426
m y ś l, l e c z s t a n o w i ł y one w su m ie pewną m o z a ik ę . O d n o s iło s i ę bowiem w r a ż e n ie , że k ażd y z p r e le g e n t ó w z a p r e z e n t o w a ł t o , co m ia ł w tym
c z a s i e p r z y g o to w a n e . R ów nież sam u k ła d w y g ła s z a n y c h p r e l e k c j i n ie
p r z e d s t a w i a ł l o g i c z n e g o p o r z ą d k u . Tak n p . n a r z u c a s i ę z c a ł ą o c z y w is t o ś c i ą k o n ie c z n o ś ć p o ł ą c z e n i a p r e l e k c j i k s . W. M yszora: " U d zia ł
c h r z e ś c i j a n w w id o w isk a c h w o c e n ie g r e c k ic h Ojców K o ś c io ła " z r e f e - ra tem k s . S . L o n g o sz a : " R odzin a a w id o w isk a t e a t r a l n e w o c e n ie Jana C h ry zo sto m a " , k t ó r e n a l e ż a ł o b y tr a k to w a ć k o m p le m e n ta r n ie . Szkoda
r ó w n ie ż , że n i e z a p r o s z o n o z r e f e r a t a m i na sympozjum p r z e d s t a w i c i e l i in n y c h ś r o d o w is k naukowych s p o z a KUL-u i ATK. P r z e d s t a w i c i e l e innych ś r o d o w is k , w tym r ó w n ie ż g o ś c i e z a p r o s z e n i p r z e z M ięd zy w y d zia ło w y
Z a k ła d Badań nad A n tyk iem C h r z e ś c ij a ń s k im na u r o c z y s t o ś ć w r ę c z e n ia K s i ę g i P am iątk ow ej o . A . B o b e r o w i, b y l i w z a s a d z i e t y l k o o b serw a to
r a m i. Mimo t y c h d ro b n y ch n i e d o c i ą g n i ę ć , sympozjum b y ło in te r e su ją c y m sp o tk a n ie m naukowym, p o n ie w a ż u ś w ia d o m iło w s z y s tk im j e g o u czestn ik om a k t u a ln o ś ć dawnych p rob lem ów .
K s. A n to n i P ła w e c k i - Wrocław
3 . IV SYMPOSIUM SYRIACUM
IV M iędzynarodow e /o r g a n iz o w a n e co 4 l a t a / sympozjum stu d ió w
s y r y j s k i c h i z w ią z a n e z nim I I K olokwium a r a b s k i e j l i t e r a t u r y c h r z e ś c i j a ń s k i e j o d b y ły s i ę 10 - 12 w r z e ś n ia 1984 r . w h o le n d e r sk im
o śro d k u "De K len k e" w O o s t e r h e s s e l e n k o ło G r o n in g e n . Za i c h o rg a n i z a c j ę o d p o w ie d z ia ln y b y ł Z a k ła d S e m i t y s t y k i U n iw e r s y te tu w Gro
n in g e n , a s z c z e g ó l n i e dwaj j e g o naukow i p r a c o w n ic y : p r o f . U.W. D r ij - v e r s i d r G .J . R e in in k . W z ię ło w nim u d z i a ł p r a w ie 100 o r i e n t a l i s t ó w
i s p e c j a l i s t ó w w d z i e d z i n i e s y r y j s k i e g o a n ty k u c h r z e ś c i j a ń s k i e g o , r e p r e z e n t u j ą c y c h o ś r o d k i naukowe L u ro p y , Am eryki P ó łn o c n e j i B l i s
k i e g o W schodu. Z n a la z ł s i ę w śród n ic h r ó w n ie ż j e d e n P o la k , k s . Jerzy W oźniak CM z Krakowa / I n s t y t u t T e o lo g ic z n y XX M is j o n a r z y /, k tó ry
w y g ł o s i ł k o m u n ik a t. Na m i e j s c e obrad w ybrano tym razem H o la n d ię /1 9 7 2 - *łzy 1976 - P a r y ż , 1980 - G e ty n g a / z e w z g lę d u na żywe
w tym k r a j u t r a d y c j e s y r o l o g i c z n e w y r a ż a ją c e s i ę zarów no w s t o s u n
kowo d u ż e j l i c z b i e w y b itn y c h s y r io lo g ó w / n p . H .J.W . D r i j v e r s , L. van Rompay, C o r r ie M o le n b e r g , G .J . R e in in k , J . van d e r P lo e g , J . Sanders
