burm istrz względnie naczelnik gminy i zaopatrzą wniosek w urzędową pieczęć.
W podobnej sprawie wydał Sąd Apelacyjny w Po
znaniu w orzeczeniu II. C. Z. 1160/33 z 9. I. 1934 r., które w wyciągu przytacza się:
„Zgodnie z ustalonym orzecznictwem i piśmienic- twem należy uznać, iż p rzy sprostowaniu księgi wie
czystej przez wpis prawdziwego właściciela (§ 22 ust.
3 ustawy o księgach wieczystych) potrzebne jest zezwo
lenie! ty lk o tego ostatniego, a nie osoby, która niezgo
dnie z rzeczywistym stanem praw nym jest jako wła
ściciel w księdze wieczystej zapisana." Z powyższego orzeczenia wynika jasno, że nie potrzeba zgody zarzą
du Gminy, która została zlikwidowaną."
Dalsze orzeczenie, które zostało wydane w sprawie II. C. Z. 1052/36 z 22. II. 1937 r. potw ierdza powyż
sze zapatrywanie prawne i należycie je uzasadnia. T o orzeczenie brzm i, jak następuje:
„N a podstawie airt. 104 zmiany w podziale admi
nistracji ogólnej na terenie ziem zachodnich pociągają
autom atycznie za sobą odpowiednie zmiany obszaru odnośnych jednostek samorządu terytorialnego, pi.rzy czym przepisy, regulujące sposób rozdzielania m ajątku i ustalania obowiązku zainteresowanych ciał samorzą
dowych pozostają bez zmiany. N adal tedy obowiązują w tym ostatnim względzie postanowienia ordynacji z dnia 3. VII. 1891 r., a w szczególności unorm ow ania
§ 3, iż w razie połączenia gmin, m ajątek ich przechodzi na gminę nowoutworzoną.
Ponieważ z przypadkiem połączenia równoznacz
nym jest zniesienie samoistnego bytu jednej z gmin i włączenie jej w całości do drugiej, przeto ta ostatnia zarazem nabywa własność nieruchomości, k tó re d o tychczas należały do zniesionej gminy; jedynie gmina przejmująca, uprawniona jest do zezwolenia na spro
stowanie księgi hipotecznej nieruchomości zniesionej gminy przez przepisanie praw a własności. Przejście b o- w em w łasności nastąpiło z m o cy ustaw y poza księgą hipoteczną z chw ilą w ygaśnięcia zniesionej gm iny, c z y niąc d otych czasow y wpis w łaściciela n iepraw dziw y.
W takim zaś wypadku, w myśl ustalonego orzecznic
twa do- § 22 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych dla sprostowania księgi wieczystej jest wystarczającym ze
zwolenie rzeczywistego' właściciela."
Chociaż sprawa powyższa toczyła się w woj. po
znańskim nie mniej jednak orzeczenie m a zasadnicze znaczenie dla województwa śląskiego1, gdyż ustawa o księgach wieczystych obowiązuje na obszarze zacho
dnich ziem polskich.
W końcu podaję jeszcze następujące przepisy, k tó re przy przepisywaniu własności na now outworzoną gminę wiejską maiją zastosowanie: § 3 ordynacji z dlnia 3. VII. 1891 r. o gminach wiejskich, wydanej dla 7 wschodnich prowincji (Zbiór Ust. Pr. z 1891 r. str.
233).
Julian D ąbek — notariusz.
w sprawie oddłużenia związKów Komunalnych
Zgodnie z art. 1 ust. 4 dekretu z dnia 14- XI. 1935 roku (Dz.. U. R. P. N r 82, poz. 506), zmieniającym roz
porządzenie' z dnia 24. X. 1934 r. o poprawie gospodar
ki i finansów związków samorządowych (Dz. U. R. P.
N r 94, poz. 846) Centralna Komisja Oszczędnościowo- Oddłużeniowa dla samorządu miała być właściwą przy przeprowadzaniu akcji oddłużeniowej związków ko
m unalnych na obszarze województwa śląskiego, jeśli us1 awodawstwo śląskie wprowadzi komisję oszczędno- ściiowo-oddiużeniową dla województwai śląskiego i pod
porządkuje ją Centralnej Komisji.
W ymogowi tem u stało się zadość przez wydanie ustawy śląskiej z dnia 11. III. 1936 r. o komisji oszczę- dnOLŚciowo-oddtużeniowej dla samorządu terytorialne
go w województwie śląskim (Dz. U. Śl. N r 7, poz. 11).
Przy przeprow adzaniu akcji oddłużeniowej Cen
tralna Komisja w wykonaniu ustawowego' swego upra
wnienia (art. 14 ust. (2) pkt. 3) rozporządzenia z 1934 r.
um arzała częściowo lub całkowicie, obniżała oprocen
towanie, odraczała spłatę i w inny sposób przyznawała ulgi w spłacie zobowiązań związków samorządowych wobec Skarbu Państwa, funduszów państwowych, in- stytucyji ubezpieczeń społecznych oraz innych inistytu- cyj publiczno-prawnych, Banku Gospodarstwa1 Krajowe
go:, Państwowego Banku Rolnego i banków kom unal
nych.
Szereg wierzycieli wniósł od powyższych decyzyj skargi do Najwyższego' Trybunału Administracyjnego, zarzucając Centralnej Komisji bądź niezachowanie form postępowania, bądź odmawiając wręcz orzekania powyżej wymienionych ulg. Sprawy te rozpatryw ane są już przez Trybunał.
W obronie dłużniczych związków samorządo
wych, występujących przed1 N . T. A. jako strony przy
pozwane, wysunięty został zarzut niewłaściwości T ry bunału.
Uzasadniając ten zarzut, należy przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, jaka. jest geneza przeprow a
dzonej w 1936-7 akcji oddłużeniowej samorządu tery torialnego?
W skutek zmiany mianowicie w porównaniu do 1928-9 r. stosunków gospodarczych, faktycznej zmiany wartości środków płatniczych, stało się powszechnie wiadom ym w latach 1932— 1935, iż dłużnicy znajdują s’ę w takim położeniu, które uniemożliwia im wy wią
z y w a n i się z zobowiązań zaciągniętych zarówno do
browolnie, jak i nałożonych na: mocy ustawy. N aj
prostszym niewątpliwie rozwiązaniem tych trudności było by wydanie ustawy waloryzacyjnej, któraby au
tom atycznie zredukowała o pewną część wszelkie zo
bowiązania. Doświadczenie jednak nabyte przy stoso
waniu rozporządzenia z dnia 14. V. 1924 r. skłoniło miarodajne właidze do obrania drogi indywidualnego oddłużenia, dokonywanego przez specjalne organa.
W prow adzono więc najpierw oddłużenie rolników, a w 1934 r. stworzono1 możliwości oddłużenia związków sa
morządowych. Sytuacja tych związków była w yjątko
wo trudna. Przyczynami były: ustawiczne zmniejszanie uprawnień finansowych, nakładanie nowych zadań oraz te wszystkie ogólne m omenty, które czyniły dłużni
ków niewypłacalnymi.
