FUNDUSZE EUROPEJSKIE W WOJEWÓDZTWACH – ANALIZA STATYSTYCZNA

(1)

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 264 · 2016

Andrzej Wójcik

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Zarządzania

Katedra Ekonometrii

andrzej.wojcik@ue.katowice.pl

FUNDUSZE EUROPEJSKIE W WOJEWÓDZTWACH – ANALIZA STATYSTYCZNA

Streszczenie: W artykule zastosowano statystyczną analizę projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich w latach 2004-2013. Analiza została przeprowadzona na przy- kładzie województw. Celem artykułu jest uporządkowanie województw tak, aby powsta- ły grupy jednorodne pod względem tematyki realizowanych projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich. Do grupowania województw wykorzystano diagram Czeka- nowskiego.

Słowa kluczowe: Fundusze Europejskie, analiza statystyczna, diagram Czekanowskiego.

Wprowadzenie

Polska jest największym beneficjentem Funduszy Europejskich (FE) pod względem kwot przekazanych przez Komisję Europejską (KE). Komisja ta przydzieliła Polsce w płatnościach zaliczkowych i refundacjach 55 mld euro, co stanowi 82% środków przyznanych Polsce na lata 2007-2013 [www 1], a więc wykorzystanie środków jest na wysokim poziomie.

Celem niniejszej analizy jest zbadanie zmian wartości projektów współfi- nansowanych przez UE pod względem tematów projektów w latach 2004-2006 oraz 2007-2013 w poszczególnych województwach. Zweryfikowane zostaną również następujące hipotezy badawcze:

− w najbogatszych województwach UE dofinansowała projekty o największej łącznej wartości, ponieważ właśnie te województwa same mogą zainwesto- wać najwięcej pieniędzy,

(2)

− województwa mające największą liczbę mieszkańców realizowały najwięcej projektów, ponieważ większość z nich została złożona przez osoby prywatne, a nie instytucje samorządowe,

− tematy projektów, na które przeznaczano największe pieniądze, realizowanych i współfinansowanych z Funduszy Europejskich w różnych wojewódz- twach, są różne ze względu na odmienne położenie geograficzne, stopień zurbanizowania oraz gęstość zaludnienia, ale mimo to tworzą grupy, w któ- rych kwoty projektów oraz wielkość dofinansowania projektów w poszcze- gólnych sferach tematycznych są podobne.

Analiza taka jest tym ważniejsza, że z ogólnej puli 82,5 mld euro przyznanych Polsce z unijnego budżetu polityki spójności na lata 2014-2020, samorządy województw będą zarządzać w sumie ponad 31 mld euro. To prawie 40% całej kwoty. Dla porównania w latach poprzednich regiony miały do dyspozycji ok. 25%

środków. Zwiększona została zatem rola regionów w zakresie zarządzania środ- kami unijnymi [www 1]. Analiza da również odpowiedź na pytanie, w których województwach przedsiębiorstwa prywatne lub osoby zarządzające jednostkami samorządowymi dostawały największe dofinansowanie ze środków UE na reali- zację zaplanowanych projektów.

Wszystkie dane dotyczące projektów współfinansowanych przez UE po- chodzą ze strony internetowej o dotacjach europejskich [www 2], natomiast dane dotyczące ilości mieszkańców oraz wielkości PKB – ze strony internetowej GUS [www 3].

1. Wykorzystanie Funduszy Europejskich w latach 2004-2013

W latach 2004-2013 w Polsce złożono 187 825 wniosków, które zostały do- finansowane ze środków unijnych. Wartość wszystkich realizowanych projektów wyniosła 665 304,4 mln zł, z czego 365 181,5 mln zł pochodziło z FE. Dzięki dofinansowaniu z FE prawie 55% wartości projektów zostało sfinansowanych z pienię- dzy pochodzących z budżetu UE.

