Wojewódzki Biuletyn Statystyczny, 1997, nr 4

INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

URZĄD STATYSTYCZNY w Katowicach

1997

rolnictwa

WOJEWÓDZKI BIULETYN

STATYSTYCZNY

KWIECIEŃ 1997 4

Urząd Statystyczny informuje:

1. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w gospodarce narodowej wynosiło:

- w 1996 r. - 873,00 zł

- w II półroczu 1996 r. - 938,20 zł - w 1 kwartale 1996 r. - 842,90 zł - w II kwartale 1996 r. - 855,35 zł - w III kwartale 1996 r. - 890,54 zł - w IV kwartale 1996 r. - 985,32 zł - w I kwartale 1997 r. - 1008,03 zł

2. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w sektorze przedsiębiorstw wynosiło:

- w 1996 r. - 956,85 zł

- w I kwartale 1997 r. - 1042,91 zł - w styczniu 1997 r. - 1024,32 zł - w lutym 1997 r. - 1025,36 zł

- w marcu 1997 r. - 1073,37 zł - w kwietniu 1997 r. - 1106,66 zł w tym bez wypłat z zysku:

- w 1996 r. - 939,43 zł

- w I kwartale 1997 r. - 1028,37 zł - w styczniu 1997 r. - 1020,24 zł - w lutym 1997 r. -1017,00 zł - w marcu 1997 r. - 1044,97 zł - w kwietniu 1997 r. - 1083,65 zł

3. Przyrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do poprzedniego okresu wyniósł:

- w 1996 r .- 19,9%

- w I kwartale 1997 r. - 5,0%

- w styczniu 1997 r. - 2,9%

- w lutym 1997 r. - 1,1%

- w marcu 1997 r. - 0,8%

- w kwietniu 1997 r. - 1,0%

4. Przyrost cen towarów nieżywnościowych trwałego użytku w I kwartale 1997 r. w stosunku do IV kwartału 1996 r. wyniósł 2,5%.

5. Średnia krajowa cena skupu żyta wyniosła za 1 q:

- w I - III kwart 1996 r. - 34,88 zł - w styczniu 1997 r. - 40,82 zł - w lutym 1997 r. - 41,25 zł - w marcu 1997 r. - 40,73 zł - w kwietniu 1997 r. - 40,88 zł

6. Średnia cena sprzedaży drewna tartacznego iglastego uzyskana przez nadleśnictwa w I-III kwart. 1996 r.

wynosiła 157,80 zł za 1 m '.

Dni kalendarzowe i robocze

Wyszczególnienie 1996 1997

Liczba dni roboczych: rok ... 266 264 kwiecień ... 22 23 styczeń - k w ie c ie ń ... 90 88 Upływ czasu (w % ) w kwietniu:

kalendarzowego ... 30,06 32,88 roboczego ... 33,83 33,33

SCHEMAT ORGANIZACJI I STRUKTURY GOSPODARKI

S E K T O R W Ł A S N O Ś Ć F O R M A P R A W N O - O R G A N I Z A C Y J N A

P

s U

F, B K L I T 0 C R Z N Y

P S R E Y K W T A 0 T R N Y

własność Skarbu Państwa własność

państwo­

wa własność

państwowych osób prawnych

własność prywatna krajowa

organy władzy, administracji, kontroli państwowej wymiar sprawiedliwości

fundusze

spółki Skarbu Państwa

inne państwowe jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa państwowe

"*■ fundusze

spółki państwowych osób prawnych inne państwowe jednostki organizacyjne

1

fundusze spółki komunalne

spółki z przewagą mienia sektora publicznego

spółdzielnie i ich związki

organizacje społeczne, polityczne, związki zawodowe spółki prywatne

fundacje i ich zakłady

jednostki organizacji wyznaniowych

osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

—-- • w tym gospodarstwa indywidualne rolne

przedstawicielstwa firm zagranicznych

przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej wytwórczości spółki z przewagą kapitału zagranicznego

spółki z przewagą mienia sektora prywatnego

WAGI OGÓLNE

1. Od 1994 r. wprowadzono do stosowania Europejską Klasyfikację Działalności (E K D ) w m iejsce stosowanej K la s y fik a c ji Gospodarki Narodowej (K G N ).

E K D została opracowana na podstawie wydawnictwa Urzędu Statystycznego W spólnot Europejskich E U R O S T A T - "Nomenclature des A ctivités de Communante Européenne - N A C E, rev. I".

2. Publikowane dotychczas dane statystyczne w przekrojach działowo-gałęziowych w układzie KG N prezentowane są w układzie E K D według sekcji, działów i - w niektórych przypadkach - grup.

3. D ane prezentow ane w B iu le ty n ie Statystycznym dotyczą całej gospodarki narodowej, tj.: w s z y s tk ic h p odm iotów gospodarczych zaliczanych do sektora publicznego (własność państw ow a, w łasność kom unalna, w łasność mieszana z przewagą kapitału publicznego) oraz sektora prywatnego (własność prywatna krajowa m.in. spółdzielnie, organizacje społeczne, polityczne i związków zawodowych, zakłady osób fizycznych, spółki, fundacje; własność zagraniczna - m.in.

zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości, sp ółki zagraniczne lub z przewagą kapitału

zagranicznego; własność mieszana z przewagą kapitału prywatnego).

4. Dane opracowano zgodnie z każdorazowym stanem organizacyjnym podmiotów gospodarki narodowej.

5. W Biuletynie Statystycznym dane miesięczne w zakresie:

a) pracujących, zatrudnienia i wynagrodzeń dotyczą podmiotów sektora przedsię­

biorstw, w których liczba pracujących przekracza 5 osób, przy czym dane nie obejmują zatrudnionych poza granicami kraju, zatru d n io n ych w d z ia ła ln o śc i statutow ej organizacji społecznych,

b) produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedaży produkcji i usług budownictwa, sprzedaży usług transportu, gospodarki magazynowej i łączności oraz sprzedaży detalicznej towarów dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 5 osób.

Uwagi ogólne 3

Dane /.biorcze dotyczące pkt a i b obejmują wszystkie jednostki sporządzające m iesięczny meldunek uzupełniony o szacunek zbiorowości jednostek nie objętych badaniem.

c) przychodów ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) w sektorze przedsiębiorstw obejmują jedynie przychody w bieżących cenach bazowych, tj. przychody ze sprzedaży produktów netto (bez podatku VAT) pomniejszone o podatek akcyzowy i powiększone o dotacje przedmiotowe.

d) wyników finansowych przedsiębiorstw dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe i zobowiązanych do sporządzania co miesiąc sprawozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym - F-01 (z wyjątkiem podmiotów, których podstawowym rodzajem działalności jest działalność zaklasyfikowana według E K D do sekcji "Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo", "Rybołówstwo i rybactwo") przy czym dane w zakresie:

□ górnictwa i kopalnictwa oraz działalności produkcyjnej dotyczą podmiotów, których liczba pracujących przekracza 50 osób,

□ pozostałych rodzajów działalności dotyczą podmiotów, w których liczba pracujących przekracza 20 osób.

6. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o sektor/«

p rz e d sięb io rstw , d o tyczy to podm iotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie leśnictw a, pozyskiwania drewna i pokrewnych działalności usługowych: rybołówstwa w wodach

morskich; górnictwa i kopalnictwa; działalności produkcyjnej; zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę; budownictwa; handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego; hoteli i restauracji, transportu, gospodarki m agazynowej i łączności; obsługi nieruchomości, wynajmu i działalności związanej z prowadzeniem interesów; odprowadzania ścieków, wywozu śmieci, usług sanitarnych i pokrewnych;

działalności związanej z rekreacją, kulturą i sportem oraz pozostałej działalności usługowej.

Dane dotyczące sektora przedsiębiorstw nie obejmują w yników działalności gospodarczej jednostek budżetowych (z wyjątkiem tablicy -"Przeciętne zatrudnienie i w ynagrodzenie w gospodarce narodowej" - prezentowanej kwartalnie).

7. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o przemyśle, dotyczy to sekcji E K D : "Górnictwo i kopalnictwo",

"Działalność produkcyjna" oraz "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę” .

8. W tablicach - o ile nie zaznaczono inaczej - dane podano w cenach bieżących.

9. N iek tó re dane m ają charakter danych wstępnych i mogą ulec zmianie w następnych wydaniach Biuletynu Statystycznego.

10. W stosunku do obowiązujących klasyfikacji w B iu letyn ie Statystycznym zastosowano nazwy uproszczone, których pełne brzmienie prezentuje E K D wydanie II - G U S Warszawa 1991 r.