Czymże innym zresztą, jak nie oddłużeniem, na
leży nazwać ustaiwowe zmniejszenie świadczeń, doko
nywanych przez instytucje ubezpieczeń społecznych na rzecz ubezpieczonych? Dla umożliwienia normałne- go funkcjonowania instytucyj ubezpieczeń społecznych koniecznym było przekreślenie nabytych przez ubez
pieczonych praw podmiotowych.
Powołane wyżej rozporządzenie z dnia 24. X. 1934 r., a zwłaszcza dekret z dnia 14. XI. 1935 r., a jeśli cho
dzi o województwo śląskie również ustawa śląska z dnia 11. III. 1936 r., umożliwiły przeprowadzenie oddłuże
nia samorządu.
Powołana do życia na podstawie art. 9 rozporzą
dzenia z 1934 r. C entralna Komisja Oszczędnościowo- Oddłużeniiowa dla Samorządu przy Ministrze Skarbu nie była władzą administracyjną, a więc decyzja jej, powzięta na podstawie airt. 14 ust,. (2) pkt. 3) rozporzą
dzenia, nie była zarządzeniem względnie orzeczeniem, wchodzącym w zakres administracji rządowej lub sa
morządowej, a w konsekwencji nie może być ta decyzja w myśl art. 1 rozporządzenia' Prezydenta; Rzeczypospo
litej z dnia 27. X. 1932 r. o; Najwyższym Trybunale Adm inistracyjnym (Dz. U. R. P. N r 94, poz. 806) za
skarżona do Trybunału.
Z brzm ienia art. 9 powołanego rozporządzenia z dnia 24. X. 1934 r. zestawienia innych jego postano
wień, dotyczących w szczególności składu. Komisji (art.
13), zakresu jej działania (art. 14, 17, 20, 21 i in), trybu postępowania (art. 13 i 19), a wreszcie z braku jakich
kolwiek postanowień, które uzależniały by decyzje tej Komisji choćby w drodze nadzoru od władz naczel
nych, wynika niewątpliwie, że nie możnia Centralnej Komisji traktować, jako władzy administracyjnej w ro zumieniu przepisów O' Najwyższym Trybunale Adm i
nistracyjnym. Centralna Komisja jest bowiem kole
gialnym organem specjalnym, powołanym m. in. do przeprowadzenia jednorazowej akcji oddłużenia samo
rządu terytorialnego.
Postępowanie przed Centralną Komisją nie jest jest postępowaniem administracyjnym, k tó re przecież w myśl art. 1 rozporządzenia z dnia 22. III. 1928 r.
m oże toczyć się jedynie1 w sprawach „z zakresu pra
wa administracyjnego". Do kom petencji natom iast Centralnej Komisji należy orzekanie z zakresu prawa prywatnego!, orzekanie o ulgach w spłacie zobowiązań z tytułu pożyczek, zaciągniętych w bankach kom unal
nych i innych instytucjach kredytowych.
NiepOisiaidanie przez C en traln ą Komisję c h a ra k te ru w ładzy adm inistracyjnej w y n ik a rów nież z tego., że 1) -rozporządzenie z dnia 24. X. 1934 r-, które dotyczy
ło zakresu działania i ustroju Komisji, wydane zostało nie na podstawie art. 1 p. b) ustawy z dnia 17 marca 1932 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do1 wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R.
P. N r 22, poz. 165, które przecież upoważniło do wy
dawania 'rozporządzeń takich do dnia 31. XII. 1934 r.
o ile miały one dotyczyć organizacji administracji pu
blicznej, lecz na podstawie ustawy z dnia 15 marca 1934 r. ( D z . U. R. P. N r 28, p o iz . 221), upoważniające w ogóle do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy;
2) dekrety z dnia 14. X. 1935 r. (Dz. U. R. P. N r 82, poiz. 506), a zwłaszcza z dnia 7. V. 1936 r. (Dz.. U. R.
P. N r 36, d o z. 278) nie zostały wydane na podstawie art.
56 i 74 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1935 roku (Dz. U. R. P. N r 30, poiz. 227), w myśl których organizacja administracji rządowej, a w szczególności zakres działania jej organów mogą być określone w drodze dekretów Prezydenta Rzeczypospolitej, lecz na podstawie odnośnych ustaw o pełnomocnictwach.
Nie można również uznać działalności Komisji za administrację samorządową, gdyż zarów no ze składu jej, jak i zadań wynika1, że tego rodzaju organ kole
gialny i jego działalność nie mieści się w ramach ustroju samorządu tery to r i al neg o.
Gdyby naw et uznać Komisję za władzę adm ini
stracyjną, to, zważywszy, że Komisja nie działała w imieniu Ministra Skarbu, ani też pozostałych członków Rządu, gdyż członkowie jej nie byli urzędnikami, zaś przewodniczący, względnie! jego zastępcy nie występo
wali w zastępstwie M inistra Skarbu, należałoby w kon
sekwencji uznać, że od decyzyj, powziętych na podsta
wie art. 14 ust. (2) pkt. 3) powołanego już kilkakrot
nie rozporządzenia z dnia 24. X. 1934 r., służyło raczej prawo odwołania do właściwej władzy naczelnej, to jest do. Ministra Skarbu.
Powyższych wywodów nie podzielił jednak N aj
wyższy T rybunał Administracyjny, który po' przepro
wadzeniu w dniu 2. XI, 1937 r. rozprawy w sprawie skargi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W arsza
wie i Ubezpieczalni Społecznej w Drohobyczu na orze
czenie Centralnej Komisji Oszczędnościowo-Oddłuże-
miowej dla Samorządu przy M inistrze Skarbu z dnia 20.
I. 1936 r. w przedm iocie ulg w spłacie zobowiązań gmi
ny m. Sambora (L. rej, 1667/36) w wyroku, opubliko
wanym w dlniu 27. I. 1937 r., oddalił skargę, jako' nie
uzasadnioną, uznając się jtednak za kom petentnego do m erytorycznego rozpatrzenia skargi.
M otywy w yroku N . T. A. w tej części są nastę
pu jące:
„W edług art. 1 i 3 prawa z dnia 27 X. 1932 r. (Dz.
U. R. P., poz. 806) zaskarżeniu do N . T. A. podlegajią wszystkie ostateczne orzeczenia1 i zarządzenia, w cho
dzące w zakres administracji rządowej1 i samorządowej, a wyjątki od tej ogólnej' zasady wyliczone taksaitywnie w art. 6 tegoż prawa. Zaskarżone jednak orzeczenie Komisji Centralnej nie podpada pod te przepisy. O rze
czenie to wydane zostało na mocy art. 14 ust. 2 pkt. 3) rozporządzenia z dlnia.24. X. 1934 r. (Dz. U. R. P. poz.
846) w brzmieniu, ustalonym przez dekret z dnia 14.
XI. 1935 r. (Dz. U. R. P. poz. 506).
Prawo przyznawania ulg związkom’ kom unalnym w spłacie długów instytucjom ubezpieczeń społecz
nych, które' według pierwotnego brzm ienia pow ołane
go rozporządzenia przysługiwało (art. 7 i 14) M inistro
wi Opieki Społecznej w porozum ieniu z M inistrem Skarbu na wniosek Centralnej Komisji Oszczędnościo- wo-Oddłużenioweji dla Samorządu, na mocy dekretu z r. 1935 przekazane zostało p o m i e n i o n e j Komisji.
