Kilka uwag o podziale władzy w Unii Europejskiej

Jan Galster, Olga Łachacz

Kilka uwag o podziale władzy w Unii

Europejskiej

Studia Prawnoustrojowe nr 26, 63-76

2014

J a n G alster, O lga Ł ach acz

K a te d r a P r a w a M ię d z y n a ro d o w e g o P u b lic z n e g o W y d ział P r a w a i A d m in is tra c ji U W M

K ilka u w a g o p o d z ia le w ła d zy

w U n ii E u rop ejsk iej

J u ż z u s t a l e ń e n c y k lo p e d y c z n y c h w y n ik a , iż D o sto jn y J u b i l a t z a in te r e s o ­ w a n ia b a d a w c z e k o n c e n tr u je m .in . w okół d o k tr y n p o d z ia łu w ła d z y 1. K o n s ta ­ tu ją c to , a u to r z y c h c ie lib y n ie ja k o „ le g ity m iz o w a ć ” sw o ją o b ecn o ść w K się d z e J u b ile u s z o w e j P.T. P ro f e s o ra z a s p r a w ą te g o oto sk ro m n e g o p rz y c z y n k u .

T y tu ło w y p o d z ia ł z o rie n to w a n y j e s t z a s a d ą ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j. N ie j e s t to , j a k w ia d o m o , k a te g o r ia tr a k t a t o w a , choć s ta n o w i f u n d a m e n t, a t r y b u t U n ii E u r o p e js k ie j i z a s a d ę s y s te m o w ą p r a w a U E w y w ie d z io n ą z t e k s t u i k o n t e k s t u t r a k t a t ó w z a ło ż y c iels k ich . T r y b u n a ł S p ra w ie d liw o ś c i (T S) z d e fin io w a ł i n te r e s u ją c ą n a s t u z a s a d ę , k t ó r ą „ o d k ry ł” ju ż w 1958 r.2, d o p ie ro 32 l a t a p ó ź n ie j3. J e g o z d a n ie m t r a k t a t y s tw o rz y ły ró w n o w a g ę in s t y ­ tu c jo n a ln ą , u s ta n a w ia ją c s y s te m p o d z ia łu k o m p e te n c ji p o m ię d z y ró ż n e o r g a ­ n y i p o w ie rz a ją c k a ż d e m u z n ic h o k r e ś lo n ą ro lę i z a d a n ia do w y k o n a n ia w e w n ą tr z te j in s ty tu c jo n a ln e j s tr u k tu r y . Z a c h o w a n ie te j ró w n o w a g i n a k a z u je r e s p e k to w a n ie k o m p e te n c ji in n y c h o rg an ó w , a e w e n tu a ln e n a r u s z e n i a tej r e g u ły s ą s a n k c jo n o w a n e . T ry b u n a ł n ie z b y t c z ę sto w y p o w ia d a ł się n a te n t e m a t 4.

1 Licznych cytowań doczekały się tu takie publikacje, jak: Nowa interpretacja podziału

władz w Konstytucji RP z 1997 r., [w:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświad­ czenia i inspiracje 1997-2003, Warszawa 2003, s. 285-298; Władza czwarta - kontrolująca,

„Państwo i Prawo” 1992, z. 7, s. 87-94.

2 Wyrok TS z 13 czerwca 1958 r. w sprawie 9/56 Meroni v. High Authority, ECR 1958, s. 11. 3 Wyrok TS z 22 maja 1990 r. w sprawie C - 70/88 European Parliament v. Council (Czarnobyl), ECR 1990, s. I-2041.

4 Por. np.: wyrok z 17 grudnia 1970 r. w sprawie 25/70 Einfuhr - und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel v. Koster, ECR 1970, s. 1161; wyrok z 29 października 1980 r. w sprawie 138/79 SA Roquette Frères v. Council, ECR 1980, s. 3333; wyrok z 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” v. European Parliament, ECR 1986, s. 1339; wyrok z 30 marca 1995 r. w sprawie C - 65/93 European Parliament v. Council, ECR 1995, s. I-643; opinia 1/09 z dnia 8 marca 2011, ECR 2011, s. I-01137.

O p in io d o c to ris n ie j e s t z g o d n a co do s t a t u s u n o rm a ty w n e g o ty tu ło w e j z a s a d y 5. Z ró ż n ic o w a n ie p o g lą d ó w j e s t t u d a le k o id ą c e : od p o jm o w a n ia ró w n o ­ w a g i in s ty tu c jo n a ln e j ja k o h ip o s ta z y p o p rz e z t r a k to w a n ie tej z a s a d y ja k o m o d u s v iv e n d i, w z g lę d n ie p r a k ty k i p o s tę p o w a n ia , do p rz y p is y w a n ia in t e r e s u ­ ją c e j n a s k a te g o r ii „ k o n s ty tu c y jn e j” ra n g i. K w in te s e n c ją ró w n o w a g i i n s t y t u ­ c jo n a ln e j j e s t je j sw o is ty o n ty c z n y d u a liz m : z je d n e j s tr o n y z a s a d a t a o p isu je , co s u g e r u je w rę c z je j n a z w a , s y s te m in s ty tu c jo n a ln y o rg a n iz a c ji m ię d z y n a r o ­ dow ej, z d ru g ie j n a to m ia s t u s t a n a w i a n a k a z z a c h o w a n ia ró w n o w a g i, co w y ­ c z e rp u je p rz e c ie ż z n a m io n a d y re k ty w y . W y d aje się, iż t a „ h y b ry d o w a ” n a t u r a r e le w a n tn e j z a s a d y n ie z o s ta ła o d p o w ie d n io d o s trz e ż o n a w l i t e r a t u r z e p r z e d ­ m io tu .

Z a s a d a ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j n ie id e n ty fik u je ró w n e j pozycji o r g a ­ nów , lecz z ró w n o w a ż o n y s y s te m in s ty tu c jo n a ln y o rg a n iz a c ji. D z ia ła n ia u ltr a

v ire s n a r u s z a j ą ty tu ło w ą z a s a d ę , n a to m ia s t u z u r p a c ja u p r a w n ie ń p o z a tra k -

ta to w y c h - z a s a d ę k o m p e te n c ji p o w ie rz o n y c h .

J a k a j e s t u ż y te c z n o ś ć p e w n y c h filo zo ficzn y ch k o n c e p c ji o b e c n y c h w d o k ­ t r y n ie p r a w a p a ń s tw o w e g o w k o n s tr u o w a n iu u n ijn e g o m e c h a n iz m u ch ecks

a n d b a la n c e s ?

P o d z ia ł w ład z to z a s a d a z a s a d n o w o ży tn eg o k o n s ty tu c jo n a liz m u , a a r t. 16 D e k la r a c ji P r a w C z ło w ie k a i O b y w a te la s ta n o w ią c y , iż: „ s p o łe c z e ń stw o , w k tó r y m n ie m a n a le ż y te j g w a r a n c ji p r a w a n i o k re ślo n e g o z g ó ry p o d z ia łu w ład zy , n ie m a u s tr o ju k o n s ty tu c y jn e g o ”, to j e d n a z n a jb a r d z ie j z n a n y c h fra z p ra w n ic z y c h . N a jo g ó ln ie j m ó w iąc, z a s a d ę p o d z ia łu w ła d z y u to ż s a m ia się ju ż z s y tu a c ją , w k tó re j je d n e m u s p o śró d k ilk u n a c z e ln y c h o rg a n ó w w p a ń s tw ie p rz y p is u je się o d p o w ie d z ia ln o ść z a s ta n o w ie n ie u s ta w , a in n e m u z a ic h w y k o ­ n a n ie 6 . R ó ż n ice m ię d z y a u to r a m i w is to c ie s p ro w a d z a ją się do sp o so b u t r a k ­ to w a n ia p o s t u l a t u ró w n o w a g i w ła d z . W y ra ź n ie je d n a k p r z e w a ż a s ta n o w is k o u p a tr u ją c e w e w z g lę d n y m z ró w n o w a ż e n iu p a r l a m e n t u i r z ą d u n a jw y ż s z ą c e c h ę z a s a d y p o d z ia łu w ładzy. Z a o p a r t ą n a te j z a s a d z ie u w a ż a się w ięc k a ż d ą s t r u k t u r ę , w k tó re j ż a d e n z o rg a n ó w p a ń s tw a z a lic z a n y c h do s p r a w u ­ ją c y c h fu n k c je u s ta w o d a w c z e , w y k o n a w c z e i są d o w e n ie z n a jd u je się w p o z y ­

cji z w ie rz c h n ie j do p o z o s ta ły c h 1.

Z a s a d ę p o d z ia łu w ła d z , j a k w ia d o m o , m o ż n a p o jm o w ać z a ró w n o fu n k c jo ­ n a ln ie , j a k i o rg a n ic z n ie . W e d łu g te g o o s ta tn ie g o r o z u m ie n ia p o sz c z e g ó ln e fu n k c je p a ń s t w a n ie ty lk o a b s tr a k c y jn ie r ó ż n ią się m ię d z y s o b ą - w y k o n y ­

5 Szerzej na temat samej zasady por. m.in. P. Craig, Institutions, Power and Institutional

Balance, “Oxford Legal Studies Research Paper” 2011, nr 48; J.-P. Jacque, The Principle of Institutional Balance, „Common Market Law Review” 2004, vol. 41, nr 6; H. Goeters, Das institutionelle Gleichgewicht — seine Funktion und Ausgestaltung im Europäischen Gemeinscha­ ftsrecht, Berlin 2008.