CENA OGÓLNA

W kw ietniu br. podobnie jak w marcu podm ioty sektora przedsiębiorstw uzyskały przychody (liczone w bieżących cenach) wyższe niż w miesiącu poprzednim. B yły one również najwyższe spośród uzyskanych w poprzednich miesiącach br.

podobnie jak dynamika liczona do analogicznego miesiąca ub.roku. Korzystna w kwietniu br. była również dynamika przychodów (liczona w stałych cenach) w przemyśle szczególnie w działalnościach związanych z produkcją.

Stosunkow o korzystnym w ynikom działalności gospodarczej podm iotów sektora przedsiębiorstw w kwietniu br.towarzyszył spadek zatrudnienia, po raz pierwszy w tym roku wzrost wynagrodzeń nominalnych jak też realnych , dalszy spadek zarejestrowanych bezrobotnych. Gorsze jednak niż przed rokiem były w I kwartale br. wyniki

finansowe podmiotów.

Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (w bieżących cenach) w sektorze przedsiębiorstw w kwietniu br. były wyższe niż w marcu br. o 5%, a wzrost nastąpił w obu sektorach własnościowych.

W największym stopniu wzrosły przychody w budownictwie (o 11 % ), natomiast niższe niż w marcu br. przychody odnotowano jedynie w handlu i naprawach (o 6 % ). W stosunku do wyników osiągniętych w kwietniu ub.roku wzrost przychodów był na poziomie 18%, znacznie wyższy w sektorze

prywatnym niż publicznym (odpowiednio o: 27%

i 13%) i najwyższy (ponad 2-krotnie wyższy) w sekcji hotele i restauracje.

W przemyśle, przychody ze sprzedaży (w cenach stałych) w kwietniu br. wzrosły w porównaniu z kw ietniem ub.r. o 6% , natom iast za okres styczeń-kwiecień o 3 % . W efekcie rosnących przychodów i malejącego zatrudnienia uzyskano korzystniejszą niż przed rokiem wydajność na 1 zatrudnionego. Najbardziej dynam icznie rosły przychody i wydajność w działalnościach związanych z produkcją celulozowo-papierniczą, instrumentów medycznych , precyzyjnych i optycznych, pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep oraz obróbką skóry i produkcją wyrobów ze skóry (dynamiki w granicach 130%-160%).

W d z iałaln o ści budowlano-montażowej uzyskano w kwietniu br. przychody (w cenach bieżących) wyższe o 11% niż w marcu br. i wyższe o 27% niż przed rokiem.

Efektami rzeczowymi prowadzonej w kwietniu br. działalności podmiotów gospodarczych były większe niż przed rokiem ilości wydobytego węgla, wyprodukowanej stali, nieco mniej energii elektrycznej, a w działalnościach związanych z produkcją żywności więcej mięsa i przetworów ale mniej nabiału. Korzystne b yły również efekty

Ogólna ocena 5

budownictwa mieszkaniowego. Blisko 2-krotnie więcej niż przed rokiem oddano mieszkań i o prawie 20% więcej niż w marcu br. Również w działalności transportowej tonaż przewiezionych ładunków był większy niż miesiąc wcześniej i rok wcześniej.

Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było w kwietniu br. niższe niż przed miesiącem (o 0,4%) oraz przed rokiem (o 1,6%).

Malało w sektorze publicznym rosło w prywatnym.

Znaczniejsze spadki zatrudnienia odnotowano w działalnościach produkcyjnych oraz górnictwie i kopalnictwie.

Pomimo obniżającego się zatrudnienia, na rynku pracy nie odnotowano większego napływu bezrobotnych. Liczba bezrobotnych w końcu kwietnia br. osiągnęła poziom 122,2 tys. osób i obniżyła się w stosunku do marca br o 4% , i aż o 22%

do kw ietnia ub.roku (efekt zm ieniających się ureg ulo w ań p raw n ych ). Spadkow i licz b y zarejestrowanych bezrobotnych towarzyszył spadek stopy bezrobocia oraz ofert pracy.

Zatrudnieni w sektorze przedsiębiorstw zarabiali przeciętnie w kwietniu br. 1302 zł brutto i 1064 zł netto. Płace były wyższe niż w marcu br.

0 6 % w wymiarze nominalnym i 5% w realnym.

W najwyższym stopniu wzrosły wynagrodzenia w sekcji transport, składowanie i łączność (o 15%) oraz działalność produkcyjna (o 11%), natomiast spadek płac wystąpił w sekcjach zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę oraz rolnictwo 1 leśnictwo. W porównaniu do kwietnia ub.roku wynagrodzenia wzrosły o 17% brutto i 19% netto, tj.

na p oziom ie zb liżo nym ja k w m iesiącach poprzednich. Analiza wskaźników finansowych za I kwartał br. wskazuje na pogorszenie się kondycji

podm iotów gospodarczych w porównaniu z I kwartałem ub.roku. Zysk brutto był 4-krotnie niższy niż przed rokiem, a w ynik finansowy netto był ujemny.

Gorsza niż przed rokiem była rentowność podmiotów gospodarczych zarówno brutto (spadek o 2,2 pkt) jak też netto (spadek o 2,1 pkt) przyjmując w sektorze publicznym wartości ujemne i to za sprawą głównie sekcji górnictwo i kopalnictwo. Wyższy niż przed rokiem był wskaźnik poziomu kosztów, przy czym wyższy w sektorze publicznym, niższy w prywatnym. Zobowiązania były 2-krotnie wyższe niż należności i roszczenia.

EDNOSTKI GOSPODARKI NARODOWEJ

W końcu kwietnia br. zbiorowość osób prawnych i samodzielnych jednostek organizacyj­

nych nie mających osobowości prawnej (bez spółek cywilnych) zarejestrowanych w rejestrze REGO N obejmowała 22243 podmioty, tj. o 2,5% więcej niż w końcu ub.roku i o 0,6% więcej niż w końcu poprzedniego miesiąca. Jednostki sektora prywatnego stanowiły 71,9% omawianej zbiorowości.

W kwietniu zarejestrowano 171 osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej (bez spółek cywilnych) tj.

o 17,9% więcej niż w marcu br. i o 20,1% mniej niż w kwietniu ub.roku. Zlikwidowano w omawianym miesiącu 30 podmiotów.

Liczba nowych jednostek w wybranych grupowa- niach według form prawno - własnościowych przedstawiała się następująco:

■ spółki prawa handlowego... 95

w tym: - jednoosobowe spółki Skarbu Państwa 3 - spółki państwowych osób prawnych .. 3

- spółki prywatne kapitału krajowego .. 54

- spółki z udziałem kapitału zagranicznego... 31

■ organizacje społeczne, związki zawodowe, partie polityczne... 52

■ fundacje ... 3

■ spółdzielnie... 1

■ jednostki samorządu terytorialnego... 6

■ państwowe jednostki organizacyjne... 1

■ pozostałe jednostki... 13

W procesie restrukturyzacji gospodarki narodowej odnotowano w omawianym miesiącu następujące fakty:

1. Przędzalnię Bawełny "Zawiercie" Spółkę z o.o.

w Zawierciu przekształcono w spółkę akcyjną pod nazwą Przędzalnia Zawiercie - Spółka Akcyjna.

Nowa firma pozostała jednoosobową spółką Skarbu Państwa.

2. Na podstawie Ustawy z 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz 0 zmianie niektórych ustaw przekształcono dwa przedsiębiorstwa państwowe w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa:

- Hutę 1 Maja w Gliwicach

w Hutę "G L IW IC E " Spółkę Akcyjną - Hutę "Łaziska" w Łaziskach Górnych

w Hutę "Ł A Z IS K A " Spółkę Akcyjną.

3. Na bazie Przedsiębiorstwa Projektowo- Produkcyj­

nego i Usługowo-Handlowego "M O ST O ST A L”

Zabrze w Zabrzu utworzono spółkę prywatną tzw.

pracow nicząp.n."M O STO STAL-ZABRZE" Biuro Projektów i Realizacji Spółka Akcyjna. Spółka powstała w celu utrzymania, kontynuowania 1 rozwijania działalności gospodarczej zlikwido­

wanego przedsiębiorstwa państwowego.

S B « » « ®-

W tĘ M

ATRUDNIENIE.WYNAGRODZENIA.

RYNEK PRACY

Kwiecień br. był miesiącem spadku zarówno liczby pracujących ja k i p rzeciętn ej licz b y zatrudnionych sektora przedsiębiorstw. Liczba pracujących oraz przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw (dużych i średnich jednostek) w kwietniu br. wyniosła 878,9 tys. osób i 855,3 tys. osób. W porównaniu z miesiącem poprzednim wielkości te spadły o 0,7% i 0,4%, na co w znacznym stopniu miał wpływ spadek w sektorze publicznym (o 1,5% spadła liczba pracujących, a o 1,3% przeciętne zatrudnienie).

