Wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa (Pall.) Woronow) na Lubelszczyźnie - Biblioteka UMCS

ANNALES

U N I V E R S I T A T I S MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN — POLONIA

VOL. XXXVII, 25 SECTIO C 1982

Instytut BiologiiUMCS Zakład Systematyki i Geografii Roślin i

I I

Dominik FIJAŁKOWSKI, Maria WAWER

Wiśnia

(Cerasus fruticosa

o

n o

Brauna CTeuuaa (Cerasus fruticosa (Pall,) W o r o n o w) Ha JIioSjiUHinuHe Dwarf Cherry (Cerasus fruticosa (Pall.) W o r o no w) in the Lublin Region

WSTĘP I METODA PRACY

Wiśnia karłowata należy do gatunków w Polsce prawnie chronionych.

Nie zabezpiecza to jednak nawet częściowo tego krzewu przed zniszcze­

niem, które postępuje, lecz nie w wyniku zrywania kwiatów czy owoców, ale przede wszystkim na skutek zaorywania zboczy przy zagospodarowy­

waniu terenów zarostowych lub przy ich zalesianiu, albo w wyniku wy­

pasu bydła domowego. Dlatego liczba stanowisk tej rośliny oraz jej za­

sobność gwałtownie się kurczą. Dzisiaj brak już jest ponad 10% stanowisk stwierdzonych przed 20 laty, a ogólna zasobność, wynosząca w tym czasie ok. 50 arów, zmniejszyła się do ok. 30 arów. Jeśli w najbliższym czasie nie dojdzie do ochrony prawnej całych zbiorowisk zaroślowych z udzia­

łem wiśni karłowatej, wówczas po następnych 20 latach udział jej znacz­

nie spadnie.

Wiśnia karłowata może mieć nie tylko znaczenie naukowe, ale i go­

spodarcze. Jest ona całkowicie odporna na mrozy, dostarcza też bardzo smacznych — chociaż kwaśnych — owoców i może być uprawiana w naj­

bardziej trudnych warunkach siedliskowych, np. na stromych skłonach zboczy nie nadających się do innego zagospodarowania rolniczego.

Materiałem do pracy są dane z piśmiennictwa i badania własne, które zebrano w formie 40 zdj. fitosoc. (tab. 1), oraz zbiory zielnikowe znaj­

dujące się w Zakładzie Systematyki i Geografii Roślin UMCS w Lublinie.

304

i.

Tab. 1. Skład florystyczny zespołów z udziałem Cerasus fruticosa Floristic composition of associations with Cerasus fruticosa

■Nazwa zespołu

Numery 2dJ,ć

Zwarcie podszycia b Zwarcie roślin zielnych Zwarcie mszaków d Wystawa

Nachylenie Skala mac. gleby Podłoże Drzewa 1 krzewy:

Cerasus fruticosa b Corylus aveliana b Berberis vulgaris b Evonymus europaea b

£. verrucosa b Frangula alnus b Populus tremula b Comus sangulnea b Khasnus cathartica b Rosa canina b R. tomentosa b Salix caprea b Prunus spinosa b Sambucus nlgra b Pirus communis b Crataegus monogyna b Betula verrucosa b Rosa mollis b Tilia cordata b Yibumum opulus b 2. Festucetalla valeslaceeei

Festuca valeaiaca ■ . • ♦ Hieracium echioldes . • . • Achillea millefollum v. collina 11*

A. millefollum v. pannonica ♦ . ♦ . Campanula sibirica ♦ . ♦ ♦ Cytisus ratisbonensls . * • • Hieracium bauchinl • . ♦ . • Potentilla arenarla. ♦ ♦ ♦ 1 Scablosa ochroleuca . • . ♦

Iris aphylla ....

