J. Lepiarczyk
"Problemy odbudowy zabytków",
Feliks Kanclerz, "Miasto", R. III, nr 2 :
[recenzja]
Ochrona Zabytków 6/2-3 (21-22), 179-180
Z P I Ś M I E N N I C T W A
PRZEGLĄD LITERATURY POLSKIEJ Z ZAKRESU KONSERWATORSTWA
ZA ROK 1952. I. Wydawnictwa specjalne.
T E K A K O N S E R W A T O R S K A zeszyt 1, W a r szawa 1952, M inisterstwo K u ltu ry i Sztuki, Z arząd O ch ron y i Konserw acji Zabytków . — N ow a, pierwsza tego rodzaju publikacja polska, przeznaczona d la konserwatorów, historyków sztuki i architektów , zaw ierająca opracow ania dotyczące konserwacji i adaptacji obiektów z a bytkow ych. C e l i zadania w ydaw nictw a określa przedm ow a K onserw atora G eneralnego prof, dr J a n a Zach w atow icza, który stwierdza, że «Teka» w inna utrw alać zdobycze pracy konser watorskiej w Polsce Ludow ej, um ożliw iać szko lenie now ych k ad r specjalistów i om aw iać spraw y konserwatorskie w fachowej, gruntownej i wszech stronnej dyskusji. O głaszane tu będą m ateriały dokum entacyjne i studia naukowe, stanowiące podstawę prac konserwatorskich, adaptacyjnych i od budow y zabytków oraz projekty zasadniczych zabezpieczeń i rekonstrukcji. Zeszyt 1 zaw iera następujące prace:
Bohdan G u e r q u i n , Zam ek w D rzew icy (str. 5— 17, ił. 48). A u tor om aw ia kolejno poło żenie, historię zam ku, daje jego dokład ny opis oraz ogólną charakterystykę jego architektury i w końcu przechodzi do zagadnień konserwator skich, przedstaw iając i uzasadniając projekt re konstrukcji, traktując,go jak o m ateriał do dyskusji. Jan W i t k i e w i c z - K o s z c z y c , K olegiata w T u mie pod Ł ęczycą (str. 32— 59, ii. 72). A u tor om a wia przebieg prac konserwatorskich od r. 1930 do chw ili obecnej, prowadzonych pod je g o kie
runkiem. W szczególności przedstawia prace przed rokiem 1939 (zastrzyki w wieżach, remont dachów i m urów, odkrycie przebudow y gotyckiej w nętrza z X V wieku, w ykonanie pom iarów), okres wojny i okupacji niem ieckiej (szkody wojenne), roboty konserwatorsko-rekonstrukcyjne po r. 1945 (za bezpieczenie i odbudow a wież, rekonstrukcja p rez biterium i absydy, rekonstrukcja n aw y głównej, prace we w nętrzu), zagadnienia ogólne odbudowy i rekonstrukcji, rekonstrukcja romańskiej bryły, stan robót w dniu 1 I X 1951 i wreszcie — na zakończenie — podaje wnioski o proporcjach archi tektonicznych kolegiaty (zasada kwadratów) oraz uzupełnia opis kolegiaty na podstawie now ych odkryć.
Piotr B ie g a ń s k i, Problem urbanistycznego ukształtowania placu prze<j pałacem Staszica w W arszawie (str. 60— 64, ii. 18). A u tor w y pow iada się za zabudow ą terenów po d. pałacu Karasia p rzy placu przed pałacem Staszica, uza sadniając to w pełni względam i plastycznym i, urbanistycznymi, konserwatorskimi i kom unika cyjnymi.
П. A r ty k u ły w w y d a w n ic tw a c h p erio d ycz-
1 nych.
A R C H I T E K T U R A r. 1952
K o n k u r s S A R P n r 188 n a g m a c h T e a t r u W i e lk i e g o , O p e r y i B a l e t u w W a r s z a w i e (nr i (51), str. i — 20 il.) Program odbudowy (wraz z w ytycznym i konserwatorskimi) i przewód sądu konkursowego.
P o k a z p r o j e k t ó w (na T ea tr W ielki) i z e b r a n i e d y s k u s y jn e S A R P (nr 1 (51), str. 21— 33). Dyskusja z dnia 6 V I I I 1951. W ypow iedzi M ączeńskiego, Pniewskiego, Bogusławskiego, Bie gańskiego, Rutkowskiego, Skibniewskiego, G utta, Garlińskiego i Brzuchowskiego.
Jan W ę c ła w s k i, A d ap tacja dom u Golden- ringa w Poznaniu (nr 6 (56), str. 163, ił.) — Om ówienie adaptacji zabytkow ej kam ienicy na Starym R ynku (narożnik .ul. W oźnej) na cele m uzeum instrumentów m uzycznych p rzy M uzeum N arodow ym w Poznaniu oraz przedstawienie
trudności realizacyjnych.
