View of Saint Augustine - the Pastor (Conclusion)

"Vox P a tru m " 8 / 1 9 8 8 / z . 14

ŚW. AUGUSTYN - DUSZPASTERZ

/DOKOŃCZENIE/

I I I . AUGUSTYŃSKA ŻARLIWOŚĆ PASTERSKA

W b a d a n ia c h d u s z p a s t e r s k i e j d z i a ł a l n o ś c i A u g u s ty n a d o s t r z e ­ gamy p r z e d e w s z y s tk im w i e l k ą g o r l i w o ś ć . M ia ł on w z a s a d z i e t a k i e same z a j ę c i a , j a k j e g o k o le d z y w ro z m a im y -h m i a s t a c h a f r y k a ń ­

s k i c h , w y p e ł n i e n i e je d n a k w s z y s t k i c h n a j d r o b n i e j s z y c h obow iązków s p ro w a d z a ł do a r d o r c a r i t a t i s . Był mocno p r z e k o n a n y , że m usi i s c

94 z a p rz y k ła d e m C h r y s t u s a , p o n ie w a ż j e g o m i s j a j e s t u c z e s tn ic tw e m w p o s ł a n n i c t w i e M i s t r z a . Z m i ł o ś c i c z e r p a ł n a t c h n i e n i e d l a c a ł e j sw ej d z i a ł a l n o ś c i . M iło ś ć z a ś w y k lu c z a p o s z u k iw a n ia w ł a s n e j k o ­ r z y ś c i . S z u k a ją c y w ła s n e g o p o ż y tk u , a n ie J e z u s a C h r y s t u s a , p o b ł a ż a j ą w ystępkom l u d u , a ż e b y z a p e w n ić s o b i e j e g o w z g lę d y , w s k u te k 95 96 , c z e g o n i e s ą p a s t e r z a m i , l e c z n a je m n ik a m i . M yśl t a c z ę s t o 97 p o w ra c a u A u g u s ty n a . P o s s y d i u s z c h w a li s w o je g o M i s t r z a z a t o , 98 że n i e s z u k a ł w ła s n y c h s p ra w , l e c z t y l k o J e z u s a C h r y s t u s a M iło ś ć j e s t d l a B is k u p a H ip p o n y pewnym r o d z a je m c z y s t o ­ ś c i d u s z y , k t ó r a k o c h a Boga j a k o sw ego o b l u b i e ń c a b e z s z u k a n i a s i e b i e sam ej .! Bez m i ł o ś c i n i c n i e z n a c z ą c u d a a n i m ę c z e ń stw o M iło ś ć do C h r y s t u s a s p r a w i a , że p a s t e r z c z e r p i e z n ie g o p o k arm , k t ó r y p ó ź n i e j r o z d z i e l a sw ej o w c z a r n i: "K arm ię was tym , czym

s a s i ę k a r m ię ; r o z d z i e l a m p o k arm , k tó ry m sam s i ę ż y w ię " ^ ^ ^ .

94 P o r . Serm o 1 0 1 , 5 , 6 , PL 3 60 95 P o r . Serm o 4 6 , 2 , CCL 4 1 , 5 2 9 -5 3 0 ; 1 9 , CCL 4 1 , 5 4 5 - 5 4 6 . 4 6 , 8 , CCL 4 i , 5 3 4 -5 3 5 ; 46 96 P o r . Serm o 1 3 7 , 5 , 5 , PL 3 7 5 6 - 7 5 7 . 97 98 99 100 101 P o r . E p i s t u l a 2 0 8 , 2 1 4 , CSEL 5 7 , 3 4 3 -3 4 4 ; 2 0 2 , 6 , CSEL 5 7 , 3 4 6 ; 2 2 8 , 9 , CSEL 5 7 , 4 9 1 -4 9 2 ; I n I o a n n i s E v a n g e liu m t r a c t a - t u s 4 6 , 5 - 6 , CCL 3 3 , 4 0 0 -4 0 2 ; 4 6 , 8 , CCL 3 6 , 4 0 2 - 4 0 3 . P o r . P o s s i d i u s , V i t a S . A u g u s t i n i 2 1 , PL 3 2 , 5 1 . P o r . Serm o i 3 7 , 9 , 1 0 , PL 3 8 , 7 6 0 . P o r . Serm o 1 3 8 , 2 , 2 , PL 3 8 , 7 6 4 . Serm o 3 3 9 , 4 = F r a n g ip a n e I I , 4 , MA I 1 9 3 , PL 3 8 , 1 4 8 1 .