- 427 A
W. den B o e r, M .K o s te r , I . Ten N a p e l, G .R o u w h o rs t/, j a k i w n a jw ię k s z e j w E u ro p ie l i c z b i e p u b l i k a c j i o r i e n t a l n y c h wydawanych p r z e z
E . J . B r i l l a w L e id e n .w
Tematem sym pozjum b y ły r o d z a j e l i t e r a c k i e w s t a r o ż y t n e j ,
c h r z e ś c i j a ń s k i e j l i t e r a t u r z e s y r y j s k i e j . I l o ś ć z g ło s z o n y c h r e f e ratów i kom unikatów b y ł a t a k d u ż a , że o r g a n i z a t o r z y , b i o r ą c p r z y k ład z K ongresów P a t r y s t y c z n y c h w O k s f o r d z i e , m u s l e l i j e p o d z i e
l i ć na dw ie r ó w n o le g łe o b r a d u ją c e s e k c j e . T ru d n o j e s t s c h a r a k t e r y zować ta k r o z l e g ł y m a t e r i a ł jed n em u t y l k o u c z e s t n i k o w i , k t ó r y n i e mógł być obecny na w s z y s t k i c h p r e l e k c j a c h w y g ła s z a n y c h ró w n o c z e ś
n ie w dwóch s e k c j a c h , a l e o g r a n i c z ę s i ę t y l k o do w y m ie n ie n ia p r e legentów w raz z t y t u ł a m i i c h p r e l e k c j i o r a z d o ł ą c z e n i a k i l k u uwag do n ie k tó r y c h z n i c h . Z a in te r e s o w a n y c h b l i ż e j t ą p r o b le m a ty k ą o d -
syłam do n a j b l i ż s z e g o z e s z y t u " O r i e n t a l i a C h r i s t i a n a A n a l e c t a " , w którym z o s t a n ą o p u b lik o w a n e w s z y s t k i e m a t e r i a ł y sym pozjum .
W p ie r w s z e j s e k c j i p ie r w s z e g o d n i a o b r a d , k tó ry m p r z e w o d n i-% czył F . G r a f f i n / P a r i s , I n s t i t u t de P a t r o l o g i a O r i e n t a l i s / , w y g ło szono n a s t ę p u j ą c e p r e l e k c j e : B. A 1 a n d /M d n s te r U n i v e r s i t a t / , "D er ita n d a p p a r a t* d e r H a r k l e n s i s z u r E n ts te h u n g d e r s y r i s c h e n B i b e l " - p r e l e g e n tk a om ów iła p r z e d e w s z y s tk im L i s t y k a t o l i c k i e s y r y j s k i e j w e r s j i Nowego T e s ta m e n tu w r e c e n z j i h a r k l e ń s k i e j , u d o w ad n ia
j ą c , że j e j a u t o r Tomasz p o s z e d ł , z w ła s z c z a w i l i ś c i e ś w .J a n a , z a s t a r s z ą t r a d y c j ą s y r y j s k ą . W y k azała r ó w n ie ż , że j e s t t o nowe t ł u m a c z e n i e , a n i e p o w ie le n ie r e c e n z j i f i l o k s e n i a ń - s k i e j . J . II. C o r b e t / U n i v e r s i t y o f T o r o n t o / , "The P a - u l i n e T r a d i t i o n i n A p h r a h a t" - a u t o r z w r ó c i ł uwagę na z w ią z k i b i b l i j n e g o t e k s t u s y r y j s k i e g o z ta rg u m a m i. L. v a n R o p a y / U n i v e r s i t e de L e i d e n / , "Q uel ques re m a rq u e s s u r l a t r a l i t i o n s y r i a q u e de l 'o e u v r e e x e g e t i - que de T h e o d o re de M o p s u e s te " - p r e l e g e n t w y k a z a ł, że na t r a d y c ję s y r y j s k ą T e o d o ra z M o p s u e s tii w yw arły wpływ n a s t ę p u j ą
ce s z k o ł y : św .E fre m i e g z e g e z a a n t i o c h e ń s k a , s z k o ł a I b a s a , t r a d y c j a g r e c k a V w ., i t r a d y c j a a rm e ń sk a w o s o b ie E z n ik a z K o lb .
