"Památky A Příroda" r. 6-7 (1981-1982) : [recenzja]

(1)

Magdalena Gumkowska

"Památky A Příroda" r. 6-7

(1981-1982) : [recenzja]

Ochrona Zabytków 37/1 (144), 76-80

(2)

W szystkie skanseny założone do pierw szej w ojny św ia tow ej zachow ały sw ój charakter m ałych skansenów lo  kalnych. Z 11 pow stałych w ok resie m iędzywojennym ty l ko dwa rozw inęły się do poziomu skansenów regional nych. Bezpośrednio po drugiej w ojnie św iatow ej ruch skansenow y zamarł. N ieśm iałe odradzenie 'zaczęło się w latach pięćdziesiątych, ale w łaściw y rozwój m uzealnict w a skansenow ego przypadł na lata sześćdziesiąte. Od tego czasu powstało ponad 40 m uzeów skansenowych różnej w ielkości. Na ogół są to .skanseny w ięk sze po w ierzchniowo i o większej liczbie obiektów. Początkowa idea z czasem tylko zachowania starego budownictwa w iejskiego przekształciła się w szeroki ruch m ający na celu zachow anie elem en tów dawnego krajobrazu. Nowo powstałe sk anseny, o w iększej powierzchni, wprowadzi ły na sw ój teren uprawy daw nych roślin, tradycyjne ogrody w arzyw ne, ogrody zielarskie i tradycyjne sady. U dokum entowany w iek budynków dotyczy tylko n ie znacznej liczb y obiektów. Jako najstarszy obiekt w Niem czech podaje się dom z 1367 r. w skansenie Bad Windskeim (Bawaria).

Z XVI w. w ym ienia się dwa domy m ieszkalne, jeden z około 1500 т. w Küinnbach i drugi z ok. 1550 r. — oba w B adenii Wiirtenbergii. Do najstarszych budynków zalicza ,się rów nież dwa budynki m ieszkalne w Dolnej Saksonii w skansenach Wyk (1617) d najstarszym skanse nie niem ieckim Husum (1642). Oprócz tego w skansenie Münster znajduje się dom m łynarza z 1619 r. (Północna Nadrenia Wirtembergia), a w skansenie T illing najstarsza zachowana szkoła z 1670 r. (Bawaria). Jest rów nież k il ka budynków z XVIII w . i niektóre z pierwszej poło w y X IX w.

Załączone w tek ście ilu stracje w liczbie ponad 100 (w szy stkie kolorow e na znakom itym poziom ie technicznym ) zdają się w skazyw ać na późniejsze pochodzenie obiektów w skansenach. Po utracie .swoich w artości funkcjonal nych w X X w ., a zw łaszcza w drugiej połow ie X X w. zabudowa w iejsk a z poprzedniego okresu zaczęła szybko zanikać ii stąd stała się przedm iotem ochrony, co spo w odow ało dynam iczny rozwój skansenów .

Halina Orlińska

PRZEGLĄD ZAGRANICZNYCH CZASOPISM KONSERWATORSKICH PAMÄTKY A PRÎRODA. Wyd. Stâtni üstav pam âtkové

pćće a ochrany pfirody w Pradze w w ydaw nictw ie „Pa norama” na zlecen ie M inisterstwa K ultury ĆSR. U ka zuje się dziesięć razy w roku.

Rocznik 6 (1981)

Zeszyt 1, stron 64, ilustracje

D. K o u r i l o v â , Stavebni v y v o j z&mku Hradec nad

Mor a v i d ) Przem iany budowlane zamku Hradec nad

Morawicą), ss. 1— 17. Problem y zw iązane z konserwacją zamku Hradec nad Morawicą, w skład (którego wchodzą dwa obiekty: Zamek Biały, starszy, oraz Zamek Czarny pochodzący z końca X IX w. Analiza historyczna kom plek su, problem y budowlane, zw łaszcza zabezpieczenia sta  tycznego. Rola ikonografii w pracach konserwatorskich. J. H e r o u t , M. H e n o u t o v â , Ikonografie stavebnich

pamâtek, je jl v y h ledâv an i a evidence (Ikonografia zabyt

ków budownictw a — 'poszukiwania i ew idencja), ss. 18— 27. Znaczenie (ikonografii w ochronie zabytków. Cenny m ateriał porów aw czy, nierzadko jedyne źródło w iedzy o obiekcie.

M. V 1 к, К restaurovâni a rekonstrukci perlového hasi-

ëtejn sko-lo bkovického oltâfe (W kw estii konserw acji i r e 

konstrukcji perłow ego ołtarza hasisztejnsko-lobkow icke- ho), ss. 28—31. Jeden z (najcenniejszych zabytków euro pejskiego rzem iosła artystycznego (haftu) pochodzący z XVI w. H istoria obiektu i problem y zw iązane z jego konserwacją oraz rekonstrukcją brakujących fragm en tów.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , niem ieckim i francuskim. Zeszyt 2, stron 64, ilustracje

Z. K n o f l i f e k , Vstupni historickâ expozice HorSovsky

Tvn (Wystawa historyczna w Hor szewskim Tymie), ss. 65 —

67. A rtykuł om aw ia w alory ekspozycji w zamku, która mrezentuje d zieje m iasta-rezerwatu zabytkowego. Walory ideowe i artystyczne w ystaw y.

