Działalność Okręgu I w roku 1913

Biblioteka Główna

I UMK Toruń n 3 3 8 0 9 / '8 9 7 3

i i U fł i i Ki i Mf it i i i i t i i m m i Hn i i t i i i i i i i i i i i i t i n i i i i i i i i i i H i i t i i f t i t i i i i i i i i j i i t t i i i ł ł i i i H t ' : = =

Działalność Okręgu I

w roku 1913

l i 1914

jgl — Nakładem Wydziału Okręgu I Północnego — |f§

■¡¡i-; Czcionkami Dziennika Kujawskiego w Inowrocławiu

nj|(iiii[urM iiiiiiiiiiiiuni!im im m iiitim niiuinjiłiinił«iiim m nm iuim im m iim iiin jm uiiu m iiiiir. §=

^

^

Czołem!

0

;... 2 tych 6 okręgów jest na ziemiach polskich

!V A A 7 I t‘ h okr?S 1 (Inowrocław), II (Poznań), III (Pleszew),

i n n r i l IV (Kwidzyna), VI (Bytom), VIII (Śrem), reszta

;I ii i! Ü za^ 7 okręgów na Obczyźnie t. j. na ziemiach Ü Ü ii ii °d dawna niemieckich.

ii ii Ü ü Nasz okręg I obejmuje 21 gniazd i to: Ino- Ü ij |j jj wrocław 2 gniazda (męskie i żeńskie), Gniezno, Ü ü ji ii Mogilno, Gębice, Trzemeszno, Witkowo, Kruświcę, ii ii Ü Ü Strzelno, Pakość, Barcin, Mamlicz (wieś), Żnin, Ü ü ü ü Gąsawę, Janowiec, Wągrowiec, Gołańcz, Kcynią Ü ü ü ü 2 gniazda (męskie i żeńskie), Łabiszyn i Szubin.

!W W W ! 0prócz te§° Posiadają gniazda Gniezno, Wągró- wiec i Witkowo oddziały żeńskie. — Sokolstwo

•v";.> nasze, aczkolwiek istnieje już 30 lat, nie znalazło dotąd trwałego gruntu w kraju. Idea sokolska obejmuje w sobie w całej pełni zasady demokratyzmu; nasze spo­

łeczeństwo zaś wzoruje się na warstwach dawniejszych klas iządzących. Im więcej jest kto u nas wyżej postawiony czy to wykształceniem, czy też pozycyą majątkową, rodową lub społeczną, tern bardziej zdała się trzyma od Sokolstwa; nie jest mu wygodnie i swojsko pomiędzy nami, gdzie, chcąc

i

2

być p raw d ziw y m Sokołem, muszą go obowiązywać za­

sady równości ludowej. Tu i owdzie wprawdzie widzieć można „druha“ z wyższych sfer społecznych, ale to przewa­

żnie na stanowisku dominującem w Towarzystwie, o zszere- gowaniu się zaś z nami tych warstw nie ma na razie mowy.

Może są cenne wyjątki, ale rzadkie. Są to skutki tradycyi naszej przeszłości historycznej. Nie mieliśmy mieszczaństwa w całem słowa tego znaczeniu, dla tego warstwy ludowe nie dorosły jeszcze do tej ważności społecznej, którą mają w innych narodach. Nasze mieszczaństwo wstydzi się ponie­

kąd swego pochodzenia, a wyrósłszy w jednostkach ponad tłum, z którego pochodzi, chce przez okazanie niezrozumienia dla zasad równości pokazać swą wyższość. Jest to objaw, który w każdem innem społeczeństwie stałby się śmiesznym, u nas zaś, cokolwiek zacofanych w życiu społecznem, uchodzi nie rzadko jako dowód wyższości umysłowej i dobrego tonu.

Nie dziw więc, że Sokolstwo nasze w k raju przedstawia się do swej liczebnej siły i ja k o śc i nader ujemnie a nawet nie raz wprost marnie. Większość gniazd nie zna obowiązko­

wości organizacyjnej, nie ma w swem łonie ludzi inteligen­

tnych i z zrozumieniem idei sokolej. Dość spojrzeć na łamy naszego organu, ażeby się o prawdzie powyższych słów przekonać; całe szeregi gniazd wskazują jak my n. p. pomię­

dzy innemi pojmujemy obowiązek płacenia składek do kasy związkowej, n;e wspominając już nic o niedbalstwie tych gniazd wobec kasy okręgowej, gdzie — jak w naszym okręgu — nie rzadko pustkami świeci. A gdzie odpisy pro- tokułów z zebrań miesięcznych? Czyby w całym okręgu naszym znały swój obowiązek tylko Inowrocław, Gniezno, Kruświca, Strzelno i Mamlicz?

Do naszych gniazd sokolich w kraju należy przeważnie młodzież, starsi ledwo 1/i tworzą. Jest pomiędzy ostatnimi wielu nawet, których rozwój Towarzystwa mało, albo wcale nic nie obchodzi; należą oni niekiedy do niego z osobistego interesu, spodziewając się korzyści po niem, albo też w celu zyskania sobie wpływów w społeczeństwie naszem.

Że w Sokolstwie naszem przeważa młodzież, a brak w niem starszych, d łu g o le tn ic h czynnych członków, jest to

3

wynikiem pomięszania u nas pojęcia celu z środkiem dąż­

ności naszych. C elem naszym jest odrodzenie narodowe przez przyswojenie sobie wszelkich cech, odznaczających prawdziwego obywatela kraju, ś ro d k ie m zaś do tego celu jest gimnastyka.