6 Por. A. Pułło, „Podział w ła d zyA ktu a ln e problemy w doktrynie, prawie i współczesnej

dyskusji konstytucyjnej w Polsce, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 3, s. 12.

w a n e s ą ta k ż e p rz e z ró ż n e o r g a n y 8. F u n k c jo n a ln a k o n c e p c ja b a z u je n a t o ­ m ia s t n a a b s tr a k c y jn e j d e fin ic ji w ład zy , n ie z a le ż n ie od o rg an ó w , k tó r e j ą s p r a w u ją 9.

Id e a p o d z ia łu w ła d z y z a w d z ię c z a sw oje p o w s ta n ie r e p u b lik a ń s k ie j i r e ­ w o lu cy jn ej m y ś li a n g ie ls k ie j X V II w ie k u 10. B a rd z o w ie le z d o ro b k u te o rii a n g ie ls k ie j, w ty m z d z ie ła L o c k e’a p rz e jm o w a ł M o n te s k iu s z , k tó re g o n a z w i­ sk o od b a rd z o d a w n a s y m b o liz u je d o k tr y n ę p o d z ia łu w ład zy , m im o że n ie j e s t o n jej tw ó rc ą , c h o ciaż p rz y s p o rz y ł jej n a jw ię k s z e j s ła w y 11. Z p e w n o ś c ią u w a g i M o n te s k iu s z a b y ły a m a lg a m a te m k ilk u id e i z n a n y c h w c z e śn ie j, b y ły a t r a k ­ c y jn ą s y n te z ą 12. P rz y to c z m y t u z a te m k ilk a m y ś li te g o filozofa, k tó r e n ie s tr a c iły n a d o k try n a ln e j a tra k c y jn o ś c i. „K iedy w je d n e j i tej sa m e j o sobie lu b w je d n y m i ty m s a m y m ciele w ła d z a p ra w o d a w c z a z e s p o lo n a j e s t z w y k o n a w ­ czą, n ie m a w o ln o ści, p o n ie w a ż m o ż n a się lę k a ć , a b y t e n s a m m o n a r c h a alb o t e n s a m s e n a t n ie s ta n o w ił t y r a ń s k ic h p ra w , k tó r e b ę d z ie ty r a ń s k o w y k o n y ­ w ał. N ie m a ró w n ie ż w o ln o ści, je ś li w ła d z a s ą d o w a n ie j e s t o d d z ie lo n a od p ra w o d a w c z e j. G d y b y b y ła p o łą c z o n a z w ła d z ą , w ła d z a n a d ży ciem i w o ln o ­ ś c ią o b y w a te li b y ła b y d o w o ln ą , s ę d z ia b o w ie m b y łb y p ra w o d a w c ą . G d y b y b y ła p o łą c z o n a z w y k o n a w c z ą , s ę d z ia m ó g łb y m ie ć siłę c ie m ię ż y ciela . W s z y s t­ ko b y ło b y s tra c o n e , g d y b y je d e n i t e n s a m c z ło w iek lu b je d n o i to ż s a m o ciało m o ż n y c h a lb o sz la c h ty , alb o lu d u s p ra w o w a ło ow e tr z y w ła d z e : tw o rz e n ie p ra w , w y k o n y w a n ie p u b lic z n y c h p o s ta n o w ie ń o ra z s ą d z e n ie z b ro d n i lu b sp o ­ ró w m ię d z y j e d n o s tk a m i”13. „Aby n ie m o ż n a by ło n a d u ż y w a ć w ładzy, p o ż ą d a ­ n y m j e s t t a k i s t a n rzeczy, w k tó r y m w ła d z a p o w s tr z y m y w a ła b y w ła d z ę ”14. „ Je ż e li w ła d z a w y k o n a w c z a n ie m a p r a w a p o w śc ią g a ć z a k u s ó w c ia ła p r a w o ­ d aw czeg o , b ę d z ie ono d e sp o ty c z n e : sk o ro b o w ie m b ę d z ie ono m ogło n a d a ć so b ie w s z e lk ą w ła d z ę , u n ic e s tw i w s z y s tk ie in n e w ła d z e . A le n ie tr z e b a , a b y w ła d z a p ra w o d a w c z a m ia ła , n a o d w ró t, p ra w o w s tr z y m y w a n ia w ła d z y w y k o ­ n a w c z e j, sk o ro b o w ie m w y k o n y w a n ie z n a t u r y m a sw oje g ra n ic e , n ie m a p o trz e b y go o g ra n ic z a ć ”15.

K o e n L e n a e r ts k o n s ta tu je , że od c z a só w M o n te s k iu s z a z a s a d a p o d z ia łu w ła d z (tr ia s p o litic a ) s ta n o w iła p o d s ta w o w ą g w a r a n c ję d e m o k ra ty c z n e g o s p r a w o w a n ia k a ż d e g o r o d z a ju w ła d z y p u b lic z n e j i z n a la z ła z a s to s o w a n ie w s y s te m ie s e p a r a c ji w ła d z u s ta n o w io n y m w k o n s ty tu c ji a m e r y k a ń s k ie j, a w e d łu g S ą d u N a jw y ż sz e g o te g o p a ń s tw a de fa c to o z n a c z a m e c h a n iz m h a ­

8 Por. H. Hofmann, op. cit., s. 70. 9 Ibidem, s. 71.

10 Por. A. Pułło, op. cit., s. 14. 11 Ibidem, s. 17.

12 Ibidem.

13 Ch. Montesquieu, O duchu praw, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 1957, t. 1, s. 232. 14 Ibidem.

m u lc ó w i ró w n o w a g i (c h ecks a n d b a la n c e s) c h ro n ią c y je d n o s tk ę p r z e d k a ż d ą k o n c e n tr a c ją w ła d z y s p ra w o w a n e j p rz e z je d y n e g o je j p i a s t u n a 16.

K o n c e p c ja ró w n o w a g i i w z a je m n e g o h a m o w a n ia w ła d z z o s ta ła ro z w in ię ­ t a p rz e z A le k s a n d r a H a m ilto n a , w e d łu g k tó re g o k a ż d a z w ła d z p o w in n a m ieć n ie w ie lk i w p ły w n a p o w o ły w a n ie d ru g ie j, z a ś c z ło n k o w ie k a ż d e g o ro d z a ju w ła d z y p o w in n i b yć od sie b ie n ie z a le ż n i17. P r z e w a g a w ła d z y u sta w o d a w c z e j w y m a g a z a ś , a b y b y ła o n a p o d z ie lo n a (d w u izb o w o ść), a sła b o ść w ła d z y w y k o ­ n a w c z e j w y m a g a , a b y b y ła o n a w z m o c n io n a i m ia ła p ra w o in g e r o w a n ia w k o m p e te n c je w ła d z y u s ta w o d a w c z e j i z a p o b ie g a n ia w t e n sp o só b złym u s ta w o m 18. W k o n s ty tu c ji S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h id e ę ró w n o w a ż e n ia w ła d z p rz y ję to ja k o z a s a d ę p o s iłk o w ą w obec p o d z ia łu w ła d z y 19.

D u ż ą w a g ę n a le ż y p rz y w ią z y w a ć do m y ś li A n d rz e ja P u łły , iż: „m o żn a m ó w ić o d w ó ch s p o so b a c h r o z u m ie n ia p o d z ia łu w ład zy , a le t ą p o s ta c ią id e a l­ n ą , z n a n ą z r e s z tą p r a k ty c e , a w te o r ii ż y w ą p rz e z b lisk o d w ie śc ie la t, j e s t w e r s ja s e p a r a c ji b e z w z g lę d n e j ( a b s o lu tn e j, czy stej). Z k o le i p o s ta c ią p r a g m a ­ ty c z n ą j e s t w e r s ja d o p u s z c z a ją c a p e w n e n a r u s z e n ie s t a n u s e p a r a c ji fu n k c jo ­ n a ln e j, a le w b a rd z o o k re ś lo n y m c e lu i w w y ra ź n y c h g r a n ic a c h z a k re ś lo n y c h w sp o só b p o d o b n y j a k u M o n te s k iu s z a czy w k o n s ty tu c ji a m e r y k a ń s k ie j”20. P o n ie w a ż U E n ie j e s t a n i e m a n a c ją s y s te m u p o d z ia łu w ła d z , a n i - co b a rd z ie j o c z y w iste - s y s te m e m p a r la m e n ta r n y m , w ie lu a u to ró w d o ch o d zi do w n io s k u , że to s t r u k t u r a s u i g e n e r is 21. G ia n d o m e n ic o M a jo n e p ro p o n u je w y jść p o z a p o w y ż sz ą d y c h o to m ię i d o s trz e c ta k ż e in n e sp o so b y s p ra w o w a n ia w ła d z y p u b lic z n e j, k tó r e o k a z a ć się m o g ą p r z y d a tn e w d e fin io w a n iu „ u s tr o ju ” w sp ó ln o to w e g o 22. A n te c e d e n c ji in s ty tu c jo n a ln y c h W sp ó ln o ty a u to r t e n p o s z u ­ k u je n a to m ia s t w u s tr o ju śre d n io w ie c z n e j m o n a r c h ii a b s o lu tn e j, p r z y czym o k r e ś la go m ia n e m s y s te m u rz ą d ó w m ie s z a n y c h ( m ix e d g o v e r n m e n t), c h a r a k ­ te ry z u ją c y c h się o b e c n o śc ią w le g is la ty w ie w ła d c y i s ta n ó w re p r e z e n tu ją c y c h ic h p o d s ta w o w e in te r e s y 23. F ilo z o fia ta k ie g o m ie s z a n e g o u s tr o ju z a k ła d a w s p ó łd z ia ła n ie r z ą d z ą c y c h , z a p e w n io n e b a rd z ie j p rz e z w z a je m n e p o ro z u m ie ­ n ie n iż s u w e r e n n e g o w ła d c ę 24. N a jw a ż n ie js z a c e c h a u s tr o ju m ie s z a n e g o to z a p e w n ie n ie s ta b iln o ś c i w s y s te m ie rząd ó w , g w a r a n tu ją c e j u tr z y m a n ie ró w ­ n o w a g i sp o łecz n ej i p o lity c z n e j25.