Wartość realizowanych projektów oraz dofinansowania w poszczególnych okresach finansowania przez UE były różne. W latach 2004-2006 zostały zrealizowane projekty o łącznej wartości 98 543,15 zł, a w latach 2007-2013 – 566 761,29 zł. Dru- gi okres był ponad dwa razy dłuższy, ale wzrost wartości realizowanych projektów

(3)

wyniósł 4 wzrosła w Na ta go wpływ nie wzros miała głów tów, jak i zowanego (wzrost o na 1 proje 2007-201

Wart przy dofin 2585 zł, a sowania k

1.1. Ana w lat

Wyk było nieró ków poch

Rys. 1. Lic w l

1 Dofinans 311 918 m

2 Liczbę lu

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000

Fundusze Eu

475%. Równi w latach 2007 ak duży wzro wu wzrost lic

st liczby prz wny wpływ

wielkości d o projektu wy

403%). Z k ekt, wzrosło 3 (o 412%).

to zauważyć, nansowaniu z a w latach 200 kwoty te wyni

liza wykorz tach 2004-2

orzystanie F ównomierne.

hodzących z F

czba projektów latach 2004-20

sowanie w latac mln zł.

udności wzięto

uropejskie w

ież wartość k 7-2013 w stos ost wartości czby przyjęty zyjętych wn na wzrost za dofinansowan yniosła 1,12 kolei dofinan z 608 tys. zł

, że w latach z Funduszy E 07-2013 – 14 iosły odpowi

zystania Fu 2006

Funduszy Eu

. Liczba proj FE została pr

w realizowanyc 006

ch 2004-2006 w odpowiednio z

województwa

kwoty dofina sunku do lat 2

projektów o ych wniosków niosków, to

arówno łaczn nia. W latach 4 mln zł, a w sowanie ze ś ł w latach 20

h 2004-2006 Europejskich 4 723 zł (wzr ednio 1397 z

unduszy Eur

uropejskich w jektów realiz rzedstawiona

ch przy dofinan

wyniosło 53 26 lat 2006 i 2013

ach – analiza

ansowania z F 2004-2006 o oraz dofinans

w; wyniósł o wartość real nej wartości h 2004-2006 w latach 200 środków KE 004-2006 do

wartość pro przypadająca rost o 470%).

zł i 8103 zł (w

ropejskich w

w poszczegó zowanych pr a na rys. 1.

nsowaniu z FE

3 mln zł, natom 3.

a statystyczna

Funduszy Eu 486%¹. sowania nie m on jedynie 14

lizowanych realizowany 6 średnia war 07-2013 – 56 , przypadają 3,113 mln z

ojektów reali a na 1 osobę . W przypadk wzrost o 480%

w wojewód

lnych wojew rzy współudz

E w województ

miast w latach

9

uropejskich

miał duże- 4%. Skoro

projektów ych projek-

rtość reali- 65,9 tys. zł ące średnio zł w latach

izowanych ę² wyniosła ku dofinan-

%).

dztwach

wództwach ziale środ-

twach

2007-2013 –

(4)

Zdec w wojewó polskim i środków U wojewódz przy wspó

Rys. 2. Lic na

Liczb zdecydow twach lub siewicz, R nansowan

Czy wartość p projektów Na r udziale U gólnych w

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

cydowanie n ództwach lub i lubelskim.

UE może zal ztw, dlatego ółudziale FE

czba projektów 10 tys. mieszk

ba realizowa wanie najmni belskim i pod Rusak i Sied nych wnioskó

największa projektów or w zależy od P

rys. 3 przed Unii Europejs województwa

najmniej wn buskim i op Różna liczb leżeć niewąt

na rys. 2 p przypadając

w realizowanyc kańców wojew

anych projekt iejsza w woje dlaskim. Ws dlecka, 2001]

ów wyniósł 0 liczba przyj raz największ PKB wypraco stawiono wa skiej, kwoty

ach w 2006 r

iosków o d olskim, a na ba przyjętych tpliwie od lic przedstawion

cych na 10 ty

ch przy dofinan wództw w latach

tów, przypad ewództwie ś spółczynnik ] pomiędzy 0,66, a więc jętych projek

zą kwotę do owanego w p artości proje dofinansowa r.

dofinansowan ajwięcej w m

h wniosków czby mieszka

o liczbę rea ys. mieszkań

nsowaniu z FE h 2004-2006

dająca na 10 ląskim, a naj korelacji lin liczbą miesz zależność je któw oznacz ofinansowani poszczególny ektów realiz ania oraz wa

nie zostało p mazowieckim w o dofinans

ańców poszc alizowanych

ców.