Zszeregowanie w celach ćwiczeń gimnastycznych, wy­

maga od nas zrozumienia wspólnej równości towarzyskiej^

ponoszenia trudów wspólnych oraz poświęcenia dla dobra ogólnej sprawy swych wygód i zachcianek osobistych, tudzież i własnego „ja“, które u nas jest na ogół tak mocno rozwi­

nięte, jak może rzadko w innem społeczeństwie.

Sokolstwo jest dla naszego charakteru narodowego aktem poniekąd poświęcenia osobistego na dalszą metę.

Z tern trudno nam się jakoś oswoić, dla tego wolelibyśmy chętnie widzieć w Sokolstwie gimnastykę jako cel, bo może ona nas interesować w młodych tylko latach, w latach swo­

body młodzieńczej i życia bez troski. Tej okoliczności przy­

pisać tylko należy, że nasze Sokolstwo straciło z oka swój cel, zastępując go środkiem, skrzywiło prawdziwą myśl so­

kolą i dla tego po 30 latach swego istnienia nie ma prócz oklasków przy igrzyskach żadnego zrozumienia swej idei w społeczeństwie. Gdyby szersze społeczeństwo nasze nas lepiej zrozumiało, wytworzyłoby w sobie zapał dla dążności naszej, a Sokolstwo nasze nie byłoby bez wpływu na rozwój myśli narodowej.

Dziś mówić jeszcze o tern nie można. Dziś zawiele w naszem Sokolstwie gimnastyków a za m ało S o k o łó w - o b y w a t e l i . Może się to z czasem zmieni, gdy i sami

„Sokoli“ zrozumieją, że nie celem naszym gimnastyka, lecz jedynie środkiem do odrodzenia narodowego, że ćwiczymy ciało je d y n ie na to, ażeby w niem wypielęgnować i utrwa­

lić zdrow ego ducha — obywatelskiego, mającego odwagę cywilną, znającego prawa swoje i obowiązki narodowe.

Także chcemy tutaj podkreślić w a ż n o ś ć przynależenia kobiet do naszej organizacyi w formie s a m o d z ie ln y c h , to znaczy na własnych ustawach opartych i pod kierowni­

ctwem w łasn eg o Wydziału rządzących się „Sokołów żeń­

skich“. Jest to w myśl powyżej określonych dążności j e- 1*

4

dyna forma dążeń obok ćwiczeń cielesnych uświadomienia narodov/ego i wyszkolenia polityczno-społecznego naszych Polek, których w ięk szo ść niestety ku szkodzie naszej naro­

dowej nie zna nietylko praw, ale i obow iązków narodowych.

1 tutaj musi się utrwalać w zdrowem ciele zdrow y duch.

Początek do tworzenia samodzielnych gniazd żeńskich w Okręgu 1 dała K cynia, za nią poszedł Inowrocław. Ży- czyćby wypadało tylko, aby w ślady tych dwóch gniazd poszły gniazda w Gnieźnie, Wągrowcu i Witkowie, a wów­

czas nie zarzucą nam słusznie, że „oddziały żeńskie służą w Sokolstwie dla uprawiania flirtu i dekoracyi uroczystościo­

wej“. Nadmienić tutaj musimy, że tworząc samodzielne

„Sokoły żeńskie“, musimy do tego przystępować z w szelką rozw agą pracy celo w ej; wykluczoną tutaj musi być cał­

kowicie pobieżność i powierzchowność w tej sprawie. Trzeba badać miejscowe warunki i osoby, którym się chce powie­

rzyć k iero w n ictw o takich Towarzystw; lekkomyślność i sło­

miany nasz ogień polski mógłby wyrządzić szkodę niepowe­

towaną Sokolstwu naszemu i obniżyć wartość moralną na­

szych usiłowań.

To samo tyczy się i zakładania gniazd męskich po wsiach i małych miasteczkach. Nie trzeba i tutaj przystę­

pować z lekkomyślnością do zakładania nowych „Sokołów“.

Brak ludzi odpowiednich do kierownictwa po wsiach i ma­

łych miasteczkach może narazić nasze Sokolstwo na niebez­

pieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, a prócz tego dla całości Sokolstwa wyrobić złą opinię w społeczeństwie nasze ni.

Jednostka, chociażby najlepsza w takim zarządzie, która nie rzadko mieszka po za gniazdem, nie zastąpi tutaj nigdy, chociażby przy najlepszych chęciach, osoby takiej na miejscu.

Dziedzina gimnastyki.

S ta ty s ty k a : Do okręgu należy 21 gniazd i to 19 męs­

kich i 2 żeńskie. Okręg liczy ogółem 908 członków. Prze­

ciętna liczba ćwiczących wynosi 314. Nowe gniazda po­

wstały w Janowcu i Gołańczy. Oddziały uczni posiada 11 gniazd z liczbą 230 ćwiczących. Wycieczek odbyto 67 z liczbą ogólną 1030 kim., udziałem 449 druhów.

K ursy: Kurs stopnia 1 i II odbył się dnia 8 i 16 lu­

tego r. ub. w Inowrocławiu z udziałem 33 druhów. Kurs z korzyścią przeszło 27 druhów. W kursach tych nie ucze­

stniczyły gniazda: Trzemeszno, Łabiszyn, Gąsawa, Janowiec, Gołańcz i Witkowo.

Z eb ra n ia i lekcye g ro n a n a u c z y c ie lsk ie g o : Ze­

brań odbyto 4, lekcyi 3. Tematem zebrań były sprawy techniczne różnego rodzaju. Utworzono ścisłe grono techni­

czne, składające się z 8 członków wyegzaminowanych, które dbać ma o rozwój gimnastyki w okręgu. Przeciętna liczba gniazd, biorących udział w zebraniach była 8, w lekcyach 12.