308

-C a łą p r a c ę d u s z p a s t e r s k ą pojm ow ał A u g u sty n w ś w i e t l e m i­ s ty c z n e g o z j e d n o c z e n i a C h r y s tu s a z w ie r n y m i, z p a s t e r z a m i i ow­ c z a r n i ą , g ło w ą i c z ło n k a m i. D la te g o t e ż m ów ił o m i ł o ś c i , k t ó r a łą c z y b is k u p a z C h ry stu se m i K o ś c io łe m : b i s k u p i t o c i , k t ó r z y powodowani m i ł o ś c i ą t r o s z c z ą s i ę o O b lu b ie n i c ę C h r y s t u s a . Ten z a ś wymagał od P i o t r a p o t r ó j n e g o w y z n a n ia j a k o p o t w i e r d z e n i a m i ł o ś c i g o to w e j do o d d a n ia ż y c i a :

"P a ś owce m o je . T o b ie p o w ie rz a m m oje o w ce. J a k i e

owce? K tó r e o d k u p iłe m k r w ią s w o ją . Za a i e u m arłem . K o ch asz m n ie? O ddaj ż y c i e , z a n i e . . . P i o t r p r z e l a ł k rew d l a o c a l e n i a o w iec...1 0 2 "P aś owce m o je " z n a c z y

" o d d a j swe ż y c i e z a owce m o je " " 1 0 3 .

C a ły d ł u g i l i s t 2 2 8 , k t ó r y P o s s y d i u s z u m i e ś c i ł w "Ż yw ocie św . A u g u s ty n a " , k ł a d z i e n a c i s k n a o b o w ią z e k , j a k i sp o c z y w a n a

p a s t e r z a c h : m a ją n i e o p u s z c z a ć o w c z a rn i z a g r o ż o n e j p r z e z b a r ­

b a rz y ń c ó w , ch o ćb y n aw et m ia ło t o b y ć p o łą c z o n e z n a r a ż e n ie m ży­ c i a . M iło ś ć p o b u d z a c i e r p l i w o ś ć p a s t e r z a , k t ó r y n i e może być z a ­ dow olony ze sw ego b e z p i e c z e ń s t w a , j e ś l i j e g o o w c z a r n ia j e s t w

n i e b e z p i e c z e ń s t w i e . A u g u s ty n n i e u s t a n n i e p o w t a r z a , że g o d n o ść b is k u p a j e s t c ię ż a r e m , t w i e r d z ą c , że j e ś l i m i ł o ś ć te g o wymaga, n a le ż y w z ią ć t e n c i ę ż a r na swe b a r k i ^ ^ ^ . A m b ic ją B is k u p a H ip p o

-ł

ny n ie j e s t p r z e w o d z e n ie , a l e p o m a g a n ie : "n o n tam p r a e e s s e quam p r o d e s s o d e s i d e r o " ^ ^ ^ .

W k a z a n i u w ygłoszonym z o k a z j i ś w ię c e ń pew nego b i s k u p a , k t ó r e g o i m i e n i a n i e znam y, A u g u sty n k ł a d z i e w y r a ź n ie n a c i s k na p o k o rę k o n ie c z n ą d l a d u s z p a s te r z a .W s p o m in a , że k i e d y t o a p o s t o ł o ­ w ie s p r z e c z a l i s i ę m ięd zy s o b ą o p ie r w s z e m i e j s c a , J e z u s z a p r o ­ s i ł do s i e b i e d z i e c i i je d n o z n i c h s t a w i ł im j a k o p r z y k ł a d p o ­ k o r y . P rz y p o m in a t a k ż e w s k a z a n ie św . P a w ła / i Tm 3 , 6 / , aby n e o f i t y n i e w y b ie r a ć na b i s k u p a s t w i e r d z a j ą c , i ż w K o ś c i e l e z w ra c a s i ę uwagę na t e g o , komu p o w ie r z a s i ę w y ż sz e s ta n o w is k o

w tym c e l u , aby n i e w b ił s i ę w p y c h ę , n a r a ż a j ą c s i ę w t e n s p o s ó b

