1
SPIS ZAWARTOŚCI ‘
TECZKI .i,
I ./ l . Relacja M - 5 3 . 4 - 2 )
I./2. Dokum enty ( sensu stricto) dotyczące relatora --- 'I./3. Inne m ateriały dokum entacyjne dotyczące relatora ---
"II. M ateriały uzupełniające relację jL / 1 5 . / <
I I I ./l. M ateriały dotyczące rodziny r e la to r a ____
III./2. M ateriały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — —
"III./3. M ateriały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1 9 3 9 - 1 9 4 5 )--- III./4. M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---
III./5. Inne ——
IV. K orespondencja
VI Fotografie V. Nazwiskowe
2
1/1 r e l a c j a -
i i t f r ą L r t S U- relacja dc Tadeusza Jaszowskiego o Marianie Żurawskim
str....
i 7 . i...
O3
,16,ram _ 7 -
U . n - ^ Z / 'U . I » . A W | IWIl
i o ę h y f ,
T,arii;na Zur-r::-.-..riego,pseudonim "Faro". i '
/ Jfl&
'arian ,Franciszek.Żurawski urodził się 14 lutego 1902 r.w Poznaniu syn_^tanisława i Zofii.Jako młody człowiek uczestniczył w Powstaniu
Wielkopolskim,"biorąc udział w walkach, pod Eynarzewem,następnie jako sze
regowy brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w walkach pod Kijowem.
Następnie po zdaniu natury, studiował medycynę na -uniwersytecie poz
nańskim, otrzymując dyplom w 1930r.
Pracę podjćł w szpitalu wojskowym OK VIII w Toruniu jako JLekarz kont rak towy^na wydziale chorób wewnętrznych i zakaźnych.T Y 1938r.podjął prawę w Ubezpieczalni Społecznej.Mieszkał początkowo na ul.Garbary,a od 1933r.
na ul.Mickiewicza 63 w domu Gertrudy G-oertz.
7 październiku 1939 r.Marian Żurawski został wprowadzony do konspi
racyjnej organizacji "Grunwald",gdżie przyjął pseudonim "Maro" i otrzy
mał zadanie tworzenia komórek służby zdrowia dla potrzeb konspiracji.
Do organizacji wprowadził go Roman Dałkowski,który w Toruniu przy ul.
Szerokiej miał skłep i wytwórnię haftów wojskowych i sztandarowych.
Na wiosnę 1940 r.przeniósł się do Wilczyna pow.Konin,gdzie przez ca
ły czas okupacji pracował jako lekarz."/ czerwcu 1944r.na terenie Wilczy
na współpracował z żołnierzami desantu radzieckiego nr.poczty oolowej 68-273 co stwierdził dokumentem mjr.Władysław "jieślak z Centr.Wyszk. Art*- w Toruniu w arcu 1947r.
• W marcu 1945r.powrócił do Tęsrunia i podjął pracę w szpitalu dziecię
cym na lydgoskim Przeć:ieściu,a następnie został powołany do wojska peł
niąc służbę na różnych stanowiskach,ostatnio jako komendant wojskowego szpitala okręgowego w Toruniu.W roku 1963 przeszedł na emeryturę.
Zma^-rł 7 lipcs 1977 r.
TT a podstawie relacji syna Jerzego Żurawskiego zam.w Bydgoszczy i oka
zanych dokumentów rodzinnych opracował ,
\S’ . . , — Uwaga w zbiorze dokumentów rodzinnych znajdu^eo^i^nl|; gybymacja nr.5022 wystawiona dla Mariana Żurawskiego jako Izefa/'VIII Brygady P.iP/PAI od 1939r.wystawiona 18 XI 1945 z pieczęcią w otoku Komisja Likwidacyjna Polskiej Armii Ludowej na Okręg Pomorski.
u 4
Zura -ski Mar i an, Pr anc i s z ek (psT1 1 Mar 0^71902 - 1977] szef sł. sani t > a run-\
waldu"w Toruniu \
Ur.14.II.1902 w Poznaniu,s.Stanisława i Zofii.Uczestniczył w Powst.
k & y .p • /)■ ^ o j ^ q
Wielkop.»i*sc 2 Na^wojnie polsko-bolszewickiej
( \ X ~ L e.
p^-_Ł4ń?iiU ' matury ukończył^^dz^cred .fJniw.Poznański ego w-£^Wr.
Pracował jako lekarz kontraktowy w szpitalu wojsk.w Toruniu,a od 1938r.
riv, / K w ^ y C t4LjtLjt ^ ta/lfc£t C 5 , ^
by^/lekarzem Ubez£. S p o ł ^ p a ź d z i e r n i k u 1939r.RVUalkowski wprowadził go do org.konsp."Grunwald",gdzie M.Żurawski przyjął ps."Maro" i pedjuł— eię '^dSworżenia komórek sł.zdrowia. '*■ u r v. e ^
r, .Na wiosnę 1940r.M.Żurawski przeniósł się do [Wilczyn^ pow.Eonin,
[JIM H i Hj Ca. : ^
o;dzie przez cał$ c^as okupacji pracował jako lekarz.f marcu 1945r„
V
'
nowrócił do Torunia,gdzie podjął pracę w szpitalu dziecięcym;a-następ-
x
tał powołany do t T7P, pełniąc- służbę na różnych stanowiskach, os
tatnio jako k-dt 7ojsk.Szpit.Okr.w Toruniu.7 1963r. przeszedł na eme- fyturę.Zmarł 7 VII 1977r.
