Pasożyty wewnętrzne (Cestoda, Trematoda) drobnych ssaków polnych (Insectivora, Rodentia) z okolic Turwi koło Poznania

(1)

TERESA PO,TMAŃSKA (Warszawa)

Zakład Parazytologii PAN

[91]

PASOŻYTY WEWNĘTRZNE

(CESTODA, TREMATODA) DROBNYCH

SSAKÓW POLNYCH (INSECTIVORA, RODENTIA) Z OKOLIC TURWI

KOŁO

POZNANIA

Materiał

do pracy zbierany

był

w

ciągu

trnech sezonów letnich: lipiec,

sier,pień

i

wrzesień

1952, 1953

i

1954 r. Opracowano

wyłącznie

Trematoda

i

Cestoda. Przebadano 11 gatunków

żywicieli.

Insectivora -

Owadożerne:

Sorex araneus L., Sorex minutus L., Neo-

mys fodiens S c hr e be

ir,

Crocidura mimula Mi 11 , e r, Talpa europaea L.

Rodentia - Gr~onie: Microtus arvalis

P

a 11 as, Microtus ratticeps

Keys er 1 i n g et B

1

as ius, Apodemus agrarius Pa 11 as, Apodemus

sylvaticus L., Mus musculus L., Mocromys minutus Pa 11 as.

W przebadanym materiale

niezarażony był

kret, badylarka, oraz

wszystkie myszy. U

pozostałych

gatunków

żywicieli

stan

zarażenia

przed-

stawiał się następująco:

Sorex araneus L . (45 osobników): Hymenolepis

scalaris (Duj ar di n , 1845) - 2 osobniki, Hymenolepis scutigera (Du-

j ar di n, 1845) - 3 osobniki, Hymenolepis singularis Cho

1

od ko v-

s k y, 1912 - 7 osobników, Dicranotaenia furcata St ie da, 1862 -

1 osobnik, Choanotaenia crassiscolex Li n st o w, 1890 - 4 osobniki,

Plagiorchis exasperatus (Rud o 1 phi, 1819) - 2 osobniki, Opisthiogly-

phe soricis sp.

n. - 1

osobnik, Dicrocoelium pellucidum

sp.

n. -

1

osobnik;

Sorex minutus

L.

{16 osobników): Hymenolepis singularis Cho 1

od-

ko v s k y, 1912 - 2 osOlbniki, Vigisolepis barbascolex S :pass k y, 1949 -

1 osobnik;

Neomys fod, iens Sc hr

e

b.

(5

osobn:ików): Dicranotaenia tiara (Du-

j

ar di n, 1845) - 1 • osobnik;

Crocidura, mi mula M i

11

e , r

(6

osobników): Hymenolepis scalaris

(Du- j

ar di n , 1845) - 2 osO'bniki, Dicranotaenia

sp. -

1 · osobnik;

Microtus arvalis Pa 11 as (649 osobników): Aprostatandrya caucasica

Kirsche nb 1 at t, 1938 - 38 osobników, Hymenolepis assymetrica Ja-

n icki, 1904 - 37 osobników, Taenia taeniaeformis Bat

s

c h, 1786

~

larwa, 2 osobniki;

Micrc· tus ratticeps K e ys e r

1

i n g et B 1 as ius - (10 osobntków):

Aprostatandria caucasica Kirsche nb 1 at t, 1938 - 1 - osobnik, P'si-

lotrema pharyngeatum J. Gr ab da, 1954 - 1 osobnik.

Ekstensywność zarażenia

podana

j¹

est w

bezwzględnych

licz bach ze

względu

na

niewielką liczbę

przebadanych osobników niektórych gatun-

ków

żywicieli.

Ogółem

znaleziono 12 gatunków Cestoda i 4 gatunki Trematoda. Inten-

sywność

i

ekstensywmość zarażenia była

niewielka.

Wiadomości Parazytologdczne nr 5 - Supplemen.tum

(2)

224 ^T.^POJMAŃSKA

Opisano dwa nowe gatunki przywr: Opisthioglyphe soricis sp. n. i Di-

crocoelium pellucidum sp. n.