428
"An e i g h t h c e n tu r y Manuał I s ó b ar Nuns " Q u e s tio n s and answ ers on th e w h o le t e x t o f S c r i p t u r e a s a r e p r e s e n t a t i v e o f a genre - a u to r k a s t w i e r d z i ł a , że p y t a n ia i o d p o w ie d z i w d z i e l e iS ó
b ar Nuna s t a n o w ią r o d z a j k a te c h iz m u s to s o w a n e g o w K o ś c i e l e ay r y j s k i
I . T e n N a p e l /G r o n in g e n /, "Some rem arks o f t h e H exaem eral L i t e r a t u r ę i n S y r ia c " - om aw iając g a tu n ek l i -
* * t e r a c k i h ek sam eron u w l i t e r a t u r z e s y r y j s k i e j a u t o r w y sz e d ł od tw ó rcy t e g o g a tu n k u F il o n a o r a z p r z e ś l e d z i ł j e g o rozw ój u M o jż e sz a b ar K efa i we F l o r i l e g i a c h N a r s e s a . Omawiany g a -* tu n e k o b ejm o w a ł, j e g o z d a n ie m , c z t e r y e le m e n ty : s t w o r z e n ie , g r z e c h p ie r w o r o d n y , o d p o czy n ek w s z a b a t , c z ło w ie k ; w y r ó ż n ił
* *
on p o n a d to w t e j d z i e d z i n i e dwa k i e r u n k i : n e s t o r i a ń s k i r e p r e zen to w a n y p r z e z N a r s e s a i I s o b a r Nuna o r a z m o n o fiz y c k i
kon-W _
tynuow any p r z e z Jakuba S a ru g a i M o jż e s z a b ar K e f a .w
S . G e r 8 / P r i n c e t o n - U n i v e r s i t y o f T H b in g e n /, "The O p h ite G n o s t ic s a c c o r d in g t o T h eod ore b a r K o n i: h e r e s i o l o g i - c a l c o n v e n t io n and o r i g l n a l i t y " .
A. J u c k e 1 /M h n s t e r , I n s t i t u t f ń r N eu testa m en t l i c h e T e x t f o r s c h u n g / , "Der K taba d D u rra sa d e s E l i j a von
Anbar: E in sp H te s Z e n tu r ie n w e r k d e r s y r i s c h e n L i t e r a t u r " . J . H a b b i / M o s u l / , " D evelop p em en t du la n g a g e W s c i e n t i f i q u e de S e r g e a H unayn". H. S u e r a n n /M O n s te r /, " S y r is c h e A p o k a ly p tik im s i e b t e n J a h r h u n d e r t" . F . J . M a r t i n e z /M a d r id /, "The a p o c a ly p t ic Genre i n S y r i a c : t h e W orld o f P s e u d o -M e th o d iu s " . K. I . S h a b a /B a g d a d /, "Sur l e s m a n u s c r it s s y -r ia q u e e n I-ra q " - p -r e l e g e n t om ów ił -r ę k o p is y s y -r y j s k i e w I -r a ku p o d a ją c i c h l i c z b ę na 9 9 9 , co w y w o ła ło u śm ie c h s ł u c h a j ą c y c h . W d r u g i e j s e k c j i p ie r w s z e g o d n ia o b r a d , k tórym p r z e w o d n ic z y ł n a jp ie r w A n to n i G u illa u m o n t / C o l l e g e de F r a n c e / , a po p o łu d n iu S . H . G r i f f i t h / C a t t o l i c U n i v e r s i t y o f W a s h in g t o n /, w y g ło s z o n o na s t ę p u j ą c e k o m u n ik a ty : M. B r e y d y / V i t i c h - K 8 1 n U n i v e r s i t H t / , " Y e s t ig e s m econnus d e s P e r e s C a p p a d o c ie n s e n S y r ia q u e : l e t t r e de G re-V w g o i r e de N y sse au m oine P h i l i p p e " .
