Ryszard Grygiel
Brześć Kujawski, woj. włocławskie.
Stanowisko 4
Informator Archeologiczny : badania 14, 28-30
Batiania prow adził Zespół pod kierownictwem doc. dr hab, Aleksandry C ofta-B ron iew skiej. Finansował W ydział Kultury w Inowrocławiu. Drugi sezon badań. Cm entarzysko w ielokul turowe.
C elem prac było całościow e zbadanie kurhanu wiązanego z lud nością grupy K ruszki /synonim grupa: Dobre względnie kujawska/ kultury epiBznurowej. Stanowisko weryfikowano uprzednio /1978/ son dażami re jestru ją c 3 obiekty,
W roku bieżącym eksploracja objęła całą pow ierzchnię /4 a ry / nasypu. W obrębie zbadanego obszaru zarejestrow an o przejaw y osad nictwa: a/ kultury ceram iki wstęgowej ry te j, b/ hipotetyczny pochó wek osobnika proweniencji n adczarn om orskiej z końca neolitu /grób kurhanowy/, c/ cm entarzysko nakurhanowe ludności grupy K ruszki, d/ grób w czesnołużycki, e/ b liżej nieokreślone funkcjonalnie p rze ja w y osadnictwa z podokresu późno lateńskiego epoki żelaza,
a. Zarejestrow an o fragm ent budowli słupowej j o o rien tacji N -S / oraz 2 glinianki, przy niew ielkim udziale źród eł ruchomych.
b. Pochówek w yróżn iający się konstrukcją Jamy grobow ej, ukła dem zwłok /pozycja płodowa, na osi N-S, głową na N/ o ra z w yposaże niem /łuk reflek syjn y, diadem z rurek m iedzianych - ? / od pochów ków pr oto brązowych, zlokalizow any pod centralnym punktem nasypu kur hanu /wym iary nasypu: 12 x 15 m /,
c. Cm entarzysko złożone z 23-25 pochówków o silnie zunifikowanej "u n ietyck ie j" regule układu zwłok /pozycja płodowa, na osi N-S, głową na S/. W tej lic zb ie na w yróżn ien ie zasługują: 2 groby zbiorow e, 1 m e galityczny, 1 kłodowy. W yposażenie pochówków było nader ubogie. Z a re jestrow ano głównie /w m n iejszej c zę ś c i grobów/ ceram ikę /do 2 naczyń,
1 topór kamienny, I kółko z brązu /? /.
d. Grób szkieletow y /cząstkowy - ?/ zorientowany na osi N-S, z hipotetyczną "nadbudówką" czytelną w postaci 4 dołków posłupowych, usytuowanych obok narożników jam y grobowej. W yposażenie stanowiło: 1 szp ila uszata, 2 naram ienniki, 4 pierścionki w fo rm ie spiralek,
e. Brak elementów typowo osadowych /np. polepy/ skłania do in te rp re ta c ji ujawnionych przejawów· osadnictwa jako ru bieży na badanej nekropolii.
M ateriały przechowywane są w Z esp ole Badań Kujaw Katedry A rc h e o lo g ii UAM . Badania zakończono. - 28 -BRZEŚfc KUJAWSKI w oj, w łocław sk ie Stanowisko 4
Muzeum A rcgeo lo giczn e i Etnograficzne
29
Badania prowadził dr R yszard G rygiel. Finansowali: W KZ we Włocławku oraz Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Kontynuacja badań z lat 1934- 1939, 1952, 1976-1977. Stanowisko w ielo kulturowe i w ielookresow e od późnego paleolitu po w czesneśredniowiecze,
W latach 1978 i 1979, całkowicie zostało przebadane stanowisko nr 3, W roku 1980 powrócono na teren stanowiska nr 4, gdzie konty nuowano prace z lat 1976 i 1977. Ogółem w tegorocznych badaniach, skoncentrowanych w północnej c zę śc i stanowiska, przebadano obszar 750 m2. Na tym wycinku stanowiska stwierdzono obecność materiałów z okresów: późnego paleolitu, neolitu i lateńskiego, p rzy czym zdecy dowanie przeważały ślady osadnictwa neolitycznego.
Pojedyncze zabytki krzemienne odnoszące się do późnego paleoli tu /krąg kultury tylczakowych/ zalegały tuż nad żwirowatym calcem . R ozrzut ich wykazuje wyraźne związki z zasięgiem materiałów, pocho dzących z tego samego okresu czasu, z badań w latach 1976 i 1977 i stanowi o istnieniu w tym m iejscu obozowiska.
