Biuletyn Informacyjny - Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. Nr 2 (72), Czerwiec 2011

Nr 2 (72) Czerwiec 201 1

Biuletyn Informacyjny

Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

Jubileusz 50 ‑lecia

III Kliniki Chirurgii Ogólnej

Biuletyn Informacyjny – Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. Wydawany za zgodą Rektora PUM Redakcja: Dagmara Budek – redaktor naczelny, Kinga Brandys, Bogusława Romaniak, Jacek Rudnicki, Sławomir Szymański

Nakład 620 egz. Adres Redakcji: Biblioteka Główna PUM, al. Powstańców Wlkp. 20, 70 -110 Szczecin, tel. 91 441 45 00, e -mail: biblioteka@pum.edu.pl

Skład: Waldemar Jachimczak. Druk: ZAPOL, 71 -062 Szczecin, al. Piastów 42, tel. 91 435 19 00, www.zapol.com.pl Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania otrzymanych tekstów

w

numerze Biuletyn Informacyjny

2 Z obrad Senatu PUM 3 Nominacje profesorskie 6 Zachodniopomorski Nobel

dla prof. Piotra Milkiewicza 7 Jubileusz 50 -lecia powstania

III Kliniki Chirurgii Ogólnej

10 Powstanie Polskiego Towarzystwa Medycyny Regeneracyjnej 11 Wizyta specjalistów z USA

w Zakładzie Zdrowia Publicznego 13 Okulistyka po modernizacji 14 Konferencje, zjazdy, szkolenia

8. Polsko -Niemieckie Sympozjum Chirurgii Ręki



Innowacje w edukacji i praktyce pielęgniarki bloku



operacyjnego

Postępy w hematologii, onkologii i terapii komórkowej



VII Zachodniopomorskie Dni Psychiatryczne.



Poszukiwania nowych leków i metod terapii w psychiatrii

Konferencja Międzynarodowej Rady Pielęgniarek



i spotkanie Rady Narodowych Reprezentantów XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa



Chirurgii Onkologicznej Baltic Stem Cell Meeting



Programy promujące zdrowie



I Bałtyckie Sympozjum Naukowo -Szkoleniowe



Zdrowie i rodzina

XXIX Konferencja Problemowa Bibliotek Medycznych



Strategia kształtowania profi lu bibliotekarza medycznego

Badania w naukach medycznych – warsztaty naukowe



Współczesne metody leczenia niepłodności



Konferencja studentów zdrowia publicznego



41 Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki

42 Diagnoza rzadkich chorób płodu i noworodka w trzech aspektach: diagnostycznym, leczniczym i społecznym

45 Staże zagraniczne w ramach programu

„Leonardo da Vinci”

46 Trenażery laparoskopowe – nowa jakość w nauczaniu chirurgii

47 Repozytorium Centrum Otwartej Nauki 47 Absolutorium studentów programu

anglojęzycznego Wydziału Lekarskiego i Wydziału Lekarsko -Stomatologicznego 48 Ogólnopolski Tydzień Bibliotek

Kiermasz charytatywny bibliotekarzy szczecińskich



Włoskie fascynacje bibliotekarzy. Grand Tour z PUM -em



50 Opowieści lekarskie – Paradoks medycyny 51 Absolutorium Dziecięcego Uniwersytetu

Medycznego PUM

53 Młodzieżowa Akademia Medyczna MAM PUM rok drugi – ewaluacja 57 PUM na Dniach Morza 2011 58 Z życia studentów

Medykalia 2011



Nagroda dla SKN przy Klinice Kardiologii



Wiosenne zmagania sportowców



Jubileusz 50 ‑lecia

III Kliniki Chirurgii Ogólnej

z obrad senatu pum

Na posiedzeniu Senatu w dniu 27 kwietnia 2011 r. pozytywnie zaopiniowano:

mianowanie prof. dr hab. Stefanii Giedrys­

–

­Kalemby i prof. dr. hab. Damiana Czepity na sta­

nowisko profesora zwyczajnego na PUM;

mianowanie dr. hab. Tomasza Miazgowskiego –

na stanowisko profesora nadzwyczajnego na PUM.

Podjęto uchwały w sprawach:

uchwalenia regulaminu studiów, studiów pody­

–

plomowych oraz studiów doktoranckich Pomor­

skiego Uniwersytetu Medycznego w Szczeci­

nie;

zmiany nazwy Zakładu Pielęgniarstwa Chirur­

–

gicznego na Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicz­

nego i Ratunkowego;

zatwierdzenia rocznego sprawozdania finanso­

–

wego Samodzielnego Publicznego Szpitala Kli­

nicznego nr 1 w Szczecinie za 2010 rok oraz przeznaczenia zysku netto;

zatwierdzenia rocznego sprawozdania z realiza­

–

cji planu finansowego i inwestycyjnego NZOZ Specjalistycznej Lecznicy Stomatologicznej PUM w Szczecinie za 2010 rok oraz przeznaczenia zysku netto;

likwidacji Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycz­

–

nego w Szczecinku.

Na posiedzeniu Senatu w dniu 25 maja 2011 r.

podjęto uchwały w sprawach:

ustalenia zasad i trybu przyjmowania kandy­

–

datów na studia stacjonarne i niestacjonarne na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie w roku akademickim 2012/2013;

ustalenia zasad przyjmowania na studia –

na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie laureatów olimpiad stopnia cen­

tralnego;

ustalenia warunków i trybu rekrutacji na sta­

–

cjonarne i niestacjonarne studia doktoranckie prowadzone na Wydziale Lekarskim, Wydziale Lekarsko ­Stomatologicznym i Wydziale Nauk o Zdrowiu na Pomorskim Uniwersytecie

Medycznym w Szczecinie w roku akademickim 2012/2013;

zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2010 –

rok po weryfikacji przez biegłego rewidenta;

uchwalenia planu rzeczowo ‑finansowego na 2011 –

rok;

zatwierdzenia rocznego sprawozdania finanso­

–

wego Samodzielnego Publicznego Szpitala Kli­

nicznego nr 2 PUM w Szczecinie za 2010 rok oraz przeznaczenia zysku netto;

zmiany Statutu Samodzielnego Publicznego Szpi­

–

tala Klinicznego nr 2 PUM w Szczecinie;

Regulaminu wyborów do kolegiów elektorów, orga­

–

nów jednoosobowych, przedstawicieli do organów kolegialnych oraz osób pełniących inne funkcje z wyboru na kadencję 2008–2012.

Na posiedzeniu Senatu w dniu 29 czerwca 2011 r. pozytywnie zaopiniowano:

mianowanie prof. dr hab. Barbary Wiszniew­

–

skiej na stanowisko profesora zwyczajnego na PUM;

mianowanie dr. hab. Tadeusza Dębniaka –

i dr. hab. Jarosława Kaźmierczaka na stano­

wisko profesora nadzwyczajnego na PUM;

mianowanie prof. Rodneya Scotta na stanowisko –

profesora wizytującego na PUM;

Podjęto uchwały w sprawach:

powołań do funkcji kierownika na kolejne –

okresy;

wyrażenia opinii dotyczącej kandydatów do uho­

–

norowania odznaczeniami państwowymi;

wyrażenia opinii o powołaniu dyrektora Samo­

–

dzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 im. prof. T. Sokołowskiego PUM w Szczecinie;

wyrażenia opinii o powołaniu dyrektora Samo­

–

dzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 2 PUM w Szczecinie;

zatwierdzenia zmiany planu inwestycyjnego –

Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicz­

nego nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego PUM w Szczecinie na 2011 rok.

DB

proF. dr hab. n. med. 

romuald bohatyrewICz

KlInIKa anestezJoloGII I IntensywneJ terapII 23 luteGo 2011 r.

Romuald Bohatyrewicz urodził się w 1953 r. w Szcze­

cinie. Dyplom lekarza uzy­

skał w Pomorskiej Akademii Medycznej w 1977 r. Począt­

kowo podjął pracę w Zakładzie Mikrobiologii i Immunologii PAM, gdzie brał udział w orga­

nizowaniu pracowni antygenów HLA, co stało się początkiem jego drogi w kierunku trans­

plantologii. W 1983 r. uzyskał specjalizację pierwszego stop­

nia z mikrobiologii lekarskiej oraz obronił doktorat z dzie­

dziny immunologii infekcyjnej pt. „Wpływ immunizacji szcze­

pionką gronkowcową na wytwarzanie w surowicy krwi czynników chemotaktycznych i zwiększających przepuszczalność naczyń krwionośnych”. Ponie­

waż praca laboratoryjna nie do końca mu odpowia­

dała, w 1983 r. zatrudnił się na etacie szpitalnym w Zakładzie Anestezjologii, Reanimacji i Intensyw­

nej Terapii w Państwowym Szpitalu Klinicznym nr 1, nie zaprzestając jednak współpracy z Zakła­

dem Mikrobiologii i Immunologii. Kontynuował ją m.in. w dziedzinie wyjaśniania immunologicznych mechanizmów rozwoju cukrzycy, doboru dawców i biorców nerek, a ostatnio także monitorowania zakażeń na oddziałach intensywnej terapii.

Jego zainteresowania w tamtych latach skupiały się głównie na działalności usługowej. Potem zaczął zajmować się zagadnieniami związanymi z pobra­

niami i przeszczepianiem narządów. W 1984 r.

znieczulał do pierwszego w Polsce zabiegu jedno­

czasowego przeszczepienia nerki i trzustki, a w 1987 do operacji przeszczepienia wątroby – wykonanego także po raz pierwszy w Polsce przez prof. Stani­

sława Zielińskiego.

