„PRASA to wszelkie publikacje periodyczne ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, a w szczególności dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, biuletyny”
W węższym znaczeniu tylko druki periodyczne wydawane i rozpowszechniane pod stałymi tytułami, opatrzone numerem bieżącym i datą, zajmujące się aktualnymi wydarzeniami i problemami z różnych dziedzin; do prasy zalicza się też czasopiśmiennictwo naukowe i fachowe. Tak rozumiana prasa jest jednym z najważniejszych środków komunikowania masowego.
Prasa
(łac. presso tłoczyć) – określenie dzienników, czasopism i "środków masowego przekazywania powstałych w wyniku postępu technicznego" o charakterze informacyjnym, wydawanych periodycznie, nie rzadziej niż raz do roku, wyróżniających się stałym tytułem i kolejnym numerem. Określenie "prasa"pochodzi od nazwy maszyny drukarskiej i sposobu powstawania "prasy", który polega na odciskaniu znaków na papierze. Informacja jest podawana za pomocą pisma i obrazu.
Podstawowe funkcje prasy:
- funkcja informacyjna (głównym zadaniem prasy jest informowanie potencjalnych odbiorców o bieżących i aktualnych wydarzeniach)
- funkcja opiniotwórcza (pozwala ukształtować pogląd na dane zdarzenie/sytuację/stan) - funkcja postawotwórcza (kształtuje postawę w danej sprawie)
- funkcja rozrywkowa (zawiera elementy rozrywkowe, nie mające większych wartości informacyjnych)
- funkcja kontrolna (kontroluje aparat władzy i jego poczynania) - funkcja organizatorska (organizuje życie społeczne)
- funkcja integracyjna (integruje dane społeczeństwo)
Podstawowe cechy prasy:
- periodyczność (nie może ukazywać się rzadziej niż raz na rok)
- prasa nie ma zamkniętej formy (może ulegać przekształceniom/modyfikacjom/zmianom) - możliwość dostosowania się do oczekiwań potencjalnego odbiorcy
- uniwersalność (wynika z powyższego argumentu) - teoretyczna niezależność
- dostępność, szeroki zasięg
Typy prasy:
dziennik - ukazujący się częściej niż raz w tygodniu (zazwyczaj 6 lub 5 razy w tygodniu) tygodnik - raz na tydzień
dwutygodnik - raz na dwa tygodnie miesięcznik - raz na miesiąc
dwumiesięcznik - raz na dwa miesiące kwartalnik - raz na kwartał
półrocznik - raz na pół roku (dwa razy w roku) rocznik - raz w roku
„Dziennikarzem
jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lubprzygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji".
Szpalta – termin zecerski oznaczający pierwszy, surowy skład tekstu, o docelowej szerokości wierszy, a długości (liczby wierszy) wynikającej z objętości tekstu, złożony z czcionek lub wierszy linotypowych. Szpalta zawiera większość docelowych atrybutów tekstu, takich jak: krój pisma w odpowiedniej odmianie i stopniu, interlinię, wcięcia akapitowe itp.
Szpalta służyła do wykonania odbitki do pierwszej korekty (korekta szpaltowa) przed rozpoczęciem łamania. Po naniesieniu ewentualnej korekty szpalta w
procesie łamania przenoszona była na kolumny, gdzie przyjmowała postać jednego lub więcej łamów poprzez odpowiednie rozmieszczenie jej wśród innych elementów
kompozycyjnych kolumny. Na tym etapie nadal jeszcze pozostawała możliwość ingerencji w samą zawartość tekstu.
Artykuł prasowy(od łacińskiego articulus) – ogólna nazwa drukowanej
wypowiedzi publicystycznej, od notatki informacyjnej na temat polityczny, społeczny, kulturalny, sportowy – po krótki esej. Dobry artykuł powinien być przejrzysty
kompozycyjnie, zawierać logiczny wywód, w którym kolejne argumenty stanowią potwierdzenie tezy lub opis sytuacji.
Redaktor - w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku Prawo prasowe (Dz. U.
z 1984 r. Nr 5, poz. 24), dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych
BUDOWA ARTYKUŁU PRASOWEGO
TYTUŁ - to pierwsza informacja dla czytelnika. Krótkie teksty informacyjne mają tytuły bardzo proste, często składające się z jednego, dwóch słów. W przypadku gatunków publicystycznych zadaniem tytułu jest zaintrygowanie czytelnika. Często tytuły zawierają grę słów, pytanie retoryczne, czy dowcip.
LEAD - To krótkie, 2-4 zdaniowe informacje zapowiadające, o czym będzie tekst. W leadzie wyjaśniamy przyczynę jego napisania lub intrygujący fragment tekstu. Lead ma naszego czytelnika zachęcić do przeczytania całego artykułu.