102 S e rm o C a s i n e n s i s 1 , 1 3 3 , 4 , MA I 4 0 3 - 4 0 4 . 103 I n I o a n n i s E v a n g c l i u ; n t r a c t a t u s 4 7 , 2 , CCL 3 6 , 4 0 5 , PSP 1 5 / 2 , 1 1 ; p o r . t a m ż e , 1 2 3 , 5 , CCL 3 6 , 6 7 8 - 6 8 0 . 104 P o r . Serm o 3 3 9 , XIX 1 9 , CCL 4 8 , E p i s t u l a 134, 1, CSEL 4 4 , 8 5 ; p o r . I 5 G 4 -5 6 5 . 2 , 2 , PL 3 8 , 6 5 6 - 6 8 7 . 1 4 8 0 -1 4 8 1 ; De C i v i t a t e D el Serm o G u e l f e r b . 3 2 . 3_{* M, MA} 105

309

n a w y ro k , j a k i s p o t k a ł s z a t a n a . P o w in n iśm y b r a ć w zór z C h r y s t u ­ s a u c z ą c e g o p o k o r y ; c h o ć j e g o t r o n j e s t w n i e b i e , t o je d n a k

p ie r w s z y t r o n - k r z y ż s t a ł na z ie m i^ .

B is k u p ma powód do dumy, a l e w ie , że c h o c i a ż g o d n o ś ć wy­ n o s i go p o n ad w ie r n y c h , t o je d n a k n i e p r z e s t a j e b y ć i c h w s p ó ł- 107 , 108 p ra c o w n ik ie m / c o o p e r a r i u s / w w in n ic y P a ń s k i e j , w s p ó ł s ł u g ą , i0 9 bo i on j e s t owcą B o s k ie g o P a s t e r z a i u c z n ie m B o s k ie g o M i s t r z a . B ogactw o ż y c i a u c z u c io w e g o , c h a r a k t e r y z u j ą c e św. A u g u s ty ­ n a , p r z y c z y n i a s i ę w dużym s t o p n i u do t e g o , że j e g o d z i e ł a s ą

zaw sze a k t u a l n e ; i c h c z y t e l n i k odczuw a ż a r b e z p o ś r e d n ie g o k o n ­

t a k t u l u d z k i e g o . D u s z p a s t e r s k i e p o s ł u g i w a n i e B is k u p a tw o rz y m ię ­ dzy nim a w ie rn y m i w zajem n ą s y m p a t i ę . A u g u s ty n ż y c z y s o b i e , aby Pan u d z i e l i ł mu: " t a k i e j s i ł y u k o c h a n ia d i e c e z j a n , aby m ógł t a k ­

że u m rzeć z a n i c h a l b o w r z e c z y w i s t o ś c i , a l b o s e rc e m / a u t e f - 110 f e c t u , a u t a f f e c t u / " . P o n ie w a ż k o c h a s z c z e r z e i ż a r l i w i e , n i e ukryw a b ó lu z powodu n i e w r a ż l i w o ś c i g r z e s z ą c y c h i p o z o s t a - l l i ją c y c h w g r z e c h u , k t ó r z y c z u j ą s i ę d z i ę k i tem u s z c z ę ś l i w i . S t w ie r d z a : " N i h i l e s t i n f e l i c i u s f e l i c i t a t e p e c c a n ti u m " ^ ^ ^ . S k a rż y s i ę n a g r z e c h y s w o je j o w c z a rn i i 13 n a t y c h , k t ó r z y z g o r ­ s z e n i p r z e z z ł y c h p a s t e r z y , o d r y w a ją s i ę od j e d n o ś c i z C h r y s t u -114 115 sem i n a p o g a n u p o rc z y w ie t r w a j ą c y c h w sw ych p r z e s ą d a c h . P o b o rc ę z a ś p o d a tk ó w R o m u lu sa , k t ó r e g o n a w r ó c i ł i o c h ­ r z c i ł , a k t ó r y t r a k t o w a ł u b o g ic h n i e s p r a w i e d l i w i e i o k r u t n i e ,