J erzy W ilk , D etal architektoniczny starego i nowego miasta (nr 9 (59), str. 226— 229, il). O m ów ienie charakterystycznych cech materiałów budow li zabytkow ych i now ych oraz znaczenia detalu zabytkow ego dla twórczości współczesnej. J ó z e f A n d r u s z k o i Feliks P r o c h n i c k i , R zeźb a w architekturze (nr 9 (59), str. 229— 232, il.). Om ówienie — na przykładzie pokazu K A M — założeń, techniki, m ateriału i w yko n aw stw a rekonstrukcji zabytkow ych rzeźb deko racyjnych z epoki baroku w budow lach w ar szawskich oraz charakterystyka sztuki rzeźbiar skiej baroku.
Zygm unt S t ę p iń s k i, O detalu w architek turze (nr 10 (60), str. 257— 265, ik). A utor pod kreśla rolę i znaczenie w spaniałych i niedościgłych w w yrazie kom pozycji barokow ych i analizuje obszernie przyczyny zubożenia architektury w X I X i X X wieku. W okresie tym korzystnie odbijają w Polsce (w W arszawie) nazw iska takich archi tektów ja k Jankowski, H eurich, Lilpop, a zw łasz cza najm łodszego Gz. Przybylskiego, którego autor om aw ia szczegółowo. W końcu przedstaw ia twór ców nowego detalu, współczesnych architektów radzieckich Żółtowskiego i Szczusjewa.
W incenty A d a m s k i, U w agi k rytyczn e na temat placu Zw ycięstw a (nr и (61), str. 291— 293, ił.). A rtykuł dyskusyjny, om aw iający dotychczasow e projekty rozw iązań urbanistycznych (m. in. błędy w odniesieniu do rozbudow y T ea tru W .), u za sadniający koncepcję własną autora i apelujący o podjęcie zagadnienia.
M I A S T O R . III.
Feliks K a n c l e r z , Problem y odbudow y z a bytków (nr 2, str. 30— 32). O m aw ia zag a d n ien ie u żytkow an ia oraz konieczność zm obilizow an ia
śr o d k ó w p r o p a g a n d y i fin a n s o w y ch n a o d c in k u u s p o łe c z n io n y c h o b ie k tó w a r c h ite k tu r y . F eliks K a n c l e r z , Z a b y t k i a r c h ite k to n ic z n e w n o w e j W a r s z a w ie (nr 9, str. 32 — 3 5 , il.). O m ó w ie n ie o d b u d o w y i a d a p t a c ji z a b y t k ó w n a tle r o z w o ju ż y c ia , n o w y c h fo rm s p o łe c z n y c h i k u lt u r a ln y c h . S T O L I C A R . V I I .
F e lik s K a n c l e r z , P a ła c B łę k itn y fn r 3 ( 2 4 1 ) , il.). H isto r ia i o p is rek o n stru k cji sp a lo n e g o p a ła c u (pro j. in ż. M a lic k i) .
M a r ia n S u l i k o w s k i , P a ła c K a z a n o w s k ic h . J e g o h isto ria, o d b u d o w a i p r z e z n a c z e n ie (n r 8 (2 46 ), ii.) . A u t o r w y k a z u je , ż e u c h o d z ą c y z a z a g in io n y g m a c h istn ieje w z n a c z n e j m ie r ze i n a d a je się d o re k o n stru k cji.
S te fa n R a s s a l s k i , T r a k t S ta r e j W a r s z a w y (nr 17 (2 5 5 ), il.). B o g a to ilu s tr o w a n y p r z e g lą d o d b u d o w y z a b y t k ó w S ta r e g o M ia sta , u z a s a d n ie n ie r e k o n s tr u k cji j e g o b a r o k o w e g o w y g lą d u o ra z u p a m ię tn ie n ia m ie jsc, o só b i w y d a r z e ń h isto r y c z n y c h na ty m o b sza rze i p r o g r a m d a ls z y c h ro b ó t. M ic h a ł S z y m a ń s k i , Z a b y t k i p o d w a r sz a w sk ie w s łu ż b ie s p o łe c z n e j (nr 19 (2 5 7 ) , il.). O m ó w i e n ie p o s tę p u r o b ó t k on se rw ato rsk ich p r z y z a b y tk a c h w o j. w a r sz a w s k ie g o i ich u ż y tk o w a n ia . S te fa n R a s s a l s k i , P la c K r a siń sk ich (n r 20 (2 58 ), il.). O m ó w ie n ie p r o je k tu r o z w ią z a n ia u r b a n is ty c z n e g o o to c z e n ia p a ła c u K r a siń sk ich w p r z e szło ści ( M e r lin i, K u b ic k i) i w d o b ie o b e c n e j (Z . S tę p iń s k i).
D a w n y « P a ł a c P r y m a s o w s k i » s i e d z i b ą G e n e r a l n e g o K o n s e r w a t o r a (n r 22 (2 6 0 ), il.) . H is to r ia p a ła c u i je g o o d b u d o w y .
S te fa n R a k o w s k i , T e a t r W ie lk i w W a r s z a w ie w e d łu g p r o jek tu prof. B o g d a n a P n ie w sk ieg o (nr 24 (2 6 2 ), ił.). H is to r ia b u d o w y , losy g m a c h u o d r. 194 5 o ra z j e g o p r zy s złe p r ze z n a c z e n ie . 7- Lepiarczyk R y c . 230. Z re k o n str u o w ä n a g ło w a m u r z y n k a na ele w a c ji d o m u R v n e k St. M ia s t a nr 36. 180