L u stra c y e : Lustracye odbyto w Barcinie, Strzelnie, Gębi- cacli,Wągrowcu, Mogilnie, Mamliczu, Gnieźnie, Pakości, dalszych musiano zaniechać z powodu braku finansów. Przy lustra- cyach zauważono pewne niedomagania, które nazwaćby można po imieniu „niesubordynacyą“; mało respektuje się naczel­

nika; nie stosuje się toku lekcyjnego podług wskazówek umieszczonych w książeczkach zastępowych.

Z loty: Zlot okręgowy nie odbył się z powodu zlotu związkowego. W zlocie brało udział 122 druhów i to w ćwi­

czeniach związkowych, w ćwiczeniach odrębnych własnych 72.

W zawodach związkowych brało udział 12 druhów.

Zaw ody ok ręg o w e: Zawody okręgowe odbyły się 28 września w Inowrocławiu z udziałem 34 druhów. Wyzna­

czono 12 nagród dla zwycięzców. W zawodach brały udział gniazda: Inowrocław, Gniezno, Mogilno, Kruszwica, Gębice i Żnin. Inowrocław zyskał 8 nagród oraz^ nagrodę wędrowną za najlepszy bieg rozstawny, Gniezno 2, Gębice 3. Reszta gnlażcK nie biorąca udziału, dała dowód miernego zrozu­

mienia dla postępu gimnastyki w okręgu naszym; jest to w większej części wina zarządów, które mało dbają o dopil­

nowanie gimnastyki na polu ćwiczeń prostych. Tu okazuje się znów brak odpowiedniego boiska, o które zarządy starać się winny z wielką energią. — Ostatnie zawody dały nam wy­

niki wcale dobre i rokują na przyszłość — o ile naczelnicy

wspólnie z drużyną dopilnują swego zadania — postęp doskonały.

W ycieczki ok ręgow e: Wycieczka okręgowa i części okręgu odbyła się 28 maja r. z. do Strzelna, z udziałem około 70 druhów. W wycieczce tej brały udział gniazda:

Inowrocław, Pakość, Mogilno, Gębice, Kruszwica i Strzelno.

P o d zia ł o kręgu: Okręg podzielono na 4 części celem łatwiejszego korzystania z pracy technicznej wszystkich gniazd bez wyjątku i to: 1) Inowrocław; 2) Gniezno; 3) Żnin;

4) Wągrowiec.

U chw ały: Uchwalono odbyć kursy wstępne w wszyst­

kich czterech częściach okręgu dnia 1 marca, dalsze dla st. I i II dnia 15 i 22 marca w Inowrocławiu. 2) Każde gniazdo, które nie płaci składek okręgowych, winno zwracać koszta podróży druhowi, lustrującemu gniazdo. 3) Zlot okrę­

gowy odbyć się ma w Inowrocławiu. 4) Zebrania ścisłego grona odbywać się mają wedle potrzeby. 5) Zawody okrę­

gowe jak zwykle odbyć się mają w Inowrocławiu i to możli­

wie na zlocie. 6) Grono wystosować ma odezwę do miast w sprawie młodzieży terminatorskiej.

Uwagi: Upłynął rok działalności, który nie wydał tych plonów, jakie rokowała nadzieja i nieprzewidziana opiesza­

łość niektórych gniazd. Chcąc jednakowoż powetować to, cośmy w roku ubiegłym nie osięgli, pracujmy w roku obe­

cnym ręka w rękę z zarządem okręgowym, a praca nasza w kierunku dodatnim dla rozwoju fizycznego i duchowego uwieńczoną będzie odpowiednim skutkiem oraz uznaniem własnem. Niechaj żadne gniazdo nie grzeszy opieszałością i szczerze spełnia swe obowiązki, to i owoce okażą się lepsze. W tej myśli kończę krótkie sprawozdanie z życze­

niem jak najlepszego rozwoju i podniesienia okręgu w dą­

żeniach szlachetnych dla celów wzniosłych.

■--- --- ^ - - 6 ---

Czołem! St. L achow ski.

T 3'O

■suN OeZc

2 S

ou OJN

O* ca

cca

No

*ca

ua c/)

'OJE OO

I I r - i l O l I I I lO O O I I »O L L -ri 10 L L L L t"1 go. *n c L o co t-T oo o" o aT oo t-T oo o ” oo“ co"

OM HO t—I tH tH ^{tH yH} tH ^{CM 0 0}

ccG

ozG d>

‘O•N

T3O

CL.

> 0

O NCC

i- •—

LO d>

3 >.

—• o

_ J3i N

G a> u

§ — re

d> G

U c

G -O

o —

• • . uG jJ ■o

£ O

• -+-> O O

• O £ GN OD N NG

N •—

u. O C^l.

^ a. "a G ••—■i

§ d 3G OJ i ‘i dJ3- .dJ 'ćó d> ’c

o 2

Ga G d>>O o

>i O a | biO

>>2*

G G N

£ E i-r CU Gc/3 OJ "G —

COO

00

>.

G*c

Bio >.

— 3 N

■§. o

^ N

£ « o .Si s- C W) a>

G . — G 5

-i 3 J •£

ca <o N —

™ N G

LOGJ O c £

G

CSjo

'cJO

■AC

«3

&

«3 3

tH 0 3

O) G

>i

G i -

3 O - r - - O

•g ^ tU

-a .-3 th O Ga E ©

N 2

G O G

z as co

th i i i o l o o m o o o o i o i

< 0 L L 1 I 0 3 C

r f T f C \f o " oo" t-T tH tH t ^ ' ho" o" CO o" OO" CM"

t-I r - I r —I r t CO CM r —I r ( C1 CO rH r l

'O5

i—SjO

G*

£

>.

CM tH 0 3

CM

CO

"Oc

Ou G N CMtH 0 3

•o<2 3co

O II *

Km o *

CM

•N ,— .