Z kulturą ceram iki wstęgowej rytej wiąże się odkrycie trzeciej ju ż z kolei na tym stanowisku chaty słupowej, która w rzu cie prosto kąta osiągała wym iary 15 x 5 m. Do jej dłuższych ścian przylegały
czte ry jam y wybierzyskowe żwiru i gliny. Całości tow arzyszył bogaty inwentarz ceram iczny, krzem ienny i kamienny.
Uchwycono c zę śc i narożnikowe prawdopodobnie trzech nowych chat trapezowatych grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej. Z grupą brzesko-kujawską związane są dwa groby szkieletowe, kobie ce, z których jeden zaw ierał pas biodrowy złożony z ośmiu sznurów paciorków z m uszli, w skład których wchodziło około 3000 sztuk. P o nadto z tego okresu przebadano zespół dziesięciu jam , tzw. glinianek, m ieszczących się w północnej p ery fe rii osady, z których największa o średnicy około 8 m i głębokości do 2 m, zaw ierała bardzo dużą ilo ść materiałów ceram icznych, krzemiennych i n arzędzi kamiennych.
Kulturze am for kulistych odpowiada jedna jama o średnicy i g łę bokości do 2 m, Z jej wypełniska pochodzą, jak dotąd n ajliczn iejsze na tym stanowisku, m ateriały ceram iczne, kostne zw ierzęce oraz ozdoby z kości i narzędzia kamienne.
Również kulturze pucharów lejkowatych odpowiada jedna jama oraz m ateriał ceram iczny luźno znaleziony w warstwie kulturowej sta nowiska.
Drugą pod względem liczebn ości grupę m ateriałów stanowią zna leziska z wczesnego i środkowego okresu lateńskiego, których tylko pobieżna analiza jasno wskazuje na pełną ewolucję form naczyń kultury grobów kloszowych w kierunku rozwoju ceram iki kultury przew orskiej.
30
Liczn y m a teriał ceram iczn y o ra z ozdoby i narzędzia z kości, wystą piły w wy pełni s k ach 10 jam gospodarczych o ra z dwóch chatach słupo wych, z których szczególną uwagę zw raca jedna, o wymiarach 10 x
5 m, z rzęd em podwójnie bitych słupów wzdłuż jednej ze ścian b ocz nych.
Pobrano liczh d próbki w ęgli drzewnych z obiektów neolitycznych i okresu lateńskiego, które przekazane zostaną Pracowni A n aliz Radio chemicznych Muzeum Arch eologiczn ego i Etnograficznego w L o d zi,
M ateria ły przechowywane są w M A iE w L o d zi. Badania będą kontynuowane.
B U D ZYŃ Muzeum A rch eologiczn e
w oj. pilskie w Poznaniu
Stanowisko 1
Stanowisko le ż y w centrum ro zle g łeg o , zalesionego kompleksu z wydm i eń /eoliczne piaski pokrywowe w ysoczyzny dennomorenowej/, znajdującego się na południe od drogi z Budzynia do Prosny,
T ego ro czn e prace wykopaliskowe skoncentrowano na obszarze wykopu C, wytyczonego w północnej c zę śc i stanowiska. Odkryto tam obiekt w form ie lejow atej jam y o wym iarach 3 x 2 m i o za ry s ie owalnym, wypełnionej w ęgielkam i drzewnym i i rozm ytą polepą. Z a równo w obiekcie, jak i na całym pozostałym o b sza rze wykopu w y stąpiły dośó obfite m a teriały archeologiczne /ceramika, w yroby ka mienne, kości/. Wyniki wstępnej klasyfikacji inwentarza ruchomego p otw ierd ziły dotychczasowe datowanie osady na fa zę III i IV kultury pucharów lejkowatych.
M a teria ły i dokumentacja znajdują się w W KZ w P ile . Badania zostały zakończone.
Badania prow adził dr Andrzej Prinke. Finansował W KZ w P ile . T r z e c i sezon badań. Osada kultury pucharów le jk o watych.
BUR DENIS Z K I w o j. suwalskie Stanowisko 4
patrz
paleolit 1 m ezo lit
DĄBROW A BISKU PIA w oj. bydgoskie
Stanowisko 21
U niw ersytet im , Adama M ickiew icza Katedra A rch e o lo gii
Zespół Badań Kujaw w Poznaniu
