ł
-ucieczki poszczególnych r o d z i n , a m a t k i w t y m czasie u n a s i e n i o n e s ą m n i e j w a r t o ś c i o w e .
N i e k t ó r e z n i c h p o d d a n e p n i o m s ą w dość k r ó t k i m czasie w y m i e n i a n e p r z e z pszczoły, n i e k i e d y j e s i e n i ą t e g o s a m e g o r o k u , częściej w n a s t ę p n y m sezonie p s z c z e l a r s k i m . F a k t y t e n a j c z ę ś c i e j u c h o d z ą u w a g i w i e l u pszczela- r z y z w ł a s z c z a w ó w c z a s , g d y m a t k i nie są z n a k o w a n e , a p s z c z e l a r z r z a d k o p r z e g l ą d a s w o j e p n i e .
Liczba ucieczek r o d z i n z s e k c j i Z a n d e r a zależy r ó w n i e ż od s t o p n i a r o j l i w o ś c i pszczół u ż y t y c h do t w o r z e n i a r o d z i n e k , o c z y m b y ł a m o w a w p o p r z e d n i m a r t y k u l e . P o n i e w a ż w P o l s c e p o g ł o w i e pszczół n i e j e s t j e d n o l i t e , 1 ec.r s i l n i e z m i e s z a ń e o w a n e p r z y u d z i a l e r ó ż n y c h
r a s obcych, n i e k i e d y r a s r o j l i w y e h , ilość u c i e c z e k r o d z i n i w y n i k i u n a s i e n i a n i a są róż- n e u r ó ż n y c h h o d o w c ó w .
N a l e ż y jeszcze p o d k r e ś l ć , że n a s z e założenia h o d o w l a n o - s e l e k c y j n e c a ł k o w i c i e i d ą w kie- r u n k u o t r z y m a n i a pszczoły n i e r o j n e j i wyso- k o p r o d u k t y w n e j . T y m c z a s e m m e t o d y i po- mieszczenia h o d o w l a n e j a k i m i d o t y c h c z a s po- s ł u g u j e m y się n i e o d p o w i a d a j ą t y m założe-
n i o m . / O p r a c o w a n a p r z e z n a s r a m k a — s e k c j a
u s u w a o m a w i a n e w a d y i w t e n s p o s ó b za- p e w n i a w i ę k s z ą p r o d u k c j ę p e ł n o w a r t o ś c i o - w y c h m a t e k u n a s i e n i o n y c h . O p i s e m j e j zaj- m i e m y się w n a s t ę p n y m artj»kule.
'ZAPYLANIE
STANISŁAW JASIŃSKI
Wzbogacajmy pastwiska pszczele
Z a g a d n i e n i e polepszenia p o ż y t k ó w ps^cze- ,(lich j e s t j e d n y m z n a j w a ż n i e j s z y c h w pszsze- l a r s t w i e , gdyż n a w e t n a j l e p s z e m e t o d y go- s p o d a r k i p a s i e c z n e j nie z a p e w n i ą osiągnięcia d o b r y c h zbiorów w postaci m i o d u i w o s k u , jeśli p a s i e k a nie b ę d z i e m i a ł a m o c n e g o o p a r - cia o n a l e ż y t ą bazę p o k a r m o w ą . J a s n e j e s t więc, że należy w s z y s t k o p r z e d s i ę w z i ą ć , a b y ten w a ż n y p r o b l e m został r o z w i ą z a n y i to nie w sposób teoretyczny, lecz n a p r a w d ę r e a l n i e . Jeżeli chodzi o r o z m i a r y z a g a d n i e n i a , t o bio- r ą c pod u w a g ę p r z e d e w s z y s t k i m n a j b a r d z i e j t : w a ł ą f o r m ę p o ż y t k u w postaci d r z e w i k r z e - w ó w , dążyć należy, a b y w m o ż l i w i e n i e d ł u g i m czasie p r z y s p o r z y ć d l a 1 r o j u od i do 6 d r z e w i k r z e w ó w m i o d o d a j n y c h .