. ^ •N

■G"" ^{. ^}

CM O •CM

E 03" •

yH _G -— ■

ca 3 * o c .G

"o

Oi—o | c > O a

u

' i O

.G _C ^NU

c o N o N "C

5 C 2 ’c O d) ^CDN

-4-» >,'g>

i-«ca *5 3N O ^— ■*-> 3ł— "o

J»S c<J

CQ

’cS

O)

tH

za rok1912: Mogilno, Trzemeszno,Pakość, Gębice,za rok 1913: Pakość, Wągrowiec, Gąsawa,Gębice, Mam- Mamlicz i Gąsawa.licz, Szubin. Łabiszyn, Trzemeszno. Janowiec, Barcin.

, 8

Przechodząc z ogólnego poglądu na Sokolstwo nasze w kraju, niech nam będzie wolno wejrzeć w działalność po­

szczególnych gniazd naszego okręgu. Po ich czynach po­

znam y je. Zacznijmy więc zatem od najstarszego gniazda, tej praw dziw ej Macierzy Sokolej w zaborze pruskim, od

Inowrocławia — Sokola-Macierzy. Nazwę tę zaszczytną nosi ono od swego roku jubileuszowego (1909), daną mu przez czcigodnego prezesa „Związku Sokołów polskich w Austryi“, druha dr. Ksawerego Fiszera we Lwowie. Za staraniem ówczesnego Wydziału założono tutaj Związek So­

kołów polskich w p. n. Pierwszym prezesem jego był były poseł do parlamentu, obecny prezes honorowy, druh dr. Krzy- miński. Ma członków 88 ogólnie, a 22 czynnych, którzy odbywają ćwiczenia 2 razy tygodniowo w 4 zastępach.

W ćwiczeniach prostych na boisku letniem brało udział 25 członków, którzy uprawiali także pięstówkę oraz wycieczki piesze. Na zlocie związkowym wystąpiło 22 ćwiczących i 2 zawodników I kl. I pod względem kulturalnym Wydział starał się spełnić zadanie swoje przez interesującej treści odczyty, pozatem schodziła się młodzież w liczbie 12 na le- kcye polskiego. — Zebrań miesięcznych — przeciętnie uczęsz­

czało 46, przeważnie młodszych — zwołano 10, wydzia­

łu 13. Materyalnie stoi Towarzystwo zadowalająco, posiada bowiem w kasie 211 mk., a na budowę sali gimnastycznej 1086 mk., pozatem wszystkie prawie sprzęty i bibliotekę, nieliczną wprawdzie, bo 70 tomów. „Sokoła abonuje 34.

Posiada własne boisko, którego odpowiadające celowi urzą­

dzenie kosztowało przeszło 700 mk.

Zarząd stanowi 5, radę 4 członków: K. C ie sie lsk i, prezes; 3. E kiert, sekretarz; W. K ozłow ski, skarbnik;

E. P ilach o w sk i, naczelnik.

Towarzystwo rozwija się stosunkowo dobrze. Wydzia­

łowi nie brak najlepszych chęci i gdyby znalazł dla usiłowań swoich więcej poparcia ze strony wszystkich członków, mógłby dla dobra tego towarzystwa, które dało początek powstania u nas Sokolstwa, znacznie więcej zdziałać.

K r u s z w i c a . Gniazdo to, założone 1893, prosperuje stosunkowo dobrze. Liczy wszystkich członków 42, z któ­

rych 13 ćwiczy w 2 zastępach 2 do 3 razy tygodniowo a 12 w ćwiczeniach prostych. Pozatem uprawiano pięstówkę i piłkę nożną oraz odbyto dwie wycieczki piesze (63 kim.) Na zlocie związkowym wystąpiło 7 tylko w ćwiczeniach ogólnych. W kasie ma gotówki 428 mk., potrzebne najwięcej sprzęty, biblioteki zaś nie ma wcale, czego niestety pochwa­

lić nie można, zadaniem bowiem naszem jest wychować obok zdrowego ciała — i silnego ducha. Posiada dwóch egz.

przodowników (stopnia l i U). Posiedzeń zwyczajnych od­

było się 9, zarządu 14; przeciętnie było obecnych 19. Od­

czytów z historyi i gimnastyki wygłoszono 6. — „Sokoła“

abonują wszyscy druhowie.

W zarządzie zasiada 5, w radzie 7: R. M ajew ski, prezes; 3. C hm ielecki, sekretarz; 3. 3 ań cz ak , skarbnik;

Er. N ow icki, naczelnik.

Z sprawozdań przekonujemy się, że towarzystwo — powoli wprawdzie — rozwija się, także i na polu gimna­

styki lepsze są wyniki pracy.

W i t k o w o założone 1893, ma członków tylko 26, a ćwiczących 10, którzy 1—2 razy tygodniowo ćwiczyli, również uprawiano pięstówkę i 4 wycieczki piesze (33 kim.) 8 druhów brało udział tylko w ogólnych ćwiczeniach zlotu związkowego. — Przodowników egzaminowanych posiada 2:

stopnia I i II. Istnieje też osobny oddział kobiet. Majątek tow. stanowi: biblioteka o 40 tomach, w kasie 176 mk.

Na posiedzeniach miesięcznych, których odbyło się 10, z przeciętnym udziałem 16, wygłoszono 7 odczytów z histo­

ryi i literatury; zebrań zarządu zwołano tylko 4. — „Sokoła*4 abonowało 20.

Do zarządu należy 3, do rady 4: L. G ącarzew icz, prezes; Wł. K o sz u tsk i, sekretarz; A. M iłow ski, skarbnik;

L. P aczy ń sk i, naczelnik.

Podpada nam wyżej, że Wydział w ciągu całego roku tylko 4 razy się zbierał, by omawiać sprawy towarzystwa.

