WYZSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA IM. T. KOTARBIŃSKIEGO
DYDAKTYKA LITERATURY XIV ZIELONA GÓRA 1994
Mariola Furtak
W ARTOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIE W KSZTAŁCENIU LITERACKIM I JĘzyl(OWYM
(sprawozdanie z sympozjum naukowego)
Zakład Dydaktyki Literatury i Języka Folskiego Instytutu Filologii Polskiej Wyższej Szkoły
Perlagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze zorganizował w dniach l 8-19 listopada I 992 roku krajową konferencję naukową poświęconą wartościom chrześci
jańskim w edukacji polonistycznej. W konferencji, poza dydaktykami literatury i języka
polskiego, uczestniczyli licznie przedstawiciele innych dyscyplin naukowych: teolodzy, pedagodzy, literaturoznawcy, filozofowie a także poloniści szkół zielonogórskich i młodzież
akademicka. Tak szerokie audytorim świadczy o interdyscyplinarnym, wielowarstwo- wym charakterze problemu, który należy rozpatrywać integralnie z punktu widzenia
różnych dyscyplin nauki. Zamysł zorganizowania konferencji Inial motywację zarówno
teoretycznąjak i praktyczną.
Dziś przed edukacją narodową, w tym też i przed polonistyczną, stwierdził we wpro- wadzeniu do obrad konferencji, jej kierownik naukowy - prof. dr hab. Marian Sinica, sta\\-ia się n?we wymagania. Najważniejsze z nich, kontynuował mówca, sprowadzają się
do wspomagania i ukierunkowania rozwoju człowieka jako osoby funkcjonującej
w odniesieniu do wybranego przez siebie systemu wartości i zdolnej do życia w ramach
różnego typu wspólnot (rodzinie, grupy rówieśniczej, społeczeństwa). W kształceniu ogól- nym, podkreślił referent, chodzi o rozwój człowieczeństwa, ale nie tylko o rozwój zreduko- wany do sprawności intelektualnej człowieka. Chodzi o całąjego sferę etyczno-moralną,
o ksztahowanie w1iwersalnych ogólnoludzkich wartości, które to z kolei są najpełniej wyrażone i skoncentrowane w doktrynie chrzecijańskiej. Stąd też system w przekonaniu organizatorów, może służyć do konstrukcji współczesnych celów edukacyjnych, w tym też i polonistycznych, jako że owe wartości tkwią immanentnie w tekstach literackich i języku. Uwzględnianie w aktualnych programach nauczania tekstów religijnych lub inspirowanych Biblią przysparza nauczycielom wiele trudności zarówno merytorycznych jak i metodycznych. Utwory religijne, problematyka sakralna w ogóle, są silnie zmetafory-
zowane, nasycone analogią, antytezą, paradoksem, metaforą, alegorią, symbolem. Ich analiza, interpretacja i wartościowanie wymaga nie tylko pogłębionej kompetencji litera- turoznawczej, lecz także teologicznej, znajomości szerokiego kontekstu interpretacyjnego
dzieła: historyczno-filozoficznego, kulturalnego i biblijnego. Takiej rozległej wiedzy dzi- siejszy polonista nie posiada. Musimy mu przyjść z pomocą - podkreślił cytowany tu
104
referent. Na przeciw tym postulatom wyszła omawiana tu konferencja. której zasadni- czym celem było uświadomienie ważności wartości chrześcijańskich w dydaktyce litera- luty i języka polskiego. umożliwienie ich nazywania, odkrywania i przybliżania uczniom.
Z przeglądu ~1ułów referatów, jakie zostały wygłoszone na sympozjum ·wynika. że posta- wione przez organizatorów zadania były realizowane.
W trakcie dwudniowych obrad. odbywających się w dwóch sekcjach: literackiej i językowej wygłoszono referaty. które można by zgrupować w dwa podstawowe bloki tematyczne.
