Pejzaż jako synteza miejsca w odczuciu artysty malarza

18

Inspiracje twórcze

Creational inspirations

Dla malarza pejzażysty głów- nym wątkiem tematycznym jest przyroda we wszystkich swoich formach i zjawiskach. Lasy, jeziora, skały – to motywy stabilne, równo- legle występują zmienne zjawiska atmosferyczne jak chmury, mgły, wschody i zachody słońca, dni pochmurne i słoneczne. Podobnie własne doświadczenia i przeżycia obecne są w mojej twórczości. I tak wspomnienia z Iławy, miasta mojego dzieciństwa, położonego nad dwoma jeziorami. Moimi ulubionymi pora- mi roku były tam lato i zima. Latem najczęściej przebywałem nad wodą.

Jeziora w tym czasie nie były jeszcze zagospodarowane. Wokół olbrzymie przestrzenie i wszędzie otwarty do- stęp do wody. Atrakcją były pływa- jące po jeziorze tratwy. Po belkach można było przejść na środek jeziora.

Często o świcie chodziliśmy z bra- tem na ryby. Byłem pod wrażeniem wschodzącego słońca i porannych mgieł. Jesienią z utęsknieniem cze- kałem na zimę. Pamiętam, że naj- bardziej podobało mi się, jak śnieg leżał na ziemi, a jezioro zamarzało

bez śniegu. Podziwiam również górskie pejzaże, ale ulubionym moim żywiołem jest woda. Dla tych form i zjawisk szukam odpowiedniej materii malarskiej.

Dla malarza, szczególnie, gdy pracuje wiele miesięcy w pracow- ni, ważne są wyjazdy w plener.

Doświadczenia plenerowe, inne miejsca, inne doznania, przeżycia, spotkania z kolegami, odświeżają wyobraźnię i mobilizują do pracy.

Bliski kontakt z naturą odświeża wyobraźnię i wyzwala emocjonalne i spontaniczne malowanie, by wyra- zić obserwowane zjawiska i formy.

Efekty pracy bywają zaskakujące.

Można się później zastanawiać nad nimi w pracowni i dalej je rozwijać.

Można również porównywać sam proces powstawania obrazu w ple- nerze i w pracowni. Tu nie chodzi o malowanie jakiegoś określonego motywu, ale o uchwycenie syntezy miejsca, w którym przebywam.

Nagromadzone wrażenia z różnych plenerów wzbogacają wyobraźnię i są impulsem do twórczości.

W przyrodzie poszukuję uni- wersalnego rytmu i zmienności w czasoprzestrzeni. Malując pejzaż myślę o człowieku jako formie inte- gralnie związanej z naturą.

Pe jza¿ jak o synteza miejsca w odczuciu ar ty st y malarza Adam W o jciech Bagiñs ki

Landscape as

the Synthesis of

a Place in the

Feelings of a

Painter

19

Realizm a impresja w pejza¿u

Realism and inspiration in a landscape

Szukam odpowiedniej prze- strzeni malarskiej i formy. Celem zasadniczym jest osiągnięcie mocy energetycznej obrazu. Niektóre ob- razy maluję bardzo długo, zdarza się, że po latach przemalowuję obraz.

Trzeba być bardzo skoncentrowa- nym, żeby formy wynikającej z gestu i intuicji nie zniszczyć, bo to stanowi o wartości ob razu i autentyczności procesu twórczego. W zależności od nastroju psychicznego w danym dniu wybieram odpowiednie płótno do dalszego opracowania. Często w trakcie malowania wspominam różne sytuacje związane z emocjo- nalnym przeżywaniem zjawisk i form natury. Poszukuję formy uniwersalnej, która w odbiorze jest wieloznaczna.

Odbiorca na swój sposób może uczestniczyć w twórczej interpretacji obrazu.

Miałem do dyspozycji formy natury oraz formy wykonane przez człowieka, takie jak zabudowania, łodzie, pomosty, całe miasteczko położone w otoczeniu jezior i lasów.

Z tej obserwacji namalowałem wiele akwarel. Niektóre były realistycz- ne, z łódkami i za budowaniami na brzegu jeziora, inne tylko stanowiły impresję zjawisk natury i różnych form.

Porównując te realizacje za- uważyłem, że w niektórych kom- pozycjach zasygnalizowanie form realistycznych wzbogaca kompo- zycję i odbiór obrazu, w innych zaś przeszkadza. Osobiście wolałem akwarele, gdzie nie ma rysunku form realistycznych, zakłóca to bowiem czysty odbiór metafizyczny obrazu.

Intrygują mnie zjawiska świetl- ne i atmosferyczne, które powodują zmienność wrażeń w widzeniu tego sa mego fragmentu. Ważna jest również dla mnie struktura materii w różnych stanach skupienia.