Do z r e a l i z o w a n i a tego z a g a d n i e n i a t r z e b a ze s t r o n y pszczelarzy dużego w y s i ł k u , od k t ó r e g o j e d n a k nie wolno się u c h y l a ć . J e s t z r o z u m i a ł ą rzeczą, że p r a c y t e j pszczelarze n i e w y k o n a j ą
s a m i , ale p o w i n n i oni d o p i l n o w a ć , a b y n a te- r e n i e działalności k a ż d e j p o w i a t o w e j r a d y na- r o d o w e j zostały z o r g a n i z o w a n e szkółki d r z e w m i o d o d a j n y c h n a w z ó r tych, o k t ó r y c h będzie m o w a n i ż e j , a z a p o c z ą t k o w a n y c h p r z e z P C L P N
„Las".
P a ń s t w o w a C e n t r a l a L e ś n y c h P r o d u k t ó w N i e d r z e w n y c h „ L a s " p r z e j a w i a j ą c b a r d z o ży- w o t n ą i w y d a j n ą działalność w z a k r e s i e roz- w o j u p s z c z e l a r s t w a , zwłaszcza leśnego, p o s t a - n o w i ł a l u k ę i s t n i e j ą c ą w p o ż y t k a c h pszczelich w y p e ł n i ć stopniowo, p r z e z z o r g a n i z o w a n i e i u r u c h o m i e n i e (w 1954 r.) 9Vs h e k t a r o w e g o O ś r o d k a U p r a w y Roślin M i o d o d a j n y c h pod L u b l i n e m (w P o c z e k a j c e koło W r o t k o w a ) . Do t e g o celu została w y k o r z y s t a n a d z i a ł k a uzys- k a n a w s w o i m czasie z R e f o r m y R o l n e j p r z e z L u b e l s k i Z w i ą z e k P s z c z e l a r s k i , k t ó r y w o k r e - sie 1946—49 r. p r z y s t ą p i ł do u r z ą d z e n i a na n i e j p a r k u roślin m i o d o d a j n y c h . Obecnie, z u w a g i n a s t o s u n k o w o o g r a n i c z o n e m o ż l i w o ś c i j a k np.
11
m a ł y o b s z a r i in., w O ś r o d k u w p r o w a d z a się kilka z a l e d w i e g a t u n k ó w roślin, lecz t a k i c h , k t ó r e pod w z g l ę d e m w y d a j n o ś c i n e k t a r u m a - j ą n a j w i ę k s z e z n a c z e n i e d l a p s z c z e l a r s t w a i z a r a z e m n i e są z b y t w y m a g a j ą c e co do g l e b y .
W dziale s z k ó ł k a r s k i m u w z g l ę d n i o n o z a t e m z d r z e w . i i p ę , a k a c j ę , j a w o r , szuipin (peirełko- wiec) j a p o ń s k i . Z k r z e w ó w : k l o n p o l n y 1 ś n i e - guliczkę. W d z i a l e n a s i e n n y m — g ł ó w n i e n o - s t r z y k b i a ł y i częściowo f a c e l i ę . P r z y c z y m od- nośnie lip — p r o j e k t u j e się w p r o w a d z e n i e ich k o l e k c j a m i z ł o ż o n y m i z 6 n a j c e n n i e j s z y c h dla p s z c z e l a r s t w a g a t u n k ó w i o d m i a n , a k t ó r e przy t y m , k w i t n ą c k o l e j n o p o sobie, z a p e w n i ą pszczołom d ł u g o t r w a ł y , bo p r a w i e 6-t3rgodnio- w y o k r e s p o ż y t k u .