Komisja ta zatem rozstrzyga obecnie sprawy, na
leżące uprzednio do> kompetencji władzy naczelnej ad
ministracyjnej (Ministerstwo' Opieki Społecznej), dla której dotychczas była organem opiniodawczym, wy
daje decyzje w toku postępowania administracyjnego, i ani treść przepisów, na mocy których Komisja powyż
sza powstała, aini jej skład nie upoważniają do tra k to wania tej Komisji, jako instancji sądowej w rozum ieniu art. 6 p k t 1 prawa, z dnia 27 X. 1902 r. (Dz. U. R. P.
poz. 806). Poza tym nie ma również podstawy do za
stosowania pkt. 7 powołanego art. 6, gdyż ani rozpo
rządzenie z dnia 24. X. 1934 r. ani dekret z dnia 14. XI.
1935 r. nie zawierają postanowienia o wyłączeniu decy
zyj Centralnej Komisji w sprawach, o ulgi w spłacie n a
leżności związków kom unalnych instytucjom ubezpie
czeń społecznych spod orzecznictwa N . T. A. przepisy zaś, zawarte w .art. 20 i 21 tegoż rozporządzenia, iż od decyzji Komisji nie służy żaden środek prawny, do
tyczą niewątpliwie: administracyjnego toku instancji, niedopuszczając odwołania od tych decyzyj w żadnym kierunku, ai poza tym odnoszą się do postępowania Ko
misji w sprawach o rozpoznawanie planów oddłużenia.
Z tych powodów N . T. A. uznał, że wniosek wła
dzy pozwanej, zgłoszony w odpowiedzi na skargę, ja
koby sprawę powyższą należało uważać za wyłączoną spod orzecznictwa Trybunału, nie znajduje uzasadnie
nia w odnośnych przepisach." St. R udziński.
Wybory do rad gminnych i rad (wydziałów) miejsKich
W powyższej spraw ie u staw a z dnia 25. I. 1938 r. (Dz.
U. Śl. Nr. 2, poz. 2) postanaw ia, że w m iejsce dotychczaso
w ych przepisów, określających prawo w ybierania i w ybie
ralności da rad m iejskich i w ydziałów gm innych (rad gm in
nych), w m iastach będą obowiązywać nowe przepisy, w m yśl których prawo, w ybierania do rady miejskiej, do w y
d ziału gminnego w gm inie miejskiej, i1 do R ady Gminnej m iasta Bielska służy każdem u obywatelowi polskiemu, bez różnicy pici, który:
a) ukończył 'najpóźniej w przededniu zarządzenia w y
borów 24 la ta ;
b) co1 najmniej; od roku, licząc wstecz od dnia zarzą
dzenia wyborów, m ieszka n a obszarze danego, m iasta;
c) m e u tra c ił p raw a w ybierania do Sejmu w m yśl obo
w iązujących przepisów.
W arunek jednorocznego zamieszkamia nie dotyczy:
a) zam ieszkałych na obszarze danego m iasta właścicieli lub posiadaczy położonych na tym obszarze n ieru chomości;
b) osób, zatrudnionych w in stytucjach państw ow ych, samonządu terytorialnego lub gospodarczego., jeżeli stosunek p racy tych osób m a charakter stosunku słu ż
bowego, opartego na nom inacji lub n a um owie służ
bowej, osób, należących do duchow ieństw a świeckie
go- i 'zakonnego oraz zawodowych wojskowych służby czynnej, jak również członków rodzin tych -osób, je
żeli osoby, w ym ienione wyżej pod lit. a) i b) zam iesz
kały w danym m ieście przed dniem zarządzenia w y
borów.
Przy u sta la n iu m iejsca zam ieszkania stosuje się prze
pisy. o- ewidencji i kontroli ru ch u ludności.
Praw o w ybierania ulega zaw ieszeniu n a ' czas postępo
w ania karnego w spraw ach io zbrodnie, za które w m yśl art.
47 § 1 kodeksu karnego1 sąd orzeka u tratę praw publicznych i obyw atelskich p raw honorowych, a .to z . chwilą- wczę-
cia śledztw a, w postępow aniu zaś karnym bez śledztwa od chwili doręczenia aktu oskarżenia.
Praw o w ybierania nie służy niezawodowym wojsko
wym słu ż b y czynnej.
W ybrany do rady miejskiej, do w ydziału 'gminnego- w gminie miejskiej, do R ady Gminnej m iasta Bielska Graz.
'do komigyj' gm innych może być każdy obywatel bez róż
nicy płci, który ukończył najpóźniej w przededniu zarzą
dzenia wyborów la t 30 i m a praw o w ybierania do rady m iejskiej (w ydziału gminnego-, rady gminnej).
Nie rruogą wchodzić w sk-łacl rad y miejskiej, w ydziału gminnego (rady gminnej) miaista pozostający w służbie czynnej wojskowi, funkcjonariusze w łaściw ych tery to rial
nie pow iatow ych w ładz admi-instracji ogólnej, oraz pow ia
towych związków sam orządowych, Śląskiego Urzędu Woje
wódzkiego., funkcjonariusze policji państw ow ej i policji wo
jewództwa śląskiego oraz straży granicznej.
Funkcjonariusz 'danej- -gminy lub jej zakładów lub przedsiębiorstw, w ybrany do r a d y . miejskiej (w ydziału gminnego, rady gminnej), m usi się zrzec swej. posady, je
żeli przyjm ie wybór i jeżeli w ciągu 7 d n :> po wyborze zło
ży na ręce przełożonego gminy ośw iadczenie o przyjęciu w yboru. Niezłożenie tego- ośw iadczenia powoduje utratę m andatu.
Upoważnia się Wojewodę Śląskiego do zarządzenia wyborów do rad m iejskich (wydziałów i ra d gm innych w gm inach miejskich) n a dotychczasow ych zasadach z uwzględnieniem przepisów powyższej ustaw y.
W ybory do -rad gm innych w gm inach wiejskich odbędą się w trybie i. n a zasadach, określonych w osobnej ustaw ie.
Do czasu ukonstytuow ania się no-wowybranych rad gm innych w gm inach wiejskich oraz rad m iejskich (wy
działów gm innych, R ady Gminnej m. Bielska) w ybranych n a skutek zarządzeń, w ydanych n a podstawie art. 5 prze
dłuża się okres urzędow ania dotychczasowych rad i'w y d zia
łów gm innych w gm inach wiejskich i miejskich.
Przegląd ustaw, rozporządzeń, zarządzeń, okólników, wyjaśnień władz itp.
D oręczenie pism urzędow ych przez gm iny.
U staw ą z dnia 11. I. 1938 r. (Dz. U. B. P. Nr 3, poz. 16) zarządza się, że z dniem 1. IV. 1938 r. pism a urzędowe do
ręczają władze, oraz instytucje prawa, publicznego w yłącz
nie tylko przez pocztę lub przez sw ych funkcjonariuszów . Gminy są obowiązane do doręczania pism urzędow ych je
dynie w przypadkach przez akt ustaw odaw czy w y r a ź n i e określonych. Także pism a, adresow ane do miejsco
wości, w których nie m a zorganizowanej pocztowej służ
by doręczeń, doręcza się za pośrednictw em w ładz gm in
nych. W szczególności zaś doręczanie w szelkich pism władz skarbow ych uskutecznia, się tylko przez pocztę lub przez organa w ładz skarbowych, a za pośrednictw em w ładz gm innych tylko w przypadkach, gdy pisma, adresow ane są do miejscowości, w których nie m a zorganizowanej poczto
wej słutżby doręczeń. Za doręczanie pism w ładz skarbow ych za pośrednictw em w ładz gm innych przyznaje się miejskim i wiejskim gminom wynagrodzenie w wysokości 6 groszy : od każd-ego pisma.