W sekcji górnictwo i kopalnictwo w kwietniu br. liczba pracujących oraz przeciętna liczba zatrudnionych wyniosła odpowiednio 250,0 tys. osób i 251,0 tys. osób. W porównaniu do marca br.

wielkości te spadły o 0,8% i 0,4%. Kształtowanie się poziom u przeciętnego zatrudnienia w sekcji górnictwo i kopalnictwo w 1997 r. przedstawia wykres:

260

250

240

230

220

210

200

tys. osób

IV

W okresie styczeń-kwiecień br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 857,6 tys. osób i było niższe o 1,5% w stosunku do analogicznego okresu ub.roku. Największy spadek liczby zatrudnionych wystąpił w sekcji: rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo o 14,7%, górnictwo i kopalnictwo o 5,0%, budownictwo o 2,5%, natomiast największy wzrost w sekcji pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna 0 12,9%.

W przemyśle przeciętne zatrudnienie w okresie 4 miesięcy br. wyniosło 565,7 tys. osób 1 porównując do roku ubiegłego było niższe o 2,8%.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w sektorze przedsiębiorstw w kwietniu br. wyniosło:

■ brutto 1302,30 zł

■ netto 1064,41 zł

W porównaniu do miesiąca poprzedniego płaca brutto wzrosła o 6,1%, a płaca netto o 5,7%, natomiast w stosunku do kwietnia ub.roku płace te wzrosły odpowiednio o 17,4% i 18,9%.

W okresie styczeń - kwiecień br. płace brutto i netto w sektorze przedsiębiorstw wyniosły odpowiednio 1279,93 zł i 1049,20 zł. W porównaniu do analogicznego okresu ub.roku płaca brutto wzrosła

8

o 16,2%, a płaca netto o 17,6%. Najwyższy wzrost w ynagrodzeń w okresie czterech m iesięcy w porównaniu do analogicznego okresu ub.roku wystąpił w sekcji rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (płaca brutto - wzrost o 35,6%, netto o 37,0%) oraz hotele i restauracje (płaca brutto - wzrosła o 30,7%, netto 31,9%).

Relację wynagrodzenia miesięcznego brutto w okresie I- IV br. w poszczególnych sekcjach d z ia ła ln o śc i gospodarczej w stosunku do wynagrodzenia ogółem w sektorze przedsiębiorstw wynoszącego 1279,93 zł brutto ilustruje wykres:

...v- : ■■■ -------...._______

20 40 60 80 100 120 140 160

A - rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo B - górnictwo i kopalnictwo

C - działalność produkcyjna

D - zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę E - budownictwo

F - handel i naprawy G - hotele i restauracje

H - transport, składowanie i łączność I - obsługa nieruchomości i firm

J- pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna

W przemyśle przeciętne wynagrodzenie w okresie czterech miesięcy br. wyniosło

■ brutto 1437,64 zł

■ netto 1175,63 zł

W porównaniu do roku ubiegłego płace te wzrosły odpowiednio o 15,5% i 16,9% .

W kwietniu br. w porównaniu do marca br.

wystąpił wzrost płacy realnej w sektorze przedsię­

biorstw o 4,7%

Przeciętne zatrudnienie w całej gospodarce narodowej w I kwartale br. wyniosło 1109,7 tys. osób i w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku spadło o 0,5%. W sektorze publicznym przeciętne zatrudnienie w tym samym okresie wyniosło 722,2 tys. osób (spadek o 3,3%), natomiast w sektorze prywatnym 387,6 tys. osób (wzrost o 5,2%).

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w 1 kwartale wyniosło:

■ brutto 1224,60 zł

■ netto 1005,49 zł

i w porównaniu do analogicznego okresu ub.roku wzrosło odpowiednio o 16,7% i 18,4%. Przeciętne wynagrodzenie brutto bez nagród z zysku wyniosło 1170,72 zł i było o 16,4% wyższe niż przed rokiem.

Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu kwietnia br. wyniosła 122,2 tys. osób i była niższa w porównaniu z analogicznym okresem ub.roku o 34,9 tys. osób oraz o 5,4 tys. niższa od stanu z końca marca br.

Zatrudnienie. Wynagrodzenia. Rynek pracy. 9

W dniu 30 kwietnia br. 70 tys. osób w województwie katowickim nie posiadało prawa do zasiłku. Największe grupy takich osób odnotowano w R U P w Sosnowcu (6,1 tys.), Bytomiu (5,3 tys.), Zabrzu (4,9 tys.), Chorzowie (4,5 tys.), a najmniejsze w Pszczynie (0,9 tys.), Czechowicach-Dziedzicach i Raciborzu (po 1,1 tys.).

Spośród 122,2 tys. bezrobotnych w końcu kwietnia br. największą grupą były osoby, które p oprzednio p raco w ały (104,3 ty s .). W śród bezrobotnych, którzy dotychczas nie pracowali (17,9 tys. osób) 25,1% stanowili absolwenci.

Największe skupiska bezrobotnych podobnie jak w poprzednich miesiącach odnotowano w RU P w Sosnowcu (9,9 ty.), Bytomiu (8,7 tys.), Gliwicach (8,0 tys.). W porównaniu ze stanem na koniec poprzedniego miesiąca spadek bezrobocia wystąpił we w szystk ich rejon ow ych urzędach pracy.

Największy spadek odnotowano w R U P w Olkuszu (7,9%), Żorach (7,8%), Czechowicach-Dziedzicach (7,1%), Mysłowicach (6,5%), Pszczynie, Rybniku, Tychach i Wodzisławiu Śląskim (po 5,7%).

W końcu kwietnia br. 44 zakłady zgłosiły zwolnienie w najbliższym czasie 1,9 tys. osób, z czego 1,2 tys. to osoby pracujące w sektorze publicznym.

Na koniec kwietnia br. rejonowe urzędy pracy dysponowały 2,9 tys. ofert pracy tj. 0,5 tys.

mniej niż w poprzednim miesiącu br. i o 1,7 tys. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Na jedną ofertę pracy w końcu kwietnia br. przypadało

42 bezrobotnych.

W kwietniu br. rejonowe urzędy pracy zarejestrowały 9,6 tys. osób jako bezrobotne tj. 0,2 tys.

więcej niż w poprzednim miesiącu br., a o 0,4 tys.

mniej niż w analogicznym okresie ub.roku.

Odpływ bezrobocia w kwietniu br. wyniósł 15 tys. osób. Spośród w yre je stro w a n ych bezrobotnych 6,4 tys. osób podjęło pracę, tyle samo nie potwierdziło gotowości do podjęcia pracy, a dobrowolnie zrezygnowało ze statusu bezrobotnego 0,6 tys. osób.

Wydatki z Funduszu Pracy związane z obsługą bezrobocia w kwietniu br. wyniosły 24,8 min zł. Bezrobotnym w okresie sprawozdawczym w yp łaco n o 19,9 m in zł, na aktyw ne form y przeciwdziałania bezrobociu przeznaczono 2,8 min zł oraz na przygotowanie zawodowe młodocianych 2 min zł.

P r o d u k c ja "

MATERIALNA

W kwietniu br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w sektorze przedsiębiorstw w ynio sły 5414,7 min zł (w cenach bazowych bieżących) i były wyższe o 5,2% w odniesieniu do marca br.

W sekcji górnictwo i kopalnictwo przychody te osiągnęły wartość 1338,3 min zł (tj. 24,7%

przychodów sektora przedsiębiorstw) i wzrosły o 8,2% w porównaniu do miesiąca poprzedniego br.

Wzrost przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług wystąpił również w sekcjach:

■ budownictwo o 10,6%

■ hotele i restauracje o 7,4%

■ transport, składowanie i łączność o 5,7%

■ działalność produkcyjna o 4,5%

■ zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę o 1,8%

■ obsługa nieruchomości i firm o 1,3%.

Natomiast spadek przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług odnotowano w sekcjach:

■ handel i naprawy o 6,2%

■ pozostała działalność usługowa o 0,3%.

Najwyższy poziom przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w kwietniu zanotowano w sekcji działalność produkcyjna (2505,4 min zł), natomiast najniższy w sekcji hotele i restauracje (19,1 min zł).

W okresie styczeń-kwiecień br. przychody ze sprzedaży w yrobów i usług w sektorze przedsiębiorstw osiągnęły wartość 20994,6 min zł i w porównaniu z analogicznym okresem ub.roku wzrosły o 13,7%, przy czym w sektorze publicznym przychody te wyniosły 13305,9 min zł, a w sektorze

prywatnym 7688,7 min zł i były wyższe niż przed rokiem odpowiednio o 7,1% i 27,1%.

W przemyśle przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w kwietniu br. osiągnęły wartość 4307,3 min zł (ceny bazowe bieżące) i w odniesieniu do marca br. wzrosły o 5,4% w cenach bazowych bieżących i o 3,1% w cenach bazowych stałych.