W 1989 r. zdobył specjaliza­

cję drugiego stopnia z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii. W tym okresie zaczął zajmować się problematyką śmierci mózgu i opieki nad potencjalnym dawcą narzą­

dów, organizował pierwsze w kraju pobrania wielonarzą­

dowe. Prowadził stałe szkolenia zespołów anestezjologicznych w tym zakresie w regionie szczecińskim, co doprowa­

dziło do uzyskania wskaźnika około 30–40 pobrań narzą­

dów na milion mieszkańców rocznie. Liczba ta trzykrotnie przewyższa średnią ogólnopolską. Obecnie w poro­

zumieniu z Naczelną Radą Lekarską prowadzi szkolenia w zakresie opieki nad dawcami narzą­

dów oraz kontaktów z ich rodzinami w siedzibach wszystkich okręgowych izb lekarskich w kraju.

Dodatkowo wygłasza cykliczne wykłady w ramach kursów organizowanych przez Europejską Funda­

cję do spraw Szkolenia w Anestezjologii – FEEA (Fondation Européenne d'Enseignement en Ane­

sthésiologie) na temat diagnostyki śmierci mózgu i opieki nad dawcami narządów

W 1993 r., po objęciu funkcji kierownika Zakładu Anestezjologii, Reanimacji i Intensywnej Terapii przez prof. Leona Drobnika, zatrudnił się w Pomorskiej Akademii Medycznej na stanowisku adiunkta i rozpoczął planowe badania naukowe nad zagadnieniami anestezjologicznymi w transplanto­

logii. W 1993 r. uzyskał jeden z pierwszych w PAM grantów KBN na badanie możliwości optymalizacji układu krążenia dawców narządów. W celu realizacji grantu, w porozumieniu z prof. Anną Dyaczyńską‑

‑Herman – kierownikiem Katedry i Kliniki Anestezjo­

Medycznej, został oddelegowany na rok na stypen­

dium Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu.

Wykorzystując szczecińskie doświadczenia, zor­

ganizował tam regionalne biuro koordynacyjne o roboczej nazwie Silesiatransplant, co doprowa­

dziło do skokowego wzrostu liczby pobrań narządów w regionie śląskim.

Wspólnie z zabrzańskim zespołem pobierającym serca uczestniczył w pobraniach narządów na tere­

nie całego kraju, wykonując inwazyjne pomiary układu krążenia dawców. Przeprowadzone bada­

nia stały się podstawą rozprawy habilitacyjnej pt.

„Charakterystyka parametrów układu krążenia daw­

ców wielonarządowych oraz ich wpływ na czynność przeszczepionych serc i nerek” obronionej w 1999 r.

Ta pierwsza w historii Pomorskiej Akademii Medycz­

nej rozprawa habilitacyjna w dziedzinie anestezjolo­

gii została opublikowana jako suplement do „Ane­

stezjologii Intensywnej Terapii” w łącznym nakładzie 2000 egzemplarzy w dwóch wydaniach i stała się powszechnie stosowanym materiałem szkoleniowym.

W 1995 r. został kierownikiem Oddziału Aneste­

zjologii w PSK ‑2. Dzięki jego staraniom przydzielono szpitalowi nową sztuczną nerkę z zasobów kon­

sultanta krajowego do spraw dializoterapii. Nowa aparatura i przeszkolony zespół zapoczątkował rozwój współczesnego leczenia nerkozastępczego na terenie SPSK ­2.

Po odejściu prof. Leona Drobnika, w 1996 r.

został kierownikiem Zakładu Anestezjologii, Reani­

macji i Intensywnej Terapii PAM. Wraz z zespołem prowadził badania nad racjonalną antybiotykotera­

pią, znieczuleniem porodu oraz wpływem czynników genetycznych na zjawiska zachodzące w okresie okołooperacyjnym, uwieńczone trzema grantami promotorskimi, sześcioma obronionymi doktoratami oraz licznymi publikacjami. Ostatni duży projekt naukowy to grant KBN na wieloośrodkowe badanie pt. „Ocena możliwości zastosowania metod angio TK i perfuzji TK w rozpoznawaniu śmierci mózgu”, któ­

rego realizacja będzie podstawą modyfikacji polskich kryteriów rozpoznawania śmierci mózgu.

Kontynuacją wprowadzania nowych technologii do praktycznej działalności leczniczej było doposa­

żenie i przygotowanie zespołu Kliniki Anestezjolo­

gii i Intensywnej Terapii w zakresie zastosowania techniki pozaustrojowego utlenowania krwi – ECMO (extracorporeal membrane oxygenation) u chorych z ciężkim uszkodzeniem płuc w przebiegu zachoro­

życie w czasie ostatnich epidemii grypy, a ośrodek szczeciński stał się jednym z czterech wiodących w Polsce.

Profesor Romuald Bohatyrewicz jest autorem lub współautorem 80 publikacji w czasopismach recenzowanych, 151 doniesień zjazdowych i 16 roz­

działów do aktualnie obowiązujących podręczników anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii oraz pielęgniarstwa anestezjologicznego.

Profesor Bohatyrewicz czynnie uczestniczy w działalności Polskiego Towarzystwa Anestezjo­

logii i Intensywnej Terapii jako członek Zarządu i Komisji Rewizyjnej oraz Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego również jako członek Zarządu i Komisji Rewizyjnej.

Odrębnym obszarem aktywności prof. Romu­

alda Bohatyrewicza była działalność organizacyjno‑

­legislacyjna na szczeblach centralnym i wojewódz­

kim. Brał czynny udział w organizacji Centrum Organizacyjno ‑Koordynacyjnego „Poltransplant”

w Warszawie i był członkiem Krajowej Rady Trans­

plantacyjnej przy Ministrze Zdrowia dwóch kolejnych kadencji. Uczestniczył w pracach nad nowelizacją Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszcze­

pianiu komórek tkanek i narządów z roku 2005 oraz 2009 i opracowywaniu aktów wykonawczych do tych ustaw. Na zlecenie ministra zdrowia był członkiem komisji opracowującej nowe kryteria rozpoznawania śmierci mózgu oraz kierownikiem

Andrzej Starczewski urodził się w 1957 r. w Warszawie.

Pomorską Akademię Medyczną ukończył w roku 1982 i w tym samym roku rozpoczął pracę w Klinice Ginekologii PAM.

Od 1986 r. do chwili obec­

nej pracuje jako nauczyciel akademicki na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym, początkowo na stanowisku asystenta, następnie star­

szego asystenta, a po uzy­

skaniu stopnia doktora nauk medycznych na podstawie roz­

prawy doktorskiej pt. „Reak­

cja błony śluzowej jajowodów

królic po umieszczeniu w ich świetle włókna poli­

etylenowego stosowanego w zespoleniach jajowo­

dów” i specjalizacji drugiego stopnia z położnictwa i ginekologii, od 1990 r. na stanowisku adiunkta.

W 2001 r. na podstawie roz­

prawy habilitacyjnej pt. „Wpływ estradiolu i 17­hydroksy pro­

gesteronu na procesy regene­

racji ujścia brzusznego” uzyskał stopień naukowy doktora habi­

litowanego. W 1989 r. odbył szkolenie w zakresie mikrochi­

rurgii jajowodów na Uniwersyte­

cie Humboldta w Berlinie (Klinik für Gynäkologie und Geburt­

shilfe des Bereichs Medizin).

Jest prezenterem i wykła­

dowcą na Ogólnopolskich War sztatach Endoskopowych organizowanych rokrocznie przez Katedrę i Klinikę Położ­

nictwa i Chorób Kobiecych Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy we współpracy z Fundacją „Edukacja w położnictwie i ginekologii”. W latach 1990–1995 był także prezenterem i wykładowcą na Ogólnopol­

nomInaCJa proFesorsKa

proF. dr hab. n. med.  

andrzeJ starCzewsKI

KlInIKa GIneKoloGII I uroGIneKoloGII 23 luteGo 2011 r.

ciem procedury pobierania narządów. Od 2000 r.

pełni funkcję konsultanta wojewódzkiego w dzie­

dzinie anestezjologii i intensywnej terapii.

Profesor Romuald Bohatyrewicz uzyskał za swoją działalność liczne nagrody i wyróżnienia, z których najważniejsze to nagroda wojewódzka za wybitne osiągnięcia w dziedzinie transplantologii nerek na Pomorzu Zachodnim oraz dwukrotnie nagrody Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego „Pro Transplantationibus Fovendis” i Złoty Krzyż Zasługi.

Czas wolny poza nauką i zajęciami zawodowymi prof. Bohatyrewicz przeznaczał na zajęcia sportowo‑

‑rekreacyjne. W czasie studiów działał w Komisji Turystyki i Sportu ZSP, należał też do sekcji wioślar­

skiej, która wygrała odbywające się rokrocznie przy Wałach Chrobrego wiosenne regaty szczecińskich osad akademickich. Wielokrotnie reprezentował też uczelnię w zawodach pływackich i trzykrotnie był medalistą Mistrzostw Polski Akademii Medycznych w pływaniu.

W okresie późniejszym czas wolny przeznaczał na hobby, takie jak nurkowanie, łowiectwo pod­

wodne, wędkarstwo, jazdę konną, windsurfing, żeglarstwo oraz sadownictwo i pszczelarstwo.

Jest żonaty, ma syna Macieja, który także ukoń­

czył wydział lekarski PAM, oraz dwoje wnucząt Jasia i Małgosię.