♦ ♦ ♦ ♦ 1 2 , ♦ ♦ ■

♦ ♦1.exx.«,

3. Festuco-Brometea:

Agropyron intermedium Agrlmonia eupatoria Allium oleraceum Artemisia campeatrla Aster amellus Asperule cynanthlca Brachypodlum pinnatum Campanula glomerata Cerex humills Centaurea rhenana Dianthus carthuslanorum Centaurea scablosa Duphorbia cyparisslaa Filipendula hexapetala Galium mollugo Hellanthemum ovnt\aa Koeleria gracilia Medicago falcata Phleum boehmeri Pimplnella aaxlfraga Poa compresaa

Poa pratensis v. anguatlfolla Ranunculus bulbosua Salvla pratensis Seseli annuum Stachys recta Sllene otites Trifolium aontanum Calamintha aclnos Thalictrum minus Veronica splcata Featucasulcata Teucrlum chamaedrya

♦ ♦♦ ♦ x ♦ x ♦ • 1 . ♦ .

♦ 1 2 ♦ 2 x ♦ ♦ x •

1

♦ ♦♦...1..*.X..X..1ee,e..exe...1 ... .«x..x... .... ♦ x ♦ . ...♦ x .♦2121 3 . 2 ♦ 1 ♦ . 2 3 x2111xx2ex*11e1 . ...*2

♦ 2 . . 1 . • .2• . . . X. . . X . ♦ 2 1 ♦ . . 2 . . 2 1

1 ♦ 1 ♦ ♦ ♦ ♦

15

. . . . 1 2 • • X • X • • ♦1 ♦♦ ♦ a • . • ♦ 1 1

♦ ♦1

♦ . 1 ♦1 1 ♦1 1 ♦ ♦ 1 1 ♦1 . 1 ♦ X 1 a 1 1 1 1 ♦ 1 ♦ • • . ♦ 1 2 1

1 . 2 1 1 1 . 1 • 2 ♦ 1 1 X ♦ ♦ • ♦ 1 ♦ 1 1 1 1

♦ 1 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ . ♦ ♦ . X . ♦ ♦ X1♦ . ♦ X . . • ♦ ♦ . . . . ♦ ♦ . ♦

♦

♦ . ♦ ♦1 1♦ • ♦ ♦ ♦ 1 1♦ . ♦ ♦ a a ♦ a ♦ X ♦ ♦ ♦ ♦1 a •a ♦ ♦ 1 •

♦ • ♦ ♦ ♦1 1 ♦ 1 ♦ X 1 1 ♦ ♦ 1 ♦ ♦ ♦ 2 3 21 2 A ♦ X X •♦ 1 1 2

♦ ♦ • ♦ ♦ 1 1 2 1 ♦ ♦ 1 1 1 2 . 1 X ♦ ♦ X ♦ ♦ 1 1 ♦ ♦ 1 1 1 ♦1 ♦ 1♦ ♦♦ ♦ 1 1 ♦ a i X 1 ♦ ♦ 1 X ♦ X ♦ ♦ ♦ 1 • . ♦ • ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ . 1

• ♦ 1 ♦ ♦ . ♦ • a ♦ . 1 . • 1 . ♦ ♦ 1 . ♦ . ♦ ♦ ♦■ . ♦ • ♦ ♦ ♦ ♦

. X X ♦ ♦ .

♦ • ♦ ♦ ♦ 2 3 1 2 1 ♦ ♦ X 1 1 3 ♦ • . ♦ ♦ ♦ • 3 2 a • • . • ♦ • ♦ 1 X X X • 1 . • . 2 • • • . X . ♦ . • • ♦ . . • ♦ ♦ ♦

♦ 1 • 2 1 1 . X X 2 . • 1 ♦ 1 • . 1 1 1 ♦ ♦ 1 1 • • • ■ ♦♦ ♦ ♦

♦

♦ ♦ 1 1 ♦ . 1 1 • . . ♦ ♦ • • a X • ♦ ♦ • ♦ • ■ X • • .. ♦ ♦ X ♦ X • . X .♦ X ♦ ♦• • • . • ♦ . • ♦

1 . 1 1 1 ♦ . 1 X 1 ♦ • X » • ♦ 1 ♦

* . 1 ♦ 2 ♦♦ ♦ 1 ♦ • ♦ ♦ ♦ 3 2 ♦ ♦ ♦ 1 ♦ ♦ ♦ ♦ 1 1 1 ♦ ♦ ♦ X 1 ■

• 11 11

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 25 Tabl. I

vi>**.»*

Wrw>>rst-3^s ?W#U: a*» >V«v:«

*♦ ***> <**•

mww>-

£^<> F' Ste* *' n *♦ <<Ct

Ryc. 2. Cerasus fruticosa forma typowa A typical form of Cerasus fruticosa

Dominik Fijałkowski, Maria Wawer

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 25 Tabl. II

sł»<»

