opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty WarszaWa 2019
Blandyna Zajdler
ŁĄKA TO JEST CZY TRAWNIK?
SCENARIUSZ LEKCJI 45a
Program nauczania przyrody w szkole podstawowej
dr Adam Cudowski dr Beata Rola Urszula Borowska Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Temat lekcji:
Łąka to jest czy trawnik?
Cel
Wykorzystanie obserwacji w poznawaniu biocenozy łąki lub trawnika.
Cele szczegółowe
O. rozpoznaje na ilustracjach przykładowe rośliny i zwierzęta łąkowe;
O. wykonuje obserwacje według podanej instrukcji;
wyjaśnia, co to jest łąka i jaka jest jej rola w przyrodzie i życiu człowieka;
rozpoznaje na ilustracjach rośliny i zwierzęta występujące na trawniku, na łąkach;
wskazuje różnice między trawnikiem a łąką;
prezentuje wyniki prowadzonych obserwacji w terenie;
wyjaśnia, dlaczego nie należy wypalać traw na łąkach.
Metody/Techniki/Formy pracy
Metoda oglądowa, równym frontem. w grupach 4-osobowych.
Środki dydaktyczne
Dla każdej grupy: po 2 instrukcje i lupy, sznurek długości 2 m, notatnik, taśma klejąca, ołówek i aparat fotograficzny/smartfon oraz atlasy do rozpoznawania roślin i zwierząt występujących na łąkach/trawnikach.
Do pracy w domu lub lekcji tylko w klasie można wykorzystać filmy: pt. Rośliny łąkowe:
https: //www.youtube.com/watch? v=bgYeAZm8mqk
Wędrówki skrzata borówki – odc. 3. Łąka: https: //www.youtube.com/watch?
v=LKLf5EN1Ff4.
Opis przebiegu lekcji
Faza wstępnaN. wyjaśnia, że na dzisiejszej lekcji pracujemy w terenie, w grupach 4-osobowych na pobliskim skwerze (trawniku lub łące), rozdaje instrukcje (czas na zapoznanie się – 3 minuty) i pomoce dla grup.
N. przypomina zasady pracy na zajęciach w terenie.
Faza zasadnicza
N. koryguje i wspiera uczniów w wyborze miejsc do prowadzenia obserwacji.
U. wykonują zadania zgodnie z instrukcją.
Instrukcja dla każdej grupy
Wybierzcie miejsce do prowadzenia obserwacji (ważne, aby nie było drzew i krzewów).
Podzielcie się zadaniami. Na wykonanie wszystkich zadań macie 20 minut.
1. Waszym zadaniem jest:
a) wyznaczenie na trawniku powierzchni kwadratu o boku 50 cm przy użyciu 2-metrowego sznurka;
b) wykonanie aparatem fotograficznym zdjęcia wyznaczonej powierzchni;
c) policzenie, ile rodzajów roślin występuje na wyznaczonym obszarze i zapisanie tego w notesie;
d) zaobserwowanie zwierząt, zapisanie ich nazwy lub wykonanie rysunku/szkicu (kształt, wielkość ciała, kolor);
e) określenie, jaka część wyznaczonej powierzchni pokryta jest roślinnością i zapisanie tego w notesie;
2. Odszukajcie 2–3 różne rodzaje roślin takie, których jest najwięcej na powierzchni wyznaczonej sznurkiem. Zbieracie po jednym liściu lub kawałku łodygi z liściem lub kwiatem, albo jeden kwiat lub liść – przyklejacie taśmą do kartki i nadajecie numer od 1 do 3. Uwaga! Nie wyrywamy roślin z ziemi i nie krzywdzimy zwierząt.
3. W notesie narysujcie kwadrat (to będzie wasza powierzchnia badawcza) i zaznaczcie ołówkiem miejsca, w których występuje najwięcej roślin oznaczonych numerem 1, 2 i 3.
4. Przygotujcie się do przedstawienia wyników swoich obserwacji przed klasą.
Zadanie dodatkowe
Jeżeli jest to możliwe, spróbujcie rozpoznać zebrane rośliny i zauważone zwierzęta przy pomocy zdjęć w atlasie roślin i zwierząt lub poszukać ich nazw w Internecie.
N. czuwa nad grupami wykonującymi zadania i udziela uczniom informacji.
Faza podsumowująca
N. prosi, aby każda grupa przedstawiła wyniki swoich obserwacji.
U. opowiadają o prowadzonych obserwacjach i prezentują wyniki.
N. zadaje pytanie, kto widział łąkę, jeśli ktoś widział, to odpowiada na pytanie, czym różni się trawnik od łąki.
U. podają różne przykłady.
N. poleca wyszukanie w Internecie informacji i obejrzenie filmu pt. Rośliny łąkowe, Wędrówki skrzata borówki – odc. 3. Łąka oraz przygotowanie krótkiej odpowiedzi na pytanie: Dlaczego nie należy wypalać suchych traw na łąkach?
Komentarz metodyczny
Lekcja powinna odbywać się w terenie, na skwerze, trawniku lub łące w pobliżu szkoły. Na zajęcia terenowe do współpracy możemy zaprosić nauczyciela biologii.
Jeśli nie ma takiej możliwości, należy zgromadzić przykłady roślin zielnych
5
(łąkowych), np. opisanych w podręczniku lub wykorzystać filmy, plansze, Internet.
Uczniowie, pracując w zespołach, przygotowują podstawowe informacje na temat roślin i zwierząt występujących na łące i porównują z występującymi na trawniku (skwerze) – opracowane materiały przedstawiają na forum klasy. Uczeń ze SPE współpracuje w grupie zadaniowej, obserwując rośliny rosnące na trawniku lub na łące i wykonuje proste zadania.