(red.)

a w latach 1993–2000 prezenterem mikrochirurgicz­

nych operacji odtwórczych w niepłodności pocho‑

dzenia jajowodowego na ogólnopolskich kursach dla ordynatorów oddziałów położniczo ‑ginekologicznych organizowanych przez CMKP w Warszawie i Klinikę Ginekologii PAM w Szczecinie na temat „Diagno‑

styka i leczenie niepłodności małżeńskiej”.

Od roku 1998 do 2001 pełnił funkcję zastępcy kierownika Kliniki Ginekologii PAM, a od 2001 do chwili obecnej jest kierownikiem Kliniki Roz­

rodczości i Ginekologii przekształconej w Klinikę Ginekologii i Uroginekologii PUM. Od 2005 r. jest dziekanem Wydziału Nauk o Zdrowiu i pełni tę funk‑

cję drugą kadencję.

Zainteresowania naukowe prof. Starczewskiego obejmują: diagnostykę i leczenie niepłodności pochodzenia jajowodowego u kobiet, endoskopię w ginekologii, leczenie endometriozy, profi laktykę niedoboru różnych pierwiastków u ludzi i efektyw‑

ność tej profi laktyki, rozpoznanie i leczenie zespołu policystycznych jajników, diagnostyka i leczenie nietrzymania moczu i zaburzeń statyki narządów miednicy, badania morfologiczne i immunohistoche­

u kobiet po menopauzie. Jest autorem 81 publikacji naukowych i 10 rozdziałów w podręcznikach.

Profesor Starczewski był kierownikiem projektu badawczego KBN, który realizował we współpracy z Samodzielną Pracownią Histologii i Biologii Roz‑

woju PAM, a którego wyniki zostały przedstawione na konferencjach naukowych krajowych i zagra­

nicznych o zasięgu światowym.

Był promotorem sześciu zakończonych rozpraw doktorskich, z których trzy zostały opublikowane w czasopismach z impact factor. Był też kierowni‑

kiem specjalizacji w dziedzinie położnictwa i gine‑

kologii 15 lekarzy.

Jest członkiem następujących polskich i zagra‑

nicznych towarzystw naukowych: Polskie Towarzy­

stwo Ginekologiczne, Polskie Towarzystwo Biolo­

gii Rozrodu, Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, European Society for Human Reproduction and Embryology (ESHRE), American Society for Repro‑

ductive Medicine (ASRM), European Society for Gynaecological Endoscopy (ESGE).

Prywatnie prof. Andrzej Starczewski zajmuje się akwarystyką i motorowodniactwem.

(red.)

W dniu 5 czerwca już po raz jedena‑

sty Zachodniopomorski Klub Liderów Nauki przyznał najważniejsze w regionie nagrody naukowe, czyli Zachodniopomor­

skie Noble. Ceremonia wręczenia nagród

odbyła się w siedzibie Polskiego Radia Szczecin w Studiu Koncer‑

towym im. Jana Szyrockiego. W dziedzinie medycyny wyróżnienie to otrzymał prof. Piotr Milkiewicz, kierownik Samodzielnej Pracowni Hepatologii PUM, za badania nad mechanizmami prowadzącymi do rozwoju przewlekłych cholestatycznych schorzeń wątroby.

Zagadnienia związane z cholestazą i jej konsekwencjami zarówno w aspekcie patofi zjologicznym, jak i stricte klinicznym stanowią przedmiot zainteresowania profesora Milkiewicza od ponad 15 lat.

Jest on autorem i współautorem kilkudziesięciu artykułów na ten temat, opublikowanych w wiodących na świecie czasopismach z zakresu gastroenterologii i hepatologii, takich jak: „Hepatology”,

„Gut”, „Journal of Hepatology” czy „Clinical Gastroenterology and

z a C h o d n I o p o m o r s K I    n o b e l

dla proF. pIotra mIlKIewICza

nal” czy „Journal of Autoimmunity”. W chwili obec­

nej profesor ze swoim zespołem realizuje szereg projektów naukowych dotyczących cholestazy we współpracy m.in. z uniwersytetami w Cambridge, Quebec, Toronto, Oslo oraz z Mayo Clinic.

uzyskana w Wielkiej Brytanii), autorem rozdziałów w podręcznikach i monografiach polskich, brytyj­

skich i amerykańskich na temat różnych zagadnień związanych z hepatologią kliniczną.

(red.)

W dniu 17 czerwca 2011 r. odbyła się uroczy­

stość z okazji 50. rocznicy utworzenia III Kliniki Chirurgii Ogólnej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Zaszczytny i miły obowiązek organi­

zacji tak szczególnego jubileuszu wzięły na siebie zespoły będące w prostej linii spadkobiercami i kon­

tynuatorami kilkudziesięcioletniej historii Kliniki, a mianowicie Klinika Chirurgii Ogólnej i Onkolo­

gicznej oraz Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej

i Angiologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Działania obu kierowników klinik, prof. Józefa Kładnego oraz prof. Piotra Gutowskigo, zostały wsparte przez rektora PUM prof. Przemy­

sława Nowackiego oraz dyrektora Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 2 – lek. Ryszarda Chmurowicza. Dzięki tej współpracy zaproszeni na uroczystość wszyscy byli i obecni wieloletni pracownicy i współpracownicy naszej Kliniki mieli okazję przeżyć niezapomniany uroczysty wieczór w pięknych wnętrzach restauracji Ambasador.

Uroczystość składała się z dwóch części, pierwszej bardzo oficjalnej oraz towarzyskiej, wspomnieniowo‑

‑tanecznej części drugiej. Całe spotkanie było nie­

zwykle wzruszające, jednakże moment powitania przybyłych licznie (126 osób!) gości był szczególny, na sali bowiem zgromadziło się kilka pokoleń byłych i obecnych pracowników Kliniki. Wiele z przyby­

łych osób onegdaj ze sobą współpracujących nie widziało się 10, 20 i więcej lat. Szczególnie godnym podkreślenia jest fakt przybycia na naszą uroczy­

stość kolegów Bohdana Mirakowskiego i Jerzego Roszkiewicza, lekarzy tworzących pierwszy zespół kliniki w 1961 roku! Kiedy minęła pierwsza fala emocji stonowana kieliszkiem szampana i obiadem, prof. Józef Kładny w zwięzłej formie przedstawił historię III Kliniki Chirurgii od momentu jej powsta­

nia w czerwcu 1961 r. do dnia dzisiejszego, najwięcej

uwagi poświęcając osobie prof. Józefa Koszarskiego, organizatora i pierwszego kierownika Kliniki, który tę funkcję pełnił do momentu przejścia na eme­

ryturę w 1984 r. Krótki wykład oparty na archi­

walnych dokumentach i zdjęciach (tu jeszcze raz nisko się kłaniam naszemu dobremu duszkowi, pani Marii Marks, osobie niezwykle zasłużonej dla naszej Kliniki i dla nas wszystkich bez wyjątku, dzięki której miałem dostęp do unikatowych materiałów

JubIleusz 50 ‑leCIa powstanIa 

III KlInIKI ChIrurGII oGÓlneJ

kom spotkania, jednak największe wrażenie wywarł na koleżankach i kolegach z pokoleń najmłod­

szych. Po wykładzie nastąpiło uroczyste wręczenie medali 60 ‑lecia Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie przyznanych przez rektora PUM naj­

bardziej zasłużonym byłym pracownikom Kliniki.

Medale te otrzymali: dr med. Ryszard Feruszewski, dr med. Józef Gabriel, dr med. Bohdan Mirakowski,

lek. Elżbieta Nadajczyk, dr med. Bogna Pruffer‑

‑Kruszyńska, lek. Jerzy Roszkiewicz, dr med. Sta­

nisław Snop, dr med. Jerzy Świtała, lek. Marian Urbański, lek. Tadeusz Wróblewski. W imieniu rektora medale wręczali prof. Józef Kładny oraz prof. Piotr Gutowski. Następnie reprezentujący dyrekcję SPSK ‑2 prof. Florian Czerwiński wręczył listy gratulacyjne byłym i obecnym pracownikom naszej Kliniki w podziękowaniu za – jak to pięknie

ujęto – „ofiarną pracę w trudnej i odpowiedzialnej służbie na rzecz pacjentów leczonych w Klinice”.

Listy te otrzymali: Piotr Gutowski, Marek Ostrowski, Józef Kładny, Barbara Brandt, Miłosław Cnotliwy, Anna Dmoch, Józef Gabriel, Halina Kazimierska, Halina Klimek, Maria Marks, Bohdan Mirakowski,

Słuczanowski, Jacek Sołtan, Anna Stanger, Grze­

gorz Szumiłowicz, Jerzy Świtała, Maria Trzaska, Marian Urbański.

Po zakończeniu części oficjalnej rozpoczęła się wspólna zabawa, w trakcie której w niezwykle miłej i przyjacielskiej atmosferze wspominaliśmy wczo­

raj i dziś, w czym wydatnie pomagały nam zdjęcia odtwarzane non stop z rzutnika, a dokumentujące różne sceny z naszego codziennego życia w klinice przez ostatnie 50 lat. Najwytrwalsi dotrwali do świtu, żal było kończyć spotkanie, czas niestety płynął jak zawsze za szybko. Nasz jubileusz 50 ‑lecia przeszedł

do historii. Historii, która, jak pisał Cyceron, „…jest nauczycielką życia, świadkiem czasów i prawdy”.