16 K. Lenaerts, Some Reflections on the Separation of Powers in the European Community, “Common Market Law Review” 1991, vol. 28, s. 11.

17 Por. C. Rossiter (ed.), The Federalist Papers, New York 1961, s. 241. 18 Ibidem.

19 Tak A. Pułło, op. cit., s. 22. 20 Ibidem.

21 Por. m.in. G. Majone, Delegation of Regulatory Powers in a Mixed Polity, “European Law Journal” 2002, nr 3, s. 324.

22 Ibidem. 23 Ibidem, s. 320. 24 Ibidem, s. 328.

P o z a z a k r e s e m ty c h e le m e n ta r n y c h d o c ie k a ń n ie p o w in n a p o z o sta w a ć z a s a d a je d n o ś c i w ła d z y ja k o k a te g o r ia k r e u ją c a m o d e l u stro jo w y , k tó r a p r z e ­ cież ty lk o w s k r a jn e j p o s ta c i z n a jd u je w y ra z w s y s te m ie rz ą d ó w a u t o r y t a r ­ n y c h o z n a c z a ją c y c h k u m u la c ję w ła d z y w je d n y m je j p o d m io cie. Z m o d ero w a- n a w e r s ja je d n o ś c i w ła d z y p o le g a n a s u p r e m a c ji p a r l a m e n t u w s y s te m ie o rg a n ó w p a ń s tw o w y c h . N a d rz ę d n o ś ć o r g a n u p rz e d s ta w ic ie ls k ie g o n ie p r o w a ­ d zi do k o n ie c z n o śc i p o d z ia łu k o m p e te n c ji, lecz je d y n ie do p rz y ję c ia o d m ie n ­ n y c h je g o z a s a d . Z a s a d a ró w n o w a g i i w z a je m n e g o h a m o w a n ia z a s tą p io n a z o s ta ła in n y m i r e g u ła m i w s p ó łd z ia ła n ia o rg a n ó w p a ń s tw o w y c h . M e c h a n iz m k o m p ro m is u , w k o m p o n o w a n y n ie ja k o w te o r ię p o d z ia łu w ła d z , obcy j e s t mo- n is ty c z n e j k o n c e p c ji a p a r a t u p a ń s tw o w e g o o rie n to w a n e j ra c z e j m y ś lą J a n a J a k u b a R o u s s e a u o k o n c e n tr a c ji w ła d z y w je d n y m o rg a n ie p o d p o rz ą d k o w a ­ n y m su w e re n o w i. C h a r a k te r y s ty c z n a d la tej k o n c e p c ji j e s t h ie r a r c h ic z n a s t r u k t u r a o rg a n iz a c y jn a p a ń s tw a , n a czele k tó re j z n a jd u je się o r g a n n a jw y ż ­ szy, a w s z y s tk ie in n e s ą m u p o d p o rz ą d k o w a n e . W ed łu g R o u s s e a u w ła d z a u s ta w o d a w c z a p a r la m e n tu m ia ła s p e łn ia ć d w ie n ie ro z d z ie ln e fu n k cje: „w y d a­ w ać u s ta w y i z a b e z p iec z a ć ic h w y k o n a n ie , to j e s t u rz e c z y w is tn ia ć in sp e k c ję n a d w ła d z ą w y k o n aw czą , b ez teg o z g in ą łb y w sz e lk i z w ią z e k m ię d z y o b u w ła ­ d z a m i, w sz e lk ie p o d p o rz ą d k o w a n ie , d r u g a n ie b y ła b y z a le ż n a od p ie rw s z e j”26. Z a s a d ę je d n o ś c i w ła d z y p a ń s tw o w e j n a le ż y o d ró ż n ić od z a s a d y je d n o lito ­ ści a p a r a t u p a ń s tw o w e g o ja k o k a te g o r ii o p ty m a liz u ją c e j je g o k o m p le k so w e d z ia ła n ie , n ie z a le ż n ie od z a ło ż e ń d o k try n a ln y c h . J e d n o lito ś ć j e s t w ię c z a s a d ą o c h a r a k te r z e te c h n ic z n o -o rg a n iz a c y jn y m , a n ie id e ą k r e u ją c ą s y s te m o r g a ­ n ó w p a ń s tw o w y c h 21.

P o z o s ta je u s ta lić , czy p o w y ższe p o s tu la ty d o k tr y n a ln e w j a k i ś sposób o d z w ie rc ie d lo n o w d z ie le tr a k ta to w y m i j a k a j e s t ic h p r z y d a tn o ś ć w „ m e c h a ­ n ic e u s tro jo w e j” U E , sk o ro re c e p c ja ty c h p o s tu la tó w w s y s te m a c h p a ń s tw o ­ w y ch n ie b y ła p r o s tą a d a p ta c ją . N ie m ie c k i F e d e r a ln y T ry b u n a ł K o n s ty tu c y j­ n y (F T K ) ju ż w p o c z ą tk a c h sw ojej d z ia ła ln o ś c i o rz e c z n icz e j z a u w a ż y ł, że z a s a d a p o d z ia łu w ła d z : „ n ig d zie n ie z o s ta ła u rz e c z y w is tn io n a w czy ste j p o ­ s ta c i”28, w p ro s t p rz e c iw n ie - w w ie lu m ie js c a c h u s ta w y z a s a d n ic z e j z o s ta ła n a r u s z o n a 29, a s a m T ry b u n a ł z a s ta n a w ia ł się n a w e t, czy n a g ru n c ie n ie m ie c ­ k iej k o n s ty tu c ji z a s a d a t a z a c h o w u je sw o ją w a ż n o ść 30 i czy m oże z o sta ć p o g w a łc o n a , je ż e li n a s t ą p i in g e r e n c ja je d n e j w ła d z y w tzw . is to tę (K e rn b e re ­

ich) d ru g ie j, p o n ie w a ż k w e s tią o t w a r t ą j e s t , z d a n ie m F T K , co s ta n o w i o w ą

is to tę 31.

26 J. J. Rousseau, Umowa społeczna, tłum. M. Pawłowska, Warszawa 1966, s. 52. 21 Por. mutatis mutandis art. 13 TUE.

28 BVerfGE 3, s. 225 /241/; BVerfGE 1, s. 183 /188/; BVerfGE 34, s. 259. 29 BVerfGE 18, s. 52 /59/.

30 BVerfGE 3, s. 225 /241/.

Z ro z u m ie n ie p o d z ia łu w ła d z ja k o z a s a d y w sp ó łc z e sn e j k o n s ty tu c ji w y m a ­ g a u w o ln ie n ia się od tra d y c y jn e g o je g o w y o b ra ż e n ia , w k tó r y m p o d z ia ł t e n to n ic in n e g o n iż n a r z ę d z ie p o w ś c ią g a n ia p ie rw o tn ie is tn ie ją c e j je d n o lite j w ła ­ d zy i je j o g r a n ic z e n ia n a k o rz y ść je d n o s tk i p o p rz e z ro z d z ie le n ie o ra z s y s te m w z a je m n y c h h a m u lc ó w i k o n tr o li32. P ró b y n o w eg o o b ja ś n ia n ia p o w yższej z a ­ s a d y e k s p o n u ją je j c h a r a k t e r h isto ry c z n y , od k tó re g o o d c h o d z ą w sp ó łc z e sn e s t a n d a r d y k o n s ty tu c y jn e i o b e c n ie w in n y c h r e la c ja c h n a le ż y p o s z u k iw a ć d y s try b u c y jn y c h k o n s e k w e n c ji, g dyż p o d z ia ł w ła d z w y d a je się t u p ie rw o tn y w o b ec p o d z ia łu w ła d z tw a i d o ty c zy s t r u k t u r y p a ń s tw a , b ik a m e r a ln e j le g is la ­ tyw y, o rg a n iz a c ji a d m in is tr a c ji p u b lic z n e j33. M im o s łu s z n o ś c i p o g lą d u , że n ie is tn ie je ju ż ró w n o w a g a w ła d z , je g o la n s o w a n ie g ro z i ro z m y c ie m k o n tu r ó w ic h p o d z ia łu ja k o z a s a d y k o n s ty tu c y jn e j34.