z a p r o s i ł pew nej s o b o ty do s i e b i e . R om ulus o b i e c a ł , że s p e ł n i ż y ­ c z e n ie B is k u p a , l e c z te g o n i e w y k o n a ł. W n i e d z i e l ę p r z y s z e d ł do k o ś c i o ł a , m o d l i ł s i ę , a l e u n i k a ł s p o t k a n i a z P a s te r z e m . Wówczas A u g u sty n n a p i s a ł do n ie g o l i s t , w k tó ry m m .i n . c z y ta m y : 106 P o r . Serm o G u e l f e r b . 3 2 , 1 - 4 , MA I 5 6 3 -5 6 6 . 107 P o r . Serm o 4 9 , 2, CCL 4 1 , 6 1 5 . 109 P o r . i - 2 , Serm o G u e l f e r b . 9 , 4 , MA I 470 MA I 5 6 3 -5 6 4 ; Serm o W ilm a rt 2, 18, 2 , 8 , MA I MA I 6 8 0 . 5 0 0 ; 110 111 112 113 P o r . E n a r r a t i o n c s i n psalm um 126, 3 , CCL 4 0 , 1 8 5 8 -1 8 5 9 , PSP 4 2 / i 2 7 -2 9 ; Serm o C a s i n e n s i s 1, 133, 5 i 13 MA I 404 1 4 1 0 . Serm o C a s i n e n s i s 1, 1 3 3 , 5 , MA I 4 0 4 . P o r . ta m ż e , 1 3 , MA I 4 1 0 . E p i s t u l a 1 3 8 , 1 4 , CSEL 4 4 , 1 4 0 . P o r . Serm o 1 3 7 , 1 1 , 1 4 -1 2 , 15, PL 3 8 , 7 6 2 -7 6 3 , PSP 1 2 , 3 1 1 - 3 1 3 . 114 P o r . S e rm o G u e l f e r b . 3 2 , 1 1 , ALA I 5 7 3 . 115 P o r . E p i s t u l a 2 3 2 , 3 , CSEL 5 7 , 5 1 2 - 5 1 4 .

310

"Bóg c i p r z e b a c z y . Co in n e g o mam c i p o w ie d z ie ć ? / . . . / . A16 j e ś l i n i e p o p r a w is z s i ę , On j e s t

s p r a w i e d l i w y . J e ś l i l i t u j e s z s i ę nad s o b ą samym, m ie j t e ż l i t o ś ć nade mną. N ie j e s t e m t a k b a rd z o

n ędzny i n ie w r a ż liw y n a m iło ś ć C h r y s t u s a , iżbym n i e c z u ł w s e r c u ogrom nej r a n y , k ie d y w t a k i

s p o s ó b d z i a ł a j ą c i , k t ó r y c h z r o d z iłe m d l a Ewan­ g e l i i . / . J e ś l i w ie r z y s z w t o , t o d z i ę k i Bogu; j e ż e l i n i e w i e r z y s z , t o p o c i e s z a j ą m nie s ło w a

P a n a : m ów cie: 'p o k ó j tem u dem ow i. J e ś l i j e s t tam

s y n p o k o ju , s p o c z n i e n a nim p o k ó j w a s z . J e ś l i n i e , p o w ró c i do w a s ' /M t 10, 1 2 - 1 3 / . M i ł o s i e r d z i e Boże n i e c h c i ę b r o n i , P a n ie i sy n u u m iło w a n y " H 6 .

Ton z a u f a n i a c h a r a k t e r y z u j ą c y j e g o s t o s u n k i z w ie rn y m i s p r a w i a , że w y ra ż a r o z c z a r o w a n ie z powodu i c h m ałeg o u d z i a ł u w k o ś c i e l e w u r o c z y s t o ś ć A p o s to łó w , a j e d n o c z e ś n i e d z i ę k u j e

n ie l ic z n y m obecnym . J e s t t a k ż e r a d o s n y , k ie d y d o s t r z e g a owoce 117

sw ego p a s t e r s k i e g o p o s ł u g i w a n i a . K ończąc pewne k a z a n i e , *

w y g ło s z o n e w c z a s i e ś w i ą t p a s c h a l n y c h , m ó w ił:

" P e ł n i ę mój o b o w ią z e k , szukam w a s z e j k o r z y ś c i . R a d u ją m nie w asze d o b re u c z y n k i, a l e n i e w asz

g r o s z . K to ż y je d o b r z e , c z y n i m nie b o g a ty m . W s z y s tk ie m oje b o g a c tw a p o l e g a j ą na n a d z i e i ,

że mam was w C h r y s t u s i e . W asze d o b re ż y c ie j e s t d l a m nie r a d o ś c i ą , u l g ą , p o z w a la o d d y ­ c h a ć w c z a s i e n i e b e z p i e c z e ń s t w i d o ś w ia d c z e ń . Z a k lin a n i w a s, b r a c i a , j e ś l i n i e p a m i ę t a c i e o s o b i e , t o m i e j c i e l i t o ś ć n ad e m n ą " H 8 . 119 --N ie p r a g n i e a n i p o c h w a ł, a n i o k la sk ó w . Powodem c i e r p i e n i a j e s t d l a n ie g o t o w s z y s tk o , co s p r z e c i w i a s i ę s p r a w ie P a n a ,

p o b u d k ą z a ś do r a d o ś c i t o , d z i ę k i czem u p o w ię k s z a s i ę chw a­

ł a P a n a : n a d z i e j ą d l a b i s k u p a j e s t C h r y s t u s , a n a g r o d ą n i e -1^120 bo . 116 E p i s t u l a 2 4 7 , 2 i 4 , CSEL 5 7 , 5 8 7 -5 8 9 . 117 P o r . Sermo 8 2 , 12, 15, PL 3 8 , 5 1 3 - 5 1 4 . 118 Serm o 2 3 2 , 8 , 8 , PL 3 8 , 1112; p o r . Serm o 102, 1, i , PL 3 8 , 6 1 1 . 119 P o r . Serm o 3 3 9 , 1, 1, PL 3 8 , 1480: " L a u d a r i au tem a b en e v i v e n t i b u s / . . . / . / . . . / . Nec p l e n e v o l o , n ec p l e n e n o l o . Non p l e n e v o l o , ne i n la u d e hum ana p e r i c l i t e r : non p l e n e

n o l o , ne i n g r a t i s i n t ą u ib u s p r a e d i c o " . 120 P o r . Serm o G u e l f e r b . 3 2 , 8 , MA I 5 7 0 .

- 311

IV . OBOWIĄZKI WIERNYCH

A u g u s ty n g łę b o k o o d czu w ał j e d n o ś ć p a s t e r z a z o w c z a r n ią . R ó ż n ic e w o b o w ią z k a c h , r z e c z y w i s t a i n a d p r z y r o d z o n a w ła d z a ,

j a k ą z o s t a ł o b d a r z o n y , n i e o d d z i e l a ł y go od lu d u B o żeg o , k t ó ­ r y j e s t t a k ż e w s p ó ło d p o w ie d z ia ln y za ż y c i e K o ś c i o ł a . W ie rn i

w in n i sz a n o w a ć s w o ic h w i d z i a l n y c h p a s t e r z y , g d y ż w y n ik a t o z e św ia d o m o śc i o i c h ł ą c z n o ś c i z duchowym i p rzy w ó d cam i . S z a c u ­ nek t e n je d n a k n i e o z n a c z a b a ł w o c h w a l s t w a ,n a d z i e i bowiem n i e

122 m a ją p o k ła d a ć w p a s t e r z u - c z ł o w i e k u , a l e w C h r y s t u s i e .

S zac u n k o w i o d p o w iad a s z c z e r a m i ł o ś ć , j a k a n a l e ż y s i ę s ł u - 123

gom Bożym, s z a f a r z o m ł a s k i B o żej . W iern i", s ł u c h a j ą c p a s t e r z a , 124