Pisząc to krótkie wspomnienie, zastanawiam się, czy nie miał racji inny, już bliższy naszym czasom pisarz i myśliciel francuski Gilbert Cesbron (1913–1979), który stwierdził, że „historia jest chociażby przez to oszustwem, iż piszą ją ci, co przeżyli”.

W nadziei, że to co napisałem, jest jednak świa­

dectwem czasów i prawdy.

prof. dr hab. Józef Kładny  Klinika Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej

W dniach 27–29 maja 2011 r. na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie odbyło się spotkanie założycielskie Polskiego Towarzystwa Medycyny Regeneracyjnej. Siedzibą Towarzystwa jest obecnie Zakład Fizjologii PUM, zaś przewodni­

czącym prof. Mariusz Ratajczak. Towarzystwo ma osobowość prawną i działa na podstawie przepi­

sów ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Celem Stowarzyszenia jest działalność publiczna na rzecz ochrony i promocji zdrowia w obszarze nowej dziedziny wiedzy medycznej – medycyny regeneracyjnej, poprzez wykonywanie zadań m.in.

w zakresie: integrowania środowiska lekarskiego oraz naukowego; opracowywania założeń, norm prawnych i etycznych, wymogów oraz standardów dla stosowania komórek macierzystych i prowa­

dzenia terapii komórkowych oraz dla medycyny regeneracyjnej; kształtowania właściwych postaw społecznych i etyki zawodowej środowiska lekar­

skiego oraz szerzenia w kraju i za granicą osiągnięć medycyny regeneracyjnej; zachęcania do pracy naukowej i inicjowanie badań w jej zakresie oraz opracowywania wspólnych standardów wykorzy­

stania komórek macierzystych w medycynie.

Stowarzyszenie będzie realizowało swoje cele m.in. poprzez zabieranie głosu i wyrażanie swojego stanowiska w sprawach związanych z działalnością Stowarzyszenia; współpracę z organami państwa, administracji publicznej i niepublicznej, uczelniami wyższymi, placówkami naukowymi, organizacjami, stowarzyszeniami oraz innymi podmiotami, kierowa­

nie do nich postulatów w zakresie opracowywania metod i programów nauczania z zakresu medycyny regeneracyjnej; działalność wydawniczą (czasopi­

smo „Medycyna Regeneracyjna”), wystawienniczą i prasową; organizowanie i prowadzenie działalności

edukacyjnej, szkoleń, kursów, konkursów, imprez integracyjnych itp.; organizowanie i prowadzenie krajowych i międzynarodowych zjazdów, sympozjów, konferencji naukowych i szkoleniowych; udzielanie pomocy w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, organizowanie imprez integracyjnych i kultural­

nych; działalność promocyjną i informacyjną; pro­

wadzenie i wspomaganie działalności badawczej i naukowej.

W najbliższym czasie zorganizowane zostanie pierwsze walne zebranie członków Stowarzyszenia powołujące organy towarzystwa.

Polskie Towarzystwo Medycyny Regeneracyj­

nej powstało z inicjatywy naukowców z jednostek biorących udział w projekcie „Innowacyjne metody wykorzystania komórek macierzystych w medy­

cynie” (POIG.01.01.02 ‑00 ‑109/09 ‑00) współfi­

nansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Pomorskiego Uniwersytetu Medycz­

nego w Szczecinie, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego oraz Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenc­

kiego PAN.

Ceremonię otwarcia spotkania oraz oficjalne roz­

poczęcie działalności PTMR dnia 27 maja 2011 r.

w auli Rektoratu Pomorskiego Uniwersytetu Medycz­

nego w Szczecinie zainicjował prof. Mariusz Rataj­

czak. Dalsza część obejmowała cztery wykłady ple­

narne z udziałem znakomitych gości z zagranicy.

Program naukowy drugiego dnia spotkania zawie­

rał wykład przewodniczącego PTMR prof. Mariusza Ratajczaka pt. „Wizja roli, znaczenia i rozwoju Towa­

rzystwa w najbliższym czasie” oraz wykłady ple­

narne (zarówno w języku polskim, jak i angielskim)

powstanIe polsKIeGo towarzystwa 

medyCyny reGeneraCyJneJ

klinicznego. Spotkanie zakończone zostało panelem biznesowym dotyczącym aspektów komercjalizacji komórek macierzystych (wykładowcy: prof. Nicolas Zech z Austrii oraz dr Alan Harris i dr Denis Rod­

gerson z USA).

Główne tematy naukowe spotkania założyciel­

skiego Polskiego Towarzystwa Medycyny Regenera­

cyjnej obejmowały zastosowanie kliniczne komórek macierzystych pozyskiwanych z dorosłych tkanek i krwi pępowinowej w medycynie, mechanizmy regulujące ich przemieszczanie się w tkankach, mechanizmy transformacji nowotworowej komó­

rek macierzystych oraz aspekty biologiczne wystę­

powania w dorosłych tkankach komórek macie­

rzystych przypominających bardzo małe komórki embrionalne (ang. very small embryonic like stem cells – VSELs). Omawiano również mechanizmy

szono kilka istotnych kwestii prawnych i etycznych dotyczących badań nad komórkami macierzystymi i wykorzystania ich w terapii.

W trakcie spotkania osoby chętne mogły wypełnić deklaracje członkowskie PTMR oraz dowiedzieć się więcej na temat funkcjonowania Towarzystwa.

W ciągu dwóch dni spotkania wzięło w nim udział łącznie kilkadziesiąt osób. Jednym z celów spotka­

nia było nawiązanie międzynarodowej współpracy i kontaktów między zaproszonymi wykładowcami a przybyłymi na spotkanie gośćmi. Ważna oka­

zała się wzajemna wymiana doświadczeń między naukowcami a przedstawicielami biznesu, co w przy­

szłości może zaowocować sukcesami w komercjali­

zacji komórek macierzystych.

prof. dr hab. Mariusz Ratajczak  Zakład Fizjologii

W dniach 28 maja – 2 czerwca 2011 r. Zakład Zdrowia Publicznego PUM gościł specjalistów z zakresu zdrowia publicznego: prof. Zitę Lazza­

rini z Health Center, Department of Public Health, University of Connecticut, USA, oraz eksperta z dzie­

dziny epidemiologii, prof. Patricię Case z Fenway Health Institute w Bostonie, USA. Wizyta odbyła się w ramach projektu „Przedsiębiorczy profesjonalista w polskim systemie zdrowia publicznego”, współfi­

nansowanego ze środków Unii Europejskiej. Zapro­

szone przez Zakład panie profesor wzięły udział w warsztatach i szkoleniach zorganizowanych dla pracowników PUM oraz studentów Wydziału Nauk o Zdrowiu.

W pierwszym dniu wizyty przeprowadzone zostały warsztaty szkoleniowe dla pracowników Zakładu.

Po wykładach odbyła się dyskusja na temat reali­

zowania badań naukowych z zakresu zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych i w Polsce,

wymieniono się doświadczeniami w zakresie pozy­

skiwania funduszy na realizację projektów badaw­

czych. Podczas dyskusji poruszono także prawne oraz etyczne aspekty dotyczące badań z zakresu zdrowia publicznego w świetle obowiązujących w obu państwach regulacji w tym zakresie.

Podczas szkolenia studentów WNoZ goście przy­

bliżyli problematykę związaną z tworzeniem przepi­

sów prawnych regulujących funkcjonowanie w sfe­

rze zdrowia publicznego, a także omówili główne epidemiologiczne zagrożenia współczesnej Ameryki Północnej (głównie USA). Studenci interesowali się sposobem działania instytucji stanowych oraz fede­

ralnych w walce z problemami zdrowia publicznego w państwie z rynkowym systemem finansowania opieki zdrowotnej, jakim są Stany Zjednoczone.

Dnia 30 maja 2011 r. uczestnicy kursu „Przedsię­

biorczy profesjonalista w polskim systemie zdrowia publicznego” mieli możliwość zapoznania się z zasa­

wIzyta speCJalIstÓw z usa 

w zaKŁadzIe zdrowIa publICzneGo

Przedstawione zostały przykłady regulacji europej­

skich i amerykańskich, jakie wprowadzono w celu poprawienia bezpieczeństwa na drogach, obniżenia umieralności z powodu chorób nowotworowych itp.

Podczas wykładu prof. Case uczestnicy kursu zapo­

znali się z podstawowymi zadaniami epidemiologów w badaniach z zakresu zdrowia publicznego. Słu­

chacze aktywnie uczestniczyli w zajęciach, zadając wykładowcom wiele pytań dotyczących międzynaro­

dowej wymiany doświadczeń obejmującej najważ­

niejsze problemy z zakresu zdrowia publicznego w obu krajach.

31 maja br. odbyło się szkolenie dla przedstawi­

cieli sektora rządowego i pozarządowego nt. „Pro­

gramy promujące zdrowie” realizowane w ramach projektu „Przedsiębiorczy profesjonalista w polskim systemie zdrowia publicznego”. Profesor Z. Lazzarini i prof. P. Case wygłosiły referaty na temat najważ­

niejszych problemów zdrowia publicznego w Sta­

nach Zjednoczonych z punktu widzenia prawnika, a także przedstawiły wstępne wyniki interdyscypli­

narnych badań nad powstawaniem nowych zagro­

żeń związanych z używaniem substancji psycho­

uczestników szkolenia, czego dowodem były liczne komentarze i pytania o opinie ekspertów w zakresie tematyki wystąpienia w odniesieniu do polskich problemów zdrowia publicznego.