O m ieszkaniach dla n a u czycieli p ub liczn ych szkól pow szechnych.
W powyższej spraw ie ustaw a z dnia 25. I. 1938 r. (Dz.
.U Si. Nr 2, poz. 3) postanaw ia: N auczyciele publicznych szkół pow szechnych m ają prawo do m ieszkania służbow e
go odpowiedniego do ich -stanowiska i stan u rodzinnego.
Mieszkanie służbowe obow iązana je st' nauczycielow i pu
blicznej szkoły powszechnej dostarczyć bezpłatnie gmina, jeśli rozporządza odpowiednim m ieszkaniem w budynku szkolnym, będącym w łasnością gm iny albo- oddanym gmi
nie przez Skarb Śląski lub in n ą osobę praw no publiczną w użytkow anie, lub w b u dynkach gm innych, specjalnie prze
znaczonych n a m ieszkania dla nauczycieli. Jeżeli nau czy ciel publicznej szkoły powszechnej nie może otrzym ać bez
płatnego m ieszkania służbowego, m a praw o do> odpowied
niego rów now ażnika pieniężnego, który w ypłaca Skarb Śląski w wysokości i na zasadach, określonych rozporzą
dzeniem Wojewody Śląskiego, w ydanym w porozum ieniu ze Śląską B adą Wojewódzką.
U trzym yw anie w stanie zdatnym do użytku powyż
szych m ieszkań, należy do gminy. M inimalne w ym iary m ieszkań dla nauczycieli, m aksym alną odległość m ieszka
n ia od szkoły oraz zasady dostarczania i u trzym yw ania m ieszkań służbow ych określi rozporządzenie Wojewody Śląskiego,■ w ydane w porozum ieniu ze Śląską R adą Woje
wódzką. M ieszkania powyższe są m ieszkaniam i służbow y
mi i w zakresie ich opróżnienia m ają zastosow anie przepi
sy art. 14 rozporządzenia P rezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28. X. '1933 r. o uposażeniu funkcjofiariuszów p a ń stwowych (Dz. U. R. P. Nr 86, poz. 663).
Rozporządzenie W ojewody Śląskiego unorm uje up raw nienia nauczycielek — m ężatek dc bezpłatnego, m ieszkania . względnie do rów now ażnika’ pieniężnego' oraz oznaczy przypadki, w których prawo' nauczyciela publicznej szko
ły powszechnej, do bezpłatnego m ieszkania służbowego ule
ga zaw ieszeniu lub w których w ypłata rów now ażnika pie
niężnego m a być w strzym ana.
Za m ieszkania dostarczone nauczycielom publicznych szkół pow szechnych, którzy nie m a ją praw a do korzysta
nia z bezpłatnych m ieszkań, gm ina może pobierać czynsz do wysokości rów now ażnika pieniężnego. Niezależnie, po
brany rów now ażnik pieniężny ulega potrąceniu1 z uposaże
nia służbowego nauczyciela. Obowiązek dostarczania bez
płatnego m ieszkania lub' w ypłaty rów now ażnika pienięż
nego nie dotyczy nauczycieli kontraktow ych zastępujących nauczycieli etatow ych oraz nauczycieli płatn y ch od godzin (nie zajętych w pełnym wym iarze).
Ustaw a nie -dotyczy nauczycieli szkół publicznych i za
kładów, pobierających dodatek m ieszkaniow y na podstawie;
■osobnych przepisów.
Celem dostarczenia odpowiednich m ieszkań nauczycie
lom publicznych szkół pow szechnych gminy pow inny p rzy stąpić do budowy domów m ieszkalnych dla nauczycieli z dochodów zw yczajnych lub nadzw yczajnych. Jeżeli gm ina posiada n a ten cel dostateczne środki z funduszów w łas
n ych i jeśli m a możność korzystania z dotacji lub z k redy
tu długoterminowego, niskoprocentowego z funduszów p u blicznych, w łaściwe władze nadzorcze mogą nałożyć na gminę obowiązek budowy domów m ieszkalnych dla n a u czycieli oraz w staw ienia n a ten cel odpowiednich sum w budżecie. W łaściw ą w ładzą jest w I instancji w ydział po
wiatow y w stosunku do gmin wiejskich i Śląska R ada W o jewódzka w. stosunku do m iast oraz do czasu wprow adze
nia sam orządu powiatowego w pow iatach bielskim i cie
szyńskim — w stosunku do gm in wiejskich pow iatu biel
skiego' i cieszyńskiego, w drodze zaś odwołania od orzeczeń w ydziałów powiatowych, w ydanych w I instancji — Ś lą
ska R ada Wojewódzka. Orzeczenia Śląskiej R ady W oje
wódzkiej są ostateczne. M ieszkania zajm ow ane w dniu 1 grudnia 1937 r. przez nauczycieli publicznych szkół pow
szechnych, uznaje się z dniem 1 I. 1938 r. za m ieszkania, dostarczone w w ykonaniu obowiązku nałożonego n a gmi
ny niniejszą ustaw ą. Z dniem 1 I. 1938 r. gm ina traci p ra wo do czynszu płaconego dotychczas przez nauczyciela za takie m ieszkanie. Zarządy gmin dbowiązane są opróżnić i oddać upraw nionym nauczycielom m ieszkania zajm ow a
ne dotychczas przez inne osoby, najpóźniej w ciągu trzech miesięcy po wejściu w życie niniejszej ustaw y.
W ykonanie niniejszej ustaw y pow ierza się Wojewo
dzie Śląskiem u. U staw a niniejsza wchodzi w życie z dniem 1 I. 1938 r.
Sprzedaż drzewa n a budowę p u b liczn ych szkół p ow szechn ych .
Dyrekcja N aczelna Lasów Państwowych- pow iadam ia, iż wobec rozszerzenia interpretacji u c h l a ł y Kom itetu Eko
nomicznego z dnia 7. IV. 1936 r. nie staw ia sprzeciw u w spraw ie dokonyw ania sam orządom sprzedaży m ateriałów drzew nych n a sporządzenie in w en tarza szkolnego, tj. w e
w nętrznych urządzeń (ławiki, szafy,' stoły, tablice itp.) po cenach i na w arunkach zaw artych w zarządzeniu D yrek
cji Naczelnej L. P. z dnia 30. IV. 36 r. zn. E. H. i-6164/65.
Zasiłki na ogniotrw ałe krycie dachów p u b liczn ych szkól p ow szechn ych .
Pow szechny Z akład Ubezpieczeń W zajem nych Riuro P rew encyjne w W arszaw ie, pism em z dnia 3 XI. 1937 r.