42$
-A.
d e
H a l 1 e u x
/L o u v a in - L a - N e u v e /, "Les
Commenta-ir e s s y r ia q u e s de D is c o u r s de G re g o Commenta-ire de N a z ja n z e " .
T h .
R.
H u r s t
/ B a l t i m o r e / , "The E p i s t l e - t r e a t i s e :
an a p o l o g e t i c a l v e h i c l e i n th e f i r s t A b b a sid C e n tu ry : L e t t e r 34
of Timothy I " .
H. P .
C h e i k h o
/R o m a/, "L es c a r ą c t e r e s l i t t e r a i r e s
des L e t t r e s du P a t r i a r c h ę T im o th e e I /7 8 O - 8 2 3 /" .
I . R.
H a
b y e
/ D e l h i / , "A P ra y e r -B o o k . R i t u a l o f
p a r t i c u l a r C h a r a c t e r " .
W
P.
Y o u s i f
/Rom a, I s t i t u t o O r i e n t a l e / , "L es g e n r e s
l i t t e r a i r e s d an s l e C om m entaire du D i a t e s s a r o n de S t.E p h re m " -
p re le g e n t w s k a z a ł na n a s t ę p u j ą c e r o d z a j e l i t e r a c k i e w D i a t e s s a r o -
n ie : n a ro d z in y C h r y s t u s a , męka C h r y s tu s a o ra z k r ó t k i e k o m e n ta rz e
na wzór targum ów .
/ U n i v e r s i t e de L i b y e / , "Le c o m m en taire
P.
F e g h a l i
de l'E x o d e de S a i n t Ephrem e s t un Targum" - Zdaniem a u t o r a w k o
ś c i e le s y r y js k im b y ł w u ż y c iu tz w . " ta rg u m p r z y s to s o w a n y " , k t ó r y
odkrywał S ta r y T e s ta m e n t w ś w i e t l e nowego ś w i a t a ż y d o w sk ie g o .
Otóż k o m en tarz św .E fre m a wg r e f e r e n t a : a / o d d a je a tm o s f e r ę żydo
wską, b / z a w ie r a z a s a d ę j e d n o ś c i P ism a ś w ., c / o d d a je a tm o s f e r ę
m a n ic h e jsk ą .
N.
E l
- K h o u r y
/ U n i v e r s i t y o f L i b y a / , "The u se
of lan g u ag e a c c o r d in g t o Ephraem th e S y r ia n " - a u t o r o k r e ś l i ł
język E frem a ja k o p o e ty c k i p o s łu g u ją c y s i ę a l e g o r i a m i , m e t a f o r a
mi i a l e g o r i ą ; z w r ó c i ł p o n a d to uwagę n a r o l ę L ogosu ja k o m a n if e
s t a c j i Boga.
S u
-
i n
-
R i
/Q u e b e c , L a v a l U n i v e r s i t e / , "La
Caverne d es T r e s o r s : l 'a n a l y s e l i t t e r a i r e / d u t e x t e s y r i a q u e / e t
ses s o u r c e s " - p r e l e g e n t omówił s y r y j s k i e d z i e ł o " J a s k i n i a s k a r
bów" p o d k r e ś l a j ą c w nim z n a c z e n ie s t y l u b i b l i j n e g o .