E, przypadająca

tys. mieszka jwiększa w w niowej Pearso zkańców a li

st dodatnia.

za również n ia? Czy moż ych wojewód owanych pr artość PKB w

przyjętych m, wielko-

owanie ze czególnych

projektów

a

ańców, jest wojewódz-

ona [Osta- iczbą dofi-

największą że wartość dztwach?

rzy współ- w poszcze-

(5)

Fundusze Europejskie w województwach – analiza statystyczna 11

Rys. 3. Wartość projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE (w mln zł), wielkość dofinansowania (w mln zł) w latach 2004-2006 oraz PKB (w mln zł) w województwach w 2006 r.

Z rys. 3 wynika, że zarówno wartość projektów, jak i wielkość dofinansowania tych projektów zależy od wielkości PKB w poszczególnych wojewódz- twach. Wyjątek stanowi województwo małopolskie, w którym przy stosunkowo wysokim PKB wartość projektów współfinansowanych przez UE była na śred- nim poziomie. Porównując rys. 1 i 3, można zauważyć, że wartość realizowanych projektów oraz ich dofinansowanie z FE w umiarkowanym stopniu zależy od ich liczby. Współczynnik korelacji liniowej Pearsona pomiędzy wartością realizowanych projektów a ich liczbą wyniósł 0,68.

Wartość realizowanych projektów oraz wielkość dofinansowania z FE na 10 tys. mieszkańców zaprezentowano na rys. 4.

0 50000 100000 150000 200000 250000

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000

wartość projektów dofinansowanie z FE PKB

(6)

Rys. 4. Wa ora na

W w alizowano na 10 tys niopomor ców miały

W p przypadają w wojewó w wojewó Rysu szczególn

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

artość projektó az wielkość do 10 tys. mieszk

województwa o projekty w s. mieszkańc rskim i mazo

y największą przypadku wi ące na 10 t ództwach: ma ództwach do unek 5 przed nych wojewó

ów realizowany finansowania w kańców (kolor

ach podkarpa współfinansow

ców była naj owieckim pr ą wartość.

ielkości dofi tys. mieszka ałopolskim, ś lnośląskim, m dstawia śred ództwach ora

wartość

ych przy dofin w latach 2004-

biały) w poszc

ackim i mało wane przez U jmniejsza. Z rojekty te w

inansowania ańców został świętokrzyski mazowieckim dnią wartość az średnią wi

ć projektów dof

nansowaniu z F -2006, przypad czególnych wo

opolskim w UE, których kolei w wo

przeliczeniu

najmniejsze ło przyznane im i podkarp m i zachodni ć projektów elkość dofin

finansowanie

FE (kolor czarn dające ojewództwach

latach 2004- h wartość prz ojewództwac u na 10 tys.

dofinansow e projektom packim, a naj iopomorskim

realizowany nansowania z

ny)

-2006 zre- zypadająca ch zachod-

mieszkań-

wanie z FE złożonym jwiększe – m.

ych w po- z FE.

(7)

Rys. 5. Śre ora w p

Zdec w latach 2 a projekty skim.