s ą p e w n i, że s ł u c h a j ą sam ego C h r y s t u s a , a b ę d ą c p o s ł u s z n i p a ­ s t e r z o w i i o k a z u ją c mu z b a w ie n n ą b o ja z n p r z y p o m in a ją s o b i e , że s ą o w c z a r n ią C h r y s t u s a . T rz o d a p o w in n a n a ś la d o w a ć d o b re g o p a -s t e r z a . J e ś l i z a ś p a s t e r z , ź l e p o s t ę p u j e , w ów czas s ł u c h a o n a t y l k o je g o d o b ry c h nauk i n a ś l a d u j e J e z u s a C h r y s t u s a . Z b i e r a w in ne g r o n a z d ro w e j n a u k i na winnym s z c z e p i e , k tó ry m j e s t C h r y s t u s , 127 ro sn ą c y m n i e r a z p o ś r ó d k ł u j ą c y c h r o ś l i n , g d y ż n ig d y n i e w o l- 128 no z powodu z ł y c h p a s t e r z y o d łą c z a ć s i ę od j e d n o ś c i K o ś c i o ł a . W ie rn i p o n a d to w in n i z a s tę p o w a ć b i s k u p a w swoim w łasnym domu,

129 aby c z ło n k o w ie r o d z i n y w y tr w a li w p ra w d z iw e j w ie r z e . W s t o s u n ku do d z i e c i , s ł u g , p r z y j a c i ó ł , s ą s ia d ó w , k l i e n t ó w m a ją k ie r o w a ć s i ę c z ę ś c i e j n a p o m n ie n ie m , r z a d z i e j z a ś s u r o w o ś c i ą , a ż e b y n i e do p u s z c z a ć do n i e ł a d u ^ O . 121 122 123 P o r . Sermo 4 6 , 6 - 7 , CCL 4 1 , 5 3 3 -5 3 4 . P o r . Serm o G u e l f e r b . 3 2 , 8 - 9 , MA I 5 6 9 - 5 7 1 . P o r . E p i s t u l a 2 0 8 , 7 , CSEL 5 7 , 3 4 6 -3 4 7 ; Serm o 1 3 7 , 5 , PL 3 8 , 7 5 7 , PSP 12, 3 0 3 . 124 125 126 127 128 129 130 P o r . P o r . P o r . P o r . P o r . P o r . P o r . Serm o 4 6 , 2 4 , CCL 4 1 , 5 5 1 -5 5 2 ; 101, 4 , PL 3 8 , Serm o 146, 1, PL 3 8 , 7 9 6 . E p i s t u l a 2 0 3 , 6 , CSEL 5 7 , 3 4 6 . Serm o 137, 1 3 , PL 3 8 , 7 6 1 -7 6 2 , PSP 12, 3 1 0 -3 1 1 . Serm o G u e l f e r b . 3 2 , 11, HA I 5 7 3 . Serm o 9 4 , PL 3 8 , 5 8 0 -5 8 1 . Sermo 3 0 2 , 1 9 , PL 3 8 , 1 3 9 2 -1 3 9 3 . 6 0 7 - 6 0 8 .

312

-W ie rn i z g o d n ie z n au ką św . P a w ła / i K or 9 , 7 / m a ją t e ż o b o w ią ze k m a t e r ia ln e g o w s p ie r a n ia b is k u p a . Godni p o c h w a ły s ą

w s z a k ż e c i p a s t e r z e , k t ó r z y w y r z e k a ją s i ę t e g o p ra w a . N ik t j e d ­ nak n ie p o w in ie n p o t ę p i a ć t y c h , k t ó r z y z n ie g o k o r z y s t a j ą ^ ! .

A u g u s ty n n ie domaga s i ę n ic z e g o t a k b a r d z o , j a k pomocy m o d lite w ­ n e j : " M ó d lc ie s i ę z a n a s : im bowiem je s t e ś m y na w yzszym s t a n o - w is k u , tym w ię k s z e j e s t n ie b e z p ie c z e ń s t w o d l a n a s " ^ . N arażo n y

n a r ó ż n e n a p a ś c i i z a s a d z k i , p o t r z e b u j e m o d lite w n e g o w sp a rcia ^ ^ ^ P o w ie r z a t a k ż e lu d o w i b o j a ź ń , j a k a go o g a r n i a na m yśl o s ą d z i e