Pierwszy dotyczył zagadnień ogólnych miązanych z wartościami chrześcijańskimi
i ich szerokim kontekstem społeczno-filozoficznym i pedagogiczno kulturowym. a także
kwestii metodologicznych dotycz.ących problematyki wartości w dydak~·ce. Ten nurt konferencji był prezentowany w \\)'Stąpieniach: ks. prof. dr. hab. Stanisława Wielgusa z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (Filozo.fic=ne ro=wnienie chr::eścijm1skich warto.~ci), prof. dr. hab. Janusza Gnileckiego z Uniwersytetu Poznat'1skiego (Warto.vci chr=e.<-cijm1skie nadające sens lud::kiemu życiu w perspek(ywie edukacji literackiej i ję::ykowej). prof. dr. hab. Wojciecha Pasterniaka z Wyższej Szkol) Pedagogicznej w Zielonej Górt:e (Transcendentalia w edukacji literackiej). dr. Krzysztofa Obremskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (Humanizm i transcendencja). mgr Kor- diana Bakuly z UniwerS}1etu Wrocławskiego (Wartości i wartościowanie), mgr Bogdana Trochy z Wyższej Szkoły Perlagogicznej w Zielonej Górze (Poetyka odbioru Sacrum).
Drugi z kolei blok tematyczny referatów skupiony byl wokół problematyki
szczegółowej odnoszącej się do w-artości chrześcijańskich tkwiących w materiale na- uczania z z.akresu literatury i języka. Zagadnienie to było eksponowane w referatach:
prof. dr. hab. Mieczysława Ingiola z Uniwersytetu Wrocławskiego (Chr=eścijm1skie uni- wersum (~vpriana Norwida), dr Danuty Wierzchołowskiej z Wyższ.ej Szkoły Pedagogi- cznej w Zielonej Górze (Mo~yu~v chrześcijm1skiego milosierd=ia w .. Lalce" B. Prusa).
dr Urszuli Żydek-Bednarczyk z Uniwersytetu Śląskiego z Katowic (0 funkcjachformuł religijnych w tekstach literackich w s::kole .~redniej). dr. Janusza Rećki z Wy:l.szej
Szkoły Pedagogiczncj w Zielonej Górze (Sacrum w literaturze pulskiego baroku).
mgr Przemysława Per:z.a (Poddać się obrzędowi wtajemniczenia - o jimkcjonowaniu
wartości chrześcijańskich w ks=tałceniu literackim na pr::yk/a{f=ie twórczo.~ci Czesława Afilosza), mgr Tomasza Wolnika z Wyższej Szkoły Perlagogicznej w Byd- goszczy (Wartości chr=eścijm1skie - wartości uyznawane nieliterackie), dr Reginy
Pawłowskiej z UniwerS)1etu Gdruiskiego (Realizacja zasat(v ··· nil' sqd::cie, abyście nie byli sądzeni - na lekcjach języka polskiego), dr. Franciszka Pilarczyka z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Gór:z.e (Teksty religijnell' elementarzach XJ),· i .\T wieku), dr. Bogdana Zetera z Uniwersytetu Śląskiegow Katowicach (Biblijne gatunki w kształceniu literackim w szkole średniej), mgr Agnieszki Czupryńskiej z Wyższej Szkoły Pedagogicznej "" Bydgoszczy (Wartości chrześcijańskie czy katolickie w inter- pretowanym dziele literackim), mgr Ewy Letachowicz z Wyżs:z.ej S:zkoły Perlagogicznej w Opolu (Kulturowe i chr::eścijańskie wartości w poetyckich wypowiedziach Stani-
sława Grochowioka i Zbigniewa Herberta).
Wartościami chrześcijańskimi w edukacji językow~j zajęli się w swoich referatach:
prof. dr hab. Edward Polański, mgr Danula Krzyżyk z Uniwersytetu z Śląskiego w Ka-