Opistioglyphe soricis

zbliżone

nieco do O. locellus Ko

^,s

s ac k, 1910,

O. ranae (Fr - oeilich, 1791)

i

O. megastomus Baer, 1943,

różni się

od wymientonych gatunków

występowaniem przełyku,

bardzo

dużą

po-

chewką

cirrusa, silnym rozwojem

żółtników łączących się

na

wysokości

rozwidlenia jelita poprzecznym pasmem, a w tylnej

części ciała zawijają

cych

się

ku górze.

Dicrocoelium pellucidum

różni się

od D. soricis (Dies

i

n g, 1858)

położeniem żółtników składających się

z

dużych,

nielicznych

pęcherzy, ciągnących się

od

wy:sokości jąder

ponad

przyssawkę brzuszną,

przesu-

nięciem gruczołów płciowych

do

środkowej części ciała i

stosunkiem wiel-

kości

jajnika do

jąder

(jajnik

olmło

3 X mniejszy od

jąder).

Dokładny

opis tych dwóch gatunków zamieszczony jest w pra-cy odda-

nej do druku do Acta Parasitolo, gica Polanka.

Zanotowano pie:pwszy raz na terenie Polski: Hymenolepis scalaris (Du-

j

ar di n, 1845), Dicranotaenia tiara (Duj ar di n, 1845).

Ustalono nowego

żywiciela

dla

następujących

gatunków: Crocidura mi-

nula Miller dla Hymenolepis scalaris (Dujardin, 1845), Neomys

fodiens Sc hr e b, dla, Dicranota.emia tiara (Duj ar di n, 1945), Mi-

crotus ratticeps Key s e -r 1

i

n g et B l ,a si u s dla Psilotrema pharyn-

geatum J. Gr ab da, 1954.

BHYTPEHME IIAPA3J1ThI (CESTODA, TREMATODA> MEJIKJ1X IIOJIEBhIX MJIEKOIIJ1TAIOIII;J1X (INSECTIVORA, RODENTIA) B OKPECTHOCT.f.IX

TYPBJ1 OKOJIO IIO3HAH.f.I Pe3IOMe

Pa3pa5oTaHbI !..ieCTO,D;bI M cocaJiblQMKM 11 Bv!,D;OB rpb!3YHOB M HaceKOMb!X. Bb!RBJieHbI y rpbI3yHOB 4 BM/W !..ieCTO,D; 11 1 BM,D; cocaJiblQMKOB, a y HaceKOMOll,D;HbIX 8 B11.,D;OB I~eCTO,D; (npeMMylQeCTBeHHO Hymenolepididae) 11. 3 B11,n;a cocaJihllłMKOB. ,ll;aa BJ,f,D;a co- caJiblQMKOB ooa M3 Sorex araneus L. on11caHhI anepah1e (Opistioglyphe soricis sp. n.

11 Dicrocoelium pellucidum sp. n. IIpoaHaJm3MpoaaHhI MHTeHCl1BHOCTh M :-lKCTeHCM- BHOCTb 3apa2KeHl1Jl M cpaBHeHbl MHBa3H.11 !..ieCTO,D, 11 cocaJiblQ11KOB y 11.CCJie,D;OBaHHb!X XO3ReB 113 pa3HbIX MeCT O5Hapy2KeHl1Jl B IlOJibllle.

THE INTERNAL PARASITES (CESTODA, TREMATODA) OF SMALL FIELD MAMMALS (INSECTIVORA, RODENTIA) OF THE NEIGHBOURHOOD OF

TURWIA NEAR POZNAŃ Summary

Ta.peworms and fluke-s of eleven species of Rodentia ,and Insectivora were ela- borated. Four ta,peworm species and one fluke species were found in the rodents as against eight tapewonn species (Hyrnenolepididae being prevalent) and three flukc spooies in the Insectivora. Two fluke species, both of them ,of Sorex araneus L.

were described as new. They were Opistioglyphe soricis sp. n. and Dicrocoe!iurr peUucidum sp. n. The intensity and extensity of invasion were analyzed and tht occurrence of tapeworms and flukes in the examined hosts from various statiom in Poland was compared.