W p ie r w s z e j s e k c j i d r u g ie g o d n ia o b r a d , k tó ry m p rz e w o d n ic z y ł
I.T e n N apel / G r o n i n g e n / , w y g ło sz o n o n a s t ę p u j ą c e p r e l e k c j e :
J .
v a h
d e r
P 1 o e g
OP / C a t h o l i q u e U n i v e r s i t e
Je N ijm e g e n /, " L 'im p o r ta n c e du M a n u s c r it 25 de l a B ib lio th e q u e
N a tio n a le de P a r i s " - t e n w y b itn y d o m in ik a n in , k t ó r y p ie rw s z y
- 4 3 0
d z i e d z i n i e S ta r e g o T esta m en tu , Qumran, s y r i o l o g i i i judaizmu w sk a z a ł tym razem na duże z n a c z e n ie s y r y j s k i e g o Manuskryptu
25 przechow yw anego w B i b l i o t e c e Narodowej w P a ry żu .
M. J . v a n E s b r o e c k SJ /Roma, I s t i t u t o Orien- t a l e / , "Le s o i - d i s a n t "Roman" de J u l i e n l'A p o s t a t " - r e fe r e n t
w y k a z a ł, że utwór t e n zachowany w ję z y k u s y r y j s k i i g r u z iń s k i
t, arabskim
a sw ój o r y g in a ln y pierw ow zór w t e k ś c i e syryjskim . A. N. P a l e r /O x fo rd -M tłn ch en /, " S y r ia c S a in ts
L iv e s : A West S y r ia n P e r s p e c t i v e " .
L. S a k o /M o s u l/, "The l i t e r a r y Genre in th e eon -*
t r o v e r s i e s b etw een C h r is t ia n s and M uslim s i n s y r i a c from VII - X I II c e n tu r y " .
K h a 1 i 1 S a i r /R om a/, "Le C o llo q u e du P a tria r chę J ea n I I I / 6 3 1 - 6 4 8 / a v e c l ' e m i r musulman" - a u to r u s ta la ją c d a tę d ia lo g u na r . 6 4 4 , p o d ją ł próbę u s t a l e n i a dwóch dysku
ta n tó w : Jan I czy Jan I I I , o p o w ia d a ją c s i ę za Janem I I I " .
R ó w n o cześn ie w d r u g ie j s e k c j i d r u g ie g o d n ia obrad w y g ło szo n o n a stę -p u ją c e r e f e r a t y :*
D. J . L a n e / L a n c a s t e r / , " M e tr o p o lita n Subhalemarans Book o f g i f t s and i t s l i t e r a r y G enre".
G. R o u w h o r s t /G r o n in g e n /, "Le m o t if du p r in - temps dans l e s Hymnes P a s c a l e s " .
G. W i n c k l e r / C o l l e g e v i l l e , J o h n 's U n iv e r s it y /, "The Creed o f A b d isoy a c c o r d in g t o th e Armenian Book o f L e t- t e r s " .
n /A m sterd a m /, "N arsai th e a n ti-F r i s h m a
J . C h
- J e w is h P o le m ic s " .
R. D a r l i n g /W a sh in g to n , W esley T h e o lo g ic a l S e- m in a r y /, "A dversus J u d aeos" i n S y r ia n P a t r i s t i c E x e g e s is : the
u s e s o f a G enre".
Po p o łu d n iu d r u g ie g o d n ia pbrad o r g a n iz a t o r z y u r z ą d z i l i u c z e -um
na t ą p i ł o s p o t k a n ie z rek to rem p r o f .d r E .B lęu m in k iem . Po przem ówie
n iu r e k t o r a poinform ow ano g o ś c i o o r ie n t a ln y c h tr a d y c ja c h w Groningen
i
o z b io r a c h s y r o lo g ic z n y c h m ie js c o w e j b i b l i o t e k i u n iw e r s y t e c k ie j .Na z a k o ń c z e n ie s p o t k a n ia u c z e s t n i c y sympozjum m o g li w y słu c h a ć koncer-*
- 431
jak: A r c a n g e lo C o r e l l i , J o h a n n es Brahms i F ranz S c h u b e r t .