2aro<i« r* - *“

Ryc. 3. Cerasus fruticosa var. dispar

Dominik Fijałkowski, Maria Wawer

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 25 Tabl. III

■■■

Wn»

y«$ r* ir, -f rff* .t i z ; .< * siato* fcyuiawa x. Lu

(Xj5.< £•♦ >'i.■•»::>.$«:• "i

‘ >• ■ u, a. ?. • . ;

■ ' • '.eseu

Ryc. 4. Cerasus jruticosa var. intermedia

Dominik Fijałkowski, Maria Wawer

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 25 Tabl

Ryc. 5. Cerasus Jruticosa var. PalLasu

Dominik Fijałkowski, Maria Wawer

Wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa (Pall.) Werono w)...

305

Ciąg dalszy tab. 1 — Table 1 continued

M l^-ł h B (r O r- .. Ckjerce-fsgete*:

Campanula trackellum • •

Gsua urbanUB ♦ ♦

Melica nut*na . .

Poa nemoralis . •

Yiola ailwestris . .

>, Molinlo-Arrhenatheretea:

Łlantago lanceolata 1 . Festuca pratensis . .

F. rubra • ■

Leontodon hlspldus . .

Ranunculus acer • .

Veronlca chamaedrys ♦ 1

Yicle cracca ♦ 1

. Gatunki towarzyszące:

Gatunki kaerotermlczne:

Agrlmonla eupatoria ♦ « • Anemone sllvestrls . .

Bromus inermis ♦ 2

Calamintha rulgaria ♦ 1 Carex ps Iraki • ♦ ,

Coronlll* varla ♦ .

Centaurea Jacea • 1 , Cyt1su* ruthenicus . . , ChryanntheBum leucanthemus • . , Łryngium planu* ♦ 1 , Falcarla vulgarla . . . Festuca drluscula v.trachyphylla .

Gallus verum . 1 '

Hleraclust umbellatun . ♦ '

•Hypericus perforatum ♦ . 4 Holoateum uabellatua . . , Lavathera thurlnglaca • ♦ . Feucedanua cerearia . . , Potentilla argentea . . , Polygala vulgarls . . , Griganua vulgare ♦ 1 1

Sedua acre . . .

S. MZiBUB . . ,

Seneclo Jacobaea . . , Scórzonera purpurę a . . . Thuidium abietlnus . . . Thysus pulegioides 1 ♦ 1 Trifoliua swdiua . . .

t. strepens . . .

Turrltis glabra . . . Trlfolius arvense . . . Vincetoxlcum officinale . 1 , Yerbascus phoenlceum • . . Yiola rupestris . . . Veronicu austriaca • ♦ • Gatunki synantropiJne:

Ar-tenisia vulgarls ♦ 1 • Agropyron repens ♦ • . berteroa incana . ♦ .

Promu: mollis ♦ . .

Cynoglossus officinale 1 . . Medicego lupulina . . ♦

ichlua vulgare ♦ . .

Linarlavulgarls ♦ ..

Fusaria hygroaetrica . . .

PIintago media ♦ ..

Yicla seplua . ♦ .

V. tetrasperaa . ♦.

Erlgeron canadensia . . ♦ Gatunki łąkowe:

Brachythaclua albicans . . .

Briza media . . .

Campylium chrysophyllua ♦ . . Camptotneciua lute:cena ♦ ♦ .