Nr 53/4962 powiadomił M inisterstw o W y zn ań R eligijnych i Oświecenia Publicznego, że Zakład może udzielać gmi
nom oraz wydziałom pow iatow ym długotrw ałych pożyczek n a ogniotrwałe krycie budynków publicznych szkół -pow
szechnych w w ypadkach, kiedy budynki te stanow ią zapo
rę przeciwpożarową, tj. jeśli są otoczone budynkam i, w znie
sionym i z drzew a i pokrytym i słomą lub gontem. Pożyczek tych udziela Pow szechny Z akład Ubezpieczeń W zajem nych sam orządom na okres do lat 25 przy oprocentow aniu 3 p ro c .'w stosunku rocznym.
Pobór specjalnego podatku.
R eskryptem z dnia 19. I. 1938 U rząd Wojewódzki Ś lą
ski (Gaz. Urz. Woj. Śl. N r 4, poz. 27) zarządził: M inister
stwo- Spraw W ew nętrznych w ydało okólnik w spraw ie po
boru specjalnego' podatku od wynagrodzeń, . w ypłaconych przez związki samorządowe, ogłoszony w D zienniku Urzę
dowym Min. Spraw W ewn. z 31. 12. 1937 r. poz. 258, w e
dług którego zw iązki sam orządowe obowiązane są pobierać aż do końca roku budżetowego 1937/38 n a sw ą rzecz poda
tek specjalny ;p d wynagrodzeń, w ypłacanych swoim p ra cownikom.
Również w prelim inarzach budżetow ych na rok 1938/
39 związki samorządowe pow inny prelim inow ać dochód z tego. podatku, -gdyż projekt ustaw y skarbow ej na tenże okres zaw iera przepis o dalszym przedłużeniu poboru podatku specjalnego. Projektow ane przepisy ustaw y Skarbowej prze
w idują obniżenie staw ek podatku specjalnego jak to w y n i
ka z wymienionego okólnika M inisterstw a Spraw W ew nętrznych.
Związki sam orządow e będą zatem prelim inow ały do1- chód z tego podatku n a rok 1938/39 w wysokości określonej w powyższym okólniku. Co do bonifikaty podatku specjal
nego pozostaje nadal w mocy okólnik U rzędu W ojewódz
kiego z dnia 29 XI. 1937 r. Nr. Sm. 1 '10 4.
U w olnienie psów rasow ych od podatku.
Zarząd Główny Stow arzyszenia Hodowców Psów Po
licyjnych w Chorzowie zw rócił się do U rzędu W ojewódz
kiego z prośbą o zniesienie podatku od psów rasow ych w y
szkolonych, należących do członków oddziałów pow yższe
go Stow arzyszenia.
Urząd Wojewódzki popiera zad an ia w ym ienionego Stow arzyszenia w kierunku podniesienia stan u hodowli psów rasow ych nadającej się do służby wojskowej, poli
cyjnej, strażniczej, ochronnej itd., oraz korzyści, jakie p rzy nosi hodowla i szkolenie psów rasow ych dla arm ii i spo<- leczeństw a w czasie pokoju i n a w ypadek wojny i dlatego uw aża za w skazane, by sam orządy uw zględniały prośby oddziałów tego Stow arzyszenia o uw olnienie psów raso
w ych w yszkolonych od podatku, zw ażyw szy, że ubytek w
dochodach, spowodowany uwolnieniem psów od podatku, bodzie nieznaczny w stosuniku od sum y dochodów danego zw iązku samorządowego.
Dla ustanow ienia pew nej kontroli oddziały tego Sto
w arzyszenia obowiązane są w nieść rok rocznie prośbę O' uw olnienie posiadaczy takich psów od podatku. L ista po
siadaczy ty c h psów m usi być rok rocznie stw ierdzona przez Z arząd Główny wym ienionego Stow arzyszenia.
Przepisy o ulgach podatkowych na skutek klęsk żyw iołow ych .
Rozporządzenie M inistra Skarbu z dnia 31. III. 1937 r.
o w ym iarze i poborze państwowego' podatku gruntowego (Dz. U. R. P. Nr 32, poz. 250) zaw iera w cz. IV. przepisy 0 ulgach n a skutek klęsk żywiołowych. Doświadczenie w y
kazało, że przepisy te nie są dostatecznie znane w terenie, zachodzi przeto konieczność zaznajom ienia z nim i zainte
resow anych rolników.
Urząd Wojewódzki Śląski w reskrypcie z dnia 13. XII.
1937 r. Nr. R. P. 1-14/56 podaje poniższe streszczenie naj
w ażniejszych przepisów Gz. IV. wspom nianego rozporzą
dzenia.
Za klęski żywiołowe uw aża się: nadm ierne opady de
szczowe i śnieżne, grad, burze, huragany, posuchy, upały, mrozy, ©kiść, sadź, pożary, powodzie1, masowe pojawienie się szkodliwych owadów oraz innych szkodników zwierzę
cych lub roślinnych jak również epidemiczne choroby ro
ślin i zw ierząt.
P rzyznanie ulg w państw ow ym podatku gruntow ym może nastąpić tylko wtedy, gdy klęski żywiołowe spowo
dowały straty w ziemiopłodach, inw entarzu żyw ym lub drzewostanie, natom iast przyznanie ulg z powodu uszko
dzenia, lub zniszczenia budow li lub inw entarza m artwego przez, klęski żywiołowe może nastąpić tylko w drodze de
cyzji M inistra Skarbili w gospodarczo — uzasadnionych lub zasługujących na szczególne uwzględnienie, przypadkach.
P łatn icy państw ow ego podatku gruntowego w łaścicie
le lufo dzierżaw cy opłacający podatek gruntow y n a podsta
wie um ów dzierżaw nych, którzy ponieśli straty z powodu klęsk żyw iołow ych w wysokości co najm niej 15 proc. nor
m alnego przychodu, m ogą uzyskać ulgi w postaci odrocze
nia, -rozłożenia, n a raty lub um orzenia części lub całego podatku gruntowego w raz z dodatkiem samorządowym, n a leżnego za okres gospodarczy, n a który przypada zm niej
szenie przychodu w skutek .klęski żywiołowej. Za norm alny przychód uw aża się przeciętny roczny przychód brutto z 3 ostatnich nieklęskowych lat, przy czym przy obliczaniu norm alnego przychodu porów nyw anego z przychodem roku.
klęskowego', przyjm uje się tak dla 3 ostatnich nieklęsko
w ych lat, jak również dla- roku klęskowego ceny w chwili szacunku.. Celem uzyskania ulg podatkow ych osoby poszko
dowane pow inny w term inie do 30-tu dni od dnia ustąpie
nia w ydarzenia żywiołowego, zawiadom ić w łaściw y urząd skarbow y o spowodowaniu szkód w gospodarstwie. Gdy wysokość stra t m ożna zaraz po klęsce określić, to przy za
wiadom ieniu o klęsce należy podać ogólny obszar gospo
darstw a rolnego-, obszar gruntui dotkniętego klęską, rodzaj 1 rozm iar w yrządzonych szkód. Jeżeli natom iast wysokość szkód może być stw ierdzona dopiero- po pew nym czasie, to bliższe dane, odnośnie do obszaru i szkód m ożna podać Urzędowi Skarbowem u później, w tym czasie, gdy skutki klęski dadzą się ustalić, ale- o klęsce należy powiadomić Urząd Skarbow y w term inie do 30 dni od ustąpienia w y
darzenia żywiołowego. Zawiadom ienie o- klęsce żywiołowej, kierow ane przez poszkodowane osoby do Urzędu Skarbo
wego-, pow inny być zaśw iadczone przez Urząd Gminny.