W p ie r w s z e j s e k c j i o s t a t n i e g o d n ia o b r a d , którym n a jp ie r w p r z e w odniczył p r o f . S e b a s t i a n Brock / O x f o r d / , a po p o łu d n iu L. van Rom-
pay / L e i d e n / , w y g ło s z o n o n a s t ę p u j ą c e r e f e r a t y : J . W o ź n i a k /K r a k ó w /, " A fr a h a ts M e ta p h e r v e r stH n d - n is im L ic h t e d e r T h e o r ie von B la ck und R e in h a r d t " . A. B B h l i n g /T M b in g e n /, " R h e to r ik im L ib e r Graduum w - a u to r z w r ó c i ł uwagę n a jp ie r w na g r e c k ą i rzym ską s z k o ł ę r e t o r y c z n y , a n a s t ę p n i e na f a k t , że P ism o św . b y ło głównym ź r ó dłem i n s p i r a c j i d l a r e t o r y k i w L ib e r Graduum. R. A. K i t c h e n /U S A /, "The G a ttu n g o f th e L ib e r Graduum and t h ę i m p l i c a t i o n s f o r a s o c i o l o g y o f A s c e t is m " . F . R i 1 1 e t /R o m a /, " S t y le e t r h e t o r i ą u e c h e z J a cq u es de S a r o u g " . J . W. W a t t / O x f o r d / , " R h e t o r ic a l F ig u r e s a c c o r d in g to Anthony o f T a g r i t " . G. J . R e i n i n k /G r o n in g e n /, " R h e to r ik i n d e r
H o m ilie i n J e s 5 2 , 1 3 - 5 3 , 1 2 d e s K a t h o lik o s Mar Aba I I " - a u t o r u k a za ł wpływ Jan a C h ry zo sto m a na Mar Abę I I , k t ó r y d ok on yw ał
l i t e r a l n e j ę g z e g e z y t e k s t u b i b l i j n e g o i p o le m iz o w a ł z m o n o f i- z y ta m i. Omawiane k a z a n ie Mar Aby I I j e s t , zd a n iem R e in in k a ,
g r e c k ą h o m ilią z a s to s o w a n ą we w schodnim K o ś c i e l e . M. A. R o d r i g u e s /C o im b r a /, " B ib ie and T h e o lo g y i n th e S y r ia c C hurch". J . M a r t i k a i n e n / G B t t i n g e n / , " Joh an n es von Apamea und d i e E n tw ic k lu n g d e r s y r i s c h e n T h e o l o g i e " . * W d r u g ie j s e k c j i o s t a t n i e g o d n ia o b r a d , którym p r z e w o d n ic z y ł najpierw N. E l-K h ou ry / L i b i a / , a n a s t ę p n i e k s .A .d e H a lle u g /L o u v a i n - la -N e u v e /, w y g ło s z o n o n a s t ę p u j ą c e r e f e r a t y : J . F . C o a k l e y / L a n c a s t e r / , "The E x p la n a t io n s o f th e F e a s t s o f Mose b a r K epha". M a r A p h r e /b p n e s t o r i a ń s k i z K e r a l a / , " S l a
-w atha and K ushappe i n th e l i t u r g i c a l s t y l e o f t h e E a s t - S y r i a n s - " S law ath a" o z n a c z a s ło w o lu d u we Mszy ś w . , a "Kushappe W
łow o k a p ła n a / e x p l i c a t i o / .
W. W i t a k o w s k i / U p p s a l a / , "The Time and P la c e o f O r ig in o f "The T e a c h in g o f t h e A p o s t l e s " . W arto tu z a z n a
p 432 p
-p s a l i , g d z ie u z y sk a ł d o k to r a t z s e m lt y s t y k i ze s -p e c j a l i z a c j ą
s y r o le g ic z n ą pod k ieru n k iem sław n ego F.R undgrena. W cześniej
u k oń czył h e b r a is ty k ę na U n iw e r s y te c ie Warszawskim.