Gectylis glomerata . ..

leontodon autumnalls ♦ . . Luzula multiflora . . . Linuia catharticua . . . nnautla arvensls ♦ . 1

►nium rostratua . . . 7araxicua officinale ♦ . . Irtyopc-on pratensis . . . latuiki leśne:

irestucą ovina • . ♦

Solidago virga-aurea . . ♦

Viola can’na . . .

Feucedanua oreoselinua . . . Aatragalua glycyphyllos . . .

4)uga reptans * ..

Carex montana . . .

•*»tonic» officinalis . . .

łragjri; vesca 1.1

Galium v»mum 1 • ♦

Ge.eobUolon luteua 1 . . Hleraciua pilosella . ♦ 1 Melampyrum nenorosua • . • Physcomitriua pyriformę . . .

Yiola hirta • . .

V. rivlniana ♦♦.

Hhytidladelphua triijuetjua • . . Gatunki różne:

Ceratodon purpurtua . ♦ • łelichrysum arenarium • • . Campanula rotundlfolia . . ♦ Torilis Japonica - * - Gatunki sporadyczne.

1. Ckjercus robur b 35/1 Polygala conoaa GO/e,

■os 35/*, .łuaulus lupulua

N IG J ~ _

1 . . , 1 X ♦ •

x 2 1 .

♦ 1 1 ♦ •

♦ XXX.

• 1 X ♦ ■ X . 1 . ,

1 2 1 2 ♦ ♦ 1 . 1 .♦X4...X.

• ♦. . ♦ ♦ ♦ 2 ♦ ,

.XXX.

* 2 z ♦:

x ♦ ♦ x x .

. ♦ 1 1 2 i

5/1, Cr.ta.jua calyclna b.0/1, 2. Ubanotla nont.n. 40/.. 3. Antherlcum ramo.™ 40/ł.

. 4. Uthyrua v.mu. 36/1, Maile. nut.n. 36/.. 6. Ajroatla vulj.rl. 2J/., Dryoptrrla fllu- ipulua 16/., Ullum mart.jon 34/1, Scrophularla nodosa 34/1. Urtica dlolca 2/., 13/«.

306

CHARAKTERYSTYKA FITOSOCJOLOGICZNA I EKOLOGICZNA

Wiśnia karłowata stwierdzona została w zaroślach kserotermicznych należących do zespołów: Prunetum fruticosae, Peucedano-Coryletum, Ulmetum campestris var. suberosae oraz w murawach stepowych zespo­

łów Thalictro-Saluietum pratensis, Koelerio-Festucetum sulcatae, Bra- chypodio-Teucrietum i Carici-Inuletum, Duże zwarcie (do 80%) osiąga tylko wśród muraw zespołów Koelerio-Festucetum sulcatae i Thalictro- -Salvietum pratensis na stromych zboczach lessowych jarów i wąwozów.

Spotykana jest też na miedzach, skarpach przydrożnych i brzegach lasów.

Zwarte występowanie zarośli z Cerasus fruticosa oraz towarzyszącego im runa o przewadze gatunków stepowych z klasy Festuco-Brometea stało się podstawą do wyróżnienia oddzielnego zespołu — Prunetum fruticosae (3, 6, 7, 8, 14). W innych układach roślinnych związanych zwłaszcza z pod­

łożem bogatym w Wapń (2) i jednocześnie szkieletowym (Carici-Inuletum, Brachypodio-Teucrietum) Cerasus fruticosa tworzy skupienia nie prze­

kraczające 5 m2.