W w padającyc

1.2. Ana w lat

Liczb 2007-2013 wzrosła, ja tów dofin w latach 2 2007-201

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000

Fundusze Eu

ednia wartość p az średnia wiel

poszczególnyc

cydowanie na 2004-2006 zo y o największ

województwac h na 10 tys. m

liza wykorz tach 2007-2

ba realizowan 3, w stosunk ak już wspom nansowanych 2007-2013 o 3 do liczby z

śr

uropejskie w

projektów real lkość dofinanso ch województw

ajmniejsza śre ostała zrealizo

zej średniej w

ch podlaskim mieszkańców

zystania Fu 2013

nych projektó ku do liczby mniano, jedyn z UE, zrea oraz stosune zrealizowany

ednia wartość proje

województwa

lizowanych prz owania (kolor wach

ednia wartoś owana w woje

wartości reali

m i lubelskim w, ale były to w

unduszy Eur

ów ogółem, w zrealizowany nie o 14%. Na

lizowanych w ek liczby zre ych projektów

ektów średni

ach – analiza

zy dofinansow biały) w latach

ć projektów ewództwach izowane były

przyjęto najw wnioski na st

ropejskich w

w ramach wsp ych projektó a rys. 6 przed w poszczegó ealizowanyc w w latach 2

a wartość dofinans

a statystyczna

waniu z FE (kol h 2004-2006

dofinansowa podlaskim i y w wojewód

więcej wnios tosunkowo m

w wojewód

półpracy z U ów w latach dstawiono licz

ólnych wojew ch projektów 2004-2006.

owania

13

lor czarny)

anych z FE lubelskim, dztwie ślą-

sków przy- małe kwoty.

dztwach

UE w latach 2004-2006 zbę projek- wództwach w w latach

(8)

Rys. 6. Lic i st pro W 9 były dofin w wojewó Z kolei na twach: lub W w by projekt kich woje realizowa ta okazała

Rys. 7. Lic mie

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000

0 5 10 15 20 25 30 35 40

czba współfina tosunek liczby ojektów zrealiz województw nansowane z ództwach: ślą ajwiększe spa belskim (o 15 województwie

tów dofinans ewództw. W anych projekt a się znacząc

czba projektów eszkańców wo

liczba projek stosunek licz

ansowanych pr projektów zre zowanych w la wach nastąpił FE. Najwięk ąskim (o 158%

adki liczby do 5%), zachodn

e lubuskim, sowanych z U Współczynnik

tów a liczbą ca.

w realizowanyc ojewództw w la

któw

zby projektów zrealizow

rojektów przez ealizowanych w atach 2004-200

ł wzrost liczb kszy stosunk

%), podkarpac otowanych pr iopomorskim mimo stosun UE, nadal ich korelacji lin ą mieszkańcó

ch przy dofinan atach 2004-20

wanych w latach 2007

z UE w latach 2 w latach 2007- 06

by realizowa kowy wzrost ckim (o 177%

rojektów odn m (o 15%) i św

nkowo najw h liczba jest n

niowej Pears ów wzrósł do

nsowaniu z FE 06

-2013 do liczby projekt

2007-2013 2013 do liczby

anych projek tej liczby mi

%) i lubuskim notowano w w więtokrzyskim większego wz

najmniejsza sona pomięd o 0,96, czyli

E, przypadająca

tów z lat 2004-2006

y

któw, które iał miejsce m (o 172%).

wojewódz- m (o 13%).

zrostu licz- ze wszyst- dzy liczbą

zależność

a na 10 tys.

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

(9)

Jeżeli policzymy liczbę projektów współfinansowanych przez UE w latach 2007-2013 na 10 tys. mieszkańców w poszczególnych województwach (rys. 7), to zauważymy, że zaszły duże zmiany w stosunku do sytuacji w latach 2004-2006.

Największy „awans” zanotowały województwa: podkarpackie i warmińsko-mazurskie (oba o 7 pozycji), natomiast największy spadek odnotowały województwa:

pomorskie (o 10 pozycji) i zachodniopomorskie (o 9 pozycji).

Jeżeli spojrzymy na wartość dofinansowanych projektów i wielkość dofinansowania z UE w latach 2007-2013 oraz wielkość PKB w 2012 r. (rys. 8) i po- równamy te wartości z wartościami dla lat 2004-2006, to okazuje się, że kolejność województw jest bardzo podobna. Największa zmiana dotyczy województwa małopolskiego, gdzie wartość projektów jest na 3. miejscu, natomiast wartość dofinansowania – na miejscu 5.