Wobec takiego pojmowania obowiązków przez kierowników towarzystwa nie można się dziwić, że ono lepszymi rezulta­

tami wykazać się nie może.

Strzelno założone 1894, mimo stawianych przeszkód z jednej i braku poparcia przez ogół członków z drugiej strony, rozwija się zadowalająco. Działalność obejmuje pie­

lęgnowanie (1 do 3 razy tygodniowo) gimnastyki, śpiewu, pieszych wycieczek i wzajemną naukę przez szerzenie oświaty, jak wygłaszanie odczytów treści historycznej, politycznej i przemysłowej, deklamacyi i urządzanie obchodów narodo­

wych; także odbyto kilka lekcyi polskiego przy udziale 5 członków. „Sokoła“ abonuje 16. — Dalej uprawiało 12 druhów na letniem boisku ćwiczenia dyskiem, oszcze­

pem, kamieniem i piłką nożną. Na zlocie związkowym brało udział 10 w ćwiczeniach wolnych.

Towarzystwo liczy 60 członków włącznie tylko 10 ćwi­

czących, posiada w bibliotece 200 książek, w kasie 125 mk.?

na budowę sali 120 mk. i wszystkie prawie sprzęty. Posie­

dzeń zwyczajnych — uczęszczało przeciętnie 15 — zwo­

łano 11, zarządu 18.

Do zarządu wybrano 5, do rady 4 członków: Wł. Trzecki, prezes; Ed. B oesche, sekretarz; Wł. W o jtasik , skarbnik;

W. W ikaryjczyk, naczelnik.

Wzorowy kierunek Towarzystwa i silna wola całego Wydziału — mianowicie zaś dd. W. Trzeckiego i Boeschego — przełamią ewentl. zapory i utrwalą mu byt zupełny.

Trzemeszno założone 1894, liczy członków tylko 25, w tern 8 ćwiczących. Ćwiczą oni 2 razy w tygodniu na sali, ćwiczenia proste uprawiało 6, także pięstówkę oraz 4 wy­

cieczki piesze (80 kim.) W wolnych ćwiczeniach zlotowych brało udział 7 druhów. W bibliotece znajdują się 94 tomy, w kasie 52 mk. Posiedzeń ogólnych odbyło się 10, za­

rządu 15; przeciętnie uczęszczało 25. — Opłata sali gimna­

stycznej wynosi 30 mk. — „Sokoła“ abonuje 12.

Do zarządu wybrano 7, do rady 2: M. O rlicki, prezes;

W. B iałkiew icz, sekretarz; Maksym. Ś w ita lsk i, skarbnik;

M. Ś w ita lsk i, naczelnik.

Towarzystwo prawdopodobnie wskutek braku szerszego poparcia nie rozwija się należycie; spodziewamy się bowiem, że zarząd spełnia należycie swe obowiązki,

- 10 ---

W ą g r ó w i e c założony 1894, ma członków 60, a ćwi­

czących 24 w 2 zastępach. Ćwiczenia odbywają się dwa razy w tygodniu, pozatem ćwiczenia proste na boisku z prze­

ciętnym udziałem 7 druhów, gry towarzyskie i 6 wycieczek pieszych (110 kim.) — Z 20 kobiet, tworzących oddział, ćwiczy 14 raz w tygodniu. W ćwiczeniach wolnych związ­

kowych brało udział 10 druhów i 13 kobiet. Towarzystwo posiada egzaminowanego przodownika stopnia II. — W bi­

bliotece znajduje się 126 tomów, w kasie 15 mk. i na bu­

dowę sali 500 mk. — Zebrań miesięcznych odbyło się 11, zarządu 10; uczęszczało przeciętnie 40 członków. Urządzano także na posiedzeniach odczyty oraz 30 lekcyi polskiego, na które schodziło się 10 druhów raz w tygodniu. — Od wy­

padku ubezpieczonych jest 25. „Sokoła“ abonuje 15.

Zarząd tworzą 3, radę 4 druhów: M. C hm ielew ski, prezes; T. D ry b u lsk i, sekretarz; W. S k o racze w sk i, skar­

bnik; M. B o sia c k i, naczelnik.

Liczby powyższe mówiłyby dodatnio o rozwoju, tym­

czasem widzimy na każdym kroku opieszałość w wykonywa­

niu obowiązków a kilkakrotne odezwanie się w tym wzglę­

dzie było bezskuteczne.

Mogilno założone w roku 1895, liczy członków 50 a 27 ćwiczących, którzy ćwiczą w 2 zastępach 2 razy tygo­

dniowo; ćwiczenia proste na boisku uprawiało 23, dalej pię- stówką, oszczepem, dyskiem i krokieta. Odbyto jednę wy­

cieczkę pieszą (28 kim.) Ćwiczeniami kieruje 4 egzaminowa­

nych przodowników stopnia I i II. — Towarzystwo nie po­

siada niestety biblioteki, ani też pieniędzy w kasie; ma jed­

nakże okazałe boisko i miejsce pod budowę ćwiczni, które nabyło kosztem 4000 mk., długu pozostało jeszcze 2050 mk. — Zebrań miesięcznych — uczęszczało na nie 25 członków — odbyło się 12, wydziału 20, także odczyty i 14 lekcyi pol­

skiego z przeciętnym udziałem 8. — Na zlocie ostatnim brało udział 15 w ćwiczeniach wolnych. — „Sokoła“ abo­

nuje 10.

Zarząd obecny tworzy 4 i radę 4 członków: J. F ili­

piak, prezes; A. P rzy b y lsk i, sekretarz; L. N aw rocki, skarbnik; Cz. G rzeszak , naczelnik.