W miejscach zwartego występowania wiśni karłowatej towarzyszą jej głównie następujące rośliny: Potentilla arenaria, Artemisia campestris, Ac,hillea millefolium var. pannonica, Euphorbia cyparissias, Filipendula hexapetala, Medicago falcata, Phleum boechmeri, Saluia pratensis, Sta- chys recta, Veronica spicata, Bromus inermis, Galium verum, Origanum uulgare, Thymus pulegioides. Na podłożu kredowym dochodzą jeszcze następujące gatunki: Teucrium chamaedrys, Brachypodium pinnatum, Leontodon hispidus, Peucedanum cervaria i Thuidium abietinum. Zarów­

no w zbiorowiskach zaroślowych, jak i murawowych zaznacza się zdecy­

dowana przewaga — w stopniu pokrycia i liczbie gatunków — roślin z klasy Festuco-Brometea (35 gat.). Udział roślin leśnych z klasy Querco- -Fagetea oraz łąkowych z klasy Molinio-Arrhenatheretea jest znikomy (razem 14 gat.). Podobna przewaga (zwłaszcza w zwarciu) zaznacza się w udziale różnych grup ekologicznych spośród gatunków towarzyszą­

cych. Rośliny kserotermiczne o dużym stosunkowo zwarciu reprezento­

wane są przez 33 gat., leśne — 17 gat., łąkowe — 12 gat., synantropijne — 14 gatunków.

Wiśnia karłowata jest więc składową częścią zbiorowisk stepowych

z klasy Festuco-Brometea i leśnych lub zaroślowych z klasy Querco-Fa-

getea. W zbiorowiskach leśnych występuje Cerasus fruticosa tylko bardzo

rzadko i pojedynczo. Tym niemniej spotkano skupienie tego krzewu w

dwóch przypadkach (Witoldów i Siennica) przy drogach śródleśnych

w widnym borze mieszanym (Pino-Quercetum) z sadzoną sosną na glebie

pseudobielicowej wytworzonej z piasków słabogliniastych. Prawdopodob­

Wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa (Pall.) W o r o n o w)..

307 nie są to stanowiska zawleczone i nietrwale. Z podobnych siedlisk podaje ją też Głazek (10—12).

ZMIENNOŚĆ

W zbiorach zielnikowych stwierdzono 56 stanowisk Cerasus fruticosa.

Materiał zielnikowy wykazuje duże zróżnicowanie kształtów liści, mniej owoców. Na podstawie „Flory Polski” (9) i „Flory” H e g i e g o wyod­

rębniono następujące taksony:

1. Cerasus fruticosa (Pall.) Woronow — forma typowa — liście na krótkopędach są wydłużone jajowato, a na długopędach wąskojajo- wate, bardzo słabo odwrotnie jajowate. Owoce nieco jajowate (ryc. 2).

Okazy zielnikowe reprezentowane są z 32 stanowisk, niemal wyłącznie na głębokich lessach, słonecznych i stromych wystaw zboczy. Zbioro­

wiska roślinne reprezentowane są przez Prunetum fruticosae, rzadziej Thalictro-Saluietum pratensis i Koelerio-Festucetum sulcatae. Numery stanowisk podanych w wykazie stanowisk i ryc. 1 są następujące: 1, 9, 12, 13, 20, 10, 25, 36, 39, 42, 43, 45, 46, 51, 53, 57, 64, 66, 74, 83, 84, 85, 86.

2. Cerasus fruticosa (Pall.) Woronow var. dispar Beck. Liś­

cie na krótkopędach długoklinowate, odwrotnie wydłużone jajowato, 2—3 razy dłuższe niż szerokie. Liście długopędowe lancetowate (ryc. 3).

Owoce są bardziej wydłużone niż u odmiany typowej. Jest to rzadka odmiana, spotkana w dwóch miejscach (nr stanowisk 12, 23) na słonecz­

nych zboczach lessowych (ryc. 1).

3. Cerasus fruticosa (Pall.) Woronow var. intermedia Beck.

Liście na krótkopędach krótkoklinowate, odwrotniejajowate do krótko- eliptycznych. Na długopędach liście eliptyczne. Owoce ma bardziej za­

okrąglone niż odmiana typowa i nieco większe (ryc. 4). Jest to często spo­

tykana odmiana wiśni, rosnąca w nielicznych skupieniach, głównie na podłożu kredowym w zespołach: Thalictro-Saluietum pratensis, Brachy- podio-Teucrietum i Peucedano cervariae-Coryletum. W zbiorach zielni­

kowych reprezentowana jest przez 9 stanowisk pod następującymi nu­

merami: 5, 9, 36, 39, 46, 58, 82, 84, 91.