Rys. 8. Wartość projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE (w mln zł), wielkość dofinansowania (w mln zł) w latach 2007-2013 oraz PKB (w mln zł) w województwach w 2012 r.

Oczywiście nie każde województwo (zarówno instytucje państwowe, jak i fir- my prywatne) stać na to, aby wyłożyć bardzo duże pieniądze na inwestycje, dlatego warto spojrzeć na rys. 9, na którym obliczono stosunek otrzymanego dofinansowania do wartości projektów.

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 100000

wartość projektów dofinansowanie z FE PKB

(10)

Rys. 9. Sto

Z rys skim pozi wanego k W pr wartość z w warmiń w latach 2 zauważym szczególn rang Spea

Rys. 10. W or m

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000

sunek otrzyma s. 9 wynika, iomie, uzysk kapitału.

rzeliczeniu n zrealizowany ńsko-mazursk 2004-2006 w my bardzo ma ne wojewódz

armana [Osta

Wartość projekt raz wielkość d mieszkańców (k

0 1 2 3 4 5 6 7

anego dofinans że wojewód kały najwięk

na 10 tys. m ych projektów kim. Jeżeli po w przeliczeniu ałą zależność ztwa w obu asiewicz i in.

tów realizowan dofinansowania

kolor biały) w

sowania do wa dztwa, w któ ksze dofinans

mieszkańców w była w wo orównamy w u na 10 tys.

ć pomiędzy m badanych o ., 2001] wyn

nych przy dofi a w latach 200 poszczególnyc

Serie1 Serie

artości projektó órych PKB j sowanie w st

w (rys. 10) w ojewództwie wartości dofin mieszkańców miejscami za okresach – w

iósł 0,21.

inansowaniu z 7-2013, przypa ch województw

e2

ów w latach 20 jest na stosu tosunku do z

widać, że na śląskim, a n nansowanych w (rys. 4) i 2 ajmowanymi współczynnik

FE (kolor cza adające na 10 wach

007-2013 unkowo ni-

zainwesto-

ajmniejsza największa projektów 2007-2013, i przez po- k korelacji

arny) tys.

(11)

Rys. 11. Ś or w

Anal średnia w (wzrost o wództwie sunkowo w wojewó awięc w w 800%).

2. Ana wspó

Proje pujących

− nauka

− energe

− transpo

− turysty

− bezpie

− badani

− kultura

− ochron

− rozwój

− telekom

100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000

Fundusze Eu

rednia wartość raz średnia wie w poszczególny

lizując rys. 5 wartość zarów ok. 50%), al średnie wart najbardziej ództwach, w województwa

aliza struktu ółfinansow

ekty współfin

tematów:

i edukacja, etyka,

ort, yka, eczeństwo,

ia, rozwój, in a i sztuka, na zdrowia,

j firm, munikacja i e

000 0000 00 0000 00 00

śr

uropejskie w

ć projektów rea elkość dofinan ych województ

5 i 11, możn wno projektów

le należy dod tości projektó wzrosły śre których w l ach: podlaskim

ury tematy wanych prze

nansowane p

nnowacje,

e-usługi,

ednia wartość proje

województwa

alizowanych p nsowania (kolo

twach

na zauważyć w, jak i dofina dać, iż w lata ów i dofinans ednie wartośc

latach 2004-2 m (wzrost o

ycznej proje ez UE

przez UE zo

ektów średni

ach – analiza

przy dofinansow or biały) w lata

, że stosunk ansowania w ach 2004-200 sowania z UE

ci projektów 2006 wartośc ok. 900%) i l

ektów

ostały pogrup

a wartość dofinans

a statystyczna

waniu z FE (ko ach 2007-2013

kowo najmni w województw

06 właśnie w E były najwię w oraz dofin

ci te były na lubelskim (w

powane wed

owania

17

olor czarny)

ej wzrosła wie śląskim tym woje- ększe. Sto- nansowania

ajmniejsze, wzrost o ok.

dług nastę-

(12)

− praca i integracja społeczna,

− współpraca międzynarodowa,

− administracja,

− rewitalizacja,

− ochrona środowiska.