APAZ ^ok.^nsp.Toruń
.rei.syna J*Żurawskiego
T.Jaszowski
5
t k fi y
Tag Oprać b i o g r 4 s. 12
Żurawski Harian, p s ^ H a r o " (1908 - 1977) szef san. o r g .
"Grunwald" w Toruniu.
Ur. 14 t II . 190£ r. w Poznaniu, syn S t a n i s ł a w a i Zofii.
Uczestniczył w P o w s t a n i u Wlkp. i w w a l k a c h p od K i j o w e m w w o jnie
4ęyJpolsko-bolszewickiej. Po w o j n i e zda w s z y m a t u r ę ukończył w 1930 r. studia m e d y c z n e na U n i w e r s y t e c i e P o z nańakimpracował jako lekarz k o n t r a k t o w y w s z pitalu w o j s k o w y m w T o r u n i u a od 1938 r.
był tu lekarzem Ub e z p i e c z a l n i Społecznej m i e s z k a j ą c przy ul.
M i c k i e w i c z a 63.
I W p a ź d z i e r n i k u 1939 r. R o m a n Dałkowski wprow a d z i ł go do o r g . konsp. "Grunwald", gdzie Żurawski przyjął ps "Maro" i otrzymał z adanie t w o r z e n i a k o m ó r e k służby z d r o w i a "Grunwaldu". H a w i o s n ę 1940 r. Żurawski przeniósł się do m. W i l c z y n pow. Konin.[Uw.
Red.: K. Ciechanowski stwierdza n a p o d s tawie relacji własnej H.
Żurawskiego, udzielonej m u w 1964 r . , że wyjechał z T o r u n i a po
\I^Jf 0*
p a ź d z i e r n i k o w y c h a r e s z t o w a n i a c h w "Grunwaldzie" w
—19 4 0r . , w t ym Roma n a Dałkowskiego. Utrzymywał przez cały czas również z W i l c z y n a k o n t a k t y z "Grunwaldem" w Toruniu] P rzez ca ł ą okupację pracował w W i l c z y n i e jako lekarz.
W m a r c u 19 45 r. powrócił do Torunia, gdzie podjął pracę w szpitalu dziecięcym. [Uw. R e d . : W d o k u m e n t a c h r o d z i n n y c h Ż u rawskiego znajduje się jego legitymacja, w y s t a w i o n a 18 XI 19 45 r. z p i e c z ę c i ą w otoku- K o m i s j a L i k w i d a c y j n a Polskiej Armii Ludowej n a Okręg Pomorski, jako szefa s a n itarnego VIII B r y g a d y P A P / P A L od 1939 r.] W k r ó t c e p o t e m został p o w o ł a n y do LWP. Pełnił służbę n a r ó ż n y c h stanowiskach, ostatnio jako kmdt W o j s k o w e g o Sz p i t a l a O k r ę g o w e g o w Toruniu. W r. 1953 przeszedł n a emeryturę.
Zmarł 7 -iipca_ 1977 r.
6
Marlanak^Zurawa^^^»ps»«w*€Fffllm ''Maro1*, iWl' ^ ^ ^ w(£r^-
M arian ,P r a n c is z e k Żurawski u r ^Jwt ł 14 lu b eg o 1902 r .w P o zn a n iu sjęj jlta n is b a w a i Z o f ii.J a k o młody c z ło w ie k u c z e s t n i c z y ł w Powst^aAct W1 "1 kępnl nijirm , H rrri~ u d z ia ł w w alkach pod R yn arzew em ,n astęp n ie jako s z e regowy b r a ł u d z ia ł w w o jn ie p o ls k o - b o l s z e w i c k ie j w w alkach pod Kijowem*
NaąfcigBBie ^ o z d a n iu m atury s tu d io w a ł medycynę na ^ n iw i*iaj)»+o c i e Ipoz#, jlfljó-aMsn, o trzy m u ją c dyplom w 1 9 3 0 r .
P racę p o d j£ w szpitdSŁ i wojskęjBpn OK T I I I w T oru n iu jako le k a r z k o n tra k (Vr I s / r
T * * ' ' 1 '1 nnr.-yf.-h »««wołv(triyph i 1 9 3 8 r .p o d j ą ł p ra cę w Ubezpj^ssawaefli S p o łootuw j .M ie s z k a ł początkow o na u l.G a r b a r y ,a od 1 9 3 3 r . na u l.M ic k ie w ic z a 63 w domu G ertrudy G o e r tz .