J. P e t i r û , Cinnost HanuSe Schweigra v Bystfici pod

Hostynem. p fis p ê v e k к modernizaci m e tod pam âtkové pêce a ochrany p f ir o d y (Działalność Hanusza Schw eiera

w B ystrzycy pod Hostynem . Przyczynek do problem ów m odernizacji m etod ochrony zabytków i przyrody), ss. 68—73. Badania nad pracami H. Schweigra są dla auto ra artykułu punktem w yjścia do rozważań ogólnych na tem at dokum entow ania zabytków dla dalszych prac b a dawczych.

Z. К n o f H 5 e k, Novâ instalace v Lokti nad OhH (Adaptacja w nętrz ma zamku w LoMii nad O hrza\ ss. 74—78. Muzeum w nętrz w zamku Loket. Prezentacja prowadzonych tam prac i przygotowania obiektu dla zw iedzających.

A. N o v â k , O tâ zk y konzervace maleb v exteriéru (Pro blem y konserw acji m alarstw a ściennego znajdującego się na powietrzu), ss. 79—‘88. Rekonstrukcja m alarstwa ilu  zjon isty oznego na domu nr 40 na Placu Pokoju (Nam iesti Miru) w Jiihlawie. Fragm enty m a larstw a b yły zidentyfikow ane w czasie prac badaw  czych w 1977 r. Problem y techniczne zw iązane z kon serwacją, a będące w ynikiem trudnych w arunków m ikro- k lim atycznych m iasta. Metoda reprodukcji.

J. B u k o v s k ÿ , Staré trziëtë v Rouenu a jeho prostoro-

vâ rehabilitace (Dawny Plac Targowy w Rouen d jego

przestrzenna rehabilitacja), ss. 89—93. Artykuł p ośw ięco ny jest problemom rew aloryzacji historycznego centrum m iasta, a zwłaszcza P lacu Targowego z zachowaniem jego funkcji w strukturze starom iejskiej.

Recenzje, ss. 94—95. Inform acje, s. 95.

Streszczenia w jęz. rosyjskim, niem ieckim i francuskim. Zeszyt 3, stron 64, ilustracje

V. S p a l e t a, P. Z a t l o u k a l , M o d e m i arc hitektura v

Pfe rov ë (Nowoczesna architektura w Przerowie), ss. 129

140. A rtykuł przedtawia nowoczesną architekturę Prze mowa, centralnego miasta środkowych Moraw. Prezenta cja dokonań z lat dw udziestych i trzydziestych naszego w ieku. O m ówienie projektów J. Polaska, В Fuch sa, L. Spalety.

J. B u k o v s k ÿ , Archeologickd pam âtka a vyznaöeni

je ji pùdorysné sk la d b y (Zabytek archeologiczny i ok reś

len ie jego 'struktury przestrzennej), ss. 141— 147. Problemy badań 'archeologicznych. W yznaczanie planu obiektu^ ™ situ pomaga w um iejscow ieniu zabytku (jego reliktów ) w naturalnym środowisku. Zabezpieczenie terenu. M. N o v â k o v â - S k a l i c k â , Historismus v umëni v y -

ëivaëek 19. stoleti na stâ tnim zâm ku w Râjci (ffiistocryzm

w sztuce haftu X IX w. w k olek cji m uzeum na zamku w Rajci), ss. 148— 150. A rtykuł om aw ia problem y zw ią zane z konserw acją obicia m eb li (20 krzeseł i t r z e c h ław trójdzielnych). Historia obiektów, analiza i opis tkanin. M etody zabezpieczenia.

Kronika, ss. 151— 156. R ecenzje, ss. 156—159.

Zeszyt w całości poświęcony działalności czechosłow a ckiego kom itetu ICOMOS w 15-lecie założenia.

15 lat ICOMOS, Rezoluce ze slavnostniho zaseddni cesko- slovenského kom itétu ICOMOS dne 8.10.1980 v Praze

(3)

(15 lat lCOMOŚ, Rezolucja z uroczystego posiedzenia czechosłow ackiego kom itetu ICOMOS z Unia 8.10.1980 r. w Pradze), ss. 193—194.

O. S u j a n o v â , Z p rä va o ćinnosti Ceskoslovenského

kom itetu lU O M u S к 15 vy roc i ((Sprawozdanie z d ziałal

ności czechosłow ackiego k om itetu ICOMOS w 15 rocz nicę powstania), ss. 1у5—201. A rtykuł przedstawiła dzia łalność ICOMOS na teranie Czechosłowacji. Rola organi zacji w dziele ochrony dziedzictw a kulturow ego.

L. A n t o n y , P e r s p e k ti v y ćinnosti Ceskoslovenského ko

m itetu ICOMOS (Perspektyw y działań czechosłow ackiego

kom itetu ICOMOS), ss. 202—204. Prezentacja zadań czecho słow ackiego komitatu ICOMOS. Zwązki z in nym i orga nizacjam i m iędzynarodow ym i, takim i jak ICCROM czy ICOM.

E. H r u ś k a , V ÿ v o j teorie p a m â tk o v é péce v ńdobi e x i

stence m eznârodni organizace ICOMOS, tendence — p e r  s p e k tiv y (Rozwój teo r ii ochrony zabytków w okrasie

działania organizacji m iędzynarodow ej ICOMOS, ten den  cje — perspektyw y), ss. 205—215. Problem y teorii ochro ny zabytków w pow iązaniu z historią i (kulturą narodów. Dorobek m yśli europejskej w sferze ochrony kultury. M. J u r k a , Evdencia a doku m tn tâ cia kultu rnych pa

m iątek (Ewidencja i dokum entacja zabytków kultury), ss.