4. Cerasus fruticosa (Pall.) Woronow var. Pallasii O. C 1 a r c.

Odmiana określana jako mieszaniec z C. uulgaris. Jest wyższym krzewem niż poprzednio opisane (ryc. 5). Posiada owoce i liście o kształcie za­

okrąglonym. Występuje na podłożu niemal wyłącznie kredowym (rędzi­

ny) w zaroślach zespołów: Brachypodio-Teucrietum, Peucedano ceruariae-

-Coryletum, rzadziej Carici-Inuletum. Wszędzie rośnie w bardzo małych

skupieniach, nie przekraczających 5 m2. W zbiorach zielnikowych (ryc. 1)

pochodzi z 12 stanowisk (nr 1, 8, 9, 10, 12, 23, 38, 51, 57, 65, 66, 69).

308

ROZMIESZCZENIE OGÓLNE I STANOWISKA NA LUBELSZCZYŹNIE

Wiśnia karłowata (1, 12, 13) występuje w strefie stepów i lasostepów Europy Środkowej i zachodniej Syberii. Na zachodzie jej stanowiska przekraczają środkowy Ren i ciągną się do ok. 1000 km szerokim pasem przez Niemcy, północne części Bałkanów, Polskę, wschodnią Europę i za­

chodnią Azję. W Polsce (10—12) podano dotąd blisko 170 stanowisk Ce­

rasus fruticosa, z czego 29 z Lubelszczyzny oraz 140 z Wyżyny Sando­

mierskiej i Przedgórza Iłżeckiego. Wszystkie stanowiska wiążą się głów­

nie z siedliskami słonecznymi, bogatymi w wapń, i z roślinnością o przewadze gatunków z klasy Festuco-Brometea nad Querco-Fagetea.

Ryc. 1. Stanowiska Cerasus fruticosa na Lubelszczyźnie; 1 — skupienia powyżej 1 a.

2 — skupienia 51—100 m2, 3 — skupienia 2—50 m2, 4 — pojedyncze okazy Stations of Cerasus fruticosa in the Lublin Region; 1 — cover above 1 a, 2 — cover

of 51—il00 m2, 3 — cover of 2—50 m2, 4 — single specimens

Wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa (P a 1 L) W o r on o w)...

309 Z roślin leśnych duży udział mają gatunki z rzędu Quercetalia pube­

scentis.

Badania na Lubelszczyźnie, prowadzone zwłaszcza przez Fijałkow­

skiego (4—8), pozwoliły na stwierdzenie 92 stanowisk. Oznaczono je na ryc. 1. Poszczególne współczesne stanowiska zróżnicowano na pod­

stawie ilościowego występowania w następujący sposób: 1 — występo­

wanie Cerasus fruticosa na powierzchni zwartej ponad 100 m2, 2 — 51—

100 m2, 3 — 2—50 m2, 4 — pojedyncze okazy.

Niżej podane zestawienie numerowanych miejscowości, w których stwierdzono Cerasus fruticosa, odpowiada numerom oznaczonym na ryc. 1.

Są to następujące:

1. Witoldów k. Konstantynowa 36. Popkowice

2. Dąbrów 37. Wilkołaz

3. Karolin 38. Podzamcze (zdj. 25, 35)

4. Ciechanki (zdj. 13) 39. Bychawa

5. Kijany 40. Krzczonów (zdj. 15)

6. Zimne Doły (zdj. 31) 41. Wirkowice (zdj. 22) 7. Sobianowice (zdj. 4) 42. Tarnogóra (zdj. 39, 10)

8. Świdniki 43. Latyczów (zdj. 11, 28)

9. Lublin — Czechów, Helenów, Ru­ 44. Krasnystaw (zdj. 26)

ry (zdj. 2, 5) 45. Łopiennik (zdj. 36)