W p a z d z ie r n iK u 1939 r.M»niwn Żurawski z o s t a ł -wprowadzony do k o n sp £ -
■raoy^iej o r ^ n i a a p j i '‘Grunwald" ,g d fcie p r z y j ą ł p s ftnc^nw.^ "Maro" i o t r z y mał z a d a n ie tw o r z e n ia konórek s łu ż b y zd ro w ia d la p o tr z e b kongy-jmnMji.
Do o r g a n iz a c j i w prow adził go Rę*en B a lk o w sk i#<który w T oruniu p rzy u ^ .
|®er?yfcieJ'i3Brał -sicłep i w ytw órn ię haftów - w ojskow ych ^ .s z ta n d a r o w y ch,l
Na w io sn ę 1940 r .p r z e n i ó s ł s i ę do W ilczyn a p o w .K o n in ,g d z ie p r z e z ca ł y c z a s o k u p a c ji pracow ał jako l e k a r z ♦ W — ct ;e .r w n 1 9/i4 v «nu t e i 1g ir t-c -y iłc g y - na prnnnwnł tt ż o łn ie r z a m i 4 e a a n tu r s t i z i e e k i ego-
n r«pooa«y i ł o w e j
6 8 -2 7 3 ef> «Hrrrier4ę?ił dokumentem »ajr.,ł*ł ntty&T&if 0T<S$T&fc z 'Jęn-tri*. " « z k , A rt v w j t a i a a ł i I 9 4 7 r * •-**
W marcu 1 9 4 5 r * p o w r ó c ił do T prunia i p o d ją ł p r a c ę w s z p itjfife d z i e c i ę -
t f
cym na Bydg^atafcm Przedmąoa»feu,a n a s t ę p n ie z o s t a ł pow ołany do w o jsk a p e ł n ią c s łu ż b ę na ró żn y ch s t a n o w is k a c h ,o s t a t n io jak o h/o jskfm figo
^ z p ita łr e (pcr^ftw^go w Toruniu.W roku 1963 p r z e s z e d ł na e m e r y tu r ę . Zmąpart 7 l i p c s 1977 r .
ffa mrtitirt-włi° r e l^ n ^ i syn a -T° 11M*in Ż uraw skiego w— 4>oka»
j nnynli R i ' i i T 1* W " T T T ^ T T 1^ I II "i“ T i r rrnnT MMkl " 1 1 ^ ( Uwap;a w z b io r z e dokumentów r o d z in n y c h z n a j 3a n r . 5022 w ystaw ion a d la M ariana Żuraw skiego jako s z e f a / V I I I Brygady PAP/PAL od 1 9 3 9 r .w y sta w io n a 18 XI 1945 z p i e c z ę c i ą w o to k u K om isja L ik w id a c y jn a P o l s k i e j A rm ii Ludowej na Okręg P om orsk i.
r r c r . " 7 x
8
Żurawski Marian ps. Moro” (1902-1977), szef sanitarny org. “Grunwald” w Toruniu.
Ur. 1 4 II 1902 r. w Poznaniu, syn Stanisława i Zofii. Uczestniczył w Powstaniu Wlkp i w walkach pod Kijowem w wojnie polsko-bolszewickiej. Po tej wojnie, zdawszy maturę ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Pracował jako lekarz kontraktowy w szpitalu wojskowym w Toruniu, a od 1938 r. był tu lekarzem Ubezpieczałni Społecznej mieszkając przy ul. Mickiewicza 63.
W październiku 1939 r. Roman Dałkowski wprowadził go do org. konspiracyjnej “Grun
wald”, gdzie Żurawski przyjął ps. “Moro” i otrzymał zadanie tworzenia komórek służby zdrowia “Grunwaldu”. Na wiosnę 1940 r. Żurawski przeniósł się do m. Wilczyn, pow. Konin, [uw. Red.: K. Ciechanowski stwierdza na podstawę relacji własnej M. Żurawskiego, udzielonej mu w 1964 r., że wyjechał z Torunia po październikowych aresztowaniach 1940 r. w
“Grunwaldzie”, w tym Romana Dałkowskiego. Utrzymywał przez cały czas również z Wilczyna kontakty z “Grunwaldem” wToruniu.] Przez całą okupację pracował w Wilczynie jako lekarz.
W marcu 1945 r. powrócił do Toninia, gdzie podjął pracę w szpitalu dziecięcym, [uw.
Red.: w dokumentach rodzinnych Żurawskiego znajduje się jego legitymacja, wystawiona 18 XI 1945 r. z pieczęcią w otoku Komisja Likwidacyjna Polskiej Armii Ludowej na Okręg Pomorski, jako szefa sanitarnego VIII Brygady PAP/PAL od 1939 r.] Wkrótce potem został powołany do LWP. Pełnił służbę na różnych stanowiskach, ostatnio jako kmdt Wojskowego Szpitala Okręgowego wToruniu. W 1963 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 7 V II1977 r.
AP AKP: dok. Insp. Toruń; relacja syna Jerzego udzielona autorowi.
Ciechanowski, Ruch oporu...
Tadeusz Jaszowski