O ś r o d e k m a n a u w a d z e n a s t ę p u j ą c e g a t u n k i i o d m i a n y l i p : Tilia p l a t y p h y l l o s (szerokolist-
n?), T. c o r d a t a ( d r o b n o l i s t n a ) , T. e u c h l o r a (krymska), T. f l o r i b u n d a (obficie k w i t n ą c a ) . T.
spectabilis (okazała) i T. j a p o n i c a ( j a p o ń s k a ) . P r z y czym O ś r o d e k d ą ż ą c do osiągnięcia j a k n a j l e p s z y c h w y n i k ó w p r a w d o p o d o b n i e z a s t ą p i T. e u c h l o r a p r z e z T. v u l g a r i s ( i n t e r m e d i a ) .
A b y u p e w n i ć się, czy i s t o t n i e w y b ó r t a k i e j k o l e k c j i j e s t t r a f n y , O ś r o d e k s p o w o d o w a ł w p o r o z u m i e n i u z D z i a ł e m P s z c z e l n i c t w a I S w L u b l i n i e b a d a n i a n a d n e k t a r o d a j n o ś ć i ą n i e k t ó - rych g a t u n k ó w i o d m i a n lip. B a d a n i a t a k i e pod k i e r u n k i e m D z i a ł u P s z c z e l n i c t w a IS (dr Z.
D e m i a n o w i e ż o w e j ) w 1954 r . b y ł y p r o w a d z o n e w O ś r o d k u U p r a w y Roślin M i o d o d a j n y c h p r z e z U n i w e r s y t e t i m . Mairii C u r i e - S k ł o d o w s k i e j i w K ó r n i k u ( Z a k ł a d D e n d r o l o g i i i P o m o l o g i i . PAN). W 1955 r. p r o j e k t u j e się p o n a d t o i d e n - tyczne b a d a n i a w P o ż o g u ( I n s t y t u t S a d o w n i c - twa) oraz w G o r z o w i e ( Z a k ł a d C h o r ó b Pszczół).
O r g a n i z a c j a O ś r o d k a m i m o p o w a ż n y c h t r u - dności r ó ż n e j n a t u r y p o s t ę p u j e s z y b k o n a - przód. O b e c n i e cały t e r e n O ś r o d k a o o b w o d z i e ca 1 500 m został j u ż o g r o d z o n y s i a t k ą a w sa- m y m O ś r o d k u z g r o m a d z o n o p o w a ż n ą ilość ro- ślin. Z u w a g i n a u b o g ą g l e b ę działki, p r a w d o - p o d o b n i e w y p a d n i e w y ł ą c z y ć z o g ó l n e j p o - w i e r z c h n i około 3 ha ziemi, k t ó r ą n a r a z i e w okresie p r z e j ś c i o w y m d o r a ź n i e w y k o r z y s t y w a - no. N a t e j części t e r e n u po w y p r o w a d z e n i u p i e r w s z e j p a r t i i d r z e w e k (lip) z o s t a n i e u r z ą - dzone a r b o r e t u m l i p o w e , gdzie w y s a d z i się około 300 lip, n a k t ó r e złoży się 6—8 l u b e l - skich k o l e k c j i lip (po około 40 g a t u n k ó w i od-
m i a n k a ż d a ) . N i e z n a c z n a ilość lip l u b e l s k i e j k o l e k c j i z o s t a n i e w p r o w a d z o n a do s z k ó ł e k O ś r o d k a .
J a k w y ż e j w s p o m n i a n o , w ciągu t a k k r ó t k i e - go c z a s u (od ipoiłowy p a ź d z i e r n i k a 54 r.) zgro- m a d z o n o p o k a ź n ą ilość r o ś l i n t a k w p o s t a c i d r z e w i k r z e w ó w m a t e c z n y c h j a k i s a d z o n e k (w ilości o k o ł o 12 ,tys. szt.) o r a z s i e w e k .