Dnia 1 czerwca br. odbyły się warsztaty szko­

leniowe dla pracowników WNoZ, podczas których eksperci omówili metody jakościowe stosowane w badaniach epidemiologicznych oraz dotyczących chorób przewlekłych, a także przedstawili sposoby współpracy badaczy naukowych z politykami w celu opracowania modelu lokalnej polityki zdrowotnej stanowiącej odpowiedź na najważniejsze problemy z zakresu zdrowia publicznego, z jakimi boryka się dana społeczność. Wykłady zakończono dyskusją z pracownikami naukowo ­dydaktycznymi, podczas której poruszono najważniejsze problemy związane

z możliwościami współpracy międzysektorowej oraz sposobach pozyskiwania funduszy finansowych na działania mające na celu poprawę stanu zdro­

wia społeczności lokalnej.

dr n. ekon. Liliana Zaremba ‑Pechmann Zakład Zdrowia Publicznego

Kinga Brandys: Kiedy rozpoczęły się remonty w Klinice Okulistyki?

Profesor Danuta Karczewicz: – Remonty w Klinice Okulistyki rozpoczęliśmy cztery lata temu, w 2007 r.

Podczas prac budowlanych Klinika nie przerywała normalnej pracy, wszystkie operacje odbywały się

planowo. W tej chwili trwa remont czwartego piętra i dachu. Planujemy jeszcze remont klatki schodowej.

Czwarte piętro ma być oddane do końca listopada.

Znajdą się tam gabinety lekarskie i poradnie dla chorych.

Ile osób pracuje w Klinice Okulistyki?

Jest nas 110 osób – pielęgniarek, lekarzy i perso­

nelu pomocniczego. Jest to jedna z większych klinik w szpitalu na Pomorzanach i chyba w kraju, zaraz po Katowicach. Do niedawna mieliśmy 80 łóżek, teraz są 54 łóżka dla dorosłych i 18 dla dzieci.

Dysponujemy oddziałem dziecięcym, którego nie

mają inne polskie szpitale. Do nas przyjeżdżają pacjenci nie tylko z województwa zachodniopomor­

skiego. To pacjent wybiera, gdzie chce być leczony.

Co jest wizytówką Kliniki Okulistyki?

Wykonujemy głównie operacje zaćmy i witrektomii, których nie przeprowadzają małe placówki szpi­

talne. Dziś np. jest na naszym oddziale pacjent, któremu trzeba wyjąć i wszyć soczewkę. Wykonu­

jemy niemal wszystkie zabiegi okulistyczne. Wsta­

wiamy np. soczewki, które umożliwiają widzenie dali i bliży. Mamy świetnie pracującą poradnię dla wcześniaków, gdzie przy użyciu lasera leczone są schorzenia siatkówki. Naszą dumą są porad­

nie laserowe. Mamy jedną z najlepszych poradni elektrofizjologicznych, zajmujemy się operacyjnym leczeniem jaskry i zeza oraz różnorodnymi urazami gałki ocznej. Zamierzamy otworzyć poradnie dla osób z chorobą Parkinsona i Alzheimera. Nasza

oKulIstyKa po modernIzaCJI

29 kwietnia 2011 r. uroczyście otwarto zmodernizowany II Oddział Okulistyki Dorosłych w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 2 PUM na Pomorzanach.

Do użytku pacjentów przekazano 15 łóżek w czterech przestronnych salach, z których każda ma własny węzeł sanitarny. Odnowiony został blok operacyjny z trzema salami operacyjnymi wyposażonymi w najnowocześniejszy sprzęt medyczny. Koszt modernizacji wyceniono na 3 mln zł. Pieniądze pozyskano ze środków Unii Europejskiej i Ministerstwa Zdrowia. Mimo półrocznego remontu Klinika funkcjonowała bez zakłóceń.

W 2010 r. w Klinice wykonano ponad 3300 zabiegów, w tym 2400 operacji zaćmy

i 236 zabiegów witrektomii. W przychodni przyklinicznej przyjęto 25 tys. pacjentów,

a w izbach przyjęć – 15 tys. Rozmowę z prof. dr hab. Danutą Karczewicz, kierownikiem

Katedry i Kliniki Okulistyki PUM, przeprowadziła redaktor Kinga Brandys.

Czy Polacy dbają o oczy?

Myślę, że o oczy bardziej dbają kobiety. Wiele osób, kiedy koło czterdziestego roku życia zaczyna gorzej widzieć z bliska, biegnie kupować okulary na baza­

rach i straganach. A to błąd. Powinni odwiedzić okulistę, sprawdzić, czy to nie są początki jaskry.

Jest przecież taka postać tej choroby, która nie boli, widzenie centralne długo pozostaje dobre, ale zawęża się pole widzenia. Czasem, kiedy taki pacjent pojawia się w klinice, nie możemy już nic zrobić ze względu na nieodwracalne zmiany. Nama­

wiam, aby w tym okresie życia odwiedzić specja­

listę, zbadać dno oka. Dziś bardzo dbamy o oczy, widać to po liczbie wykonywanych w naszej Klinice operacji. Kiedyś operowaliśmy trzy razy w tygodniu po pięć zabiegów dziennie, a więc około 15 tygo­

dniowo. Obecnie potrafimy zrobić do 20 operacji dziennie. Zwłaszcza operacji zaćmy. Dziś ludzie są bardziej świadomi i chętnie zgłaszają się do leka­

rza. Bardzo dobrze sprawdza się program badania dzieci w trzecim miesiącu ich życia, matki w naszym regionie chętnie w nim uczestniczą.

Pani Profesor nie używa okularów?

Jak dużo pracuję, to zakładam. Mam małe minusy do dali. Ale na co dzień nie, nie używam.

Dziękuję za rozmowę.

Klinika posiada znakomity sprzęt medyczny, zaku­

piony także przez naszych darczyńców. Jest wśród nich Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Jurka Owsiaka i Lions Club Jantar ze Szczecina – fundator pięciu aparatów dla dzieci.

Ile już lat pracuje Pani w swoim zawodzie?

W 1964 r. skończyłam Pomorską Akademię Medyczną w Szczecinie, dwa lata byłam na stażu i w 1966 przyszłam do pracy w szpitalu na Pomo­

rzanach. 1 października 2011 r. odchodzę na emery­

turę. W ciągu tych lat poznałam różne metody lecze­

nia, musiałam się kilka razy uczyć operować. Kie­

dyś operacje zaćmy wykonywano inaczej niż teraz.

Uczyłam się innego dużego cięcia, po którym chory musiał leżeć bez ruchu w łóżku nawet przez pięć dni. Wstawiało się soczewki do przedniej komory, później się je usuwało. Teraz robi się małe dwu milimetrowe cięcia. Przeprowadzałam bardzo dużo operacji odwarstwień siatkówki metodą od zewnątrz.

W latach siedemdziesiątych zajmowałam się lasero­

waniem, dziś ten sam laser został bardzo udosko­

nalony. Technika operacyjna bardzo się zmieniła i rozwinęła, a za tymi zmianami trzeba było nadążać.

8. polsKo ‑nIemIeCKIe 

sympozJum ChIrurGII rĘKI

Prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz

Absolwentka Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Specjalizację w dziedzi‑

nie okulistyki zdobyła w 1971 r. Pracę doktorską obroniła w 1975 r., stopień doktora  habilitowanego uzyskała w roku 1988. Dziesięć lat później otrzymała tytuł naukowy  profesora. Uczennica prof. Teresy Baranowskiej ‑George i prof. Wandy Andrzejewskiej. 

Jest  promotorem  kilkunastu  przewodów  doktorskich  i  opiekunem  kilku  habilitacji.

W dniach 1–2 kwietnia 2011 r. odbyło się kolejne, już 8. Polsko ‑Niemieckie Sympozjum Chirurgii Ręki.

W obradach uczestniczyło 53 chirurgów i ortope­

dów. Przedstawiono 12 referatów „na zaproszenie”

z renomowanych ośrodków chirurgii ręki z Niemiec (7 referatów), Polski (4) i jedną gościnną prezentację ze Szkocji. Językiem obowiązującym na Sympozjum był angielski. Na program składały się dwie sesje

tematyczne zatytułowane: „Innowacje i nowe tech­

niki w chirurgii ręki” i „Modyfikacje tradycyjnych metod operacyjnych i diagnostycznych poprawia­

jących ich skuteczność”.

Innowacje są bardzo pożądanym elementem w każdej dziedzinie nauki i techniki. Dotyczy to także, a może nawet w szczególności medycyny i chirurgii. Choć w wielu schorzeniach techniki ope­

racyjne są od dawna opracowane, to alternatywne rozwiązania, często związane z nowymi techno­

logiami, pojawiają się systematycznie w piśmien­

nictwie. Ich wartość jest różna: jedne przechodzą zupełnie niezauważone, inne natomiast szybko się rozpowszechniają. Dlatego tematyka 8. Sympo­

zjum była poświęcona przedstawieniu publiczności i poddaniu pod dyskusję nowych rozwiązań, które stosuje się w polskich i niemieckich ośrodkach chirurgii ręki.