W porównaniu z kwietniem ubiegłego roku przychody w przemyśle wzrosły zarówno w cenach bazowych bieżących jak i w cenach bazowych stałych odpowiednio o 17,5% i 6,3%.

W sekcji górnictwo i kopalnictwo przychody w cenach bazowych bieżących stanowiły 31%

przychodów w przemyśle. W porównaniu do kwietnia ub.roku przychody te były wyższe o 18,2% w cenach bazowych bieżących , natomiast w cenach bazowych stałych o 1,2%.

W okresie styczeń-kwiecień br. produkcja sprzedana przemysłu wyniosła 16952,8 min zł (ceny bazowe bieżące) i w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku wzrosła o 13,3% w rzeczywistym czasie i o 15,9% w porównywalnym czasie pracy. W cenach b azow ych sta ły ch p rzychody te w analogicznym czasie pracy rów nież w zrosły odpowiednio o 2,8% i o 5,1%.

W okresie czterech miesięcy w przemyśle p rzychod y ze sprzedaży w yro b ó w i usług przypadające na 1 zatrudnionego (w cenach bazowych bieżących) były wyższe niż w roku ubiegłym o 16,6%.

Kształtow anie się wzrostów (spadków ) przychodów ze sprzedaży na 1 zatrudnionego w poszczególnych sekcjach przemysłu w cenach

Produkcja materialna

11

bazowych stałych w 1997 roku w porównaniu do analo g iczn eg o m iesiąca roku poprzedniego przedstawia wykres:

D górnictwo i kopalnictwo SD działalność produkcyjna

■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

W miesiącu kwietniu br. kopalnie wojewódz­

twa katowickiego wydobyły 11,8 min ton węgla kamiennego tj. o 2,4% więcej niż przed rokiem, natomiast w okresie styczeń-kwiecień wydobycie było niższe o 0,4%.

W okresie czterech m iesięcy 1997 roku wzrosła produkcja paliw do silników z zapłonem iskrowym o 30,4%, olejów smarowych i specjalnych o 7,1%. O 13,4% wyższy był także przerób ropy naftowej.

Wśród wyrobów hutniczych więcej wyprodu­

kowano: surówek i żelazostopów wielkopiecowych o 8,8% , żelazokrzemu i żelazochromu (wzrost odpowiednio o 5,0% i 69,4%), stali surowej o 12,2%, prętów i profili lekkich o 20,4%, walcówki o 31,0%, blach ocynkowanych o 72,1%, drutów stalowych ciągnionych o 17,9%.

W okresie styczeń-kwiecień br. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wzrost produkcji zanotowano również przy takich wyrobach jak: mosiądz o 24,8%, wyroby walcowane z ołowiu o 46,8%, frezarki do metali o 27,3%, rowery o 45,1%, przewody stałoprądowe o 42,2%, wyroby lakierowe o 26,3%, płyty i bloki z tworzyw sztucznych o 23,9%.

W ięcej niż przed rokiem wyprodukowano n ie k tó ry ch w yro b ów przeznaczonych dla budownictwa np: elementów ściennych wzrost o

8 3 ,5 % , kruszyw a budow lanego m ineralnego łam anego o 4 6 ,5% , cementu o 4 4 ,7 % , cegły wypalanej z gliny o 21,7%, dachówki wypalanej z gliny o 74,6%, elementów konstrukcji budynków z betonu o 66,1%, zapraw i wypraw o 37,7%.

Na przełomie czterech miesięcy bieżącego roku wzrosła również produkcja szkła budowlanego zespolonego o 87,8%, papieru o 22,8%, ubiorów z dzianin i tkanin (wzrost odpowiednio o 23,8%

i 32,4%), bielizny domowej o 65,3%, przetworów mięsnych i podrobowych ze zwierząt rzeźnych 0 58,0%, tuszek drobiowych o 97,6%, śmietany 1 śmietanki o 28,2%, kaszy o 55,8%, dżemów owocowych o 66,7%, konserw warzywnych o 45,7%.

W okresie styczeń - kwiecień br. mniej niż przed rokiem wyprodukowano: gazu ziemnego o 29,3%, blach stalowych o 17,7%, wyrobów w alcow anych z alum inium i z cynku (spadek odpowiednio o 35,2% i 20,8%), tokarek do metali specjalizowanych o 40,0%, maszyn elektrycznych wirujących o 13,3%, środków do prania i mycia 0 27,7%, wapieni i dolomitów (odpowiednio o 40,5%

1 25,0% ), szkła stołowego i galanteryjnego o 18,3%, tarcicy iglastej i liściastej (spadek odpowiednio o 9,7% i 27,1 % ), zeszytów i brulionów o 12,5%, waty celulozowej paczkowanej o 40,9%.

Wśród wyrobów spożywczych spadła produk­

cja tłuszczów zwierzęcych topionych jadalnych o 15,2%, mleka spożywczego normalizowanego o 22,9%, mąki o 23,4%, makaronu o 64,6%, konserw warzywno - mięsnych o 44,9%, wód mineralnych o 25,4%.

W budownictwie w kwietniu br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (ceny bazowe bieżące) wyniosły 479.3 min zł i wzrosły o 22,2% w porównaniu do kw ietnia ub.roku, przy czym największy wzrost przychodów wystąpił w grupie wynajem sprzętu budowlanego i burzącego wraz z obsługą operatorską o 77,1%.

12 Produkcja materialna

Wzrost przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w poszczególnych grupach sekcji budownictwo w kwietniu br. w porównaniu z analogicznym okresem ub.roku przedstawia wykres:

a - przygotowanie terenu pod budowę b - wznoszenie kompletnych budowli

lub ich części, inżynieria lądowa i wodna c - wykonanie instalacji budowlanych d - budowlane prace wykończeniowe

W okresie styczeń-kwiecień br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w budownictwie wyniosły

1646,3 min zł i były wyższe o 18% w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku. Wzrost wystąpił zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym odpowiednio o 12,4% i 19,1%. Przychody ze sprzedaży produkcji budowlano-montażowej (ceny bieżące) były również wyższe niż przed rokiem o

12,6% i wyniosły 1162,2 min zł.

W kwietniu 1997 roku oddano do użytku w województwie katowickim 195 mieszkań (4,9% mieszkań przekazanych do użytku w kraju), o powierzchni użytkowej 25,9 tys.m tj. o 87,5%

więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Najwięcej mieszkań tj. 179 oddano w budownictwie indywidualnym (7,6% mieszkań przekazanych do użytku w kraju), a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 24,4 tys.m .

W okresie czterech miesięcy br. oddano do użytku 803 mieszkania (4 ,7 % mieszkań przekazanych do użytku w kraju) tj. o 41,1 % więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 98,4 tys.m .

W budownictwie indywidualnym oddano do użytku 706 mieszkań (7 ,2% mieszkań przekazanych do użytku w kraju) tj. o 43,2% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Spółdzielnie mieszkaniowe oddały do użytku 35 mieszkań o powierzchni użytkowej 3,5 tys.m (0,6% mieszkań przekazanych do użytku w kraju).

Miasta, w których oddano najwięcej mieszkań w okresie styczeń-kwiecień br. to: Dąbrowa Górnicza (84), Jastrzębie-Zdrój (48), Rybnik (47), Gliwice (38).

Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania przekazanego do użytku w okresie styczeń-kwiecień 1997 r. wyniosła 122,5 m2, przy czym w spółdzielniach mieszkaniowych 99,6 m2, a w budownictwie indywidualnym 128,1 m2.

W okresie czterech miesięcy wydano 878 pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych w budownictwie indywidualnym.

Jednostki transportu samochodowego dysponujące w kwietniu taborem o ładowności 32,2 tys.ton (stan na koniec miesiąca) przewiozły 1,5 min ton ładunków, czyli 16,9% więcej niż w marcu br.

i jednocześnie 2 % więcej niż przed rokiem.

W okresie styczeń-kwiecień transportem samochodowym przewieziono 5,1 min ton ładunków, tj. o 6,5% mniej w porównaniu z analogicznym okresem ub.roku.

Śląska DOKP w kwietniu br. przewiozła transportem kolejowym 10,8 min ton ładunków, z czego 8,5 min stanowił węgiel kamienny. Ilość p rzew iezio n ych ład u nkó w ogółem i w ęg la kamiennego w porównaniu z marcem br. wzrosła odpowiednio o 1,4% i o 0,3%.

W ielkość ładunków przew iezionych od początku roku wyniosła 43,3 min ton i spadła o 0,1%

w porównaniu z analogicznym okresem ub.roku.

FIN A N SE

Analiza wskaźników finansowych za pierwszy kwartał br. wskazuje na pogorszenie się kondycji podmiotów gospodarczych w porównaniu do roku ubiegłego.