134

Bożym . B isk u p p o t r z e b u j e m o d litw y , aby sam m ógł innym s ł u ż y ć 135

słow em B oży _{aby on i j e g o duchow n i w p r o w a d z a li w c z y n t o ,} 136 co p r z e c z y t a l i w P iś m ie św . _{ab y s p o t k a n i a z d o n a t y s t a m i m ia­} ł y w y n ik p o żą d a n y d l a K o ś c i o ł a , d l a n ie g o i d l a n a s t ę p c y , k t ó r e - 137 go w y z n a c z y ł . We w za je m n e j m o d lit w ie p a s t e r z a z a o w c z a r n ię i o w c z a r n i z a p a s t e r z a odbywa s i ę tr y u m f m i ł o ś c i . K o n ie c z n a j e s t w ię c owa w ym iana m od litw ^ ^ ^ :

" J e s te ś m y w aszym i p r z e ło ż o n y m i, j e s t e ś c i e B ożą

t r z o d ą . Z a u w a ż c ie d o b r z e , że n a s z e n i e b e z p i e c z e ń ­ s tw a s ą w ię k s z e n i ż w a s z e . M ó d lc ie s i ę z a n as / . . . / M odlę s i ę z a w a s, abyśm y ż y l i s p o k o j n i e i z g o d n ie w p e ł n e j s p r a w i e d l i w o ś c i i m i ł o ś c i . M ó d lc ie s i ę z a n a s , g d z i e k o l w i e k j e s t e ś c i e , g d z i e k o l w i e k j e s t e ś m y , g d y ż w s z ę d z ie j e s t t e n , do k t ó r e g o n a le ż y m y " 1 3 9 . K s . A u g u s ty n Eckmann - L u b lin 1 3 1 132 133 134 135 136 137 138 P o r . Serm o 4 6 , 2 - 7 , CCL 4 1 , 5 2 9 -5 3 4 . Scrm o G u e lf e r b . enim i n a l t i o r e l o c o , MA I 5 6 9 : " o r a t e p r o n o b is : q u a n to t a n t o in m a io r e p e r i c u l o su m u s". P o r . Serm o 4 6 , 1 4 , CCL 4 1 , 5 4 1 . P o r . Serm o 4 6 , 2 , CCL 4 1 , 5 2 9 -5 3 0 ; 1 3 7 , 1 5 , PL 38 , 7 6 3 , PSP 1 2 , 3 1 2 - 3 1 3 . P o r . Sermo 3 5 5 , P o r . Sermo 356 , 7 , PL 3 9 , 1 5 7 4 , PSP 1 2 , 2, PL 3 9 , 1 5 7 5 , PSP 1 2 , 2 8 2 . 2 8 3 -2 8 4 . P o r . Sermo 3 5 8 , 1 - 6 , PL 3 9 , 1 5 8 6 -1 5 9 0 ; E p i s t u l a 2 1 3 , 7 ; CSEL 5 7 , 3 9 7 . P o r . Serm o D e n is 1 3 , 10 , MA I MA I 5 4 3 . 64; Sermo G u e l f e r b . 139 E p i s t u l a 2 3 1 , 6, CSEL 5 7 , 5 0 9 -5 1 0 .

3 1 3

SAINT AUGUSTINE - THE PASTOR /Summary - c o n t i n u e d /

I n h i s p a s t o r a ł s e r v i c e , t h e s a i n t b is h o p was z e a lo u s lo v e f o r th e God and t h e man. The g r e a t and pow er, he h ad b e e n g i f t e d w i t h , d id n o t p r e v e n t him c l o s e t o th e p e o p le o f God, who a r e a l s o r e s p o n s i b l l i f e o f th e C h u rc h . The f a i t h f u l s h o u ld r e s p e c t and s h a p h e rd and a l s o r e p l a c e th e b is h o p i n t h e i r homes h av e th e d n ty t o f l n a n c i a l l y s u p p o r t t h e b i s h o p . Au n o t c la im much f o r a n y th in g b u t a i d i n p r a y e r . The f o r th e f a i t h f u l . The e x c h a n g e o f p r a y e r s i s n e c e s s t u a l p r a y e r o f t h e s h e p h e r d f o r th e f o l d and th e fo s h e p h e rd th e triu m p h o f lo v e d o e s t a k e p l a c e . A U t?LA u y m ir a c u lo u s from b e in g e f o r th e lo v e t h e i r . They a l s o g u s t i n e d id b is h o p p ra y s a r y . I n a mu ld f o r th e