Pierwsza prezentacja przedstawiona przez prof. Karla Prommersbergera z Kliniki Chirurgii Ręki z Bad Neustadt była poświęcona mało znanej meto­

dzie zwiększania ruchów rotacyjnych w nadgarstku przez artrolizę stawu promieniowo ‑łokciowego dal­

szego. Ograniczenie ruchów rotacyjnych (nawrócenia i odwrócenia) nadgarstka jest stosunkowo częstym następstwem urazów tej okolicy, a szczególnie zła­

mania dalszego końca kości promieniowej. W przy­

padkach kiedy nie ma klinicznych i radiologicznych cech zwyrodnienia tego stawu, zwykle proponuje się pacjentowi rehabilitację, która jest długotrwała i w wielu wypadkach nieskuteczna. Rozwiązanie zaprezentowane przez prof. Prommersbergera było stosunkowo proste i bezpieczne dla chorego, a jego wyniki zadowalające. W Klinice Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki nigdy nie stosowaliśmy takiej tech­

niki, a teraz zamierzamy ją zaadaptować.

Drugi referat wygłoszony przez dr. Karla Heinza Kalba także z Kliniki w Bad Neustadt był poświę­

cony leczeniu stawów rzekomych kości łódeczkowa­

tej za pomocą wolnego, unaczynionego przeszczepu kostnego pobranego z przyśrodkowego kłykcia kości udowej. Doktor Kalb przedstawił najpierw anatomię okolicy dawczej i technikę preparowania fragmentu kostnego z naczyniem krwionośnym, potem tech­

nikę jego profilowania (w zależności od wielkości i kształtu ubytku w kości łódeczkowatej) i w końcu umocowania w kości i zespolenia mikronaczynio­

wego. Ta stosunkowo skomplikowana i wymagająca dużego doświadczenia mikrochirurgicznego operacja była opisana już w latach 90., jednak nie cieszyła się zainteresowaniem. Większą popularność zyskały uszypułowane przeszczepy unaczynione z kości promieniowej, łatwiejsze do wykonania i dające podobne wyniki. Jednak materiał, jaki zaprezen­

tował kolega z Niemiec, był naprawdę imponujący pod względem liczby (ponad 50) i stopnia trudności przypadków. Byli to najczęściej chorzy po jednej lub kilku nieudanych próbach leczenia chirurgicz­

nego stawu rzekomego kości łódeczkowatej i ope­

racja tą techniką była dla nich ostatnią szansą na uzyskanie zrostu tej kości. Alternatywą jest częściowe usztywnienie nadgarstka, co wiąże się jednak ze znacznie większym ubytkiem sprawno­

ści ręki.

Trzecia prezentacja pochodziła z kliniki autora tego sprawozdania. Doktor Ireneusz Walaszek przedstawił modyfikację techniki tenodezy I kości śródręcza po usunięciu kości wielokątnej większej nadgarstka. Jest to operacja wykonywana w leczeniu zwyrodnienia stawu śródręczno ‑nadgarstkowego I, umiarkowanie częstego schorzenia o nieustalonej etiologii, dotykającego przede wszystkim kobiety w wieku pomenopauzalnym. Usunięcie jednej z kości nadgarstka z szeregu dalszego powoduje, że I kość śródręcza traci swoje podparcie i może przesuwać się w kierunku bliższym (do kości łódeczkowatej).

Aby temu zapobiec, stosuje się różne techniki jej podtrzymania za pomocą ścięgna z najbliższej oko­

licy. Metoda opracowana w naszej Klinice pozwala na uzyskanie stabilnej pozycji I kości śródręcza, zapobiega względnej utracie długości kciuka i – dodatkowo – koryguje charakterystyczną dla tej choroby deformację I promienia ręki (przywiedze­

nie I kości śródręcza i przeprost kciuka w stawie śródręczno ‑palcowym).

Nasz rodak ze Szkocji, dr Grzegorz Sianos zaprezentował modyfikację klasycznych wskazań do leczenia operacyjnego złamań dalszego końca kości promieniowej. Złamanie to jest jednym z naj­

częstszych urazów kończyny górnej, szczególnie u ludzi starszych. Zespolenie tytanową płytką ryglo­

waną uważane jest obecnie za metodę optymalną dla złamań przemieszczonych i niestabilnych, zapew­

niającą poprawne nastawienie i pewne zespolenie odłamów, stwarzającą szansę na zrost w najbardziej anatomicznym ustawieniu, a przy tym wymaga­

jącą tylko minimalnego unieruchomienia. Jednak mniej „agresywne” i tańsze sposoby leczenia nadal znajdują zastosowanie, a kolega Sianos zaprezento­

wał wykorzystywany w Szkocji algorytm, w którym wybór metody leczenia w dużym stopniu zależy od konfiguracji złamania, jego stabilności i wieku chorego. Jak zawsze przy tym temacie wywołało to żywą dyskusję publiczności.

Doktor Jorg Bahm z Aachen przedstawił stosun­

kowo mało znany problem wykorzystywania transfe­

rów nerwów w ich złożonych uszkodzeniach, w któ­

rych nie ma możliwości zastosowania klasycznej techniki, jaką jest przeszczepienie nerwu. Metoda polega na podłączeniu jednego nerwu (czynnego)

do innego nerwu (nieczynnego), którego narząd efektorowy jest znacznie ważniejszy dla czynności kończyny niż nerwu dawczego. Klasycznym przy­

kładem może być podłączenie nerwu dodatkowego do uszkodzonego nerwu skórno ‑mięśniowego, w przypadku porażenia splotu ramiennego. W ten sposób traci się wprawdzie unerwienie ruchowe mięśnia czworobocznego (mniej ważne), ale zyskuje możliwość odzyskania ruchu zgięcia w stawie łok­

ciowym (czynność mięśnia dwugłowego ramienia), znacznie ważniejszego dla sprawności chorego.

Te nowatorskie rozwiązania wykorzystujące jeden nerw do reinerwacji drugiego znajdują obecnie zastosowanie w chirurgii splotu ramiennego.

Doktor Reiner Winkel z Frankfurtu nad Menem przedstawił dwa referaty: jeden o wielodyscyplinar­

nym podejściu do leczenia algodystrofii kończyny górnej, a drugi o własnej technice szycia ścięgien zginaczy. Szczególnie pierwsza prezentacja wzbu­

dziła duże zainteresowanie i aplauz publiczności, ponieważ pokazany był spektakularny przykład odzyskania prawidłowej ruchomości kończyny górnej przez chorego, który ponad rok miał ją nie­

mal całkowicie bezwładną. Połączenie fizykoterapii i psychoterapii w formie tzw. metody lustrzanej (ang. mirror therapy) pozwoliło na niemal cudowne uzdrowienie w – wydawałoby się – beznadziejnym przypadku.

Koledzy ze Schwerina zaprezentowali dwa refe­

raty: jeden o zastosowaniu neurotub w leczeniu ubytków nerwów obwodowych (dr Adina Haug), a drugi o wspomaganej ultrasonograficznie technice znieczulenia przewodowego nerwów (dr Ronald Sie­

del). Są to nowe metody, jednak obie stosowane już w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki PUM.

Mieliśmy zatem okazję wymienić doświadczenia, które w większości były zgodne. Na rycinach 1–5 przedstawiamy przypadki rekonstrukcji dużych ner­

wów obwodowych techniką klasyczną i za pomocą

neurotuby (przypadki z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki).

Nasi przyjaciele z Trzebnicy (ośrodek, w którym wykonuje się transplantacje rąk) przyjechali także z dwiema prezentacjami. Pierwsza była poświę­

cona nowatorskiej technice reedukacji czuciowej u chorych z ubytkami czucia w ręce w następstwie uszkodzenia nerwów, z pomocą tzw. rękawicy czu­

ciowej sprzężonej z komputerem. Dzięki specjal­

nemu programowi komputerowemu, wykorzystując zjawisko tzw. plastyczności mózgu, można przy­

spieszyć odzyskanie przez chorych czucia głębo­

kiego znacznie wcześniej, zanim jeszcze nastąpi regeneracja uszkodzonego nerwu. Nasi koledzy wykorzystują tę technikę w usprawnianiu swoich pacjentów z przeszczepionymi rękami. Drugi refe­

rat przedstawiał metodę odtworzenia powierzchni stawowych palców rąk za pomocą przeszczepienia chrząstki pobranej z małżowiny usznej.

Wszystkie prezentacje dały asumpt do żywej i trwającej prawie 30 minut dyskusji, w której uczestnicy Sympozjum, zarówno referenci, jak i publiczność, dzielili się swoimi osobistymi doświad­

czeniami. Była to chyba najbardziej cenna część tego Sympozjum – nieskrępowana wymiana opinii w przyjacielskiej atmosferze, okraszona humorem, a jednocześnie stojąca na wysokim poziomie nauko­

wym. W zgodnej opinii uczestników, 8. Polsko‑

‑Niemieckie Sympozjum Chirurgii ręki było uda­

nym spotkaniem, które oprócz korzyści naukowych przyczyniło się także do zacieśnienia kontaktów z naszymi najbliższymi sąsiadami. Było też kolejną okazją do integracji środowiska polskich chirurgów ręki, co także podkreślali uczestnicy, apelując jedno­

cześnie do organizatorów o zaplanowanie kolejnego spotkania w przyszłym roku.

prof. dr hab. Andrzej Żyluk  Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki

1. Ubytek nerwu pośrodkowego na przedramieniu długości 1 cm po wycięciu nerwiaka w przypadku zastarzałego uszkodzenia tego nerwu; 2. Klasyczny sposób rekonstrukcji ubytku nerwu z ryc. 1 przez zszycie koniec do końca; 3. Ubytek nerwu pośrodkowego długości 5 cm, po wycięciu nerwiaka w przypadku zastarzałego uszkodzenia tego nerwu; 4. Neurotuba kolagenowa używana w rekonstrukcji dużych nerwów; 5. Ciągłość nerwu odtworzona z pomocą neurotuby.