216—220. A rtykuł om awa rolę i znaczenie ew id en cji i d o kum entacji zabytków w procesie ochrony dziedzictwa kulturow ego. Prezentacja działań Grupy Roboczej K rajów Socjalistycznych ds. K onserw acji Zabytków H istorii, K ultury i M uzealiów.

O. S v o b o d o v â, L idov â architektu ra (Architektura ludowa), ss. 221—224. Ochrona architektury ludow ej jako jedno z n aczeln ych zadań ICOMOS. Przem iany w spółczesnej w si i dbałość o zachow anie obiektów b ę dących św iadectw em historii.

A. V o ś a h 1 i k, P ojeti ochrany historickych mëst v

Ceské socialistiské re publice (Znaczenie pojęcia ochrony

m iast historycznych w Czeskiej R epublice S ocjalistycz nej), ss. 225—232. A rtykuł przedstaw ia problem y ochro ny miast historycznych w CSR. Autor om aw ia pięć eta  pów określających głów n e tendencje ochrony i rew alo ryzacji rezerw atów m iejskich.

D. L i b a 1, K u ltu rn l a s p e k ty ochrany krajiny (Aspekty kulturow e ochrony krajobrazu), ss. 233—235. O m ówie nie związków m iędzy zabytkam i a (otaczającym je kra jobrazem. Autor w yraża op inię o konieczności stw orze nia odpowiednich podstaw legislatyw nych zapew niają cych ochronę krajobrazu.

V. V i n t e r , Nèkolik pozn âm ek к m e todic ké ćinnosti

v pam âtkové peci (Kilka uw ag o działalności m etodycz

nej w dziedzinie ochrony zabytków), ss. 236—240. Dzia łalność ICOMOS w zakresie teorii i m etodyki ochrony dziedzictwa kulturow ego.

O. N o v ÿ, Üloha p a m â tk o v é péce v k u ltu rnim zivotë

nâroda (Zadania ochrony zabytków w żyoiu k u ltu ral

nym narodu), ss. 241—246. A rtykuł om awia podstaw o w e funkcje ochrony zab ytków w życiu narodu. A spek ty historyczne i uw arunkow ania ideologiczne działań w tej dziedzinie.

Р. К о т 6 â k , Ke koncepci daléi mezin ârodni spolu-

prâce v oblasti p a m â tk o v é péce (Na tem at koncepcji

dalszej współpracy m iędzynarodow ej w dziedzinie och  rony zabytków), s. 247. Rola i znaczenie n auki i tec h  niki w ochronie dziedzictw a kulturowego. Ochrona za bytków jako proces długofalow y. A rtykuł om aw ia też m iejsce czeskich i słow ackich organów zajm ujących się tym i zagadnieniam i w ram ach ICOMOS.

T

V. F i f i k, Projektovâ p fip ra v a a proces tv o r b y (Przy gotowanie projektow e i proces twórczy), ss. 248—249. Prezentacja działalności Instytutu Projektowania w Bra tysław ie.

Kronika, ss. 251—252.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , niem ieckim i francuskim .

O. S v o b o d o v â , Od Karlinshého domu к Palâci ku l

tu ry (Od Domu Narodowego w K arlinie do Pałacu K ul

tury), s. 257. A rtyku ł okolicznościowy zw iązany z XVI Zjazdem Kom unistycznej P artu Czechosłowacji.

M. S u c h o m e l , O kamenosochafskÿch kopiich (O k o piach rzeźbiarskich), ss. 258—270. Problem y k opii rzeź biarskich, ich w artości artystycznej i roli, jaką odgry w ają w e w spółczesnej konserw acji i ochranie zabytków. A rtykuł bogato ilustrow any jest przykładam i w ykon a nych prac (np. rzeźby na Moście Karola w Pradze). Autor podkreśla sam odzielny, twórczy charakter kopii. F. К u b e c, Ranë renesanćni prostorow y soubor v za m 

ku Suchdole na Kutn ohorsku (W czesnarenesansowy ze

spół pałacowy w Suchdole w pobliżu K utnej Hory), sis. 271—277. Historia obiektu i problemy .konserwatorskie zw iązane z odbudową obiektu. Odkrycie w czesnorenesan- sow ych okien z n iezw yk le interesującym i zdobieniam i. P. U l b r i c h t o v a , Prâvnl ochrana kulturnich pam ätek

v min ulosti (Ochrana prawna zabytków kultury w

przeszłości), ss. 278—284. Rys historyczny ochrony praw  nej zabytków kultury. Autorka podkreśla zw iązki tej działalności z dążeniam i o charakterze patriotycznym w X IX w. (Towarzystwo Przyjaciół Sztuki).

Kromka, ss. 285—287.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , niem ieckim i francuskim . Zeszyt 6, stron 54, ilustracje

L. H a v r â m e k , P am âtkov d péce a nârodni v y b o r y v

Jih oceském kraji (Ochrona zabytków a działalność Rad

N arodow ych w w ojew ództw ie Południowoczesikiim), s. 321. Problem y ochrony zabytków jako jedno z naczel nych zadań w ładz terenowych. D ziałalność objęta pla nem pięcioletnim na lata 1981—1985.