Jak z powyższych danych wnioskować można, wyniki pracy prezesa d. F. Jareckiego i zarządu były w ubiegłym roku zadowalające.

Pakość gromadzi szczupłą tylko drużynę bo 20, z któ­

rych 6 ćwiczy 3 razy tygodniowo. Uprawiano także grę piłką nożną oraz 4 wycieczki piesze (102 klin.) W zlocie związ­

kowym brało udział 2 w ćwiczeniach wolnych i jeden na przyrządach. Posiada jednego egzaminowanego przodownika stopnia I. — Biblioteka obejmuje tylko 15 książek, w kasie gotówki 10 mk. — Na zebrania schodziło się 12; miesię­

cznych odbyło się 12 a 6 zarządu. Odczytów było 5. — Organ nasz tylko w jednym egzemplarzu Towarzystwo abo- nuje. Nie dziwimy się wobec tego, iż członkowie nie wiedzą, co się w ich organizacyi dzieje. Jeżeli w podobny sposób pojmują i inne obowiązki, to gniazdo takie podnieść się nie może, a pracuje w kierunku wytkniętym od roku 1896. Ze strony obywatelstwa nie doznaje niestety Towarzystwo ża­

dnego poparcia. Daje się też od dawna odczuwać brak od­

powiedniego kierownictwa.

Zarząd reprezentuje 8, radę 3 członków: fi. P aw łow ski, prezes; J. S o sz y ń sk i 1, sekretarz; W. K o stu sia k , skarbnik;

Fr. P aw łow ski, naczelnik.

Barcin założony 1904, ma członków 25. Ćwiczenia w jednym zastępie odbywały się przy udziale 8 dwa razy w tygodniu, a ćwiczenia proste na boisku uprawiało 12.

Wycieczek pieszych odbyły się 4 (66 kim.) Na zlot związ­

kowy stawiło się 8 ćwiczących do popisów wolnych. — Gniazdo posiada egzaminowanego przodownika stopnia 1 i 11.

W bibliotece znajduje się 57 książek, w kasie 217 mk. — Na posiedzeniach wygłaszano odczyty, miesięcznych zebrań zwołano 8, zarządu 6. Uczęszczało przeciętnie 14. „Sokoła“

abonuje 12.

Sprawami Towarzystwa kierują: Fr. K asp rzak , prezes;

M. O siń sk i, sekretarz; M. J a s iń s k i, skarbnik; W. Wi­

śn ie w sk i, naczelnik. W zarządzie zasiada 3, w radzie 6.

Towarzystwo mogłoby się lepiej rozwijać, gdyby usiło-*

wania chętnego prezesa poparł ogół członków,

13

Gniezno, najruchliwsze w okręgu naszym gniazdo, liczy poważną liczbę członków, bo 95; założone po roz­

wiązaniu — roku 1905. 32 ćwiczy w 3 zastępach dwa razy tygodniowo. Ćwiczenia proste na letniem boisku uprawiało 24 druhów, tamże grę pięstówką oraz odbywało wycieczki piesze. W ćwiczeniach zlotowych wystąpiło 21 druhów, za­

wodników 1 kl. 6, 11 kl. 4. Gniazdo posiada 4 egzaminowa­

nych przodowników I stopnia. Istnieje też oddział kobiet.

Poza ćwiczeniami ciała dbało lowarzystwo także o rozwinię­

cie duchowe swych członków, którzy chętnie wsłuchiwali się w pouczające odczyty i udział brali w dyskusyi, dalej urzą­

dzało lekcye polskiego przy udziale 4 5 członków. „Sokoła“

abonuje Towarzystwo dla wszystkich członków. Posiedzeń zwyczajnych odbyło się 11 przy przeciętnym udziale 46, ze­

brań zarządu 15. — Towarzystwo posiada bibliotekę o 230 to­

mach, a w kasie 185 mk. gotówki.

W zarządzie i radzie zasiada po 3 członków: Dr. T re ­ p iń s k i, prezes; Józef H enkel, sekretarz; Ign. Ol lec h, skarbnik; Wł. N am ysł, naczelnik.

Dzięki intenzywnej pracy zarządu, a mianowicie ruchli­

wego prezesa dr. Trepińskiego, towarzystwo to rozwija się nader pomyślnie a w wypełnianiu wszelkich swych obowiąz­

ków jest żywym dla innych gniazd przykładem.

Kcynia założone w roku 1907, ma członków 40, ćwi­

czących 10, którzy 2 razy w tygodniu odbywają ćwiczenia.

Uprawiano ćwiczenia proste, grę w piłkę oraz 6 wycieczek pieszych (50 kim.) W zlocie związkowym brało udział 8 w ćwiczeniach wolnych. Posiada egzaminowanego przodo­

wnika stopnia 1. W bibliotece ma 52 tomy, w kasie 34 mk.

i 400 mk. na budowę sali. Posiedzeń miesięcznych — uczęszczało na nie 32 — odbyło się 20, zarządu 15; odczy­

tów wygłoszono 17. „Sokoła“ abonuje 15.

Do zarządu należy 3, do rady 8: Fr. N ow acki, prezes;

L. F ried el, sekretarz; W. B e re sz y ń sk i, skarbnik; J. B rzusz- kiew icz, naczelnik.

Przy dalszej intenzywnej pracy gniazdo rozwijać się może pomyślnie.

14

Żnin. Założone w roku 1910 gniazdo ma członków 38, z tych przeciętnie 18 w dwóch zastępach 2 razy tygodniowo ćwiczą, a w ćwiczeniach prostych na boisku brało 15 udział.