1 2 3 4 5

Dnia 8 kwietnia 2011 r. odbyła się trzecia edycja konferencji „Innowacje w edukacji i praktyce pielę­

gniarki bloku operacyjnego – dzielmy się doświad­

czeniem”. Tematyką konferencji były zagadnienia związane z organizacyjnymi aspektami funkcjono­

wania bloku operacyjnego, ze szczególnym uwzględ­

nieniem pracy pielęgniarki operacyjnej oraz pielę­

gniarki anestezjologicznej na terenie Polski, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii. Organizatorami konferencji byli: Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego, Oddział Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego w Szczecinie oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjo­

logicznych i Intensywnej Opieki – Oddział Zachod­

niopomorski. Konferencja została objęta patrona­

tem honorowym rektora PUM prof. Przemysława Nowackiego, dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu, prof. Andrzeja Starczewskiego, przewodniczącej Pol­

skiego Towarzystwa Pielęgniarskiego mgr Doroty Kilańskiej, przewodniczącej Szczecińskiej Izby Pielęgniarek i Położnych mgr Marii Matusiak oraz dyrektora Wydziału Zdrowia Urzędu Marszałkow­

skiego Województwa Zachodniopomorskiego Doroty Łabinowicz.

Konferencja podzielona była na dwie sesje tema­

tyczne oraz sesję warsztatową, podczas której każdy zainteresowany mógł pod kierunkiem eksperta

zaznajomić się z najnowszym sprzętem używanym na bloku operacyjnym i spróbować samodzielnie wykonać zabieg laparoskopowy na trenażerze.

Sesję edukacyjną otworzył prof. PUM Włodzimierz Majewski z Zakładu Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Ratunkowego PUM w Szczecinie. Zaprezentował interesujące wystąpienie o historii oraz najnowszych trendach w laparoskopii w kraju i na świecie. Nie­

zmiernie ciekawy, szczególnie dla damskiej części audytorium, okazał się wykład prof. PUM Piotra Prowansa, kierownika Oddziału Klinicznego Chirur­

gii Plastycznej, Endokrynologicznej i Ogólnej PUM.

Dotyczył on współczesnych możliwości chirurgii estetycznej. Przedstawiciel Wydziału Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomor­

skiego dr Maciej Bejnarowicz przedstawił sprawozda­

nie, a następnie zaprezentował wizualizację planów rozwojowych w zakresie modernizacji i zaopatrzenia w nowoczesny sprzęt bloków operacyjnych wybra­

nych szpitali w województwie zachodniopomorskim.

Niezmiernie interesująca okazała się część pielę­

gniarska sesji edukacyjnej zainicjowana wykładem mgr Joanny Borzęckiej, reprezentującej zespół bloku operacyjnego Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Bożego w Lublinie. Pre­

legentka zwróciła uwagę na często pomijane ele­

InnowaCJe w eduKaCJI I praKtyCe  pIelĘGnIarKI bloKu operaCyJneGo 

– dzIelmy sIĘ doŚwIadCzenIem

menty opieki biopsychospołecznej nad pacjentem na bloku operacyjnym. Na aspekty bezpieczeństwa pacjenta oraz personelu medycznego na bloku ope­

racyjnym wskazała dr n. med. Bożena Gorzkowicz w wystąpieniu prezentującym praktyczne zasady zastosowania i funkcjonowania karty kontrolnej na przykładzie Polski i Wielkiej Brytanii. Magister Magdalena Olkowska, reprezentująca zespół bloku operacyjnego SP Wojewódzkiego Szpitala Zespolo­

nego w Szczecinie, przedstawiła bardzo ważki temat

dotyczący specyfiki postępowania personelu bloku operacyjnego z pacjentem w programie bezkrwa­

wej chirurgii. Kolejny gość, mgr piel. Ewa Sztuczka z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroentero­

logicznej i Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. L. Rydygiera w Toruniu, bazując na swoim ogromnym doświadczeniu, scharakteryzo­

wała rolę pielęgniarki operacyjnej w dynamicznym rozwoju technik małoinwazyjnych w chirurgii.

Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się sesja druga, w której prelegenci dzielili się własnym doświadczeniem w typowych oraz ekstremalnie nie­

typowych i zarazem krytycznych sytuacjach. Sesję zainicjował dr Wojciech Jagielski, reprezentujący dyrekcję SPSK ‑1 PUM w Szczecinie, przedstawiając analizę i opinię na temat efektywności funkcjono­

wania bloków operacyjnych przyporządkowanych do klinik/oddziałów oraz bloku zintegrowanego.

Pełniąca funkcję ordynatora oddziału anestezjo­

logii i intensywnej opieki, dr Renata Sajdak repre­

zentująca Oberaerztin Klinik der Anaesthesie und Intensiv Medizin, Aklepios Klinik GmbH, Pasewalk, Niemcy, wskazała na podobieństwa i różnice w orga­

nizacji pracy w ramach bloku operacyjnego w Niem­

czech i w Polsce. Wartościowym uzupełnieniem wykładu gościa było wystąpienie mgr Doroty Pilch z Samodzielnej Pracowni Pielęgniarstwa Klinicznego

PUM. Nawiązując do doświadczeń pracy na bloku operacyjnym Szpitala Klinicznego w Monachium, skoncentrowała się na aspektach organizacyjnych funkcjonowania pielęgniarstwa anestezjologicznego.

Kolejną niezmiernie interesującą analizę efektywno­

ści i bezpieczeństwa pracy na bloku operacyjnym przedstawił dr Tomasz Nikodemski, reprezentujący SPSK ‑2 PUM, w wykładzie „The productive operating theatre” (Produktywny blok operacyjny – brytyj­

skie doświadczenia). Reprezentujące zespoły blo­

ków operacyjnych o wąskiej specjalizacji, mgr Ewa Zamojska i mgr Lidia Bromboszcz scharakteryzo­

wały wyzwania i problemy w pracy pielęgniarki ope­

racyjnej na bloku kardiochirurgicznym i urazowo­

­ortopedycznym.

Zakres obowiązków podczas misji pokojowych w Iraku i Afganistanie przedstawiła Anna Bobik z 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką SPZOZ w Bydgoszczy. Ukazała w sposób niezwy­

kle poruszający codzienne warunki i zakres pracy pielęgniarki anestezjologicznej w czasie działań wojennych, sposób radzenia sobie ze stale towa­

rzyszącym niebezpieczeństwem, a także warunki rekrutacji do pełnienia misji.

W konferencji uczestniczyło ponad 100 pielę­

gniarek, lekarzy, studentów oraz wiele innych osób zaangażowanych w funkcjonowanie zespołów bloku operacyjnego. Z niecierpliwością czekamy na kolejne edycje konferencji, która chyba już na stałe wpisała się w wiosenne działania Zakładu Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Ratunkowego PUM oraz Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego w Szcze­

cinie.

dr n. med. Bożena Gorzkowicz  mgr Ewa Zamojska Zakład Pielęgniarstwa  Chirurgicznego i Ratunkowego

W dniach 14–15 kwietnia 2011 r. na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie odbyła się międzynarodowa konferencja „Postępy w hematolo­

gii, onkologii i terapii komórkowej” zorganizowana przez Zakład Patologii Ogólnej PUM w Szczecinie we współpracy z Zakładem Hematologii Molekularnej Uniwersytetu Medycznego w Greifswaldzie (Niemcy) oraz Komitetem Cytobiologii PAN. Zorganizowana została w ramach projektu transgranicznego Inter­

reg IVA, którego koordynatorem jest prof. Bogusław Machaliński. Honorowy patronat nad konferencją objęli: prezydent Szczecina Piotr Krzystek oraz rek­

tor PUM prof. Przemysław Nowacki.

Program konferencji obejmował teoretyczne i kliniczne aspekty najnowszych badań w obszarze nowoczesnej diagnostyki w hematologii i onkolo­

gii. Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego należą do grupy najbardziej różnorodnych schorzeń onkologicznych. W skomplikowanej diagnostyce tych chorób wykorzystuje się liczne metody z zakresu bio­

logii molekularnej, immunogenetyki czy cytometrii przepływowej. Konferencja stanowiła forum wymiany informacji i weryfikacji zakresu stosowania różnych metod diagnostycznych, terapeutycznych i badaw­

czych. Przedstawiono ponadto najnowsze dokonania dotyczące terapeutycznego zastosowania komórek macierzystych w różnych dziedzinach medycyny.

W konferencji wzięło udział prawie 400 osób, w tym 50 studentów anglojęzycznych oraz bardzo duża grupa doktorantów, studentów, lekarzy rezyden­

tów i biotechnologów z wielu uczelni w całym kraju.

Zainteresowanie konferencją zwłaszcza wśród studen­

tów i doktorantów było tak duże, że nie tylko znacz­

nie przerosło oczekiwania organizatorów, ale zwró­

ciło uwagę szczególnie zagranicznych prelegentów.

Obrady otworzył gospodarz konferencji prof.

Bogu sław Machaliński (członek Komitetu Cyto­

biologii PAN). Podziękował prezydentowi Szczecina i rektorowi PUM za honorowy patronat oraz PAN za wsparcie finansowe konferencji. Prezydent Piotr Krzystek, witając uczestników i życząc owocnych obrad, zaprezentował również perspektywiczny rozwój miasta na przygotowanym krótkim filmie.

Rektor PUM, otwierając oficjalnie obrady, pogra­

tulował organizatorom i uczestnikom tak ważnego spotkania naukowego w dziedzinie kluczowej dla rozwoju medycyny w XXI w.