W latach 2004-2006 najwięcej projektów dofinansowanych z FE dotyczyło rozwoju firm. Wniosków tych było 3 razy więcej niż wszystkich pozostałych.

Mimo tak dużej ilości wniosków dotyczących rozwoju firm największa wartość projektów oraz największa kwota dofinansowania była w przypadku wniosków dotyczących transportu i ochrony środowiska (rys. 12a, 12b oraz 13).

Rys. 12a. Wartość projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE (w mln zł), wielkość dofinansowania (w mln zł) oraz liczba współfinansowanych projektów w latach 2004-2006 wg tematów projektów – część I

Rys. 12b. Wartość projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE (w mln zł), wielkość dofinansowania (w mln zł) oraz liczba współfinansowanych projektów w latach 2004-2006 wg tematów projektów – część II

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

transport rozwój firm ochrona środowiska

wartość projektów wartość dofinansowania ilość projektów

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000

(13)

Tylko jeden współfinansowany projekt w latach 2004-2006 dotyczył kultury oraz sztuki i był realizowany w województwie wielkopolskim. Energetyki dotyczyło tylko 7 projektów. Pozostałych projektów według określonej tematyki było co najmniej kilkaset. Najmniejsza łączna wartość projektów i dofinansowania dotyczyła energetyki.

W latach 2007-2013 najmniej projektów (304) dotyczyło współpracy mię- dzynarodowej. Do kultury i sztuki odnosiło się już 723 projektów, a najwięcej było związanych z pracą i integracją społeczną (24 934), rozwojem firm (24 447) oraz nauką i edukacją (20 878).

Rys. 13. Wartość projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE (w mln zł), wielkość dofinansowania (w mln zł) oraz liczba współfinansowanych projektów w latach 2007-2013 wg tematów projektów

Na rys. 13 nie ujęto projektów związanych z transportem, ponieważ zarówno ich łączna wartość (264 177 mln zł), jak i wielkość dofinansowania (150 395 mln zł) są zdecydowanie największe i zaciemniałyby obraz pozostałych wartości.

Na uwagę zasługuje fakt, że w przypadku projektów związanych z administra- cją oraz współpracą międzynarodową dofinansowanie sięga 86% wartości projektów.

Struktura tematyczna realizowanych projektów pod względem ich wartości w latach 2004-2006 i 2007-2013 była różna. Współczynnik korelacji rang Spe- armana wyniósł 0,55.

Na rys. 14 przedstawiono różnicę pomiędzy wartością dofinansowanych projektów oraz wielkością dofinansowania w latach 2007-2013 i 2004-2006. Na rysunku nie uwzględniono projektów związanych z transportem, ponieważ róż- nice te są bardzo duże i wynoszą odpowiednio 234 219 mln zł i 131 493 mln zł.

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

(14)

Rys. 14. R z F i 2

Opró ści projekt Najmniejs

3. Anali w ukł

Aby oraz 2007 na diagram wództwa dlatego du

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Różnica pomięd FE (w mln zł) 2004-2006 wg

ócz transportu tów dotyczy p sza różnica w

za porówn ładzie woje

zbadać pod 7-2013, posłu mie oznacza utworzyły g uży wpływ na

dzy wartościam oraz wielkośc g tematów proje

u największa projektów zw wystąpiła w pr

awcza proj wództw

dobieństwo p użono się diag a większe po grupy – czas

a ich ostatecz

wartość proj

mi projektów re cią dofinansow

ektów

różnica w w wiązanych z b

rzypadku wsp

jektów wsp

projektów re gramem Czek odobieństwo

ami trudne d zny wygląd m

ektów wartoś

ealizowanych p wania (w mln zł

ielkości dofin badaniami, ro półpracy mię

półfinansow

ealizowanych kanowskiego

pomiędzy w do jednoznac mają subiekty

ść dofinansowania

przy dofinanso ł) w latach 200

nansowania o ozwojem i inn ędzynarodow

wanych prz

h w latach 2 o [1913]. Wie województwa cznego wyod ywne decyzje

owaniu 07-2013

oraz warto- nowacjami.

wej.

zez UE

2004-2006 elkość koła ami. Woje-

drębnienia, e badacza.