U rząd Skarbowy stw ierdzi kom isyjnie n a m iejscu stan faktyczny i ustali wysokość strat. U rząd Skarbow y powo
łuje do tego oelu komisję, w skład której wchodzą: 1) przed
staw iciel Urzędu Skarbowego, jako przew odniczący, 2) po
wołani- przez naczelnika urzędu Skarbowego dwaj rolnicy, m ający gospodarstw a w miejscowościach sąsiadujących z miejscowością naw iedzoną klęską, 3) delegat sam orządu po
wiatowego. W skład komisji może naczelnik urzędu sk ar
bowego powołać również biegłych.
Urząd Skarbowy może zlecić zbadanie szkód zarządo
wi gm iny gdy poszkodowane klęską są m niejsze gospodar
stw a rolne (do 50 ha) w obrębie- jednej gminy. Z arząd gm i
n y dokona szcunku przy współudziale komisji. W skład komisji powołanej przez zarząd gminy w chodzą: 1) przeło
żony gminy, lub osoba przez niego, pow ołana — jako prze
wodniczący, 2) jeden z. ław ników względnie radnych gm in
ny ęh z gm iny n a terenie- której znajduje się gospodarstwo naw iedzone klęską żywiołową, 3) dwaj rolnicy powołani przez zarząd gm iny z pośród .rolników m ających gospodar
stw a w. miejscowościach sąsiadujących z miejscowością n a wiedzoną klęską żywiołową.
Szczegółowe przepisy postępow ania komisyj powoła
nych przez u rząd skarbow y wzgl. zarząd gminy określają
§§ 122 i 123 rozporządzenia M inistra Skarbu z dnia 31.
III. 1937 r.
O rodzaju i wysokości -ulg decydują w ładze skarbowe, opierając' się na opinii komisji. Gdy klęską żywiołową zo
stała dotknięta znaczna ilość gospodarstw rolnych n a w ięk
szym terytorium , -osobom poszkodowanym mogą być udzie
lone ulgi podatkowe drogą ogólnego specjalnego zarządze
nia M inistra Skarbu. P rzy zn an ie ulg w państw ow ym po
datku gruntowym , powoduje autom atyczne zastosowanie w takim -samym stosunku procentow ym ulg w dodatku samo
rządowym.
Egzekucja grzyw ien i kar pien iężnych adm inistracyjnych, grzyw ien szkolnych oraz n ależności ulegających przedaw
nieniu.
M inisterstwo Skarbu otrzym uje zażalenia wierzycieli na powolność egzekucji niektórych ich należności, przez co zatraca się cel społeczny tych należności, bądź p o- w s t a j e p r z e d a w n i e n i e w spraw ie przymusowego ich ściągnięcia.
Spośród należności pierwszej grupy wymienić należy grzyw ny i k ary pieniężne, nakład an e przez w ładze adm ini
stracji ogólnej, -oraz grzyw ny nakładane przez w ładze szkol
ne. G rzyw ny i kary pieniężne nakład an e przez władze ad
m inistracji ogólnej mogą osiągnąć swój cel, t. j. wzmóc po
czucie porządku praw nego tylko wtedy, gdy ściągane są niezwłocznie. To samo- dotyczy grzywien nakładanych przez w ładze szkolne celem skłonienia niedbałych czy opornych rodziców do regularnego posyłania dzieci- do szkoły.
Spośród należności drugiej grupy należy szczególnie w ym ienić d a n i n y k o m u n a l n e i św iadczenia socjal
ne. D aniny komunalne- znajdują się- w specjalnej sytuacji prawnej., bowiem w m yśl art. 59 ust. 5 u staw y z dnia 11.
VIII. 1923 r, o tym czasowym uregulow aniu finansów ko
m unalny cli (Dz. U. R. P. z r. 1936, Nr. 64, poz. 454) prze
daw nia się po upływ ie 3 lat, licząc od dnia, w którym p rzy padał term in ich płatności, nie tylko prawo- do przym uso
wego ich ściągnięcia ale również przedaw niają się same da
niny. Jeśli chodzi o św iadczenia socjalne, to w m yśl art.
231 ustaw y z dnia 28. III. 1933 r. o ubezpieczeniu społecz
nym (Dz, U. R. P. Nr. 51, poz. 396) oraz art. 110 rozporzą
dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24. XI. 1927 r.
o ubezpieczeniu pracowników um ysłow ych (Dz. U. R. P.
Nr. 106., poz. 911) praw o przymusowego ściągnięcia skła
dek ubezpieczeniowych, należących w m yśl tych aktów ustaw odaw czych przedaw nia się z reguły po 3 latach.
M inisterstw o S karbu okólnikiem z dnia 25. I. 1938 r.
(D z.. Urz. Min. Skarbu Nr. 3, poz. 82 zw raca więc uwagę urzędom skarbow ym na powyższe i poleca baczyć, by przy układaniu planów egzekucyjnych grzyw ny i kary pienięż
ne oraz należności, które ulegają przedaw nieniu, były w pierw szym rzędzie uw zględniane i w szybkim tempie ścią
gane.
Okres p rzechow yw ania w zw iązkach sam orządow ych ksiąg, dowodów rachunkow ych i kasow ych.
Na zapytanie jednego z m iast W ojewoda Śląski re
skryptem z dnia 20. I. 1938 r. (Gaz. Urz. Woj. Śl. Nr. 4, poz. 25) na. podstawie instrukcji M inisterstw a Spraw; W e
w nętrznych zarządził, aby zw iązki sam orządowe prizy prze
chow yw aniu ksiąg, asy gnący j i dowodów kasow ych i ra chunkow ych stosow ały postanow ienia art. 56 kodeksu h a n dlowego o obowiązku przechow yw ania ksiąg i dowodów ra chunkow ych przez 10 lat,. Dowody rachunkow e dotyczące stałych obiektów m ajątkow ych, pow inny być przechow y
w ane trw ale, dowody zaś dotyczące długów długoterm ino
wych — co najm niej do czasu całkowitej spłaty długu.
Oprocentowanie pożyczek h ipotecznych zaciągniętych w Z. U. S.
Zwiąjziek Gmin W ojewództwa Śląskiego wniósł memo
ria ł do Z. U. S. w spraw ie powyższej (p. „Orędownik Sa
m orządu" nr. 12, str. 179 ex 1937), który w odpisie prze
słano Urzędowi W ojewódzkiemu Śląskiem u z prośbą o po
parcie.
Pism em z dnia 8. II. 1938 Urząd Wojewódzki Śląski zaw iadam ia, że „w spraw ie oprocentow ania pożyczek hipo
tecznych, zaciągniętych przez związki samorządowe w Z a
kładzie Ubezpieczeń Społecznych, zaw iadam ia się, że w spraw ie tej U rząd Wojewódzki 'zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddziału w Chorzowie pism an r z dinia 22. i z dnia, 30. XII. r. ub. Nr. Sm. 8/27/3 i* Sm.
8/34/1, w których w yrażono pogląd, pokryw ający się całko
wicie z poglądem Zw iązku Gmin.
Po otrzym aniu odpowiedzi z Z akładu Ubezpieczeń — Urząd W ojewódzki powiadomi o jej treści Związek Gmin“.