Wynik finansowy brutto będący różnicą pomiędzy przychodami a kosztami poniesionymi na ich uzyskanie skorygowany o saldo strat i zysków nadzwyczajnych za I kwartał br.wyniósł 112,2 min zł.

D la porównania w analogicznym okresie roku ubiegłego podmioty gospodarcze wykazały zysk w wysokości 471,7 min zł, oznacza to, że zysk za trzy m iesiące bieżącego roku stanowił tylko 23,8%

ubiegłorocznego wyniku.

W podziale na sektory wynik finansowy brutto przedstawiał się następująco:

■ sektor publiczny minus 28,4 min zł (133,1 min zł za okres I-III ub.roku)

■ sektor prywatny 140,6 min zł (338,6 min zł za okres I- III ub.roku)

Ocena zdolności do wygospodarowania dochodu wymaga poznania źródeł jego pochodzenia ze szczególnym uw zględnieniem elem entów tworzących w ynik na działalności gospodarczej.

Obserwowany spadek zysku brutto wiąże się z niekorzystnym i zmianami w poszczególnych rodzajach wyniku finansowego, tj. ze spadkiem

wyniku na sprzedaży o 11,4%, wyniku na działalności operacyjnej o 28,2%, a w rezultacie wyniku na działalności gospodarczej o 81,8%.

Obowiązkowe obciążenia wyniku finanso­

wego brutto m.in. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, wpłaty z zysku uiszczane na rzecz budżetu przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa i przedsiębiorstwa państwowe na koniec marca br. wyniosły 322,5 min zł i prawie trzykrotnie przewyższały uzyskany wynik finansowy brutto.

Podatek dochodowy w kwocie 296,9 min zł stanowił 92,1% ogółu obciążeń. Jego relacja w stosunku do zysku brutto wykazanego przez podmioty rentowne wynosiła 43,8% i była mniej korzystna niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, kiedy podatek dochodowy korygował zysk brutto o 31,3%.

Wynik finansowy netto (czyli wynik brutto pomniejszony o kwotę obowiązkowych obciążeń) na koniec marca br. wyniósł minus 210,4 min zł.

W podziale na sektory wynik ten kształtował się następująco: w sektorze publicznym na poziomie minus 247,1 min zł, a w sektorze prywatnym 36,7 min zł. Zysk netto osiągnęły podmioty gospodarcze między innymi w takich sekcjach jak

14 Finanse

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (73,4 min zł), działalność produkcyjna (41,3 min zł), obsługa nieruchomości i firm (8,1 min zł), pozostała d ziałalno ść usługowa kom unalna, socjalna i indywidualna (4,5 min zł). Stratę netto wykazały m.in.

podmioty sekcji: górnictwo i kopalnictwo (minus 305,2 min zł), budownictwo (minus 21,7 min zł), handel i naprawy (minus 12,4 min zł).

Od początku bieżącego roku rentowność podmiotów gospodarczych ulegała stopniowemu pogorszeniu i w efekcie za okres styczeń - marzec br.

była niższa od ubiegłorocznej.

Wskaźnik rentowności obrotu brutto czyli relacja wyniku finansowego brutto do przychodów z całokształtu działalności za okres I - III br. wyniósł 0,6% i był niższy o 2,2 pkt w stosunku do analogicz­

nego okresu roku ubiegłego. W poszczególnych sektorach w ielkość tego wskaźnika w ynosiła odpowiednio:

■ sektor publiczny minus 0,2% (spadek o 1,3 pkt w porównaniu do I-III ub. roku),

■ sektor prywatny 2,1% (spadek o 4,3 pkt w porównaniu do I-III ub. roku).

Najw yższy wskaźnik rentowności obrotu brutto odnotowano w sekcji: pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna (8,9%), zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę (6,4%), edukacja (3,8%). Ujemny wskaźnik rentowności brutto cechował podmioty zaliczane do sekcji: górnictwo i kopalnictwo (minus 5,8%), budownictwo (minus 0,7%), pośrednictwo finansowe (minus 1,9 % ).

Wskaźnik rentowności obrotu netto będący relacją wyniku finansowego netto do przychodów z całokształtu działalności za trzy miesiące bieżącego roku przyjął wielkość minus 1,1% (spadek o 2,1 pkt w porównaniu do I-III ub.roku), przy czym w poszcze­

gólnych sektorach był następujący:

■ sektor publiczny minus 1,9% (spadek o 1,2 pkt w stosunku do I-III ub.roku)

■ sektor prywatny 0,6% (spadek o 4,2 pkt w stosunku do 1 - III ub.roku)

Dla jednostek z sekcji górnictwo i kopalnictwo wskaźnik rentowności obrotu netto przyjął wartość minus 7,1%, natomiast w pozostałych sekcjach 0,6%.

Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności będący relacją kosztów do przychodów uzyskanych w efekcie prowadzonej działalności w okresie styczeń-marzec br. wyniósł ogółem 99,5%

(o 2,4 pkt więcej niż przed rokiem w tym samym okresie). Korzystniejsza relacja wystąpiła wśród jednostek sektora prywatnego, gdzie wskaźnik ten był niższy (97,9%), niż sektora publicznego (100,4%).

Wysoki wskaźnik wystąpił w sekcji górnictwo i kopalnictwo, gdzie koszty przewyższały przychody o 6,0%, a dla pozostałych sekcji był niższy i koszty stanowiły 97,7% przychodów. Najniższy wskaźnik poziomu kosztów, czyli najbardziej zadawalający odnotowano w sekcji pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indyw idualna (91, 1 % ), edukacja (96,2%), obsługa nieruchomości i firm (97,1 % ), transport, składowanie i łączność (97,5%).

Finanse 15

Koszty ogółem w układzie rodzajowym poniesione w okresie styczeń - marzec br.wynosiły 13951,3 min zł, z tego na sektor publiczny przypadało 10541,5 min zł, a na prywatny - 3409,8 min zł.

Strukturę kosztów według rodzaju za I kwartał br. przedstawia poniższy wykres:

L 31,4%

K zużycie materiałów i energii 0 usługi obce

■ podatki i opłaty

mi wynagrodzenia i inne świadczenia na rzecz pracowników S amortyzacja

ss pozostałe koszty

W sektorze publicznym w porównaniu do sektora prywatnego niższy był udział kosztów z tytułu zużycia materiałów i energii, usług obcych, natomiast wyższy był udział kwot z tytułu podatków i opłat, wynagrodzeń i innych świadczeń na rzecz pracowni­

ków oraz amortyzacji.

Na koniec marca br. wskaźnik płynności I stopnia przedstawiający relację aktywów o dużym stopniu płynności (środki pieniężne i papiery wartościowe przeznaczone do obrotu) do zobowiązań krótkoterminowych kształtował się na tym samym poziomie jak w ubiegłym miesiącu i wyniósł 8,5%.

W skaźnik płynności I I stopnia tj. relacja aktywów o niższym stopniu płynności ( należności i roszczenia oraz aktywa wchodzące w skład wskaźnika płynności I stopnia) do zobowiązań bieżących wyniósł 67,6% (spadek o 19,5 pkt w stosunku do marca ub.roku). W sektorze publicznym przyjął

wartość 64,5% (w ubiegłym roku 79,0%), w sektorze prywatnym nastąpił spadek o 41,6 pkt z 116,6% do 75,0% na koniec marca bieżącego roku.

Spadek o 24,5 pkt w stosunku do analogicz­

nego okresu roku ubiegłego wystąpił w przypadku wskaźnika płynności I i i stopnia przedstawiającego rela cję m ajątku obrotow ego do zobow iązań krótkoterminowych i wyniósł on 94,1%. W podziale na sektory wartość tego wskaźnika wyniosła:

■ sektor publiczny 90,2% (spadek o 16,9 pkt w porównaniu do marca ub.roku)

■ sektor prywatny 103,6% (spadek o 56,8 pkt w porównaniu do marca ub.roku)

Stopień płynności w wybranych sekcjach na koniec marca br. przedstawia poniższy wykres:

■ I stopień płynności H II stopień płynności

A B C D E F G

A - górnictwo i kopalnictwo B - działalność produkcyjna

C - zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę D handel i naprawy

E - transport, składowanie i łączność F - obsługa nieruchomości i firm

G - pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna

16 Finanse

Zobowiązania podmiotów gospodarczych na koniec marca br. wyniosły 27942,1 min zł, z tego długoterminowe (płatne po upływie 1 roku) w kwocie 5589,0 min zł stanowiły 20,0%. Pozostałe 80,0%

stanowiły zobowiązania krótkoterminowe (płatne przed upływem 1 roku) w kwocie 22353,1 min zł.