J. D v o r a k o v a , Obnova usedlosti Ladronka v Praze 6 (Zagospodarowanie posiadłości Ladronka w dzielnicy Praga 6), ss. 322—330. Prace badawcze podjęto w 1980 r. A naliza stanu działań zm ierzających do zagospodarowa nia areału położonego na Strahowie. A naliza stadium

projektowego. -

J. S v e s t a 1, Geometrie}cé v z ta h y v arc hitektu rę pa-

m â tk o v y c h o bje ktû (Zależności geom etryczne w archi

tek tu rze obiektów zabytkowych), ss. 331—343. A rtykuł przedstaw ia problemy zw iązane z w ykorzystaniem w sztuce, a zwłaszcza w architekturze, podstaw ow ych za sad geom etrii. Przykłady historyczne. Analiza wybranych przykładów architektury czeskiej, oparta na prawidłach i zależnościach geom etrycznych.

P. J o c h m a n n , Zprâva o revizi kulturnich pam âtek

v okrese Olomouc (Raport o zabytkach k ultury w po

w iec ie Olomouc), ss. 344—348. Rys historyczny ochro n y zabytków w p ow iecie Olomouc, a zwłaszcza w sam ym Olomoucu. Niezadowalający stan zabytków. Autor pod kreśla konieczność zwrócenia baczniejszej u w agi na problem pełnej ew idencji obiektów , które w in n y być objęte 'nadzorem konserwatorskim.

Kronika, ss. 348—351

F. S к r ii v â n e k, P fispëv ek к uziti drahého kamene

v pamâtkâch vy tv arn é h o umëni (Uwagi na tem at zasto

sow ania kam ieni szlachetnych w rzem iośle artystycz nym ), ss. 385—397. Rzemiosło czeskie w ykorzystuje bar dzo często w sztuce zdobniczej kam ienie szlachetne i pół szlachetne. Autor przedstawia przykłady z epoki Karola IV, epoki rudol fińskiej. Związki z kulturą zachodnio europejską i podkreślenie sam odzielności tw órczej rze m iosła czeskiego. A rtykuł bogato ilustrow any przykła-

rni.

S. D o r o t i к o v a , Teoretickâ vychodiskâ hodnoceni v oblasti p a m âtkov é péce (Podstawy teoretyczne w oce

(4)

nie w artości daieła w aspekcie ochrony zabytków), ss. 398— 407. A rtykuł dotyczy podstaw teorii ochrany za bytków , szczególnie w iąże się z problem atyką regene racji historycznych zespołów m iejskich w aspekcie dzia łaln ości Czechosłowacji w ramach Girupy Roboczej Kra jów Socjalistycznych ds. K onserwacji Zabytków H isto rii, K ultury i Muzealiów.

J. N e t к о V а, M. P a u l i k, P rû vodcovskâ służba na

hradech a zâmclch v sezóne 1980 {Problemy obsługi

p rzew odników w obiektach zam kowych i pałacach w sezonie 1980), ss. 408—415. Analiza problemów zw iąza nych z zapew nieniem praw idłow ej obsługi specjalistycz nej w obiektach zabytkow ych. Ocena działań w 1980 r., om ów ienie tek stów i ich przydatności m erytorycznej. Streszczenia w jęz. rosyjskim , niem ieckim i francuskim . Zeszyt 8, stron 64, ilustracje

A. V o ś a h 1 i к, K poëâtkûm stavebniho v y v o j e m ëët’an-

skych domù v Jihlavë {Początki budownictwa m iesz

czańskiego w Jihlawiie), ss. 449-—471. A rtykuł prezentuje w yn ik i szczegółow ych badań nad architekturą centrum historycznego Jihlaw y. Obiiefkty wczesnogotycfcie i re nesansow e. Prace konserwatorskie, a także adaptacja niektórych kam ienic na cele użytkow e. Autor prezentu je w n ik liw ą analizę historyczną obiektów i dokonuje oceny przeprowadzonych prac.

P. H e r m a n , Pvazskê fontâny {Fontanny praskie), ss. 472—473. A rtykuł poświęoony jest zabytkow ym fon  tannom praskim — obiektom , które pełnią ważną funk cję w tworzeniu m alow niczego obrazu miasta.

Kronika, ss. 474—478. Recenzje, ss. 479— 480.

M. F l e g l , J. F l e g l o v â , O fechovka — prazskâ vi-

lovâ c t v r t dvadc âty ch let {Orzechówka — praska d ziel

nica w illow a lat dwudziestych), ss. 513—620. Zabudo w a dzielnicy była szczególnie w ażna ze w zględu na b li skie sąsiedztw o Hradu, do którego przylegała od stro n y zachodniej. Urbanistyczne rozwiązanie Orzechówki,

jego w alory estetyczne ii funkcjonaliizm obiektów . W ille projek tow ali w ybitn i architekci, tacy jak P. Janâk, F. Vâhal, J. Vondrâk.

V. J i r i k, Evidence a dokum enta ce pam âtek a informa-

tika v p a m â tk o v é (Ewidencja i dokumentacja a infor

m atyka w ochronie zabytków), ss. 521—527. A rtykuł om awia k w estie zw iązane z zapew nieniem odpowied n iej bazy naukow ej {m ateriałowej) dio prac badawczych w dziedzinie ochrony zabytków. H istoryczny rys dzia

łań w tej dziedzinie.

V. N o v o t n y , J. S e d 1 â k, P a m â tk o v y a u melecko-

historicky pflnos obnovy interiéru kapitulniho chramu

su. Mofice v K ram èfizi (Znaczenie restauracji wnętrza K apituły

Sw.