Pierwszy dzień konferencji obejmował wykłady wybitnych specjalistów z Polski, Niemiec i Holandii prezentowane w auli Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Wyodrębniono trzy sesje

tematyczne: inauguracyjną, onkologiczną oraz tera­

pii komórkowej, w których przedstawiono 15 nie­

zwykle interesujących wykładów w postaci dosko­

nale przygotowanych prezentacji multimedialnych, zawierających wiele najnowszych danych, w tym jeszcze niepublikowanych.

W sesji inauguracyjnej swoje wykłady zapre­

zentowali profesorowie Wiesław Wiktor Jędrzejczak (członek Komitetu Cytobiologii PAN) oraz Gerard Wagemaker. Sesję prowadzili profesorowie Bogusław Machaliński oraz Christian A. Schmidt.

W swoim wykładzie prof. Wiesław Wiktor Jędrzej­

czak (Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii

postĘpy w hematoloGII, 

onKoloGII I terapII KomÓrKoweJ

i Chorób Wewnętrznych, UM w Warszawie) ujął w aspekcie historycznym i aktualnym wskazania do transplantacji komórek krwiotwórczych zarówno w układzie autologicznym, jak i allogenicznym.

Szczególną uwagę zwrócił na nowe, pionierskie strategie terapeutyczne z zastosowaniem komó­

rek macierzystych krwiotworzenia. W końcowej części wystąpienia przedstawił wyniki badań wła­

snych dotyczących nowatorskiego sposobu leczenia

cukrzycy typu 1 z zastosowaniem wczesnej immu­

noablacji i następczej autotransplantacji komórek krwiotwórczych. Wyniki swoich niezwykle intere­

sujących badań opublikował w czasopiśmie „Bone Marrow Transplantation” w roku 2011.

Profesor Gerard Wagemaker (Erasmus Univer­

sity, Rotterdam) zaprezentował nowatorskie aplika­

cje autotransplantacji zmodyfikowanych genetycznie komórek macierzystych krwiotworzenia w terapii rzadkich, wrodzonych schorzeń spichrzeniowych.

Przedstawił wyniki badań swojej grupy w leczeniu m.in. pacjentów z chorobą Pompego.

Sesję onkologiczną prowadzili profesorowie Jacek Roliński i Gerard Wagemaker. Rozpoczął ją wykład prof. Jacka Rolińskiego (Zakład Immunologii Kli­

nicznej, UM w Lublinie) na temat immunoterapii chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnie­

niem roli komórek dendrytycznych w tym procesie.

Prelegent poruszył wiele interesujących aspektów zastosowania szczepionek antynowotworowych, zwracając uwagę na dokonujący się postęp w tym obszarze immunologii klinicznej, ale wskazując rów­

nież ograniczenia tej eksperymentalnej terapii.

Profesor Christian A. Schmidt (Zakład Hemato­

logii Molekularnej, Uniwersytet Medyczny w Greifs­

waldzie) zaprezentował wykład dotyczący zespołu Sézary’ego, rozsianej formy chłoniaka skóry wywo­

dzącego się z komórek T. Okazuje się, że u wyso­

kiego odsetka pacjentów z tym zespołem można

zidentyfikować delecję w genie przypuszczalnie odpowiedzialnym za supresję guza. Dodatkowo potwierdzono, że inhibicja tego genu aktywuje szlak NF ‑κB, poprzez który dochodzi do proliferacji nor­

malnych limfocytów T.

Profesor Jan Lubiński (Zakład Genetyki i Pato­

morfologii, PUM w Szczecinie) przybliżył uczestni­

kom konferencji zagadnienia dotyczące współczesnej chemioprewencji nowotworów. Wstępne badania z zakresu tej dynamicznie rozwijającej się dziedziny są zachęcające. Dieta z kontrolowaną ilością mikro ‑, makroelementów czy witamin już dziś jest atrak­

cyjną opcją w profilaktyce nowotworów. Potrzeba jednak dalszych badań, by dieta antyrakowa stała się uznanym standardem profilaktycznym.

Współczesne strategie identyfikacji genów zwią­

zanych z powstaniem białaczek były przedmio­

tem wykładu prof. Grzegorza Przybylskiego (PAN, Poznań). Białaczka rozwija się z pojedynczej komórki

w wyniku akumulacji zmian genetycznych. Wiedza o konkretnych defektach genetycznych jest nie­

zbędna, by zrozumieć mechanizm złośliwej transfor­

macji, a w przyszłości powinna przełożyć się na lep­

szą diagnostykę i leczenie pacjentów z białaczkami.

Profesor Christoph Ritter (Zakład Farmako­

logii, Uniwersytet Medyczny w Greifswaldzie) w swoim wykładzie poruszył problem oporności na leki przeciw nowotworowe, która staje się nad­

rzędną niedogodnością zarówno w terapii celowanej, jak i konwencjonalnej. Dlatego dziś szczególnie pilna staje się potrzeba identyfikacji mechanizmów odpo­

wiedzialnych za oporność lekową. Poznanie i prze­

łamanie tych zależności zapewni efektywniejszą i bezpieczniejszą terapię przeciwnowotworową.

W kolejnym wykładzie prof. Marcin Majka (Zakład Transplantologii, Collegium Medicum UJ w Krakowie) przybliżył rolę receptorów powierzch­

niowych jako celu dla potencjalnej terapii antyra­

kowej. Przeprowadzone badania z blokadą recep­

torów MET u chorych z rakiem szyjki macicy oraz rhabdomyosarcoma prowadziły do spowolnienia rozrostu oraz zdolności do migracji i przerzutowa­

nia komórek nowotworowych. Receptory czynników wzrostu (m.in. c ‑MET) wydają się być świetnym celem terapii przeciwnowotworowej.

Na zakończenie sesji onkologicznej głos zabrał dr Piotr Grabarczyk (Zakład Hematologii Moleku­

larnej, Uniwersytet Medyczny w Greifswaldzie), prezentując znaczenie genu BCL11B w białaczce T ‑komórkowej. Gen BCL11B odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju komórek T, skóry i centralnego układu nerwowego. Zablokowanie go w transformowanych liniach komórek T skutkuje spontaniczną apoptozą i zwiększeniem wrażliwości na chemioterapię.

Sesji poświęconej terapii komórkowej przewod­

niczyli: prof. Wiesław Wiktor Jędrzejczak, prof. Bar­

bara Łukomska oraz prof. Alicja Józkowicz.

Pierwsza prelegentka prof. Barbara Łukomska (PAN, Warszawa) przybliżyła słuchaczom temat współczesnych możliwości regeneracji ośrodko­

wego układu nerwowego. Zastosowanie komórek macierzystych w terapii regeneracyjnej OUN wiąże się z ich bezpośrednim lub pośrednim oddziaływa­

niem. Autorka w syntetyczny sposób przedstawiła historię eksperymentów medycznych prowadzo­

nych na całym świecie u pacjentów ze schorze­

niami neurodegeneracyjnymi, jak i w przypadku urazów OUN.

Doktor hab. Leonora Bużańska (PAN, Warszawa) w swoim wykładzie omówiła znaczenie dla terapii komórkowej środowiska biomimicznego. Szybki postęp w dziedzinie bioinżynierii molekularnej komórek macierzystych, jak również rozwój nowych metod nano/biotechnologicznych umożliwiających otrzymanie środowiska biomimicznego dają realną

szansę na przełom metodyczny w dziedzinie inżynie­

rii tkankowej, a tym samym możliwość szerokiego zastosowania terapii komórkowej.

W kolejnym wykładzie prof. Sławomira Kyrcz‑

‑Krzemień (Katedra i Klinika Hematologii i Trans­

plantacji Szpiku, UM w Katowicach) zaprezentowała temat transplantacji komórek macierzystych w kon­

tekście interdyscyplinarnym. Słuchacze konferencji mieli również okazję poznać aktualne dane na temat transplantacji szpiku kostnego ze wszystkich wio­

dących ośrodków w Polsce. Bogata oprawa graficzna prezentacji spotkała się z dużym zainteresowaniem audytorium.

Profesor Barbara Zdziarska (Klinika Hemato­

logii, PUM w Szczecinie) przybliżyła uczestnikom konferencji postępy w diagnostyce i leczeniu szpi­

czaka plazmatyczno komórkowego. W syntetycznym wykładzie uporządkowanym chronologicznie przed­

stawiona została historia zmagań wielu pokoleń lekarzy nad zrozumieniem tej ciężkiej choroby roz­

rostowej. Następnie autorka omówiła współczesne kierunki w terapii schorzenia, prezentując najnow­

sze dostępne środki farmakologiczne.

Indywidualizacja chemioterapii nowotworów ze względu na uwarunkowania genetyczne była tematem wykładu prof. Przemysława Mrozikiewicza (Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Pozna­

niu). Poznanie podłoża genetycznego indywidual­

nych różnic w odpowiedzi na leki znajduje szcze­

gólne uzasadnienie w chemioterapii nowotworów.

Nadrzędnym celem badań farmakogenetycznych jest w związku z tym indywidualizacja terapii, przy zało­

żeniu zwiększenia skuteczności leczenia połączonej z jednoczesną minimializacją działań niepożądanych.

Ostatni wykład zaprezentowany został przez gospodarza konferencji, prof. Bogusława Machaliń­

skiego (Zakład Patologii Ogólnej, PUM w Szczecinie).

Prelegent przybliżył słuchaczom założenia ekspery­