Zobow iązania te b yły wyższe o 42,4% niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Wartość kredytów długo - i krótkotermino­

wych wynosiła 6212,4 min zł. Podmioty sektora publicznego zaciągnęły kredyty bankowe na kwotę 3830,7 min zł, o 18,1% więcej niż przed rokiem.

W sektorze prywatnym w porównaniu do stanu na koniec pierwszego kwartału ub. roku zadłużenie z tytułu kredytów długoterminowych zmalało o 58,4%

do kwoty 1029,7 min zł, natomiast wartość kredytów krótkoterminowych wyniosła 1352,0 min zł, tj. prawie trzykrotnie więcej niż w ubiegłym roku.

Relacja zobowiązań krótkoterminowych do należności i roszczeń wzrosła o 40,1 pkt z 129,0%

przed rokiem do 169,1% na koniec marca br.

Większe tempo wzrostu zobowiązań bieżących i jednocześnie wolniejsze tempo wzrostu kwoty należności i roszczeń występujące w obu sektorach spowodowało niekorzystne zmiany tego wskaźnika.

W sektorze publicznym relacja ta na koniec marca br.

wyniosła 175,3% (o 33,6 pkt więcej), w sektorze prywatnym 155,8% (o 58,6 pkt więcej).

Majątek obrotowy na koniec marca br.

wyniósł 21044,5 min zł, z czego na sektor publiczny przypadało 67,5% (14211,5 min zł), na sektor prywatny 32,5% (6833,0 min zł). W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego odnotowano wzrost o 90,9% wartości papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu. Należności i roszczenia wzrosły o 8,6% i wyniosły ogółem 13218,9 min zł.

D e p o z y t y i k r e d y t y s e k t o r a

NIEFINANSOWEGO

Według Narodowego Banku Polskiego w Katowicach w końcu marca br. stan zasobów pieniężnych zgromadzonych w bankach na terenie w ojew ód ztw a katow ickieg o przez podm ioty gospodarcze i gospodarstwa domowe w yniósł 10392,8 min zł i był wyższy niż przed rokiem 0 2061,7 min zł tj. 24,7%. W tym czasie wartość udzielonych kredytów wzrosła o 31,3%.

Poziom i dynamikę aktywów i pasywów banków działających na terenie województwa katowickiego przedstawia poniższe zestawienie 1 wykres:

1996 1997

I kwarta!

Wyszczególnienie

w milionach złotych

kwartał / 1996

= 100

kwartał IV 1996

= 100

K R E D Y T Y . . . 5717,8 7506,8 131,3 106,8 Podmioty

gospodarcze. . . 5137,2 6183,8 120,4 103,1 Gospodarstwa

domowe... 580,6 1323,0 227,9 128,5 D E P O Z Y T Y .. 8331,1 10392,8 124,7 103,1 Podmioty

gospodarcze. . . 1931,9 2439,0 126,2 92,9 Gospodarstwa

domowe... 6399,2 7953,8 124,3 106,7

Wartość depozytów przekroczyła o 2886,0 min zł tj. 38,4% udzielone kredyty, przy czym w gospodarstw ach dom ow ych depozyty są sześciokrotnie wyższe niż udzielone kredyty, natomiast wśród podmiotów gospodarczych relacja jest odwrotna tj. wartość udzielonych kredytów znacznie(praw ie 3-krotnie) przewyższa kwoty zdeponowane w bankach.

w min zł 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0

1996

■ kredyty

IV I kwartały 1997 depozyty

Kredyty

Depozyty

M podmioty gospodarcze H gospodarstwa domowe

18 Depozyty i kredyty sektora niefinansowego

Wśród zdeponowanych w bankach kwot dominowały z 82% udziałem depozyty zlotowe i były one dominujące zarówno w zgromadzonych zasobach gospodarstw domowych jak też podmiotów gospodarczych.

Zarów no depozyty zlotowe ja k też walutowe w około 70% są wkładami terminowymi.

O ile wśród gospodarstw domowych dominują depozyty term inow e, podm ioty gospodarcze gromadzą wkłady głównie na żądanie i to zarówno w walucie krajowej jak i zagranicznej.

W porównaniu ze stanem w końcu marca ub.r. zasoby zlotowe wzrosły o prawie 30%, walutowe o prawie 10%. O ile w gospodarstwach domowych dynamiki depozytów były na zbliżonym poziomie wśród podmiotów gospodarczych dynamiczniej rosły depozyty walutowe; były dwukrotnie wyższe niż przed rokiem.

Pomimo wyraźnej dominacji depozytów terminowych dynamiczniej rosły wkłady na żądanie (o 29%). Wyższą dynamikę wkładów na żądanie posiadały gospodarstwa domowe (1 3 2 % ) niż podmioty gospodarcze (126%).

gospodarstw domowych podmiotów gospodarczych

W E N Y

W kw ietniu br. na rynku województwa katowickiego odnotowano dalsze podwyżki cen detalicznych towarów i usług.

Wśród artykułów żywnościowych, w porów­

naniu z poprzednim miesiącem najbardziej zdrożały:

przetwory owocowe i warzywne - o 0,3% - 6,9%, wyroby cukiernicze - 0,5% - 6,5%, przetwory zbożowe i wyroby ciastkarskie - 0,6% - 6,4%, ryby i przetwory rybne - 0,4% - 5,7% oraz przyprawy -

1,2% - 5,6%. W mniejszym stopniu wzrosły ceny tłuszczy roślinnych - 0,2% - 3,5%, nabiału - 0,2% - 2,8%, (ceny jaj obniżyły się o 3,2%), koncentratów spożywczych - 0,8% - 2,7% oraz mięsa, podrobów i przetworów - 0,1% - 2,0%.

Dynamiki cen wybranych towarów w porów­

naniu do analogicznego okresu ub. r. ilustruje wykres:

A wzrost minimalny a wzrost maksymalny

a - mięso, podroby i przetwory b - ryby i przetwory rybne

c - przetwory zbożowe i wyroby ciastkarskie d - przetwory owocowe i warzywne

e - wyroby cukiernicze f- przyprawy

Kwiecień br. był kolejnym miesiącem, w którym odnotowano wzrosty w stosunku do marca br. cen warzyw, zwłaszcza korzeniowych. I tak najbardziej zdrożały:

■ marchew 27,5%,

■ cebula 14,0%,

■ pietruszka 12,5%,

■ seler 10,2%,

■ buraki 8,9%,

Staniały natomiast (w porównaniu z marcem br.) ziemniaki o 2,4%. Wśród warzyw szklarniowych zanotowano wzrost cen: pomidorów o 25,8%, kalafiorów o 19,0%, cebuli ze szczypiorem o 6,3%, naci pietruszki o 6 ,1 % . Pozostałe w arzyw a szklarniowe były tańsze niż w poprzednim miesiącu:

■ ogórki - o 33,9%,

■ sałata - o 15,8%,

■ rzodkiewka - o 10,6%.

Ceny niektórych nowalijek w III dekadzie kwietnia w wybranych miastach ilustruje wykres:

(obrzeże)

Bytom

Gliwice

Rybnik

Sosnowiec

Zawiercie

M

; HHmfrl

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 zł

H pomidory g ) ogórki H sałata ¡¡¡j rzodkiewka

20 Ceny

Rów nież na rynku owoców zanotowano wahania cen: jabłka zdrożały od 3,6% do 7,1%, banany - 16,3%, staniały natomiast cytryny - o 3%.

W kw ietniu br. na rynku województwa katowickiego zaobserwowano również wzrost cen artykułów konsumpcyjnych nieżywnościowych.

Podrożały zwłaszcza w porównaniu z marcem br. meble - 0,2%-13,l%, kosmetyki - 0,7%-13,7%, sprzęt RTV-0,2%-l 0,7%,ubiory gotowe-0,1%-12,2%

(w tym głównie okrycia) oraz obuwie - 0,5%-9,6%.

Dynamikę cen niektórych artykułów nieżywnościo­

wych ilustruje wykres:

IV 1996 = 100

W mniejszym stopniu w stosunku do marca br.

wzrosły ceny wyrobów chemii gospodarczej 0,5% - 5,0%, artykułów higieny osobistej i niektórych leków 0,1% - 6,3% oraz sprzętu gospodarstwa domowego 0,1% - 4,4%.

W kw ietniu br. podrożały także prawie wszystkie usługi związane z utrzymaniem mieszkania np.:

■ pobranie wody pitnej (zimnej) z miejskiej sieci wodociągowej o 3,7%,

■ odprowadzenie ścieków do miejskiej sieci kanalizacyjnej o 4,5%,

■ wywóz nieczystości stałych w pojemnikach z nieruchomości prywatnej o 1,3%.

W większym stopniu zdrożały usługi związane z ochroną zdrowia (0,2% - 10,0% - w tym najbardziej stomatologiczne) oraz zakwaterowanie studenta w domu akademickim - (8,8%). Ceny usług krawieckich wzrosły od 1,8% do 2,4%, a czyszczenia chemicznego od 1,3% do 4,2%.