(15)

Rys. 15. Podobieństwo pomiędzy wartościami projektów realizowanych

przy dofinansowaniu z FE w latach 2004-2006 wg tematów projektów – diagram Czekanowskiego

Z rys. 15 wynika, że powstały 4 grupy województw, w których realizowano współfinansowane projekty według określonych tematów na podobnym poziomie w analizowanym przedziale czasowym.

Tabela 1. Podział województw na grupy metodą Czekanowskiego – wartości projektów realizowanych w latach 2004-2006

Grupa I Grupa II Grupa III Grupa IV

łódzkie pomorskie

warmińsko-mazurskie lubelskie

podlaskie świętokrzyskie

opolskie lubuskie podkarpackie

małopolskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie

W województwach należących do I grupy dofinansowano stosunkowo dużo projektów; są to województwa w których w 2006 r. był wysoki PKB. W porównaniu do województw z innych grup zaangażowano duży kapitał w projekty związane z transportem, a mały – z ochroną zdrowia i współpracą międzynarodową.

Mały kapitał zainwestowano w ochronę środowiska w województwach z grupy II. Inwestycje w telekomunikację były na średnim poziomie. Wojewódz- twa o najmniejszym PKB znalazły się w III grupie; wartość projektów w zakresie rozwoju firm, pracy i integracji społecznej, administracji, rewitalizacji i ochrony środowiska również była na stosunkowo niskim poziomie.

Województwa z IV grupy inwestowały dużo w ochronę środowiska i roz- wój firm.

(16)

Rys. 16. Podobieństwo pomiędzy wielkościami dotacji z FE do projektów realizowanych w latach 2004-2006 wg tematów projektów – diagram Czekanowskiego

W przypadku dotacji w latach 2004-2006 (rys. 16) powstały prawie identyczne grupy, jedyną różnicą jest to, że do grupy III dołączyło województwo podlaskie.

Również wielkości dotacji pokrywały się z wartościami projektów, poza tym, że w grupie II województwa otrzymały dużą dotację na projekty związane z turystyką.

Rys. 17. Podobieństwo pomiędzy wartościami projektów realizowanych przy dofinansowaniu z FE w latach 2007-2013 wg tematów projektów – diagram Czekanowskiego W przypadku wartości projektów realizowanych w latach 2007-2013 (rys. 17) również wyróżniono 4 grupy województw podobnych – tab. 2.

(17)

Tabela 2. Podział województw na grupy metodą Czekanowskiego – wartości projektów realizowanych w latach 2007-2013

Grupa I Grupa II Grupa III Grupa IV

dolnośląskie wielkopolskie

pomorskie

podkarpackie małopolskie

śląskie łódzkie

warmińsko-mazurskie kujawsko-pomorskie

lubelskie

lubuskie świętokrzyskie

podlaskie opolskie

W grupie IV znalazły się województwa, w których łączne wartości projek- tów w przypadku większości projektów pogrupowanych tematycznie są na naj- niższym poziomie. Na trochę wyższym poziomie były województwa z grupy III, a następnie z I i II. Do grupy III należały województwa, w których wartość łącz- na dofinansowanych projektów była na najwyższym poziomie (oprócz energetyki i bezpieczeństwa).

Rys. 18. Podobieństwo pomiędzy wielkościami dotacji z FE do projektów realizowanych w latach 2007-2013 wg tematów projektów – diagram Czekanowskiego

Na rys. 18 przedstawione są województwa podobne pod względem uzyskanych dotacji z FE. Grupy są bardzo zbliżone do grup wyznaczonych na podstawie rys. 17.

Różnice polegają na tym, że województwo warmińsko-mazurskie znalazło się w I grupie, a zachodniopomorskie w grupie III. Województwo śląskie nie znala- zło się w żadnej grupie.