ŚRODTEKST /WYRÓŻNIENIE/ - to fragment informacji, wyróżniony grubą lub kolorową czcionką, który ma zaciekawić, zaintrygować czytelnika
ŚRÓDTYTUŁ - używa się go w długich artykułach, to tytuł części tekstu. Śródtytuł musi być krótki 2-4 wyrazowy
RAMKA - umieszcza się w niej dodatkowe informacje, często dane: liczby, daty, nazwiska lub wypowiedzi i komentarze znanych osób, ekspertów
AKAPIT - nowy fragment tekstu wyróżniony wycięciem
Teksty prasowe:
Sygnał / flash – to najkrótszy tekst informacyjny przekazywany w serwisie agencyjnym natychmiast po podaniu faktu do publicznej wiadomości
News – krótki tekst informacyjny w serwisie informacyjnym radia i telewizji
Wzmianka – treścią wzmianki jest pojedynczy fakt, wydarzenie. Zazwyczaj wzmianki publikowane są w ciągach typu: przegląd wydarzeń, wiadomości w skrócie
Notatka – to rodzaj wzmianki uzupełnionej o informacje dodatkowe, fakty poboczne.
W notatkach prasowych zwykle umieszcza się teksty, których redakcja pisma nie zdobyła samodzielnie
REPORTAŻ
Ma charakter sprawozdania za pośrednictwem obserwatora/reportera, o prawdziwych wydarzeniach, sytuacjach, ludziach. Reportaż odznacza się aktualnością, autentyzmem oraz osobistym stosunkiem reportera do podmiotu.
Temat reportażu:
historia
opowieść
człowiek
atrakcyjne miejsce niedostępne dla czytelnika
Sposób pozyskiwania materiałów do reportażu:
obserwacja, bycie bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń
wywiad ze świadkami zdarzenia
dotarcie do interesujących, niedostępnych dla każdego dokumentów
eksperyment - wtopienie się w środowisko
Proces pisania reportażu:
impuls: - list/informacja od czytelnika.
wydarzenie, którego efektem jest news
pobyt w niezwykłym miejscu
bycie świadkiem zdarzenia
Wywiad
Wywiad to nie tylko gatunek wypowiedzi, ale także metoda pracy dziennikarza - sposób pozyskiwania informacji lub opinii
Cechą każdego wywiadu jest związek z sytuacją. To sytuacja staje się „partnerem”
rozmówców lub tematem ich rozważań
Przygotowując się do wywiadu dziennikarz powinien najpierw przeczytać wszystko, co osiągalne i co dotyczy rozmówcy i tematu. Gdy wywiad ma np. przedstawiać sylwetkę znanej osoby, wypada dowiedzieć i przeczytać o niej jak najwięcej, poznać opinie ludzi znających rozmówcę
Dziennikarz posługuje się wywiadem, gdy:
nie był obecny przy wydarzeniu, które chce przedstawić
jest to najlepsza forma z możliwych do przedstawienia danego wydarzenia
chce uzyskać informacje na jakiś temat od osoby kompetentnej, specjalisty
ważna jest sama osoba, z którą się przeprowadza wywiad
ARTYKUŁ
Artykuł publicystyczny to publikacja prasowa wyrażająca stanowisko autora lub redakcji wobec istotnych problemów oraz zjawisk społecznych.
Celem artykułu jest popularyzacja, interpretacja, oraz ocena faktów i problemów zakresu polityki, ideologii gospodarki i innych dziedzin życia społecznego, a także kształtowanie opinii czytelników
Struktura artykułu
Konkretne zetknięcie czytelnika z rzeczywistością, o której piszemy, z przedmiotem.
Postawienie problemu, nazwanie, sprecyzowanie go. Należy wybrać tylko jeden wątek sprawy.
Odpowiedź na postawiony problem, pytanie.
Nawiązanie do innych publikacji na ten sam temat.
Wszystkie informacje dotyczące danej kwestii.
Dyskusja na temat za / przeciw.
Wewnętrzna dyskusja z samym sobą.
Podsumowanie, odpowiedź.
Zakończenie, wniosek, apel, nowe pytanie co dalej?
SPRAWOZDANIE powinno być:
rzeczowe
przekazywać wydarzenia w porządku chronologicznym
dostarczać dokładnych, sprawdzonych i zgodnych z prawdą informacji
To wierna i dokładna relacja z jakiegoś wydarzenia. W sprawozdaniu przedstawiamy wydarzenia, które trwają już jakiś czas i zmieniają się w czasie. Piszemy je
zachowując chronologię zdarzeń, choć czasami dla uatrakcyjnienia tekstu zaczynamy od podania finału zdarzenia.
Autor sprawozdania musi być bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem wydarzenia
Celem sprawozdania jest poinformowanie o jakimś wydarzeniu, ale zawiera też element oceny