Reorganizacja Urzędu Skarbowego w P szczynie.
U staw a z dnia 25. I. 1938 r. postanaw ia, że istniejący na zasadzie rozporządzania z dnia 10 lipca 1922 r. w przedmiocie organizacji w ładz i urzędów skarbow ych na obszarze województwa śląskiego (Dz: U. Śl. Nr 6, poz. 66) urząd skarbowy w Pszczynie w raz z ekspozyturą w Miko
łowie znosi się. Na jeg<> m iejsce tworzy się Urząd Skarbo
wy z siedzibą w Mikołowie dla części pow iatu pszczyńskie
go, należącej do okręgu Sądu Grodzkiego w Mikołowie tj.
dla następujących miejscowości: Borowa Wieś, Garda wice, Gostyń, Łaziska Górne, Ł aziska Średnie, Łaziska Dolne, Mikołów, Mokre, Murcki, Ornontowice, Orzesze, Panew nik, Paniow y, Piotrowice, Podlesie, Śmiłowice, S tara Kuźnia, Tychy, Wilkowyje-, W yry, Zarzecze, Z aw ada i Zawiść. Dla pozostałej c/ęści pow iatu pszczyńskiego tworzy się Urząd Skarbowy z siedzibą w Pszczynie.
Dotychczasowe agendy zniesionego urzędy skarbow e
go w raz ekspozyturą w Mikołowie przechodzą do tery to rial
nie w łaściw ych nowo utw orzonych urzędów skarbowych.
U staw a niniejsza wchodzi w życie z dniem 1 kw ietnia 1938 roku.
U spraw nienie urzędow ania w urzędach stanu cyw ilnego.
W dniu 17. I. 1938 r. W ojewoda Śląski w ydał (Gaz.
Urz. Woj. Śl. Nr. 3, poz. 14) następujące pism o okólne:
P rak ty k a w ykazała, iż postępowanie urzędów s ta n u cyw il
nego w w ielu spraw ach jest niejednolite. S tan taki jest czę
sto w ynikiem b rak u w yraźnych przepisów odnośnie u re
gulow ania pew nych spraw, czasem jednak w ynika z nie
znajomości norm praw nych przez urzędników stan u cy w il
nego. Poniew aż objaw ten jest niepożądany, zw racam prze
to uwagę n a najczęściej spotykane ro-zbieżności, ustalając zarazem jednolity tryb postępow ania:
1. Tłum aczenie dokumentów stanu cyw ilnego na język urzędowy.
Strony dla dokonania pewnej czynności urzędowej przedkładają często dokum enty opiew ające w języku ob
cym. Zw raca się przeto uwagę, iż zasadniczo do dokum en
tów zredagow anych w języku obcym (za w yjątkiem m etryk łacińskich, w ystaw ionych przez rzym .-kat. urzędy p a ra fialne w Małopolsce) tak krajow ych, jak i zagranicznych pow inni interesow ani dołączać należycie uw ierzytelnione tłum aczenia na język polski. Z asada ta obowiązuje bez
względnie w stosunku do obcokrajowców, w ynika bowiem z ogólnych z a s a d ’ obrotu międzynarodowego.
Jeśli jednak chodzi o obywateli polskich, M inisterstwo Spraw W ew nętrznych, kierując się zasadam i okólnika Nr.
14 z dnia 28. II. 1935 r. w spraw ie stosunku obyw atela do P ań stw a zezwoliło reskryptem z dnia 21. IX. 1935 r. Nr.
AG — 2 7 — 8 — 111/1 n a pobłażliwe traktow anie wyżej przytoczonej zasady i zastosow anie indyw idualnych ulg, zw łaszcza w stosunku do obyw ateli niezam ożnych. Ulgi należy stosować w szczególności w tych w ypadkach, gdy przedłożone przez interesow anych dokum enty m ają służyć do wyłącznego użytku urzędników stan u cywilnego, n. p.
w spraw ach m ałżeńskich.
2. Sporządzanie odpisów z dokum entów stanu cyw ilnego, których oryginał opiew a w języku niem ieckim . W zw iązku z wejściem w życie, ustaw y z dnia 16. VII.
1937 r. o języku urzędowym w ładz i urzędów ad m in istra
cyjnych w W ojewództwie Śląskim (Dz. U. Śl. Nr. 14, poz.
32), należy również sporządzać odpisy dokum entów stan u cywilnego, których oryginały opiewają w języku niem iec
kim, zgodnie z art. 3 cyt. u staw y w języku polskim ■— z w yjątkiem tych wypadków, gdy odpisy te przeznaczone są dla w ładz niemieckich.
3. Legalizacja dokum entów w ystaw ion ych przez n iem iec
kie urzędy stanu cyw ilnego.
Niektóre władze i urzędy w ym agają dotychczas legali
zacji dokumentów, w ystaw ionych przez niem ieckie urzędy stanu cywilnego. P raktyki tej n ależy w- przyszłości zanie
chać i przyjm ow ać jako w ystarczające dokum enty zaopa
trzone w pieczęć i podpis urzędnika sta n u cywilnego. Po
stanow ienie to należy interpretow ać ściśle, nie może ono mieć zastosow ania do dokum entów w ystaw ionych przez inne władze (n. p. św iadectw zdolności do zaw arcia m a ł
żeństw a).
4. Dopiski m arginesowe w rejestrze stanu cyw ilnego na prośbę w ład z obcych.
U spraw nienia w ym aga również załatw ienie spraw ad notacji m arginesow ych w rejestrach stan u cywilnego, jeśli chodzi o obywateli obcych, których akta stan u cywilnego znajdują się na teran ie górnośląskiej części województwa.
Postępow anie w tych spraw ach jest następujące: W ła
dze obce (zwykle K onsulaty) przysyłają akta do Urzędu Wojewódzkiego z prośbą o zarządzenie w pisania adnotacji m arginesowej w w łaściw ym rejestrze sta n u cywilnego (w zw iązku ze zm ianą nazw iska, adopcji, legitym acji itp.) Urząd tut. spraw dziw szy, czy żądanie zgodne jest z odnoś
ną um ową m iędzynarodow ą oraz czy zaopatrzone jest w po
trzebne załączniki i tłum aczenia, przesyła je Starostwom (Dyrekcjom Policji) do' dalszego urzędow ania. Dotychczas niektóre Starostw a (Dyrekcje Policji) przesyłają akta te nie
właściw ie władzom sądowym. W przyszłości należy sp ra
wy te 'kierować bezpośrednio do urzędów stan u cywilnego celem właściwego 'załatw ienia. Spraw y te jako niew ym aga- jące dalszych dochodzeń, m uszą być załatw ione niezwłocz
nie. P o s ta rz a ją c e ,s ię ponaglenia (czasem 2 i 3-krotnie) tut.
Urzędu przez w ładze obce prow adzą tylko do zbędnej ko
respondencji, n arażając poza tym prestiż naszy ch władz.
Zechcą przeto Panow ie spraw y te traktow ać jako pilne.