Dynamikę cen niektórych usług ilustruje wykres:

kurs samochodowy dla kierowców kat.”B"

czyszczenie chemiczne garnituru męskiego

pobranie wody pitnej z miejskiej sieci widociągowej przez gospodarstwa domowe

odprowadzenie ścieków do miejskiej sieci kanalizacyjnej przez

gosp. domowe

100 110 120 130 140 H IV 1996 = 100 E 1111997 = 100

Kursy walut w połowie kwietnia br. w prywat­

nych kantorach wybranych miast województwa katowickiego kształtowały się następująco (ceny w złotych za 100$ lub 100 D EM ):

Wyszczególnienie a - sprzedaż b - skup c - różn ica

Dolar

amerykański Marka niemiecka

Katowice d 315,00 181,50

b 310,00 178,00

c 5,00 3,50

Chorzów a 312,00 181,00

b 310,00 180,00

c 2,00 1,00

Bytom a 311,30 183,00

b 310,20 181,90

c 1,10 1,10

I

Ceny 21 dok. tabl.

Wyszczególnienie a - sprzedaż b-skup c - różnica

Dolar

amerykański Marka niemiecka

Sosnowiec a 312,00 182,00

b 309,50 180,00

c 2,50 2,00

Rybnik a 314,00 183,20

b 311,00 182,60

c 3.00 0,60

Tychy a 313,50 181,60

b 308,50 178,50

c 5,00 3,10

Gliw ice a 314,00 182,00

b 310,00 179,00

c 4,00 3,00

Dolary najtaniej można było kupić w Bytomiu, a marki w Chorzowie, natomiast sprzedać marki i dolary najkorzystniej można było w Rybniku.

W kraju, w I kwartale br. średnie miesięczne tempo wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych było znacznie niniejsze niż przed rokiem i wyniosło 1,6% wobec 2,2% przed rokiem. Ceny towarów i usług w marcu br. były wyższe niż w grudniu ub.r.

o 4,9% (wobec 6,6% przed rokiem). Obniżenie dynam iki cen konsum pcyjnych było głów nie wynikiem znacznie mniejszego niż w 1 kwartale ub.r.

wzrostu cen żywności.

Dynamika cen towarów i usług konsumpcyj­

nych kształtowała się następująco:

Okresy Ogółem Żywność Napoje alkoho­

lowe

Towary nieżywno-

iciowe Usługi

Grudzień roku poprzedniego = 100 1996 III 106,6 106,5 104,3 104,5 109,4 1997 III 104,9 102,1 106,4 103,6 110,0

Miesiąc poprzedni = 100 19971

U III

19971 II III I - III

102,9 101,1 100,8

101.4 100.4 100,3

100,6 102,4 103,2

101,5 100,9 101,2 Analogiczny okres 1996 = 100

117,8 117,3 116,6 117.2

117,9 116,3 114.1 116.1

112,5 114.7 117.8 115,0

116,2 116,1 116,0 116,1

107,0 101,9 100,8

120,6 120,7 120,4 120,6

Ceny żywności w marcu br. były wyższe niż w grudniu ub.r. o 2,1 % (wobec 6,5% przed rokiem).

Wysoko, chociaż w mniejszej skali niż przed rokiem, wzrosły ceny artykułów w grupie "ziem niaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory (o 6,2%). Najbardziej podrożały warzywa i grzyby świeże (o 27,8%) oraz ziemniaki (o 14,3%), dużo mniejszy był natomiast wzrost cen owoców i przetwo­

rów. Wśród warzyw świeżych wysoko wzrosły ceny sałaty (o 64,1%), kapusty (o 41,3%) oraz ogórków (o 31,1%). Relatywnie mniejszy był wzrost cen marchwi (14,7%), pomidorów (12,9%), buraków (11,3%) i cebuli (3,0%). Wśród owoców znacznie podrożały jabłka (o 5,8%) i owoce cytrusowe (o 3,0%). Notowana w ub.r. wysoka dynamika cen przetworów zbożowych, pieczywa i wyrobów cia­

stkarskich, w tym zwłaszcza pieczywa, w I kwartale br. uległa zmniejszeniu. A rtykuły w tej grupie podrożały średnio o 3,4%, (w tym pieczywo o 3,9%), przetwory młynarskie i makaronowe o 1,3%. Wśród artykułów nabiałow ych najwyższy wzrost cen dotyczył serów dojrzewających i topionych (5,3%) oraz śmietany (5 ,1 % ). Ceny masła wykazujące znaczny wzrost od września poprzedniego roku, były w marcu wyższe niż w grudniu ub.r. o 9,1%. Ryby i przetwory rybne podrożały o 3,3%.

W I kwartale br. nastąpił niewielki spadek cen detalicznych mięsa, podrobów i przetworów, w związku z czym w marcu towary tej grupy były tańsze niż w grudniu ub.r. o 1,1%, w tym ceny mięsa wieprzowego obniżyły się o 1,1%, wołowego o 0,6%, drobiu o 3,7%. W zrosły natomiast ceny mięsa cielęcego o 2,4%. Niewielki wzrost cen wykazywały artykuły w grupie "cukier, wyroby cukiernicze i miód (0,4%), głównie w wyniku spadku cen cukru o 3,5%, przy wzroście cen wyrobów cukierniczych o 4,4%.

Ceny jaj obniżyły się w I kwartale o 4,1% .

22 Ceny

C eny napojów alkoholowych ro sły w l kwartale br. szybciej niż przed rokiem (o 6,4% wobec 4 ,3 % ). B yło to wynikiem podwyższenia stawki podatku akcyzowego na wyroby spirytusowe w połowie lutego br.

W zro st cen tow arów nieżywnościowych wyniósł w I kwartale br. 3,6% (wobec 4,5% przed rokiem). Najbardziej podrożały wyroby tytoniowe - o 7,5%, w wyniku podwyższenia stawki podatku akcyzowego w połowie lutego br. Wysoko wzrosły także ceny opału - o 5,4%, w tym węgla, brykietów i koksu - o 5,1%. Poniżej przeciętnej dynamiki ukształtował się wzrost cen odzieży - o 2,9%, w tym okrycia i ubiory dziecięce z tkanin podrożały o 3,3%, a z dzianin o 3,8%. Obuwie było droższe niż w grudniu ub.r. o 2,4%.

Ceny usług w marcu br. były wyższe niż w grudniu ub.r. o 10,0% (wobec 9,4% przed rokiem).

Wysoko wzrosły w tym okresie ceny usług o istotnym znaczeniu dla budżetów gospodarstw domowych.

W w yniku wprowadzonych od 1 stycznia br.

podwyżek urzędowych cen nośników energii, opłaty za energię elektryczną wzrosły o 16,7%, za dostawę gazu o 12,2%, a za centralne ogrzewanie i dostawę ciepłej wody średnio o 10,8% (w tym za dostawę wody o 18 ,1% ). O p łaty za najem mieszkania były wyższe o 13,1%. Znacznie wzrosły ceny usług ubezpieczeniowych - o 10,8%. Przewozy k o le ją podrożały o 10,6% , a autobusam i zam iejscow ym i o 9 ,0 % . W efekcie lo kaln ie podnoszonych cen biletów na przejazdy środkami komunikacji miejskiej, były one wyższe niż w grudni u ub.r. średnio o 11,2%. Usługi w zakresie kultury i sztuki podrożały o 12,1%, w tym opłaty za radio i telewizję sieciową o 20,0%.

i

¥ --- ---

Z a n ie c z y s z c z e n ie p o w ie t r z a

Bad ania zanieczyszczenia powietrza prowadzone przez Wojewódzką Stację Sanitarno- Ep id em iolo g iczn ą w K atow icach w m iesiącu pomiarowym od 16.03.97 do 15.04.97 wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń dobowych w przypadku:

■ pyłu zawieszonego (PM -10) na 15 spośród 25 stacji pomiarowych, maksymalnie przez 32,2%

czasu w Chorzowie;

■ dwutlenku siarki na stacji pomiarowej w Żyglinku przez 3,2% czasu;

■ fenolu na 16 spośród 27 stacji pomiarowych, maksymalnie przez 80,6% czasu w Chrzanowie;

■ formaldehydu na 4 spośród 21 stacji pomiarowych, maksymalnie przez 25,8% czasu w Będzinie;

■ amoniaku na stacji pomiarowej w Chrzanowie przez 3,2% czasu;

■ tlenku węgla na wszystkich 5 stacjach pomiaro­

wych przez 87,1% do 96,8% czasu. W odniesieniu jednak do 8-godzinnej wartości dopuszczalnej zalecanej przez Światową Organizację Zdrowia przekroczenia wystąpiły jednynie w Rybniku przez 1,1% czasu.