Maurycego w Kromierziżu z punktu w i dzenia historii sztuki i ochrany zabytków), ss. 528— 538. W latach 1960—'1967 odbudowano kościół Sw. Mau rycego w Kromierziżu. W 1980 r. zakończane zastały d w u letn ie prace konserw atorskie w e wnętrzu obiektu. D zięki badaniom sondażowym i szczegółowej analizie historycznej dokonano licznych w ażnych odkryć, mjin. m alarstw a śoiennego w prezbiterium.

V. N e j e d 1 y, O pravy kostela su. Jakuba w Telëi na

pfelo m ë 19. a 20. stoletl, pHspëvek k dëjinâm p a m âtko vé péce na naSem ńzeml (Restauracja kościoła Sw. Ja

kuba w Teiczu na przełom ie X IX i X X w. Przyczynek do d ziejów ochrony zabytków w maszyim kraju), ss. 539—542. Historia obiektu pochodzącego z X IV w., jego kolejnych przebudów i napraw. Autor przedstawia prze m iany zachodzące w ów czesnym traktowaniu zabytków, respektow aniu ich isuhstancjd i w alorów artystycznych. R ecenzje, ss. 542—543.

— w całości poświęcony ochronie przyrody.

Rocznik 7 (1982)

Zeszyt I, stron 64, ilustracje

L. A n t o n y , M etody, technika a organizace regene-

race historickych urbanis tickych souboru (Metody, tech 

nika i organizacja rew aloryzacji historycznych zespołów m iejskich), ss. 1—3. Prezentacja problem atyki rew alory zacji historycznych zespołów m iejskich w aspekcie dzia łalności Grupy Roboczej Krajów Socjalistycznych ds. K onserw acji Zabytków H istorii, K ultury i M uzealiów. W ram ach organizacji Czeska R epublika Socjalistyczna jest koordynatorem kom isji podejm ującej k w estie urba nistyczne z punktu w idzenia kom pleksow ych badań n au  kowych, a także działalności socjalnej i ekonom icznej. Rola w spółpracy m iędzynarodowej w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego.

P. S t ë p â i p e k , Péce o obrazy S tfe doce ské galerie (Kon serw acja obrazów z G alerii Środkowoczeskiej), ss. 4— 12. Szczegółowe przedstaw ienie problem ów związanych z konserw acją i badaniami historycznym i niektórych obrazów znajdujących się w G alerii Środkow oczeskiej. M alarstwo Chrisitopha Paudissa, Andresa Lopeza, P ie  rre A thanasa Chauviina.

A. H e j n a , Vizm bu rk — pHklad hradni arc h itek tu ry

13 stoleti (Wiizmburk — przykład architektury zam kowej

XIII w.), ss. 13—21. Prezentacja odkrytych fragm entów ru in zamku w Wizmburku, gdzie w 1972 r. Instytut Archeologii C zechosłowackiej A kadem ii N auk podjął kom pleksow e badania. Jeden z ciekaw szych przykładów osadnictwa w górnym biegu Łaby i Uipy. H istoria za bytku, om ów ienie jego założenia przestrzennego, prezen tacja relik tów budowli. W przyszłości ruiny zastaną udostępnione zw iedzającym jako jeden z najciekaw szych zabytków północno-zachodnich Czech.

J. P e t r û, P am âtkov â re stituce Santiniho arc h itek tu ry

v O byctovë (Odbudowa zabytkow ego obiektu projektu

Santiniego w Obycztowie), ss. 22—27. P rzedstaw ienie problem ów zw iązanych z odnową kościoła N aw iedzenia Marii Panny w Obycztowie, którego projektantem b ył Jan Błażej Santind A ichl. Historia obiektu. K w estie zw iązane z dotychczasow ym i działaniam i konserw ator skim i d prawidłow ym zabezpieczeniem obiektu przy za chowaniu jego w alorów estetycznych. Znaczenie badań i dokum entacji historycznej.

R ecenzje, ss. 28—31.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , francuskim i niem ieckim . Zeszyt 2, stron 64, ilustracje

M. S u c h o m e l , O vyduscich (faksimililch) a odlitcich (O kopiach i odlewach), ss. 65—79. Zastosowanie o d le w ów i faksym iliów przy rekonstrukcji rzeźby. O m ówie nie konkretnych przykładów sporządzania kopii. C elo w ość stosow ania odm iennych metod w pracach konser watorskich.

V. R a z i m , Nêkolik poznâmek ke stav ebn i podobë hra

du K rakovce (Kilka uwag o budow nictw ie zamku Kra-

kowec), ss. 80—87. Historia obiektu na tle dziejów archi tektury średniow iecznej. A rtykuł podkreśla potrzebę prac historyczno-dokum entacyjnych w procesie kom plek sowej rew aloryzacji obiektu 'zabytkowego. Szczegółowa analiza m ateriałów ikonograficznych, stanu badań i dzia łania zm ierzającego do rekonstrukcji zabytku.

Kronika, ss. 88—89. Recenzje, ss. 90—96.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , francuskim i niem ieckim . Zeszyt 3, stron 64, ilustracje

K. K r i i o v â , Z obrazové śb lr k y na K râsn é m D vofe (Zbiory m alarstwa na zamku w Krasnym Dworze), ss. 129— 141. A rtykuł przedstawia mało znaną dotąd k o lekcję, w skład której wchodzą dzieła epoki baroku, w ybitn e prace rom antyków i portrety z X IX w . pędz la m alarzy czeskich i zagranicznych, np. B. Bridta, P. Brandla, V. Krausa, J. Berglera.