W p o ls k im p r a w ie k o n s ty tu c y jn y m p o d rę c z n ik o w ą r e k o n s tr u k c ję ro d z i­ m y c h r o z w ią z a ń w tej m a te r ii o d n a jd u je m y w w y p o w ie d z i m .in . L. G a rlic k ie - go35 . A rt. 10 K o n s ty tu c ji R P w s k a z u je p o d s ta w y p rz e d m io to w e g o r o z g r a n i­ c z e n ia w ła d z (u s t. 1), p o te m w s k a z u je p o d m io ty - o rg a n y k o n s ty tu c y jn e , k tó r y m p o w ie rz o n e j e s t w y k o n y w a n ie w ła d z y u s ta w o d a w c z e j, w ła d z y w y k o ­ n a w c z e j i w ła d z y są d o w n ic z e j (u s t. 2). Z a s a d a w s p o m a g a n a j e s t p rz e z d w ie k o n c e p c je szczegółow e: k o n c e p c ję d o m n ie m a ń k o m p e te n c y jn y c h i k o n cep cje is to ty p o sz c z e g ó ln y c h w ła d z 36. T a p ie r w s z a o p ie r a się n a o c e n ie c h a r a k t e r u p o sz c z e g ó ln y c h k o m p e te n c ji w ła d c z y c h p a ń s tw a . K o m p e te n c je d a ją c e się w m ia r ę je d n o z n a c z n ie o k re ś lić z u w a g i n a ic h tr e ś ć m o ż n a n a z a s a d z ie d o m n ie m a ń k o m p e te n c y jn y c h p o d p o rz ą d k o w a ć p o sz c z e g ó ln y m w ła d z o m - j e ­ ś li n a p r z y k ła d d a n a k o m p e te n c ja p o le g a n a s ta n o w ie n iu p r a w a , to z sa m e j sw ojej is to ty p o w in n a o n a p r z y p a d a ć o rg a n o m w ła d z y u s ta w o d a w c z e j37. J e ­ ż e li w ięc p r z e p is y k o n s ty tu c ji czy u s ta w y zw y k łej n ie p r e c y z u ją ja s n o , k to m a u s ta n o w ić d a n ą r e g u la c ję p r a w n ą , d o m n ie m a n ie k o m p e te n c ji z a w sz e p r z e ­ m a w ia ć b ę d z ie za p rz y z n a n ie m tej k o m p e te n c ji p a rla m e n to w i38. K o n cep cja is to ty p o szczeg ó ln y ch w ła d z z a k ła d a , że is tn ie je j a k g d y b y ją d r o k o m p e te n c y j­ n e w ła d z y u sta w o d a w c z e j, w y k o n a w c zej, są d o w n iczej, w k tó r e in n e w ła d z e n ie m o g ą w k ra c z a ć, gdyż o zn a c z ało b y to p rz e k r e ś le n ie z a s a d y p o d z ia łu w ła d z 39.

32 Tak K. Hesse, Grundzuge des Verfassungsrechts der Bundesrepublik Deutschland, 20. Auflage, Heidelberg 1999, s. 186.

33 Ibidem. W polskim piśmiennictwie konstytucyjnoprawnym por. M. Małajny, Trzy teorie

podzielonej władzy, Warszawa 2001.

34 Por. K. Hesse, op. cit., s. 187.

35 L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. 13, Warszawa 2009, s. 67 i n. Por. B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa 2012, s. 432 i n.; W. Skrzydło (red.),

Polskie prawo konstytucyjne, Lublin 2010, s. 144 i n.; H. Suchocka, Zasada podziału i zrówno­ ważenia władz, [w:] W. Sokolewicz (red.), Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, Warszawa

1998, s. 146 i n.; Z. Witkowski (red.), Prawo konstytucyjne, Toruń 2009, s. 77 i n. 36 Por. L. Garlicki, op. cit., s. 69-71.

37 Ibidem, s. 69. 38 Ibidem. 39 Ibidem, s. 74.

P rz y w o ły w a n y ju ż t u K. L e n a e r ts p o d e jm u je p ró b ę p o s z u k iw a n ia tr ia s

p o litic a w e w sp ó ln o to w y m p ro c e s ie s p r a w o w a n ia w ła d z y 40. J a k w iad o m o ,

o rg a n ic z n e p o jm o w a n ie ic h p o d z ia łu n ie z n a jd u je z a s to s o w a n ia w s y s te m ie in s ty tu c jo n a ln y m o rg a n iz a c ji. O c z y w ista j e s t t u k o n k lu z ja , że n ie w y d a je się m o ż liw e c h a r a k te ry z o w a n ie o rg a n ó w w sp ó ln o to w y c h ja k o je d y n y c h d y sp o ­ n e n tó w w y ró ż n io n y c h w ła d z , p o n ie w a ż a n a liz a p r e r o g a ty w tr a k ta to w y c h i n ­ s ty tu c ji n ie p ro w a d z i do w y z n a c z e n ia k la ro w n y c h lin ii d e m a rk a c y jn y c h m ię ­ d z y s e g m e n te m w ła d z y p r a w o d a w c z e j i w y k o n a w c z e j41. F u n k c j o n a l n a „ e k s p lik a c ja ” b rz m i ró w n ie n o to ry jn ie : w ła d z a p ra w o d a w c z a p o le g a n a s ta n o ­ w ie n iu n o r m o c h a r a k te r z e a b s tr a k c y jn o - g e n e r a ln y m (lois m a te r ie lle s ), w ła ­ d z a w y k o n a w c z a - n a s to s o w a n iu ty c h n o r m do o k re ś lo n y c h s ta n ó w f a k ty c z ­ n y c h , w ła d z a s ą d o w n ic z a - n a r o z s tr z y g a n iu sp o ró w o p r a w o 42. A u to r t e n n ie w ą tp i, że z a s a d a p o d z ia łu w ła d z d e fin io w a n a j e s t w te j fu n k c jo n a ln e j p e r ­ s p e k ty w ie ja k o s t r u k t u r a l n a c e c h a c h a r a k te r y z u ją c a w sp ó ln o to w y p o rz ą d e k p r a w n y 43. T ru d n o ś c i w je d n o z n a c z n y m u to ż s a m ia n iu in s ty tu c ji w s p ó ln o to ­ w y ch z j e d n ą lu b d r u g ą w ła d z ą n ie m o g ą e lim in o w a ć u ż y te c z n o ś c i k o n cep cji

tr ia s p o litic a z d e b a ty n a d in s ty tu c jo n a ln ą r e f o r m ą W sp ó ln o ty 44.

Z k o le i A m a ry llis V e rh o e v e n j e s t w rę c z p r z e k o n a n a , że o b ra z z a r z ą d z a ­ n ia U E o d p o w ia d a sy s te m o w i rz ą d ó w k o n c y p o w a n y c h p rz e z M o n te s k iu s z a 45. Z d a n ie m te j a u to r k i p o jęcie tr ia s p o litic a im p lik u je n a z w a n ie k o n s ty tu c jo n a ­ liz m e m s ta n u , w k tó r y m ró ż n e in te r e s y id e n ty fik o w a n e w s p o łe c z e ń s tw ie m o g ą e g z y sto w a ć ze s o b ą w h a r m o n ijn y sp o só b . I d e a p o d z ia łu w ła d z p o w ią ­ z a n a j e s t z w iz ją d e m o k ra c ji ja k o z in s ty tu c jo n a liz o w a n e g o d ia lo g u m ię d z y ró ż n y m i in te r e s a m i, k tó r y j e s t w s ta n ie o d sło n ić d o b ro w s p ó ln e 46.

40 K. Lenaerts, op. cit., s. 11.

41 Ibidem, s. 13. Por. także A. Haratsch, Der Grundsatz der Gewaltenteilung als rechtsord-

nungsübergreifender Rechtssatz — Ansätze einer einheitlichen Europäischen Rechtsordnung, [w:]

M. Demel (hrsg.), Funktionen und Kontrolle der Gewalten, Stuttgart 2001, s. 199. Organicznie wydaje się pojmować równowagę instytucjonalną P. Pescatore, L'exécutif communautaire: justi­

fication du quadripartisme institué par les traités de Paris et de Rome, „Cahiers de Droit

Européen“ 1978, nr 14, s. 387.

42 Por. K. Lenaerts, op. cit., s. 13; M. A. Pollack używa pojęcia „wertykalny podział władzy” na określenie trychotomii funkcji: prawodawczej, wykonawczej, sądowniczej, przy czym nie oznacza to, iż określona sfera aktywności zastrzeżona jest dla odpowiedniej instytucji WE/ UE. Zob. H. Wallace, W. Wallace, M.A. Pollack, Policy - Making in the European Union, Sixth Edition, Oxford, New York 2010, s. 30.

43 Por. K. Lenaerts, op. cit., s. 14. Odmiennie: R. Bieber [w:] H. von Groeben, J. Thiesing. C.D. Ehlermann (hrsg.), Kommentar zum EU-/EG - Vertrag, Baden-Baden 1997, s. 135.

44 Tak K. Lenaerts, op. cit., s. 14. Podobnie J. P. Jacqué, Cours..., s. 291.

45 A. Verhoeven, The European Union in Search of a Democratic and Constitutional The­

ory, The Hague - London - New York 2002, s. 208. Nie podziela tego poglądu m.in.

L.-J. Constantinesco, Fédéralisme - constitutionalisme ou fonctionnalisme? Réflexion sur la

méthode de l'intégration européenne, [w:] Mélanges F Dehousse, Paris 1979, s. 19 i n.; T. Opper­

mann, Europarecht... , s. 104.