M a t e r i a ł m a t e c z n y z o s t a ł r o z m i e s z c z o n y głó- w n i e n a o k o ł o c a ł e j d z i a ł k i , w 3 r z ę d a c h , co s t w o r z y w p r z y s z ł o ś c i osłonę dla szkółek. W p i e r w s z y m rzędzie, z e w n ę t r z n y m , w y s a d z o n o d r z e w a w n a s t ę p u j ą c e j k o l e j n o ś c i : 2 a k a c j e , 1 j a w o r , 2 a k a c j e i 1 topola. W s z y s t k i e t e d r z e - w a są p o s a d z o n e w odległości 8 m od siebie, w p r z e r w a c h m i ę d z y n i m i p o s a d z o n o k l o n p o l - n y w odsitępach 1 m , a m i ę d z y k l o n a m i , j a k o
ich u z u p e ł n i e n i e ś n i e g u l i c z k a . W o d l e g ł o ś c i 3 m od tego p a s a (żywopłotowego) b i e g n i e d w u - r z ę d o w a a l e j a l i p o w a , p r z y c z y m lipy w y s a - d z o n e s ą n a p r z e m i a n w odległości 6 m r z ą d od r z ę d u , a w r z ę d z i e co 8 m . W p i e r w s z y m r z ę d z i e alei, t j . od s t r o n y p a s a ż y w o p ł o t o w e g o w y s a d z o n o l i p ę — T. c o r d a t a . w d r u g i m z a ś r z ę d z i e 4 g a t u n k i — T. p l a t y p h y l l o s , c o r d a t a ,
W O ś r o d k u p r z e z n a c z o n o r ó w n i e ż t e r e n p o d p o l e t k a z i e l n y c h r o ś l i n m i o d o d a j n y c h , d o zało- ż e n i a k t ó r y c h p r z y s t ą p i m y w r o k u b i e ż ą c y m . N o s t r z y k i e m o b s i a n o 2 h e k t a r y .
P r a c a O ś r o d k a U p r a w y Roślin M i o d o d a j n y c h w P o c z e k a j c e z o s t a n i e p o w i ą z a n a z p r a c a i n - n e g o l e ś n e g o o ś r o d k a w Różanie, k t ó r y z n a j - d u j e się n a t e r e n i e W a r s z a w s k i e j E k s p o z y t u - r y „ L a s " i m a d u ż y a r e a ł ziemi, p r z y c z y m O ś r o d e k P o c z e k a j k a z a o p a t r y w a ć b ę d z i e R ó ż a n w p o t r z e b n e s i e w k i , p o d k ł a d k i , z r a z y o r a z n a - s i o n a t y c h d r z e w i k r z e w ó w , k t ó r e są r o z m n a - ż a n e g e n e r a t y w n i e j a k : a k a c j a , j a w o r , k l o n p o l n y i Ln W t e n s p o s ó b p o w s t a n i e p r a w d o p o - d o b n i e n a t e r e n i e d z i a ł a l n o ś c i P C L P N , . L a s "
d r u g i o ś r o d e k m a s o w j p r o d u k c j i r o ś l i n m i o d o - d a j n y c h , k t ó r y c h b r a k d o t k l i w i e o d c z u w a p s z c z e l a r s t w o 'nie w y ł ą c z a j ą c pasiek l e ś n y c h .
e u c h l o r a i s p e c t a b i l i s , częściowo i f l o r i b u n d a . P o n a d t o w O ś r o d k u z a s z k ó ł k o w a n o p r z e s z ł o t y s i ą c lip, w 10 p r a w d o p o d o b n i e o d m i a n a c h , u z y s k a n y c h p r z e z O ś r o d e k ze s z k ó ł e k p o n i e - m i e c k i c h w D o b r o j e w i e w i o s n ą 1954 r. S ą to p r a w d o p o d o b n i e te o d m i a n y lip, n a d k t ó r y m i dłuższy o k r e s czasu p r a c o w a ł w G o r z o w i e z n a w c a i-oślin m i o d o d a j n y c h , z w ł a s z c z a lip, n r o f . E w e r t .