:. J e s t to
d ru g i wypadek w XX w ., k ie d y t o P olak u z y sk a ł ta k cenny t y
t u ł z t e j s p e c j a l n o ś c i . P op rzed n io t y t u ł t a k i u z y sk a ł ks.Paweł
N ow icki w 1914 r . , s t u d iu j ą c w N iem czech u ta k ic h sła w , jak
H .R eckendorf czy E .S a ch a u . Pan W itakow ski zam ierza p o św ięcić
s i ę do końca swej pracy naukowej l i t e r a t u r z e s y r y j s k i e j oraz
o b ie c u j e w sp ó łp ra cę z p o ls k im i s y r o lo g a m i. W te n sposób tr z e
c i d z ie ń sym p ozju m m iał ró w n ież a k cen t p o l s k i .
G.
S c h B l l g e n
/ I n s t i t u t fWr K irch en g esch lch te
d er U n iv e r s itN t B on n /, " L it e r a r is c h e G attung und th e o lo g iso h e
Tendenz d er s y r is c h e n D id a s k a lie " .
S .
B r o c k
/O x f o r d /, " S y ria c D ia lo g u e Poetry" - wy
r ó ż n i ł on w d ia lo g o w a n e j s y r y j s k i e j p o e z j i p ię ć typów d ia lo
gu: form uła d ia lo g u z p ow tarzającym i s i ę zw rotkam i, d ia lo g
z nierównym i c z ę ś c ia m i, d i a lo g z p r z e jr z y sty m opowiadanie:
op ow iad an ie z mowami n ie h o m ilety czn y m i i z dodanymi m ateria
łam i h o m ile ty c z n y m i.
H. J .
W.
D r i j v e r s
/G r o n in g e n /, "Solomon as
T each er: E arly S y r ia c d i d a c t i c P oetry " - p r e le g e n t z w ró cił
uwagę na p a r a l e l ę m iędzy Odami Salomona a K sięg ą M ądrości.
A.
D e s r e u m a u x
/ P a r i s / , "Le probleme des ge-
n r e s l i t t e r a i r e s dans l a l i t t e r a t u r e apocryphe C h retien n e en
S y ria q u e" - a u to r poinform ow ał tu r ó w n ie ż , że paryska Ćcole
P r a tiq u e p o d j ę ła s i ę k r y ty c z n e g o w ydania apokryfów Nowego
T estam entu w ję z y k u s y r y js k im i arabskim przy w spółpracy
m ięd zyn arod ow ej.
Na z a k o ń c z e n ie sympozjum odb yło s i ę g e n e r a ln e z e b r a n ie pod
przewodnictwem A .G u illa u m o n ta , F .G r a f f in a , H .D r ij v e r s a , K.Samira
i S .B r o c k a , k tó r e u św ia d o m iło zebranym w y n ik i trzyd n iow ych obrad.
Za s z c z e g ó l n i e in t e r e s u j ą c y owoc uznano in fo r m a c ję o z n a le z ie n iu
nowych s y r y j s k ic h i a r a b sk ic h manuskryptów z k la s z to r ó w N.D. des
M oisson s pod A lq o s , przechowywanych p r z e z mnichów c h a ld e j s k ic h
w B a g d a d z ie, d z ię k i którym ic h o g ó ln a l i c z b a w porównaniu z k a ta
logam i S ch era i V o s t e 'a w z r o s ła praw ie do t y s i ą c a . Ich nowy k a ta
lo g przygotowywany p rzez P .J .I s a a k a i P.Haddada z o s t a n ie wkrótce
433
-opublikowany p r z e z Akademię I r a c k ą . N ie k tó r z y u c z e s t n i c y sympozja]
u b o le w a li nad z b y t n ią s e k u la r y z a c j ą i z b y t rzad k o p o d cza s obrad*poi- ruszaną p ro b lem a ty k ę t e o l o g i c z n ą , c o s i ę s p r z e c iw ia u sta lo n y m w. 1947
-r . w O k sfo -r d z ie z a ło ż e n io m c e lo w o ś c i o -r g a n iz o w a n ia t e g o -r o d z a j u 'o k -r e sowych s p o tk a ń . O biecano temu p r z e c iw d z ia ł a ć i na n a stę p n y c h k on
gresach c z ę ś o i e j p o r u sz a ć t e o l o g i ę Ojców s y r y j s k i c h i a r a b s k ic h .