Zauw aża się również, iż redakcja dopisków m argine
sowych jest często niezgodna z zasadam i gram atyki i sty
listyki polskiej, a to 'gkutki-em, dosłownego tłum aczenia od
nośnych decyzyj w ładz obcych, spotykanych zresztą w uw ierzytelnionych tłum aczeniach. Przykładem złej redak
cji jest spotykany często dopisek: „Prezydent Rejencji w Opolu udzielił N zezwolenia na prow adzenie w miejsce dotychczasowego nazw iska N na nazw isko M“, co jest do
słow nym tłum aczeniem z języka niemieckiego. Popraw nie dopisek ten pow inien brzm ieć następująco: P rezydent Re
jencji w Opolu zezwoli! obok wym. (względnie ojcu obok wym.) n a zm ianę nazw iska N na nazw isko M“. Język pol
ski nie zna bowiem w y rażenia „prow adzenie nazw iska".
Podobnych błędów' spotyka się więcej. Zechcą przeto P a
nowie- dopilnować, by w dopisach m arginesow ych nie k a leczono języka polskiego i zarządzić, by w pew nych w y
padkach brzm ienie -odnośnych dopisków -ustalał urzędnik starostw a.
Dopisek m arginesow y należy zaopatrzyć w klauzulę:
,,W pisano ;na zarządzenie Starosty (Dyrektora Policji) z d n ia... N r...
5. Przyjm ow anie skróconych w yciągów z dokumentów stanu cyw ilnego.
Urzędy p arafialne i w Małopolsce oraz w wojewódz
tw ach centralnych i w schodnich w ystaw iają zwykle- inte
resow anym skrócone wyciągi m etrykalne. Niektóre urzędy sian u cywilnego żądają jednak w zw iązku z przyjm ow a
niem zapowiedzi ślubu, czy też iińnych czynności urzędo
w ych pełnych wyciągów. Poniew aż n a ra ża to interesow a
nych na nowe koiszta w zw iązku z koniecznością w ydoby
cia nowej1 m etryki, należy, w przyszłości przyjm ow ać te skrócone wyciągi- jako- w ystarczające. Urzędy tut. pow inny jednak w z a sa d z ie . udzielać pew nych wyciągów.
6. M iędzynarodowa w ym iana metryk.
P rzypom ina się w reszcie' obowiązek przesyłania prze-z urzędy stan u cywilnego- dwa razy w roku władzom adm ini
stracji ogólnej, odpisów z aktów ślubu osób, które w czasie w stępow ania w zw iązek m ałżeński posiadały obywatelstwo niem ieckie stosownie do okólnika M inisterstw a Spraw W e
w nętrznych z d n ia 9. IV. 1935 r. (Dz. U. Min. Nr. 10, poz.
45). Zw raca się również uwagę na. okólnik M inisterstw a Spraw W ew nętrznych z dnia 30. X. 1935 r. (Dz. U. Min.
Nr. 34, poz. 179) o aktach stan u cywilnego obyw ateli estoń
skich, w. m yśl którego w w ypadku sporządzenia aktu uro
dzenia, ślubu lub śrąierci. obyw atela estońskiego/ urzędnik sltanu cyw ilnego obow iązany jest przesłać w yciąg z aktu
Poselstw u Estońskiem u w W arszaw ie za pośrednictwem Powiatowej W ładzy adm inistracji ogólnej.
Poiza tym -, obowiązuje- w dalszym ciągu tut. pismo okólne z dnia 27. VII. 1934 r. Nr. A. I. 46/44, polecające zaniechanie w ysyłania dokum entów z aktów stan u cyw il
nego- dot. obywateli, obcych mimo, iż niektóre państw a przysyłają dokum enty obywateli polskich.
Nadm ienia się, iż M inisterstwo Spraw W ew nętrznych zawiadomiło tut. Urząd, iż z chw ilą uzgodnienia stanowi li z M inisterstwem Spraw Zagranicznych, Wyda w tej spra
wie ogólne zarządzenie.
O pow yższym należy powiadomić podległe urzędy sta
nu cywilnego, przesyłając odbitkę niniejszego pisma.
Szuzeblow anie pracowników sam orządowych.
W zw iązku z pismem jednego z urzędów wojewódzkich w spraw ie szczefolowania uposażenia pracowników samo
rządowych, Ministerstwo*. Spraw W ew nętrznych wyjaśniło- pism em z 10. 12. 1937 r. Nr SS 40/123/1, że żądanie w zno
w ienia ęzczeblowania uposażenia pracowników sam orzą
dowych nie znajduje uzasadnienia w : istniejących przepi
sach praw nych. Art. 2 rozp.' Prezydenta Rzplitej z 28. 10.
1933 r. (Dz. U. poz. 667), nowelizując przepis § 1 rozp.
Prezydenta Rzplitej z 30. 12. 1924 (Dz. U. poz. 1073), u sta lił, że uposażenie członków zarządu i pracowników zw iąz
ków sam orządowych oblicza się według zasad przew idzia
nych z art. 3— 7 ustaw y z 9. 10. 1923 (Dz. U. poz. 924) z tym zastrzeżeniem , że wszelkie zm iany wprowadzone do tej ustaw y późniejszym i przepisam i i które -obowiązywały w dn iu 1. II. 1934 niają n ad ał w stosunku do pracowników sam orządow ych zastosowanie. Poniew aż ustawa z 14. 10. ' 1931 (Dz. II. poż. 749) zaw iesiła w art. 4 dalsze szczeblo- wanie uposażeń pracowników- samorządowych, należy przeto stwierdzić, że przepis ten w m yśl cytowanego w y
żej rozp. Prezydenta Rzplitej z 28. 10. 1933 obowiązuje n a dal i pracow nicy samorządowi pow inni utrzym ać w dal
szym ciągu te szczeble, które przysługiw ały im 1.. II. 1934.
Przedłużenie obniżenia komornego.
Ustawa z -dnia 1. lutego- 1938 r. w powyższej sprawie (Dz. U. R. P. Nr. 8, .poz. 45) postanaw ia, że obniżenie ko
mornego, przyznane art. 1 i 2 dekretu Prezydenta Rzeczy
pospolitej z dnia 14. XI. 1935 r. w spraw ie obniżenia ko
mornego oraz zm iany u s ta w y ' o ochronie loka torów (Dz.
U. R. P. Nr. 82, poz. 504) przedłuża się na czas od dnia 1 grudnia 1937 r. do dnia 31. XII 1938 r. Począwszy od dnia 1. I. 1939 r. wysokość komornego w zrastać będzie co k w ar
tał o, 2 % podstawowego'komornego aż do- osiągnięcia w y
sokości pełnego podstawowego komornego.
W ykonanie ustaw y po-rucza się M inistrom Spraw iedli
wości i-S p raw Wewmętrznycb, a także innym w łaściw ym ministrom , o ile- chodzi o wysokość komornego w b u d y n kach, nie podlegających ochronie lokatorów, a należących do Skarbu Państw a, banków państw ow ych, związków -sa
morządu. terytorialnego, zakładów ubezpieczeń społecznych oraz innych instytucyj praw a publicznego.
Ustawa wchodzi w życie: z dniem Ogłoszenia. Przepisy jej obowiązują na obszarze woj. śląskiego tylko, jeśli chodzi o wysokość komornego w budynkach, nie podlegających ochronie lokatorów, a należących do Skarbu Państw a, b a n ków państw ow ych, związków sam orządu terytorialnego, zakładów ubezpieczeń społecznych oraz innych instytucyj praw a publicznego-.