W analizowanym miesiącu pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń azotu i fluoru.

Miesięczne stężenia składników pyłu w okresie od 16.02.97 do 15.03.97 osiągały poziomy:

3 3

■ ołów od 91 ng/m w Raciborzu do 879 ng/m w Piekarach Śląskich,

3 3

■ kadm od 0 ng/m w Raciborzu do 28,0 ng/m w Szopienicach,

■ mangan od 14 ng/m3 w Rudniku do 202 ng/m3 w Bytomiu,

■ nikiel od 3,5 ng/m3 w Rudniku do 45,7 ng/m3 w Bytomiu,

■ chrom od 0 ng/m3 w Zawierciu do 79,2 ng/m3 w Bytomiu,

■ miedź od 0,08 fig/m3 w Pilicy do 0,35 ng/m3 w Szopienicach.

24 ___________________________Zanieczyszczenie powietrza _______ ______ ________

DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W ŚRÓDMIEŚCIU KATOWIC W KWIETNIU 1997 R.

ug/m 120

100

80 |

60

40

20

(w edług danych WSSE K atow ice)

PYŁ ZAWIESZONY

2 4 6 8 10 12 14 17 19 21 23 25 27 29 1 3 5 7 9 11 13 15 18 20 22 24 26 28 30

Wartość dopuszczalna

3 DW UTLENEK SIARKI iS O J

ug/m

200 --- 180--- 1 60--- 140---

¡ 2 0 ---

100 --- 80 ---

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29

Wartość dopuszczalna

Zanieczyszczenie powietrza

DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W ŚRÓDMIEŚCIU KATOWIC W KWIETNIU 1997R.

(w edług danych WSSE K atow ice)

ug/m"

160 140 120 100 80 60 40 20 0

JM—

DW UTLENEK AZOTU i NO-,)

L i

r

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29

Wartość dopuszczalna

ug/m

TLENEK WĘGLA iCO^

3200 - 2800 - 2400 2000 1600 1200

800 400

0

-

1 11

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29

Wartość dopuszczalna

26 Zanieczyszczenie powietrza

ŚREDNIE DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W OKRESIE 16.03.1997 R. - 15.04.1997 R.

(według danych WSSE K atow ice) P Y Ł Z A W I E S Z O N Y

Katowice, ul. Raciborska 39 Katowice - Szopienice Bukowno Bytom Chorzów Chrzanów Dąbrowa Górnicza Jastrzębie-Zdrój Łaziska Średnie Miasteczko Śląskie Mysłowice Piekary Śląskie Pilica Pszczyna Racibórz Ruda Śląska Rybnik Sosnowiec Toszek Wodzisław Śląski Zabrze Zawiercie Rudnik - Łubowice Rudziniec, Bojszów

Zebrzydowice

0

40 80 120 160 200 240

Wartość dopuszczalna stężenia dobow ego - 120 ug/m

rocznego - 50 ug/m

Zanieczyszczenie powietrza 27

ŚREDNIE DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA (cd.) (według danych WSSE Katowice)

DW UTLENEK SIARKI

Jastrzębie - Zdrój Jaworzno Łaziska Średnie Miasteczko Śląskie - Żyglinek Mysłowice Olkusz Pszczyna Racibórz Ruda Śląska - Kochłowice Rybnik Siemianowice Sosnowiec Tarnowskie Góry Toszek Tychy Wodzisław Śląski

Zabrze Zawiercie Gorzyce Rudnik - Łubowice Rudziniec - Bojszów

J ® T ® i i m

■X

Er

a " m

w l i i

l i l l l l l l l i

I

Br ^{0 40 80 120 160 200 240 280 320 360}

Wartość dopuszczalna stężenia dobowego - 200 ug/m

rocznego - 32 ug/m

28 Zanieczyszczenie powietrza

ŚREDNIE DOBOW E STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA (cd.) (według danych WSSE K atow ice)

Katowice, ul. Raciborska 39 Katowice, ul. Konopnickiej 2 Będzin Bytom Chorzów Chrzanów Gliwice Jastrzębie-Zdrój Jaworzno Łaziska Średnie Miasteczko Śląskie - Żyglinek Pszczyna Racibórz Ruda Śląska - Kochłowice Rybnik Siemianowice Śląskie

Sosnowiec Tarnowskie Góry Toszek Tychy Zabrze Zawiercie Gorzyce Rudnik - Łubowice Rudziniec - Bojszów

DW UTLENEK AZOTU

ug/m

20 40 60 80 100 120 140 160

Wartość dopuszczalna stężenia dobowego - 150 ug/m

rocznego - 50 ug/m“

Zanieczyszczenie powietrza 29

ŚREDNIE DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA (dok.) (według danych WSSE Katowice)

T L E N E K W Ę G L A

Katowice

Chorzów

Łaziska Średnie

Rybnik

Wodzisław Śląski

mg/m

Wartość dopuszczalna stężenia: dobowego - 1 mg/m

rocznego - 0 , 1 2 mg/m

Wartość dopuszczalna według zaleceń WHO - 10 mg/m

- <S ,:l , ... =

TAN BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO

Według Komendy Wojewódzkiej Policji, kw iecień br. był kolejnym miesiącem wzrostu przestępstw stwierdzonych zarówno w stosunku do miesiąca poprzedniego jak też analogicznego sprzed roku. W br. średniomiesięcznie stwierdza się ponad 6 tys. przestępstw, a średnie tempo wzrostu tych zdarzeń jest rzędu 22%.

W efekcie takiego przyrostu, w okresie styczeń - kwiecień br. stwierdzono 24,5 tys.

przestępstw tj. o 11,2% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Dominujące pod względem liczby zdarzeń przestępstwa kryminalne (87% ogółu przestępstw stwierdzonych) charakteryzowały się również znacznie wyższą (o 35 pkt procentowych) niż w przypadku przestępstw gospodarczych dynam iką (z tendencją rosnącą. Zdecydowanie najczęściej włamywano się do obiektów prywatnych (co trzecie przestępstwo należało do tej kategorii przestępstw), natomiast dynamicznie rosły przestępstwa z kategorii: zgwałcenia, fałszerstwa kryminalne, czynna napaść, narkomania.

Rosnącej przestępczości towarzyszy w br.

obniżająca się wykrywalność przestępstw. Za okres styczeń - kwiecień br. wskaźnik wykrywalności wyniósł 61,1 % , a w okresie od stycznia br. kształtował

się na poziomie 84,0% w styczniu, 70,0% styczeń - luty, 65,6% styczeń - marzec br., natomiast przed rokiem 65,2%.

W okresie styczeń-kwiecień br. zagrożenie przestępczością na terenie województwa było większe niż przed rokiem. Na każde 100 tys.

mieszkańców przypadały 623 przestępstwa - przed rokiem 560 przestępstw. Bardziej zagrożonymi rejonami był rejon Chorzowa, G liw ic, ponad 800 przestępstw na 100 tys. ludności, natom iast stosunkowo najbezpieczniej było w rejonie Olkusza, ponad 300 przestępstw na 100 tys. ludności.

W porównaniu z okresem styczeń - kwiecień ub. roku zagrożenie przestępczością wzrosło we wszystkich rejonach województwa z w yjątkiem : Olkusza, Pszczyny, Siemianowic, Wodzisławia i Żor gdzie nastąpiła niewielka poprawa stanu bezpieczeństwa.

W analizowanym okresie odnotowano również pogorszenie stanu bezpieczeństwa na drogach w porównaniu z sytuacją sprzed roku.

W okresie 4 - miesięcy br. na drogach województwa w ydarzyły się 1622 wypadki tj. o prawie 300 wypadków więcej niż przed rokiem w wyniku których zginęło 155 osób (wzrost o 66), a 1937 zostało rannych (wzrost o 331).

KONIUNKTURA GOSPODARCZA P r z e m y s ł p r z e t w ó r c z y

(dane dla Kraju)

M A R Z E C 1997

S E K T O R Y

ogółem (O) - - - sektor publiczny (Pu) --- sektor prywatny (Pr)

- 3 0 ____________________________________________________________________________ ________

VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XIII III VI

1992 1993 1994 1995 1996 1997

40

30

20

lO

0

-10

-20

-3 0

1992 1993 1994 1995 1996 1997

---małe (M) (6-50 pracujących) --- duże (O) (501-2000 pracujących)

... średnie ( ś ) (5 1-5 00 p ra cują cych) — w ielkie (W) (powyżej 2000 pracujących)

Prezentowane w opracowaniu wskaźniki powstały na podstawie opinii dyrektorów przedsiębiorstw.

Sposób obliczania wskaźników przedstawiono w zeszycie metodycznym "Badanie koniunktury" W-wa, marzec 1994 r, GUS.