Województwa z grupy I otrzymały stosunkowo dużą dotację na projekty związane z bezpieczeństwem, rewitalizacją i ochroną środowiska. W zakresie transportu jedynie województwa z grupy IV otrzymały większą dotację. W grupie tej wysoko dotowane były również projekty związane z badaniami i rozwojem.

W grupie II dotacje we wszystkich kategoriach były na średnim poziomie, a w grupie III w większości kategorii dotacje były najniższe.

(18)

Podsumowanie

Wykorzystanie Funduszy Europejskich w województwach nie jest równo- mierne. Zarówno w latach 2004-2006, jak i 2007-2013 najwięcej dofinansowanych projektów było zrealizowanych w województwie mazowieckim, które jest zdecydowanie najbogatsze. Aż w 6 kategoriach tematycznych w województwie tym w latach 2004-2006 wartość projektów oraz kwota dofinansowania była najwyższa. W latach 2007-2013 kwoty te były najwyższe już w 9 kategoriach.

Na wielkość projektów można jednak spojrzeć z innej perspektywy. W przeliczeniu na mieszkańca w latach 2004-2006 również te najbogatsze województwa realizowały projekty o największej wartości (chociaż województwo mazowiec- kie znalazło się na 2. miejscu w przypadku kwoty dofinansowania). W latach 2007-2013 było już zupełnie inaczej – największa wartość projektów w przeliczeniu na mieszkańca była w województwach warmińsko-mazurskim oraz podkar- packim (jedne z najniższych PKB spośród województw), a najmniejsza w woje- wództwach śląskim i wielkopolskim.

W latach 2004-2006 zarówno administracja, jak i prywatne przedsiębior- stwa złożyły najmniej przyjętych wniosków dotyczących kultury i sztuki oraz energetyki, a zdecydowanie najwięcej związanych z rozwojem firm.

W latach 2007-2013 zmieniły się priorytety – najmniej przyjęto wniosków dotyczących współpracy międzynarodowej i poprawy bezpieczeństwa, a najwię- cej wniosków dotyczyło pracy i integracji społecznej, a także rozwoju firm.

Większość województw miała podobną strukturę wartości projektów oraz wielkości dofinansowania. Zarówno w latach 2004-2006, jak i 2007-2013 wy- różniono 4 grupy województw podobnych pod względem wartości projektów realizowanych w określonych obszarach tematycznych.

Podsumowując, im bogatsze województwo, tym łączna wartość dofinansowanych projektów i wielkość dofinansowania była większa. Zależność pomię- dzy ilością realizowanych projektów a liczbą mieszkańców w latach 2004-2006 była słaba, natomiast w latach 2007-2013 była już bardzo silna.

Literatura

Czekanowski J. (1913), Zarys metod statystycznych w zastosowaniach do antropologii, Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, nr 5, Warszawa.

Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U. (2001), Statystyka, elementy teorii i zadania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.

[www 1] http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl (dostęp: 20.01.2015).

[www 2] http://www.mapadotacji.gov.pl (dostęp: 17.01.2015).

[www 3] http://www.stat.gov.pl (dostęp: 17.01.2015).

(19)

EUROPEAN FUNDS IN THE PROVINCES – STATISTICAL ANALYSIS Summary: This article conducted a statistical analysis of projects co-financed from European Funds in 2004-2013. The analysis was conducted in terms of provinces. Hypo- theses which were verified sound:

− in the richest provinces of EU co-financed projects with the highest total value, be- cause these provinces alone can just invest the most money,

− the region having the largest number of inhabitants implemented most projects becau- se most of the projects were submitted by individuals, rather than self-government in- stitutions,

− topics for which most money was spent, implemented and co-financed from European Funds in the various provinces are different, due to different geographic location, de- gree of urbanization and population density, but yet are forming groups in which total amounts of projects and the size of funding projects partially in individual thematic spheres were similar.

Keywords: European Funds, statistical analysis, Czekanowski diagram.