D la M o n te s k iu s z a p o s tu la t r e p r e z e n ta c ji in te r e s ó w a d r e s o w a n y b y ł do c ia ła p ra w o d a w c z e g o złożonego z a ry s to k r a ty c z n e j iz b y w y ższej i n iż sz e j izb y lu d o w e j, n a t o m i a s t w e d łu g J a m e s a M a d is o n a n a r o d o w a r e p r e z e n ta c ja d z ia ­ ła ją c a p o n a d s p o ra m i p o w in n a b y ć w o ln a od lo k a ln y c h n a c is k ó w i p o d jąć d z ia ła n ia n a rz e c z d o b ra p u b lic z n e g o 47. O jcow ie zało ż y c iele p o d k r e ś la li p o ­ tr z e b ę s z e ro k ie j re p r e z e n ta c ji, w k tó re j in te r e s y fra k c y jn e b y ły b y t a k z ró ż n i­ c o w a n e , że n ie m o g ły b y z d o m in o w a ć in s ty tu c ji48. M e c h a n iz m c h e c k s a n d

b a la n c e s b y ł b a rd z ie j ro d z a je m z a b e z p ie c z e n ia w p r z y p a d k u , k ie d y n a ro d o w e

r e p r e z e n ta c je n ie b y ły w s ta n ie o d e rw a ć się od in te r e s ó w g ru p o w y c h in a c z e j n iż c z y s ty m z ró w n o w a ż e n ie m s y s te m u r e p r e z e n ta c ji in te re s ó w , w k tó ry m ró ż n e in s ty tu c je re p r e z e n to w a ły b y ró ż n y c h w y b o rcó w i z a p e w n ia ły b y d elib e- ra c ję n a d d o b re m w s p ó ln y m 49. W m n ie m a n iu M a d is o n a w sp o łe c z e ń stw ie w sz e c h o b e c n y j e s t p o d z ia ł n a ty c h , k tó r z y m a ją w ła s n o ś ć (m n ie jsz o ść ) i n a ty c h , k tó rz y je j n ie m a ją (w ięk szo ść). I d e ą p r z e w o d n ią s y s te m u ch e c k s a n d

b a la n c e s by ło p o w ie rz e n ie w ró w n y m s to p n iu w ła d z y „lic z n y m ” i „ n ie lic z n y m ”

ja k o d w ó m p r z e c iw s ta w n y m g ru p o m . Iz b a R e p r e z e n ta n tó w p o c h o d z ą c a z w y ­ b o ró w p o w s z e c h n y c h w y ra ż a ła b y in te r e s w ię k sz o śc i, p o d c z a s g d y in te r e s y m n ie js z o ś c i b y ły b y a r ty k u ło w a n e p rz e z w ła d z ę w y k o n a w c z ą , S e n a t i ju d y k a - tu r ę , o p a r te n a w y b o ra c h p o ś r e d n ic h 50.

Co do p rz y d a tn o ś c i w „ in ż y n ie rii” u n ijn e j p o w y ższeg o s y s te m u w ta k ie j a k u r a t k o n o ta c ji w d o k try n ie s p o tk a ć m o ż n a ró ż n e o p in ie . I t a k n a p r z y k ła d z d a n ie m S tijn a S m is m a n s a in t e r p r e t a c j a ch e c k s a n d b a la n c e s ja k o r e p r e z e n ­ ta c ji in te r e s ó w n ie s ta n o w i p ra k ty c z n e g o n a r z ę d z ia do z ro z u m ie n ia ró w n o ­ w a g i in s ty tu c jo n a ln e j w U E , b o w ie m j e s t to p ró b a w y k o r z y s ta n ia s ta r y c h te o r ii (ró w n ie ż tr ia s p o litic a ) do le g ity m iz a c ji n o w e j51. N a to m ia s t A. V erho- e v e n u tr z y m u je , że z a s a d a ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j w s y s te m ie U E m oże b y ć p o s tr z e g a n a ja k o r a d y k a liz a c ja a m e r y k a ń s k ie j id e i z ró w n o w a ż o n e g o s y s ­ te m u rz ą d ó w 52. A u to r k a t a la n s u je in te r e s u ją c ą k o n c e p c ję fu n k c jo n a ln e j r e ­ p r e z e n ta c ji in te r e s ó w ja k o m e c h a n iz m u z a r z ą d z a n ia U E . W ś la d z a o p in ią K o m ite tu E k o n o m ic z n o -S p o łe c z n e g o d e fin iu je fu n k c jo n a ln y i n te r e s ja k o k a ż ­ dy p rz e ja w z o r g a n iz o w a n ia o b y w a te lsk ie g o s p o łe c z e ń s tw a , w łą c z a ją c w to

47 Por. C. R. Sunstein, Interest Groups in American Public Law, “Stanford Law Review” 1985-1986, vol. 38, s. 42.

48 Ibidem.

49 Ibidem. A. Verhoeven twierdzi (op. cit., s. 210), że amerykańska idea zrównoważonego systemu rządów eksponuje deliberacyjną interpretację demokracji.

50 Por. R. Gargarella, Full Representation, Deliberation and Impartiality, [w:] J. Elster (ed.), Deliberative Democracy, Cambridge 1998, s. 260.

51 S. Smismans, Institutional Balance as Interest Representation. Some Reflection on Le-

naerts and Verhoeven, [w:] Ch. Joerges, R. Dehousse (eds.), Good Governance in Europe’s Integrated Market, Oxford 2002, s. 95-96. Słusznie wydaje się zatem przypominać K. Hesse (op.

cit., s. 185), że zasada podziału władzy nie jest naturalnoprawnym dogmatem o ponadczasowym wymiarze, lecz doktryną ukształtowaną w określonych historycznych i politycznych realiach.

p a r tn e r ó w sp o łe c z n y c h , g r u p y i n te r e s u , lo b b in g , g r u p y k o n s u m e n c k ie , w s p ó l­ n o ty re lig ijn e 53. J a k a j e s t ra tio ta k ie j r e p r e z e n ta c ji? V e rh o e v e n p o d a je k ilk a a rg u m e n tó w : 1) p o p rz e z w łą c z e n ie g r u p in te r e s ó w w p ro c e s d e c y z y jn y in s t y ­ tu c je U E s ą w s ta n ie z a p e w n ie s z e r o k ą a k c e p ta c ję d la sw o ic h r o z s tr z y ­ g n ię ć 54; 2) u d z ia ł fu n k c jo n a ln e j r e p r e z e n ta c ji in te r e s ó w z w ię k s z a e fe k ty w ­ n o ś ć i r a c j o n a l n o ś ć p r o c e s u d e c y z y jn e g o ; 3) r e p r e z e n t a c j a i n t e r e s ó w p o s tr z e g a n a j e s t ja k o i n s t r u m e n t o s ią g a n ia sz c z e g ó ln y c h celów in te g ra c ji. A u to r k a d o ch o d zi do k o n k lu z ji, że u s tr ó j U E p o w in ie n b yć b a rd z ie j d e fin io ­ w a n y w k a te g o r ia c h w a r to ś c i i z a ło ż e ń te le o lo g ic z n y c h n iż w k a te g o r ia c h z a r z ą d z a n ia n i ą 55. W s p ie ra j ą w ty c h s p o s tr z e ż e n ia c h S. S m is m a n s , k tó r y n ie b e z ra c ji z a u w a ż a , że tr a d y c y jn a in t e r p r e t a c j a ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j o b ja ś n ia ła le g ity m iz a c ję z a r z ą d z a n ia W E /U E w k o n te k ś c ie rz ą d ó w p r a w a i id e i te r y to r ia ln e j r e p r e z e n ta c ji56. T y m c z a se m e u r o p e js k a p r a k t y k a i n s t y t u ­ c jo n a ln a o d n o to w u je w ie le fo rm fu n k c jo n a ln e g o u c z e s tn ic tw a , to j e s t p a r ty c y ­ p a c ji w tw o r z e n iu p o lity k i e u ro p e js k ie j ró ż n y c h s fo rm a liz o w a n y c h i n ie sfo r- m a liz o w a n y c h s t r u k t u r p r z e d s ta w ic ie ls k ic h . T a f u n k c jo n a ln a r e p r e z e n ta c ja o b e jm u je ró w n ie ż p r o c e d u r y k o n s u lta c y jn e p a r tn e r ó w sp o łe c z n y c h 57.

C h r i s t i a n C a llie s s i M a tth ia s R u ffe rt d o w o d z ą z k o le i, że u p o d s ta w U n ii n ie le ż y tr a d y c y jn y - je ż e li ju ż to k u le ją c y (h in k e n d e s ) - s y s te m c h e c k s a n d

b a la n c e s, k tó r y w p ra w d z ie j e s t p o d o b n y do p ie rw o tn e j e ta ty s ty c z n e j z a s a d y

p o d z ia łu w ła d z , je d n a k le p ie j m o ż n a go o k re ś lić z a s a d ą p o d z ia łu fu n k c ji

(P r in z ip d e r F u n k tio n e n te ilu n g ) 58. F u n k c je te p o w ie rz o n e s ą u s ta n o w io n y m

p rz e z T r a k t a t o rg a n o m . P o d o b n ie j a k u m o w n a j e s t lic z b a fu n k c ji, d o w o ln a m oże te ż by ć lic z b a o rg a n ó w j e s p r a w u ją c a 59. R zeczow e p o w ią z a n ie fu n k c ji z o rg a n e m o z n a c z a z a s a d n ic z y z a k a z w y k o n y w a n ia czy p r z e k a z y w a n ia f u n k ­ cji, k t ó r a n ie o d p o w ia d a is to c ie te g o o r g a n u i c h a r a k te ry s ty c z n e j d la n ieg o p o d sta w o w e j a k ty w n o śc i.

