Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie organów państwowych zajmuje szczególne miejsce i pełni specyficzną rolę. Jako konstytucyjny organ ochrony prawa znajduje się poza klasycznym, trójdzielnym podziałem organów władzy. Wykonując powierzone mu obowiązki obserwuje, a także staje się swoistym recenzentem tych działań, które rzutują na sferę wolności i praw człowieka i obywatela.
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich przewiduje szereg uprawnień, dzięki którym Rzecznik może skutecznie pomagać skarżącym się podmiotom w ochronie ich wolności i praw. Do zakresu kompetencji Rzecznika, w jego relacjach z organami władzy wykonawczej, należy w szczególności: prawo do żądania złożenia przez właściwy organ wyjaśnień dotyczących prowadzonej sprawy (art. 13 ust. 1 pkt 2), możliwość skierowania wystąpienia, w którym formułowane są opinie i wnioski co do sposobu załatwienia sprawy (art. 14 pkt. 2 w zw. z art. 15 ust. 1), uprawnienie do przedstawiania ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw (art. 16 ust. 1) oraz występowania z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela (art. 16 ust. 2 pkt 1). Jak wielokrotnie Pan Premier oraz członkowie Pana gabinetu mieli możność się przekonać, staram się w pełni wykorzystywać przyznany Rzecznikowi szeroki wachlarz prawnych instrumentów i środków działania.
Pozwolę sobie przy tym zauważyć, że ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich statuuje po stronie organu, organizacji czy instytucji, do których zwróci się Rzecznik, obowiązek współdziałania i udzielania mu pomocy, w tym poprzez ustosunkowywanie się do ogólnych ocen, uwag i opinii Rzecznika (art. 17), bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni.
2
Pragnę podkreślić, że co do zasady moja współpraca z organami władzy wykonawczej jest zadowalająca. Niestety, muszę też odnotować, iż część moich wystąpień pozostaje bez odpowiedzi. Stanowi to bez wątpienia naruszenie obowiązku prawnego i służbowego leżącego po stronie adresata wystąpień. Może to też niekiedy wywoływać, oby niesłusznie, wrażenie, iż niektóre zgłaszane przez obywateli problemy, podejmowane przez Rzecznika, są ignorowane.
Wobec powyższego, działając na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy 15 lipca 1987 r.
o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2001 r. nr 14, poz. 147 z późn. zm.), zwracam się do Pana Premiera z uprzejmą prośbą o spowodowanie udzielenia przez podległe organy i instytucje zaległych odpowiedzi na wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich. Przekazuję uprzejmie w załączeniu zestawienie wystąpień, na które nie udzielono dotąd odpowiedzi.
Ufam, że urzeczywistnienie zasady państwa prawa, w tym również prawa do dobrej administracji, jest naszym wspólnym celem. Liczę zatem, że niezbędna ku temu dalsza współpraca będzie przebiegała bez zakłóceń.
Zał.: 1