Dyskutowano r ó w n ie ż nad tem atem i m ie jsc e m p r z y s z łe g o sympozjum proponując Bochum, Y it y c h , L a n c a s t e r , L eu ven , L o u v a in -L a -N eu v e.
O sta te c z n ie o r g a n iz a c j ę V Symposium S yriacu m na tem at t y p o l o g i i w l i te r a tu r z e s y r y j s k i e j p o w ierzo n o p r o fe so r o m b e l g i j s k i m : A. de H a ll e u - lo w i i A. van H o e y 'o w i, k t ó r z y m ają j e p rzy g o to w a ć j e s i e n i ą i9 8 8 r . w L ou vain -L a-N eu ve. W zw ią zk u z tym p o s z e r z o n o ta k ż e k o m ite t o r g a
n iz a c y jn y , ch oć n ie ma on n a d a l ża d n ej s t a ł e j s t r u k t u r y . O statn im akcentem te g o s p o t k a n ia b y ła p r z y j ę t a z entuzjazm em p r z e z u c z e s t n i ków, w ierszow an a mowa po s y r y j s k u , w y g ło s z o n a p r z e z n e s t o r i a ń s k i e g o
biskupa d la S y ry jczy k ó w p ó łn o c n e j Europy J . Y . ę i ę e k a , a u to r a s z e r e g u podręczników do n e o s y r y j s k i e g o i kom entarzy l i t u r g i c z n y c h .
W podsumowaniu c a ł o ś c i obrad n a le ż y s i ę duże u z n a n ie i w d z ię czność H olendrom , a s z c z e g ó l n i e p r o f e s o r o w i H .J .W .D r ij v e r s o w i, za sprawną o r g a n iz a c j ę sympozjum i s t w o r z e n ie i ś c i e b r a t e r s k i e j i k o
le ż e ń s k ie j a tm o s fe r y : od s t a r s z y c h i d o św ia d c z o n y c h sy r o lo g ó w m ło d si m ogli s i ę w i e l e n a u c z y ć . U c z e s t n ic y sympozjum m o g li p on ad to u c z e s t n i
czyć zarówno w l i t u r g i i , o d p ra w ia n ej c o d z ie n n ie w innym r y c i e s y r y j
skim, ja k i z w ie d z a ć p rzy g o to w a n e w ystaw y n a jn o w szy ch p u b l i k a c j i z pa t r o l o g i i s y r y j s k i e j i a r a b s k i e j , k t ó r e można b y ło b e z p o ś r e d n io naby
wać. P ow racający u c z e s t n i k t e g o r o d z a ju sympozjum p rzeżyw a p ew ien n ie d o s y t , że mimo ta k b u j n ie r o z w ij a j ą c y c h s i ę za g r a n ic ą stu d ió w s y r o lo g ic z n y c h , w P o ls c e brak o śro d k a a k a d e m ic k ie g o , ndwet na K a to
lic k im U n iw e r s y t e c ie L u b e ls k i choćby z d w u le tn ią s p e c j a l i z a c j ą ,
g d z ie można b y ło b y r o z w ij a ć t e g o r o d z a ju d z i a ł a l n o ś ć i p i s a ć p race z t e j d z i e d z i n y . Pragnę w tym m ie js c u oddać h o łd n e s to r o w i p o l s k i e j s y r o l o g i i k s . p r a ła t o w i dr h ab . W o jciech o w i Kani z Tarnowa za j e g o
p rzek ład y i p o p u la r y z a c ję s t a r o ż y t n e j l i t e r a t u r y s y r y j s k i e j w P o l s c e , jak ró w n ież o .d r J ó z e fo w i P a śc ia k o w i OP p r o fe s o r o w i j ę z y k a s y r y j s k i e
go na A n gelicu m w Rzymie za w p row adzen ie m nie w arkana k u lt u r y s y r o - *
l o g i c z n e j .