C zy z a s a d a ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j u t r u d n i a c o n fu s io n d e s p o u v o ir s i ja k o t a k a m o ż e b yć p o ró w n y w a n a z k o n c e p c ja m i „ e ta ty s ty c z n y m i”? I n ie ch o d z i t u p rz e c ie ż o s y m p lic y s ty c z n ą o r g a n ic z n ą tr i a d ę w ła d z , lecz o „ p o m ie­ s z a n ie ” fu n k c ji n a p r z y k ła d p o p rz e z in g e re n c ję R a d y w p r e ro g a ty w y P a r la

-53 Opinia Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 23 września 1999 r., O. J. 1999, C 329, s. 30. Por. także S. Smismans, op. cit., s. 42 i n.

54 Autorka zastanawia się (op. cit., s. 216), czy ta akceptacja wynika z realnego wpływu tych grup na decyzje UE, czy też zainteresowane strony są po prostu tylko wysłuchiwane, bez brania pod uwagę ich interesów?

55 Ibidem, s. 217.

56 S. Smismans, op. cit., s. 102. 57 Ibidem.

58 Ch. Calliess, M. Ruffert, EUV/AEUV. Kommentar, 4. Auflage, München 2011, s 425. N. Achterberg, (Allgemeines Verwaltungsrecht, 6 Aufl. Heidelberg 2000, s. 134) objaśnia to jako: “spezifisch gemeinschaftsrechtliche Funktionsordnung”.

m e n t u E u ro p e js k ie g o z a s p r a w ą d e le g o w a n ia k o m p e te n c ji do K o m isji? B a r ­ dzo in te r e s u ją c o w te j k w e s tii w y p o w ia d a się W e rn e r S c h ro e d e r, w e d łu g k tó re g o w y n ik a ją z te g o s t a n u rz e c z y d w ie k o n k lu z je 60. J e d n a b a z u je n a „ e ta ty s ty c z n y m ” p o g lą d z ie , że s ta n o w ie n ie p r a w a p rz e z e g z e k u ty w ę [ro zp o ­ r z ą d z e ń p rz e z R a d ę , a w ięc o r g a n m ię d z y rz ą d o w y - dop. O .Ł , J .G .] n a r u s z a z a s a d ę p o d z ia łu w ła d z 61. D r u g a k o n s ta ta c ja o p ie ra się n a z a ło ż e n iu , iż m a m y do c z y n ie n ia z u n ijn y m m o d e le m p o d z ia łu w ła d z , do k tó re g o o p is a n ia słu ż y n o w a z a s a d a ró w n o w a ż e n ia u s ta w o d a w s tw a U E i o rz e c z n ic tw a 62. M o ż n a s e n s o w n ie p y ta ć , czy M o n te s k iu s z o w s k a k o n c e p c ja p r y m a tu u s t a ­ w o d a w c y n ie d e z a w u u je z a s a d y ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j. W e d łu g w ie lu a u to r ó w U E j e s t w p ie rw s z y m rz ę d z ie „ w s p ó ln o tą p ra w o d a w c z ą ”63. P re p o n - d e r a c ja w ła d z y u s ta w o d a w c z e j u z a s a d n i a n a j e s t g e n e ty c z n y m n ie ja k o p ie r w ­ s z e ń s tw e m u s ta w o d a w s tw a w o b ec e g z e k u ty w y i s ą d o w n ic tw a : r z ą d w y k o n u je u s ta w y , s ą d o rz e k a n a ic h p o d s ta w ie . D o m in a c ja u n ijn e j le g is la ty w y n ie m oże b yć, co o c z y w iste , a r g u m e n to w a n a tzw . z w ie rz c h n ic tw e m p a r la m e n tu , gdyż g łó w n ą i n s ty tu c ją p ra w o d a w c z ą j e s t n a d a l R a d a U E zło żo n a, j a k w iad o m o , z p rz e d s ta w ic ie li rz ą d ó w p a ń s tw c z ło n k o w sk ich .

W yżej w y m ie n ia n y W. S c h ro e d e r z a s ta n a w ia się , czy z a s a d a p o d z ia łu w ła d z i z a s a d a r ó w n o w a g i in s ty t u c j o n a l n e j r ó ż n i ą s ię c z y m ś is to tn y m w u ję c iu fu n k c jo n a ln y m 64. P o g lą d , że z a s a d a p o d z ia łu w ła d z słu ż y z a p e w n ie ­ n i u in d y w id u a ln e j s fe ry w o ln o śc i o b y w a te li, a w ró w n o w a d z e in s ty tu c jo n a l­ n e j c h o d z i o o p ty m a ln y rozw ój in te g ra c y jn e j w ład zy , z d a n ie m te g o a u to r a j e s t t r u d n y do u tr z y m a n i a 65. P a r a le li n a le ż y p o s z u k iw a ć w u w ik ła n iu (V erflech­

tu n g ) s u w e re n n e j w ła d z y s p ra w o w a n e j w p o lic e n try c z n y m s y s te m ie w ró ż n e

o rg a n y u rz e c z y w is tn ia ją c e k o n s ty tu c y jn e ( tr a k ta to w e ) c e le 66. W ed łu g S c h ro ­ e d e r a t r a f n e n a to m ia s t j e s t s p o s trz e ż e n ie , że z a s a d a ró w n o w a g i in s ty tu c jo ­

60 W. Schroeder charakteryzuje współczesną organizację władzy w UE jako: “dynamic confusion of powers”. Zob. W. Schroeder, Das Gemeinschaftsrechtssystem, Tübingen 2002, s. 353; V. Schmidt, Federalism and State Governance in the European Union and the United

States: An Institutional Perspective, [w:] K. Nicolaidis, R. Howse (eds.), The Federal Vision,

Oxford 2001, s. 339.

61 W. Schroeder powołuje się (op. cit., s. 353) na wniosek Trybunału Finansowego Nadre- nii-Palatynatu do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego złożony w trybie art. 100 ust. 1 ustawy zasadniczej, AWD 1964, s. 26. FTK nie zajął się tą kwestią, wypowiadając pogląd, że obowiązywanie prawa wspólnotowego może być kwestionowane tylko poprzez ustawę akceptu­ jącą traktat założycielski. Szerzej na ten temat por. G. Eibach, Das Recht der Europäischen

Gemeinschaften als Prüfungsgegenstand des Bundesverfassungsgerichts, Berlin 1986, s. 54 i n.

62 Por. W. Schroeder, op. cit., s. 355.

63 Tak np. T. von Danwitz, Verwaltungsrechtliches System und Europäische Integration, Tübingen 1996, s. 169.

64 W. Schroeder, op. cit., s. 360.

65 Ibidem. Różnic nie dostrzega m.in. R. Geiger, op. cit., s. 240; E.U. Petersmann, Propo­

sals for a New Constitution for the European Union: Building-blocks for a Constitutional Theory and Constitutional Law of the EU, “Common Market Law Review” 1995, vol. 32, s. 1123.

n a ln e j n ig d y n ie b y ła i n s t r u m e n t e m p rz e c iw d z ia ła n ia n a d u ż y c iu w ładzy, gdyż t e n p ro b le m w s y s te m ie u n ijn y m w ogóle n ie is tn ie je , a to z a s p r a w ą o c h ro n y je g o in s ty tu c jo n a ln y c h p o d s ta w p rz e z T ry b u n a łe m S p ra w ie d liw o śc i (T S )67. M o ż n a k w e s tio n o w a ć t a k a r b i t r a l n ą k o n k lu z ję , m a ją c c h o c ia ż b y n a w z g lę d z ie p a re m ię : „A k to p iln o w a ć b ę d z ie s a m y c h s tr a ż n ik ó w ? ” (Q u is custo-

d ie t ip so s custo d et? )

C zy p o d o b ie ń s tw a p o ró w n y w a n y c h t u z a s a d m o ż n a p o s z u k iw a ć (ceteris

p a r i b u s ) w ic h fu n k c ji o c h ro n n e j w o b ec w o ln o ści je d n o s tk i? S k ło n n i je s te ś m y

p rz y c h y lić się do te z y M ic h a e la S c h w e itz e r a i W a ld e m a r a H u m m e r a , że w ła ­ d z a U E o p ie r a się n a lib e ra liz a c ji, h a r m o n iz a c ji i in te g r a c ji g o s p o d a re k p a ń s tw c z ło n k o w sk ic h i j e s t o r ie n to w a n a z a s a d ą z a p e w n ie n ia U n ii zd o ln o ści do d z ia ła n ia , a w t a k im u ję c iu p o sz c z e g ó ln e fu n k c je w ła d z y u n ijn e j n ie h a ­ m u ją się w z a je m n ie d la d o b ra „ o b y w a te li r y n k u ”, lecz w p ro s t p rz e c iw n ie : w ła d z a U n ii d e te r m in o w a n a j e s t e fe k ty w n y m w y p e łn ia n ie m ty c h fu n k c ji68. A u to ró w w ic h ro z u m o w a n iu w y d a je się w s p ie r a ć s a m T S , k tó r y w w y ro k u w s p r a w ie V re u g d e n h il u z n a ł, że c e le m p o d z ia łu k o m p e te n c ji m ię d z y ró ż n e in s ty tu c je w sp ó ln o to w e j e s t z a p e w n ie n ie ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j, a n ie o c h ro n a j e d n o s te k 69. W s p r a w ie te j r z e c z n ik g e n e r a ln y M. D a rm o n z a p r e z e n ­ to w a ł p o g lą d , że n a r u s z e n ie n o rm y o d n o szące j się do p ro c e d u ry czy fo rm y a k t u p ra w n e g o n ie z a w sz e s k u tk u je o d p o w ie d z ia ln o ś c ią U E . W e d łu g r z e c z n i­ k a , n o rm y re g u lu ją c e p o d z ia ł k o m p e te n c ji w U n ii s ą p o ró w n y w a ln e do p r z e ­ p isó w fo rm a ln y c h lu b p ro c e d u ra ln y c h . T r y b u n a ł p o d z ie lił tę o p in ię i o rz e k ł, że: „ n ie p r z e s tr z e g a n ie ró w n o w a g i m ię d z y in s ty tu c ja m i w sp ó ln o to w y m i n ie m oże być w y s ta r c z a ją c ą p r z e s ła n k ą d la o d p o w ie d z ia ln o śc i U n ii w o b ec s k a r ­ żącej. To s ta n o w is k o m o g ło b y b yć o d m ie n n e , je ż e li a k ty u n ijn e b y ły b y p rz y j­