(5)

J. G w u z d, Uzemnë plânovacl dokumenta ce mësta Lip-

niku nad Becvou (Dokumentacja w dziedzinie planow a

nia przestrzennego m iasta Lipnik nad Beczwą), ss. 142— 151. Przedstaw ienie dokumentacji założenia przestrzen nego jednego z ciekawszych m iast w ojew ództw a pół- nocnomorawskiiego. Problem y rozwiązania rew aloryza cji 'centrum historycznego przy uwzględnieniu w spół czesnego rozwoju miasta. Rola badań historycznych i do kum entacji. C zteroetąpowy plan rew aloryzacji historycz nego centrum: do 1975 r., 1976—1980, 1981— 1985 d po 1986 r.

M. S u c h o m e l , Nëkolik glos к pofizovâni resta urato rské dokumenta ce (Kilka uw ag na tem at do

kum entacji konserw atorskiej), ss. 152—158. Rola i zna czenie dokum entacji fotograficznej w pracach konser watorskich. Źródło ikonograficzne jest jednym z naj cenniejszych m ateriałów, pozwalającym na badania po równaw cze. Autor podkreśla znaczenie rejestracji ko lejn ych etapów prac konserwatorskich, tak by w yk o nane zdjęcia mogły być pełnym dokum entem obiek tu przed i po konserwacji.

Kronika, s. 159. Recenzje, ss. 159— 160.

М. V 1 k, K o m p lex n l rehabilitace zâm ku v Nelahozevsi

a jeho okoli (Kompleksowa rew aloryzacja zamku w N e-

lah ozew si i jego okolic), ss. 193—209. Zamek w N ela- h ozew si należy do najciekaw szych przykładów transfor m acji w łoskiego manier y zmu w Europie Środkowej. P re zentacja historii obiektu, om ówienie prowadzonych do tąd prac restauratorskich, rmim. m alarstw a ściennego i sztukaterii. Od 1971 r. prowadzane są prace konser w atorskie sgraffit na fasadach, a także zabezpieczane są stropy kasetonow e. Obiekt zostanie w ykorzystany na cele ekspozycyjne.

Z. F u к a, J. W o l e t z , Geotechnické p ro b lé m y pama-

tk o v yc h objektù a p H klady jejich запасе (Problem y geo

techniczne obiektów zabytkow ych

i

przykłady ich sa nacji), ss. 210—219. Problem y techniczne odbudowy za bytków w k ontek ście działań tektonicznych. Zastosowa n ie now ych technologii zw iększających odporność bu dow li na zjaw iska geologiczne. Autorzy przedstaw iają dwa przykłady takich prac: w k ościele

Sw.

Piotra

i

P aw  ła w Źluticach i kośaiele Sw. W awrzyńca w Ghotowie koło K arłowych Warów. Opis budowli, przedstaw ienie prowadzonych prac badawczych, analiza przyczyn za burzeń statyki obiektu, projekt konsolidacji statycznej i w ykonanie prac.

J. F a l t y s , Nëkolik p raktickych poznâm ek к „Teore-

tic k y m vy ch odiskû m hodnoceni v oblasti p a m âtkov é péce” (Kilka uwag na tem at „Teoretycznych podstaw

w artościow ania w dziedzinie ochrony .zabytków”), ss. 219—220. Znaczenie problem atyki ekonomicznej w pro cesie ochrony zabytków. Ocena estetycznych wartości zabytków jest równie ważna, jak ocena ich w artości ekonom icznej, zwłaszcza w sferze naibywca-sprzedaw- ca.

K. K r i ź o v a , Corot w depozitâfi veltruského zâ m k u ? (Corot w m agazynie zamku weltrusikiego?), ss. 220—222. Czy w m agazynach zamku w eltruskiego znajduje się oryginalne dzieło Gorota „Krajobraz z rzeką i ryba kiem na łódce”? Analiza obrazu, porównanie z in ny m i pracami Corota. Próba id entyfikacji obrazu pozo stającego nadal zagadką dla historyków sztuki.

Kronika, s. 223. Recenzje, s. 223.

V. S p a l e t a, P. Z a t l o u k a l , M o d e m i a rc h itektu 

ra v Prostë jo vë (Nowoczesna architektura w Prostiejo-

wie), ss. 257—267. A rtykuł dokonuje oceny nowoczesnej architektury na Morawie. Prostiejow — to przykład cieka

w ego budownictw a z pierwszej połowy X X w . A rtykuł prezentuje dokonania takich architektów , jak J. Kotëra, E. Krâlik, J. Kumpośt, M. Putny i A. N avrâtil, którzy przyczynili się do stworzenia odrębnego stylu archi tektury Prostiejowa.

J. G w u z d , Uzemnë plânovacl doku m en tace m ësta PH-

bora (Dokum entacja w zakresie planow ania przestrzen

nego Przibora), ss. 268—276. A rtykuł przedstaw ia pro blem y rew aloryzacji historycznego centrum jednego z ciekawszych m iast w ojew ództw a półnoonom orawskiego. Rola i znaczenie dokum entacji w prooesie k om p lek so wej działalności konserwatorskiej i nowego budow nic twa.

J. P e t r ü , Pam âtkovâ restitu ce parléfovského prosto-

ru w K r o m efiżi (Konserwacja zakrystii projektu P. Bar-

lerza w kośaiele Sw. M aurycego w Kromierziżu), ss. 277—286. Konserwacja dzieła Piotra Parlera w k ościele Sw. Maurycego w Kromierziżu, zakrystii zw anej w ikar- ską, znajdującej się w północnej części prezbiterium . Prace przy zabezpieczeniu sklepienia sieaiow ego. Sonda że polichrom ii. P. Parler jest autorem sk lep ienia siecio w ego chóru w katedrze Sw. Wita na Hradczanach w Pradze.