10. Rudnik k. Lublina 46. Izbica (zdj. 29, 30)

11. Pliszczyn (zdj. 21) 47. Siennica Nadobna (zdj. 27)

12. Ciecierzyn (zdj. 17) 48. Pawłów

13. Dys (zdj. 6, 24) 49. Stajne

14. Czechówka — Lublin 50. Kol. Ochoża 15. Konopnica (zdj. 20, 23) 51. Uhrusk

16. Zemborzyce 52. Kol. Rudka

17. Bełżyce 53. Tarnówka k. Chełma

18. Okolice Bełżyc 54. Stawska Góra

19. Wąwolnica 55. Strupin Mały

20. Puławy 56. Wolawce

21. Parchatka (zdj. 14) 57. Haliczany

22. Bochotnica 58. Kumów Majoracki

23. Kazimierz (zdj. 12) 59. Pięciopolówka 24. Wzgórza Kazimierskie 60. Kol. Putnowice

25. Dobre 61. Bogdanówka

26. Rogów 62. Teresin

27. Kaliszany 63. Horodysko

28. Świdry 64. Wolwinów

29. Popów 65. Drewniki

30. Bliskowice 66. Wysokie

31. Dzierzkowice 67. Tuczępy (zdj. 18, 39)

32. Olbięcin 68. Szystowice (zdj. 19)

33. Dąbrowa 69. Czechówka k. Grabowca (zdj. 9)

34. Węglin 70. Rogów

35. Dąbrowa k. Zaklikowa 71. Skoromochy Małe

310 Dominik Fijałkowski, Maria Wawer

72. Żuków 83. Wychody

73. Iłowiec 84. Łabunie

74. Skierbieszów (zdj. 1, 16) 85. Gródek k. Hrubieszowa (zdj. 7, 8,

75. Udrycze 32)

76. Zabytów 86. Rogów k. Hrubieszowa (zdj. 3)

77. Krasne 87. Kosmów

78. Chomęciska 88. Strzyżów (zdj. 40)

79. Maciejów 89. Telatyn

80. Zakłodzie 90. Tomaszów

81. Dziewicza Góra 91. Biała Góra k. Tomaszowa

82. Kąty 92. Gródek k. Łaszczowa (zdj. 37)

PIŚMIENNICTWO

1. Br o wic z K., Gostyńska M.: Atlas rozmieszczenia drzew i krzewów w Polsce (Eds. S. Białobok and Z. Czubiński, Part 3), Poznań 1964.

2. Celiński F., Filipek M.: Flora i zespoły roślinne leśno-stepowego rezer­

watu w Bielinku -nad Odrą. Badania Fizjogr. nad Pol. Zach., Poznań 4, 5—198 (1958).

3. Dziubaltowski S.: Les associations steppiąues sur le plateau de Petite- -Pologne et leurs successions. Acta Soc. Bot. Pol. 3, 164—195 (1925).

4. Fijałkowski D.: Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny. Część I—VII.

Fragm. Flor, et Geobot. (1954, 1958, 1959, 1960, 1962, 1963, 1964).

5. Fijałkowski D.: Zbiorowiska kserotermiczne projektowanego rezerwatu stepowego koło Czumowa nad Bugiem. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 10, 311—319 (1957).

6. Fijałkowski D., Izdebski K.: Zbiorowiska stepowe na Wyżynie Lu­

belskiej. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, seotio B 11, 167—200 (1959).

7. Fijałkowski D.: Miłek wiosenny (Adonis vernalis L.) w województwie lu­

belskim. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 16 , 49—76 (1962).

8. Fijałkowski D.: Zbiorowiska kserotermiczne okolic Izbicy na Wyżynie Lu­

belskiej. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C 11, 239—259 (1964).

9. Flora polska. Pod red. W. Szafera i B. Pawłowskiego, t. VII, PWN, Kraków 1955.

10. Głazek T.: Rozmieszczenie stanowisk wiśni karłowatej (Cerasus fruticosa (Pall.) W o r o n o w) i ostnicy włosowatej (Stipa capillata L.) w dorzeczu Opa­

tówki na Wyżynie Sandomierskiej. Zeszyty Nauk. Uniw. im. A. Mickiewicza, Biologia, z. 5, 155—165 (1964).