67 Ibidem, s. 361.

68 M. Schweitzer, W. Hummer, Europarecht, Neuwied 1996., s. 499. Podobnie S. Prechal,

Institutional Balance: a Fragile Principle with Uncertain Contents, [w:] T. Heukles, N. Blokker,

M. Brus (eds.), The European Union after Amsterdam. A Legal Analysis, The Hague - London - Boston 1998, s. 281. Odmiennie: A.G. Toth, The Oxford Encyclopedia of European Community

Law, Oxford 1991, s. 303; J. Bergmann, Recht und Politik der Europäischen Union, Stuttgart

2001, s. 174. Według Bergmanna podział władz w płaszczyźnie unijnej oznacza wzajemną kontrolę i hamowanie władz (gegenseitige Kontrolle und Hemmung der Gewalten) i ich powścią­ ganie, co służyć ma ochronie wolności obywatela UE.

69 Zob. wyrok TS z 13 marca 1992 r. w sprawie C- 282/90 Industrie- en Handelsonderne- ming Vreugdenhil BV v. Commission, ECR 1992, s. I-1937. Stanowisko Trybunału było kryty­ kowane w piśmiennictwie, szczególnie przez F. Fines (A General Analytical Perspective on

Community Liability, [w:] T. Heukles, A. McDonnell (eds.), The Action for Damages in Commu­ nity Law, The Hague 1997, s. 24), która uznała, że orzeczenie to jest krokiem wstecz wobec

„wspólnoty prawa” i TS umocnił nim opozycję między ogólnym interesem z jednej strony a interesem jednostki z drugiej. Inny argument tej autorki, również krytyczny, jest tradycyjny: doktryna podziału władz jest ostatecznie orientowana na ochronę jednostki. F. Fines pyta: co należałoby sądzić o konstytucji, z której wynika, że podział władz nie służy ochronie obywateli? Należy zauważyć jednak, że w początkowym okresie orzekania Trybunał wydał odmienne roz­ strzygnięcie: zob. wyrok TS z 13 czerwca 1958 r. w sprawie 9/56 Meroni v. High Authority, ECR 1958, s. 133 /152/.

m o w a n e n ie ty lk o z n a r u s z e n ie m p o d z ia łu k o m p e te n c ji m ię d z y in s ty tu c je , lecz ta k ż e z n a r u s z e n ie m s u b s ta n c ja ln y c h p rz e p is ó w w y ższej r a n g i c h r o n ią ­ c y ch p r a w a c z ło w ie k a ”70.

P o w ró ć m y w ty m m ie js c u do w y p o w ied zi W . S c h ro e d e ra , k tó r y ś le d z ą c „ k o n w e rg e n c ję ” o b u in te r e s u ją c y c h n a s t u z a s a d k o n s ta tu je , że ró w n o w a g a in s ty tu c jo n a ln a , p o d o b n ie j a k z a s a d a p o d z ia łu w ła d z w s y s te m ie p a ń s tw o ­ w y m , c h ro n i s y s te m U E p r z e d m ię d z y in s ty tu c jo n a ln y m i p e r tu r b a c ja m i, zobo­ w ią z u ją c je j o r g a n y do z a c h o w a n ia z d o ln o ści do d z ia ła n ia 71. T a k i s t a n m oże z o s ta ć o s ią g n ię ty n ie p o p rz e z ścisłe ro z d z ie le n ie ic h fu n k c ji: a r t. 7 TW E (ob. 13 T U E ) w y lic z a je d y n ie in s ty tu c je i o b ja ś n ia , że m o g ą b yć im p o w ie rz o ­ n e ró ż n e s fe ry u n ijn e j a k ty w n o ś c i72. Z d a n ie m te g o a u t o r a ró w n o w a g a i n s t y ­ tu c jo n a ln a tw o rz y ra c z e j p u n k t o d n ie s ie n ia ( B e z u g s p u n k t) do o p is a n ia f u n k ­ c jo n a ln ie u z a s a d n io n e g o p o d z ia łu p r a c y m ię d z y o r g a n a m i U E słu ż ą c e g o re a liz a c ji tr a k ta to w y c h celó w in te g r a c ji73.

T r y b u n a ł S p ra w ie d liw o ś c i c z ę sto p o d k re ś la ł, że w k o n c e p c ji ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j ch o d z i p rz e d e w s z y s tk im o z a c h o w a n ie z d o ln o ści fu n k c jo n o ­ w a n ia W E /U E i o a u to n o m ic z n e w y p e łn ia n ie je j z a d a ń 74. T a k ż e p o s ta n o w ie ­ n ie p rz e w o d n ic z ą c e g o S ą d u w s p r a w ie C a r ls e n p o tw ie rd z a le g a ln o ś ć decyzji R a d y : oso b y fizy cz n e n ie m a ją z a g w a r a n to w a n e g o p r a w a w g lą d u w o p in ie s łu ż b p ra w n ic z y c h in s ty tu c ji w sp ó ln o to w y c h , gdyż m o g ło b y to sp o w o d o w ać n e g a ty w n e s k u tk i z a ró w n o d la s ta b iln o ś c i p o r z ą d k u w sp ó ln o to w e g o , j a k i d la zg o d n eg o z ty m p o r z ą d k ie m fu n k c jo n o w a n ia w s p ó ln o to w y c h o rg a n ó w 75. P o ­ n ie w a ż ty lk o z a s a d n ic z e m o d y fik a c je s y s te m u in s ty tu c jo n a ln e g o , k tó r e s t a ­ w ia ją p o d z n a k ie m z a p y ta n ia zd o ln o ść fu n k c jo n o w a n ia W E /U E , s ą s a n k c jo ­ n o w a n e , u p o d a b n ia to ró w n o w a g ę in s t y t u c j o n a l n ą t a k ż e z te g o p u n k t u w id z e n ia do w sp ó łc z e śn ie ro z u m ia n e j z a s a d y p o d z ia łu w ła d z , k tó r a c h ro n i je d y n ie ic h is to tę , a n ie k o n k r e tn e k o m p e te n c je 76. Do z d e c y d o w a n y c h p rz e c iw n ik ó w „ tr o p ie n ia ” p o d o b ie ń s tw p o ró w n y w a ­ n y c h t u z a s a d n a le ż y b e z w ą tp ie n ia G. M a jo n e , w e d łu g k tó re g o k o n s ty tu c y j­

70 Zob. punkt 21 i 22 wyroku TS w sprawie Vreugdenhil. 71 W. Schroeder, op. cit., s. 361.

72 Ibidem. 73 Ibidem, s. 362.

74 Zob. na przykład wyrok TS z 22 maja 1990 r. w sprawie C-70/88 European Parliament v. Council, ECR 1990, s. I-2041; wyrok ETS z 29 października 1980 r. w sprawie 138/79 SA Roquette Frères v. Council, ECR 1980, s. 3333; wyrok TS z w sprawie 81/72 Commission v. Council, ECR 1973, s. 575; postanowienie TS z 28 marca 1984 r. w sprawie 37/84 R. European Independent Steelworks Association v. Commission, ECR 1984, s. 1749.

75 Zob. postanowienie przewodniczącego sądu I instancji z 3 marca 1998 r. w sprawie T-610/97 R. Hanne Norup Carlsen and others v. Council, ECR 1998, s. II-485.