R ecenzje, ss. 286—288.

F. S k r d v ä n e k , K a m e je a fezané nâdoby z drahého

kamene v pamâtkâch, naśeho stfedov ëké ho vy tv a rn é h o umëni (Kamee i naczynia ze szlachetnych kam ieni wśród

zabytków naszej średniow iecznej sztuki użytkow ej), ss. 321—331. A rtykuł przedstawia zabytki rzem iosła arty stycznego pow stałe w czasach panowania Karola IV. Giekawe przykłady obróbki kam ieni szlachetnych i k a  m ei. Szczegółowe om ów ienie wybranych przykładów i określenie cech w łaściw ych sztuce czeskiej n a tle europejskim .

M. L a z à k , K p fe d m ë tu p a m âtkov é péce v souvislostl

s bu dovânim MONUMIS-AIS p a m âtkov é péce (Na tem at

ochrony zabytków w związku z form ułow aniem sy ste  mu MONUM IS-AIS), ss. 332—343. Prezentacja założeń system u MONUMIS-AIS ew id en cji zabytków kultury. Określenie zakresu system u. Problem y rejestracji i opi su zabytków . Problem y zw iązane ze sform ułow aniem pojęcia zabytek.

J. N e t ' k o v â , M. P a u l i k , P rû vodcovskâ służba ve

hradech a zdmcih v sezóne 1981 (Problem y ob słu gi prze

w odników w zam kach i pałacach w sezonie 1981), ss. 344—350. A rtykuł przedstawia problem y kadr przew od ników w obiektach zabytkow ych w sezonie 1981. Za pew nienie w arunków dla fachowej obsługi turystów , m ateriały w ydaw nicze i kształcenie kadr.

Kranika, s. 351.

M. S u c h o m e l , Restaurovâni dvou dom n ëlÿ ch so-

chafskych pandânû (Konserwacja dwóch d etali rzeźbiar

skich), ss. 385—399. Problem y konserw acji dw óch detali rzeźbiarskich z dawnego kościoła cm entarnego Sw. G aw  ła w M ladej B oieslaw i. Są to rzeźby św. Jana N e pomucena oraz św. W acława, znajdujące się n a bocz nych skrzydłach ołtarza głównego. Badania historyczne rzeźb, problem y autorstwa. U dział m istrzów z baroko w ej pracowni Jelinków z Kosmonos.

M. F 1 é g 1, К stavebn im u v y v o j i a kon zervaci hradu

PotStejna (Na tem at rozwoju budowlanego i konserw a

cji zaimku Potsztejn), ss. 400—404. A rtykuł przedstw ia problem y związane z dziejam i przebudowy i k onserw a cji zamku Potsztejn, położonego u podnóża Gór Orfic kich, na podstaw ie dokumentacji z lat 1938— 1942. H i storia obiektu, próba rekonstrukcji metod konserw ator skich ów cześnie stasow anych. ^ ^ ^ , B. P o l â k , Nëkolik pfipom in ek k re sta urovâni

(6)

slu-necnich hodin (Kilka uwag na tem at konserw acji ze

garów słonecznych), ss. 405—407. Artykuł om awia n ie  które szczegóły związane ze specyfiką konserw acji z e  garów słonecznych. Warunki naturalne i ich znaczenie przy konserw acji i praw idłow ym funkcjonow aniu z e  garów.

Z. G â b a , I. Р е к , S ta v arc hitektonickÿch pa m â te k

a paleontologie (Stan zabytków architektury a paleotno-

tologia), ss. 408—409. Problem y w zajem nych zw iązków m iędzy m ateriałem dzieła achitektonicznego, a procesa m i przebiegającym i w geologii i paleontologii. Przykła dem służą autorom kolum ny z piaskowca m alatyńskiego w Rohli. Badania porównawcze.

J. P o u 1 a, Péce o p a m â tk y v K o u fim i (Ochrona zabyt ków w Kouirzimiu), s. 410. Prezentacja zabytkowego m iasta Kourraim i akcji m ających na celu ochronę cen  nych obiektów , św iadectw a dziejów i kultury miasta. Recenzje, ss. 411—415.

J. P e t r û, Injormaćni służba a dokumentaćni fondy

v p a m âtkov é pêci, pfisp èv ek к praxi oboru (Informacja

i zbiory dokum entacji w dziedzinie ochrony zabytków. Przyczynek do praktyki w tej dziedzinie), ss. 449—458. Problem stworzenia bazy dokum entacyjnej w dziedzi n ie ochrony zabytków i prawidłowego przepływu in for m acji zapew niającej pełne w ykorzystanie danych w pra cy badawczej.

V. S p a l e t a , Moderni architektura w Brnë (Nowoczes na architektura w Brnie), ss. 459—475. Prezentacja n o  w oczesnej architektury Brna, miasta, które w latach dw udziestych i trzydziestych X X w. stało się centrum czeskiej architektury i 'oddziaływało na nurty archi tektury środkowoeuropejskiej. Om ówienie dokonań w y  bitnych tw órców , takich jak A dolf Loos, Bobuslav Fuchs.

S. V e n d , К otâzce p a m âtkov é ochrany archeologickych

pramenû (W k w estii ochrony źródeł archeologicznych),

ss. 475— 476. A rtykuł om awia problemy zw iązane z o d  rębnością badania zabytków archeologicznych. Zabezpie czanie zabytków w warunkach naturalnych.