11. Głazek T.: An Investigation on the Ecology of Cerasus fruticosa (Pall.) W o r o no w on the Basis of Materials Obtained from Sandomierz Highland and Iłża Foothills. Ekologia Polska, seria A 17 (1), 1.—28 (1969).

12. Głazek T.: Zespoły leśne południowo-wschodniego i wschodniego przedpola gór Świętokrzyskich. Monographiae Bota-nicae 38, 131 (1973).

13. Gostyńska M.: Nowe stanowiska wisienki stepowej (Cerasus fruticosa W o- ronow) w Polsce. Roczn. Dendr. 17, 91—99 (1963).

14. Gostyńska M.: Aktualny stan stanowisk wisienki stepowej (Cerasus fruti­

cosa (Pall.) Woronow) nad doliną Wisły. Roczn. Dendr. 19, 105—112 (1965).

15. Kozłowska A.: Naskalne zbiorowiska na Wyżynie Małopolskiej. Rozpr.

Wydz. Mat.-Przyr. seria A/B 67, 1—56 (1928).

Bhuihh CTennaa (Cerasus jruticosa (Pall,) Worono w)...

311

Cerasus Jruticosa Ha JIio6jiMnmMHe name Bcero BCTpeuaeTca b accoqnannu Prunetum fruticosae Ha Kpyrbix jieccoBbix CKJiOHax. Pexe u Ha noxojKefł nouBe OHa BCTpenaeTCH b accoqnatpiHx Thalictro-Salnietum pratensis u Koelerio-Festuce­

tum sulcatae. OTgeabubie ee 3K3eMnjiapbi paeryT Ha MeJiOBbix nouBax cpe«n acco- nnanim Peucedano cervariae-Coryletum, Brachypodio-Teucrietum, Carici-Inuletum.

flBa pa3a Cerasus jruticosa ogHapyjKeiia cpeflK Pino-Quercetum Ha neeB«onofl30- JIHCTbIX HOHBaX, OSpa3OBaHHbIX M3 rjIMHHCTbIX neCKOB.

<J>opMa JiHCTbeB m mioflOB, a TamKe BbicoTa KycTOB y Cerasus jruticosa oueiib HenocTOHHHbi. Ha aecce 'ramę Bcero pacTyT Cerasus jruticosa cJx>pMa typicum u &Ba MecToo6nTannH Cerasus jruticosa var. dispar. Ha MejioBbrx noHBax name Bcero BCTpenaiOTCH Cerasus jruticosa var. intermedia h Cerasus jruticosa var. Pallasii.

Bcero Ha JIro6jiMHmnHe HaiifleHO ogHO Meeroo6nTaHne b npe^eaiax JIio6jiMHCKoro IIOflJISCbH H 91 Ha JIloSjIHHCKOń BO3BbimeHHOCTM.

SUMMARY

In the Lublin Region Cerasus jruticosa occurs most frequently and numerously in the associatiion Prunetum fruticosae on steep loess slopes. On similar soil it has less frequently been found in the associations Thalictro-Salnietum pratensis and Koelerio-Festucetum sulcatae. It grows singly on cretaceous rendzinas among the associations Peucedano cervariae-Coryletum, Brachypodio-Teucrietum, and Carici- -Inuletum. In two stations Cerasus jruticosa was found growing among Pino-Quer- cetum on pseudopodsolic soils deyeloped from slightly loamy sands.

Cerasus jruticosa is very changeable in respect to the shape of leaves and fruit and height of shrubs. On loess soils one usually encounters Cerasus jruticosa forma typicum, though two stainds of Cerasus jruticosa var. dispar have also been found.

On cretaceous rendzinas Cerasus jruticosa var. intermedia and Cerasus jruticosa var. Pallasii grow most frequently.

On the whole in the Lublin Region there were one station in Podlasie Lubelskie and 91 stations in the Lublin Upland.

i

• ’ ■

' '

■

■