Urządzano grę w pięstówkę, 2 wycieczki piesze (32 kim.) W zlocie związkowym brało udział 15 w ćwiczeniach wol­

nych. — Biblioteki Towarzystwo nie posiada, ma gotówki 180 mk. — Posiedzeń miesięcznych zwołano 10, zarządu 8;

uczęszczało przeciętnie 25. Odczytów wygłoszono 2, — Po­

siada egzaminowanego przodownika stopnia I i 11. „Sokoła“

abonuje 3.

Do zarządu należy 6, do rady 4 członków: St. S m it- kow ski, prezes; M. B łochow iak, sekretarz; W. M aniew ski, skarbnik; M. S po rny, naczelnik.

Mamy zaufanie do wydziału, który mimo trudnej pracy kroczyć będzie wytrwale naprzód.

Kcynia — (Sokół żeński) założony roku 1911, li­

czy członkiń 31. 14 z nich ćwiczyło w jednym zastępie oraz odbyło 6 wycieczek pieszych (50 kim.) Na lekcye pol­

skiego — odbyło się ich 16 — chodziło 8, na zlocie związ­

kowym było 16 kobiet. — Biblioteka obejmuje 204 tomy, w kasie jest 30 mk., na budowę sali 174 mk. Posiedzeń zwyczajnych było 10, zarządu 14; uczęszczało przeciętnie 14.

Odczytów wygłoszono 10. „Sokoła“ abonuje 5.

W zarządzie zasiada 4, w radzie 6: Prezesową jest M. K ow alska, sekretarką A. P aw laków na, skarbniczką W. R eich w ald ó w n a, naczelnikiem Jan B rzuszkiew icz.

Wyniki pracy są zadowalające.

Szubin istnieje od roku 1912, ma członków 15, ćwi­

czących 6; odbywali oni ćwiczenia w tygodniu 2 razy. Ćwi­

czenia proste uprawiało 5, także pięstówkę oraz 2 piesze wycieczki (10 kim.) W zlocie ostatnim brało udział 3 w ćwiczeniach wolnych. Posiada egzaminowanego przodo­

wnika stopnia I, w bibliotece 10 książek, w kasie 102 mk. Po­

siedzeń zwyczajnych zwołano 8, zarządu 4, wygłoszono 2 od­

czyty; udział w zebraniach brało 10. „Sokoła“ nikt nie czyta.

Zarząd tworzy 3, radę 7 członków. Prezesem jest:

St. W alkow ski, sekretarzem Fr. K ęd ziersk i, skarbnikiem A. P iaseck i 11, naczelnikiem A. S om m erfeld.

Podpada najpierw mała liczba zebrań, mianowicie za­

rządu, a powtóre, że ani jeden nie czyta organu. Towarzy­

stwo takie nie może zatem wiedzieć, co się w organizacyi jego dzieje. Pod tym względem musi nastąpić konieczna naprawa, a staraniem Wydziału być winno nietylko, by stwo­

rzone dzieło utrzymać, ale wzmocnić je pod każdym względem.

Ł a b i s z y n . Ćwiczy przeciętnie 10, ćwiczenia proste na boisku 11, także grę w piłkę i ciągnienie liny. Odbyto 4 wycieczki piesze (15'/2 kim.) W bibliotece znajduje się 6 książek, w kasie 11,50 mk. Na zebrania — z odczytami — uczęszczało 18, miesięcznych odbyło się 10, zarządu 3. „So­

koła“ abonuje 30. Nie podano nam wcale ogólnej liczby członków oraz rady.

Zarząd tworzą następujący: J. S chw och, prezes; Fr.

Z ie liń sk i, sekretarz; J. S ita re k , skarbnik; St. Z ieliń sk i, naczelnik.

Dziwić się należy, że mimo licznych spraw, które cze­

kają omówienia i przygotowania zarządu, tenże tylko 3 po­

siedzenia odbył. Wobec takiego pojmowania sprawy rozwój wątpliwy.

Gębice założone 1912 roku, liczy 26 członków, ćwi­

czących 12. Gimnastykę uprawiano 2 razy tygodniowo, także ćwiczenia proste i pięstówkę. W ćwiczeniach wolnych na ostatnim zlocie brało udział 10. Przodowników egzamino­

wanych stopnia II jest 2. W bibliotece jedna książka, w ka­

sie 234 mk., letnie boisko. Zebrań zwyczajnych odbyło się 10, zarządu tylko 4. Wygłoszono kilka odczytów, przeciętnie uczęszczało 20. „Sokoła“ abonuje 5.

Do zarządu należy 3, do rady 4: S. Szum lański-K ątno, prezes; S. B ran iew icz, sekretarz; Wł. B aliń sk i, skarbnik;

R. W iesa, naczelnik.

Od zarządu wymaga się, by przynajmniej tyle posie­

dzeń swoich zwołał, ile zwyczajnych, a zachęci i resztę członków do gorliwej pracy.

M a m l ic z Gniazdo powstało w roku 1912. Liczy ogólnie członków 20, ćwiczących 6, którzy uprawiali gimna­

stykę 2 razy w tygodniu, także ćwiczenia proste na boisku i 2 wycieczki piesze (36 kim.) Nie posiada biblioteki, w ka-

16

sie 25 mk. Zebrań zwyczajnych odbyło się 10, zarządu 5, przeciętnie uczęszczało 18; odczytów wygłoszono 8. „Sokoła“

abonuje 15.

Zarząd stanowią 5, radę 3 członków: St. F relich o w sk i, prezes; J. S zy m ański, sekretarz; J. S ko n ieczny , skarbnik;

naczelnika — dla braku odpowiedniego kandydata — nie wybrano (?)

Pocieszający wprawdzie objaw, że idea sokola i pod strzechę włościańską dotarła, lecz jak widzimy — okazuje się brak ludzi, odpowiednich na kierowników.

