Marek NIEÆ*, Regina KRAMARSKA**, Ryszard SA£ACIÑSKI***
Perspektywy poszukiwañ z³ó¿ bursztynu w Polsce
Streszczenie: Wystêpowanie bursztynu w Polsce znane jest z utworów trzeciorzêdowych (paleogeñskich) i czwar- torzêdowych. Dotychczas rozpoznanych i udokumentowanych zosta³o kilka z³ó¿ bursztynu, a w wielu miejscach zarejestrowano jego wystêpowanie sugeruj¹ce mo¿liwoœæ znalezienia dalszych z³ó¿ oraz znaczny potencja³ zasobowy. Mo¿na wyró¿niæ trzy typy z³ó¿ bursztynu: stratoidalne-pok³adowe w osadach paleogeñskich, stratoidalne gniazdowo-soczewowe w osadach holoceñskich i gniazdowe w plejstoceñskich. Przes³anki geo- logiczne, w szczególnoœci stratygraficzne i litologiczno-facjalne, oraz oznaki wystêpowania bursztynu po- zwalaj¹ na wskazanie szeregu obszarów perspektywicznych dla jego z³ó¿: w utworach paleogeñskich na zachód od Zatoki Gdañskiej i na pó³noc od Wy¿yny Lubelskiej oraz w holoceñskich osadach morskich w pasie pobrze¿a Zatoki Gdañskiej na wschód od Gdañska, w zasiêgu transgresji morza litorinowego. Ró¿ny stan zbadania poszczególnych czêœci tych obszarów powoduje zró¿nicowanie ocen stopnia perspektywnoœci i pewnoœci jej oceny, które przedstawione zosta³y przy zastosowaniu klasyfikacji USGS. Celem prac po- szukiwawczych powinno byæ potwierdzenie lub uœciœlenie danych o wystêpowaniu utworów potencjalnie bursztynonoœnych i stwierdzenie w nich obecnoœci bursztynu. Du¿a zmiennoœæ bursztynonoœnoœci, gniazdowe, losowo zró¿nicowane formy nagromadzeñ bursztynu, nieregularne formy gniazd i zró¿nicowane ich rozmiary, nieregularne rozmieszczenie oraz zró¿nicowany sk³ad ziarnowy bursztynu i udzia³ ziaren o cechach jubi- lerskich, powoduj¹, ¿e najlepszym sposobem poszukiwañ i rozpoznawania takich z³ó¿ (zw³aszcza stra- toidalno-gniazdowych i gniazdowych) jest ich prowadzenie równoczeœnie z eksploatacj¹. Jako ekwiwalentn¹ mo¿na stosowaæ metodê poszukiwania i rozpoznania z³o¿a za pomoc¹ odpowiednio gêstej siatki wierceñ z poborem du¿ych prób.
S³owa kluczowe: z³o¿a bursztynu, poszukiwania, Polska