Recenzje, ss. 477—478. Kronika, ss. 478—479.

J. P e t r û , Pamâtn ik Махе Svabinského v Krom ëfizi,

к d vadcâtém u vyroci um èlc ovâ u m rti 1962 (Muzeum

Maksa Szw abinskiego w Kromierziżu. W dwudziestą rocznicę śm ierci artysty, 1962 r.), ss. 513—518. A rtykuł poświęcony jest powstaniu Muzeum Maksa Szw abm - skiego w Kromierziżu, rodzinnym m ieście artysty. A dap tacja «kamienicy nr 38 przy Placu W ielkim i przedsta w ien ie k oncepcji stałej ekspozycji.

J. G w u z d , Üzemnë plânovaci dokumenta ce m ësta Vid-

n a v y (Dokum entacja w zakresie planowania przestrzen

nego W idnawy), ss. 519—526. Problem y rew aloryzacji centrum historycznego W idnawy. Przedstaw ienie doku m entacji. P erspektyw y działania w dziedzinie planow a nia przestrzennego w obliczu rozwoju miasta i prze mian socjalnych.

M. N o v â k o v â - S k a l i c k â , Restaurovâni benâtsk'Qch

zrcadel ze SZ w Râjci nad S vitav ou (Restauracja zw ier

ciadeł w eneckich w zamku w Rajcu nad Switawą), ss. 527—532. Om ówienie problem ów związanych z restau  racją luster w eneckich znajdujących się na zamku w Rajcu. W trakcie prac okazało się, że niektóre obiekty były już kilkakrotnie restaurowane, a brakujące frag m enty zastępow ano in nym i szkłami. K w estie k onserw a cji podłoża oraz montażu luster.

V. N e j e d 1 ÿ, Resta uràto rské prâce provâdêné na ûze-

тг Jihomoravského kraje v roce 1981 (Prace k onser

w atorskie prow adzone w w ojew ództw ie południowom o- raw skim w 1981 r.), ss. 533—540. Prezentacja działań konserw atorskich. W ybrane przykłady to: fontanna w parku zam kowym w L ednicy (pierwsza połowa X VII w.), ambona w dawnym kościele klasztornym Sw. Piotra i Paw ła w Nowej Rziszy (dzieło barokowe), rzeźba z tzw. Oślego Dziedzińca zamku w M ikułowie (dzieło ba rokowe) oraz rzeźba św. Jana Chrzciciela w M rakoti-

nie.

B. P o l a k , Gnomie!ca pa m dtka na Malvazinkâch v P r a 

żę (Zabytkowa kolum na n cmentarzu M alwazm ki w

Pradze), ss. 541—542. D zieje napisu na kolum nie znajdu jącej się na cmentarzu M alwazm ki w Pradze w d z ie l n icy Sm ichow. Autor zwraca uw agę na potrzebę za bezpieczenia konserw atorskiego tego cennego obiektu. Recenzje, s. 543.

P. K l i k a r , К problem u historickych varhan v C e 

chach (W k w estii organów historycznych w Czechach),

ss. 577—581. Problem y zw iązane z prawidłową konserw a cją organów. Ocena stanu zabezpieczenia obiektów za bytkowych i ich rekonstrukcji. Przykłady Wamberk, K ralow ice, Broumow.

V. R y ś a v y, Barokni zâm e k v Dolni Lukavici (Zamek barokowy w L ukaw icy Dolnej), ss. 582—587. Historia obiektu pochodzącego z XVIII w. Analiza architekto niczna. Potw ierdzenie hipotezy o autorstw ie projektu

Jakuba Augustona mł.

J. G w u z d , XJzemnè plânovaci dokumentace m ësta

O p a vy (Dokum entacja w zakresie planow ania przestrzen

nego Opawy), ss. 588—597. Problem y rew aloryzacji cen  trum historycznego m iasta Opawa. Om ówienie doku m entacji. Prezentacja koncepcji rozwiązania urbanistycz nego uwzględniającego zachow anie wartości estetycz nych oraz funkcji zabytkow ej części miasta.

B. P ä n e k , J. R e i t e r , V. T i n t e r a , P ozn atky z re-

konstru kce kam ennych câsti Nârodniho divadla (Do

św iadczenia przy rekonstrukcji kam iennych fragm entów budow li Teatru Narodowego), ss. 597—601. Artykuł po św ięcony jest problemom konserw atorskim powstałym przy odnowie Teatru Narodowego w Pradze.

P. H e r m a n, P fis p è v e k к ochranę drobné architektu 

ry (Przyczynek w k w e stii ochrony m ałej architektury),

ss. 602—607. Ochrona zabytków tzw. .małej architektury (kioski, pawilony), o których często zapomina siię, kiedy w grę w chodzi rekonstrukcja czy konserwacja w ięk  szych, bardziej znanych obiektów.

M. F l é g l , . Z dëjin stavebnîch u prav hradu S tfe k o va (Z dziejów przem ian budowlanych zamku Strzdkow), ss. 604—607. A rtykuł om awia działania zm ierzające do zabezpieczenia zamku w Strzekow ie. Rys historyczny prowadzonych prac, począw szy od 1910 r.

Streszczenia w jęz. rosyjskim , niem ieckim i francuskim.

"Památky A Příroda" r. 6-7 (1981-1982) : [recenzja]

Magdalena Gumkowska