Gąsawa. Założone w roku 1913 towarzystwo ma członków 39, a ćwiczących 16, którzy ćwiczą latem raz, zimą 2 razy w tygodniu; wycieczek pieszych odbyli 2 (35 kim.) Istnieje też oddział kołowników. Biblioteki nie ma, w kasie 89 mk. Posiedzeń zwyczajnych odbyło się 10, zarządu 1; przeciętnie uczęszczało 20. Na zebraniach były odczyty. , Sokoła“ abonuje 4.

Zarząd reprezentuje 5, radę 4: K- Goziniirski-M arcin- kowo górne, prezes; J. K am iń sk i, sekretarz; Fr. Gacka, skarbnik; ti. T y lew ski, naczelnik.

Stan Towarzystwa byłby, jak na początek, zadowalający.

Jednakże podpada jedno: w przeciągu :i/4 roku jedno posie­

dzenie zarządu. Przyjmując urząd — przyjmuje się równo­

cześnie i pracę, której spodziewamy się też dla dobra sprawy.

Janówiec. Mimo krótkie swoje istnienie — 1/2 roku — liczy członków 45, ćwiczących 25. Gimnastyka odbywa się 2 razy tygodniowo w jednym zastępie. (?) Uprawiano ćwi­

czenia proste (10 członków), grę w piłkę, rzucanie dyskiem i pieszą wycieczkę (14 kim.) Biblioteki nie ma, w kasie 82 mk., letnie boisko. Zebrań zwołano: 4 zwyczajne i 8 za­

rządu; uczęszczało 30 członków na zebrania ogólne, które urozmaicano odczytami.

Zarząd tworzy 5, radę 2 członków: G. M o szczeń sk i- Brudzyn, prezes; W. G apik, sekretarz; J. B łażejew sk i, skarbnik; Ed. Ł asa, naczelnik.

Podpada brak czytania organu naszego. Zarząd prze- dewszystkiem winien członkom swym być na każdym punk­

cie dobrym przykładem i w przyszłości spodziewać się na­

leży zmiany na lepsze.

Inowrocław (Sokół żeński). Powstał on jako osobne towarzystwo — poprzednio był oddziałem r. 1913, liczy członkiń 25, z których 15 tworzą zastęp czynny. Ćwiczenia odbywają się 2 razy tygodniowo w 2 oddziałach. 1 iesza wycieczka obejmowała 8 kim. W zlocie zw. brało udział 15.

Tygodniowo 2 razy odbywały się lekcye polskiego przy udziale 7 członkiń. W kasie znajduje się gotówki 150 mk.

Posiedzeń miesięcznych zwołano 12, tyle razy zbierał się też zarząd celem omawiania spraw tow. Posiedzenia uiozmaica no pouczającemi wykładami; obecnych było przeciętnie 20.

Zarząd tworzy 5, radę 4. H. S u s z c z y ń s k a , pie- zesowa; H. G o eb lo w a, zast. prez.; S o liń s k a , sekretarka;

K a w a łk o w n a , nacz.; Pilachow ska, skarbniczka.

Towarzystwo znajduje się na dobrej do rozwoju drodze.

Podstawę zapewnia mu wydział, który u steru swego ma siły doborowe, a myśl, że mimo trudne warunki spełnią szlachetne zadanie społeczne, niechaj dodaje mu otuchy do pracy wytrwałej i owocnej.

Główne kierownictwo te c h n ic z n e spoczywa w rękach druha St. J a ł o s z y ń s k i e g o , który jest nader dodatnią i pożądaną siłą w towarzystwie.

Gołańcz. Założone w roku zeszłym gniazdo liczy 52 członków, czynnych 36, którzy ćwiczą w 3 zastępach laz w tygodniu craz uprawiali ćwiczenia proste na boisku. Wy­

cieczka piesza odbyła się jedna (25 kim.) Posiada 2 egza­

minowanych przodowników stopnia 11. Biblioteki nie ma, w kasie gotówki 102 mk. Zebrań zwyczajnych przy udziale 35 członków odbyło się 10, zarządu 10; na posiedzeniach odczvty. „Sokoła“ abonuje 50.

Zarząd składa się z 5, rada z 6 druhów: J. Małkow- ski-Smolary, prezes; S. K ozielski, sekretarz, R. F rits c h , skarbnik; A. Borakiewicz-Chawłodno, naczelnik.

Jeżeli Wydział pracować będzie i nadal wytrwale, to gniazdo powyższe będzie dodatnim w okręgu czynnikiem.

Reasumując to wszystko, cośmy powyżej powiedzieli o pracy w naszym Okręgu, zaznaczamy jeszcze, że Wydział Okr. odbył w ciągu roku cztery posiedzenia, pozatem działał słowem i czynem nad rozwojem gimnastyki w kraju. Okręg I-szy powiększył się w ubiegłym roku o cztery gniazda i to : żeńskiego „Sokoła“ w Inowrocławiu oraz gniazda męskie w Gąsawie, Janowcu i Gołańczy. Liczy zatem — jak wy­

kazuje drugostronnie statystyka — gniazd 21 z ogólną licz­

bą 919, a 314 ćwiczących.

Inow rocław , dnia 15 marca 1914.

C z o ł e m !

Wydział Okręgu I

S o k o łó w p o lskich w p a ń s tw ie n ie m ie c k ie m

M. Gruszczyński, Feliks Jarecki, Jan 'Roman Królak,

prezes wiceprezes. sekretarz.

Stanisław Jałoszyński, Stanisław Lachowski,

skarbnik. naczelnik.

Edmund Pilachowski,

zast. naczelnika.

• = ' 1 8 ---