Las (akwarela), 2005 Forest (water colour), 2005

Pejzaż 1 (olej na płótnie), 2006 Landscape 1 (oil on canvas). 2006

Pejzaż 2 (olej na płótnie), 2007 Landscape 2 (oil on canvas). 2007

20

Do końca tworzenia obrazu za- chodzi u mnie współpraca instynk- tu, intuicji i intelektu. W emocjach pracy wydaje się, że obraz jest skoń- czony, jednak często okazuje się, że to tylko pozory. Po kilku dniach trzeba niektóre fragmenty zmienić, a bywa, że na tej bazie powstanie nowy obraz, choć nie bez znacze- nia jest ten pierwszy, ponieważ nakładane warstwy koloru tworzą zaskakujące jakości.

Techniki malarskie przyjazne pejza¿owi

Techniques in painting, friendly to a landscape

Maluję obrazy olejne i akware- le. Ważne są dla mnie obie techniki malarskie, ponieważ każda z nich daje inne możliwości. W plenerze najczęściej maluję akwarelą. Tech- nika ta daje możliwość szybkiej

realizacji wrażeń i wizji malarskiej.

Zaskakujące efekty farby wodnej two- rzą formy, które akceptuję i odpo- wiednio wykorzystuję w kompozycji obrazu. Wiele lat pracy w tej technice wpłynęło na rozwiązania formalne i techniczne wykorzystywane w ma- larstwie olejnym, w którym różni- cuję materię malarską. Organizując przestrzeń malarską stosuję fakturę i wielokrotne laserunki.

Przez lata pracy doszedłem do własnego, łatwo rozpoznawalnego stylu. Do malowania używam szpachli i różnych pędzli. Aby wyrazić różno- rodność materii, różnicuję fakturę.

Obrazy olejne maluję w pracowni, korzystając z kompozycyjnych szki- ców akwarelowych, jednak w trakcie pracy nad obrazem zachodzi wiele zmian. W początkowej fazie ustalam ogólną gamę kolorystyczną. Mam w pracowni kilka zaczętych płócien.

Po wyschnięciu wprowadzam kolej- ne laserunki i fakturę.

Forma obrazu

Form of a painting

Malarstwo zawsze traktowałem jako formę wypowiedzi wynikającej z wewnętrznej potrzeby psychicz- nej. Jest ono dla mnie formą medy- tacji, rozmowy ze sobą, wyrazem przekazu różnych stanów emocjo- nalnych i istotnych dla mnie prawd.

Nie konkretyzuję form, ale szukam pewnych elementów uniwersal- nych, które charakteryzują zjawiska natury. Podczas malowania obrazu muszę być otwarty na wyrażenie swoich emocji i nastrojów. Ten pro- ces trwa do momentu, kiedy uznam, że wykorzystałem już w kompozycji wszystkie możliwości wyrazowe i energetyczne. Ważna jest forma wynika jąca z intuicji i emocji. Isto- tą mojego malarstwa jest to, co się dzieje „pomiędzy”, czyli to co jest, a czego nie widać. Można to określić jako wyraz duchowy, realizo wany w dążności do przestrzeni i wielo- znaczności form.

Forma wypływa z intuicji, ale w układzie konstrukcji obrazu intelektualnie jest zaakceptowana, dlatego u mnie ważne jest również położenie farby z gestu i różnico- wanie materii malarskiej, co daje mi ruchliwą i dynamiczną formę.

W obrazach olejnych przestrzen- ność uzyskuję przez wielokrotne laserunki. Nawet w obrazach pozor- nie spójnych, utrzymanych w jednej gamie kolorystycznej – myślę, że nie- pokój i dynamika jest wyczuwalna.

Pejzaż 3 (olej na płótnie), 2005 Landscape 3 (oil on canvas). 2005

21

Staranne doprowadzenie formy do kształtu realnego bądź abstrakcyjne- go, osłabia ekspresję obrazu i praca może stać się martwą dekoracją lub znakiem, ponieważ został zahamo- wany proces twórczy.

Często mówię, że obraz sam mi się maluje. Kompozycję uważam za skończoną, kiedy wyczerpałem już wszystkie możliwości wyrazowe.

Pejzaż jako temat wynikający z fascy- nacji naturą daje artyście nieograni- czone możliwości twórcze. Obrazy stają się formą dialogu człowieka z otaczająca naturą, jak również poszukiwaniem sensu istnienia i ta- jemnicy życia.

Obrazy wykonał autor.

Pictures by autor.

Adam Wojciech Bagiński Związek Polskich Artystów Plastyków, Oddział w Zielonej Górze

Polish National Artist Association, Zielona Góra

Przypisy

1 Prace artysty malarza A.W. Bagińskiego znajdują się m.in. w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.

2 Instalacja przestrzenna autora pt. Zmienność została zakwalifikowana do realizacji na III Europa Biennale Niederlausitz (Pritzen, Niem- cy) w 1995 r.

Zielona Góra w pejzażu jesiennym (akwarela), 2006 Zielona Góra in autumn landscape (water colour), 2006

Zielona Góra w pejzażu zimowym (akwarela), 2006 Zielona Góra in winter landscape (water colour), 2006