76 Tak W. Schroeder, op. cit., s. 363. Podobnie: L. Garlicki, op. cit., s. 73-74, BVerfGE 30, s. 1 /27/. Zob. także wyrok ETS z 5 maja 1981 r. w sprawie 804/79 Commission v. United Kingdom, ECR 1981, s. 1045, pkt 23, w którym Trybunał uznał, iż rozstrzygające jest, aby wymagane przez Traktat istotne warunki równowagi zostały zachowane.

n a s t r u k t u r a U E n ie b a z u je n a z a sa d z ie p o d z ia łu w ła d z 77. R a d a , P E i K om isja m a ją ró żn e ro le do o d e g ra n ia w u n ijn e j leg islaty w ie . P o d o b n ie n ie je s t je d n o ­ z n a c zn ie id e n ty fik o w a n a e g z e k u ty w a , p o n iew aż d la re a liz a c ji o k re ślo n y ch celów w ła d z a w y k o n a w cz a je s t u d z ia łe m Rady, in n e zaś cele s ą w y k o n y w an e przez K om isję, a w p rz e w ażają cej m ie rz e p rzez p a ń s tw a członkow skie im p le m e n tu ją c e p o lity k i u n ijn e 78. Z d a n ie m tego a u to ra , p raw d o p o d o b n ie n a jb a rd z ie j isto tn y m n a ru s z e n ie m p o d z ia łu w ła d z je s t w yłączność in icjaty w y p raw o d aw czej K om i­ sji79. N ie m o ż n a jej z m u sić do w n ie sie n ia p ro je k tu a k tu p ra w n eg o , je ż e li u z n a , że n ie leży to w in te r e s ie W sp ó ln o ty 80. T a n a d z w y c z a jn a p re ro g a ty w a , n ie z n a c z ­ n ie ty lk o o sła b io n a p ra w e m P E do k ie ro w a n ia w p ro st do R a d y p o p ra w e k zgło­ szonych w d ru g im c z y ta n iu p ro je k tu w p ro c e d u rz e p raw o d aw czej, p o w in n a być p o jm o w an a ja k o zobow iązanie p a ń s tw czło n k o w sk ich do k o n ty n u o w a n ia p ro cesu in te g ra c ji w ra m a c h T r a k ta tu . J e ż e li R a d a w y p o sażo n a z o sta ła b y w in icjaty w ę p ra w o d a w c zą , m ogłaby, ja k p isze G. M ajone, w ru in ę obrócić p o p rz e d n ią p ro in te - g ra c y jn ą leg islację81. Z ty c h sa m y c h w zględów - d la z a c h o w a n ia ró w now agi in s ty tu c jo n a ln e j U E - p o zb aw io n y je s t p r a w a in icjaty w y , p o c h o d z ą c y z w y b o ­ ró w p o w sz e c h n y c h i b e z p o ś re d n ic h P a r l a m e n t E u r o p e js k i82.

W obec r u d y m e n ta r n e g o s k ą d in ą d m e r itu m te g o p rz y c z y n k u n a s u w a się w s z a k k ilk a k o n k lu z ji: 1. R ó w n o w a g a w s y s te m ie in s ty tu c jo n a ln y m U E o s ią g a n a j e s t p o p rz e z p ro p o rc jo n a ln y p o d z ia ł k o m p e te n c ji m ię d z y in s ty tu c je , a n ie p o p rz e z ró w n o ­ r z ę d n ą pozycję in s ty tu c ji t e k o m p e te n c je w y k o n u ją c y c h . N ie b e z ra c ji A n ­ d rz e j W ró b el p is z e o z a s a d z ie z a c h o w a n ia ró w n o w a g i83, a n ie o s a m e j ró w n o ­ w a d z e , g d y ż s t a n t e n p o le g a w ła ś n ie n a to u te s p r o p o r tio n s g a rd é e s.

77 G. Majone, op. cit., s. 323. Por. także L.- J. Constantinesco, Das Recht der Europäischen

Gemeinschaften, Baden-Baden 1977, Bd. 1, s. 357; B. de Witte, Community Law and National Constitutional Values, “Legal Issues of European Integration” 1991, nr 2, s. 15. Według

J. Bergmana, (op. cit., s. 174) zasada podziału władz znajduje zastosowanie w odniesieniu do UE nie jako sztywny model, lecz substrat Traktatu.

78 Por. G. Majone, op. cit., s. 324. Por. także T. Läufer, Die Organe der EG - Rechtsetzung

und Haushaltsverfahren zwischen Kooperation und Konflikt, Bonn 1990, s. 215 i n.

79 G. Majone, op. cit., s. 324.W polskim piśmiennictwie konstytucyjnoprawnym P. Sarnec­ ki wyraża pogląd, że nie do pogodzenia z zasadą podziału władzy byłoby wprowadzenie monopo­ lu egzekutywy w zakresie inicjatywy ustawodawczej. Zob. uwagi do art. 10 Konstytucji RP [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2007, t. 5, s. 21.

80 Tak K. Lenaerts, op. cit., s. 21. Por. także G. Majone, op. cit., s. 324.

81 G. Majone, op. cit., s. 324. Jak zauważa M. Westlake, The Commission and the Parlia­

ment: Partners and Rivals in the European Policy - Making Process, London 1995, s. 79:

„Wyłączne prawo inicjatywy jest fundamentalną, konstytucyjna prerogatywą Komisji niezbędną dla dobrego funkcjonowania wspólnotowej równowagi instytucjonalnej i mechanizmu legislacji”.

82 Por. G. Majone, op. cit., s. 324. Zdaniem M. Hilfa, Die rechtliche Bedeutung des Verfas­

sungsprinzips der parlamentarischen Demokratie für den europäischen Integrationsprozess, Eu­

roparecht 1984, s. 27: „Porozumienie między Parlamentem i Komisją, w ramach którego ta ostatnia zobowiązywałaby się przedkładać Radzie inicjatywy Parlamentu, jako swoje własne naruszałoby zasadę równowagi instytucjonalnej, a tym samym byłoby sprzeczne z Traktatem”.

83 A. Wróbel, Wspólnoty Europejskie, Unia Europejska, państwa członkowskie - zagadnie­

nia ogólne, [w:] idem (red.), Wprowadzenie do prawa Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej),

2. Z a s a d a ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j n ie id e n ty fik u je z a te m ró w n e j p o ­ zycji o rg an ó w , lecz z ró w n o w a ż o n y s y s te m in s ty tu c jo n a ln y o rg a n iz a c ji. D z ia ­ ł a n ia u ltr a v ire s n a r u s z a j ą ty tu ło w ą z a s a d ę , n a to m ia s t u z u r p a c ja u p r a w n ie ń p o z a tr a k ta to w y c h - z a s a d ę k o m p e te n c ji p o w ie rz o n y c h .

3. T r u d n o b y ło b y p rz e c e n ie u ż y te c z n o ś ć p e w n y c h filo zo ficzn y ch k o n cep cji o b e c n y c h w d o k try n ie p r a w a p a ń s tw o w e g o w k o n s tr u o w a n iu u n ijn e g o m e ­ c h a n iz m u ch e c k s a n d b a la n ces. 4. R ó w n o w a g a in s ty tu c jo n a ln a j e s t k a te g o r ią s u i g e n e r is , a n im u ją c ą s p ra w o w a n ie fu n k c ji re g u la c y jn e j o rg a n iz a c ji m ię d z y n a ro d o w e j p o p rz e z p o ­ rz ą d k o w a n ie m ię d z y in s ty tu c jo n a ln y c h in te r a k c ji. 5. O b o w ią z y w a n ie z a s a d y ró w n o w a g i in s ty tu c jo n a ln e j n ie e lim in u je sp o ­ rów , ró w n ie ż k o m p e te n c y jn y c h w ło n ie U E . M o ż n a p y ta ć o ic h etio lo g ię. W y d aje się, iż te k o n flik ty s ą e f e k te m to w a rz y s z ą c e j ró w n o w a d z e k o n k u r e n ­ cji m ię d z y in s ty tu c ja m i. U ż y te c z n y b y łb y t u o b ecn y w n ie m ie c k ie j n o m e n k la ­ tu r z e p ra w n ic z e j t e r m in „ s ta n n a p ię c ia ” (S p a n n u n g s v e r h ä ltn is s e ). U p r a w n io ­ n a j e s t b o w ie m su p o z y c ja , iż ów s t a n n a p ię c ia u tr z y m u ją c y się m ię d z y in s ty tu c ja m i to w a rz y s z y ró w n o w a d z e in s ty tu c jo n a ln e j.

6. R ó w n o w a g a in s ty tu c jo n a ln a j e s t e fe k te m p o ro z u m ie n ia tw ó rc ó w t r a k ­ ta tó w z a ło ż y c ie ls k ic h b ą d ź re fo rm u ją c y c h U E co do s p o so b u w y k o n y w a n ia p rz e z je j in s ty tu c je k o m p e te n c ji p o w ie rz o n y c h te j o rg a n iz a c ji.

S u m m a ry

A few rem a rk s a b o u t th e d iv isio n o f p o w ers in E u ropean Union

Union, checks and balances mechanism.

T h e k e y c o n c e p t o f th e a r tic le is th e a n a ly s is o f th e d iv is io n o f p o w e rs in E u r o p e a n U n io n in lig h t o f t h e p r in c ip le o f in s t i t u t i o n a l b a la n c e . A u th o rs , r e f e r r in g to p h ilo s o p h ic id e a s a b o u t th e d iv is io n o f p o w e rs, s e a r c h fo r th e d o c tr in a l e x p la n a tio n fo r p a r t i c u l a r in s t i t u t i o n a l s y s te m o f E u r o p e a n U n io n . H o w ev er, a p p ly in g th e s e c o n c e p ts to th e in s t i t u t i o n a l s y s te m o f E U d o es n o t le a d to a n y s tr o n g ly p e r s u a s iv e e x p la n a tio n . T h e re fo re , t h e c o n c lu sio n s h o ­ u ld b e, t h a t th e p r in c ip le of in s t i t u t i o n a l b a la n c e is a s u i g e n e r is cate g o ry , w h ic h h e lp s to re a liz e th e r e g u la to r y fu n c tio n o f E U th r o u g h o rg a n iz in g o f i n te r - in s titu tio n a l r e la tio n s .